06.11.

2021

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

KONSTRUKCJE SPRĘŻONE
/ Prestressed structures /
Wykładowca: Dr inż. Roman GĄĆKOWSKI
Konsultacje
Wydział Budownictwa – pokój 89
tel: +48 (34) 325 09 04 – pokój 89
tel: +48 (34) 325 09 24 – pokój 94, sekretariat KIPB
SEMESTR ZIMOWY 2021-2022
❖ Poniedziałek – godz. 800 – 1600 e-mail: rgack@wp.pl
❖ Wtorek – godz. 1100 – 1500 tel: +48 601 540 488
❖ Środa – godz. 1100 – 1400
❖ Czwartek – godz. 1000 – 1400
❖ Piątek – Dzień wolny
❖ Sobota(*) – godz. 1300 – 1900 (*) Obowiązuje w dniach zajęć dydaktycznych dla
1 ❖ Niedziela(*) – godz. 1000 – 1300 studentów studiów niestacjonarnych

TEMATY WYKŁADÓW:
Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

1. Wiadomości ogólne o konstrukcjach sprężonych. Rys historyczny.

General information about the prestressed structures. History of prestressed structures.
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

2. Wymagania materiałowe – beton i stal w konstrukcjach sprężonych.

Material requirements – concrete and steel in the prestressed structures.
3. Technologie sprężania – strunobeton i kablobeton.
Technologies of prestressing – pre- and post-tensioning. Prestressing proces of structure.
4. Straty doraźne i reologiczne w konstrukcjach sprężonych.
Instantaneous losses and time-dependent losses in prestressed structures.
5. Wytyczne do projektowania belek kablobetonowych i strunobetonowych.
Podstawy wymiarowania elementów sprężonych.
Guidelines for the design of post-tensioning and pre-tensioning beams.
Basics of calculation prestressed elements.
6. Ścinanie i strefa zakotwień w elementach sprężonych.
Shear and anchorage zone in prestressed elements.
7. Stany graniczne ULS i SLS w konstrukcjach sprężonych.
ULS and SLS limit states in prestressed structures.
8. Sprężone elementy prefabrykowane.
Prestressed prefabricated elements.
9. Komputerowe modele obliczeniowe konstrukcji sprężonych. Modelowanie i
analiza przęseł belek sprężonych ciągłych.
Computer models of calculation prestressed structures. Modeling and analysis of spans of
continuous prestressed beams.
10. Przykłady zrealizowanych konstrukcji sprężonych.
2 Examples of completed prestressed structures.

1
 06.11.2021

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

KONSTRUKCJE SPRĘŻONE
/ Prestressed structures /
Wykładowca: Dr inż. Roman GĄĆKOWSKI
Temat wykładu 04:

STRATY DORAŹNE I REOLOGICZNE

W KONSTRUKCJACH SPRĘŻONYCH.

Instantaneous losses and time-dependent losses

in prestressed structures.

STRATY SPRĘŻANIA - STRUNOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

[A] – STRATY PRZED ZAKOTWIENIEM → DP0

wynikają z wykonawstwa i technicznych warunków naciągu,
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

uwzględnia się przy programowaniu naciągu cięgien lub bezpośrednio przy samej operacji
naciągu.
Straty od oporów ruchu
– straty wewnętrzne w urządzeniach naciągowych,
– straty od tarcia w zakotwieniach i uchwytach,
Straty technologiczne
– straty od poślizgu w uchwytach technologicznych,
– straty od częściowej relaksacji cięgien,
– straty od różnicy temperatury.

[B] – STRATY PO ZAKOTWIENIU → DPi + DPt

związane ze zmianami właściwości materiałów i cechami sprężanych elementów,
uwzględnia się w obliczeniach przy projektowaniu konstrukcji lub elementów.

Straty doraźne – DPi

• straty od odkształceń sprężystych betonu – DPel
Straty reologiczne (opóźnione) – DPt
• straty od pełzania i skurczu betonu – DPc+s
• straty od relaksacji stali – DPr
4

2
 06.11.2021

STRATY SPRĘŻANIA W ELEMENTACH STRUNOBETONOWYCH

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

P0 = p0,max  A p1 Pm,0 = pm0,max  A p1 Pm,t = pmt,max  A p1

STRATY PRZED KOTWIENIEM – STRUNOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY OD OPORÓW RUCHU

STRATY WEWNĘTRZNE W URZĄDZENIACH NACIĄGOWYCH
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Powstają przy każdym naciągu i związane są z tarciem ruchomych części pras i innych
urządzeń o części nieruchome.
W urządzeniach hydraulicznych stanowią różnicę między siłą naciągu wynikającą
z iloczynu ciśnienia i pola czynnej powierzchni tłoka prasy a rzeczywistą siłą naciągu cięgna.
Straty wynoszą 5 ÷ 15 %
- zależą od ciśnienia oleju,
- konstrukcji prasy,
- warunków prasy.

Aby wyeliminować straty z procesu programowania mierzy się wydłużenie cięgien podczas
sprężania.

3
 06.11.2021

STRATY PRZED KOTWIENIEM – STRUNOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY OD OPORÓW RUCHU
STRATY OD TARCIA W ZAKOTWIENIACH I UCHWYTACH
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

dewiator
Docisk cięgien odginanych w technologii strunobetonu

deflektor

Docisk cięgien zewnętrznych na dewiatorach

Podczas naciągu powstaje lokalnie zjawisko tarcia.

Duże siły podłużne w cięgnach wywołują duże siły docisku poprzecznego.
Opory w zakotwieniach są praktycznie stałe i podawane przez dostawcę.

Aby zredukować straty stosuje się:

▪ wygładzone i utwardzone powierzchnie kontaktu
▪ smary na powierzchniach styku.
7

STRATY PRZED KOTWIENIEM – STRUNOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY TECHNOLOGICZNE
STRATY OD POŚLIZGU W UCHWYTACH TECHNOLOGICZNYCH
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Straty występują:
▪ w stożkach klinowych,
▪ w szczękowych uchwytach technologicznych.

Zależą od:
▪ rodzaju cięgien,
▪ typu i stopnia zużycia uchwytów,
▪ czystości powierzchni kontaktu
a0,sl = 2  10 [mm]

Straty od poślizgu w uchwytach technologicznych:

a
DP0,sl = 0,sl  Ep A p
L
W długich cięgnach straty można pominąć (wartość poniżej 1% naprężeń wstępnych).
W krótkich cięgnach straty wynoszą do 10% naprężeń wstępnych.

4
 06.11.2021

STRATY PRZED KOTWIENIEM – STRUNOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY TECHNOLOGICZNE
STRATY OD CZĘŚCIOWEJ RELAKSACJI CIĘGIEN
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Zależą od:
• rodzaju stali sprężającej (klasa określająca relaksację),
• poziomu naprężeń i temperatury cięgien.

W normalnej temperaturze 20°C

▪ po 4 dniach (100 godzin) zachodzi 55% strat od relaksacji
▪ po około 40 dni (1000 godzin) zachodzi 30% strat przewidywanych dla t = ∞
Straty od częściowej relaksacji DP0r wpływają równomiernie na całe cięgno.
Przykład:
• stal klasy 2,
• poziom wytężenia 70% →  = 2,5%

Zakładając czas pomiędzy naciągiem cięgien a przekazaniem siły na beton tp = 100 godzin
należy ocenić jaka część strat t· zajdzie w tym okresie (t = 55%)
Wielkość relaksacji Dprt w stosunku do Dpr1000
Dpr100 = t   p0 = 0,55  0,025  p0 = 0,014  p0

Ostateczne straty siły sprężającej od częściowej relaksacji:

DP0r = Dprt  A p
9

STRATY PRZED KOTWIENIEM – STRUNOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Dpr1000
[%] Klasa 1: druty i sploty
p
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Klasa 2: druty i sploty

Klasa 3: pręty
12 12,0

10
8,0
8
7,0
6
4,5 4,0 4,5
4
2,5
2 1,5
1,1 [%]
0 p
60 70 80
fpk
Dpr 0,75(1− )
 t 
= 5,39  1000  e6,7     10 −5 dla klasy 1
pi  1000 
Dpr 0,75(1− )
 t 
= 0,66  1000  e9,1     10 −5 dla klasy 2
pi  1000 
Dpr 0,75(1− )
 t 
= 1,98  1000  e8,0     10 −5 dla klasy 3
10 pi  1000 

5
 06.11.2021

STRATY PRZED KOTWIENIEM – STRUNOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY TECHNOLOGICZNE
STRATY OD RÓŻNICY TEMPERATURY
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Różnica między temperaturą a konstrukcją oporową.

Przy znanej maksymalnej różnicy temperatur Tmax – T0 straty określa się wzorem:

DP0T = 0,9  Ep  A p  pT  (Tmax − T0 )

T0 – temperatura cięgien w chwili naciągu

Tmax – maksymalna temperatura betonu i cięgien w czasie zabiegów pielęgnacyjnych
W razie braków danych przyjmuje się:

Tmax − T0 = 60
Przyjmuje się straty w granicach 3 ÷ 7 %
Przy stosowaniu krótkich elementów straty nie zachodzą.

11

STRATY PO ZAKOTWIENIU – STRUNOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY DORAŹNE
STRATY OD POŚLIZGU CIĘGIEN W ZAKOTWIENIU
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

▪ Zwolnienie cięgna z zakotwień technologicznych,

▪ Przekazanie siły na beton poprzez przyczepność (w normalnych warunkach nie dochodzi
do poślizgu.
Przy sprężaniu zewnętrznym na dewiatorach:

asl
DPsl =  A p  Ep
L dev

Ldev – długość cięgna między czynnym

zakotwieniem technologicznym a dewiatorem

12 Siła sprężająca z uwzględnieniem tarcia i poślizgu na dewiatorze

6
 06.11.2021

STRATY PO ZAKOTWIENIU – STRUNOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Ldev – długość cięgna między czynnym zakotwieniem technologicznym a dewiatorem

Siła sprężająca, gdy straty od samozakotwienia sięgają poza dewiator

asl Lp
DPsl =  A p  Ep + 2  DP 
L dev + Lp L dev + Lp

asl L dev
DPsl, dev =  A p  Ep − 2  DP 
L dev + Lp L dev + Lp

13

STRATY PO ZAKOTWIENIU – STRUNOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY DORAŹNE
STRATY OD ODKSZTAŁCEŃ SPRĘŻYSTYCH BETONU
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

ELEMENTY STRUNOBETONOWE – SPRĘŻANIE OSIOWE

Po zwolnieniu zewnętrznego naciągu następuje sprężenie.

Siły sprężające powodują odkształcenie betonu:

Spadek siły sprężającej (skrócenie siły sprężającej w cięgnach):

ELEMENTY STRUNOBETONOWE – SPRĘŻANIE MIMOŚRODOWO

Siły sprężające powodują odkształcenie betonu w osi cięgna:

14

7
 06.11.2021

STRATY PO ZAKOTWIENIU – STRUNOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY OPÓŹNIONE
STRATY OD RELAKSACJI STALI
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Relaksacja stali – spadek naprężeń w stali sprężającej przy stałym odkształceniu.

Dpr 0,75(1− ) Relaksacja stali zależy:
 t 
= 5,39  1000  e6,7     10 −5 dla klasy 1 ▪ od klasy stali,
pi  1000 
▪ od wielkości naprężeń w stali,
Dpr 0,75(1− ) ▪ od temperatury, w której
 t 
= 0,66  1000  e9,1     10 −5 dla klasy 2 pracują cięgna sprężające.
pi  1000 
Dpr  t 
0,75(1− ) pi
= 1,98  1000  e8,0     10 −5 dla klasy 3  =
pi  1000  fpk

Dpr – wartość bezwzględna strat sprężenia od relaksacji,

pi – maksymalne naprężenie rozciągające przyłożone do cięgna pomniejszone o straty
doraźne przy sprężeniu,
t – okres czasu, który upłynął po sprężeniu (w godzinach),
fpk – wytrzymałość charakterystyczna stali sprężającej na rozciąganie,
1000 – wartość strat od relaksacji w [%] po 1000 godzinach obciążenia przy średniej
temperaturze 20C,
Klasa 1 – druty i sploty (zwykłe cięgna sprężające),
Klasa 2 – druty i sploty (niska relaksacja),
Klasa 3 – pręty walcowane na gorąco.

15

STRATY SPRĘŻANIA - KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

[A] – STRATY PRZED ZAKOTWIENIEM → DP0

wynikają z wykonawstwa i technicznych warunków naciągu,
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

uwzględnia się przy programowaniu naciągu cięgien lub bezpośrednio przy samej operacji
naciągu.
Straty od oporów ruchu
– straty wewnętrzne w urządzeniach naciągowych
– straty od tarcia cięgien w kanale kablowym – DP(x)

[B] – STRATY PO ZAKOTWIENIU → DPi + DPt

związane ze zmianami właściwości materiałów i cechami sprężanych elementów,
uwzględnia się w obliczeniach przy projektowaniu konstrukcji lub elementów.
Straty doraźne – DPi
• straty od poślizgu cięgien w zakotwieniu – DPsl
• straty od odkształceń sprężystych betonu – DPel
Straty reologiczne (opóźnione) – DPt
• straty od pełzania i skurczu betonu – DPc+s
• straty od relaksacji stali – DPr
• straty od opóźnionych odkształceń styków

16

8
 06.11.2021

STRATY SPRĘŻANIA W ELEMENTACH KABLOBETONOWYCH

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

P0 = p0,max  A p1 Pm,0 = pm0,max  A p1 Pm,t = pmt,max  A p1

17

STRATY PRZED KOTWIENIEM – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY OD OPORÓW RUCHU

STRATY WEWNĘTRZNE W URZĄDZENIACH NACIĄGOWYCH
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Powstają przy każdym naciągu i związane są z tarciem ruchomych części pras i innych
urządzeń o części nieruchome.
W urządzeniach hydraulicznych stanowią różnicę między siłą naciągu wynikającą
z iloczynu ciśnienia i pola czynnej powierzchni tłoka prasy a rzeczywistą siłą naciągu cięgna.
Straty wynoszą 5 ÷ 15 %
- zależą od ciśnienia oleju,
- konstrukcji prasy,
- warunków prasy.

Aby wyeliminować straty z procesu programowania mierzy się wydłużenie cięgien podczas
sprężania.

18

9
 06.11.2021

STRATY PRZED KOTWIENIEM – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY OD OPORÓW RUCHU
STRATY OD TARCIA CIĘGIEN W KANALE KABLOWYM
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

19

STRATY PRZED KOTWIENIEM – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Przypadkowe sfalowanie i nierównomierność kanału kablowego

oraz zanieczyszczenia w kanale

Kontakt cięgna z betonem lub osłoną (zamierzony lub przypadkowy) powoduje

podczas naciągu opory tarcia – dla kabli o ciasnych osłonkach lub trasach
zakrzywionych.
20

10
 06.11.2021

STRATY PRZED KOTWIENIEM – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

 d  0,5  Q
sin =
 2  Pmax
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

 d 
Q = 2  Pmax  sin 
 2 
Dla małych kątów:

 d  d
sin 
 2  2

Siła od tarcia cięgien o kanał: Tn =   Q Q = Pmax  d

Siła od tarcia o kanał przy falowaniu cięgien: Tf =   Qf Q f = k  Pmax  dx
Równanie równowagi: Pmax = Pmax + dPmax + Tn + Tf dPmax = −Tn − Tf
dPmax = −  Pmax  d − k    Pmax  dx
Px
dPmax  x 
= −  (d + k  dx )
dPmax
 = −    d + k   dx 
21
Pmax P
Pmax max  0 0 

STRATY PRZED KOTWIENIEM – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Ostatecznie po rozwiązaniu równania:

ln P Px = −  ( + k  x ) Px = P0  e −( +k x )
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

P
0

Straty od tarcia cięgien o kanał kablowy:

DP ( x ) = P0  (1 − e −( +k x ) )
x2
Dla małych wartości ·+k·x korzystając z szeregu Taylora: ex  1+ x + +
2
Px = P0  (1 −    −   k  x )

DP ( x ) = P0    ( + k  x )

Współczynnik tarcia :
(dla kabli bez obecności rdzy i przy wypełnieniu kanału cięgnami w 50%)

▪ tarcie drutów ciągnionych na zimno:  = 0,17

▪ tarcie splotów:  = 0,19
▪ tarcie gładkich prętów okrągłych:  = 0,35
▪ tarcie prętów żebrowanych:  = 0,65

W przypadku występowania rdzy w kanale wartość należy zwiększyć o 50%

22

11
 06.11.2021

STRATY PRZED KOTWIENIEM – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Dla wewnętrznych kabli bez przyczepności, przy stosowaniu środków smarujących w osłonie
kanału należy przyjąć:
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

- dla kabli wielosplotowych, wielodrutowych:  = 0,13 ÷ 0,15

- dla pojedynczych splotów w osłonie:  = 0,05 ÷ 0,07

Dla zewnętrznych cięgien (wielosplotowych) odginanych na dewiatorach o promieniu od 2,5

do 4,0 metrów zaleca się:

- dla suchych splotów na stalowych dewiatorach:  = 0,25 ÷ 0,30

- dla smarowanych splotów na stalowych dewiatorach:  = 0,20 ÷ 0,25
- dla suchych splotów w osłonie z tworzywa na dewiatorach:  = 0,12 ÷ 0,15

Niezamierzony kąt falowania na jednostkę długości: 0,005  k  0,010 [rad / m]

Na podstawie k i  określa się:  =  k
 – współczynnik oporu ruchu cięgna w kanale.
Dla kabli zewnętrznych k = 0

23

STRATY PRZED KOTWIENIEM – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

ZABIEGI STOSOWANE CELEM ELIMINACJI STRAT OD TARCIA

1. Dostatecznie duży przekrój kanału z możliwie gładkimi osłonami.
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

2. Dostatecznie sztywne osłonki kabli zapobiegające zgnieceniu przy układaniu

i zagęszczaniu betonu.
3. Dwustronny naciąg długich kabli.
4. Zastąpienie długich lub silnie zakrzywionych kabli kablami krótszymi, niezależnymi.
5. Możliwie prostoliniowe trasowanie kabli, zwłaszcza od strony czynnych zakotwień.
6. Przeciążenie kabli przy naciągu w przekroju początkowym, zapewniające uzyskanie
projektowanej siły sprężającej Ppr w przekroju niebezpiecznym.
7. Kilkakrotne przeciążenie i odciążenie.
8. Smary trwałe (dla kabli bez przyczepności) lub oleje rozpuszczalne w wodzie.

Pkt. 4

24

12
 06.11.2021

STRATY PRZED KOTWIENIEM – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych ZABIEGI STOSOWANE CELEM ELIMINACJI STRAT OD TARCIA

Pkt. 4

Odcinkowe trasy kabli w sprężaniu powłoki walcowej

Szacowanie strat od tarcia:
- kable prostoliniowe z drutów lub splotów: 0,02·Ppr,0
25 - kable krzywoliniowe dla belek jednoprzęsłowych: (0,03 ÷ 0,06)·Ppr,0

STRATY PRZED KOTWIENIEM – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

ZABIEGI STOSOWANE CELEM ELIMINACJI STRAT OD TARCIA

Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Pkt. 5
Wpływ sposobu naciągu jednostronnego na straty od tarcia
(a) - układ niekorzystny
(b) - układ korzystny

26

13
 06.11.2021

STRATY PRZED KOTWIENIEM – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych ZABIEGI STOSOWANE CELEM ELIMINACJI STRAT OD TARCIA

Pkt. 6
Sposoby przeciążenia kabli w celu eliminacji strat od tarcia
(a) - jednostronne przeciążenie wszystkich kabli
(b) - przeciążenie przy naciągu połowy kabli z każdej strony

27 (c) - przeciążenie przy naciągu dwustronnym

STRATY PRZED KOTWIENIEM – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

ZABIEGI STOSOWANE CELEM ELIMINACJI STRAT OD TARCIA

Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

0,8  fpk lub 0,9  fp0,1k

Pkt. 7
Zakres chwilowego przeciążenia jest ograniczony dopuszczalnymi naprężeniami w stali
sprężającej

28

14
 06.11.2021

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY DORAŹNE
STRATY OD POŚLIZGU CIĘGIEN W ZAKOTWIENIU
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

▪ Redukcja ciśnienia w komorze naciągowej prasy,

▪ Zakotwienie typu blokującego – następuje tzw. uzupełnienie kotwienia (samozakotwienie –
dodatkowe wsunięcie się cięgna wraz z elementami kotwiącymi np. szczęki, kliny, stożki w
głąb bloków lub płyt kotwiących i ostatecznie plastyczne dopasowanie się powierzchni
kontaktowej).

Poślizg asl zależy od:

▪ typu zakotwienia,
▪ stanu powierzchni cięgien i elementów kotwiących,
▪ sposobu kotwienia (zakotwienie statyczne, dynamiczne).

Elementy kotwiące stożkowe: asl = 4  8 mm

Elementy kotwiące szczęki: asl = 2  5 mm

Straty są równomierne na całej długości.

Zasięg wpływu poślizgu oznacza się x0 (zasięg odprężenia cięgien)

29

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Px = P0  (1 −   0 −   k  x 0 )
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Średni promień krzywizny trasy

kabla:

L L2
r =
L 8  De
Zależność kąta od x
( x ) =
odległości x: r
Siła sprężająca z uwzględnieniem tarcia i samozakotwienia

Kąt odgięcia trasy kabla od czoła elementu (zakotwienie czynne – zakrzywienie po trasie
parabolicznej):

8  De  1
( x ) = ( x ) − 0  x Px,0 = P0  (1 −  x 0 −   k  x 0 ) = P0 − P0  x 0    ( + k )
2 r r
L
1
P'x,0 = (P0 − DPsl,0 ) + P0  x 0    ( + k )
r
1
W przekroju x0 obie siły są równe: DPsl,0 = 2  P0  x 0    ( + k )
r
30

15
 06.11.2021

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Straty od samozakotwienia w przekroju x < x0 wywołują DPsl,0
spadek odkształcenia: Dp =
A p  Ep
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

x0
DPsl,0
Całkowite skrócenie asl od samozakotwienia: DL =  A p  Ep
dx = asl
0

Zakładając, że strata jest zależna liniowo od x i DPsl(x=x0)=0 otrzymuje się:

  P0  x 02 1 asl  A p  Ep
asl =  ( + k) x0 =
A p  Ep r 1 
P0     + k 
r 

Straty od samozakotwienia przy zakotwieniu 1 

DPsl,0 = 2  asl  P0  A p  Ep     + k 
czynnym wynoszą: r 

Straty od samozakotwienia w dowolnym przekroju wynoszą:

1  asl  A p  Ep
DPsl ( x ) = Px − Px' 0 = DPsl,0 − 2  P0  x     + k  P0 =
r  1 
x 02     + k 
r 
x −x
DPsl ( x ) = 2  asl  0  A p  Ep
31 x 02

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Dla kabli o trasach prostoliniowych:

x −x asl  A p  Ep
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

DPsl ( x ) = 2  asl  0  A p  Ep x0 =
x 02   k  Pmax

Dla kabli o trasach zakrzywionych:

x −x r 1
DPsl ( x ) = 2  asl  0  A p  Ep x0 =  ln
x 02  asl    A p  Ep
1−
r  Pmax

Zasięg wpływu poślizgu występuje na odcinku belki do 20  30 m

32

16
 06.11.2021

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY DORAŹNE
STRATY OD ODKSZTAŁCEŃ SPRĘŻYSTYCH BETONU
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Przekazanie siły sprężającej na beton powoduje jego sprężysty skrót

W kablobetonie skrót następuje podczas samej operacji naciągu kabli.

33

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Sprężanie dwóch grup kabli 1 i 2

Odkształcenie betonu i straty od odkształceń:
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Dla większej ilości kabli straty są równe:

Dla kabli o torach parabolicznych:

34

17
 06.11.2021

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych Dla kabli o torach trójkątnych:

Dla płyt ciągłych sprężonych:

35

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY OPÓŹNIONE
STRATY OD RELAKSACJI STALI
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Relaksacja stali – spadek naprężeń w stali sprężającej przy stałym odkształceniu.

Dpr 0,75(1− ) Relaksacja stali zależy:
 t 
= 5,39  1000  e6,7     10 −5 dla klasy 1 ▪ od klasy stali,
pi  1000 
▪ od wielkości naprężeń w stali,
Dpr 0,75(1− ) ▪ od temperatury, w której
 t 
= 0,66  1000  e9,1     10 −5 dla klasy 2 pracują cięgna sprężające.
pi  1000 
Dpr 0,75(1− ) pi
 t 
= 1,98  1000  e8,0     10 −5 dla klasy 3  =
pi  1000  fpk

Dpr – wartość bezwzględna strat sprężenia od relaksacji,

pi – wartość bezwzględna początkowego sprężenia pi = pm0,
t – okres czasu, który upłynął po sprężeniu (w godzinach),
fpk – wytrzymałość charakterystyczna stali sprężającej na rozciąganie,
1000 – wartość strat od relaksacji w [%] po 1000 godzinach obciążenia przy średniej
temperaturze 20C,
Klasa 1 – druty i sploty (zwykłe cięgna sprężające),
Klasa 2 – druty i sploty (niska relaksacja),
Klasa 3 – pręty walcowane na gorąco.

Relaksacja końcowa
– okres czasu po sprężeniu należy przyjąć 500000 godzin (około 57 lat)
36

18
 06.11.2021

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Ep P MG1k  zcp
1000 = 2,5% p = pm0 = m0 + p 
Ecm A p1 Jc
37

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY OPÓŹNIONE
STRATY OD PEŁZANIA I SKURCZU BETONU
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Obliczanie współczynnika pełzania c(t,t0)

Dane:

− wymiary przekroju poprzecznego elementu

szerokość przekroju poprzecznego elementu: bw = …..
wysokość przekroju poprzecznego elementu: h = …..
− charakterystyczna wytrzymałość betonu na ściskanie: fck = …..
− rodzaj cementu (S,N, R) i współczynnik: a = .....
− wiek betonu w chwili obciążenia: t0 = …..
− wiek betonu w rozpatrywanej chwili: t = …..
− wilgotność względna w [%]: RH = …..
− krotność zmian temperatury: n = …..
− parametry okresów zmian temperatury
czas trwania: Dti = …..
temperatura: Ti = …..

38

19
 Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

40
39
Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI
Obliczenia:

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

20
06.11.2021
 Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

42
41
Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI
Obliczanie odkształcenia skurczowego cs

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

21
06.11.2021
 Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

44
43
Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

22
06.11.2021
 06.11.2021

STRATY PO ZAKOTWIENIU – KABLOBETON

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

STRATY OPÓŹNIONE
STRATY OD OPÓŹNIONYCH ODKSZTAŁCEŃ STYKÓW
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

Konstrukcje kablobetonowe składają się z prefabrykatów są wypełnione zaprawą – występują

opóźnione odkształcenia zaprawy.
Dla styków szerokości 10 – 30 mm wypełnionych zaprawą o dużej podatności przyjmuje się
zgniot opóźniony warstwy wypełniającej styk aj = 1 mm

Straty należy obliczyć ze wzoru:

a j
DPt,s =  Ep  A p
l

45

KONSTRUKCJE SPRĘŻONE – LITERATURA I NORMY

Politechnika Częstochowska, Wydział Budownictwa – dr inż. Roman GĄĆKOWSKI

LITERATURA:
1) Ajdukiewicz A., Mames J.: Betonopwe konstrukcje sprężone. Arkady, Warszawa 2004
2) Knauff M.: Obliczanie konstrukcji żelbetowych według Eurokodu 2. PWN. Warszawa 2012.
Konstrukcje sprężone– Katedra Inżynierii Procesów Budowlanych

3) Madaj A., Wołowicki W.: Projektowanie mostów betonowych. WKŁ. Warszawa 2010
4) Madaj A., Wołowicki W.: Podstawy projektowania budowli mostowych. WKŁ. Warszawa 2009
5) Nawy E. G.: Prestressed Concrete a fundamental approach. Pearson Education. New Jersey 2003.
6) Puła O.: Projektowanie fundamentów bezpośrednich według Eurokodu 7. DWE. Wrocław 2011.
7) Konstrukcja i wyposażenie mostów. VI Ogólnopolska Konferencja Mostowa Zakład Mostów
Politechnika Śląska ZMRP Oddział Górnośląski 12 – 14 października 2005
8) Sekcja Konstrukcji Betonowych KILiW PAN: Podstawy projektowania konstrukcji żelbetowych i
sprężonych według Eurokodu 2. DWE. Wrocław 2006.
9) Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r.
Dziennik Ustaw Nr 63 Poz. 735 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie.
10) Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r.
Dziennik Ustaw Nr 43 Poz. 430 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi
publiczne i ich usytuowanie.
NORMY:
1) PN-EN 1990:2004 Eurokod. Podstawy projektowania konstrukcji.
2) PN-EN 1990:2004/A1:2008 Eurokod. Podstawy projektowania konstrukcji.
3) PN-EN 1990:2004/AC:2008 Eurokod. Podstawy projektowania konstrukcji.
4) PN-EN 1991-2:2007: Oddziaływania na konstrukcje. Część 2. Obciążenia ruchome mostów
5) PN-EN 1992-1-1:2008 Eurokod 2. Projektowanie konstrukcji z betonu. Część 1-1: Reguły ogólne i
reguły dla budynków.
6) PN-EN 1992-1-2:2008: Eurokod 2. Projektowanie konstrukcji z betonu. Część 2: Mosty betonowe.
Obliczenia i reguły konstrukcyjne
7) PN-88/B-01040 - Rysunek konstrukcyjny budowlany. Zasady ogólne
8) PN-88/B-01041 - Rysunek konstrukcyjny budowlany. Konstrukcje betonowe, żelbetowe i sprężone
46 9) PN-EN ISO 15630. Stal do zbrojenia i sprężania betonu. Metody badań.

23