ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

VIỆN NGÂN HÀNG - TÀI CHÍNH

CHƯƠNG 5
THỊ TRƯỜNG NGOẠI HỐI

Hà nội, 09/2023

TS. Phan Thị Thanh Hương

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
◼ Khái niệm thị trường ngoại hối
◼ Vai trò của thị trường ngoại hối
◼ Các chủ thể tham gia
◼ Cấu trúc của thị trường ngoại hối
◼ Quản lý hoạt động của thị trường ngoại hối

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
Khái niệm thị trường ngoại hối

 Ngoại tệ và ngoại hối

 Khái niệm về thị trường ngoại hối theo nghĩa hẹp: Là
nơi diễn ra các hoạt động mua và bán ngoại tệ
 Bản chất của thị trường ngoại hối là thị trường tiền
tệ quốc tế

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
Vai trò của thị trường ngoại hối

 Cọ sát cung và cầu về ngoại tệ, thoả mãn nhu cầu

khác nhau về ngoại tệ đáp ứng nhu cầu về khả năng
thanh toán, hạn chế rủi ro trong các hoạt động kinh
doanh ngoại tệ và bằng ngoại tệ
 Cơ sở hình thành và điều tiết tỷ giá
 Công cụ điều tiết sự di chuyển của các luồng vốn
ngắn hạn bằng ngoại tệ

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
Các chủ thể tham gia
hoạt động của thị trường ngoại hối

 Các đối tượng khách hàng

 Các trung gian tài chính: Các sàn giao dịch, các ngân
hàng thương mại và thể chế trung gian tài chính khác
 Các cơ quan quản lý của nhà nước
 Các nhà môi giới tự do
 Các nhà đầu cơ ngoại tệ

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối

Nguồn: goldprice.org (06/02/2023)

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
Cấu trúc của thị trường ngoại hối

Căn cứ vào sự Căn cứ vào tính

can thiệp của chất giao dịch
Nhà nước

Thị trường
Thị trường phi chính Thị trường Thị trường
chính thức thức giao ngay phái sinh

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
Thị trường giao ngay
-Thị trường giao ngay là nơi diễn ra các giao dịch giao ngay.

Tỷ giá giao ngay

Giao dịch Thời điểm ký kết

hợp đồng: hiện tại
giao ngay

Thời điểm thanh

toán: trong hai ngày
làm việc
Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
Thị trường giao ngay

Nghiệp vụ mua bán

giao ngay

Giao dịch
trên thị Short – celling (bán
trường giao khống)
ngay

Nghiệp vụ kinh doanh

chênh lệch giá

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
Nghiệp vụ mua bán giao ngay

◼ Đáp ứng nhu cầu ngoại tệ cho khách hàng thời điểm hiện tại

◼ Khách hàng mua bán lẻ: doanh nghiệp xuất nhập khẩu, cá nhân

◼ Mua theo giá bán, bán theo giá mua của ngân hàng

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
Nghiệp vụ short selling

Nhà đầu tư kỳ vọng giá ngoại tệ giảm

Bán ngoại tệ thời điểm hiện tại Mua lại trong tương lai

Ví dụ: Nhà đầu tư A có 10.000 USD

Tỷ giá giao ngay: USD/CHF = 1,2025. A kỳ vọng USD giảm giá trong tương lai.

Thời điểm hiện tại: Bán 10.000 USD/CHF và sẽ mua lại trong
tương lai nếu giá USD giảm.

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
Nghiệp vụ kinh doanh chênh lệch giá
Nhà đầu tư

Mua ở nơi có Bán ở nơi có Hưởng chênh

giá thấp giá cao lệch giá

Acbit giản đơn Acbit phức tạp

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối

Acbit giản đơn

Ngân hàng A Ngân hàng B

Tỷ giá mua Tỷ giá bán Tỷ giá mua Tỷ giá bán
NZD/USD NZD/USD NZD/USD NZD/USD
0,635 $ 0,640$ 0,645$ 0,65$

Nhà đầu tư: Mua NZD/USD tại ngân hàng A theo tỷ giá bán = 0,640 USD,
sau đó bán NZD/USD tại ngân hàng B theo tỷ giá mua = 0,645 USD.
Như vậy nhà đầu tư đã có lợi nhuận 0,005USD/NZD.

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học

Kinh tế quốc dân 13
Thị trường ngoại hối
Acbit phức tạp

Thị trường Cặp đồng tiền Tỷ giá mua/bán

Thị trường Anh GBP/USD 1,60/1,61

Thị trường Mỹ MYR/USD 0,200/0,201

Thị trường Malaysia GBP/MYR 8,10/8,20

Nhà đầu tư có 10.000 USD. Hãy thực hiện kinh doanh cho nhà đầu tư

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học

Kinh tế quốc dân 14
Thị trường ngoại hối

Acbit phức tạp

Bước 2
Bước 1 So sánh GBP/MYR trên hai thị
Tính GBP/MYR trên thị trường trường Anh, Mỹ và GBP/MYR
Anh và Mỹ trên thị trường Malaysia:
So GBP/MYR (A&M)<Sbid
GBP/MYR = 7,9601/8,05
GBP/MYR (Ma)

Mua GBP/USD trên thị trường Anh

=> Bán GBP/MYR trên thị trường Malaysia
=> Bán MYR/USD trên thị trường Mỹ
Nhà đầu tư có lãi: 62,1116 USD.

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học

Kinh tế quốc dân 15
Thị trường ngoại hối
Thị trường phái sinh (derivative
market/hedging)
Hợp đồng kỳ hạn
(forward)

Giao dịch
trên thị Hợp đồng tương lai
trường (future)
phái sinh

Hợp đồng quyền chọn

(option)

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
Hợp đồng kỳ hạn
◼ Hợp đồng kỳ hạn về tiền tệ (thường) là một thoả thuận giữa
một công ty và một ngân hàng thương mại nhằm trao đổi một
lượng xác định tiền tệ với một mức tỷ giá xác định (gọi là tỷ
giá kỳ hạn) vào một ngày xác định trong tương lai.

◼ Các hợp đồng kỳ hạn thường có giá trị 1 triệu đô hoặc hơn, và
thường không được dùng bởi các cá nhân hoặc các doanh
nghiệp nhỏ.
Thị trường ngoại hối

Niêm yết kỳ hạn

◼ Nếu tỷ giá kỳ hạn vượt quá tỷ giá giao ngay
hiện tại, khi đó ta gọi là Bù đắp (premium).

◼ Nếu tỷ giá kỳ hạn thấp hơn tỷ giá giao ngay

hiện tại, khi đó ta gọi là Giảm trừ (discount).

◼ Bù đắp hay Giảm trừ thực chất phản ảnh sự kỳ

vọng biến động tỷ giá.
Thị trường ngoại hối
Niêm yết kỳ hạn
◼ Bù đắp/Giảm trừ (premium/discount) kỳ hạn
theo năm:
= giá kỳ hạn – giá giao ngay  360
giá giao ngay n
trong đó n là số ngày tính đến ngày chuyển giao

◼ Giả sử USD/£ giao ngay = $1.681

90-ngày £ kỳ hạn = $1.677
$1.677 – $1.681 x 360 = – 0.95%
$1.681 90
Do vậy, giảm trừ kỳ hạn = 0.95%.
Thị trường ngoại hối
USD
Niêm yết kỳ hạn
equiv USD equiv Currency per Currency per
Country Friday Thursday USD Friday USD Thursday

Argentina (Peso) 0.3309 0.3292 3.0221 3.0377 Mức Bù đắp/giảm trừ

Australia (Dollar) 0.5906 0.5934 1.6932 1.6852 kỳ hạn theo năm bằng
Brazil (Real) 0.2939 0.2879 3.4025 3.4734
bao nhiêu:
__________
Britain (Pound) 1.5627 1.566 0.6399 0.6386

1 Month forward 1.5596 1.5629 0.6412 0.6398

3 Months forward 1.5535 1.5568 0.6437 0.6423 Rõ ràng, các thành
6 Months forward 1.5445 1.5477 0.6475 0.6461 viên thị trường kỳ
vọng đồng Bảng sẽ
0.6692 0.6751 1.4943 1.4813
Canada (Dollar)
giảm trong 6 tháng tới.
1 Month Forward 0.6681 0.6741 1.4968 1.4835

3 Months Forward 0.6658 0.6717 1.502 1.4888

6 Months Forward 0.662 0.6678 1.5106 1.4975

Thị trường ngoại hối
Hợp đồng tương lai tiền tệ
◼ Hợp đồng tương lai tiền tệ chỉ rõ một khối lượng tiêu
chuẩn của một đồng tiền nào đó được trao đổi vào một ngày
xác định với tỷ giá xác định trước.
◼ Đặc điểm hợp đồng tương lai:
- Đồng tiền giao dịch: ngoại tệ mạnh
- Ngày đáo hạn hợp đồng
- Giao dịch thực hiện thông qua nhà môi giới
- Ký quỹ và bù trừ hàng ngày
Thị trường ngoại hối
Sử dụng hợp đồng tương lai
◼ Phòng ngừa rủi ro tỷ giá: Mua để rào chắn các khoản phải
trả, hoặc bán để rào chắn các khoản phải thu.

◼ Đầu cơ: Bán hợp đồng tương lai tiền tệ khi kỳ vọng đồng tiền
chuyển giao giảm giá, và mua khi kỳ vọng đồng tiền chuyển
giao tăng giá.
Thị trường ngoại hối
Sử dụng hợp đồng tương lai
◼ Người giữ hợp đồng tương lai tiền tệ có thể xoá bỏ trạng thái
bằng cách bán hợp đồng tương lai tương tự.

◼ Người bán có thể xoá bỏ trạng thái bằng cách mua các hợp
đồng tương tự.

◼ Hầu hết các hợp đồng tương lai tiền tệ đều được xoá bỏ trước
ngày chuyển giao.
Thị trường ngoại hối
Minh họa thanh toán hợp đồng tương lai
◼ Ngày 17/06/2022, nhà đầu tư X Thời điểm Tỷ giá giao ngay
mua hợp đồng tương lai
EUR/USD: EUR/USD

◼ Ngày giá trị: 20/06/2022 Cuối ngày 17/06 1,2823

◼ Giá trị hợp đồng 10.000 EUR

◼ Tỷ giá tương lai EUR/USD = Cuối ngày 18/06 1,2760
1,2818
◼ Nhà đầu tư phải ký quỹ khoản tiền Cuối ngày 19/06 1,2765
trị giá 520 USD và phải luôn luôn
duy trì trên tài khoản ký quỹ ở mức Cuối ngày 20/06 1,2768
390 USD.
Thị trường ngoại hối
Bù trừ hàng ngày diễn ra trên tài khoản ký quỹ

Thời điểm Ghi Nợ/Có trên TK ký quỹ Số dư tài khoản ký quỹ

Cuối ngày 17/06 Ghi Có: 10.000x(1,2823 – 1,2818)=5 USD 520 + 5 = 525 USD

Cuối ngày 18/06 Ghi Nợ: 10.000x(1,2823-1,2760)=63 USD 525 – 63 = 462 USD

Cuối ngày 19/06 Ghi Có: 10.000x(1,2765 – 1,2760)=5 462 + 5 = 467 USD

Cuối ngày 20/06 Ghi Có: 10.000x(1,2768 – 1,2765) = 3 467 + 3 = 470 USD
Thị trường ngoại hối
Minh họa thanh toán hợp đồng tương lai

Tình huống 1: Nhà đầu tư thực hiện hợp đồng vào ngày đáo hạn
Khi đó số USD phải trả để mua 10.000 EUR là: 10.000 x
1,2768= 12.768 USD, đồng thời nhà đầu tư sẽ nhận về 470 USD số dư
trên tài khoản ký quỹ.
Tình huống 2: Nhà đầu tư đảo hợp đồng vào ngày 19/06 bằng cách
bán hợp đồng tương lai trị giá 10.000 EUR, ngày giá trị 20/06 và tỷ giá
tương lai là 1,2768. Khi đó vào ngày 20/06, nhà đầu tư bị lỗ: (520 –
467)=53 USD.
Thị trường ngoại hối
Minh họa đầu cơ hợp đồng tương lai
Một nhà đầu cơ X kỳ vọng GBP tăng giá so với đồng AUD trong tương lai. Thời
điểm hiện tại (ngày 12/02/2022) ông X mua hợp đồng tương lai GBP/AUD với
các thông tin như sau:
Ngày giá trị: tháng 6; Tỷ giá tương lai GBP/AUD = 1,6015; Giá trị hợp đồng
100.000 GBP
Giả sử ngày 12/03/2022, tỷ giá giao ngay GBP/AUD tăng lên mức 1,6080. Khi đó
nhà đầu cơ sẽ có lãi = (1,6080 – 1,6015)*100.000 = 650 AUD. Nhà đầu cơ muốn
nhận chắc chắn khoản tiền 650 AUD, ông ta sẽ thực hiện đảo hợp đồng với sở
giao dịch. Ngày 13/03/2022, nhà đầu cơ bán hợp đồng tương lai GBP/AUD với
các thông tin như sau:
Ngày giá trị: tháng 6; Tỷ giá tương lai GBP/AUD = 1,6080; Giá trị hợp đồng
100.000 GBP
Đến ngày giá trị tháng 6, nhà đầu cơ sẽ nhận được 650 AUD.
 Đọc niêm yết hợp đồng tương lai
Open Hi Lo Settle Change Lifetime Lifetime Open
High Low Interest

Sept .9282 .9325 .9276 .9309 +.0027 1.2085 .8636 74,639

Giá thấp nhất và

Thay đổi trong ngày cao nhất trong
suốt thời gian tồn
Giá đóng cửa
tại của hợp đồng.
Giá thấp nhất trong ngày

Giá cao nhất trong ngày

Giá mở cửa
Số hợp đồng còn lại
Tháng đáo hạn
So sánh Tương lai - Kỳ hạn
Kỳ hạn Tương lai

Hoạt động Thực hiển bởi các ngân Thực hiện bởi trung
thanh toán hàng và nhà môi giới. tâm thanh toán bù
trừ. Gắn với thị
trường.

Thị trường Hệ thống điện thoại toàn Sàn giao dịch trung
cầu tâm với kết nối toàn
cầu
So sánh Tương lai - Kỳ hạn
Kỳ hạn Tương lai

Thanh khoản Hầu hết chuyển giao thực Hầu hết được thực
tế hiện bằng bù trừ
trạng thái
Chi phí giao Chênh lệch Mua-Bán Phí môi giới có thể
dịch (Bid-Ask) thoả thuận
Thị trường ngoại hối

Hợp đồng quyền chọn

Quyền chọn tiền tệ trao cho người mua quyền chứ không phải nghĩa vụ
mua hoặc bán một lượng ngoại tệ nào đó trong tương lai, tại một mức giá
thỏa thuận được xác định trong hợp đồng ngày hôm nay

Người mua quyền:

- Được lựa chọn thực hiện quyền hoặc
để quyền hết hạn
- Phải trả phí
Các bên tham gia

Người bán quyền:

- Theo mọi sự lựa chọn của người mua
- Được nhận phí

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối

Hợp đồng quyền chọn

Tỷ giá
quyền chọn

Các yếu tố trong hợp Phí quyền

đồng quyền chọn chọn

Kiểu quyền
chọn

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân
Thị trường ngoại hối
Quyền Mua Tiền tệ
◼ Một quyền mua tiền tệ trao cho người giữ nó quyền mua một
đồng tiền xác định tại một mức giá xác định (được gọi là giá
thực hiện hoặc giá giao dịch) trong một thời hạn xác định..
◼ Một quyền mua
 in the money: nếu giá giao ngay > giá thực hiện,
 at the money: nếu giá giao ngay = giá thực hiện,
 out of the money: nếu giá giao ngay < giá thực hiện.
Thị trường ngoại hối
Quyền Mua Tiền tệ
◼ Ví dụ:

Một quyền chọn mua GBP/USD có những thông tin như

sau: Giá thực hiện $1,5; Phí quyền $0,02; Giá trị hợp đồng
10.000 GBP; Thời gian đáo hạn 3 tháng.
Thị trường ngoại hối
Quyền mua tiền tệ
Người mua Quyền mua £ Người bán Quyền mua £
Giá thực hiện = $1.50 Giá thực hiện = $1.50
Phí quyền = $ .02 Phí quyền = $ .02
Lãi ròng Lãi ròng
đơn vị đơn vị
+$.04 +$.04
Giao
+$.02 +$.02 ngay
tương
0 0 lai
$1.46 $1.50 $1.54 $1.46 $1.50 $1.54
- $.02 Giao - $.02
ngay
- $.04 tương - $.04
lai
Thị trường ngoại hối
Quyền Mua Tiền tệ
Đối với người mua quyền mua
GBP/USD:
Giá giao ngay ở mức $1,52: điểm hòa vốn
Giá giao ngay <=$1,5: người mua lỗ
$0,02/1 đơn vị tiền tệ
Giá giao ngay thay đổi từ $1,50 -> $1,52:
người mua lỗ giảm dần từ $0,02 -> 0
Giá giao ngay >$1,52: người mua lãi
Đối với người bán quyền mua
GBP/USD
Giá giao ngay ở mức $1,52: điểm
hòa vốn
Giá giao ngay <=$1,5: người bán lãi
$0,02/1 đơn vị tiền tệ
Giá giao ngay thay đổi từ $1,50 ->
$1,52: người bán lãi giảm dần từ
$0,02 -> 0
Giá giao ngay >$1,52: người bán lỗ
Thị trường ngoại hối
Quyền bán Tiền tệ
◼ Một quyền bán tiền tệ trao cho người giữ nó quyền bán một đồng
tiền xác định tại mức giá xác định (giá thực hiện) trong một
khoảng thời gian xác định..
◼ Một quyền bán là:
 in the money nếu giá giao ngay < giá thực hiện,
 at the money nếu giá giao ngay = giá thực hiện,
 out of the money nếu giá giao ngay > giá thực hiện.
Thị trường ngoại hối
Quyền bán Tiền tệ
◼ Ví dụ:

Một quyền chọn bán GBP/USD có các thông tin như sau:
Giá thực hiện $1,5; Phí quyền chọn $0,03; Giá trị hợp đồng
10.000 GBP; Thời gian đáo hạn 3 tháng
Thị trường ngoại hối
Quyền Bán tiền tệ
Người mua Quyền bán £ Người bán Quyền bán £
Giá thực hiện = $1.50 Giá thực hiện = $1.50
Phí quyền = $ .03 Phí quyền = $ .03
Lãi ròng Lãi ròng
đơn vị đơn vị

+$.04 +$.04
Giao
+$.02 ngay +$.02
tương
0 lai 0
$1.46 $1.50 $1.54 $1.46 $1.50 $1.54
- $.02 - $.02 Giao
ngay
- $.04 - $.04 tương
lai
Thị trường ngoại hối
Quyền Bán Tiền tệ
Đối với người mua quyền chọn bán
GBP/USD:
Giá giao ngay $1,47: điểm hòa vốn
Giá giao ngay >=$1,5: người mua lỗ $0,03/
một đơn vị tiền tệ
Giá giao ngay giảm từ $1,50 -> $1,47:
người mua lỗ giảm dần từ $0,02 -> 0
Giá giao ngay <$1,47: người mua lãi
Đối với người bán quyền chọn
bán GBP/USD:
Giá giao ngay $1,47: điểm hòa vốn
Giá giao ngay >=$1,5: người bán lãi
$0,03/ một đơn vị tiền tệ
Giá giao ngay giảm từ $1,50 ->
$1,47: người bán lãi giảm dần từ
$0,02 -> 0
Giá giao ngay <$1,47: người bán lỗ
Thị trường ngoại hối
Sử dụng hợp đồng quyền chọn
◼ Phòng ngừa rủi ro tỷ giá: Sử dụng quyền chọn mua để phòng
ngừa rủi ro tỷ giá đối với khoản phải trả; Sử dụng quyền chọn
bán để phòng ngừa rủi ro với khoản phải thu.

◼ Đầu cơ: Các nhà đầu tư đầu cơ hợp đồng quyền chọn dựa trên
những phán đoán biến động trong tương lai của một đồng tiền
nhất định. Khi nhà đầu cơ hi vọng một ngoại tệ tăng giá thì có
thể sẽ mua quyền chọn mua đồng tiền đó và ngược lại.
Thị trường ngoại hối
Quản lý hoạt động của thị trường ngoại hối

Mục đích quản lý

Cơ quan quản lý

Đối tượng quản lý

Phương thức quản lý

Viện Ngân hàng - Tài chính - Đại học Kinh tế quốc dân