Ν ΗΛ ΣΑΪ ΜΟΝ

Οι Ηλίθιοι

Μετάφραση : Ερρίκος Μπελιές

Αύγουστος 1996
 2

Τα πρόσωπα του έργου

Ο Λέων Τολτσίνσκι
Ο Σνέτσκυ
Ο Δικαστής
Ο Μίσκιν
Η Γιέντσνα
Ο Δρ. Ζουμπρίτσκυ
Η Σοφία Ζουμπρίτσκυ
Ο Γκρέγκορ Γιουσέκεβιτς
Η Λέννα

Χρόνος : Πριν από πολλά χρόνια

Τόπος: Το χωριό Κουλιέντσικοφ
 3

ΠΡΑΞΗ ΠΡΩΤΗ
Περίπου το 1890. Στο Κουλιέντσικοφ, ένα χωριουδάκι της Ουκρανίας.
Μπαίνει ο Λέων Τολτσίνσκυ, περίπου τριάντα χρόνων. Κρατάει μια παλιά
βαλίτσα στο ένα χέρι, μερικά δεμένα βιβλία στο άλλο. Έρχεται από το
γεφυράκι στην πλατεία του χωριού. Κοιτάζει γύρω, δείχνει ικανοποιημένος,
στρέφει στο κοινό.

ΛΕΩΝ (Χαμογελάει)
Το Κουλιέντσικοφ! Μ’ αρέσει! Όπως το φανταζόμουν: ένα ήσυχο,
ευχάριστο χωριό, όχι πολύ μεγάλο… Το ιδανικό μέρος για ν’ αρχίσει την
καριέρα του ένας δάσκαλος. Ε, βέβαια, έχω δύο χρόνια προϋπηρεσία σε
νηπιαγωγείο, στη Μόσχα, όπου μάθαινα στα πιτσιρίκια το αλφάβητο, λίγο
να μετράνε και κάτι τέτοια. Αλλά εδώ, εδώ είναι το πρώτο μου πόστο σαν
δάσκαλος. Βέβαια, δεν το ήξερα το Κουλιέντσικοφ, αλλά είδα στην
εφημερίδα την αγγελία που είχε βάλει κάποιος δόκτωρ Ζουπρίτσκυ.
Ουκρανία; Τι να κάνουμε! Ουκρανία! Χωριό μικρό! Εμένα μ’ αρέσει, η
καρδιά μου πετάει από χαρά. Έχω τόση όρεξη να κάνω μάθημα, να διδάξω.
(Κοιτάζει γύρω) Μα, δεν βλέπω κανέναν. Μήπως έφτασα πολύ νωρίς; Βέβαια,
εγώ απ’ την αγωνία μου σηκώθηκα απ’ το χάραμα. Αυτή είναι η πιο
αισιόδοξη μέρα της ζωής μου.(Ακούμε κυνηγετικό κέρας OFF) Ωχ, τι’ ναι αυτό;

Μπαίνει ο Σνέτσκυ, ο βοσκός. Στο ένα χέρι κρατάει το κέρας. Στο άλλο
κοντάρι.

ΣΝΕ
Ελένυα! Λεμπίντοφ! Μαρούσκα! Όλγα!

ΛΕΩΝ
Καλημέρα.

ΣΝΕ
 4

Καλημέρα. Μήπως είδες δύο δωδεκάδες πρόβατα;

ΛΕΩΝ
Δύο δωδεκάδες πρόβατα;
ΣΝΕ
Ναι. Δεκατέσσερα.

Συνεχίζει να κοιτάζει γύρω

ΛΕΩΝ
Όχι. Συγνώμη.

ΣΝΕ
Καλά άμα τα δεις, μπορείς να τους δώσεις ένα μήνυμα;

ΛΕΩΝ
Μήνυμα; Στα πρόβατα;

ΣΝΕ
Μάλιστα. Να τους πεις ότι ο βοσκός τους τα ψάχνει και να σου πούνε
πού θα είναι για να πάω να τα βρω. Σ’ ευχαριστώ.

Κάνει να φύγει.

ΛΕΩΝ
Για μια στιγμή…Συγνώμη… Πώς σε λένε;

ΣΝΕ (Σταματάει)
Σνέτσκυ.

ΛΕΩΝ
Και το μικρό σου;

ΣΝΕ (Σκέφτεται)
Πότε θέλεις να στο πω; Τώρα;

ΛΕΩΝ
Καλά δεν πειράζει. Ξέχνα το.

ΣΝΕ
 5

Ναι. Το ξέχασα.

ΛΕΩΝ
Εγώ είμαι ο Λέων Στεφάνοβιτς Τολτσίνσκυ. Ο καινούργιος δάσκαλος.

ΣΝΕ (Του δίνει το χέρι) Χαίρω πολύ, Λέων Στεφάνοβιτς Τολτίσνσκυ. Εγώ είμαι
ο Τάδε Τάδε Σνέτσκυ. Θα μείνεις εδώ το βράδυ;

ΛΕΩΝ
Δεν κατάλαβες. Το Κουλιέντσικοφ είναι το σπίτι μου τώρα. Εδώ θα
ζω κι εδώ θα διδάσκω. Και, όχι να το παινευτώ αλλά είμαι φοβερός
δάσκαλος.

ΣΝΕ
Όλοι τους ήτανε. Αλλά έρχονται και φεύγουν. Μόνον ένας άντεξε.
Έμεινε εδώ την πρώτη νύχτα.(Κοιτάζει το κέρας) Βαρύ, ασήκωτο. Απορώ πώς
το κουβαλάνε τα κριάρια. Που έχουνε και δύο.

ΛΕΩΝ
Έχουν έρθει εδώ πολλοί δάσκαλοι;

ΣΝΕ
Χιλιάδες.

ΛΕΩΝ
Χιλιάδες;

ΣΝΕ
Χιλιάδες μόνο; Πιο πολλοί. Εκαντοντάδες. Αλλά κανένας δεν έμεινε.
Γιατί όλοι εδώ στο Κουλιέντσικοφ είμαστε ηλίθιοι. Δεν υπάρχει πιο ηλίθιο
απ’ το χωριό μας σ’ ολόκληρη την Πολώνια.

ΛΕΩΝ
Ρωσία.

ΣΝΕ
Τέλος πάντων. Όλοι καλοί άνθρωποι, αλλά από μυαλό τίποτα.(Φυσάει
το κέρας). Α, ωραία ξεβουλώσανε και τ’ αυτιά μου. Γιατί νόμισα ότι μιλούσες
ψιθυριστά. Λοιπόν, τι έλεγες;
 6

ΛΕΩΝ
Δηλαδή, θες να πεις ότι όλοι άντρες γυναίκες, παιδιά…
ΣΝΕ
Είναι όλοι ηλίθιοι. Όπως κι εγώ. Άμα μιλήσουμε πολύ ώρα θα το
καταλάβεις.

ΛΕΩΝ (Δε δίνει σημασία)

Εμένα με προσέλαβε ο δρ. Ζουμπρίνσκυ για να κάνω μάθημα στην
κόρη του.

ΣΝΕ ( Ξεσπάει σε γέλια)

Στη κόρη του; Μάθημα; Αυτή είναι δεκαεννιά χρόνων και μόλις πριν
ένα μήνα έμαθε να κάθεται σε καρέκλα… Δεν θα καταφέρεις τίποτα. Αυτή
δεν ξέρει να ξεχωρίσει την αγελάδα από την πάπια. Όχι πως είναι εύκολο,
βέβαια.

ΛΕΩΝ(Στο κοινό)
Μα, τι γίνεται εδώ; (Βγάζει από τη τσέπη του το απόκομμα με την αγγελία)
Στην αρχή δεν το πρόσεξα, αλλά μετά είδα ότι όλες οι λέξεις είναι
γραμμένες λάθος. Θα ρωτήσω τον δρ. να μου εξηγήσει.(στρέφει στον Σνέτσκυ)
Σ’ ευχαριστώ για τη βοήθειά σου, φίλε Σνέτσκυ. Χάρηκα που τα είπαμε.

ΣΝΕ
Κι εγώ, δάσκαλε Τολτσίνσκυ. ( Στο κοινό)
Δεν κάνει μόνον αυτός τις δικές του σκέψεις. Κάνω κι εγώ. Αλλά ποτέ δεν
κατάφερα να σκεφτώ μία σκέψη ολόδική μου.(Προσπαθεί να σκεφτεί) Όμως,
πρέπει να πηγαίνω τώρα. Γεια χαρά, δάσκαλε.

ΛΕΩΝ
Θα τα ξαναπούμε.

ΣΝΕ
Ναι, ζήτα με όποτε θες. Ζήτα τον Σνέτσκυ, που χάνει συνέχεια το
κοπάδι του. (Βγαίνει. Μπαίνει ο Δικαστής, χτυπώντας μια κουδούνα. Ο Λέων προσπαθεί
να τον σταματήσει αλλά μάταια).

ΔΙΚ
 7

Εννέα η ώρα και όλα βαίνουν καλώς. Εννέα η ώρα στο

Κουλιέντσικοφ και όλα βαίνουν καλώς.

Βγαίνει.

ΛΕΩΝ(Στο κοινό)
Μπορεί γι’ αυτόν να είναι όλα εντάξει, αλλά εγώ αρχίζω να’ χω τις
αμφιβολίες μου. (Βγαίνει. Ο Σλόβιτς, ο χασάπης, βγαίνει απ’ το κατάστημα του με μια
σκούπα. Σκουπίζει το δρόμο, στοιβάζει τη σκόνη και μετά τη σπρώχνει με τη σκούπα μέσα
στο μαγαζί. Εμφανίζεται ο Μίσκιν, ο ταχυδρόμος.)

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΚΗΝΗ

ΣΛΟ
Καλημέρα, ταχυδρόμε.

ΜΙΤΣ
Καλημέρα, χασάπη.

ΣΛΟ
Ωραία μέρα. Κι ωραίος ήλιος.

ΜΙΤΣ
Δεν ξέρω, δεν είδα ακόμα. (Υψώνει το βλέμμα) Α, ναι πολύ ωραία μέρα.

ΣΛΟ
Έχω γράμμα;
ΜΙΤΣ
Όχι, εγώ τα χω όλα τα γράμματα. Εγώ είμαι ο ταχυδρόμος.

ΣΛΟ
Η αδελφή μου, στην Οδησσό, ήταν άρρωστη. Έλεγα μήπως άκουγα
κανένα νέο της.

ΜΙΤΣ
 8

Απ’ την Οδησσό ως εδώ πάνω; Πού ν’ ακούσεις, Κι άμα είναι κι

άρρωστη.. Ίσως σου’ γράψε κανένα γράμμα. Για να δω. (Κοιτάζει στη τσάντα
του. Ακούγεται OFF η Γιέντσνα να φωνάζει «Ψάρια».)

ΓΙΕΝ(Διαλαλεί)
Ψάρια! Φρέσκα ψάρια! Ολόφρεσκες τσιπούρες και γλώσσες.
Ολόφρεσκα μπαρμπούνια.(Στο καλάθι της έχει μπουκέτα με λουλούδια)

ΣΛΟ
Καλημέρα, Γιέντσνα.

ΓΙΕΝ
Μήπως θες μπακαλιάρο; Είναι ολόφρεσκος.

ΣΛΟ
Μα, τι «ψάρια»; Αυτά είναι λουλούδια.

ΓΙΕΝ
Οι ψαράδες δεν βγάλανε τίποτα σήμερα. Και τι να’ κανα εγώ; Να μην
πουλήσω τίποτα επειδή αυτοί γυρίσανε μ’ άδεια δίχτυα; Ναι πάρεις
τσίπουρα, μοσχομυρίζει.

ΜΙΤΣ
Δεν έχω κανένα γράμμα απ’ την αδελφή σου, Σλόβιτς. Αλλά έχω ένα
καταπληκτικό γράμμα απ’ την ξαδέλφη του τσαγκάρη. Το θες;

ΣΛΟ
Γιατί Είναι κι’ αυτή άρρωστη; Α, όχι, δεν το θέλω. Δεν μ’ αρέσει να
διαβάζω θλιβερά γράμματα.

ΜΙΤΣ
Όχι, όχι, σφύζει από τα υγεία. Παρ’ το. Θα σ’ αρέσει.

ΓΙΕΝ
Μπορείς να το πιστέψεις; Η κόρη μου έχει να μου γράψει ένα χρόνο.

ΜΙΤΣ
Μα, η κόρη σου, μένει εδώ.

ΓΙΕΝ
 9

Ναι, δόξα το Θεό, γιατί αλλιώς δεν θα μάθαινα καθόλου νέα της.

Μπαίνει ο Λέων.

ΛΕΩΝ
Καλημέρα. Λέγομαι Λέων Στεφάνοβιτς Τολτσίνσκυ. Είμαι ο
καινούργιος δάσκαλος.

ΜΙΣ (Κουνάει το κεφάλι του)

Μίσκιν, ο ταχυδρόμος.

ΣΛΟ (Το ίδιο)

Σλόβιτς, ο χασάπης.
ΓΙΕΝ
Γιέντσνα, γενικό εμπόριο.

ΛΕΩΝ
Χαίρω πολύ. Τώρα μόλις μιλούσα με το βοσκό Σνέτσκυ.
ΜΙΣ
Α, ναι. Τον Τάδε Τάδε Σνέτσκυ. Το ξέρουμε.
ΛΕΩΝ
Καλός άνθρωπος μου φάνηκε, μόνο που το μυαλό του είναι λίγο....

ΓΙΕΝ
Α, ναι έτσι είναι ο Σνέτσκυ. (χτυπάει με το δάχτυλό του το κεφάλι της) Τον
κλώτσησε άλογο στο κεφάλι.

ΛΕΩΝ
Α, έτσι εξηγείται. Και πότε έγινε αυτό;

ΓΙΕΝ
Την Τρίτη, την Τετάρτη, δύο φορές την Παρασκευή και τρεις φορές
το Σάββατο.

ΛΕΩΝ(Κοιτάζει τα λουλούδια)
Υπέροχο και μυρωδάτο το εμπόρευμά σας. Ν’ αγοράσω για τον
καινούργιο εργοδότη μου. Πόσο κάνουν;

ΓΙΕΝ
Τρία καπίκια η τσιπούρα και δύο καπίκια η γλώσσα.
 10

ΛΕΩΝ
Ορίστε;

ΓΙΕΝ (Πιάνει ένα λευκό λουλούδι)

Αν σας φαίνονται ακριβά, έχω και μπακαλιάρο μ’ ενάμισυ καπίκι.(Του
το διπλώνει σ’ εφημερίδα και του το δίνει. Αυτός πληρώνει)

ΛΕΩΝ
(Στο κοινό) Ίσως η διάλεκτος σ’ αυτά εδώ τα μέρη να είναι
διαφορετική.(στους χωρικούς) Δεν βλέπω την ώρα να πιάσω δουλειά. Μου
λέτε που είναι το σπίτι του δρ. Ζουμπρίνσκυ;

ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΕΙΣ (Δείχνοντας σε διαφορετικές κατευθύνσεις)

Προς τα κει.

ΛΕΩΝ
Ευχαριστώ. Θα πάω προς τα κει που δεν δείξατε. Χάρηκα για τη
γνωριμία (Μπαίνει ο Σνέτσκυ) Α, γεια σου. Τα βρήκες τα πρόβατά σου;

ΣΝΕ
Όχι ακόμα(Ο Λέων φεύγει) ποιός ειν’ αυτός;
ΜΙΣ
Ο καινούργιος δάσκαλος .
ΣΝΕ
Κι άλλος; Πριν από δύο λεπτά είδα έναν. Μήπως έχουνε συνέδριο;
ΓΙΕΝ
Ο κόμης Γιουσέκεβιτς, πάνω στο λόφο, δεν θα χαρεί καθόλου γι’
αυτό.

ΣΛΟ
Σωστά. Ο κόμης Γιουσέκεβιτς δεν συμπαθεί καθόλου τους
δασκάλους.

ΣΝΕ
Γιατί;
ΜΙΣ
Φοβάται ότι μπορεί να σπάσουν την κατάρα.
 11

ΣΝΕ
Ποια κατάρα;

ΣΛΟ
Την κατάρα που μας κάνει ηλίθιους απ’ την ημέρα που γεννιόμαστε.

ΣΝΕ
Α, αυτή.
ΜΙΣ
Εγώ είμαι πενήντα πέντε χρόνια ηλίθιος.

ΣΝΕ
Εγώ θα είμαι σαράντα πέντε χρόνων ηλίθιος τον Ιούλιο που μας
έρχεται. Στις 12.

ΣΛΟ
Εγώ σαράντα ενός. Εσύ Γιέντσνα;

ΓΙΕΝ
Εγώ μόλις πάτησα τα 26.

ΣΛΟ
Να προσέχεις πού πατάς. Εγώ προχτές πάτησα κάτι καβαλίνες.

ΤΡΙΤΗ ΣΚΗΝΗ

Στο σπίτι του δρ. Ζουμπρίνσκυ. Ο γιατρός εξετάζει ένα ασθενή, τον δικαστή
Κούπτσιχ. Ο γιατρός τον εξετάζει στα μάτια.
ΔΙΚ (Καλύπτοντας το ένα μάτι)
Κ……Ε…..5…..0…Α…..Ρ….Β…..Σωστά;

ΓΙΑΤ
Δεν ξέρω. Καλά την ακούω.(Του ακροάζεται την καρδιά)
Ναι..Ναι..Μπράβο!
 12

ΔΙΚ
Ώστε, είναι καλή η υγεία μου;

ΓΙΑΤ
Άριστη. Η υγιέστερη υγεία. Θα φτάσεις στα 80.

ΔΙΚ.
Μα είμαι 79.

ΓΙΑΤ
Έχεις έναν υπέροχο χρόνο μπροστά σου.

ΔΙΚ (Ντύνεται)
Πολύ καλά. Πρέπει να διατηρώ τη δύναμή μου. Είμαι ο δικαστής.
Εγώ τηρώ τους νόμους και την τάξη.

ΓΙΑΤ
Θέλεις συνταγή;

ΔΙΚ
Για ποιο πράγμα;

ΓΙΑΤ
Δεν ξέρω. Μερικοί τρελαίνονται για συνταγές. Να, πάρε αυτό το
λευκό χαρτί με τη φίρμα μου και πήγαινέ το στο φαρμακοποιό. Διάλεξε ό,τι
θέλεις και να το παίρνεις τρεις φορές την ημέρα με λίγο νερό. Άντε, γεια σου
τώρα.

ΔΙΚ
Τι σου χρωστάω, γιατρέ;

ΓΙΑΤ
Ξέχνα το. Αν ποτέ πάω στην ιατρική, θα μου δίνεις κάτι.

ΔΙΚ
Α, σ’ ευχαριστώ. Με υποχρεώνεις. Γεια.

Μπαίνει η Λένυα. Είναι πληθωρική και δείχνει ανάστατη

 13

ΛΕΝ
Νιακολάι! Νικολάι! Έρχεται, έρχεται! Έφτασε πριν από λίγο. Είναι
νέος. Δείχνει δυνατός κι αποφασιστικός. Μπορεί να είν’ αυτός, Νικολάι.
Μπορεί να ειν’ αυτός η σωτηρία μας.

ΓΙΑΤ
Ηρέμησε, Λένυα. Ποιος έρχεται; Ποιος μπορεί να είναι η σωτηρία
μας;

ΛΕΝ
Ο καινούργιος…ο καινούργιος…πώς τους λένε; Αυτοί που έρχονται
και…Αυτοί που…είχαμε ένα κάθε τόσο, αλλά μετά δεν είχαμε κανέναν κάθε
τόσο.

ΓΙΑΤ
Α, ξέρω ποιους εννοείς.

ΛΕΝ
Αυτοί κάθονται και κάθεσαι και εσύ….

ΓΙΑΤ
….Και σε δείχνουνε και σου λένε…και σε ρωτάνε αν…

ΛΕΝ
Κι αν δεν, σου λένε «Γιατί δεν; Την επόμενη φορά, μην τολμήσεις»

ΓΙΑΤ
Και ήρθε;

ΛΕΝ
Ναι, είναι κάτω στο δρόμο.

ΓΙΑΤ
Ωραία, πες του να’ ρθει μέσα, Λένυα. Άνοιξέ του. Και παρακάλα να’
ναι αυτός που θα σώσει κι εμάς κι όλους τους κατοίκους του Κουλιέντσικοφ
από…Ωχ, Θεέ μου, τι έχουμε κάνει όλοι; Και το πληρώνουμε τόσο ακριβά;

ΛΕΝ
Ξέρω, ξέρω τι εννοείς. Την κουτάρα.
 14

ΓΙΑΤ
Κουτάρα! Που την πληρώνουμε ακριβά. Σωστά.

ΛΕΝ
Η κοτάρα.

ΓΙΑΤ
Κοτάρα; Γιατί; πληρώνουμε καμιά κοτάρα;

ΛΕΝ
Κάτι τέτοιο.

ΓΙΑΤ
Ναι, κάτι τέτοιο.(Χτύπημα πόρτας) Όχι, δεν είναι κάτι τέτοιο. Είναι το
κουδούνι της πόρτας.

ΛΕΝ
Έχουμε κουδούνι στην πόρτα μας; (Πηγαίνει, σπρώχνει την πόρτα προς τα
έξω)

ΓΙΑΤ
Απ’ την άλλη μεριά. Προς τα μέσα.(Η Λένυα καταφέρνει ν’ ανοίξει την
πόρτα. Εκεί στέκεται ο Λέων)

ΛΕΝ
Πέρασε μέσα, νεαρέ.

ΛΕΩΝ
Ο δόκτωρ Ζουμπρίνσκυ; Η κυρία Ζουμπρίνσκυ; Χαίρω πολύ Είμαι ο
Λέων Στεφάνοβιτς Τολτσίνσκυ.

ΓΙΑΤ
Α, είσαι ο νέος…ο νέος…

ΛΕΩΝ
Ναι! Εγώ είμαι αυτός.

ΓΙΑΤ
Αυτός είναι αυτός, Λένυα. Ο νέος….ο νέος….
 15

ΛΕΝ
Φαινόσαστε πολύ νέος για να είσαστε ο νέος…

ΛΕΩΝ
Κάθε άλλο. Θα διαπιστώσετε πως είμαι ο καλύτερος νέος… Συγνώμη,
δεν θέλω να γίνω αναιδής….

ΓΙΑΤ
Παρακαλώ, παρακαλώ. Να γίνετε αναιδής. Η αναίδεια είναι η μισή
αρχοντιά.

ΛΕΝ
Αυτό το ξέρω ως κι εγώ. Η αναίδεια είναι η μισή αρχοντιά.

ΓΙΑΤ
Μισή και μισή ίσον μία. Άρα η αναίδεια είναι αρχοντιά. Λοιπόν ο
καλύτερος νέος τι;

ΛΕΩΝ
Ο καλύτερος νέος δάσκαλος στη Ρωσία.

ΓΙΑΤ (Ενθουσιασμένος)
Δάσκαλος! Αυτό είναι! Είναι δάσκαλος! Είναι ο νέος δάσκαλος.
Ήρθε.

ΛΕΝ
Δόξα το Θεώ, ήρθε ο δάσκαλος!

ΛΕΩΝ
Σας ευχαριστώ, σας ευχαριστώ πολύ. Σας είμαι ευγνώμων για τη
θερμή και συγκινητική υποδοχή.

ΓΙΑΤ
Βολέψου, δάσκαλε. Ή μήπως θέλεις χαρτιά και μολύβια; Μήπως θες
ν’ αρχίσεις αμέσως το μάθημα, δάσκαλε;

ΛΕΩΝ
Ναι, όποτε να ναι αρχίζω…κυρία Ζουμπρίνσκυ, αυτό για σας. (Της
δίνεις το λουλούδι)
 16

ΛΕΝ
Α μπακαλιάρος! Είναι η εποχή τους. Είχε στην αγορά σήμερα, τους
είδα. Σ’ ευχαριστώ.

Η Λένυα παίρνει το λουλούδι. Ο Λέων έχει μείνει άναυδος.

ΓΙΑΤ
Τι θα θέλατε;

ΛΕΩΝ
Θα ήθελα να σας κάνω μερικές ερωτήσεις.

ΓΙΑΤ
Ερωτήσεις! Ναι αυτό ρωτάνε . Σε δείχνουνε με το δάχτυλό, κι εσύ
δεν ξέρεις. Κι εκείνοι ξέρουνε. Ξέρουνε τι είναι οι ερωτήσεις. Λοιπόν, να το
δεις αυτός είναι πολύ καλός δάσκαλος.

ΛΕΝ
Μήπως θα μπορούσες, κύριε δάσκαλε, να μας ρωτήσεις μια πολύ
καλή ερώτηση; Οποιαδήποτε…

ΓΙΑΤ
Έχει μεγάλη σημασία αυτό για μας. Τόσα χρόνια, κανένας δεν μας
έχει κάνει μία ερώτηση της προκοπής. Μα, κάτσε δάσκαλε.

Κάθονται όλοι.

ΛΕΩΝ
Υπάρχουν πολλών ειδών ερωτήσεις. Θέλετε ερώτηση μαθηματική,
χημική ή φιλοσοφική;

ΓΙΑΤ
Το πρώτο. Το πρώτο. Φιλοσοφική. Τέτοια θέλουμε.

ΛΕΩΝ
Πολύ καλά. Εσείς το ζητήσατε. Ποιος είναι σκοπός της υπάρξεως του
ανθρώπου;

ΓΙΑΤ
 17

Τι ερώτηση! Λένυα έχει ξανακούσει πιο καλή ερώτηση;

ΛΕΝ
Έχω μείνει άφωνη…Ποιος θα το’ λεγε να μας κάνουν εμάς τέτοια
ερώτηση;

ΛΕΩΝ
Θέλετε να μάθετε την απάντηση;

ΓΙΑΤ
Όχι σήμερα, ευχαριστούμε. Τόσο καλές ερωτήσεις, άλλοι δεν τις
ακούνε ποτέ στη ζωή τους. Μεγάλη τιμή μας κάνεις, δάσκαλε. Αλλά, εμείς
είμαστε πάρα πολύν απλοί. Την απάντηση θα τη δώσεις σε κάποιον πολύ πιο
άξιο από μας. Εμάς φτάνει η ερώτηση.

ΛΕΩΝ
Μα, γιατί; Η γνώση είναι δικαίωμα του ανθρώπου.

ΓΙΑΤ
Του ανθρώπου, ναι, αλλά όχι του ανθρώπου που έχει γεννηθεί στο
Κουλιέντσικοφ.

ΛΕΩΝ
Δεν καταλαβαίνω.

ΛΕΝ
Θα καταλάβαινες, αν ήξερες για την κατάρα.

ΛΕΩΝ
Ποια κατάρα;

ΓΙΑΤ
Εννοεί, την κουτάρα.

ΛΕΩΝ
Τη κουτάρα! Πια κουτάρα;

ΛΕΝ
Εννοεί, κοντάρα.
 18

ΛΕΩΝ
Ποια κοντάρα;

ΓΙΑΤ
Αυτή που έχει πέσει στο κεφάλι μας. Αυτή που δείχνει την οργή του
Θεού σ’ όλους εμάς που γεννηθήκαμε σ’ αυτό το χωριό.

ΛΕΩΝ
Μήπως εννοείτε, «Κατάρα»;

ΓΙΑΤ
Κατάρα! Αυτό είναι, Κάτι μου θύμιζε.

ΛΕΝ
Πολύ κοντά πέφταμε. Πολύ κοντά.

ΓΙΑΤ
Πέφταμε συνέχεια. Ευτυχώς που δεν χτυπήσαμε.

ΛΕΩΝ
Ποια είναι κατάρα που μου λέτε, δόκτωρ Ζουμπρίνσκυ;

ΓΙΑΤ
Λένυα, κλείδωσε την πόρτα. Τράβα τις κουρτίνες.

ΛΕΝ
Άμα τις τραβήξω, θα πέσουνε και δεν ξέρω να τις ξαναβάλω.

ΓΙΑΤ
Άστο. Μόνο, χαμήλωσε τη φωνή σου.

ΛΕΝ(Γονατίζει στα τέσσερα)

Πόσο χαμηλά τη θέλεις τη φωνή μου;

ΓΙΑΤ
Εκεί. Καλά είναι. Φέρε το βιβλίο. Είναι στο ράφι.

ΛΕΝ
Πώς θα το βρω;
 19

ΓΙΑΤ
Δεν έχουμε άλλο βιβλίο σ’ αυτό το ράφι, Λένυα. Το φτιάξαμε για να
βγάλουμε αυτό το βιβλίο.

ΛΕΝ
Γι’ αυτό μπερδεύομαι. Αλλά, πού θα μου πάει, θα το βρω. (Προχωρεί
στα τέσσερα προς το ράφι) Νεαρέ μου, έχεις ακούσει για την κατάρα του
Κουλιέντσικοφ;

ΛΕΩΝ
Δεν μπορώ να πω.

ΓΙΑΤ
Γιατί δεν μπορείς να πεις; Αυτό δεν είναι δύσκολο. Ως κι η Λένυα
μπορεί να το πει.

ΛΕΝ (Σηκώνεται στο ράφι)

Α, να το. Το βρήκα με την πρώτη. «Η κατάρα του Κουλιέντσικοφ».

ΛΕΩΝ
Επιτέλους, τι είναι αυτή η κατάρα, γιατρέ;

ΓΙΑΤ
Πριν από διακόσια χρόνια, έπεσε μια κατάρα στο χωριό. Ότι κάθε
άντρας, γυναίκα, παιδί, ζώο και οι απόγονοί τους, όλοι, θα είμαστε ηλίθιοι.

ΛΕΩΝ
Γιατί πιστεύετε στις κατάρες; Οι κατάρες είναι κουταμάρες.

ΓΙΑΤ
Όχι, δεν είναι κουταμάρες, ούτε κουτάρες, ούτε κοτάρες, ούτε
κοντάρες. Οι κατάρες είναι κατάρες. Κατάλαβες;

ΛΕΩΝ
Μα, πώς έπεσε πάνω σας η συγκεκριμένη κατάρα; Ποιος τόλμησε να
επιβάλει τόσο σκληρή τιμωρία σ’ ένα τόσο ήσυχο κι όμορφο χωριό;

Η Λένυα επιστρέφει με το βιβλίο.

 20

ΓΙΑΤ
Ποιος; Το γράφει εδώ στο «Εγχειρίδιο για Κατάρες» .(Κοιτάζει το
βιβλίο) Αυτό είναι το Εγχειρίδιο;

ΛΕΝ
Αυτό θα πρέπει να’ ναι. Εγώ δεν ξέρω πολλά πράγματα από
εγχειρήσεις.

ΓΙΑΤ
Να. Διάβασε μόνος σου. Έχω σημαδέψει τη σελίδα.

ΛΕΩΝ (Ανοίγει το βιβλίο. Η σελίδα κολλάει. Αυτοσχεδιασμός)

Εδώ είναι κολλημένα όλα.

ΛΕΝ
Όχι όλα. Αυτή η σελίδα μόνο είναι σημαδεμένη. Τη σημαδέψαμε με
μαρμελάδα φράουλα για να την ξεχωρίζουμε. Διάβασέ μας.

Κάθονται όλοι στον καναπέ.

ΛΕΩΝ(Διαβάζει)
«Το πρωί της 11ης Απριλίου του έτους1691, στο χωριό
Κουλιέντσικοφ, δύο νέοι ερωτεύτηκαν ο ένας τον άλλον αφόρητα»

ΛΕΝ
Το ξέρω εγώ. Όποτε δύο νέοι ερωτεύονται αφόρητα ή φορητά δεν έχει
σημασία, πέφτει κατάρα.

ΛΕΩΝ
Μα, δεν την έχετε ξανακούσει την ιστορία;

ΓΙΑΤ
Πολλές φορές. Αλλά δεν καταλαβαίνουμε ποτέ. Είναι πολύ δύσκολη η
δική μας η κατάρα.

ΛΕΝ
Λοιπόν, λοιπόν, λέγε! Και τι γίνεται;

ΛΕΩΝ
 21

Το αγόρι ήταν ένας νεαρός, ωραίος , αλλά αγράμματος χωρικός

ονόματι Κασμίρ Γιουσέκεβιτς. Το κορίτσι ήταν η κόρη του πιο μορφωμένου
ανθρώπου του χωριού, του Μιχαήλ Ζουμπρίνσκυ.

ΛΕΝ
Ζουμπρίνσκυ. Κάπου το ξέρω τ’ όνομα.

ΓΙΑΤ
Εγώ το’ χω δει. Σε κάποια εξώπορτα. Κάπου εδώ γύρω.

ΛΕΩΝ
Στη δική σας εξώπορτα. Είναι το δικό σας όνομα.

ΓΙΑΤ (Με ύφος σκεπτικό)

Για μια στιγμή. Αυτό σημαίνει ότι ο νέος της κατάρας έχει κάποια
σχέση με την εξώπορτα μας. (Σηκώνονται με τη Λένυα, πηγαίνουμε στην εξώπορτα,
την ανοίγουν και την περιεργάζονται).

ΛΕΩΝ(Στο κοινό) Και να σκεφτείτε ότι τώρα μιλάω με τους επιστήμονες του
χωριού. Συνεχίζω…» Το όνομα της κοπέλας ήτανε Σοφία Ζουμπρίνσκυ».
(Στο γιατρό) Μπορώ να μάθω τ’ όνομα της κόρης σας;

ΛΕΝ
Σοφία.

ΛΕΩΝ
Σοφία! Σοφία Ζουμπρίνσκυ! Ακριβώς όπως η κοπέλα της κατάρας,
πριν από διακόσια χρόνια.

ΓΙΑΤ
Δεν το πιστεύω. Εκτός αν η κόρη μας λέει τέτοιο χοντρό ψέμα για την
ηλικία της.

Ο γιατρός και η Λένυα έχουν γυρίσει. Στέκονται καθένας πίσω από μια
καρέκλα.
 22

ΛΕΩΝ
«Το ειδύλλιο ήτανε καταδικασμένο απ’ την αρχή. Όταν ο μορφωμένος
πατέρας της Σοφίας έμαθε ότι ο νεαρός Κασμίρ ήταν αγράμματος, της
απαγόρεψε να τον ξαναδεί. Έξι μήνες αργότερα, η Σοφία γνώρισε ένα νεαρό
φοιτητή, κι εκείνο το χειμώνα ο Κασμίρ, τσακισμένος από το γεγονός
αυτοκτόνησε.»

ΛΕΩΝ
Μα αφού το ξέρετε. «Έσκαψε τον τάφο του, μπήκε μέσα και ξανάριξε
τα χώματα από πάνω».(Σκέφτεται, μιμείται κινήσεις αυτοσχεδιασμός) Μα πώς…
(Συνεχίζει την ιστορία)» Μαθαίνοντας το θάνατο του γιου του, ο πατέρας του
Κασμίρ, ο Βλαντιμίρ Γιουσέκεβιτς….»

ΓΙΑΤ/ΛΕΝ
Τρέμε, τρέμε, τρέμε, τρέμε…

ΛΕΩΝ (Συνεχίζει)
«…Ο πατέρας του Κασμίρ, Βλαντιμίρ Γιουσέκεβιτς….»

ΓΙΑΤ/ΛΕΝ
Τρέμε,τρέμε,τρέμε,τρέμε….

ΛΕΩΝ
«…..Που έκανε τον κόσμο να τρέμει μόλις άκουγε τ’ όνομά του…»

ΛΕΝ
Κατάλαβες; Να μην το ξαναπείς τ’ όνομά του.

ΛΕΩΝ
…Ο πατέρας του Κασμίρ, ο Βλα…»

ΓΙΑΤ/ΛΕΝ
Τρε…………

ΛΕΩΝ
«..Ο αποτέτοιος, λοιπόν ο αποκαλούμενος και Μάγος, διότι μπορούσε
να ζητήσει τη βοήθεια του ίδιου του Σατανά, αυτοπροσώπως, έριξε όλη του
την οργή και το θυμό του στο Κουλιέντσικοφ».
 23

ΓΙΑΤ
Να τη, να τη έρχεται! Έρχεται!

ΛΕΩΝ
« Φώναξε κατάρα! Κατάρα σ’ όσους μένουν στο Κουλιέντσικοφ! Η
κόρη του Μιχαήλ Ζουμπρίτσκυ, που σκότωσε το γιο μου, να χτυπηθεί από
την άγνοια, που ήταν η αιτία του χαμού του γιου μου. Η ηλιθιότητα να
εγκατασταθεί μέσα της. Η ανικανότητα να είναι το προτέρημά της. Η λογική
της να γίνει παράλογη, το μυαλό της να γίνει άμυαλο. Το ίδιο καταραμένα
και τα παιδιά της! Και όλα τα παιδιά τους, στους αιώνες των αιώνων. Όσοι
ζούνε στο Κουλιέντσικοφ, να γεννιούνται στην άγνοια και να πεθαίνουν στη
χειρότερη άγνοια και να μη μπορούνε να φύγουν απ’ αυτό το χωριό μέχρι να
πάρω την τελική μου εκδίκηση».

ΛΕΝ(Τονίζει)
«Να μη μπορούν να φύγουν από το χωριό…» Γι’ αυτό δεν έχουμε
ούτε σταθμό τραίνου.

ΛΕΩΝ (Στο κοινό)

Η πρώτη μου αντίδραση είναι να πάθω πανικό…
Η δεύτερη μου αντίδραση είναι να πάθω χειρότερο πανικό……
Δάσκαλος είμαι εγώ, όχι Εξορκιστής!

ΓΙΑΤ
Συγνώμη, δάσκαλε, έχεις τίποτα;

ΛΕΩΝ
Ναι, δηλαδή όχι. Μια χαρά είμαι. Και σκέφτηκα.

ΓΙΑΤ
Ακούς, Λένυα…..Σκέφτηκε!

ΛΕΝ
Σκέφτηκε!

ΓΙΑΤ
Πώς είναι;

ΛΕΩΝ
 24

Τι;

ΓΙΑΤ
Να σκέφτεσαι.

ΛΕΩΝ
Εννοείτε, δεν έχετε σκεφτεί ποτέ;

ΓΙΑΤ
Εγώ προσωπικώς, ποτέ. Όσο για τη Λένυα, νομίζω ότι, προσωπικώς
ουδέποτε.

ΛΕΩΝ
Η σκέψη είναι κάτι που σου’ ρχεται από μόνο του. Είναι αυτό που σε
κάνει να πάρεις μία απόφαση.

ΓΙΑΤ
Απόφαση; Αυτό είναι χειρότερο κι από τη σκέψη.

ΛΕΩΝ
Μα, καλά, δεν ξέρετε τι θέλετε;

ΛΕΝ
Φυσικά. Θέλουμε κάποιον να μας βοηθήσει. Όχι τόσο εμάς, που τα’
χουμε φάει τα ψωμιά μας, αλλά το παιδί μας, τη Σοφία μας.

ΛΕΩΝ
Ακούσατε τι είπατε;

ΛΕΝ
Εγώ δεν ακούω ποτέ τι λέω, γιατί το στόμα μου είναι μακριά απ’ τα
αυτιά μου.

ΛΕΩΝ
Αυτό που είπατε, είναι μια απόφαση. Αποφασίσατε να βοηθήσετε την
κόρη σας, γιατί το σκεφτήκατε. Άρα μπορείτε να σκεφτόσαστε.

ΛΕΝ
Τώρα που το σκέφτομαι.. Όχι, δεν μπορώ να σκεφτώ. Έτσι μου
‘ρχονται.
 25

ΛΕΩΝ
Μα, τι λέτε! Στο κεφάλι σας υπάρχει το μυαλό σας. Και το μυαλό σας
συλλαμβάνει μία σκέψη….Που γίνεται ιδέα…Που γίνεται αντίληψη….Που
γίνεται δημιουργικότητα…..Που γίνεται εξυπνάδα!

ΓΙΑΤ
Και τότε, γιατί εγώ που σκέφτομαι ν’ ανοίξω ένα σφηνωμένο βάζο με
γλυκό, δεν τα καταφέρνω ποτέ; Πού είναι η δημιουργικότητά μου;

ΛΕΩΝ(Μονολογεί)
Ήρεμα, Λέών… Μην τρελαθείς από τώρ!(Στο γιατρό) Θα τη σπάσουμε
την κατάρα, σας το υπόσχομαι! Με την πολύ απλή, επίμονη κι επίπονη
μέθοδο της εκπαίδευσης. Μπορώ να δω την κόρη σας, τη Σοφία;

ΓΙΑΤ
Τη Σοφία;

ΛΕΩΝ
Εσείς μου είπατε ότι η κατάρα έπεσε από την ημέρα που η τότε νεαρή
Σοφία θεωρήθηκε υπεύθυνη για….Ίσως, λοιπόν, η απόγονός της, και κόρη
σας, μπορεί να μας δώσει κάποια λύση. Μπορώ να δω τη Σοφία;

ΛΕΝ
Από δω, όχι. Είναι στο δωμάτιό της. Πρέπει να τη φωνάξουμε.

ΓΙΑΤ
Κάνε ό,τι σου λέει ο γιατρός.

ΛΕΝ
Λες να έχει μάθημα τραγουδιού τώρα;

ΛΕΩΝ
Κάνει μάθημα τραγουδιού;

ΛΕΝ
Ναι, της κάνει μάθημα το καναρίνι. Και το καημένο, κάνει ό,τι
μπορεί.

ΓΙΑΤ
 26

Όχι τα λόγια των τραγουδιών, φυσικά. Μόνο το σκοπό τής μαθαίνει.

ΛΕΩΝ
Κατάλαβα, κατάλαβα. Σας παρακαλώ, κυρία μου φωνάξτε τη κοπέλα.

ΓΙΑΤ(Στη Λένυα)
Θυμήσου, γλυκιά μου: επάνω αριστερά.(Βγαίνει η Λένυα. Στο δάσκαλο.)
Θα δεις, είναι το πιο ευαίσθητο κορίτσι του χωριού. Όχι σαν τις άλλες. Έχει
τόσα ενδιαφέροντα…Πάντα κάτι βρίσκει να κάνει.

ΛΕΩΝ
Βρίσκει να κάνει; Τι;

ΓΙΑΤ
Α, πολύ ενδιαφέροντα πράγματα.. Να, της αρέσει να πιάνει διάφορα:
ξύλο, χαρτί, μέταλλο…Α, και της αρέσει πολύ να πίνει νερό.

Μπαίνει η Λένυα.

ΛΕΝ
Δάσκαλε, σου παρουσιάζουμε την κόρη μας..(βγάζει ένα χαρτί και
διαβάζει για να θυμηθεί)…Σοφία, Ιρένα, Ελύνυα Ζουμπρίτσκυ.(Μπαίνει η
Σοφία) Σοφία, ο καινούργιος σου δάσκαλος, Λέων Τολτίνσκυ.

ΛΕΩΝ
Δεσποινίς Ζουμπρίτσκυ! (Στρέφει στο κοινό, μαγεμένος) Μου κόπηκε η
ανάσα! Είναι ανθρώπινο πλάσμα αυτό που βλέπω ή μ’ έπιασε κι εμένα η
κατάρα; Κι έγινα ηλίθιος; Ποτέ άλλοτε δεν ένιωσα την καρδιά μου να
χτυπάει τόσο δυνατά.(Μονολογεί) Προσοχή, Λεών! Μαθήτριά σου είναι, όχι
αντικείμενο του πόθου σου.(Στρέφει προς τους άλλους) Συγνώμη.

ΓΙΑΤ
Ξέρεις τι έκανε πριν από λίγη ώρα ο δάσκαλος Σοφία μου;
Σκεφτότανε! Δεν είναι υπέροχο;

ΣΟΦ
Ναι, μαμά.

ΓΙΑΤ
Μπαμπά! Αυτή είναι η μαμά, κι εγώ είμαι ο μπαμπάς.
 27

ΛΕΩΝ
Καθίστε, δεσποινίς Ζουμπρίτσκυ.

ΓΙΑΤ(Ενώ η Σοφία κάθεται αργά και προσεκτικά, ο γιατρός τον βλέπει αγκαλιάζει τη
γυναίκα του και φωνάζει) Τα κατάφερε, τα κατάφερε!

ΛΕΝ(Στον δάσκαλο)
Είδατε με τι άνεση κάθισε;

ΛΕΩΝ
Ναι. Πολύ Καλά. Υπέροχα.(Στη Σοφία) Δεσποινίς Σοφία… Μπορώ να
σε λέω Σοφία;

ΣΟΦ
Σοφία;

ΓΙΑΤ
Είναι τ’ όνομά σου, αγάπη μου.

ΛΕΝ
Πες, «ναι», χρυσό μου. Πες, «Ναι, μπορείς να με λες Σοφία»

ΛΕΩΝ
Σας παρακαλώ, κυρία μου. Θέλω να μιλήσει μόνη της η κοπέλα.(Στη
Σοφία) Θέλω να με θεωρείς φίλο σου έτσι; (Η Σοφία κουνάει το κεφάλι) και τώρα
η ερώτησή μου: Μπορώ να σε λέω Σοφία;

Αυτή δείχνει χαμένη.

ΓΙΑΤ
Έχει πολύ καιρό να κάνει προφορικό διαγώνισμα.

ΛΕΩΝ
Κάτι θέλει να μας πει η Σοφία.

ΣΟΦ
Θα μ’ άρεσε πολύ να με λες Σοφία.

ΓΙΑΤ
 28

Είδες;

ΛΕΝ
Αχ, πόσο περήφανη είμαι!

ΛΕΩΝ
Παρακαλώ! Μη της διασπάτε την προσοχή.(Στη Σοφία) Έχω έρθει από
πολύ μακριά για ν’ αναλάβω τη μόρφωσή σου. Έχω κάθε λόγο να πιστεύω
ότι, υπό φυσιολογικές συνθήκες, έχεις τις ικανότητες να είσαι ένα
πανέξυπνο κορίτσι, ότι στο βάθος της ψυχής σου η ευφυΐα σου καραδοκεί
να εμφανιστεί, και ότι έχεις ανεξάντλητα αποθέματα λογικής. Όμως,
κάποιος έχει νεφελώσει αυτές τις ικανότητές σου, και πρόθεσή μου είναι να
διαλύσω αυτό το νεφέλωμα, ούτως ώστε το φως της γνώσεως να λάμψει στα
πεντακάθαρα, γαλανά μάτια σου. Αλλά χρειάζομαι τα βοήθειά σου. Θα μου
τη δώσεις;

ΣΟΦ
Φυσικά. Μπορείς να με λες Σοφία.

ΛΕΩΝ(Μόνος)
Ήρεμα, Λέων. Κάθε αρχή και δύσκολη….(στη Σοφία) τώρα θα σου
κάνω μερικές απλές ερωτήσεις. Για ν’ αρχίσω την εκπαίδευσή σου, πρέπει
μνα ξέρω από ποιο σημείο θα ξεκινήσω. Δεν θα είναι δύσκολα πράγματα,
γιατί δεν θέλω να σκοτεινιάσει το πανέμορφο προσωπάκι σου.. Λοιπόν: ποιο
είναι το αγαπημένο σου χρώμα;

ΓΙΑΤ
Το ποιο μου;

ΛΕΩΝ
Το αγαπημένο σου χρώμα: το κόκκινο, το μπλε, το κίτρινο, το
πράσινο; Όποιο θέλεις. Ποιο είναι το αγαπημένο σου χρώμα;

ΓΙΑΤ
Αυτή την απάντηση τη θυμόμουνα κάποτε.

ΛΕΩΝ
Θα σε ξαναρωτήσω Σοφία: Ποιο είναι τοπ αγαπημένο σου χρώμα;
 29

ΛΕΝ
Γιατί είναι τόσο αυστηρός μαζί της; Για το Πανεπιστήμιο την
εξετάζει;

ΣΟΦ
Το αγαπημένο μου χρώμα….

ΛΕΩΝ
Ναι;

ΣΟΦ
Είναι το κίτρινο.

ΛΕΩΝ
Το κίτρινο! Το αγαπημένο της χρώμα είναι το κίτρινο. Γιατί, Σοφία;
Γιατί είναι το κίτρινο το αγαπημένο σου χρώμα;

ΣΟΦ
Γιατί δεν κολλάει πολύ στα δάχτυλα.

ΛΕΝ(Σιγά στο γιατρό)

Λάθος το λέει. Το μπλε δεν κολλά τόσο πολύ στα δάχτυλα.

ΛΕΩΝ
Ενδιαφέρουσα η απάντησή σου, Σοφία. Υπάρχει κάποια λογική στην
απάντησή της. Το γεγονός ότι αυτή η λογική της μου ξεφεύγει εντελώς δεν
αλλάζει το γεγονός ότι η κοπέλα έχει κάτι στο μυαλό της. Σοφία, τώρα θα
σου ζητήσω κάτι πολύ απλό. Θα σου ζητήσω να κάνεις μιαν ευχή. Ξέρεις τι
είναι ευχή;

ΣΟΦ
Ναι. Ευχή είναι αυτό που παρακαλάς να γίνει και δεν γίνεται.

ΛΕΩΝ
Ίσως μπορούμε να τ’ αλλάξουμε όλα. Αν σου ζητούσα μίαν ευχή που
θα γινότανε, τι θα’ λεγες;

ΣΟΦ
Σαν ευχή;
 30

ΛΕΩΝ
Ναι, Σοφία σαν ευχή.

ΣΟΦ
Θα’ θελα να πετάξω σαν πουλί….να ξεχυθώ πάνω από σπίτια και
δέντρα….να ορμήσω στον αέρα…..ν’ αφήσω τον άνεμο να με παρασύρει
πάνω από λίμνες και βουνά πάνω από ποταμούς και δάση… να γνωρίσω
ανθρώπους από άλλα χωριά….να δω πώς είναι ο κόσμος…να μάθω
πράγματα…που ποτέ δεν θα μάθω, γιατί θα περάσω όλη μου τη ζωή εδώ.

ΛΕΩΝ
Σοφία, αυτή είναι η καλύτερη ευχή που’ χω ακούσει.(Στους άλλους δύο)
Καταλαβαίνετε τι σημαίνει ατή η ευχή της; Θέλει να σπάσει τα δεσμά της
άγνοιας. Θέλει την περιπέτεια της γνώσης! Και δίνω το λόγο μου, εγώ, ο
Λέων Στεφάνοβιτς Τολτσίνσκυ, ότι θα βάλω όλη μου τη δύναμη να κάνω
την ευχή της Σοφίας Ζουμπρίνσκυ αληθινή.

ΣΟΦ
Μακάρι να το καταφέρεις αυτό, δάσκαλε.

ΛΕΩΝ
Η κόρη σας έχει γλυκιά κι αγνή καρδιά. Πρέπει ν’ αρχίσουμε αμέσως
μαθήματα. Ούτε στιγμή να μη χαθεί. Θα έρθω το πρωί, στις οχτώ ακριβώς.
Με τι θέλεις ν’ αρχίσουμε, Σοφία;

ΣΟΦ
Ν’ αρχίσουμε ….με γλώσσες.

ΛΕΩΝ
Γλώσσες! Φυσικά! Έπρεπε να το’ χω σκεφτεί εγώ. Γλώσσες, λοιπόν
γλυκιά μου Σοφία. Κι από ποια γλώσσα θέλεις ν’ αρχίσουμε;

ΣΟΦ(Σκέφτεται)
Καναρινίστικα.

ΛΕΩΝ
Καναρινίστικα; Τι ειν’ αυτό;
 31

ΓΙΑΤ
Δύσκολη γλώσσα. Δεν ξέρω αν υπάρχουνε και πολλά βιβλία.

ΣΟΦ
Εγώ τα θέλω για να καταλαβαίνω τα λόγια των τραγουδιών που μου
μαθαίνει το καναρίνι μου.

ΛΕΝ
Να μάθεις λίγες φράσεις στην αρχή, να δεις αν σ’ αρέσουν.

ΣΟΦ
Εγώ τελείωσα για σήμερα;

ΛΕΩΝ
Ναι.

ΣΟΦ
Τότε να πάω στο δωμάτιό μου.

ΛΕΝ
Κοίτα πώς σηκώνεται απ’ την καρέκλα! Κοίτα! Δεν το είδες. Σοφία,
ξανακάντο.

ΛΕΩΝ
Δεν χρειάζεται. Τώρα κάνει και δυσκολότερα.

ΓΙΑΤ
Ε, η νέα γενιά είναι πολύ πιο έξυπνη.

ΣΟΦ
Θα τα πούμε αύριο, δάσκαλε.

ΛΕΩΝ
Πρώτη φορά στη ζωή μου που θέλω τόσο πολύ να έρθει το αύριο.

ΣΟΦ
Νομίζω πως είσαι ο πιο όμορφος δάσκαλος που έχω δει, δάσκαλε
Τολτσίνσκυ. Μακάρι να μην απογοητευθείς κι εσύ απ’ το
Κουλιέντσικοφ…..και να μείνεις μαζί μας για πάντα.
 32

Βγαίνει.

ΛΕΝ
Βρήκε την πόρτα! Βρήκε την πόρτα!

ΓΙΑΤ
Δεν έχω δει ποτέ μου τη Σοφία τόσο ευτυχισμένη. Λένυα σκέφτεσαι
ό,τι σκέφτομαι;

ΛΕΝ
Αφού ούτε εσύ μπορείς να σκεφτείς, ούτε εγώ. Άρα δεν σκέφτομαι
ό,τι δεν σκέφτεσαι.

ΓΙΑΤ
Ότι η Σοφία μας τον συμπάθησε τον καινούργιο δάσκαλο.

ΛΕΝ
Συμφωνώ. Δεν σκέφτηκα ακριβώς αυτό που δεν σκέφτηκες.

ΛΕΩΝ(που έχει μπει στο νόημα της παράνοιάς τους)

Αν είναι αλήθεια αυτό που δεν σκεφτήκατε, τότε εγώ είμαι ο πιο
ευτυχισμένος άνθρωπος στη γη. Πείτε μου έχει φίλο;

ΓΙΑΤ
Δεν ξέρω. Έναν/δύο εχθρούς της ξέρω.

ΛΕΩΝ
Εννοώ τη θέλει κάποιος;

ΛΕΝ
Δεν συζητάμε τέτοια πράγματα.

ΛΕΝ
Γιατί;

ΓΙΑΤ
Γιατί δεν υπάρχει κανένας να ενδιαφέρεται. Μόνον Εκείνος.
 33

ΛΕΩΝ
Εκείνος;

ΛΕΝ
Έτσι τον λέμε εμείς.

ΛΕΩΝ
Και πώς λέγεται;

ΓΙΑΤ
Εκείνος.

ΛΕΩΝ
Τ’ όνομά του μ’ ενδιαφέρει.

ΛΕΝ
Αν στο πούμε , θα μας υποσχεθείς πως δεν θα μας μαρτυρήσεις;

ΛΕΩΝ
Φυσικά.

ΓΙΑΤ
Έχεις ακούσει για τον κόμητα Γκρέγκορ του Κουλιέντσικοφ;

ΛΕΩΝ
Δεν μπορώ να πω πως ναι.

ΓΙΑΤ
Γιατί; Το «Ναι» είναι εύκολη λέξη. Ως κι η Λένυα μπορεί να την πει.

ΛΕΝ
Ναι.

ΛΕΩΝ
Εννοώ πως δεν τον ξέρω τον κύριο.

ΓΙΑΤ
Κόμης είναι. Όχι κύριος.
 34

ΛΕΩΝ
Ναι, κόμης. Ποιος είναι;

ΛΕΝ
Είναι απ’ αυτούς που’ ρίξαν επάνω μας την κοντάρα.

ΛΕΩΝ
Δηλαδή της οικογένειας Γιουσέκεβιτς;

ΓΙΑΤ
Ναι. Ο τελευταίος πρόγονος.

ΛΕΩΝ
Απόγονος.

ΛΕΝ
Αυτό.

ΛΕΩΝ
Πείτε μου γι’ αυτόν και τη Σοφία.

ΓΙΑΤ
Της κάνει πρόταση γάμου δύο φορές την ημέρα.

ΛΕΩΝ
Δύο φορές;

ΛΕΝ
Στις έξι και τέταρτο το πρωί και στις εφτά παρά δέκα το βράδυ.

ΛΕΩΝ
Τον ενδιαφέρει τόσο πολύ;

ΓΙΑΤ
Τον ενδιαφέρει να ικανοποιήσει τους απογόνους του.

ΛΕΩΝ
Προγόνους του.

ΛΕΝ
 35

Αυτό. Αν μια Ζουμπρίνσκυ παντρευτεί έναν Γιουσέκεβιτς, οι

απόγονοί του (παρέμβαση δασκάλου: ΠΡΟ), οι πρόγονοί του θα ικανοποιηθούν
και η κουτάρα θα χαθεί. Θα σβήσει.

ΛΕΩΝ
Και η Σοφία τι λέει;

ΓΙΑΤ
Του λέει όχι δύο φορές την ημέρα εδώ και πολλά χρόνια δεν αντέχει
άλλο. Θέλει κι ένα πρωί στη ζωή της να σηκωθεί πιο αργά.

ΛΕΩΝ
Τι άνθρωπος είναι ο κόμης Γιουσέκεβιτς;

ΛΕΝ
Ε, να, σαν κι εμάς…

ΛΕΩΝ
Δηλαδή, τον πιάνει κι αυτόν η κατάρα;

ΓΙΑΤ
Μένει ακόμα στο Κουλιέντσικοφ. Ούτε αυτός επιτρέπεται να φύγει.

ΛΕΩΝ
Καλά, θα δω πώς θα τα ρυθμίσω με τον ανταγωνιστή μου. Σας
ευχαριστώ για την ενημέρωση. Αύριο αρχίζει η εκπαίδευση της Σοφίας
Ζουμπρίνσκυ…Και, μέσα στη χαρά μου, ξέχασα να ρωτήσω: Πού θα μείνω;

ΓΙΑΤ
Εδώ. Σου’ χουμε δωμάτιο.

ΛΕΩΝ
Ωραία Θα σας δω το πρωί.

ΛΕΝ
Ναι, το βράδυ δεν βλέπουμε κανέναν, άμα δεν έχουμε τη λάμπα
αναμμένη.

ΓΙΑΤ
 36

Δάσκαλε, πριν φύγεις, μια χάρη. Ξαναπές μας την ερώτηση. Μας
κάνει να αισθανόμαστε Κάποιοι.

ΛΕΩΝ
Ποιος ο σκοπός της υπάρξεως του ανθρώπου;

ΛΕΝ
Να συγκινήθηκα πάλι. Τι ερώτηση!

ΓΙΑΤ
Μια στιγμή. Νομίζω ότι ξέρω. Ναι, νομίζω ότι την ξέρω την
απάντηση.

ΛΕΩΝ
Ωραία. Ακούω.

ΛΕΝ(στο γιατρό)
Μα τώρα, τι τα θες τα δύσκολα;

ΓΙΑΤ
Λοιπόν: Ο σκοπός της υπάρξεως του ανθρώπου είναι …

ΛΕΩΝ(Ξαναμμένος)
Ναι…ναι…ποιος είναι;

ΓΙΑΤ
Δώδεκα.

ΛΕΩΝ
Δώδεκα;

ΓΙΑΤ
Μπορεί και δεκατέσσερα. Δεν είμαι τόσο σίγουρος.

ΛΕΝ
Πάντως, είναι κάτω από εκατό.

ΓΙΑΤ
Μην ανακατεύεσαι, Λένυα, γιατί τα λες λάθος. Είναι κάτω από εξήντα
τρία.
 37

ΛΕΩΝ
Λοιπόν: Την απάντηση θα σας τη δώσω όταν φτάσουμε στο μάθημα
της φιλοσοφίας. Μην το σκέφτεστε.

ΛΕΝ
Μα, εμείς δεν σκεφτόμαστε.

ΛΕΩΝ
Τέλος πάντων, πηγαίνετε για ύπνο. Καληνύχτα. Τα λέμε αύριο.(βγαίνει
στο δρόμο. Ουρλιάζει) Άκου δώδεκα!

ΛΕΝ(Από το σπίτι)
Γιατί θέλεις κι απαντήσεις; Οι ερωτήσεις δε σου φτάνουν;

ΛΕΩΝ
Θέλετε απάντηση;

ΓΙΑΤ/ΛΕΝ
Ναι.

ΛΕΩΝ
Δώδεκα.

ΓΙΑΤ
Είδες, Λένυα και σ’ αυτό η απάντηση είναι δώδεκα. Θα είναι πολύ
συνηθισμένη απάντηση. Πάμε να κοιμηθούμε;

ΛΕΝ
Πάμε.

Βγαίνουν. Μπαίνει πάλι ο Λεών.

ΛΕΩΝ(Στο κοινό)
Αυτό ήτανε. Φεύγω! Αντίο! Εγώ θα έμενα και θα προσπαθούσα να
σπάσω την κατάρα, αλλά μετά απ’ αυτό το Δώδεκα…Τίποτα, φεύγω! Το
μόνο που πρέπει να κάνω είναι να ξεχάσω τη Σοφία. Αυτό πρέπει.

ΦΩΝΗ ΣΟΦΙΑΣ
Δάσκαλε!
 38

ΛΕΩΝ
Σοφία! Πού είσαι;

ΣΟΦ (Εμφανίζεται στο μπαλκόνι)

Εδώ κάτω. Πρέπει να σε ξαναδώ.

ΛΕΩΝ
Πώς βγήκες έτσι στο μπαλκόνι; Θ’ αρπάξεις κανένα κρύωμα.

ΣΟΦ
Σωστά! Κανένα!

ΛΕΩΝ
Γιατί κανένα;

ΣΟΦ
Γιατί έχω προσπαθήσει. Αλλά ποτέ δεν έμαθα πώς γίνεται να τ’
αρπάξεις το κρύωμα. Και, πες ότι το βρίσκεις. Πώς το αρπάζεις, κι από πού;

ΛΕΩΝ
Σωστά. Γι’ αυτό να μην το αρπάξεις ποτέ. Ορισμένα πράγματα δεν
χρειάζεται να τα μάθεις.

ΣΟΦ
Ξέρω ότι κάτι έγινε πριν από πολλά χρόνια, που μας απαγορεύει να
μάθουμε τι έγινε πριν από πολλά χρόνια. Αν μου έδειχνες πώς να το μάθω
αυτό, δεν θα ήμουνα αυτή που είμαι.

ΛΕΩΝ
Μα αν δεν ήσουν αυτή που είσαι, δεν θα ήμουνα κι εγώ εδώ για να σε
κάνω να είσαι αυτό που θα έπρεπε να είσαι.(Μόνος, γρήγορα) Πρόσεχε!
Αρχίζεις να σκέφτεσαι σαν κι αυτή.

ΣΟΦ
Θα ενδιαφερόσουνα ποτέ για κάποια που δεν ήταν ποτέ αυτή που θα
μπορούσε να ήτανε;

ΛΕΩΝ
 39

Θα ενδιαφερόμουνα ποτέ, για κάποια που δεν ήτανε ποτέ…

Καταλαβαίνω τι εννοείς. Ναι, ναι, θα ενδιαφερόμουνα. Θα ενδιαφερθώ. Έχω
ήδη ενδιαφερθεί. Θα είχα ενδιαφερθεί αν την ήξερα..,. Πολύ ενδιαφέρον
αυτό που είπα.

ΣΟΦ
Είναι καναρινίστικα αυτά που λες; Γιατί δεν σε καταλαβαίνω.

ΛΕΩΝ
Δεν με καταλαβαίνεις γιατί, άμα σε βλέπω τα χάνω και πέφτω στη
λούμπα.

ΣΟΦ
Τότε να προσέχεις όταν μου μιλάς, μην πέσεις στη λούμπα, γιατί
ποιος θα σε βγάλει βραδιάτικα.(Παύση) Αχ, αύριο. Όλα εξαρτώνται από το
αύριο.

ΛΕΩΝ
Κι απ’ το αύριο, κι απ’ το μεθαύριο κι απ’ όλα τα αύριο, για όλη μου
τη ζωή. Αν χρειαστεί, θα σου χαρίσω όλα μου τα αύριο.

ΣΟΦ
Όχι, γιατί αν το ένα το αύριο δεν μου κάνει, τι να τα κάνω τόσα
άχρηστα αύριο; Μόνο το αυριανό αύριο θα δείξει. Αν αύριο δεν γίνει τίποτα
δεν θα ιδωθούμε ξανά.

ΛΕΩΝ
Μα, τι λες; Τι εννοείς;

ΣΟΦ
Άλλο τι λέω κι άλλο τι εννοώ. Δεν ξέρω τι εννοώ. Όταν οι σκέψεις
φτάνουνε στα χείλια μου, χάνονται.

ΛΕΩΝ
Κι εγώ αν έφτανα στα χείλια σου θα χανόμουνα.

ΣΟΦ
Θέλεις να με φιλήσεις;
 40

ΛΕΩΝ
Μ’ όλη μου την καρδιά.

ΣΟΦ
Όχι, εννοώ με τα χείλια σου.

ΛΕΩΝ
Σωστότερη σκέψη.

ΣΟΦ
Και γιατί αργείς; Θέλω να αγκαλιαστούμε.

Ο Λέων σκαρφαλώνει στο μπαλκόνι.

ΛΕΩΝ
Ανεβαίνω όσο πιο γρήγορα μπορώ.

Η Σοφία ξαφνιάζεται.

ΛΕΩΝ(Φτάνει)
Πού είσαι;

ΣΟΦ (Εμφανίζεται κάτω)

Εδώ πάνω!

ΛΕΩΝ(Στο κοινό)
Αν ήταν άσχημη, θα βρισκόμουνα ήδη πίσω στη Μόσχα. (Στη Σοφία)
Θέλεις να κατέβεις (της δείχνει επάνω) ή ν’ ανέβω εγώ;(της δείχνει κάτω)

ΣΟΦ
Κατεβαίνω.(Εξαφανίζεται, σε λίγο είναι δίπλα του στο μπαλκόνι)
Κατέβηκα.

ΛΕΩΝ(Στο κοινό) Δεν είναι τίποτα. Μετά από λίγο το συνηθίζεις. (Στη
Σοφία)Αγάπη μου! (Φιλιούνται)

ΣΟΦ
Αχ, όταν με φιλούσες, ένιωσα ένα φτερούγισμα στη καρδιά μου.
 41

ΛΕΩΝ
Κι εγώ.

ΣΟΦ
Κι εσύ το ένιωσες το φτερούγισμα στην καρδιά μου; Αχ, πόσο
μοιάζουμε…αν και τα δικάσου μαλλιά είναι πολύ κοντύτερα…Τώρα πρέπει
να φύγω. Πρέπει να κοιμηθώ. Αύριο πρωί/πρωί έχω το «όχι» μου.

Βγαίνει.

ΛΕΩΝ(Στο κοινό)
Αχ, ωραία ήτανε.(Κεραυνός) Να δω πού θα μείνω απόψε.(Κατεβαίνει
από το μπαλκόνι. Άλλος κεραυνός.)

ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΚΗΝΗ

ΣΝΕ (βγαίνει στη σκηνή τρέχοντας)

Εσύ το’ κανες;

ΛΕΩΝ
Ορίστε;

ΣΝΕ
Εσύ τον έκανες αυτό το θόρυβο;

ΛΕΩΝ
Φυσικά όχι. Ήτανε κεραυνός κι αστραπή. Αυτό γίνεται όταν η
ατμοσφαιρική πίεση στον ουρανό προκαλεί μεταβολές.

ΣΝΕ
 42

Δεν ξέρω τι κάνει αυτή η ατμο… που είπες, αλλά ο κόμης

Γιουσέκεβιτς θα γίνει έξαλλος μ’ εμάς.

ΛΕΩΝ
Ο κόμης Γιουσέκεβιτς;

ΣΝΕ
Ναι, αυτός που ζει στο μεγάλο σπίτι, στο λόφο. Όποτε ακούει αυτό το
θόρυβο, μας ρίχνει νερά.

ΛΕΩΝ
Όχι Σνέτσκυ, αυτό είναι βροχή. Βροχή!

Εμφανίζεται η Γιέτσνα με λουλούδια.

ΓΙΕΝ
Ομπρέλες! Καλές και γερές ομπρέλες. Πάρτε την ομπρέλα σας
προτού μας ρίξει νερά.

ΛΕΩΝ
Γιέτσνα, κανένας δεν σας ρίχνει νερά. Είναι βροχή, από τον ουρανό.
Είναι συγκεντρωμένη υγρασία που ξαναπέφτει στη γη.

ΓΙΕΝ
Αυτά να τα πεις σ’ εκείνους τους ηλίθιους όχι σε μένα.. Εγώ κάποτε
ήμουνα βοηθός του δασκάλου. Ομπρέλες!

Μπαίνουν ο Σλόβιτς κι ο Μίσκιν

ΣΛΟ
Τι τρέχει; Γιατί αυτή η φασαρία;

ΜΙΣ
Το ‘ξερα . Το ‘ξερα ότι σήμερα θα μας ρίξει νερά. Κάθε φορά που
πλένω την αγελάδα μου, μας ρίχνει νερά.

ΛΕΩΝ
Μίσκιν, μήπως ξέρεις…

Ακούγονται καμπάνες.
 43

ΣΛΟ
Α, α! Είναι η ώρα που ο κόμης Γιουσέκεβιτς κάνει τη βραδινή του
πρόταση γάμου.

ΜΙΣ
Και μια μέρα θ’ ακούσει τοπ «ναι» απ’ τα χείλια της και τότε εμείς θα
ξαναγίνουμε έξυπνοι.

ΛΕΩΝ
Δηλαδή, εσείς θέλετε να τον παντρευτεί η Σοφία;
ΣΝΕ
Εμείς ναι. Αλλά πρέπει να θέλει κι εκείνη, αλλιώς δεν γίνεται.

ΛΕΩΝ
Δεν είναι μεγάλη θυσία αυτό που ζητάτε απ’ τη Σοφία;

ΓΙΕΝ
Θυσία; Τι θυσία; Θα ζει στο μεγάλο σπίτι πάνω στο λόφο.. θα τρώει
γλυκάκια και ζαχαρωτά όποτε θέλει….θα’ χει καμαριέρα να της βουρτσίζει
τα δόντια το πρωί..

ΛΕΩΝ
Ναι, αλλά τον αγαπάει;

ΣΝΕ
Ορίστε;

ΛΕΩΝ
Νιώθει έρωτα γι’ αυτόν;

ΣΛΟ
Α, δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα.

ΛΕΩΝ
Δεν υπάρχει τι;
ΣΛΟ
Έρωτας. Είναι ένας από τους όρους της κατάρας.

ΛΕΩΝ
 44

Δεν καταλαβαίνω.

ΜΙΣ
Τον ακούω να ’ρχεται. Καλύτερα να φύγεις , δάσκαλε. Δεν του
αρέσει να βλέπει κόσμο.

Βγαίνουν ο Σλόβιτς, ο Μίσκιν κι ο Σνέτσκυ

ΛΕΩΝ
Γιέντσνα! Πες μου, δεν υπάρχει έρωτας στο Κουλιέντσικοφ;

ΓΙΕΝ
Και πού να θυμάμαι; Εμένα ο άντρας μου έφυγε εδώ και δεκατέσσερα
χρόνια.

ΛΕΩΝ
Τα συλλυπητήριά μου.

ΓΙΕΝ
Όπου και αν είχε πάει, θα είχε γυρίσει μέσα σε δεκατέσσερα χρόνια.
Μακάρι να ‘χει πεθάνει.

Βγαίνει.

ΛΕΩΝ
Μ’ έχει κόψει κρύος ιδρώτας. Η πιθανότητα να χάσω τη Σοφία με
τρομάζει….θα κρυφακούσω.

Κρύβεται πίσω από ένα δέντρο.

ΓΚΡΕ(OFF)
Σοφία!(Μπαίνει ο Γκρέγκορ Γιουσέκεβιτς, κρατώντας μπαλαλάικα) Γλυκιά
Σοφία….ώρα να ξυπνήσει, όμορφή μου…Ώρα να σου κάνω πρόταση…
Κοιμάται! Ίσως την ξυπνήσει ένα πετραδάκι.(Παίρνει μια κοτρόνα, την πετάει στο
μπαλκόνι. Ήχος τζαμιού που σπάει. Εμφανίζεται ο γιατρός με νυχτικιά και κερί).

ΓΙΑΤ
Ποιος το ‘κανε αυτό;

ΓΚΡΕ
 45

Εγώ, ο κόμης Γιουσέκεβιτς.

ΓΙΑΤ
Καλησπέρα…κύριε.(σκύβει το κεφάλι σε υπόκλιση χτυπάει στο κάγκελο.)

ΓΚΡΕ
Ήρθα για την πρόταση γάμου.

ΓΙΑΤ
Άργησες λίγο. Έχω παντρευτεί εδώ και εικοσιέξι χρόνια.

ΛΕΝ(OFF)
Νικολάι! Νικολάι!
ΓΙΑΤ
Εδώ είμαι Λένυα! Τι θέλεις;

ΛΕΝ (Εμφανίζεται με κερί στο χέρι)

Μήπως ξέρεις πού έχουμε τους επιδέσμους; Τα πόδια μου είναι
γεμάτα φουσκάλες…Με ποιον μιλάς;

ΓΚΡΕ
Εγώ είμαι, κυρία Ζουμπρίνσκυ. Ήρθα να κάνω πρόταση γάμου στη
Σοφία

ΛΕΝ
Δεν μπορεί τώρα. Ρίχνει νερό στην κουρτίνα.

ΓΙΑΤ
Η κουρτίνα έπιασε φωτιά;

ΛΕΝ
Έπρεπε να ανάψω κάτι.. Και δεν εύρισκα το κερί μου.

Εμφανίζεται η Σοφία.

ΣΟΦ
Μπαμπά, τι συμβαίνει;

ΓΙΑΤ
 46

Σε ξυπνήσαμε μωρό μου;

ΣΟΦ
Όχι. Διάβαζα με το φως της κουρτίνας.

ΓΚΡΕ
Τρελός είμαι που θέλω να μπω σ’ αυτή την οικογένεια.

ΓΙΑΤ
Ο κόμης Γοιουσέκεβιτς έχει έρθει να σου κάνει πρόταση, μωρό μου.
Έλα κάν’ τη, κόμη.

ΓΚΡΕ
Δεν γίνεται να ‘μαστε μόνοι μας;

ΓΙΑΤ
Όχι, γιατί πρέπει να την ακούσει κι η Σοφία.

ΓΚΡΕ
Ωραία. Σοφία, θα με παντρευτείς;

ΛΕΝ
Δακρύζω, κλαίω.

ΓΙΑΤ
Μη συγκινείσαι τόσο εύκολα Λένυα.

ΛΕΝ
Κλαίω απ ‘τον πόνο. Με πονάνε οι φουσκάλες στα πόδια.

ΓΚΡΕ
Σοφία, θα με παντρευτείς;

ΣΟΦ
Συγνώμη, κόμη Γιουσέκεβιτς, αλλά ο γάμος είναι πολύ σοβαρό θέμα,
που δεν θέλω να το κάνω όσο δεν έχω εξυπνάδα να ξέρω τι κάνω.
Καληνύχτα μπαμπά. Καληνύχτα μαμά.

ΛΕΝ
 47

Καληνύχτα, αγόρι μου. Κι όταν τελειώσεις το διάβασμα, μην ξεχάσεις

να σβήσεις την κουρτίνα.

ΓΚΡΕ
Δεν το βάζω κάτω εύκολα. Θα ξανάρθω το πρωί.

ΓΙΑΤ
Καληνύχτα, εξοχότατε.

ΛΕΝ
Καληνύχτα, εξοχότατε.

Υποκλίνονται βαθιά.

ΓΙΑΤ
Πρόσεχε, μου καις το μουστάκι.

ΓΚΡΕ (Μόνος)
Τέτοια πεθερικά είναι χειρότερη κατάρα κι απ’ την κατάρα.

ΛΕΩΝ
Αυτό να μη συμβεί ποτέ, Θεέ μου.

ΓΚΡΕ
Ποιος είσαι; Βγες έξω να σε δω.

ΛΕΩΝ
Συγνώμη, κύριε. Εγώ απλώς περνούσα…Να σας συστηθώ. Είμαι….

ΓΚΡΕ
Ξέρω ποιος είσαι. Είσαι ο καινούργιος δάσκαλος, κι έχεις έρθει εδώ
να σπάσεις την κατάρα του Κουλιέντσικοφ…αλλά τσάμπα θα πάει ο κόπος
σου.

ΛΕΩΝ
Όπως κι ο δικός σου σας κόπος, να κερδίσετε την καρδιά της Σοφίας.

ΓΚΡΕ
Δεν θα καταφέρεις τίποτα. Η κατάρα με δύο τρόπους. Ή καταφέρνεις
και μορφώνεις τη Σοφία, πράγμα αδύνατο…Ή η Σοφία παντρεύεται εμένα.
 48

ΛΕΩΝ
Πράγμα απαράδεκτο, αφού δε σας θέλει. Γιατί δε βρίσκετε μιαν άλλη
κοπέλα;

ΓΚΡΕ
Γιατί η Σοφία είναι όμορφη. Έχεις δει τις άλλες κοπέλες του χωριού;
Σαν κι εμένα !

ΛΕΩΝ
Ένας άνθρωπος της δικής σας θέσεως, θα έπρεπε να εκτιμά παραπάνω
τον εαυτό του, κύριε. Καληνύχτα.

ΓΚΡΕ
Όχι, καληνύχτα. Μια νύχτά.

ΛΕΩΝ
Ορίστε;

ΓΚΡΕ
Δεν ξέρεις ότι, αν στο τέλος της πρώτη μέρας δεν καταφέρεις να την
κάνεις έξυπνη, θα πρέπει να φύγεις. Γιατί, αν δεν φύγεις, στη μία μέρα κι
ένα δευτερόλεπτο, θα γίνεις και συ θύμα της κατάρας. Άρα μόνο μία νύχτα
περνάς εδώ όπως είσαι.(Στο κοινό) Πάντα μ’ αρέσει να λέω αυτό το μονόλογο
σ’ όποιον έρχεται στο χωριό.

ΛΕΩΝ
Αηδίες. Όσο και να μ ‘απειλήσετε , κύριε, εγώ δεν φεύγω. Να σας πω
και τ’ άλλο; Είμαι ερωτευμένος με τη Σοφία Ζουμπρίνσκυ.

ΓΚΡΕ
Ερωτευμένος; Δεν υπάρχει έρωτας στο Κουλιέντσικοφ. Είναι ένας
από τους όρους της κατάρας.

ΛΕΩΝ
Δηλαδή, η Σοφία δεν μπορεί να μ’ αγαπήσει;

ΓΚΡΕ
Αυτό έχει μια μέρα διορία να το μάθεις. Μόνο μία μέρα. Είκοσι πέντε
ασήμαντες ώρες.
 49

ΛΕΩΝ
Είκοσι τέσσερις ώρες.

ΓΚΡΕ
Τι;

ΛΕΩΝ
Η μέρα έχει εικοσιτέσσερις ώρες.

ΓΚΡΕ
Εννοείς το Φλεβάρη. Αλλά τώρα δεν έχουμε Φλεβάρη. Άρα, είκοσι
πέντε. Καληνύχτα, δάσκαλε.

ΛΕΩΝ
Δεν είναι δυνατόν. Δηλαδή, αν δεν μάθω τη Σοφία να σκέφτεται μέσα
σε εικοσιτέσσερις ώρες, δεν θα μπορέσει ποτέ να μ’ αγαπήσει;

Η Σοφία βγαίνει στο μπαλκόνι.

ΣΟΦ
Λέων!

ΛΕΩΝ
Σοφία!

ΣΟΦ
Πρέπει να σου μιλήσω. Κάπου που να μη μας βλέπουνε.

ΛΕΩΝ
Που;

ΣΟΦ
Εδώ, στο μπαλκόνι.

ΛΕΩΝ
(Παρ’ όλη την έκπληξή του)
Πότε;

ΣΟΦ
 50

Τώρα.

ΛΕΩΝ
Τώρα; Ναι. Τώρα. Ανεβαίνω.

ΣΟΦ
Ναι. Κατέβα. Γρήγορα. Είναι πολύ σοβαρό αυτό που έχω να σου πω.
Άκουσα την κουβέντα σου με τον κόμη… (Ο Λέων έχει σκαρφαλώσει) Α, ωραία,
κατέβηκες τόσο γρήγορα…Λέων, δεν μπορείς να μου μάθεις τίποτα. Πρέπει
να φύγεις απ’ το Κουλιέντισκοφ. Αμέσως.

ΛΕΩΝ
Ποτέ χωρίς εσένα.

ΣΟΦ
Τότε, πάρε με μαζί σου. Απόψε.

ΛΕΩΝ
Κι η κατάρα;

ΣΟΦ
Η κατάρα δεν σπάει. Αλλά, θα ζήσουμε στους βάλτους, θα τρώμε
ρίζες, κι εγώ θα γίνω γριά και άσχημη και πιο ηλίθια και πιο αγράμματη και
δεν θα σ’ αγαπήσω ποτέ μου.. Αλλά, τουλάχιστον θα ‘μαστε μαζί.

ΛΕΩΝ
Αυτά που λες δεν είναι και το ιδανικό που είχα στο μυαλό μου.

ΣΟΦ
Ε, τότε, είμαστε χαμένοι.

ΛΕΩΝ
Όχι, Σοφία. Θα σου κάνω μάθημα. Θα σπάσω την κατάρα. Αύριο. Σ’
το υπόσχομαι.

ΣΟΦ
Αχ, Λέων, πόσο θα θελα να μπορώ να σ’ αγαπήσω.

ΛΕΩΝ
Θα μ’ αγαπήσεις, Σοφία μου. Αύριο. Σ’ το υπόσχομαι.
 51

ΣΟΦ
Καλά…Αύριο.

Η Σοφία μπαίνει στο σπίτι. Ο Λέων κατεβαίνει. Η Σοφία ξαναβγαίνει στο

μπαλκόνι.

ΣΟΦ
Λέων! Έλα δω. Κατέβα γρήγορα εδώ!

ΛΕΩΝ (Σκαρφαλώνοντας πάλι στο μπαλκόνι)

Τι;

ΣΟΦ
Δεν μπορώ να κοιμηθώ. Φοβάμαι.

ΛΕΩΝ
Μη φοβάσαι, Σοφία.

ΣΟΦ
Αν μάθαινα τι πάει να πει έρωτας, έστω και για μια μέρα, θ’ άντεχα
χιλιάδες κατάρες. Καληνύχτα Λέων. Ο Θεός μαζί σου. Βγαίνει.

ΛΕΩΝ (Στο κοινό)

Ακούσατε; Δεν θέλει να την αγαπήσουν , αλλά να μάθει τι πάει να πει
αγάπη. Νομίζω ότι ήρθα στο κατάλληλο μέρος, κι ό,τι θα βρω αυτό που
ζητούσε η ψυχή μο9υ. Εγώ αγαπάω τη Γιέντσνα, αγαπάω τον Σνέτσκυ και
τον Μίσκιν, αγαπάω, ναι, ως και τον κόμη Γιουσέκεβιτς.(Αρχίζει να κατεβαίνει
απ’ το μπαλκόνι. Μόλις φτάνει κάτω) Όλους τους αγαπάω.

ΣΟΦ (Ξαναβγαίνει στο μπαλκόνι)

Λέων! Ξέχασα να σου πω κάτι.

ΛΕΩΝ (Λαχανιασμένος)
Ας το για αύριο, Σοφία. Δεν αντέχω άλλα νέα απόψε. (Στο κοινό)
Μακάρι να καταφέρω να σπάσω την κατάρα… Και μακάρι να μάθω ν’
ανεβοκατεβαίνω αυτό το μπαλκόνι χωρίς να μου βγαίνει η γλώσσα.
Αλήθεια, τι θα κάνουμε αύριο; Για σκεφτείτε το κι εσείς. Εν θέλω να σας
αναστατώσω, αλλά κι εσείς, εδώ, κοντά στο Κουλιέντσικοφ είσαστε. Θα τα
καταφέρω αύριο; Καλή τύχη μου. Καλή τύχη σ’ όλους μας!
 52

ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΡΑΞΗ

ΠΡΩΤΗ ΣΚΗΝΗ
Η πλατεία του χωριού, νωρίς την επόμενη το πρωί. Ένας κόκκορας φωνάζει.
Μπαίνει ο Σνέτσκυ και χασμουριέται στους τόνους και στους χρόνους του
κόκκορα. Ο Σλόβοιτς βγαίνει από το μαγαζί του.

ΣΝΕ
Κανένα νέο, Σλόβιτς;

ΣΛΟ
Τι νέο;

ΣΝΕ
Για την κατάρα. Ισχύει ακόμα;

ΣΛΟ
Και που να ξέρω εγώ;

ΣΝΕ
Να δούμε αν γράφει τίποτα στην εφημερίδα.

ΣΛΟ
Καλή ιδέα(Διαβάζει) Έβρεξε πάλι χτες.

ΣΝΕ
Πού το γράφει;

ΣΛΟ
Δεν το γράφει. Το νιώθω. Η εφημερίδα είναι υγρή.

ΣΝΕ
Μήπως την κατούρησε ο σκύλος;
 53

ΣΛΟ
Αποκλείεται. Ο δικός μου σκύλος τα κάνει μέσα.

ΣΝΕ
Έχεις σκύλο;

ΣΛΟ
Όχι, αλλά άμα είχα, θα τα ‘κανε μέσα. Γι’ αυτό σου λέω, δεν είναι ο
σκύλος μου.

ΣΝΕ
Και πώς είναι υγρή η εφημερίδα;

ΣΛΟ
Την αφήνει ο εφημεριδοπώλης έξω. Είδες λοιπόν, έβρεξε.

Μπαίνει η Γιέντσνα με μιαν αγελάδα ανάποδα.

ΣΝΕ
Είναι κουρασμένη. Την αρμέγω ανάποδα, για να βγάλω πρώτα την
κρέμα.(Προσχωρεί) Κρέμα γάλακτος, ωραία κρέμα γάλακτος για τα παγωτά
και τα γλυκά σας! Κρέμα γάλακτος! Αφρόγαλα! Ελάτε να πιείτε κατευθείαν
από την κάνουλα, δύο καπίκια η γουλιά! Αφρόγαλα απ’ το μαστάρι!
(Πηγαίνει προς το σπίτι του γιατρού, όπου αυτός και η Λένυα εμφανίζονται
κρατώντας αναμμένα κεριά).

ΓΙΑΤ
Έλα να προσευχηθούμε, Λένυα. Για τη σωτηρία μας. Κύριε, εσύ είσαι
στον ουρανό, κι εμείς στο Κουλιέντσικοφ, και είμαστε άσχημα μπλεγμένοι.
(έχουνε γονατίσει μπροστά στον καναπέ).

ΛΕΝ
Εμείς είμαστε απλοί άνθρωποι, Κύριε.

ΓΙΑΤ
Αλλά όχι και τόσο απλοί που να μην πιστεύουμε σ’ εσένα.

ΛΕΝ
Συγχώρησε τις αμαρτίες μας, Κύριε.
 54

ΓΙΑΤ
Δεν ξέρουμε τι κάνουμε, γιατί δεν ξέρουμε τι κάνουμε.

ΓΙΑΤ/ΛΕΝ
Ευλόγησέ μας, ευλόγησε και την κόρη μας, ευλόγησε και το δάσκαλο,
ευλόγησε και τον εαυτό σου, όσο Θεός και να ‘σαι, το ‘χεις ανάγκη να σ’
ευλογήσει ένας Θεός. Αμήν.

Χτύπημα πόρτας

ΓΙΑΤ
Η πόρτα ήταν;

ΛΕΝ
Όχι, κάποιος χτυπάει.

ΓΙΑΤ
Ε, άνοιξε, άνοιξε. Θα ‘ναι ο δάσκαλος. (Φωνάζει) Σοφία! Ξύπνα!(Στη
Λένυα, καθώς αυτή σπρώχνει την πόρτα) Απ’ την άλλη! Τράβα! Τράβα!

Μπαίνει λαχανιασμένος ο Λέων.

ΛΕΩΝ
Ξέρετε τι ώρα είναι;

ΓΙΑΤ
Έξι παρά δέκα;

ΛΕΝ
Οχτώ και τέταρτο;

ΓΙΑΤ
Εννέα παρά τέταρτο;
ΛΕΝ
Εμείς δεν έχουμε ρολόι.

ΓΙΑΤ
Γι’ αυτό διάλεξε όποια ώρα θέλεις. Αλλά τι συμβαίνει;

ΛΕΩΝ
 55

Μα, δεν καταλαβαίνετε; Ο κόμης είπε ότι είχα περιθώριο να σπάσω

την κατάρα μόνον εικοσιτέσσερις ώρες απ’ τη στιγμή που έφτασα στο
Κουλιέντσικοφ. Εγώ έφτασα εδώ ακριβώς στις εννέα χτες το πρωί. Άρα έχω
μόνο μίαν ώρα. Ούτε μία ώρα. Γιατί μέχρι να σας εξηγήσω, πέρασε ήδη ένα
λεπτό…Θεέ μου, βόηθα με…

ΓΙΑΤ
Κρίμα. Στο τσακ δεν τον πρόλαβες. Πριν από δύο λεπτά του
μιλούσαμε.

ΛΕΩΝ
Φέρτε αμέσως τη Σοφία. Δεν πρέπει να χάσουμε ούτε στιγμή.
Γρήγορα, σας παρακαλώ.

Ακούγονται βήματα στη σκάλα.

ΛΕΝ
Άκου! Κάποιον ακούω στη σκάλα.

Μπαίνει τρέχοντας η Σοφία

ΣΟΦ
Καλημέρα, μαμά. Καλημέρα, μπαμπά. Καλημέρα, δάσκαλε.

ΓΙΑΤ
Τα είπε και τα τρία σωστά. Σαΐνι θα γίνει.

ΛΕΩΝ
Γιατρέ, μ’ όλο το σεβασμό, σήμερα θέλω η Σοφία να ειν’ εντελώς
συγκεντρωμένη. Εσείς πρέπει να φύγετε.

ΓΙΑΤ
Μα, βέβαια. Και θα προσέξουμε να μη σα ενοχλήσει κανένας. Γεια
σου, Σοφία.

Το ζεύγος κατευθύνεται προς την πόρτα.

ΛΕΝ
 56

Γεια σου, άγγελέ μου.

ΓΙΑΤ
Να κάνεις ό,τι σου λέει ο δάσκαλος.

ΛΕΝ
Κι εμείς θα προσευχόμαστε για σας.

ΓΙΑΤ
Αν τα καταφέρεις, δάσκαλε, ειδοποίησέ μας, χτυπώντας το παράθυρο
τρεις φορές δυνατά, μετά δύο πιο σιγά…

ΛΕΝ
…Και μετά έξι ακόμα πιο σιγά.

ΓΙΑΤ
Αν δεν τα καταφέρεις, χτύπα εφτά φορές δυνατά…

ΛΕΝ
…Και μετά τρεις φορές πιο σιγά.

ΓΙΑΤ
Αν θέλετε κάτι να φάτε..

ΛΕΩΝ (έξαλλος)
Θα φύγετε καμιά φορά;(Τους ωθεί προς την έξοδο)

ΓΙΑΤ/ΛΕΝ
Κάτι δεν θα πάει καλά. Το νιώθω.

ΓΙΑΤ
Μη σ’ ακούσουνε. Χαμήλωσε τη φωνή σου.

Η Λένυα γονατίζει στα τέσσερα.

ΛΕΝ
Εγώ είμαι μάνα και τα καταλαβαίνω αυτά….Μα, πώς ψήλωσες έτσι
απότομα;
 57

Βγαίνουν και οι δύο

ΛΕΩΝ
Σοφία…. Χτες το βράδυ σκεφτόμουν ότι αυτό που πάμε να κάνουμε
είναι σχεδόν αδύνατο. Ήξερα ότι δεν θα τα καταφέρω, κι ότι θα πρέπει να
φύγω απ’ το Κουλιέντσικοφ, όπως ‘κάναν όλοι οι άλλοι δάσκαλοι….Αλλά,
σήμερα, κοιτάζοντάς σε στα μάτια, ξέρω ότι δεν μπορώ να ζήσω χωρίς
εσένα. Γι’ αυτό δεν πρέπει να σκεφτόμαστε την αποτυχία, ούτε ν’
απελπιζόμαστε…Μόνον ένα θαύμα μπορεί να μας σώσει, Σοφία…και
πρέπει να προσπαθήσουμε να γίνει αυτό το θαύμα.

ΣΟΦ
Τι είναι θαύμα;

ΛΕΩΝ
Είναι αυτό που κάνει ο Θεός. Εσύ είσαι ένα θαύμα, Σοφία.

ΣΟΦ
Δηλαδή, εμένα μ’ έκανε ο Θεός;

ΛΕΩΝ
Ναι, και ήτανε στα μεγάλα κέφια του εκείνη τη μέρα…Πρέπει να
βιαστούμε, Σοφία. (Παίρνει ένα βιβλίο) Αυτό είναι Μαθηματικά για το
νηπιαγωγείο.

ΣΟΦ
Δεν είναι πολύ προχωρημένα για μένα;

ΛΕΩΝ
Όχι, δεν έχει πιο κάτω. Λοιπόν, αρχίζουμε.(Ανοίγει το βιβλίο. Στην
πρώτη σελίδα ένα τεράστιο Ένα.) Αυτό είναι το Ένα, το σύμβολο της
μονάδας. Ένα δάχτυλο, μία Σοφία, ένας Λέων, ένα βιβλίο…Τώρα κοίτα: Κι
άλλο ένα δάχτυλο…Ένα κι ένα κάνουν δύο. Επανάλαβε.

ΣΟΦ
Τι απ’ όλα;

ΛΕΩΝ
Ένα..
 58

ΣΟΦ
Ένα…

ΛΕΩΝ
Κι ένα…

ΣΟΦ
Κι ένα..

ΛΕΩΝ
Κάνουν δύο.

ΣΟΦ
Κάνουν δύο.

ΛΕΩΝ
Ναι! Ναι! Μπράβο! Σκίζουμε! Είμαι πολύ περήφανος για σένα,
Σοφία. Είσαι έτοιμη να συνεχίσουμε.

ΣΟΦ
Ναι. Τώρα Ιστορία, σε παρακαλώ. Θα σκίσω κι εκεί, όπως στα
Μαθηματικά.

ΛΕΩΝ
Όχι κορίτσι μου, δεν τελειώσαμε ακόμα με τα Μαθηματικά.
Συνεχίζουμε. Δύο κι ένα κάνουν τρία.

ΣΟΦ
Δεν τελειώσαμε με το ένα κι ένα;

ΛΕΩΝ
Τελειώσαμε, αν θυμάσαι την απάντηση.

ΣΟΦ
Τη θυμόμουνα πριν. Πρέπει να την ξαναθυμηθώ κι τώρα;

ΛΕΩΝ
Φυσικά. Πρέπει να τη θυμάσαι συνέχεια.
 59

ΣΟΦ
Γιατί; Θα με ρωτάς συνέχεια πόσο κάνουν ένα κι ένα;

ΛΕΩΝ
Όχι, θα προχωρούμε. Να όπως για παράδειγμα, δύο κι ένα, τρία κι
ένα, και τα λοιπά. Όμως αν δεν θυμάσαι το ένα κι ένα δεν μπορούμε να
πάμε στο δύο κι ένα.

ΣΟΦ
Εσύ ξέρεις πόσο κάνουν ένα κι ένα;

ΛΕΩΝ
Φυσικά.

ΣΟΦ
Ε, τότε γιατί να το μάθω κι εγώ; Αν μ’ αγαπάς , θα μου λες την
απάντηση όποτε σε ρωτάω.

ΛΕΩΝ
Μα, δεν θα είμαι πάντα δίπλα σου εγώ. Πρέπει να το ξέρεις μόνη σου.
Μήπως και σε ρωτήσει κάποιος.

ΣΟΦ
Α, μπα. Κανένας στο χωριό δεν κάνει τέτοιες ερωτήσεις. Αλλά και να
τους το ‘λεγα, δεν θα ‘ξεραν αν είναι η σωστή απάντηση.

ΛΕΩΝ
Επειδή είσαστε καταδικασμένοι σε άγνοια. Και τώρα προσπαθούμε
να σπάσουμε την κατάρα.

ΣΟΦ
Θυμώνεις μαζί μου. Τι χρειάζεται να μορφωθώ, αν θυμώνεις. Όταν
δεν με ρώταγες τέτοια πράγματα, μου μίλαγες πολύ γλυκά. Δηλαδή, θα
θυμώνω έτσι κι εγώ άμα γίνω έξυπνη;

ΛΕΩΝ
 60

Σοφία μου, δε θυμώνω. Η αγωνία κι η ανυπομονησία με κάνουνε να

φωνάζω…Συγνώμη…Λοιπόν, ξαναρχίζουμε. Ένα κι ένα κάνουν δύο.
Επανάλαβε.

ΣΟΦ
Ένα κι ένα κάνουν δύο, επανάλαβε.

ΛΕΩΝ
Όχιιι! Μην επαναλαμβάνεις τη λέξη «Επανάλαβε». Επανάλαβε όλα
τα άλλα, χωρίς τη λέξη «Επανάλαβε». Πρόσεχε τώρα: Πόσο κάνουν ένα κι
ένα; Επανάλαβε;

ΣΟΦ
Πώς ήσουνα μικρός;

ΛΕΩΝ(Έξαλλος)
Τι πάει να πει, «Πώς ήμουνα μικρός»;

ΣΟΦ
Να, πάλι φωνάζεις. Όταν κάνεις ερωτήσεις εσύ, φωνάζω εγώ;

ΛΕΩΝ (Για να την μαλακώσει) Μικρός ήμουνα πολύ περίεργος. Ήθελα να

μάθω τα πάντα. Πώς γεννιόμαστε, ποιος είναι ο σκοπός του ανθρώπου…

ΣΟΦ
Να η ερώτηση! Ποιος είναι ο σκοπός του ανθρώπου;

ΛΕΩΝ(Εκτός εαυτού)
Σοφία, σταμάτα. Μην κάνεις εσύ ερωτήσεις. Η ώρα έχει σχεδόν
τελειώσει.

ΣΟΦ
Και πώς θα μάθω;

ΛΕΩΝ
Σοφία, θ’ απαντάς μόνο σ’ ότι σε ρωτάω εγώ. Εσύ δεν θα ρωτάς.
 61

ΣΟΦ
Ε, τότε θα μάθω μόνο ό,τι θέλεις εσύ. Γιατί να μη μάθω ό,τι θέλω
εγώ;

ΛΕΩΝ
Γιατί αυτά που θέλεις να μάθεις εσύ δεν έχουνε καμίαν αξία.

ΣΟΦ
Δεν έχει αξία να μάθω πώς ήσουνα μικρός;

ΛΕΩΝ
Φυσικά όχι. Δεν έχει καμία σημασία.

ΣΟΦ
Ναι, αλλά εμένα μ’ ενδιαφέρει πιο πολύ απ’ αυτά που έχουν σημασία.

ΛΕΩΝ
Άσε τι σ’ ενδιαφέρει. Εγώ προσπαθώ να σε μορφώσω.

ΣΟΦ
Το ξέρω. Αλλά ενώ δεν κατάφερες να με μορφώσεις, κατάφερες να μ’
ενδιαφέρεις. Κι αυτό για μένα έχει σημασία.

ΛΕΩΝ
Πάει, θα τρελαθώ…Λοιπόν, ξαναρχίζουμε…

Εμφανίζονται απ’ έξω ο γιατρός και η Λένυα. Η Λένυα κρυφοκοιτάζει απ’ το

υπέρθυρο.

ΛΕΝ
Τώρα θα πρέπει να’ χει μάθει τα καναρινίστικα καλύτερα απ’ το
καναρίνι.

Ο Σλόβιτς βγαίνει απ’ το μαγαζί του.

ΣΛΟ
Θα κρατήσει πολύ αυτή η αγωνία μας; Δεν έχω πουλήσει ούτε ένα
λουκανικό απ’ το πρωί.
 62

Έρχεται ο Μίσκιν.

ΜΙΣ
Καλημέρα, γιατρέ.

ΓΙΑΤ (Στη Λένυα)

Τι γίνεται εκεί μέσα;

Ο Λέων έχει πέσει στο πάτωμα και χτυπάει το κεφάλι του απ’ την απελπισία.

ΛΕΝ (Στήνει αυτί)

Τώρα της μαθαίνει γυμναστική.

ΜΙΣ
Γιατρέ, έχω ένα επείγον γράμμα για το δάσκαλο.

ΓΙΑΤ
Ησυχία! Βρίσκεσαι σε σχολική περιοχή.

Έρχονται η Γιέντσνα και ο Σνέτσκυ.

ΜΙΣ
Έχω ένα σημαντικό γράμμα για το δάσκαλο. Γράφει «Επείγον» και γι’
αυτό πήγα μόνο σε τρία λάθος σπίτια πριν.

ΓΙΑΤ
Δεν βλέπεις ότι έχει δουλειά; Φερ’ το αργότερα.

ΛΕΝ
Δεν μ’ αρέσει όπως πάνε τα πράγματα. Καθόλου δεν μ’ αρέσει.

ΓΙΑΤ
Να προσευχηθούμε στον Κύριο. Να μας ελευθερώσει απ’ τη σκλαβιά
μας…(Βγαίνει ο Λέων) Ησυχία! Σωπάστε όλοι! Θέλει να μας μιλήσει ο
δάσκαλος… Θεέ μου, μακάρι να ‘πιάσαν οι προσευχές μας.
 63

ΣΝΕ
Ο Θεός να βάλει το χέρι του.

ΓΙΕΝ
Και το πόδι του να βάλει, αρκεί να γίνει η δουλειά μας.

ΓΙΑΤ(Στον δάσκαλο)
Τι έγινε; Μορφώθηκε ή όχι;

ΛΕΩΝ
Τίποτα. Κι έχω μόνο μερικά λεπτά να σας πω στα γρήγορα τι θέλω,
γιατί μετά μπορεί να μη έχω την εξυπνάδα να τα πω. Επειδή αγαπώ την
κόρη σας, τη Σοφία, θέλω να ζητήσω το χέρι της…

ΛΕΝ
Να το πάρεις μαζί σου; Κι να μείνει το παιδάκι μου κουλό;

ΛΕΩΝ(Την αγνοεί, στο γιατρό)

Το ζητάω αυτό τώρα ακόμα που την αγαπάω,. Γιατί, μπορεί σε λίγα
λεπτά να μην ξέρω τη σημασία της λέξης. Προτού το ρολόι της εκκλησίας
χτυπήσει εννιά, πρέπει να’ χω την απάντηση.

Ξαναμπαίνει στο σπίτι

ΓΙΑΤ
Καλό παιδί φαίνεται. Εσύ τι λες, Λένυα; Να του τη δώσουμε την κόρη
μας;

ΛΕΝ
Μα, μόνο το χέρι της ζήτησε.

ΓΙΑΤ
Εγώ λέω να του τη δώσουμε ολόκληρη. Είναι κρίμα να της το
κόψουμε.
 64

ΛΕΝ
Πρώτη φορά μίλησες σωστά.

ΜΙΣ (Τους διακόπτει)

Κι ο Τρέμε-τρέμε;

ΓΙΑΤ
Ο Ποιος;

ΜΙΣ
Ο Τρέμε-τρέμε. Εκείνος, απάνω στο λόφο. Εκείνος που ρίχνει τα
νερά.

ΣΝΕ
Έχει δίκιο ο Μίσκιν. Δεν θα τον επιτρέψει το γάμο.

ΜΙΣ
Μια στιγμή. Αν ένας ξένος παντρευτεί στο Κουλιέντσικοφ προτού
γίνει σαν κ εμάς, μπορεί να πάρει τη νύφη μαζί του.

ΓΙΑΤ
Δεν το ήξερα αυτό.

ΜΙΣ
Αυτό το έλαβε υστερόγραφο ένας άλλος κόμης Γιουσέκεβιτς, για να
κάνει την κατάρα πιο μοντέρνα.

ΣΛΟ
Δεν θα ξαναδείτε την κόρη σας, αλλά θα ξέρετε ότι ζει κάπου μακριά
ευτυχισμένη κι έξυπνη.

ΛΕΝ
Δεν θα ξαναδώ το παιδάκι μου;(Στο γιατρό) Μήπως πρέπει να του
δώσουμε μόνο το χέρι της;

ΣΝΕ
Γιατρέ, δώσε στο δάσκαλο τη άδειά σου.
 65

ΓΙΕΝ
Ή, δωσ’ τη σε μένα.

ΓΙΑΤ
Δεν ξέρω. Αυτό είναι απόφαση, κι εγώ δεν μπορώ να παίρνω
αποφάσεις. Ας τ’ αφήσουμε στον Ύψιστο. Ό,τι αποφασίσει Αυτός.

Όλοι γονατίζουν και προσεύχονται.

ΣΟΦ
Τι κάνεις εκεί, Λέων;

ΛΕΩΝ(Κάθεται σκεφτικός)
Απολαμβάνω τις τελευταίες στιγμές της λογικής μου.

ΣΟΦ
Σου το ‘χα πει. Οι ευχές δεν βγαίνουν αληθινές.

ΛΕΩΝ
Δεν κατάφερα να σε κάνω να πετάξεις πάνω από λίμνες και βουνά,
Σοφία. Αλλά δεν θα σ’ αφήσω. Θα μείνω εδώ για πάντα. Και τα μάτια σου
θα με φωτίζουν, αν και θα ζω στο σκοτάδι της άγνοιάς μου…Γιατί αυτό
είναι το αντίτιμο του έρωτα για σένα.

ΣΟΦ
Θα έκανα τα πάντα για να σε σώσω απ ’αυτή τη δυστυχία. (Το πρώτο
χτύπημα της καμπάνας) Λέων, τρέχα. Τρέχα να σωθείς. Υπάρχουν ηλίθιες
και σ’ άλλα χωριά. Κάποια θα βρεις. Αλλά, τουλάχιστον, δεν θα γίνεις κι εσύ
ηλίθιος.

ΛΕΩΝ
Άκου και να θυμάσαι τα λόγια μου για πάντα. Σ’ αγαπώ μ’ όλη μου
την καρδιά.

Χτύπημα καμπάνας.

ΣΝΕ
Ακούστε! Η καμπάνα τη εκκλησίας.
 66

ΛΕΩΝ
Μπορεί να μη σου ξαναπώ αυτά τα λόγια.

Ήχος καμπάνας.

ΣΛΟ
Έφτασε η ώρα!

ΛΕΩΝ
Μην ξεχάσεις ποτέ τα λόγια μου, Σοφία!

Χτύπημα καμπάνας.

ΓΙΕΝ
Πολύ συγκινητική σκηνή. Μου ‘ρχεται να γελάσω.(Το λέει
κλαίγοντας)

Ήχος καμπάνας.

ΛΕΩΝ
Σ’ αγαπώ Σοφία.

ΛΕΝ
Πες το άντρα μου. Πήγαινε πες το, ότι τους δίνεις την άδεια να
παντρευτούν.

Ήχος καμπάνας.

ΛΕΩΝ
Δεν σ’ αγάπησα για πού Σοφία αλλά σ’ αγάπησα πολύ.

Ήχος καμπάνας.

ΓΙΑΤ
Πάω. Αλλά πρέπει να δω τι ώρα είναι.
 67

Ήχος καμπάνας.

ΛΕΩΝ
Θέλω να μάθει όλο το Κουλιέντσικοφ ότι…

Ήχος καμπάνας. Ο Λέων παγώνει, αποκτά ηλίθιο ύφος.

ΔΙΚ(Στο μπαλκόνι)
Εννέα η ώρα και όλα βαίνουν καλώς!

ΓΙΑΤ
Θαυμάσια νέα, δάσκαλε Τολτσίνσκυ.

ΣΟΦ
Μαμά, μπαμπά….Ακούστε κι εσείς όλοι. Ο δάσκαλος θέλει να πει
κάτι…Λέων, κάτι ήθελες να πεις…Λέων, μίλα!

ΛΕΩΝ
Πού είναι τα μήλα; Δεν τα βλέπω.

Έρχεται κι ο δικαστής.

ΣΝΕ
Αυτό το ύφος του δασκάλου κάπου το ‘χω ξαναδεί.

ΣΛΟ
Είναι το ίδιο με το δικό σου.

ΣΟΦ(Στο δάσκαλο)
Μίλα. Εννοώ, μίλησε. Πες, ό,τι έχεις να πεις.

ΛΕΩΝ
Δεν έχω τίποτα να πω.

ΣΝΕ
Είδατε; Οι καινούργιοι ηλίθιοι δείχνουνε πιο ηλίθιοι.
 68

ΓΙΑΤ
Νέε μου, θέλεις ακόμα να παντρευτείς την κόρη μου;

ΛΕΩΝ
Τιμή μου, κύριε.

ΓΙΕΝ
Το ‘ξερα εγώ ότι δεν θα τα κατάφερνε. Από την πρώτη στιγμή. Που
μου αγόρασε το μπακαλιάρο μου.

ΔΙΚ
Ελάτε, πάμε εμείς.

Βγαίνουν ο δικαστής, ο Σνέτσκυ, ο Μίσκιν , η Γιέντσνα κι ο Σλόβιτς.

ΜΙΣ(Προτού φύγει. Στο δάσκαλο)

Αν ποτέ χρειαστείς επείγον γράμμα, έχω ένα για σένα.

Ξαναβάζει το γράμμα στο σάκο του και βγαίνει.

ΛΕΝ
Σοφία, αγάπη μου, να πας στον κήπο να φυτέψεις μερικά λαχανικά,
γιατί δεν θα ‘χουμε για σαλάτα το βράδυ.

Βγαίνει.

ΓΙΑΤ
Και τώρα, δάσκαλε, ποια είναι τα σχέδιά σου; Τώρα που όλα
άλλαξαν;

ΛΕΩΝ
Δεν ξέρω ακόμα. Πρέπει να συνηθίσω πρώρα την ηλιθιότητα μου.

ΓΙΑΤ
Τώρα δεν μπορείς να είσαι δάσκαλος. Γιατί δεν γίνεσαι πολιτικός;

ΛΕΩΝ
Α, όχι ακόμα, αφήστε να παλιώσω λίγο στο χωριό. Ν’ αποκτήσω
πείρα.
 69

ΓΙΑΤ
Πάντως, άκουσε τη συμβουλή μου ως γιατρού. Τώρα που σ’ έπιασε η
κατάρα. Να προσέχεις το κρύο και τα ρεύματα.(Στη Σοφία) Μην αργήσεις.
Πρέπει να κατέβεις στην ταράτσα και να βγάλεις το καναρίνι βόλτα. Έχει να
κάνει την ανάγκη του από χτες.

Βγαίνει.

ΛΕΩΝ
Όταν χτύπησε το ρολόι, κάναμε μάθημα. Τι λέγαμε, Σοφία;

ΣΟΦ
Έλεγες ότι μ’ αγαπούσες, κι ότι έπρεπε να το θυμάμαι αν το
ξεχνούσες εσύ μετά τις εννέα…Μ’ αγαπάς;

ΛΕΩΝ
Τι πάει να πει αυτό; Δεν είμαι σίγουρος…Μήπως, αν με φιλούσες, το
θυμόμουνα.

ΣΟΦ
Αμέσως!

Φιλιούνται με πάθος.

ΛΕΩΝ
Καλό ήτανε!

ΣΟΦ
Λοιπόν, Λέων, όσο λιγότερα ξέρεις, τόσο καλύτερα φιλάς.

ΛΕΩΝ
Κι όσο καλύτερα φιλάω, τόσο πιο έξυπνος γίνομαι. Σοφία, αγάπη
μου, κοίταξε με και πες μου τι βλέπεις. Τι είμαι;

Πηδάει πάνω στον καναπέ του γιατρού.

ΣΟΦ
Ένας που ξέρει να φιλάει και λερώνει τον καναπέ του πατέρα ΜΟΥ;
 70

ΛΕΩΝ
Όχι, Σοφία. Δεν κατάλαβες. Δεν μ’ έπιασε καμιά κατάρα. Έχω ακόμα
τα μυαλά μου. Παρίστανα τον ηλίθιο.

ΣΟΦ
Παρίστανες τον ηλίθιο;

ΛΕΩΝ
Αυτό δε μου φαίνεται και πολύ έξυπνο.

ΛΕΩΝ
Είναι. Σε λίγο θα δεις.

ΣΟΦ
Κι η κατάρα;

ΛΕΩΝ
Δεν μ’ έπιασε. Βέβαια, είχα αγωνία, ειδικά όταν χτυπούσε το ρολόι.
Αλλά, μετά δεν έγινε τίποτα. Και τότε κατάλαβα ότι η κατάρα σε πιάνει
μόνο άμα το θέλεις. Η ηλιθιότητα του Κουλιέντσικοφ οφείλεται στην ενοχή.
Στο φόβο. Και στην υποταγή σε κάποιον τύραννο. Κατάλαβες;

ΣΟΦ
Εγώ ψέματα δεν λέω…Όχι!

ΛΕΩΝ
Αν ο πατέρας σου, σου έλεγε απ’ την ημέρα που γεννήθηκες πως είσαι
κακό παιδί, τι θα γινότανε;

ΣΟΦ
Θα μ’ έδερνε συνέχεια απ’ την ημέρα που γεννήθηκα.

ΛΕΩΝ
Όχι. Θα το πίστευες.

ΣΟΦ
Και θα μ’ έδερνε.

ΛΕΩΝ
 71

Σοφία, πρόσεξέ με: Απ’ την ημέρα που γεννηθήκατε, σας λένε πως
είσαστε ηλίθιοι. Τώρα καταλαβαίνει;

ΣΟΦ
Όχι τόσο καλά όσο πριν.

ΛΕΩΝ
Σοφία, έχω ένα σχέδιο για να σπάσει η κατάρα και να σωθείτε απ’ τον
Γιουσέκεβιτς.

ΣΟΦ
Τι σχέδιο;

ΛΕΩΝ
Να παντρευτείς τον Γιουσέκεβιτς.

ΣΟΦ
Να που είσαι ηλίθιος.

ΛΕΩΝ
Όχι, Σοφία. Δεν εννοώ τον κόμη Γκρέκορ.

ΣΟΦ
Α! Με τρόμαξες!

ΛΕΩΝ
Εμένα να παντρευτείς, Σοφία! Εγώ θα είμαι ο Γιουσέκεβιτς.
Κατάλαβες;

ΣΟΦ
Τι με ρωτάς, αφού ξέρεις την απάντηση;

ΛΕΩΝ
Εσύ θα μου χεις εμπιστοσύνη. Ο γάμος θα γίνει αύριο. Και η κατάρα
θα σπάσει αύριο. Αύριο θα είσαι έξυπνη, Σοφία. Αύριο θα μ’ αγαπάς, Σοφία.

ΣΟΦ
Δώσ’ μου ένα φιλί για να με τονώσεις.
 72

ΛΕΩΝ(Τη φιλάει)
Τώρα πρέπει να φύγω για να οργανώσω το σχέδιο μου.

ΣΟΦ
Αχ, Λέων είμαι τόσο συγκινημένη.! Απόψε θα καθαρίσω το μυαλό
μου απ’ τις βλακείες, για να μπορεί να μπει η εξυπνάδα. Και μ’ αρέσει τόσο
το συγύρισμα.

Βγαίνει.

ΛΕΩΝ(Στο κοινό)
Το σχέδιο αρχίζει. Πρέπει να βρω τον κόμη Γιουσέκεβιτς.

Βγαίνει. Μπαίνει ο Γιουσέκεβιτς. Μιλάει στο κοινό.

ΓΚΡΕ
Για μένα μιλούσε ε; το συμπαθείτε, ε; Πιο πολύ από μένα, ε;
Παραδεχτείτε το…Θα έδινα ό,τι έχω και δεν έχω, πλούτο, δύναμη, για να
είμαι εγώ ο πρωταγωνιστής. Δεν θα φορούσα αυτό το ηλίθιο ρούχο….Ο
κόσμος θα με χειροκροτούσε όταν έμπαινα. Εγώ μιλάω κι εσείς ούτε μου
δίνετε σημασία, ε; Το μόνο που σας νοιάζει είναι αν θα παντρευτούν αυτοί
οι δύο…Σας εύχομαι να ρίχνει κατακλυσμό όταν φύγετε από’ δω μέσα.

Κάνει να φύγει. Μπαίνει ο Λέων.

ΛΕΩΝ
Α! Καλημέρα, κόμη Γιουσέκεβιτς. Με θυμόσαστε; Είμαι ο Τάδε Τάδε
Τολτσίνσκυ.

ΓΚΡΕ(Στο κοινό)
Ακούστε τώρα. Τι τρέχει, Τάδε;

ΛΕΩΝ
Κατά λάθος άκουσα αυτά που λέγατε. Θέλω να ξέρετε ότι, αν κι
έχασα την περισσότερη εξυπνάδα μου…

ΓΚΡΕ
…Όλη!
 73

ΛΕΩΝ
Ναι, όλη. Δεν είμαι όμως κι αναίσθητος. Σας βλέπω δυστυχισμένο,
επειδή όλοι σας αντιπαθούν, κι αυτό με στενοχωρεί.

ΓΚΡΕ
Εμένα να δεις! Εσύ μ’ αντιπαθείς;

ΛΕΩΝ
Δεν μπορώ να πάρω απόφαση.

ΓΚΡΕ
Δηλαδή, με συμπαθείς;

ΛΕΩΝ
Όσο ηλίθιος και να ‘μαι, σ’ αυτό μπορώ να πάρω απόφαση: Όχι και
πάρα πολύ.

ΓΚΡΕ
Να, βλέπεις;

ΛΕΩΝ
Γιατί δεν κάνετε κάτι συμπαθητικό; Έστω και μια φορά; Γιατί;

ΓΚΡΕ
Δεν ξέρω. Έτσι με μεγαλώσανε. Από μωρό, ο πατέρας μου, μου ‘λεγε
«Γκρέκορ, άμα θέλεις να κρατήσεις τη δύναμή σου, ποτέ να μην είσαι καλός
με τους χωριάτες. Πάντα να σε φοβούνται και να σε τρέμουνε».

ΛΕΩΝ
Εσείς τον συμπαθούσατε τον πατέρα σας;

ΓΚΡΕ
Δεν μπορώ να πάρω απόφαση σ’ αυτό.

ΛΕΩΝ
Δηλαδή, σαν να λέμε δεν τον συμπαθούσατε και πολύ.
 74

ΓΚΡΕ
Κρατάς μυστικά;

ΛΕΩΝ
Τάφος!

ΓΚΡΕ
Ανοιχτός ή κλειστός;

ΛΕΩΝ
Σφραγισμένος.

ΓΚΡ(Τον πλησιάζει. Ψιθυρίζει)

Λοιπόν, άκου: Όταν ήμουνα εννέα μηνών, προσπάθησα να το σκάσω
απ’ το σπίτι. Μπουσουλώντας.

ΛΕΩΝ
Είδατε που σας τα λέω: Γιατί δεν κάνετε κάτι συμπαθητικό; Κάτι που
να νιώσει χαρά όλο το χωριό;

ΓΚΕ
Κάτι σαν μπάρμπεκιου;

ΛΕΩΝ

Ναι, δεν λέω…Αλλά ίσως κάτι πιο ασυνήθιστο.(Παύση)

Για παράδειγμα: Γιατί δεν σπάτε τη κατάρα;

ΓΚΡΕ
Εγώ δεν μπορώ. Η κατάρα θα σπάσει μόνο αν η Ζουμπρίτσκυ Σοφία
παντρευτεί εμένα.

ΛΕΩΝ
Ή κάποιον άλλο Γιουσέκεβιτς.

ΓΚΡΕ
Δεν υπάρχει. Είμαι ο τελευταίος απόγονος.

ΛΕΩΝ
…Αν είχατε γιο…
 75

ΓΚΡ
Δεν είμαι παντρεμένος. Και δεν μ’ αρέσουν τα εξώγαμα. Αποκλείεται.

ΛΕΩΝ
Και αν υιοθετούσατε κάποιον;

ΓΚΡΕ
Ποιος είναι αυτός ο κάποιος;

ΛΕΩΝ
Εγώ.

ΓΚΡΕ
Εσύ;

ΛΕΩΝ
Μόνος είμαι, υποχρεώσεις δεν έχω, να υιοθετηθώ δεν με πειράζει…
Βέβαια δεν είμαι πολύ έξυπνος όμως άμα σπάσει η κατάρα, μπορεί να γίνω.

ΓΚΡΕ
Σοβαρή πρόταση. Πάντα ήθελα ένα γιο. Να μου κάνει παρέα. Στο
ψάρεμα.

ΛΕΩΝ
Κι εγώ δεν γνώρισα ποτέ μου πατέρα. Ούτε πήγα ποτέ μου για
ψάρεμα.

ΓΚΡΕ
Λέων, παιδί μου, θέλεις να σε υιοθετήσω;

ΛΕΩΝ
Θέλω, μπαμπά.

ΓΚΡΕ
Και λες, μετά να με συμπαθήσει ο κόσμος;

ΛΕΩΝ
Από τώρα αρχίζουν να σε συμπαθούν, πατέρα!(Δείχνει το κοινό) Δεν
βλέπεις τα πρόσωπά τους;(Ο Γκρέκορ κοιτάζει μένει ικανοποιημένος)
 76

ΓΚΡΕ (Στο κοινό)

Ναι, σας βλέπω. Μπράβο, Λέων. Δεν ξέρεις τι σημαίνει αυτό για
μένα.

ΛΕΩΝ
Πάμε τώρα να κάνουμε τα χαρτιά της υιοθεσίας και να ειδοποιήσουμε
την οικογένεια της Σοφίας. Είσαι έτοιμος, μπαμπά;

ΓΚΡΕ
Μια στιγμή.(Κοιτάζει πάλι το κοινό)
Άσε με να τ’ απολαύσω…. Ναι, μου χαμογελάνε.(Στο κοινό) Σας ευχαριστώ
όλους! Θέλετε να ‘ρθείτε σπίτι μου να φάμε; Την άλλη βδομάδα, όποια μέρα
κανονίστε εσείς. Αλλά και να μη θέλετε, στο γάμο το γιου μου είσαστε
καλεσμένοι.(Στο δάσκαλο, καθώς βγαίνουν) Γιε μου, τα παπούτσια σου
θέλουνε βάψιμο.

Βγαίνουν. Γιορταστική ατμόσφαιρα. Ο Σνέτσκυ, ο Σλόβιτς, ο Μίσκιν και η

Γιέντσνα χορεύουν. Όλοι ντυμένοι με τα καλά τους. Μπαίνουν ο Γκρέκορ
κι η Λένυα από τις αντίθετες μεριές της σκηνής. Η μουσική γίνεται πιο
αργή, πιο τελετουργική.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΚΗΝΗ

ΜΙΣ
Η κυρία Ζουμνπρίτσκυ είναι κούκλα.

ΓΙΕΝ
Άμα την πάρεις στην αγκαλιά σου να τη νανουρίσεις, θα σου πέσουν
τα νεφρά.

ΣΝΕ
Αχ, Σλόβιτς, μετά από αιώνες…θα μείνουμε χωρίς κατάρα.

ΣΛΟ
Μου ‘ρθε κάτι απαίσιο.
 77

ΣΝΕ
Τι;

ΣΛΟ
Σκέψου όταν δε θα υπάρχει πια κατάρα, να ανακαλύψουμε ότι
είμαστε πραγματικά ηλίθιοι.

ΣΝΕ
Ε, και; Τι είχαμε τι χάσαμε.

ΛΕΝ
Έρχονται, έρχονται! Ησυχία, μη φωνάζετε, γιατί θα μου καεί το γλυκό
στο φούρνο.

Μπαίνει ο Λέων.

ΛΕΩΝ(Στο κοινό)
Μην ξεχνάτε, δείχνω ηλίθιος, δεν είμαι. Είναι μέρος του σχεδίου μου.

ΛΕΝ(Στον Γκρέκορ)
Λεβέντη γιο έχετε. Μπράβο σας!

ΓΚΡΕ
Ναι. Τον έχω γιο εδώ και δέκα λεπτά και είκοσι δευτερόλεπτα και δεν
μου ‘χει δημιουργήσει κανένα πρόβλημα.

Μπαίνει ο γιατρός με τη Σοφία ντυμένη νύφη.

ΓΙΕΝ
Κι εμένα μου πήγαινε το νυφικό.

ΜΙΣ
Πού πήγαινε; Δεν το φόραγες;

ΣΛΟ
Να μου δώσει τη καινούργια της διεύθυνση να της πηγαίνω τα
γράμματα.
 78

Έρχεται ο δικαστής.

ΔΙΚ
Αγαπητοί φίλοι, συγκεντρωθήκαμε εδώ για το γάμο αυτών των δύο
νέων. Και, χάρη στην καλή θέληση του αγαπητότατού μας κόμη, ο γάμος θα
είναι σε λίγο γεγονός.

ΟΛΟΙ
Ευχαριστούμε, κόμη Γιουσέκεβιτς.

ΔΙΚ
Να πλησιάσει ο γαμπρός.

ΛΕΩΝ (Στον Μίσκιν)

Εσένα λέει.

ΓΚΡΕ (Επεμβαίνει. Τον σπρώχνει)

Αφού εσύ είσαι γιος μου, εσένα λέει.

Ο Λέων πλησιάζει στο δικαστή.

ΔΙΚ
Να πλησιάσει η νύφη.

Η Σοφία κάνει να κινηθεί, η Λένυα την τραβάει πίσω.

ΛΕΝ
Όχι εσύ, Σοφία, η νύφη είπε.

ΓΙΕΝ
Εσύ κι εγώ είμαστε παντρεμένες, Λένυα. Αυτή είναι η νύφη, Αν πάμε
εμείς θα μας πούνε δίγαμες.

ΛΕΝ
Και δεν θα ‘χουνε άδικο. Πήγαινε, Σοφία παιδί μου.

Σπρώχνει τη Σοφία κοντά στο γαμπρό.

 79

ΣΟΦ
Το σχέδιο σου είναι πολύ έξυπνο.

ΛΕΩΝ
Σ’ ευχαριστώ, Σοφία μου.

ΔΙΚ
Γιατρέ Ζουμπρίτσκυ, δίνεις την άδεια στη κόρη σου να παντρευτεί;

ΓΙΑΤ
Ναι.

ΔΙΚ
Και γιατί της δίνεις την άδεια;

ΓΙΑΤ
Για να συνεχιστεί το έργο.

ΛΕΝ
Και θα συνεχιστεί;

ΓΙΑΤ
Πού να ξέρω εγώ;

ΔΙΚ
Πάντως, της δίνεις την άδεια.

ΓΙΑΤ
Είπα ναι.

ΓΙΕΝ
Είσαι σίγουρος ότι είπες ναι;

ΓΙΑΤ
Μάλλον.

ΔΙΚ
Κι εσύ Λεών, γιε του Κόμη Μοιχαήλοβιτς Μπρεζνόφσκυ Φιοντόρ
Γιουσέκεβιτς…
 80

ΌΛΟΙ(Τρέμοντας)
Τρέμε-τρέμε-τρεμέ-τρέμε….

ΓΚΡΕ
Όχι, όχι σήμερα. Μην το κάνετε σήμερα είναι γιορτή.

ΓΙΑΤ
Σας ευχαριστούμε…

ΜΙΣ
Πού ευγενικό εκ μέρους σας…

ΓΙΕΝ
Τι άρχοντας…

ΛΕΝ
Μεγάλη η καλοσύνη σας…

ΔΙΚ
Εσύ, Λέων, δέχεσαι ως σύζυγό σου τη Σοφία;

ΛΕΩΝ
Γιατί όχι;

ΔΙΚ
Όχι. Τη δέχομαι.

ΛΕΩΝ
Γιατί τη δεχόσαστε εσείς ; Εσείς τη παντρεύεστε;

ΓΚΡΕ
Εσύ πρέπει να πεις στο δικαστή, «Τη δέχομαι».

ΛΕΩΝ
Στο δικαστή, τη δέχομαι.

ΓΚΡΕ
Μη λες ό,τι λέω. Να πεις αυτό που λέει ο δικαστής.
 81

ΛΕΩΝ
Και τι λέει;

ΓΚΡΕ
«Τη δέχομαι». Πες μόνο «Τη δέχομαι».

ΛΕΩΝ
Ο μπαμπάς λέει τη δέχομαι.

ΓΚΡΕ
Αρχίζει να μου δίνει στα νεύρα αυτή η κατάρα.

ΔΙΚ
Κι εσύ Σοφία δέχεσαι για σύζυγό σου τον γιο του κόμη;

ΣΟΦ
Τον δέχομαι.

ΛΕΝ
Με τέτοια ομορφιά και τέτοια μόρφωση, θα μπορούσε να πάρει
όποιον ήθελε.

ΔΙΚ
Το δαχτυλίδι!

ΓΚΡΕ
Εγώ το έχω. Το δαχτυλίδι που θα ‘δινε ο πρόγονός μου στην τότε
Σοφία, πριν από διακόσια χρόνια.(Δίνει στον δάσκαλο ένα ΤΕΡΑΣΤΙΟ
δαχτυλίδι.)

ΛΕΝ
Ωραίο κρεμμύδι!

ΓΙΕΝ
Παπαγάλος είναι, βρε κουτή!

ΔΙΚ
Βάλε το δαχτυλίδι στο χέρι της.
 82

ΛΕΝ
Και πώς θα κάνει δουλειές μ’ αυτό το πράγμα;

ΔΙΚ
Τώρα θα επαναλάβετε: «Μ’ αυτό το δαχτυλίδι, παντρευόμαστε».

ΟΛΟΙ
Μ’ αυτό το δαχτυλίδι παντρευόμαστε.

ΔΙΚ
Μόνο το ζεύγος, παρακαλώ.

ΛΕΩΝ-ΣΟΦ
Μ’ αυτό το δαχτυλίδι παντρευόμαστε.

ΔΙΚ
Προτού σας ονομάσω ανδρόγυνο, έχω την υποχρέωση να ρωτήσω.
Υπάρχει κάποιος που να έχει σοβαρό λόγο να μη γίνει ο αυτός ο γάμος;
(Σιωπή) Με την εξουσία που μου δίνει ο Νόμος, εγώ, ο δικαστής του
Κουλιέντικοφ, σας ονομάζω…

ΓΚΡΕ (Κάνει ένα βήμα μπροστά)

Μια στιγμή!

ΔΙΚ
Έχετε αντίρρηση;

ΓΚΡΕ
Και βέβαια έχω. Αυτός ο νέος δεν είναι γιος μου. Αυτός ο γιος δεν
είναι γιος μου.

ΛΕΩΝ
Μπαμπά τι’ ναι αυτά που λες;

ΓΚΡΕ
Νομίζεις ότι είμαι τρελός; Λες ν’ άφηνα τη μικρή να μου
 83

ξεφύγει τόσο εύκολα;

ΛΕΩΝ
Και το χαρτί της υιοθεσίας.

ΓΚΡΕ
Είσαι πολύ ηλίθιος. Μου ‘δειξες τόση εμπιστοσύνη, που δεν το
διάβασες. Ορίστε! Κοιτάξτε όλοι! Δεν τον υιοθέτησα, του έδωσα διαζύγιο.
Αυτό το χαρτί λέει ότι δεν είμαστε πια ζεύγος.

ΓΙΕΝ
Και τι θα γίνουν τα παιδιά σας;

ΛΕΝ
Παραλίγο η κόρη μου να παντρευόταν μια χωρισμένη γυναίκα.

Λιποθυμάει στα χέρια του γιατρού.

ΣΟΦ
Λέων, είναι κι αυτό μέρος του σχεδίου;

ΛΕΩΝ
Όχι, Σοφία μου, αυτό όχι.

ΓΚΡΕ
Αλλά, μη φοβάστε, φίλοι μου. Μπορεί να είμαι κάθαρμα, όμως όχι
τόσο. Γάμος θα γίνει.

ΓΙΑΤ
Η κόρη δεν θα παντρευτεί όποιον –όποιον.

ΓΚΡΕ
Όποιον – όποιον όχι. Θα παντρευτεί Γιουσέκεβιτς. Μάλιστα! Εσύ
γιατρέ, συμφώνησες να παντρευτεί η κόρη σου Γιουσέκεβιτς. Και πρέπει να
τον κρατήσεις.

ΓΙΑΤ (Πιάνει με τα δύο του χέρια τα κεφάλι του)

Ναι, τον κρατάω.
 84

ΛΕΝ
Αυτό που κρατάς είναι το πόδι σου.

ΓΚΡΕ
Κι αφού εγώ είμαι ο μόνος Γιουσέκεβιτς…..

ΓΙΕΝ
Κακό πράγμα η μοναξιά.

ΓΚΡΕ
…..Εγώ θα παντρευτώ τη Σοφία.

ΣΟΦ
Λέων, διαφωνείς πολύ μ’ αυτό το γάμο;

ΛΕΩΝ
Τι να πω τα ‘χω χαμένα.

ΔΙΚ
Μην αργούμε…πλησιάστε. Δεν θα φάμε εδώ όλη τη μέρα μας.

ΓΚΡΕ
Ξεκίνα. Μην αργείς. Η οικογένειά μου πληρώνει δωμάτιο στο
ξενοδοχείο επί διακόσια χρόνια για το μήνα του μέλιτος.

ΓΙΑΤ
Λυπάμαι, κόρη μου. Λυπάμαι.

Τη σπρώχνει δίπλα στον κόμη.

ΛΕΝ
Πάντως, καλύτερα θα την ταΐζει αυτός.

ΔΙΚ
Αγαπητοί φίλοι, συγκεντρωθήκαμε εδώ…

ΓΚΡΕ
Τ’ ακούσαμε αυτά. Προχώρα.
 85

ΔΙΚ
….Κι εσύ Σοφία, δέχεσαι τον κόμη για σύζυγο;

ΛΕΝ
Πες ναι. Κορίτσι μου. Θα ‘χεις πλούτη κι εξυπνάδα. Αυτά μετράνε
παραπάνω από την ευτυχία.

ΣΟΦ
Αντίο, Λέων. Αντίο για πάντα. Δέχομαι.

ΔΙΚ
Με την εξουσία που μου δίνει ο Νόμος, εγώ ο δικαστής του
Κουλιέντσικοφ….

ΛΕΩΝ
Συγνώμη, κάτι ξεχάσατε.

ΔΙΚ
Τι;

ΛΕΩΝ
Αυτό το μήπως κανένας έχει αντίρρηση για το γάμο…Εγώ έχω
αντίρρηση.

ΓΚΡΕ
Τι θες να πεις;

ΔΙΚ
Γιατί έχεις αντίρρηση;

ΛΕΩΝ
Γιατί δεν έχω ακόμα παραλάβει το επείγον γράμμα μου.

ΓΚΡΕ
Αυτό είναι άσχετο. Δικαστά…

ΜΙΣ
Ναι, έχω ένα επείγον γράμμα για το δάσκαλο Τολτσίνσκυ.
 86

ΛΕΩΝ
Δώσ’ το μου. Επείγομαι να το διαβάσω.

ΓΚΡΕ (Στο δικαστή)

Ας’ τονε να διαβάζει. Εσύ λέγε.

ΔΙΚ
Αυτό δεν γίνεται. Το απαγορεύει ο νόμος. Πρέπει να προσέχουν όλοι.

Ο Λέων έχει πάρει το γράμμα από τον Μίσκιν. Κάθεται κι αρχίζει να το

διαβάζει. Όλοι μαζεύονται γύρω του, εκτός από τον Γκρέκορ.

ΛΕΩΝ.
Άσχημα νέα. Ο θείος μου, και μοναδικός συγγενής μου, πέθανε στην
Πετρούπολη και μ’ άφησε μόνο χρέη.

ΣΝΕ
Τον καημένο!

ΣΛΟ
Γιατί, τον ήξερες;

ΛΕΩΝ
Πριν πεθάνει, θρήνησε για την ατυχία του…Που δεν την απέφυγε,
παρ’ όλο που άλλαξε τ’ όνομά του σε Τολτσίνσκυ.

ΓΙΑΤ
Και πώς ήτανε πριν τ’ όνομά του;

ΛΕΩΝ
Γιουσέκεβιτς.

ΓΙΕΝ
Αυτό τ’ όνομα κάτι μου θυμίζει.

ΛΕΝ
Λες να ‘ναι το δικό σου;
 87

ΓΚΡΕ
Πάντα απ’ τους μακρινούς συγγενείς την παθαίνεις.

ΣΟΦ
Λέων! Καταλαβαίνεις τι σημαίνει αυτό;

ΛΕΩΝ
Ποιο;

ΓΙΑΤ
Θα δει πιο. Δάσκαλε, πήγαινε δίπλα στη κόρη μου. Αυτή τη φορά θα
παντρευτεί το σωστό.

ΛΕΩΝ (Στο κοινό. Δείχνει το γράμμα)

Τρίχες! Ειν’ ένας παλιός λογαριασμός απ’ τη Μόσχα, ότι χρωστάω
κοινόχρηστα.

ΣΝΕ
Άντε, Λέων, προχώρα.

ΔΙΚ
Ελάτε! Δεν θα φάμε όλη τη ζωή μας μέχρι να την παντρέψουμε
αυτήν…Έτοιμοι; Πάμε!

ΛΕΝ
Πού να πάμε; Εδώ γίνεται ο γάμος.

ΔΙΚ
Εσύ, Λέων…

ΛΕΩΝ
Δέχομαι.

ΔΙΚ
Κι εσύ, Σοφία….

ΔΙΚ
Έχει κανένας αντίρρηση…
 88

ΟΛΟΙ
Όχι!

ΔΙΚ
Ε, τότε….(βγάζει σφυράκι) Ο Λέων στη Σοφία, μία…ο Λέων στη
Σοφία, δύο….Ο Λέων στη Σοφία τρεις. Είσαστε σύζυγοι.

Κεραυνός. Η σκηνή σκοτεινιάζει, μετά ξαναφωτίζεται. Όλοι έχουν πέσει

κάτω, εκτός απ’ το δάσκαλο που τους κοιτάζει.

ΣΝΕ
Παναγία μου θόρυβος!

ΣΛΟ
Σαν να μ’ άνοιξε το κεφάλι στα τέσσερα.

ΓΙΕΝ
Στα πόσα; Αφού δεν ξέρεις να μετράς.

ΣΛΟ
Τώρα ξέρω.

ΜΙΣ
Κι εγώ οχτώ και τριάντα πέντε, σαράντα τρία.

ΛΕΝ
Γιέντσνα, πες μου πέντε πρωτεύουσες.

ΓΙΕΝ
Μόσχα, Μόσχα, Μόσχα, Μόσχα και…(Σκέφτεται) Μόσχα!

ΛΕΩΝ
Μπράβο! Τώρα πες μου πέντε διαφορετικές πρωτεύουσες.

ΓΙΕΝ
Πεκίνο, Μαδρίτη, Χαρτούμ, Όσλο, Λίμα.

ΛΕΝ
Μπράβο! Έπιασες και τα δύσκολα.
 89

ΛΕΝ
Νικολάι, μου ‘ρχεται λιποθυμιά.

ΓΙΑΤ(Την κρατάει)
Δεν είναι τίποτα. Υπέρταση λόγω της εντάσεως. Και υπερέκκριση
αδρεναλίνης, που συνεπάγεται στιγμιαία ζάλη.

ΛΕΝ
Δεν ήξερα ότι είσαι τόσο καλός γιατρός.

ΓΙΑΤ
Δεν είμαι…Ανησυχώ για σένα. Γιατί σ’ αγαπάω.

ΛΕΝ
Κι εγώ, Νικολάι. Μ’ όλη μου την καρδιά.

ΣΟΦ
Λέων, είσαι ακόμα αυτός που ήσουνα πριν γίνω εγώ αυτή που είμαι
τώρα;

ΛΕΩΝ
Αγάπη μου, είμαι πολύ πιο αυτός που ήμουνα προτού γίνεις εσύ αυτό
που είσαι τώρα.

ΣΟΦ
Σ’ αγαπώ , Λέων.

ΛΕΩΝ
Σε λατρεύω, Σοφία.

ΓΚΡΕ
Δηλαδή…πάει; Η κατάρα….πάει;

ΓΙΑΤ
Εσείς τι λέτε, κόμη Γκρέκορ;

ΓΙΕΝ
Γιατί πούλαγα άχρηστα πράγματα τόσα χρόνια; Αν είχα επενδύσει τα
λεφτά μου σε ακίνητα…
 90

Βγαίνουν ο Σνέτσκυ κι ο Σλόβιτς.

ΜΙΣ
Α, μην το λες., Γιέντσνα μου. Αν υπάρξει πολιτική αστάθεια, η
ακίνητη περιουσία δεν αποδίδει, διότι, με την αύξηση του πληθωρισμού…
(Καθώς τα λένε αυτά βγαίνουν ο Μίσκιν κι η Γιέντσνα)

ΓΚΡΕ
Όλοι έγιναν έξυπνοι. Δεν έχω καμία δύναμη πάνω τους.

ΓΙΑΤ
Τώρα είμαστε όλοι ίσοι, κόμη.

ΛΕΝ
Όχι εντελώς ίσοι ακόμα. Υπάρχουν δικαιώματα των γυναικών, που
πρέπει να διασφαλιστούν συνταγματικά, διότι…

Καθώς τα λένε αυτά, βγαίνουν ο γιατρός και η Λένυα.

ΣΟΦ
Η πίστη κι επιμονή σου μας έσωσαν.

ΛΕΩΝ
Όχι, μόνον η αγάπη μου για σένα μας έσωσε.

ΣΟΦ
Τέλος πάντων, επίμονος, όπως πάντα. Άσε με μένα να έχω την άποψή
μου για το θέμα.

ΛΕΩΝ
Α, άκου να δεις…Όχι κι εσύ σοφή από τη μία στιγμή στην άλλη. Εσύ
που δεν ήξερες ένα κι ένα….

ΣΟΦ
 91

Παρελθόν αυτά, χρυσέ μου. Αναφέρεσαι στο παρελθόν άμα δεν έχεις
επιχειρήματα για το παρόν.

Βγαίνει. Ο Λέων κατάπληκτος.

ΓΚΡΕ
Ωραία τα κατάφερες δάσκαλε.

ΛΕΩΝ
Ναι. Κι εσύ; Τι θα κάνεις τώρα εσύ;

ΓΚΡΕ
Πρέπει να βρω μια δουλειά…..Λοιπόν, ξάδελφε, σιδεροκέφαλος για
το γάμο σου.

ΛΕΩΝ
Το ίδιο σ’ εσένα για τη δουλειά που θα βρεις.
Βγαίνει ο Γκρέκορ.

ΛΕΩΝ (Στο κοινό. Όσο μιλάει εμφανίζονται με τη σειρά οι υπόλοιποι του

θιάσου)
Άμα το καλοσκεφτείς, δεν είναι και τόσο παράξενη αυτή η ιστορία.
Έτσι δεν είναι; Όλοι σας έχτε συναντήσει κάποιον που να’ χει ζήσει στο
Κουλιέντσικοφ. Ένα θείο, μια γειτόνισσα, το προϊστάμενό σας…. Φυσικά,
όταν εξαφανιστεί η κατάρα, γίνονται όλοι σαν τους κατοίκους οποιασδήποτε
πόλης. Μ’ όλα τα σκαμπανεβάσματα της καθημερινής ζωής. Να, για
παράδειγμα, ο δικαστής (μπαίνει ο δικαστής) μετά από δύο-τρία χρόνια
εξουσίας έγινε αχόρταγος…. Και καταδικάστηκε για χρηματισμό. Έκανε
δύο χρόνια φυλακή, όπου έγραψε και τ’ απομνημονεύματά του…που γίνανε
μπεστ-σέλλερ και τα ‘κονόμησε. Ο Μίσκιν (Μπαίνει ο Μίσκιν) ζήλεψε τη
δόξα του δικαστή, παραιτήθηκε απ’ το ταχυδρομείο κι έγραψε ένα
μυθιστόρημα χίλιες εκατόν έντεκα σελίδες για τη κατάρα του
Κουλιέντσικοφ και το ‘στειλε σ’ έναν εκδότη. Αλλά, δυστυχώς
Το μυθιστόρημα χάθηκε στο ταχυδρομείο. Η Γιέντσνα (μπαίνει) σωστό
εμπορικό μυαλό, έκανε επενδύσεις σε ακίνητα και τώρα νοικιάζει 17 σπίτια
στο Κουλιέντσικοφ. Είναι τόσο δαιμόνια που, έχει αγοράσει ακίνητα και σε
άλλα έξι χωριά εδώ γύρω, που, προς το παρόν, έχουνε κατάρα. Ο Σλόβιτς
 92

(μπαίνει) άνοιξε χασάπικα. Πολλά χασάπικα. Περισσότερα απ’ όσα

χρειαζότανε το χωριό. Κι έτσι χρεοκόπησε. Επιβεβαιώνοντας τους φόβους
του, ότι, με ή χωρίς κατάρα, αυτός ήταν ηλίθιος. Ο Σνέτκσυ (μπαίνει,
ψηλομύτης) μόλις έσπασε η κατάρα, βρήκε το κοπάδι του, άρχισε να πουλάει
το μαλλί στα ζώα, έγινε πλούσιος και τώρα αυτός κι άλλο τρεις νεόπλουτοι,
είναι οι αρχηγοί στο ετήσιο καλλιτεχνικό φεστιβάλ. Ο κόμης Γιουσέκεβιτς
(μπαίνει ντυμένος μοναχός) σπούδασε θεολογία και τώρα είναι ηγούμενος
του τοπικού μοναστηριού. Όταν πέφτει ξηρασία, σ’ αυτόν πηγαίνουν όλοι
να παρακαλέσει το θεό να τρίξει καμιά βροχούλα. Η αγαπητή μου πεθερά
(μπαίνει η Λένυα, αυστηρή και υπηρεσιακή) η κυρία Ζουμπρίνσκυ, βρήκε,
επιτέλους το δρόμο της. Έγινε η πρώτη γυναίκα δήμαρχος και στη συνέχεια
η πρώτη Νομάρχης της Βόρειας Ουκρανίας. Ο σύζυγός της (μπαίνει ο
γιατρός) τη βλέπει μόνο με ραντεβού. Αλλά κι αυτός έκανε μεγάλη καριέρα.
Έγινε ένα απ’ τους καλύτερους γιατρούς της Ρωσίας και πρόσφατα
εκλέχθηκε μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. Όμως, ακόμα δεν έχει
μάθει να ανοίγει βάζα. Η Σοφία μου (μπαίνει μ’ ένα μωρό στην αγκαλιά)
αυτή ήτανε και είναι θαύμα. Όχι πως δεν έχουμε τις διαφορές μας, όχι πως
οι μέρες μας είναι ανέφελες αλλά έχει μια σοφία η Σοφία μου, που δεν τη
βρίσκεις ούτε στα βιβλία. Απ’ αυτήν διδάχτηκα ότι τίποτα στη γη, καλό ή
κακό, που να καταστρέφει μια ερωτευμένη καρδιά. Όσο για μένα, εγώ
έμεινα δάσκαλος. Αλλά δεν προλαβαίνω. Ποτέ οι δάσκαλοι δεν
προλαβαίνουν. Υπάρχουνε τόσα Κουλιέντσικοφ στον κόσμο.

Τέλος
93