Fiil +mA + iyelik eki için Fiil + mAk üzere Fiil + mAk üzere + (kişi eki) Fiil + mAk için • -mAk için formunu kullanarak amaç cümleleri yapıyoruz. • Mehmet, erken uyanmak için saatini kurdu. Fiil + mAk için • Bu cümledeki amaç nedir? • Erken uyanmak. • Sonuç nedir? • Saati kurmak. • Ahmet niçin saatini kurdu? • Erken uyanmak için. • Aynı cümleyi çünkü, bunun için, bu yüzden, bu sebeple, bu nedenle bağlaçlarıyla da ifade edebiliriz. Fiil + mAk için • Fiil + mAk için formunda amaç ve sonuç cümlesinin kişisi aynı olmalı. • Türkçe öğrenmek için TÖMER’e gideceğim. • Amaç: Türkçeyi ben öğreneceğim. • Sonuç: TÖMER’e ben gideceğim. • Bu dilbilgisi yapısını isim cümlelerinin ya da farklı zamanlı fiil cümlelerinin içinde kullanabiliriz. • Seyahat etmek için Türkiye’deyim. • Niçin Türkiye’desin? • Seyahat etmek için. • Ben on beş yıl önce üniversite okumak için İstanbul’da yaşıyordum. • Sen niçin on beş yıl önce İstanbul’da yaşıyordun? • Üniversite okumak için • Başarılı olmak için düzenli olarak ders çalışırım. • Niçin düzenli olarak ders çalışırsın? • Başarılı olmak için. Fiil + mA + iyelik eki için • Eğer amaç ve sonuç cümlelerinde farklı
kişiler varsa amaç cümlesinin fiiline –mA
isim fiil eki, iyelik eki ve için edatı getiriyoruz.
• Fiil + mA + iyelik eki için
Fiil + mA + iyelik eki için • Ben oğlumun ödevini yapması için ona yardım ediyorum. • Ben yardım ediyorum. • Niçin? • Oğlumun ödevini yapması için = amaç Fiil + mA + iyelik eki için
• Annem, benim hasta olmamam için çok sağlıklı yemekler
yapıyor. • Annem çok sağlıklı yemekler yapıyor. • Niçin? • Benim hasta olmamam için = amaç Fiil + mA + iyelik eki için • Ben uçak bileti alması için Ayşe’ye para verdim. • Ben para verdim. • Niçin? • (Ayşe’nin) uçak biletini alması için. = amaç Fiil + mAk üzere • Amaç cümlesindeki fiile –mAk isim fiil eki ve üzere edatını getiriyoruz. • Fiil + mAk üzere • Bu zarf fiil de yüklemin amacını gösterir. • Ama ikisinin arasında fark var. • Cümledeki amaç benim kontrolümdeyse hem –mak için hem de –mAk üzere kullanıyoruz. Benim kontrolümde değilse –mAk üzere kullanmıyoruz. Sadece –mAk için kullanıyoruz. • Sağlıklı olmak için dengeli besleniyorum. √ • Sağlıklı olmak üzere dengeli besleniyorum. X (Ben dengeli besleniyorum ama sağlıklı olmak benim elimde değil.) • Bir sempozyuma katılmak için İngiltere’ye gideceğim. • Bir sempozyuma katılmak üzere İngiltere’ye gideceğim. • Sınavdan geçmek için çok çalışıyorum. √
• Sınavdan geçmek üzere çok çalışıyorum. X
• Antalya’ya gitmek için otobüse bindim. √
• Antalya’ya gitmek üzere otobüse bindim. √
• -mAk üzere formunun başka fonksiyonları da var. • Bir daha yapmamaya karar verdiğimiz şeyleri anlatırken bu yapıyı kullanabiliriz. • Bir daha içmemek üzere sigara ve alkolü bırakıyorum. • Bir daha görüşmemek üzere ayrıldık. • Kategori ve gruplandırma yapmak için kullanıyoruz. • Sınıfımızda beş Özbekistanlı, üç Somalili, iki Ganalı, dört Gineli ve altı Endonezyalı, olmak üzere toplam yirmi öğrenci var. • Sinemaya 7 kadın 5 erkek ve 3 çocuk olmak üzere toplam 15 kişi gidiyoruz. • Yaklaşma fonksiyonu vardır. Gerektiğinde kişi ekiyle beraber kullanırız. • Fiil + mAk üzere + (kişi eki) • Bu formuyla isim cümlesi yapar ve fiilin gerçekleşmesine çok az kaldığını ifade eder. • Uçak kalkmak üzere! Acele et! • Sınavı bitirmek üzereyim. • Eve girmek üzereyiz.