History G Gym

ΧΘΠΕΛίΧΕΛΧ ΡΕΣΨΕΦΘΧ ΞΑΛ ΧΩΓέΦΣΡΘΧ ΛΧΨΣΦΛΑΧ Γ’ ΓΩΠΡΑΧΛΣΩ
ΟΙ ΑΠΑΡΧΕ΢ ΔΙΑΜΟΡΦΩ΢Η΢ ΣΟΤ ΝΕΟΣΕΡΟΤ ΚΟ΢ΜΟΤ
Θ ΕΡΟΧΘ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ
Εξελίξεισ ςτθν Ευρϊπθ κατά τον 17ο και το 18ο αιϊνα
Σικονομικζσ μεταβολζσ
1) Αφξθςθ του πλθκυςμοφ
2) Αγροτικι οικονομία
 δθμιουργία μεγάλων αγροκτθμάτων κάλυψθ βιοποριςτικϊν
 εφαρμογι νζων μεκόδων καλλιζργειασ αγακϊν του ςυνεχϊσ
 επζκταςθ τθσ χριςθσ μθχανθμάτων αυξανόμενου πλθκυςμοφ
αγροτικι επανάςταςθ
3) εμπόριο
εξωτερικό ανάμεςα ςε Ευρϊπθ, Αφρικι και Αμερικι (τριγωνικό εμπόριο)
εςωτερικό ευρωπαϊκι ιπειροσ
ςυςςϊρευςθ κεφαλαίων ςτα χζρια

Ευρωπαίων επιχειρθματιϊν
4) βιοτεχνία
αλλαγζσ ςτθν παραγωγι μεταποιθμζνων προϊόντων με τθ χριςθ νζων μθχανϊν με μεγάλεσ
δυνατότθτεσ
ΞΣΛΡίΡΛΞΘ ΔΛΑΧΨΦίΠΑΨίΧΘ
Αςτοί – επιχειρθματίεσ με κεφάλαια Υρϊθν αγροτικοί πλθκυςμοί χωρίσ εργαςία που

καταφεφγουν ςτισ πόλεισ αναηθτϊντασ κάποιο ειςόδθμα
ΓΕΡΡΘΧΘ ΒΛΣΠΘέΑΡΛΑΧ – ΕΞΒΛΣΠΘέΑΡΛΧΘ
1. ιςχυρι παρουςία κεφαλαίων Α’ φάςθ τθσ βιομθχανικισ επανάςταςθσ

2. πλθκϊρα εργατικοφ δυναμικοφ 1750 – 1780
3. ιςχυρζσ μθχανζσ νζα τεχνολογία Μεγάλθ Βρετανία
4. δθμιουργία μεγάλων εργοςταςίων
Ξοινωνικζσ μεταβολζσ
 Αςτικι τάξθ (βιομιχανοι, τραπεηίτεσ, μεγαλζμποροι) ιςχυρι παρουςία

 Αριςτοκράτεσ διαφφλαξθ των προνομίων τουσ (εξαίρεςθ ςτθ Π. Βρετανία-νζεσ δραςτθριότθτεσ)
 Αγρότεσ θ πλειονότθτα του πλθκυςμοφ
 Αςκενζςτερα κοινωνικά ςτρϊματα των πόλεων άκλιεσ ςυνκικεσ
Υολιτικι ηωι
Θ πολιτικι κατάςταςθ παρζμενε ςτάςιμθ. Χε όλα ςχεδόν τα κράτθ τθσ Ευρϊπθσ  απόλυτθ μοναρχία
Μ. Βρετανία  ζνδοξθ επανάςταςθ (1688) πιζςεισ αριςτοκρατϊν και αςτϊν για αναγνϊριςθ πολιτικϊν
δικαιωμάτων ςτα μζλθ των οικονομικά ιςχυρότερων τάξεων.
ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

1
Υνευματικι ηωι
 Υρόοδοσ φυςικϊν επιςτθμϊν (17οσ αιϊνασ)

 Απελευκζρωςθ από προλιψεισ του Πεςαίωνα
 Διανοοφμενοι επιχειροφν να εξθγιςουν και να κατανοιςουν τθ λειτουργία του κόςμου βαςιςμζνοι ςτθ
λογικι και ανακαλφπτοντασ τουσ φυςικοφσ νόμουσ που τον διζπουν
1) Φράνςισ Μπζικον (Βάκων) πείραμα
2) ΢ενζ Ντεκάρτ (Ξαρτζςιοσ) ςυςτθματικι αμφιβολία ο μόνοσ δρόμοσ για τθν αλθκινι γνϊςθ
3) Τηον Λοκ απαραβίαςτα φυςικά δικαιϊματα ηωισ ελευκερίασ περιουςίασ
4) Ιςαάκ Νιοφτον (Ρεφτων) με τθν επαγωγικι μζκοδο διατφπωςε το νόμο τθσ παγκόςμιασ ζλξθσ και
υποςτιριξε ότι το ςφμπαν λειτουργεί με βάςθ φυςικοφσ νόμουσ
ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ
Υνευματικό κίνθμα ςτα τζλθ του 17ου αιϊνα και το 18ο αιϊνα που αποδζχεται τθ λογικι ωσ το μόνο αςφαλζσ μζςο
για τθν ερμθνεία του κόςμου, απορρίπτει κάκε αυκεντία, αςκεί κριτικι ςε κάκε γνϊςθ που ιδθ υπάρχει και ζχει
τθν πεποίκθςθ ότι κάκε άνκρωποσ μπορεί να προοδεφει.
΢εκινά από τθν Αγγλία, κορυφϊνεται ςτθ Γαλλία και εξαπλϊνεται ςτθν Ευρϊπθ και ζξω από αυτιν
Σι εκπρόςωποι του ονομάςτθκαν φιλόςοφοι ι διαφωτιςτζσ.

Ξορυφαίοι ιταν ο Φουςςό, ο Βολτζροσ, ο Ρτιντερό, ο Ρτ’ Αλαμπζρ.
ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΧ ΞΑΛ ΥΣΟΛΨΛΞΘ

Θ αςτικι τάξθ χρθςιμοποίθςε τισ ιδζεσ που εκφράςτθκαν μζςω του Διαφωτιςμοφ και διαμόρφωςε πολιτικά
επιχειριματα για να διεκδικιςει τθ ςυμμετοχι τθσ ςτθ λιψθ των πολιτικϊν αποφάςεων.
άυςικά δικαιϊματα
Θεμελιϊδθσ πολιτικι ζννοια του Διαφωτιςμοφ και κζςθ-ζμβλθμα τθσ αςτικισ τάξθσ.
Σ άνκρωποσ ζχει οριςμζνα δικαιϊματα μόνο και μόνο επειδι είναι άνκρωποσ όπωσ ηωισ ιδιοκτθςίασ, ιςότθτασ
απζναντι ςτο νόμο, ελευκερία ςκζψθσ και ζκφραςθσ, τα οποία δεν καταργοφνται από καμία εξουςία.
Δικαίωμα ιδιοκτθςίασ  απθχεί επιδιϊξεισ τθσ ανερχόμενθσ αςτικισ τάξθσ
Κεωρία κοινωνικοφ ςυμβολαίου

Ψηον Οοκ: Ψα άτομα δζχτθκαν να παραχωριςουν οριςμζνεσ από τισ ελευκερίεσ τουσ, προκειμζνου να ςυμβιϊςουν και
το κράτοσ εγγυικθκε αυτι τθ ςυμφωνία (κοινωνικό ςυμβόλαιο). Αν το κράτοσ παραβεί τουσ όρουσ του ςυμβολαίου
και γίνει τυραννικό, τότε οι άνκρωποι ζχουν το δικαίωμα τθσ αντίςταςθσ.
΢ουςό: Θ εξουςία πρζπει να βρίςκεται ςτα χζρια του λαοφ και όχι του θγεμόνα (ριηοςπαςτικι κζςθ)
Η γενική βοφληςη είναι θ ςφνκεςθ των ατομικϊν βουλιςεων μζςα από τθν οποία εκφράηεται το δθμόςιο ςυμφζρον
και εκφράηεται με τθ ςυμμετοχι του λαοφ ςτθ λιψθ των αποφάςεων.
Μοντεςκιζ: διάκριςη των εξουςιών οι φορείσ τθσ εξουςίασ πρζπει να είναι διαφορετικοί
 Θ εκτελεςτικι εξουςία αςκείται από ςϊμα που εφαρμόηει τουσ
νόμουσ (κυβζρνθςθ)
 Θ νομοκετικι εξουςία αςκείται από το ςϊμα που κεςπίηει
νόμουσ (βουλι)
 Θ δικαςτικι από εκείνουσ που ελζγχουν τθν τιρθςθ των νόμων
(δικαςτζσ)
Χτόχοσ ιταν θ αποφυγι τθσ ςυγκζντρωςθσ δφναμθσ και τθσ κατάχρθςθσ τθσ εξουςίασ

2
ΕΥΛΔΦΑΧΘ ΨίΡ ΛΔΕίΡ ΨΣΩ ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΩ

Είχαν αντίκτυπο ςτθν πολιτικι πραγματικότθτα του 18ου αιϊνα.
 Ξάποιοι θγεμόνεσ εφάρμοςαν οριςμζνεσ κζςεισ όπωσ τον περιοριςμό των προνομίων των ανϊτερων τάξεων,
τθ λιψθ μζτρων κοινωνικισ πρόνοιασ, τθν ενίςχυςθ των Γραμμάτων και των Ψεχνϊν  κράτοσ
αποτελεςματικό/ιςχυροποίθςθ κζςθσ (φωτιςμζνθ δεςποτεία)
1. άρειδερίκοσ Β’ τθσ Υρωςίασ
2. Παρία Κθρεςία τθσ Αυςτρίασ
3. Σ γιοσ τθσ Λωςιφ
4. Θ Αικατερίνθ τθσ Φωςίασ
 Δφο μεγάλεσ επαναςτάςεισ του 18ου αιϊνα
 Δθμοκρατικά πολιτεφματα ςφγχρονθσ εποχισ
ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΧ ΞΑΛ ΚΦΘΧΞΕΛΑ

Σι Διαφωτιςτζσ υιοκζτθςαν τον ντεϊςμό (ο κεόσ είναι ο δθμιουργόσ του κόςμου αλλά δε ρυκμίηει τθν τφχθ του και
δεν παρεμβαίνει ςτισ ανκρϊπινεσ υποκζςεισ).
Ξάποιοι ιταν άκεοι.
Ζντονθ κριτικι ςτθν κακολικι εκκλθςία για το φανατιςμό τθσ.
Βαςικι ιδζα ιταν θ ανεξικρθςκία που κα απάλλαςςε τουσ ανκρϊπουσ από τθν μιςαλλοδοξία
ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΧ ΞΑΛ ΕΞΥΑΛΔΕΩΧΘ

Θ εκπαίδευςθ ιταν μζςο για τθ διαςφάλιςθ τθσ ςυνεχοφσ προόδου του ανκρϊπου.
Χτον Αιμίλιο του Φουςό  βάςθ τθσ γνϊςθσ είναι θ προςωπικι αναηιτθςθ του διδαςκόμενου. Σ δάςκαλοσ δεν
πρζπει να λειτουργεί ωσ αυκεντία  κζτει ερωτιματα και οδθγεί το μακθτι ςτθν ανακάλυψθ των απαντιςεων.
ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΧ ΞΑΛ ΣΛΞΣΡΣΠΛΞΣΧ άΛΟΕΟΕΩΚΕΦΛΧΠΣΧ

Γάλλοι οικονομολόγοι  φυςιοκρατία θ οικονομία πρζπει να λειτουργεί φυςικά χωρίσ κρατικζσ παρεμβάςεισ
(μερκαντιλιςμόσ)
Ξφριοσ εκπρόςωποσ ιταν ο οικονομολόγοσ Ξενζ.
Αγγλία  οικονομικόσ φιλελευθεριςμόσ το κράτοσ δεν πρζπει να επεμβαίνει παρά ελάχιςτα ςτθν οικονομικι ηωι.
Ειςθγθτισ ιταν ο Άνταμ Χμικ με το ζργο του Ζρευνεσ για τθ φφςθ και τα αίτια του πλοφτου των εκνϊν (1776)
Θ Εγκυκλοπαίδεια
Σι ιδζεσ του Διαφωτιςμοφ ςυνοψίςτθκαν ςε ζνα ςυλλογικό ζργο 33 τόμων. Υαρουςιάςτθκαν όλεσ οι νζεσ γνϊςεισ, οι
ιδζεσ και οι αντιλιψεισ για διάφορα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και άλλα κζματα.
Υρωτεργάτεσ ιταν οι Γάλλοι Διαφωτιςτζσ Ρτιντερό και Ρτ’ Αλαμπζρ.
ΔΛΑΔΣΧΘ ΛΔΕίΡ ΨΣΩ ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΩ

 Αρχικά ςτα ανϊτερα μορφωμζνα ςτρϊματα
 Ευρφτερα τμιματα τθσ κοινωνίασ μζςα από εκλαϊκευτικά βιβλία
 Αρχικά ςτθ Γαλλία και ςτθ ςυνζχεια ςε ολόκλθρθ τθν Ευρϊπθ και ζξω από αυτιν.

3
Θ ΑΜΕ΢ΙΚΑΝΙΚΘ ΕΡΑΝΑΣΤΑΣΘ
Αγγλικζσ αποικίεσ ςτθν Αμερικι

Ψθν περίοδο 1607-1732 ςτα ανατολικά παράλια τθσ Βόρειασ Αμερικισ ιδρφονται 13 αποικίεσ υπό αγγλικό ζλεγχο.
Ταυτότθτα των αποίκων
Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί και Χουθδοί
Ψεχνίτεσ, κατεςτραμμζνοι μικροεπιχειρθματίεσ, κφματα κρθςκευτικϊν διϊξεων, κατάδικοι
οι αποικίεσ του Βορρά

Ψο 1763 είχαν 1.000.000 περίπου κατοίκουσ από τουσ οποίουσ 40.000 περίπου ιταν μαφροι ςκλάβοι.
ΣΛΞΣΡΣΠΛΑ
Δυναμικι αγροτικι οικονομία, ςε ςυνκικεσ παρόμοιεσ με αυτζσ τθσ δυτικισ Ευρϊπθσ
Ακμάηει το εμπόριο με κζντρα τισ μεγάλεσ πόλεισ Βοςτόνθ, Ρζα Ωόρκθ και άιλαδζλφεια.
ΥΡΕΩΠΑ
Ψα Υανεπιςτιμια (έάρβαρντ, Γζιλ, Υρίνςτον) γίνονται χϊροι διάδοςθσ των ιδεϊν του Διαφωτιςμοφ.
οι αποικίεσ του Νότου

Ψο 1763 είχαν περίπου 750.000 κατοίκουσ και 300.000 από αυτοφσ ιταν μαφροι ςκλάβοι.
ΣΛΞΣΡΣΠΛΑ
Αγροτικι που βαςιηόταν ςτισ μεγάλεσ φυτείεσ καπνοφ, ρυηιοφ και βαμβακιοφ. Λδιοκτιτεσ των φυτειϊν ιταν
αποκλειςτικά Ευρωπαίοι άποικοι οι οποίοι δζςποηαν ςτθν οικονομικι και κοινωνικι ηωι του τόπου.
Θ γθ καλλιεργοφνταν από μαφρουσ ςκλάβουσ που ηοφςαν ςε άκλιεσ ςυνκικεσ.
Σι μεγάλεσ πόλεισ ιταν λίγεσ.
ΥΣΟΛΨΛΞΘ ΔΛΣΛΞΘΧΘ
 Ξάκε πολιτεία διοικοφνταν από ζναν κυβερνιτθ, που διοριηόταν από τθν Αγγλία
 Χυνζλευςθ αποίκων που είχε λόγο ςτθν ψιφιςθ νόμων και τθν ζγκριςθ των φόρων. Πόνο οριςμζνοι πλοφςιοι
άποικοι είχαν δικαίωμα εκλζγειν και εκλζγεςκαι ςτθ ςυνζλευςθ
 Σι άποικοι δεν εκπροςωποφνταν ςτο αγγλικό κοινοβοφλιο
ΓΕΡΛΞΑ το εξωτερικό εμπόριο των αποίκων ελεγχόταν πλιρωσ από τθν Αγγλία
Θ αποικιακι κρίςθ και θ αμερικανικι επανάςταςθ

Σι αποικίεσ αναπτφςςονται γριγορα  δυςφορία για τθν οικονομικι κθδεμονία από τθν Αγγλία (κυρίωσ από τουσ
πλουςιότερουσ)
ΧΨΑΧΘ ΨΘΧ ΑΓΓΟΛΑΧ

Πετά τον Επταετι Υόλεμο (Αγγλίασ – Γαλλίασ) 1756-1763 θ Αγγλία
1. Απαγόρευςε ςτουσ Αμερικανοφσ να εκμεταλλευκοφν τον Ξαναδά και τθ άλόριντα
2. Απαίτθςε νζουσ φόρουσ για να καλφψει ζνα μζροσ των πολεμικϊν δαπανϊν
ΑΡΨΛΔΦΑΧΕΛΧ ΑΥΣΛΞίΡ
Σι άποικοι ςταμάτθςαν να αγοράηουν αγγλικά προϊόντα.
Ε΢ΕΟΛ΢ΕΛΧ
Θ Αγγλία κατάργθςε τουσ περιςςότερουσ νζουσ φόρουσ αλλά διατιρθςε το φόρο του τςαγιοφ για λόγουσ γοιτρου.

4
Σι άποικοι ιταν ανζνδοτοι

 Χταμάτθςαν να αγοράηουν τςάι από τθν Αγγλία
 Ξατζςτρεψαν αγγλικά φορτία τςαγιοφ
Θ Αγγλία επζβαλε εμπορικοφσ περιοριςμοφσ ςτο λιμάνι τθσ Βοςτϊνθσ
Σι Αμερικανοί ςυγκάλεςαν το Ξογκρζςο (ςυνζλευςθ) τθσ άιλαδζλφειασ (Χεπτζμβριοσ 1774), όπου ςυμμετείχαν
αντιπρόςωποι όλων των αποικιϊν.
Θ διάκεςθ του Ξογκρζςου ιταν ςυμβιβαςτικι αλλά ο βαςιλιάσ τθσ Αγγλίασ Γεϊργιοσ Γ’ αποφάςιςε τθν ζνοπλθ
ςφγκρουςθ.
Θ οριςτικι ριξθ επιλκε με τθ νίκθ των Αμερικανϊν ςτθ μάχθ του Οζξινγκτον (Απρίλιοσ 1775)
ΛΔΕΣΟΣΓΛΞΘ ΨΑΩΨΣΨΘΨΑ
Ξυκλοφοροφςαν μαχθτικά φυλλάδια γραμμζνα από ριηοςπάςτεσ διανοοφμενουσ οπαδοφσ του Διαφωτιςμοφ, όπωσ ο
Τόμασ Ρζιν, που υποςτιριηαν ότι θ Αγγλία δεν δικαιοφνταν να αςκεί εξουςία ςτισ αποικίεσ. Θ ςυνειδθτοποίθςθ των
κοινϊν ςτοιχείων των Αμερικανϊν αποίκων γεννοφςε τθν αμερικανικι εκνικι ςυνείδθςθ.
ΔΛΑΞΘΦΩ΢Θ ΨΘΧ ΑΡΕ΢ΑΦΨΘΧΛΑΧ 4 ΛΣΩΟΛΣΩ 1776

Ψο Ξογκρζςο τθσ άιλαδζλφειασ ψιφιςε ζνα κείμενο που απθχοφςε τισ ιδζεσ του Διαφωτιςμοφ με ςυντάκτεσ τουσ
Ψόμασ Ψηζφερςον και Βενιαμίν άραγκλίνο
ΑΠΕΦΛΞΑΡΛΞΘ ΕΥΑΡΑΧΨΑΧΘ ι ΥΣΟΕΠΣΧ ΨΘΧ ΑΡΕ΢ΑΦΨΘΧΛΑΧ

Χτον πόλεμο που ακολοφκθςε οι Αμερικανοί, με αρχιςτράτθγο τον Ψηορτη Συάςινγκτον, αντιμετϊπιςαν προβλιματα.
Πετά το 1778 ςυνάπτουν ςυμμαχίεσ με τουσ Γάλλουσ, τουσ Λςπανοφσ, τουσ Σλλανδοφσ, εκμεταλλευόμενοι τισ
αντικζςεισ των ευρωπαϊκϊν δυνάμεων και με ςτόχο να περιορίςουν τθ δφναμθ των Άγγλων.
Γαλλικά ςτρατεφματα φτάνουν ςτθν Αμερικι  επθρεάηεται θ ζκβαςθ του πολζμου
Σριςτικι λιξθ του πολζμου θ μάχθ του Γιορκτάουν (Σκτϊβριοσ 1781) με τθν ιττα των Άγγλων
Ανεξαρτθςία και νζο κράτοσ

Θ Αγγλία αναγνωρίηει τισ 13 αποικίεσ (ςυνκικθ των Βερςαλιϊν 1783) ωσ ανεξάρτθτο κράτοσ με το όνομα Θνωμζνεσ
Υολιτείεσ τθσ Αμερικισ
Χφνταγμα Αμερικανικό (1787) (ιςχφει κατά βάςθ μζχρι ςιμερα)
 Ανακιρυξε τθ χϊρα ζνωςθ (ομοςπονδία) πολιτειϊν
 Βαςίςτθκε ςτθν αρχι τθσ διάκριςθσ των εξουςιϊν
Θ κεντρικι κυβζρνθςθ αποφαςίηει για τθν οικονομία, τθν άμυνα και τθν εξωτερικι πολιτικι
Σι πολιτείεσ ρυκμίηουν μόνεσ τουσ τα ηθτιματα τοπικισ αυτοδιοίκθςθσ, δικαιοςφνθσ, εκπαίδευςθσ και αςτυνόμευςθσ
ΡΣΠΣΚΕΨΛΞΘ Ε΢ΣΩΧΛΑ
Αςκείται από το Ξογκρζςο (Γερουςία, Βουλι των Αντιπροςϊπων).
Ξάκε πολιτεία εκπροςωπείται ςτθ Γερουςία από δφο γερουςιαςτζσ, ανεξαρτιτωσ του πλθκυςμοφ τθσ.
Χτθ Βουλι των Αντιπροςϊπων οι πολιτείεσ εκπροςωποφνται από αρικμό βουλευτϊν ανάλογα με τον πλθκυςμό τουσ.
ΕΞΨΕΟΕΧΨΛΞΘ Ε΢ΣΩΧΛΑ
Αςκείται από τον Υρόεδρο, που εκλζγεται κάκε τζςςερα χρόνια από ζνα ςϊμα εκλεκτόρων και μπορεί να
επανεκλεγεί μόνο μία φορά.
Υρϊτοσ πρόεδροσ των ΘΥΑ εκλζχτθκε το 1789 ο Ψηορτη Συάςινγκτον (θ πρωτεφουςα των ΘΥΑ πιρε το όνομα του)
ΔΛΞΑΧΨΛΞΘ Ε΢ΣΩΧΛΑ
Είναι ανεξάρτθτθ και αιρετι

5
Θ ΕΚ΢ΘΞΘ ΚΑΙ Θ ΕΞΕΛΙΞΘ ΤΘΣ ΓΑΛΛΙΚΘΣ ΕΡΑΝΑΣΤΑΣΘΣ (1789 – 1794)
κλιροσ
0,5% του πλθκυςμοφ
Γαλλικι κοινωνία 18οσ αιϊνασ
(προνόμια)
Ψρεισ κεςμοκετθμζνεσ τάξεισ με
κριτιριο τθν καταγωγι και τα ευγενείσ
προνόμια από τον θγεμόνα 1,5% του πλθκυςμοφ
(προνόμια)
τρίτθ τάξθ
98% του πλθκυςμοφ
(αςτοί, αγρότεσ εργάτεσ)
(υποχρεϊςεισ: φόροι)
Ψο παλαιό κακεςτϊσ  δυςαρζςκεια

 κυρίωσ τθσ αςτικισ τάξθσ που δζςποηε ςτθν οικονομία αλλά ιταν αποκλειςμζνθ από τθ λιψθ αποφάςεων
 ςτο ςφνολο τθσ τρίτθσ τάξθσ  μζςα 18ου αιϊνα διαρκισ επιδείνωςθ των ςυνκθκϊν ηωι
Αποκορφφωμα ο χειμϊνασ 1788-1789 όπου θ πείνα οδιγθςε το λαό

ςε λεθλαςίεσ πλοφςιων ςπιτικϊν και κρατικϊν αποκθκϊν
Θ πρϊτθ φάςθ τθσ γαλλικισ επανάςταςθσ, Πάιοσ 1789 – Αφγουςτοσ 1794
Γεγονότα έρονολόγιο
Σ βαςιλιάσ Οουδοβίκοσ ΛΧΨ’ ςυγκαλεί ςυνζλευςθ των τάξεων ςτο ανάκτορο των Βερςαλλιϊν
Σι αντιπρόςωποι τθσ Ψρίτθσ τάξθσ απαιτοφν μεταρρυκμίςεισ
Σ βαςιλιάσ ηθτά να επιβλθκοφν νζοι φόροι αποκλειςτικά για τθν Ψρίτθ τάξθ
Σι αντιπρόςωποι τθσ τρίτθσ τάξθσ αυτοανακθρφςςονται Εκνικι Χυνζλευςθ
Σ βαςιλιάσ δεν τουσ αναγνωρίηει και διατάςςει να κλειςτεί θ αίκουςα όπου ςυνεδριάηουν οι
τάξεισ 5 Παΐου 1789
Σι αντιπρόςωποι τθσ τρίτθσ τάξθσ ςυγκεντρϊνονται ςτθν αίκουςα του ςφαιριςτθρίου και
ορκίηονται ότι κα ςυντάξουν Χφνταγμα
Παηί τουσ τάςςονται οριςμζνοι κλθρικοί και ευγενείσ 20 Λουνίου 1789
Σ βαςιλιάσ υποχωρεί και θ Εκνοςυνζλευςθ ανακθρφςςεται Χυντακτικι με ςκοπό να φτιάξει
γαλλικό Χφνταγμα 9 Λουλίου 1789
Θ υποχϊρθςθ του βαςιλιά ιταν κίνθςθ τακτικισ αφοφ ςυγκζντρωνε ςτρατό για να διαλφςει
τθν Εκνοςυνζλευςθ
Σργιςμζνοι πολίτεσ οπλίςτθκαν για να υπεραςπιςτοφν τθν Εκνοςυνζλευςθ
Σ λαόσ καταλαμβάνει τθ Βαςτίλθ, τόπο φυλάκιςθσ και βαςανιςτθρίων, μιςθτό ςφμβολο τθσ
απολυταρχίασ (Θ 14θ Λουλίου αποτελεί εκνικι γιορτι των Γάλλων) 14 Λουλίου 1789

6
Υολλζσ περιοχζσ ςτθν φπαικρο επαναςτατοφν

Θ Χυντακτικι Χυνζλευςθ ςε αυτό το κλίμα αποφαςίηει τθν κατάργθςθ των προνομίων 4 Αυγοφςτου 1789
ήθφίηει τθ διακιρυξθ των δικαιωμάτων του ανκρϊπου και του πολίτθ, βαςιςμζνθ ςτισ
αρχζσ του Διαφωτιςμοφ 26 Αυγοφςτου 1789
Σ βαςιλιάσ αποδζχεται αναγκαςτικά τισ αρχζσ αυτζσ μετά τθν κατάλθψθ των ανακτόρων των
Βερςαλλιϊν από τον επαναςτατθμζνο λαό 5 Σκτωβρίου 1789
ΥΣΟΛΨΛΞΑ ΦΕΩΠΑΨΑ ΧΨΘΡ ΕΚΡΣΧΩΡΕΟΕΩΧΘ

Διαμορφϊνονται τρία πολιτικά ρεφματα που πιραν το όνομά τουσ από τισ κζςεισ που κάκονταν οι υποςτθρικτζσ τουσ
Θ δεξιά : καμία περαιτζρω αλλαγι του παλαιοφ κακεςτϊτοσ
Ψο κζντρο : διατιρθςθ τθσ μοναρχίασ με παράλλθλθ ςυμμετοχι ευγενϊν και μεγαλοαςτϊν ςτθ λιψθ αποφάςεων
Θ αριςτερά : οραματιηόταν ζνα πολίτευμα ςαν το αμερικανικό
ΥΣΟΛΨΛΞΕΧ ΟΕΧέΕΧ
Θ δυναμικι ςυμμετοχι ευρφτερων κοινωνικϊν ςτρωμάτων ςτισ πολιτικζσ εξελίξεισ οδιγθςε ςτθ δθμιουργία
πολιτικϊν οργανϊςεων, των λεςχϊν.
Θ Οζςχθ των Λακωβίνων
Θ Οζςχθ των Ξορδελιζρων
Σι Οζςχεσ κινθτοποιοφςαν μεγάλο αρικμό πολιτϊν και γενικά οι πολιτικζσ ιδζεσ και απόψεισ γίνονταν ευρφτερα
γνωςτζσ από πολιτικά φυλλάδια και εφθμερίδεσ  ο αρικμόσ τουσ τριπλαςιάςτθκε
ΧΩΡΨΑΓΠΑ 1791
ίσ πολίτευμα τθσ Γαλλίασ ψθφίςτθκε θ Χυνταγματικι Ποναρχία
Ψο Ζκνοσ ανακθρφχτθκε κυρίαρχο
ίσ νομοκετικό ςϊμα ορίςτθκε θ Ρομοκετικι ςυνζλευςθ (θ Βουλι) που κα προζκυπτε από εκλογζσ
Δικαίωμα ψιφου αναγνωρίςτθκε μόνο ςε όςουσ είχαν περιουςία και πλιρωναν φόρουσ
Θ εκτελεςτικι εξουςία ανατζκθκε ςτο βαςιλιά και ςε ζξι υπουργοφσ
Θ δικαςτικι εξουςία αφαιρζκθκε από το βαςιλιά και κθρφχκθκε ανεξάρτθτθ
ΑΟΟΕΧ ΦΩΚΠΛΧΕΛΧ
Εκνικοποίθςθ τθσ περιουςίασ του κλιρου που χρθςιμοποιικθκε ωσ εγγφθςθ για τθν ζκδοςθ χαρτονομίςματοσ
(ςοβαρά οικονομικά προβλιματα)
Σι κλθρικοί ορίςτθκαν ωσ λειτουργοί του κράτουσ που όφειλαν υπακοι πρϊτα απ’ όλα ςτθν πολιτεία
Ξαταργικθκαν οι ςυντεχνίεσ
Απαγορεφτθκαν οι απεργίεσ
ΑΡΨΛΔΦΑΧΕΛΧ ΒΑΧΛΟΛΑ
Σφτε θ εκκλθςία οφτε ο βαςιλιάσ δζχτθκαν το ςφνταγμα
Σ Οουδοβίκοσ προςπάκθςε να διαφφγει από τθ Γαλλία αλλά ζγινε αντιλθπτόσ και αναγκάςτθκε να επιςτρζψει
Θ Ρομοκετικι Χυνζλευςθ μετά τισ εκλογζσ του Χεπτεμβρίου του 1791 ελεγχόταν από τουσ Γιρονδίνουσ (μετριοπακισ
πολιτικι ομάδα με μζλθ κυρίωσ από τθν περιοχι Γιρόνδθ και θγζτθ τον Ππριςό)
Είχε να λφςει ςοβαρά προβλιματα
Σ βαςιλιάσ και κάποιοι αριςτοκράτεσ ζρχονταν ςε ςυνεννόθςθ με τουσ βαςιλείσ τθσ Αυςτρίασ και τθσ Υρωςίασ για
επζμβαςθ εναντίον των επαναςτατϊν
Φιηοςπαςτικά τμιματα των λαϊκϊν ςτρωμάτων, οι sans culottes, απαιτοφςαν τθν ζκπτωςθ του βαςιλιά
Σι Γιρονδίνοι ϊκθςαν ςτθν κιρυξθ πολζμου εναντίον τθσ Αυςτρίασ και τθσ Υρωςίασ (20 Απριλίου 1792), κεωρϊντασ
ότι μία πολεμικι ςφγκρουςθ κα ςυςπείρωνε το λαό γφρω από το επαναςτατικό κακεςτϊσ
Ψα λαϊκά ςτρϊματα ωκοφνται ςε νζα επαναςτατικι δράςθ εξαιτίασ των πρϊτων πολεμικϊν αποτυχιϊν, τθσ φποπτθσ
ςτάςθσ του βαςιλιά και τθσ πείνασ

7
Σ επαναςτατθμζνοσ λαόσ καταλαμβάνουν τα ανάκτορα του Ξεραμεικοφ 10 Αυγοφςτου 1792
Σ βαςιλιάσ καταφεφγει ςτθ Ρομοκετικι Χυνζλευςθ που τον κζτει υπό περιοριςμό και
ανακζτει τθν εκτελεςτικι εξουςία ςε ςυμβοφλιο με επικεφαλισ τον Δαντόν, ςτζλεχοσ τθσ
Οζςχθσ των Ξορδελιζρων
Θ Ρομοκετικι κζςπιςε κακολικι ψθφοφορία για τουσ άνδρεσ
Διμευςε τισ περιουςίεσ των αριςτοκρατϊν που είχαν διαφφγει ςτο εξωτερικό
Κζςπιςε το διαχωριςμό τθσ εκκλθςίασ από το κράτοσ
Ξιρυξε τθν πατρίδα ςε κίνδυνο
Θ νίκθ κατά των Υρϊςων ςτο Βαλμί ζςωςε τθν επανάςταςθ από κατάρρευςθ 20 Χεπτεμβρίου 1792
Θ δεφτερθ φάςθ τθσ γαλλικισ επανάςταςθσ, Χεπτζμβριοσ 1792 – Λοφλιοσ 1794
Πετά από εκλογζσ με κακολικι ψθφοφορία, θ Χυμβατικι Χυνζλευςθ με πρόταςθ των
Σρεινϊν και παρά τθ διαφωνία των Γιρονδίνων κατάργθςε τθ μοναρχία και εγκακιδρφει για
πρϊτθ φορά ςτθν Ευρϊπθ το πολίτευμα τθσ αβαςίλευτθσ δθμοκρατίασ
* Σρεινοί: πολιτικι ομάδα από Λακωβίνουσ και Ξορδελιζρουσ με αντιμοναρχικζσ τάςεισ και
υποςτθρικτζσ λιψθσ μζτρων υπζρ των αςκενζςτερων τάξεων. Ξάκονταν ςτα άνω
(ορεινά)ζδρανα. Θγζτεσ ο Δαντόν, ο Παρά, ο Φοβεςπιζροσ 21 Χεπτεμβρίου 1792
Ωιοκετικθκε νζο θμερολόγιο
Άρχιςε το I ζτοσ τθσ Δθμοκρατίασ
Σ βαςιλιάσ και θ βαςίλιςςα καταδικάςτθκαν ςε κάνατο 1793
Θ Χυμβατικι αποφάςιςε τθ ςυνζχιςθ του πολζμου για κατάλθψθ εδαφϊν ςτο Βζλγιο και
ςτισ όχκεσ του Φινου που κεωροφνταν γαλλικά
Υολλά ευρωπαϊκά κράτθ ςυςπειρϊνονταν εναντίον τθσ Γαλλίασ
Χτο εςωτερικό ξεςποφςαν αντεπαναςτατικζσ εξεγζρςεισ (εξζγερςθ ςτθν επαρχία τθσ
Βανδζασ ςτθ δυτικι Γαλλία)
Θ οικονομικι κατάςταςθ επιδεινωνόταν κυρίωσ για τα αςκενζςτερα κοινωνικά ςτρϊματα 1793
Θ Χυμβατικι μετά από πιεςτικζσ προτάςεισ των Σρεινϊν (κυρίωσ Λακωβίνοι) ςφςτθςε
τθν Επιτροπι Δθμόςιασ Χωτθρίασ
τθν Επιτροπι Γενικισ Αςφάλειασ
επαναςτατικά δικαςτιρια
με ςτόχο τθν καταςτολι αντεπαναςτατικϊν ενεργειϊν
Σι Γιρονδίνοι αντζδραςαν αλλά με πρόταςθ των Σρεινϊν θ Χυμβατικι διζταξε τθ ςφλλθψθ
των θγετϊν τουσ Λοφνιοσ 1793
Εγκρίνεται το Χφνταγμα του ζτουσ I τθσ Δθμοκρατίασ 24 Λουνίου 1793
Σι Σρεινοί με αρχθγό τον Φοβεςπιζρο, θγζτθ των Λακωβίνων, ςχθμάτιςαν επαναςτατικι
κυβζρνθςθ.
Αναδιοργάνωςαν το ςτρατό για να αντιμετωπίςουν αντεπαναςτατικζσ κινιςεισ ςε πολλζσ
περιοχζσ τθσ Γαλλίασ  ιςχυρό όργανο κατά των εχκρϊν τθσ επανάςταςθσ
Χτο όνομα τθσ επανάςταςθσ, εκτελζςτθκαν με ςυνοπτικζσ διαδικαςίεσ 40.000 περίπου
άνκρωποι που κεωρικθκαν φποπτοι για αντεπαναςτατικι δράςθ (περίοδοσ τθσ
Ψρομοκρατίασ)
Θ χριςτιανικι κρθςκεία αντικαταςτάκθκε από τθ λατρεία του Ανϊτατου Τντοσ
Δόκθκαν νζα ονόματα ςτουσ μινεσ
Χθμειϊκθκε κάποια μικρι βελτίωςθ ςτο βιοτικό επίπεδο των κατϊτερων κοινωνικϊν τάξεων
Γενικά τα ακραία μζτρα προκάλεςαν πολλζσ αντιδράςεισ
Σ Φοβεςπιζροσ βρζκθκε ςτο ςτόχαςτρο και τελικά θ Χυμβατικι Χυνζλευςθ αποφάςιςε να
τον εκτελζςει μαηί με 20 ςυνεργάτεσ του 28 Λουλίου 1794

8
Θ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΑΣΘ ΤΘΣ ΓΑΛΛΙΚΘΣ ΕΡΑΝΑΣΤΑΣΘΣ (1794-1799) ΚΑΙ Θ ΕΡΟΧΘ ΤΟΥ ΝΑΡΟΛΕΟΝΤΑ
Γαλλικι επανάςταςθ και θ εποχι του Ναπολζοντα: μια αποτίμθςθ
περίοδοσ 1789 -1815

τομι ςτθν ευρωπαϊκι και παγκόςμια ιςτορία
 Θ αςτικι τάξθ κατζλαβε τθν εξουςία, δείχνοντασ το δρόμο και ςτισ άλλεσ αςτικζσ τάξεισ τθσ Ευρϊπθσ
 Υροωκικθκαν τα ςυμφζροντα τθσ αςτικισ τάξθσ
 Θ φιλελεφκερθ οικονομία, θ οικονομία τθσ ελεφκερθσ αγοράσ κζρδιςε ζδαφοσ με μία ςειρά από
μεταρρυκμίςεισ
 Σι αρχζσ του Διαφωτιςμοφ ζγιναν πολιτικά αιτιματα και ςε ζνα βακμό δικαιϊκθκαν
 Θ απολυταρχία γκρεμίςτθκε ςτθ Γαλλία και κλονίςτθκε ςτθν Ευρϊπθ
 Ξαλλιεργικθκε θ ιδζα ότι τα όρια του ζκνουσ και του κράτουσ πρζπει να ςυμπίπτουν. Υολίτεσ και κράτοσ
δζκθκαν με ζνα πλζγμα δικαιωμάτων και υποχρεϊςεων (π.χ. πολιτικά δικαιϊματα – υποχρζωςθ
ςτρατιωτικισ κθτείασ). Γεννικθκε θ ςφγχρονθ ζννοια τθσ πατρίδασ, ςτο πλαίςιο του ζκνουσ κράτουσ
 Θ εκκλθςία διαχωρίςτθκε από το κράτοσ
 Ξαταργικθκαν τα προνόμια των ευγενϊν και του κλιρου. Επικράτθςε θ αντίλθψθ ότι όλοι οι άνκρωποι ζχουν
ίςα δικαιϊματα
 Σ λαόσ αναδείχτθκε ςε κινθτιρια δφναμθ τθσ ιςτορίασ και ςε αποκλειςτικι πθγι εξουςίασ με τθν κακιζρωςθ
ςυνταγμάτων και τθν επικράτθςθ τθσ αρχισ τθσ λαϊκισ κυριαρχίασ. Ψα φυςικά δικαιϊματα του Διαφωτιςμοφ
ζγιναν πολιτικά δικαιϊματα. Σι υπικοοι ζγιναν πολίτεσ
 Αναπτφχκθκαν ιδζεσ και κινιματα όπωσ ο φιλελευκεριςμόσ, ο εκνικιςμόσ, ο κοινωνικόσ ριηοςπαςτιςμόσ και ο
ςοςιαλιςμόσ
ΣΥΝΕΔ΢ΙΟ ΤΘΣ ΒΙΕΝΝΘΣ (Χεπτζμβριοσ 1814 – Λοφνιοσ 1815)

Σι ευρωπαϊκζσ δυνάμεισ που νίκθςαν το Ραπολζοντα ςυγκάλεςαν ςυνζδριο όπου
1) Επαναχάραξαν τα ςφνορα για να εξαςφαλίηεται μία βιϊςιμθ ιςορροπία
2) Αναςυγκρότθςαν τθν απολυταρχία
3) Ξατζςτειλαν τισ επαναςτατικζσ ιδζεσ
Χτθ Γαλλία εγκακιδρφκθκε ξανά το πολίτευμα τθσ βαςιλείασ και τα γαλλικά ςφνορα επανιλκαν ςτθν εποχι του 1789
ΙΕ΢Θ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
Θ Φωςία, θ Αυςτρία και Υρωςία (το Ροζμβριο του 1815) ίδρυςαν τθν Λερι Χυμμαχία με ςτόχο να προςτατεφςουν τθν
απολυταρχία και να ςτθρίξουν τθν αντεπανάςταςθ.
Σι περιςςότεροι εκκρονιςμζνοι θγεμόνεσ επανιλκαν ςτουσ κρόνουσ τουσ  εποχι τθσ Υαλινόρκωςθσ (1815-1830)

9
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑ΢ΣΑ΢Η ΣΟΤ 1821 ΢ΣΟ ΠΛΑΙ΢ΙΟ ΣΗ΢ ΑΝΑΔΤ΢Η΢ ΣΩΝ

ΕΘΝΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΚΑΙ ΣΟΤ ΦΙΛΕΛΕΤΘΕΡΙ΢ΜΟΤ ΢ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ
Ο ΕΛΛΘΝΙΣΜΟΣ ΑΡΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 18 ΟΥ ΑΙ. ΕΩΣ ΤΙΣ Α΢ΧΕΣ ΤΟΥ 19ΟΥ ΑΙ.
Οικονομικοί και κοινωνικοί μεταςχθματιςμοί
ΣΛΞΣΡΣΠΛΑ
Ψο ευρωπαϊκό εμπόριο επεκτείνεται ςτθν Ανατολι και ενιςχφονται οι εμπορικζσ ςυναλλαγζσ τθσ δυτικισ Ευρϊπθσ με
τθν Σκωμανικι αυτοκρατορία
Διακρίνονται ςτο εμπόριο και τθ ναυτιλία Ζλλθνεσ, Εβραίοι και Αρμζνιοι
Σι Ζλλθνεσ καραβοκφρθδεσ (πλοιοκτιτεσ) αξιοποίθςαν
ελεφκερθ διακίνθςθ πλοίων με
 τθ ρωςοτουρκικι ςυνκικθ του Ξιουτςοφκ Ξαϊναρτηι (1774) 
ρωςικι ςθμαία ςτα Χτενά του
Βοςπόρου
 τθν περιοριςμζνθ παρουςία αγγλικϊν και γαλλικϊν πλοίων ςτθ Πεςόγειο εξαιτίασ των ναπολεόντειων
πολζμων
 απζκτθςαν τον ζλεγχο ςθμαντικοφ μζρουσ του εμπορίου
εμπορικά κζντρα με πρωταγωνιςτικι ελλθνικι παρουςία

1. Κεςςαλονίκθ
2. Γιάννενα
3. Χμφρνθ
Ξζντρα οικονομικισ και πνευματικισ
4. έίοσ
ανάπτυξθσ του ελλθνιςμοφ ςε ευρωπαϊκζσ
πόλεισ από το 16ο αιϊνα
Ενιςχφονται οι παροικίεσ
Βιζννθ, Βενετία, Σδθςςόσ, Ψεργζςτθ
Οιβόρνο, Αλεξάνδρεια (μζςα 19ου αιϊνα)
ΣΤΑΣΘ ΕΚΚΛΘΣΙΑΣ
ΞΣΛΡίΡΛΞΣΛ ΠΕΨΑΧέΘΠΑΨΛΧΠΣΛ
Θ ορκόδοξθ εκκλθςία που αναγνωριηόταν από
τθν οκωμανικι διοίκθςθ ωσ θγεςία όλων των
ΞΟΘΦΣΧ
υπόδουλων χριςτιανϊν εναντιωνόταν ςτθ
Ξάποιοι κλθρικοί υιοκετοφν τισ ιδζεσ του Διαφωτιςμοφ
διάδοςθ των ιδεϊν του Διαφωτιςμοφ
1) Πεκόδιοσ Ανκρακίτθσ
Ξακϊσ κεωροφςε ότι μία επανάςταςθ κα ζκετε
2) Ευγζνιοσ Βοφλγαρθσ
ςε κίνδυνο τθν ίδια αλλά και τον ελλθνιςμό
Ξάποιοι δραςτθριοποιοφνται εναντίον τθσ οκωμανικισ κυριαρχίασ
άΑΡΑΦΛίΨΕΧ
Ζλλθνεσ από παλιζσ αρχοντικζσ οικογζνειεσ που κατοικοφςαν ςτο άανάρι, ςυνοικία τθσ Ξωνςταντινοφπολθσ όπου
βριςκόταν το Υατριαρχείο.
 Πάκαιναν ξζνεσ γλϊςςεσ
 Χποφδαηαν ςτθ Δφςθ
 Υολλοί ςταδιοδρομοφςαν ςτθν οκωμανικι διοίκθςθ  καταλάμβαναν ςυχνά υψθλζσ κζςεισ ςτο οκωμανικό
κράτοσ και το 18ο αιϊνα διορίηονταν θγεμόνεσ ςτισ αυτόνομεσ παραδουνάβιεσ θγεμονίεσ, τθ Πολδαβία και
τθ Βλαχία (ςθμερινι Φουμανία)
ΥΦΣΕΧΨΣΛ
Διοικοφςαν τισ ελλθνορκόδοξεσ κοινότθτεσ
Χυγκζντρωναν τουσ φόρουσ από τουσ Ζλλθνεσ για τθν οκωμανικι διοίκθςθ

10
Είχαν πολιτικι εμπειρία και μεγάλεσ περιουςίεσ

Αρκετοί διζκεταν και κάποια πολιτικι επιρροι ςτουσ τοπικοφσ Ψοφρκουσ αξιωματοφχουσ
ΕΠΥΣΦΣΛ ΞΑΦΑΒΣΞΩΦΘΔΕΧ
Βελτίωναν τθν οικονομικι τουσ κατάςταςθ
Υολλοί Ζλλθνεσ ζμποροι ςτισ παροικίεσ αναπτφςςονται οικονομικά και ενδιαφζρονται για τθ διάδοςθ νεωτερικϊν
ιδεϊν μεταξφ των ςυμπατριωτϊν τουσ
Λδρφουν ςχολεία ςτισ πατρίδεσ τουσ
Ψυπϊνουν βιβλία, περιοδικά, εφθμερίδεσ
έορθγοφν υποτροφίεσ
ΞΟΕάΨΕΧ
Ιταν αγρότεσ που αναγκάηονταν ι επζλεγαν να καταφφγουν ςτα βουνά για να επιβιϊςουν και επιδίδονταν ςτθ
λθςτεία
Χυχνά οι αγροτικοί πλθκυςμοί τουσ υποςτιριηαν
Αποτζλεςαν πρότυπα ανυπότακτθσ ςτάςθσ και υμνικθκαν για τθν τόλμθ τουσ ι κρθνικθκαν για το κάνατό τουσ ςτα
κλζφτικα δθμοτικά τραγοφδια
ΑΦΠΑΨΣΟΣΛ
Ανικαν ςε ζνοπλα ςϊματα οργανωμζνα από τθν οκωμανικι διοίκθςθ για τθν τιρθςθ τθσ τάξθσ
Χυχνά κλζφτεσ γίνονταν αρματολοί και το αντίςτροφο
ΑΓΦΣΨΕΧ
΢επερνοφςαν το 80% του πλθκυςμοφ
Ξαλλιεργοφςαν κτιματα κρατικά ι ιδιωτικά (τςιφλίκια) που ανικαν ςυνικωσ ςε Ψοφρκουσ και ςπανιότερα ςε ϋλλθνεσ
Θ ηωι τουσ ιταν δφςκολθ και ςτερθμζνθ
ΑΥΑΧέΣΟΣΩΠΕΡΣΛ ΠΕ ΕΠΥΣΦΛΣ ΞΑΛ ΡΑΩΨΕΧ

Τςο αναπτυςςόταν το εμπόριο και θ ναυτιλία αυξάνονταν
Κινιματα εναντίον τθσ οκωμανικισ κυριαρχίασ
Αρχζσ 18ου αιϊνα οι Ζλλθνεσ ςτράφθκαν ςτθ Φωςία ηθτϊντασ τθ βοικειά τθσ. Θ Φωςία ιταν ομόδοξθ και είχε ςτθν
περιοχι κοινά ςυμφζροντα με τα ελλθνικά
1770 – ελλθνικι επανάςταςθ ςτθν Υελοπόννθςο με ρωςικι υποκίνθςθ – «Ὁρλοφικά»

Θ κινθτοποίθςθ των Ελλινων δεν ιταν θ απαιτοφμενθ
Σ μικρόσ αρικμόσ των ρωςικϊν πλοίων με επικεφαλισ τουσ αδερφοφσ Σρλόφ αποδείχτθκε ανεπαρκισ
Θ επανάςταςθ καταπνίγθκε
Ξίνθμα Οάμπρου Ξατςϊνθ

Σ Ζλλθνασ απεςταλμζνοσ τθσ Φωςίασ Οάμπροσ Ξατςϊνθσ απζτυχε να ξεςθκϊςει τουσ κατοίκουσ των νθςιϊν του
Αιγαίου
Ξίνθμα Χουλιωτϊν
Σι κάτοικοι του Χουλίου, αυτόνομθσ περιοχισ τθσ Θπείρου, ςυγκροφςτθκαν με τον Αλι παςά των Λωαννίνων αλλά
υποχρεϊκθκαν να εγκαταλείψουν τθν περιοχι το 1803

11
Ο Νεοελλθνικόσ Διαφωτιςμόσ
Σ ελλθνιςμόσ με αφετθρία τισ παροικίεσ ζρχεται ςε επαφι με τισ ιδζεσ του Διαφωτιςμοφ
Σι ζμποροι και όςοι Ζλλθνεσ ταξίδευαν ςτθν Ευρϊπθ ζγιναν φορείσ διάδοςθσ αυτϊν των ιδεϊν ςτον ελλαδικό χϊρο
 Ξαλλιεργικθκε θ αντίλθψθ ότι θ λογικι μπορεί να εξθγιςει τον κόςμο αλλά και να τον αλλάξει
 Θ εκπαίδευςθ ςυνδζκθκε με τον αγϊνα για ελευκερία
Υνευματικό κίνθμα ςτα μζςα του 18ου αιϊνα που με τθ διάδοςθ των διαφωτιςτικϊν ιδεϊν ανάμεςα ςτουσ
Ζλλθνεσ, αποςκοποφςε ςτθν ιδεολογικι προετοιμαςία του αγϊνα για τθν ελευκερία.
Ψο κίνθμα αναπτφχκθκε κυρίωσ ςτισ παροικίεσ και ςε οριςμζνα μεγάλα εμπορικά κζντρα του ελλθνιςμοφ (Χμφρνθ,
Γιάννενα, έίοσ κ.α.)
ΚΕΧΕΛΧ ΨΣΩ ΡΕΣΕΟΟΘΡΛΞΣΩ ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΩ

 Καυμαςμόσ ςτον αρχαίο ελλθνικό πολιτιςμό και ςφνδεςι του με τθν ελευκερία
 Κεμελίωςθ τθσ εκπαίδευςθσ ςτθν εναςχόλθςθ με τισ κετικζσ επιςτιμεσ, ςε γλϊςςα λαϊκι και με προοπτικι
τον αγϊνα για τθν ελευκερία
ΑΡΨΛΟΣΓΣΧ
Ζλλθνεσ ςυντθρθτικοί που ςυνικωσ ςυνδζονταν με τθν εκκλθςία, απζρριπταν τισ διαφωτιςτικζσ ιδζεσ, ζκριναν ότι θ
εκπαίδευςθ πρζπει να βαςίηεται ςε εκκλθςιαςτικά κείμενα, να περιορίηεται ςτθ γνωριμία με τθ κρθςκευτικι
παράδοςθ και να γίνεται ςε γλϊςςα αρχαΐηουςα.
ΕΟΟΘΡΕΧ ΔΛΑάίΨΛΧΨΕΧ
΢ιγασ Βελεςτιλνισ (1757-1798)
Χτο ζργο του «Ρζα Υολιτικι Διοίκθςθ», επθρεαςμζνοσ από τισ ριηοςπαςτικζσ ιδζεσ των Γάλλων Λακωβίνων, πρότεινε
τθ δθμιουργία μιασ «Ελλθνικισ Δθμοκρατίασ» ςε όλθ τθ Βαλκανικι χερςόνθςο, αντικακιςτϊντασ τθν οκωμανικι
αυτοκρατορία και διαςφαλίηοντασ τθν ιςονομία και ιςοπολιτεία ςτουσ κατοίκουσ τθσ.
Σ Φιγασ δοκίμαςε να εφαρμόςει τα ςχζδια του, αλλά προδόκθκε και δολοφονικθκε
Ανϊνυμοσ
Ψο 1806, ο Ανϊνυμοσ ςυγγραφζασ τθσ «Ελλθνικισ Ρομαρχίασ» εμπνευςμζνοσ από το ζργο του Φιγα, υποςτιριξε με
πάκοσ ότι οι Ζλλθνεσ πρζπει να αγωνιςτοφν μόνοι τουσ για τθν ελευκερία τουσ
Αδαμάντιοσ Κοραισ (1748-1833)

Ωποςτθρικτισ των φιλελεφκερων ιδεϊν τθσ γαλλικισ επανάςταςθσ, κεωροφςε ότι οι Ζλλθνεσ για να κερδίςουν τθν
ελευκερία τουσ πρζπει πρϊτα να μορφωκοφν.
Διαφωνοφςε με τον εξαρχαϊςμό τθσ γλϊςςασ, αλλά δε δεχόταν αυτοφςια τθ δθμοτικι γλϊςςα, πίςτευε πωσ ζπρεπε
να αφαιρεκοφν κάποιεσ λαϊκζσ και ξζνεσ λζξεισ.
Ιϊςθποσ Μοιςιόδακασ, Δθμιτριοσ Καταρτηισ

Κερμοί υποςτθρικτζσ τθσ λαϊκισ γλϊςςασ
Κωνςταντίνοσ Κοφμασ
Ωποςτθρικτισ τθσ ειςαγωγισ νζων μεκόδων διδαςκαλίασ
Θεόφιλοσ Καΐρθσ
Σπαδόσ των φιλελεφκερων ιδεϊν τθσ γαλλικισ επανάςταςθσ

12
ΤΑ ΕΡΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΚΙΝΘΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΤΩΝ 1820 – 1821 ΣΤΘΝ ΕΥ΢ΩΡΘ
Υολιτικζσ διεκδικιςεισ
Σι ευρωπαϊκοί λαοί διεκδικοφςαν
1) Υαραχϊρθςθ Χυντάγματοσ
2) Κζςπιςθ κοινοβουλευτικϊν κεςμϊν
3) Αναγνϊριςθ ατομικϊν ελευκεριϊν και πολιτικϊν δικαιωμάτων
Διαμορφϊκθκαν τρία πολιτικά ρεφματα που αμφιςβθτοφςαν τισ αποφάςεισ των θγεμόνων τθσ Ευρϊπθσ, το κακζνα
με το δικό του τρόπο και από τθ δικι του ςκοπιά.
Οι μετριοπακείσ φιλελεφκεροι  κακιζρωςθ ςυνταγματικϊν μοναρχιϊν όπου εκλογικό δικαίωμα κα είχαν μόνο
όςοι διζκεταν περιουςία, όπωσ ςυνζβαινε ςτθν Αγγλία
Οι ριηοςπάςτεσ δθμοκρατικοί  εγκακίδρυςθ αβαςίλευτων δθμοκρατιϊν που κα αναγνϊριηαν πολιτικά δικαιϊματα

ςε όλουσ ανεξαιρζτωσ τουσ ενιλικουσ άνδρεσ και κα προςτάτευαν τισ αδφναμεσ κοινωνικζσ ομάδεσ.
Οι ςοςιαλιςτζσ  εμφανίςτθκαν μετά το 1850· θ καταλλθλότερθ μορφι πολιτικισ οργάνωςθσ κα ιταν ζνα κακεςτϊσ
οικονομικισ και κοινωνικισ ιςότθτασ
Εκνικζσ διεκδικιςεισ και θ αρχι των εκνοτιτων

Σι εκνικζσ διεκδικιςεισ ιρκαν ωσ αποτζλεςμα τθσ ςταδιακισ ςυνειδθτοποίθςθσ των εκνϊν.
Υολλοί πλθκυςμοί ςτθν Ευρϊπθ του 1815 που κεωροφςαν τουσ εαυτοφσ τουσ ζκνθ δε διζκεταν κράτθ.
 Ηοφςαν ςε μεγάλεσ πολυεκνικζσ αυτοκρατορίεσ (κυρίωσ
αυςτριακι και οκωμανικι)
 Ηοφςαν διάςπαρτοι ςε διάφορα κράτθ (γερμανικό,
ιταλικό και πολωνικό ζκνοσ)
Θ επιδίωξθ ςυγκζντρωςθσ πολλϊν ομοεκνϊν ςε ζνα κράτοσ γζννθςε τθν αρχι των εκνοτιτων
Σι πλθκυςμοί που ανικουν ςτο ίδιο ζκνοσ ζχουν

το δικαίωμα να ιδρφςουν ενιαίο κράτοσ και
πλθκυςμοί ζκνουσ διαφορετικοφ από εκείνο που
αποτελεί τθν πλειονότθτα των κατοίκων ενόσ
κράτουσ ζχουν δικαίωμα να αποςχιςτοφν
Τα όρια του κράτουσ πρζπει να ςυμπίπτουν με τα όρια του ζκνουσ

Σι κζςεισ αυτζσ είχαν προζλευςθ από δφο πθγζσ
Α) θ γαλλικι επανάςταςθ  από τα πρϊτα βιματά τθσ αναγνϊριςε το ζκνοσ ωσ πθγι όλων των εξουςιϊν ςε μία
πολιτεία και διακιρυξε ότι θ βοφλθςθ των λαϊν είναι αυτι που πρζπει να κακορίηει το μζλλον τουσ και όχι οι
αποφάςεισ του θγεμόνα. Σι ιδζεσ αυτζσ διαδόκθκαν ςε όλθ τθν Ευρϊπθ τθν περίοδο 1789-1815.
Β) θ άρνθςθ τθσ γαλλικισ κυριαρχίασ ενιςχυμζνθ από μια ιςχυρι τάςθ επιςτροφισ ςτισ παραδόςεισ. Χτο γερμανικό
χϊρο, όπου κυρίωσ αναπτφχκθκε αυτι θ αντίλθψθ ςτα χρόνια τθσ ναπολεόντειασ κατοχισ, διατυπϊκθκε θ κζςθ ότι
το ζκνοσ είναι μια διαχρονικι κοινότθτα, βαςιςμζνθ ςε τρία ςτοιχεία
1. Τθν ιςτορία, όπωσ βιϊκθκε ςε ζνα εξιδανικευμζνο παρελκόν που χάνεται ςτα βάκθ των αιϊνων και πιςτοποιεί
τθν κοινι προζλευςθ των μελϊν του ζκνουσ
2. Τθ γλϊςςα, τθσ οποίασ αναηθτικθκαν οι αρχζγονεσ μορφζσ και που οι ςυγγραφείσ ανζλαβαν να διαδϊςουν·
ςυχνά το εκνικό αίςκθμα ςφυρθλατικθκε μζςα από τθν υπεράςπιςθ τθσ γλϊςςασ και με τουσ αγϊνεσ εναντίον
του κατακτθτι για το δικαίωμα χρθςιμοποίθςισ τθσ

13
3. Τθ κρθςκεία, όταν ο κυρίαρχοσ ιταν αλλόκρθςκοσ, όπωσ ςτα Βαλκάνια όπου χριςτιανοί βρίςκονταν υπό τθν
κυριαρχία των μουςουλμάνων
Οι πολιτικζσ και εκνικζσ διεκδικιςεισ γζννθςαν, τθν περίοδο 1815-1848, τρία μεγάλα επαναςτατικά κφματα ςτθν
Ευρϊπθ
 των ετϊν 1820 -1821
 του 1830
 του 1848
οι επαναςτάςεισ των ετϊν 1820-1821

Σι επαναςτάςεισ αυτζσ περιορίςτθκαν ςτθ νότια μεςογειακι Ευρϊπθ και ζκεςαν για πρϊτθ φορά ςε αμφιςβιτθςθ
τισ ρυκμίςεισ του ςυνεδρίου τθσ Βιζννθσ του 1815. Εκδθλϊκθκαν ςτθν
1) Λςπανία (1820)
2) Λταλία (1820-1821)
3) Ελλάδα (1821)
Θ επανάςταςθ ςτθν Ιςπανία (1820) ξεκίνθςε από ςτρατιωτικζσ μονάδεσ που ςταςίαςαν κατά του αυταρχικοφ
βαςιλιά άερδινάνδου Ηϋ απαιτϊντασ τθν επαναφορά του ςυντάγματοσ του 1812 που είχε επιβλθκεί από το
Ραπολζοντα.
Ακολοφκθςε εμφφλιοσ πόλεμοσ μζχρι το 1823
Πετά από ςχετικά απόφαςθ και εντολι τθσ Λερισ Χυμμαχίασ γαλλικόσ ςτρατόσ κατζπνιξε τθν επανάςταςθ.
Θ επαναςτατικι αναταραχι ςτθν Λςπανία πυροδότθςε ςειρά απελευκερωτικϊν επαναςτάςεων ςτθ Οατινικι Αμερικι.
Οι επαναςτάςεισ ςτθν Ιταλία (1820-1821) οργανϊκθκαν από καρμπονάρουσ.

μυςτικι επαναςτατικι οργάνωςθ
΢εκίνθςαν από το βαςίλειο τθσ Ρεάπολθσ και τθσ Λταλίασ το 1820.
 Χτρζφονταν κατά τθσ αυςτριακισ κυριαρχίασ
 Διεκδικοφςαν εκνικι ελευκερία και ςυνταγματικζσ μεταρρυκμίςεισ
Σ επαναςτατικόσ αναβραςμόσ ςυνεχίςτθκε μζχρι το 1821, οπότε θ επζμβαςθ του αυςτριακοφ ςτρατοφ με εντολι τθσ
Λερισ Χυμμαχίασ κατζςτειλε τθν επανάςταςθ.
Χτο βαςίλειο του Υεδεμοντίου (ΒΔ Λταλία) ξζςπαςε ςχεδόν ταυτόχρονα επανάςταςθ με ίδια αιτιματα και με ανάλογθ
τφχθ.

14
Θ ΦΙΛΙΚΘ ΕΤΑΙ΢ΕΙΑ ΚΑΙ Θ ΚΘ΢ΥΞΘ ΤΘΣ ΕΛΛΘΝΙΚΘΣ ΕΡΑΝΑΣΤΑΣΘΣ ΣΤΙΣ ΡΑ΢ΑΔΟΥΝΑΒΙΕΣ ΘΓΕΜΟΝΙΕΣ
Θ ίδρυςθ και θ ανάπτυξθ τθσ άιλικισ Εταιρείασ

Πυςτικι εταιρεία που δθμιουργικθκε το 1814
Υρωτεργάτεσ ιταν ο Ρικόλασ Χκουφάσ, ο Ακανάςιοσ ςτθν Σδθςςό τθσ Φωςίασ με ςκοπό τθν
Ψςακάλωφ, ο Εμμανουιλ ΢άνκοσ και ο Υαναγιϊτθσ
προετοιμαςία του ζνοπλου αγϊνα των Ελλινων
Αναγνωςτόπουλοσ
για τθν ανεξαρτθςία
ΥΦΣΫΥΣΚΕΧΕΛΧ ΓΛΑ ΨΘΡ ΕΥΛΨΩέΛΑ ΨΣΩ ΧΨΣέΣΩ
1) Πεγάλθ οργανωτικι προςπάκεια αφοφ ο ελλθνιςμόσ ιταν διάςπαρτοσ ςε ζνα ευρφ γεωγραφικό χϊρο
2) Πεγάλθ μυςτικότθτα τθσ δράςθσ τουσ από τθν οκωμανικι διοίκθςθ και τισ ευρωπαϊκζσ απολυταρχίεσ
3) Ωποςκζλιςθ των διςταγμϊν των Ελλινων που είχαν δει κι άλλα επαναςτατικά κινιματα να αποτυγχάνουν
4) Ξινθτοποίθςθ ανκρϊπων από διαφορετικζσ κοινωνικζσ ομάδεσ, με διαφορετικά οικονομικά-κοινωνικά
ςυμφζροντα και επιδιϊξεισ
ΕΩΡΣΝΞΣΛ ΥΑΦΑΓΣΡΨΕΧ
 Ψα εςωτερικά προβλιματα τθσ οκωμανικισ αυτοκρατορίασ
 Θ διάδοςθ των ιδεϊν τθσ γαλλικισ επανάςταςθσ ανάμεςα ςτουσ Ζλλθνεσ
 Για ςθμαντικό τμιμα του ελλθνιςμοφ ιταν ϊριμο το αίτθμα για δθμιουργία ανεξάρτθτου ελλθνικοφ κράτουσ
ΣΦΓΑΡίΧΘ ΨΘΧ ΕΨΑΛΦΕΛΑΧ

Θ άιλικι Εταιρεία υιοκζτθςε το οργανωτικό πρότυπο μυςτικϊν εταιρειϊν, όπωσ οι καρμπονάροι τθσ Λταλίασ
 Ψα υποψιφια μζλθ δοκιμάηονταν για ζνα διάςτθμα και ζπειτα εντάςςονταν ςτθν οργάνωςθ
 Σρκίηονταν πίςτθ και αφοςίωςθ
 Θ τιμωρία για τουσ παραβάτεσ ιταν ο κάνατοσ
 Σι άιλικοί χρθςιμοποιοφςαν ψευδϊνυμα και επικοινωνοφςαν με κρυπτογραφικό αλφάβθτο
ΠΕΟΘ
 Πζχρι το 1817-1818 απευκυνόταν ςε πλοφςιουσ Ζλλθνεσ εμπόρουσ για να εξαςφαλίηουν οικονομικζσ ενιςχφςεισ.
Σι περιςςότεροι ιταν αρνθτικοί
 Χταδιακά τα μζλθ προζρχονταν από όλεσ τισ κοινωνικζσ τάξεισ, ιδίωσ μικροζμποροι και διανοοφμενοι, οπότε και θ
οργάνωςθ αναπτφχκθκε γριγορα
 Γυναίκεσ μζλθ γίνονταν δεκτζσ μόνο κατϋ εξαίρεςθ.
ΘΓΕΧΛΑ
Θ θγεςία τθσ άιλικισ Εταιρείασ, θ Αόρατθ Αρχι, παρζμενε μυςτικι και αφθνόταν ςκόπιμα να εννοθκεί πωσ
αποτελοφνταν από ιςχυρά πρόςωπα.
Χταδιακά τα μζλθ τθσ Εταιρείασ αναηιτθςαν κάποιον επιφανι Ζλλθνα για να του ανακζςουν τθν θγεςία. Αρχικά
απευκφνκθκαν ςτον Λωάννθ Ξαποδίςτρια, τότε υπουργό Εξωτερικϊν τθσ Φωςίασ αλλά εκείνοσ αρνικθκε, κεωρϊντασ
ότι οι ςυνκικεσ δεν είναι ακόμα ϊριμεσ για επανάςταςθ.
Ψελικά θ θγεςία ανατζκθκε ςτον Αλζξανδρο Υψθλάντθ, ανϊτερο αξιωματικό του ρωςικοφ ςτρατοφ, που
ανακθρφχκθκε Γενικόσ Επίτροποσ τθσ Αρχισ
Θ κιρυξθ τθσ ελλθνικισ επανάςταςθσ ςτισ Θγεμονίεσ
Θ επανάςταςθ αποφαςίςτθκε να ξεκινιςει από τισ παραδουνάβιεσ θγεμονίεσ ΓΛΑΨΛ;

 Εκεί δεν υπιρχε τουρκικόσ ςτρατόσ ςφμφωνα με παλιότερεσ ρωςοτουρκικζσ ςυνκικεσ
 Οίγο βορειότερα βριςκόταν ρωςικόσ ςτρατόσ, που υπιρχε ελπίδα ότι κα βοθκοφςε
Υροςεγγίςτθκαν διάφοροι βαλκάνιοι θγζτεσ για να πάρουν μζροσ ςτθν επανάςταςθ

1) Ο Σζρβοσ θγζτθσ Καραγεϊργεβιτσ ζγινε μζλοσ τθσ άιλικισ Εταιρείασ· ωςτόςο οι οκωμανικζσ αρχζσ τον
ςυνζλαβαν και τον εκτζλεςαν

15
2) Ο Βλαντιμθρζςκου, τοπικόσ θγζτθσ ςτισ Θγεμονίεσ, ςυμμετείχε αλλά μόνο ςτθν αρχι
ΞΘΦΩ΢Θ ΨΘΧ ΕΥΑΡΑΧΨΑΧΘΧ

΢εκίνθςε από ρωςικό ζδαφοσ και πζραςε τον ποταμό Υροφκο, μπικε ςτισ Θγεμονίεσ και ςτισ 24 Φεβρουαρίου 1821
κιρυξε τθν επανάςταςθ ςτο Λάςιο τθσ Βλαχίασ
Ξυκλοφόρθςε προκθρφξεισ με τισ οποίεσ κιρυττε τθν επανάςταςθ αφινοντασ να εννοθκεί ότι πίςω απ’ αυτι
κρυβόταν θ Φωςία.
Υαράλλθλα ςυγκροτοφςε το ςτράτευμά του
ΥΦΣΒΟΘΠΑΨΑ
o Σι πλοφςιοι Ζλλθνεσ των Θγεμονιϊν δεν ανταποκρίκθκαν υλικά
o Θ ςτρατολόγθςθ δεν προχωροφςε
o ΧΨΑΧΘ ΨΘΧ ΦίΧΛΑΧ
Σ τςάροσ αποκιρυξε τθν επανάςταςθ και επζτρεψε τθν είςοδο τουρκικοφ ςτρατοφ ςτισ Θγεμονίεσ για τθν
καταςτολι τθσ.
o ΧΨΑΧΘ ΥΑΨΦΛΑΦέΕΛΣΩ
Σ Υατριάρχθσ Γρθγόριοσ Εϋ πιεηόμενοσ από το ςουλτάνο αφόριςε όςουσ ςυμμετείχαν ςτο κίνθμα
o Σ Βλαντιμθρζςκου κεωρικθκε προδότθσ και με εντολι τθσ άιλικισ Εταιρείασ εκτελζςτθκε.
Σ Ωψθλάντθσ ςυνζχιςε τον αγϊνα, παρά τισ δυςκολίεσ.

Ξρίςιμθ μάχθ ςτο Δραγατςάνι ςτισ 7 Ιουνίου 1821 όπου διακρίκθκε ιδιαίτερα ο Λερόσ Οόχοσ, μία ςτρατιωτικι
μονάδα που αποτελοφνταν από εκελοντζσ ςπουδαςτζσ.
Θ ιττα δεν αποφεφχκθκε.
Σ Ωψθλάντθσ πζραςε ςτθν Αυςτρία όπου οι αρχζσ τον ςυνζλαβαν.
ΕΥΛΟΣΓΣΧ ΨΘΧ ΕΥΑΡΑΧΨΑΧΘΧ

Ψο τελευταίο απομονωμζνο τμιμα αγωνιςτϊν με επικεφαλισ τουσ οπλαρχθγοφσ Γιωργάκθ Σλφμπιο και Λωάννθ
άαρμάκθ εγκλωβίςτθκε ςτθ μονι Χζκκου. Σ Σλφμπιοσ αποφάςιςε να ανατιναχτεί μαηί με τουσ ςυμπολεμιςτζσ του,
ενϊ ο άαρμάκθσ μετά από ςκλθρι αντίςταςθ δφο εβδομάδων πιάςτθκε αιχμάλωτοσ και αποκεφαλίςτθκε.

16
Θ ΕΞΕΛΙΞΘ ΤΘΣ ΕΛΛΘΝΙΚΘΣ ΕΡΑΝΑΣΤΑΣΘΣ (1821-1827)
Θ ευνοϊκι ςυγκυρία
ΥΦΣΫΥΣΚΕΧΕΛΧ ΕΥΛΨΩέΛΑΧ ΕΥΑΡΑΧΨΑΧΘΧ ΧΨΣ ΡΣΨΛΣ ΕΟΟΑΔΛΞΣ έίΦΣ

1. ελλθνικοί πλθκυςμοί πυκνότεροι
2. θ παρουςία οκωμανικοφ ςτρατοφ δεν ιταν ιδιαίτερα ιςχυρι και τθ δεδομζνθ ςτιγμι (1820-1822) μεγάλο
μζροσ του οκωμανικοφ ςτρατοφ ιταν απαςχολθμζνο με τθν επανάςταςθ του Αλι Υαςά ςτθν Ιπειρο
3. πολυάρικμοι άιλικοί προετοίμαηαν και ανζμεναν τον ξεςθκωμό
4. πολλοί Ζλλθνεσ διζκεταν ςθμαντικι εμπειρία ζνοπλων ςυγκροφςεων
 ςτθν ξθρά (ςτρατιϊτεσ ςτισ ζνοπλεσ δυνάμεισ του Αλι Υαςά και ςτον αγγλικό ςτρατό των Επτανιςων)
 τθ κάλαςςα (ναφτεσ ςτο τουρκικό πολεμικό ναυτικό αλλά και ςε εμπορικά πλοία που είτε
ςυγκροφονταν με τουσ πειρατζσ είτε αςκοφςαν πειρατεία)
5. τα ορεινά εδάφθ τθσ Υελοποννιςου και τθσ Χτερεάσ διευκόλυναν τον κλεφτοπόλεμο
Επαναςτατικζσ εςτίεσ
Επαναςτάςεισ ξζςπαςαν τον Πάρτιο του 1821
o ςε διάφορα ςθμεία τθσ Υελοποννιςου ΔΩΧΞΣΟΛΕΧ ΕΔΦΑΛίΧΘΧ ΕΥΑΡΑΧΨΑΧΘΧ
o ςτθ Χτερεά Ελλάδα
o ςτθν Ξριτθ  Θ απελευκζρωςθ μιασ τόςο μεγάλθσ περιοχισ
o ςτα νθςιά του Αιγαίου ξεπερνοφςε τα όρια του ελλθνιςμοφ.
o ςτθ Κεςςαλία
 Χτισ πεδινζσ περιοχζσ όπωσ Πακεδονία, Κεςςαλία
o ςτθν Ιπειρο
o ςτθ Πακεδονία κακϊσ και ςτθ Κράκθ και τθν Ξφπρο θ καταςτολι
o ςτθ Κράκθ ιταν άμεςθ.
o ςτθν Ξφπρο
o ςτθ Πικρά Αςία
Θ επανάςταςθ εδραιϊκθκε ςτθν Ρελοπόννθςο, ςτθ Στερεά Ελλάδα και ςε οριςμζνα νθςιά του Αιγαίου.
Σι επαναςτατικζσ δυνάμεισ αποτελοφνταν από αγωνιςτζσ που ακολουκοφςαν κάποιον οπλαρχθγό χωρίσ να υπάρχει
κεντρικι θγεςία.
Οι πρωταγωνιςτζσ
1. Κεόδωροσ Ξολοκοτρϊνθσ
2. Γεϊργιοσ Ξαραϊςκάκθσ
3. Σδυςςζασ Ανδροφτςοσ και
4. Πάρκοσ Ππότςαρθσ ςτθ ςτεριά
5. Ξωνςταντίνοσ Ξανάρθσ
6. Ανδρζασ Πιαοφλθσ ςτθ κάλαςςα
7. Οαςκαρίνα Ππουμπουλίνα
8. Παντϊ Παυρογζνουσ

17
Θ φάςθ των επιτυχιϊν (1821-1824)
ΕΟΟΘΡΕΧ ΨΣΩΦΞΣΛ
Υεριορίηουν τουσ Ψοφρκουσ ςτα κατά τόπουσ φροφρια
Ξαταλαμβάνουν πόλεισ τθσ Υελοποννιςου, όπωσ θ Απαντοφν με ςκλθρά αντίποινα ςε βάροσ Ελλινων
Ξαλαμάτα και θ Υάτρα αμάχων ςτθν Ξωνςταντινοφπολθ, ςτθ Χμφρνθ, ςτθ
Κράκθ, ςτθν Ξφπρο και αλλοφ
Απαγχονίηουν τον πατριάρχθ Γρθγόριο Εϋ (10 Απριλίου
1821)
Θ επανάςταςθ δεν κάμφκθκε
Ιςχυρι και γενναία αντίςταςθ των επαναςτατϊν ςε
διάφορα ςθμεία ςτθ Στερεά Ελλάδα (Αλαμάνα, Γραβιά,
Βαςιλικά και αλλοφ) από οπλαρχθγοφσ όπωσ ο
Ακανάςιοσ Διάκοσ και ο Σδυςςζασ Ανδροφτςοσ
Χκοτϊνεται πολεμϊντασ ο επίςκοποσ Χαλϊνων Θςαΐασ
Ενιςχφονται οι ελλθνικζσ κζςεισ ςτθν Υελοπόννθςο
Άλωςθ τθσ Τριπολιτςάσ, διοικθτικοφ κζντρου τθσ
Υελοποννιςου από ελλθνικζσ δυνάμεισ με επικεφαλισ το
Κεόδωρο Ξολοκοτρϊνθ (23 Χεπτεμβρίου 1821)
Στθ κάλαςςα οι ελλθνικζσ δυνάμεισ παρεμποδίηουν τισ
κινιςεισ του τουρκικοφ ςτόλου, υποςτθρίηουν τισ
χερςαίεσ δυνάμεισ και ςυμμετζχουν ςε πολιορκίεσ
παραλιακϊν φρουρίων
Σι Ψοφρκοι καταλαμβάνουν τθ έίο το Υάςχα του 1822 και
ςφαγιάηουν τον ελλθνικό πλθκυςμό (23.000 νεκροί και
47.000 αιχμάλωτοι)
Θ ςφαγι τθσ έίου προκαλεί μεγάλθ ςυγκίνθςθ ςτθν
Ευρϊπθ
Ο Κ. Κανάρθσ και οι άνδρεσ του ανατινάςςουν τθν
τουρκικι ναυαρχίδα ςτο λιμάνι τθσ έίου
Νίκθ των Ελλινων ςτα Δερβενάκια τθσ Αργολίδασ με
επικεφαλισ τον Ξολοκοτρϊνθ (25-28 Λουλίου 1822)
εναντίον τθσ ςτρατιάσ του Δράμαλθ που είχε φτάςει ςτθν
Υελοπόννθςο για να ανακαταλάβει τθν Ψριπολιτςά
1823 ςκοτϊνεται ο Μάρκοσ Μπότςαρθσ λίγο ζξω από το
Ξαρπενιςι
Ψο 1824 ο ςουλτάνοσ ςυμμαχεί με τον θγεμόνα τθσ
Αιγφπτου Ποχάμετ Άλι, για τθν κατάπνιξθ τθσ
επανάςταςθσ και με αντάλλαγμα τθν Ξριτθ και τθν
Υελοπόννθςο
Σ αιγυπτιακόσ ςτρατόσ κατζπνιξε τθν επανάςταςθ ςτθν
Ξριτθ και κατζςτρεψε τθν Ξάςο
Ψουρκικζσ δυνάμεισ καταςτρζφουν τα ήαρά
Ναυμαχία ςτο Γζροντα (29 Αυγοφςτου 1824) όπου οι
ελλθνικζσ δυνάμεισ με επικεφαλισ τον Ανδρζα Πιαοφλθ
καταφζρνουν ιςχυρό χτφπθμα ςτον τουρκοαιγυπτιακό
ςτόλο

18
Θ φάςθ τθσ κάμψθσ (1825-1827)
ΕΟΟΘΡΕΧ ΨΣΩΦΞΣΛ
Χτισ αρχζσ του 1825 ο Λμπραιμ, κετόσ γιοσ του Ποχάμετ
Άλι τθσ Αιγφπτου, αποβιβάηεται ςτθν Υελοπόννθςο
επικεφαλισ ενόσ καλά οργανωμζνου τακτικοφ ςτρατοφ
Σι Ζλλθνεσ ςπαράςςονται από εμφφλιο πόλεμο
έωρίσ ςοβαρι αντίςταςθ από τουσ Ζλλθνεσ ο Λμπραιμ
ανακαταλαμβάνει μεγάλο μζροσ τθσ Υελοποννιςου
Στο Μανιάκι (20 Παΐου 1825) ο Υαπαφλζςςασ κάνει μια
θρωικι προςπάκεια να ςταματιςει τον Λμπραιμ που
αποτυγχάνει
Στουσ Μφλουσ, περιοχι ςτο Άργοσ, οι Δθμιτριοσ
Ωψθλάντθσ, Ξωνςταντίνοσ Παυρομιχάλθσ και ο
Πακρυγιάννθσ ζπλθξαν τισ δυνάμεισ του Λμπραιμ (13
Λουνίου 1825)
Ψουρκικζσ και αιγυπτιακζσ δυνάμεισ πολιορκοφν το
Πεςολόγγι (Απρίλιοσ 1825 – Απρίλιοσ 1826)
Ψθ νφχτα τθσ 10θσ προσ τθν 11θ Απριλίου οι
πολιορκθμζνοι Ζλλθνεσ επιχειροφν θρωικι ζξοδο, που
καταλιγει ςε ςφαγι
Ψεράςτια ςυγκίνθςθ ςτθν Ευρϊπθ
Θ επανάςταςθ κινδφνευε άμεςα να καμφκεί
Πόνο ο Γεϊργιοσ Ξαραϊςκάκθσ επιχειροφςε ακόμα ςτθ
Χτερεά Ελλάδα εναντίον των Ψοφρκων
Σι Ψοφρκοι πολιορκοφν τθν Ακρόπολθ τθσ Ακινασ
Χκοτϊνεται ο Γ. Ξαραϊςκάκθσ ςτισ ςυγκροφςεισ με τουσ Σι Ψοφρκοι καταλαμβάνουν τθν Ακρόπολθ
Ψοφρκουσ που πολιορκοφν τθν Ακρόπολθ (23 Απριλίου
1827)
Σ κάνατοσ του Ξαραϊςκάκθ και θ κατάλθψθ τθσ
Ακρόπολθσ από τουσ Ψοφρκουσ ενιςχφει το αίςκθμα ότι θ
επανάςταςθ ζςβθςε
Συνκικθ του Λονδίνου 6 Ιουλίου 1827
Σι ευρωπαϊκζσ δυνάμεισ (Αγγλία, Γαλλία, Φωςία)

αποφαςίηουν τθν ειρινευςθ μεταξφ Ελλινων και Ψοφρκων
και τθ δθμιουργία ελλθνικοφ κράτουσ.
Θ απόφαςθ αυτι άλλαξε ουςιαςτικά τα δεδομζνα του

ελλθνικοφ ηθτιματοσ.
Θ επανάςταςθ δεν είχε ακόμα τελειϊςει

19
Ρ΢ΩΤΕΣ Ρ΢ΟΣΡΑΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΡΑΝΑΣΤΑΤΘΜΕΝΩΝ ΕΛΛΘΝΩΝ ΓΙΑ ΣΥΓΚ΢ΟΤΘΣΘ Κ΢ΑΤΟΥΣ
Μορφζσ πολιτικισ οργάνωςθσ με τοπικό χαρακτιρα

Ψι χρειαηόταν για να εδραιωκεί θ ελλθνικι επανάςταςθ;
 πολεμικι προςπάκεια
 ανεφοδιαςμόσ των ελλθνικϊν ςτρατευμάτων
 πολιτικι οργάνωςθ των περιοχϊν που
απελευκερϊνονταν
Ακίνθτεσ οκωμανικζσ περιουςίεσ που
Ανάγκθ διαχείριςθσ εκνικϊν γαιϊν ι εκνικϊν κτθμάτων πζραςαν ςτον ζλεγχο των Ελλινων κατά τθ
διάρκεια τθσ ελλθνικισ επανάςταςθσ
Λδρφονται τοπικοί οργανιςμοί, δθλαδι πολιτικοί ςχθματιςμοί τοπικοφ χαρακτιρα, ζνα είδοσ
τοπικϊν κυβερνιςεων
ΣΤΟΧΟΣ: να καλφψουν τισ ανάγκεσ για εδραίωςθ του αγϊνα και διαχείριςθ των εκνικϊν γαιϊν
Σι περιςςότεροι ελζγχονταν από προεςτοφσ, άαναριϊτεσ και ιεράρχεσ. Θ παρουςία προςϊπων των κατϊτερων
τάξεων ιταν ςπάνια.
Χυςτάκθκε με πρωτοβουλία των Υελοποννιςιων προεςτϊν, δίχωσ τθ

Ρελοποννθςιακι Γερουςία
ςυμμετοχι κανενόσ άλλου φορζα του αγϊνα
Γερουςία τθσ Δυτικισ Χζρςου Ελλάδοσ
Επικεφαλισ ιταν ο ζμπειροσ άαναριϊτθσ Αλζξανδροσ Μαυροκορδάτοσ
(Δ. Στερεά Ελλάδα)
Διοικοφςε τθ Χτερεά Ελλάδα και είχε επικεφαλισ τον άαναριϊτθ,
Άρειοσ Ράγοσ
Θεόδωρο Νζγρθ
ΑΥΣΨΛΠΘΧΘ ΨΘΧ ΧΩΓΞΦΣΨΘΧΘΧ ΨίΡ ΨΣΥΛΞίΡ ΣΦΓΑΡΛΧΠίΡ
 Αντιμετωπίςτθκαν οριςμζνα επείγοντα προβλιματα
 Ιρκαν ςτθν επιφάνεια διαμάχεσ
Σι διαμάχεσ κλιμακϊκθκαν από το καλοκαίρι του 1821, όταν ζφταςε ςτθν Υελοπόννθςο ο Δθμιτριοσ
Υψθλάντθσ, αδελφόσ του θγζτθ τθσ άιλικισ Εταιρείασ Αλ. Ωψθλάντθ, ωσ εκπρόςωποσ του για να
αναλάβει τθν θγεςία του Αγϊνα.
Αρκετοί οπλαρχθγοί και άιλικοί κατθγοροφςαν τουσ προεςτοφσ, τουσ άαναριϊτεσ και τουσ ιεράρχεσ
ότι προςπακοφςαν να μονοπωλιςουν τθ διαχείριςθ τθσ εξουςίασ και ςυςπειρϊκθκαν γφρω από το
Δθμιτριο.
Ψο καλοκαίρι του 1821, προεςτοί τθσ Υελοποννιςου αρνικθκαν να ςυνεργαςτοφν με τον Ωψθλάντθ
και απειλικθκαν δφο φορζσ με ςφαγι από τουσ εξοργιςμζνουσ αγωνιςτζσ. Χϊκθκαν χάρθ ςτισ
παρεμβάςεισ του Ξολοκοτρϊνθ.
Θ Α’ Εκνοςυνζλευςθ Εξαιτίασ τθσ ανάγκθσ ενιαίασ διεφκυνςθσ του Αγϊνα

Γιατί ςυγκλικθκε Εκνοςυνζλευςθ; αποφαςίςτθκε να καταργθκοφν οι τοπικοί οργανιςμοί και
να δθμιουργθκεί μία κεντρικι διοίκθςθ.
Υροκθρφςςονται εκλογζσ για τθν ανάδειξθ παραςτατϊν,
δθλαδι εκπροςϊπων του λαοφ που κα αποτελοφςαν τθν
Εκνικι Χυνζλευςθ
Θ Α’ Εκνοςυνζλευςθ ζγινε κοντά ςτθν Επίδαυρο το Δεκζμβριο 1821 – Ιανουάριοσ 1822 και ζμεινε γνωςτι ωσ θ
Εκνοςυνζλευςθ τθσ Επιδαφρου.
ήθφίςτθκε το πρϊτο ελλθνικό ςφνταγμα, το Σφνταγμα τθσ Επιδαφρου

Ιταν κείμενο επθρεαςμζνο ζντονα από τα ςυντάγματα τθσ γαλλικισ επανάςταςθσ
 Ανακθρυςςόταν θ ελλθνικι ανεξαρτθςία

20
 Κεςπιηόταν το πολίτευμα τθσ αβαςίλευτθσ δθμοκρατίασ  μοναδικι εξαίρεςθ ςε ολόκλθρθ τθν Ευρϊπθ τθσ
εποχισ εκείνθσ που τα κακεςτϊτα ιταν βαςιλικά
 Διακθρφςςεται ότι θ επανάςταςθ είναι εκνικι χωρίσ κοινωνικοανατρεπτικζσ προκζςεισ
 Σρίςτθκε ότι θ διοίκθςθ κα αποτελοφνταν από δφο ςϊματα με ετιςια κθτεία, το Εκτελεςτικό (κυβζρνθςθ), με
πζντε μζλθ, και το Βουλευτικό, με 70 μζλθ.
Υρόεδροσ τθσ κυβζρνθςθσ εκλζχτθκε ο Αλζξανδροσ Μαυροκορδάτοσ και του Βουλευτικοφ ο Δθμιτριοσ
Υψθλάντθσ. Χτο Βουλευτικό πλειοψθφοφςαν οι προεςτοί, γεγονόσ που αποδυνάμωνε τον Ωψθλάντθ.
Θ Β’ Εκνοςυνζλευςθ
Ζγινε ςτο Άςτροσ Κυνουρίασ ςε ςυνκικεσ πολιτικισ ζνταςθσ το Μάρτιο – Απρίλιο του 1823.
Εγκρίκθκε μία νζα, ελαφρϊσ τροποποιθμζνθ, εκδοχι του Χυντάγματοσ τθσ Επιδαφρου, ο νόμοσ τθσ Επιδαφρου
 Ξαταργικθκαν όλοι οι τοπικοί οργανιςμοί
 Ξαταργικθκε το αξίωμα του αρχιςτράτθγου που ζφερε ζωσ τότε ο Ξολοκοτρϊνθσ
 Υρόεδροσ του Εκτελεςτικοφ ορίςτθκε ο Ρετρόμπεθσ Μαυρομιχάλθσ και πρόεδροσ του Βουλευτικοφ ο
Αλζξανδροσ Μαυροκορδάτοσ
Ο εμφφλιοσ πόλεμοσ
Θ εμφφλια ςφρραξθ εκδθλϊκθκε το φκινόπωρο του 1823, αρχικά ωσ ςφοδρι πολιτικι ςφγκρουςθ και λίγο αργότερα
ωσ ανοιχτι ζνοπλθ αναμζτρθςθ.
Ζλλθνεσ που
Ζλλθνεσ που αναδείχτθκαν
προεπαναςτατικά διζκεταν
ςτα πεδία των μαχϊν και
εξουςία και τϊρα επιδίωκαν
κεωροφςαν αυτονόθτο το
να τθ διατθριςουν
δικαίωμά τουσ να
(πρόκριτοι, άαναριϊτεσ,
πρωταγωνιςτιςουν ςτα
ιεράρχεσ
κοινά (οπλαρχθγοί, άιλικοί)
ΑΛΨΛΑ ΨΣΩ ΕΠάΩΟΛΣΩ

1) Σι αντικζςεισ των αντίπαλων μερίδων
2) Σι τοπικιςτικζσ αντικζςεισ
3) Σι διαφωνίεσ για τθ διαχείριςθ των χρθμάτων του δανείου που είχε ςυναφκεί ςτθν Αγγλία
4) Σι κακαρά προςωπικζσ αντιπαλότθτεσ και φιλοδοξίεσ
Φκινόπωρο 1823-καλοκαίρι 1824

Χυγκροφςτθκαν δφο παρατάξεισ με επικεφαλισ το Κεόδωρο Ξολοκοτρϊνθ, αντιπρόεδρο του Εκτελεςτικοφ
και τον Αλζξανδρο Παυροκορδάτο, πρόεδρο του Βουλευτικοφ.
Σ Παυροκορδάτοσ εξαςφάλιςε τθν υποςτιριξθ των ιςχυρότερων προκρίτων τθσ Υελοποννιςου και τθσ Ϊδρασ και ο
Ξολοκοτρϊνθσ αναγκάςτθκε να υποχωριςει.
Ιοφλιοσ 1824-Ιανουάριοσ 1825
Σ Παυροκορδάτοσ και οι Ωδραίοι ςυμμαχοφν με τον Λωάννθ Ξωλζττθ, που επθρζαηε πολλοφσ οπλαρχθγοφσ ςτθ
Χτερεά Ελλάδα και απζκλειςαν τουσ Υελοποννιςιουσ από τθν εξουςία.
Σι οπλαρχθγοί ςυναςπίςτθκαν και ςτρατεφματα από τθ Χτερεά Ελλάδα λεθλάτθςαν τθ βόρεια Υελοπόννθςο
αναγκάηοντασ τουσ Υελοποννιςιουσ να ςυνκθκολογιςουν.
Σι νικθτζσ φυλακίηουν τον Ξολοκοτρϊνθ και τον Σδυςςζα Ανδροφτςο, που λίγο αργότερα δολοφονικθκε.
Θ Γ’ Εκνοςυνζλευςθ
Συγκλικθκε το 1826 ςτθν Επίδαυρο, αλλά διαλφκθκε ςχεδόν αμζςωσ όταν ζγινε γνωςτι θ πτϊςθ του Πεςολογγίου.
Χυγκλικθκε ξανά, τθν άνοιξθ του 1827, ςτθν Τροιηινα
 Εκλζγεται Κυβερνιτθσ τθσ Ελλάδασ ο Ιωάννθσ Καποδίςτριασ με επταετι κθτεία
 ήθφίςτθκε το Ρολιτικό Σφνταγμα τθσ Ελλάδοσ, που βαςιηόταν ςτθν αρχι τθσ διάκριςθσ των εξουςιϊν,
διαπνεόταν από φιλελεφκερεσ ιδζεσ και ιταν το πιο δθμοκρατικό ςφνταγμα τθσ εποχισ του.

21
ΕΛΛΘΝΙΚΘ ΕΡΑΝΑΣΤΑΣΘ ΚΑΙ ΕΥ΢ΩΡΘ
Ελλθνικι επανάςταςθ και ευρωπαϊκι διπλωματία (1821-1826)

Σι Ζλλθνεσ από τθν αρχι τθσ επανάςταςθσ προςπάκθςαν να εξαςφαλίςουν τθ ςυμπαράςταςθ των Ευρωπαίων,
θγετϊν και λαϊν.
Στισ πρϊτεσ προκθρφξεισ του Αγϊνα
Στθ Διακιρυξθ τθσ Αϋ Εκνοςυνζλευςθσ τονιηόταν ότι θ ελλθνικι επανάςταςθ δεν είχε ςτόχο τθν
κοινωνικι ανατροπι αλλά ιταν ζνασ εκνικόσ αγϊνασ με
αποκλειςτικι επιδίωξθ τθν ελευκερία του ζκνουσ.
Θ διεκνισ ςυγκυρία ιταν δυςμενισ
 Σι ευρωπαϊκζσ δυνάμεισ (Αγγλία, Γαλλία, Φωςία, Αυςτρία, Υρωςία) είχαν νικιςει το Ραπολζοντα και
προςπακοφςαν να διαμορφϊςουν ιςορροπίεσ που κα απζτρεπαν πολζμουσ μεγάλθσ κλίμακασ ςτο μζλλον
 Θ Ευρϊπθ βίωνε τθν Υαλινόρκωςθ
Θ ελλθνικι επανάςταςθ ιταν για τουσ Ευρωπαίουσ διπλωμάτεσ ζνα ακόμθ πρόβλθμα, μία ακόμα ςυνιςτϊςα του
ανατολικοφ ηθτιματοσ.
Τα δφο πρϊτα χρόνια τθσ επανάςταςθσ (1821-1822) οι Δυνάμεισ κράτθςαν ςτακερά αρνθτικι ςτάςθ απζναντί τθσ.
Ξινικθκαν ζτςι αφενόσ υπακοφοντασ
o ςτα δικά τουσ ςυμφζροντα αλλά και
o ςτθν κοινι επικυμία να εμποδίςουν τθ διάλυςθ του οκωμανικοφ κράτουσ, γεγονόσ που φοβοφνταν ότι κα
προκαλοφςε νζεσ διενζξεισ μεταξφ τουσ.
ΦίΧΛΑ
Θ Φωςία αποκθρφςςει τθν επανάςταςθ ςτισ Θγεμονίεσ και τον Αλζξανδρο Ωψθλάντθ παρόλο που εκείνοσ
προςπάκθςε να πετφχει τθν υποςτιριξθ τθσ.
Πε τισ καίριεσ παρεμβάςεισ του Λωάννθ Ξαποδίςτρια, τότε υπουργοφ Εξωτερικϊν τθσ Φωςίασ, διαμορφϊκθκε μια
κάπωσ ευνοϊκι ρωςικι και ευρωπαϊκι πολιτικι για τουσ επαναςτατθμζνουσ Ζλλθνεσ.
ΑΓΓΟΛΑ
Το 1823, ο νζοσ Άγγλοσ υπουργόσ Εξωτερικϊν Ψηορτη Ξάνιγκ ανακεϊρθςε τθν πολιτικι τθσ χϊρασ του και αναγνϊριςε
τουσ Ζλλθνεσ ωσ εμπόλεμθ δφναμθ.
Εκτιμοφςε ότι ζνα δυναμικό ελλθνικό κράτοσ κα μποροφςε να αποτελζςει χριςιμο ςυνεργάτθ τθσ Αγγλίασ ςτθ
νοτιοανατολικι Πεςόγειο.
ΧέΕΔΛΣ ΨίΡ ΨΦΛίΡ ΨΠΘΠΑΨίΡ

Θ Φωςία ςε απάντθςθ τθσ μεταςτροφισ τθσ Αγγλίασ ςτο ελλθνικό ηιτθμα και για να μθ χάςει τθν επιρροι τθσ ςτουσ
Ζλλθνεσ γνωςτοποίθςε ςτισ αρχζσ του 1824, το ςχζδιο των τριϊν τμθμάτων, που προζβλεπε το ςχθματιςμό τριϊν
αυτόνομων ελλθνικϊν θγεμονιϊν.
Ψο ςχζδιο απορρίφκθκε και από το ςουλτάνο και από τουσ Ζλλθνεσ.
Θ αγγλικι μεταςτροφι ενίςχυςε τθν επιρροι τθσ Αγγλίασ ςτουσ Ζλλθνεσ

 Θ κυβζρνθςθ Ξουντουριϊτθ προϊκθςε τθ ςφναψθ δφο δανείων με αγγλικζσ τράπεηεσ (1824, 1825)
 Ψο 1825 εξαιτίασ τθσ δφςκολθσ κζςθσ που είχε περιζλκει θ επανάςταςθ, λόγω τθσ επζμβαςθσ του
αιγυπτιακοφ ςτρατοφ, διευκόλυνε τουσ αγγλόφιλουσ να πείςουν τουσ περιςςότερουσ Ζλλθνεσ να
υπογράψουν τθν πράξθ προςταςίασ, ζνα ζγγραφο που ηθτοφςαν από τθν Αγγλία να κζςει υπό τθν
προςταςία τθσ τουσ Ζλλθνεσ. Ψο κείμενο δεν το υπζγραψε ο Δ. Ωψθλάντθσ.
΢ΕΡΑ ΞΣΠΠΑΨΑ
Θ ανάμειξθ των ξζνων Δυνάμεων (Αγγλίασ, Φωςίασ, Γαλλίασ) δθμιοφργθςε τθν εντφπωςθ ςτουσ Ζλλθνεσ ότι θ επίλυςθ
του ελλθνικοφ ηθτιματοσ κα ζρκει από τισ Δυνάμεισ.

22
Ψθν περίοδο 1823-1825 διαμορφϊκθκαν πολιτικζσ ομάδεσ –κόμματα που ςυνδζονταν με τισ Δυνάμεισ
1. αγγλικό κόμμα με επικεφαλισ τον Αλζξανδρο Παυροκορδάτο
2. γαλλικό κόμμα με θγζτθ τον Λωάννθ Ξωλζττθ
3. ρωςικό κόμμα με αρχθγοφσ τουσ Α. Πεταξά και Κ. Ξολοκοτρϊνθ
Το κίνθμα του φιλελλθνιςμοφ

Χτθν Ευρϊπθ και ςτθν Αμερικι αναπτφςςεται ο φιλελλθνιςμόσ, ζνα κίνθμα ςυμπαράςταςθσ ςτουσ Ζλλθνεσ.
Ξφριοι παράγοντεσ που γζννθςαν το φιλελλθνιςμό ιταν
 ο φιλελευκεριςμόσ και επαναςτατικόσ ριηοςπαςτιςμόσ που είχε ςπείρει θ γαλλικι επανάςταςθ.
Αποτελοφςε μία πολιτικι ςυμπεριφορά που ςτρεφόταν ενάντια ςτθν οκωμανικι απολυταρχία και τθν Λερι
Χυμμαχία. Αποτελοφςε μία κορυφαία ςτιγμι του πολιτικοφ Φομαντιςμοφ του 19ου αιϊνα.
 ο καυμαςμόσ των Ευρωπαίων για τον αρχαίο ελλθνικό πολιτιςμό,
 ο αποτροπιαςμόσ των Ευρωπαίων για τισ βιαιότθτεσ των Ψοφρκων ςε βάροσ άμαχων Ελλινων
 θ ςυγκίνθςθ από τισ ελλθνικζσ επιτυχίεσ
Αρνθτικι όψθ του φιλελλθνιςμοφ αποτελζςαν και κάποιοι που δρϊντασ τυχοδιωκτικά παρουςιάηονταν ωσ
φιλζλλθνεσ αλλά ενδιαφζρονταν μόνο για χριματα και αξιϊματα.
ΥΦΣΧάΣΦΑ άΛΟΕΟΟΘΡΛΧΠΣΩ
1) ενίςχυςθ οικονομικι (χριματα, εφόδια)
2) ενίςχυςθ θκικι (ποικίλεσ εκδθλϊςεισ ςυμπαράςταςθσ)
3) προςωπικι ςυμμετοχι ςτον Αγϊνα και ςτισ προςπάκειεσ ςυγκρότθςθσ κράτουσ. Υολλοί ςκοτϊκθκαν πολεμϊντασ
για τθν ελευκερία των Ελλινων. Λδιαίτερθ αναφορά αξίηει ςτον Άγγλο λόρδο Ππάιρον που πζκανε ςτο
πολιορκθμζνο Πεςολόγγι (1824)
Ρροσ τθν ίδρυςθ ανεξάρτθτου κράτουσ (1826-1830)

Πετά το 1826 οι Πεγάλεσ Δυνάμεισ φαίνονταν αποφαςιςμζνεσ να λφςουν το ελλθνικό ηιτθμα.
Ιουλιανι Συνκικθ του Λονδίνου – 6 Ιουλίου 1827

Ωπογράφεται από τθν Αγγλία, Γαλλία, Φωςία και προζβλεπε τθν ίδρυςθ αυτόνομου ελλθνικοφ κράτουσ.
Θ άρνθςθ του ςουλτάνου να αποδεχτεί τθ ςυνκικθ προκάλεςε τθν ζνοπλθ επζμβαςθ των Δυνάμεων, τθ ναυμαχία
του Ναβαρίνου (8 Σκτωβρίου 1827) όπου οι ςτόλοι τθσ Αγγλίασ, τθσ Φωςίασ και τθσ Γαλλίασ ςυνζτριψαν τον
τουρκοαιγυπτιακό ςτόλο.
Συνκικθ τθσ Αδριανοφπολθσ – 14 Σεπτεμβρίου 1829

Πε τθ ςυνκικθ τθσ Αδριανοφπολθσ ζλθξε ο ρωςοτουρκικόσ πόλεμοσ του 1828-1829, και ανάμεςα ςτα άλλα θ
ςυνκικθ προζβλεπε τθν αποδοχι όλων των αποφάςεων των Πεγάλων Δυνάμεων μζχρι τότε ςχετικά με το ελλθνικό
ηιτθμα.
Θ Φωςία φαινόταν ότι κα αποκόμιηε όλα τα διπλωματικά οφζλθ μόνθ τθσ από τθ διευκζτθςθ του ελλθνικοφ
ηθτιματοσ. Θ Αγγλία και θ Γαλλία προτείνουν τθ δθμιουργία ανεξάρτθτου ελλθνικοφ κράτουσ.
Ρρωτόκολλο Ανεξαρτθςίασ – 22 Ιανουαρίου / 3 Φεβρουαρίου 1830

Θ Αγγλία, θ Γαλλία και θ Φωςία υπογράφουν το Υρωτόκολλο Ανεξαρτθςίασ, που αναγνωρίηει ανεξάρτθτο ελλθνικό
κράτοσ και αποτελεί τθν πρϊτθ επίςθμθ διεκνι διπλωματικι πράξθ που αναγνϊριηε τθν Ελλάδα ωσ κυρίαρχο και
ανεξάρτθτο κράτοσ.
Ψο ελλθνικό κράτοσ ςυμφωνικθκε ότι κα εκτεινόταν νότια τθσ ςυνοριακισ γραμμισ που ορίηεται από τουσ ποταμοφσ
Αχελϊο και Χπερχειό.
Ψα ςφνορα αυτά κα άλλαηαν λίγο αργότερα.
Σι Δυνάμεισ επζλεξαν τον πρίγκιπα Οεοπόλδο του Χαξ Ξόμπουργκ ωσ θγεμόνα τθσ Ελλάδασ. Αυτόσ δεν αποδζχτθκε
τθν εκλογι του.

23
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΘ Ρ΢ΩΤΟΥ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕ΢ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
Ευρωπαϊκόσ Διαφωτιςμόσ Νεοελλθνικόσ Διαφωτιςμόσ
Υνευματικό κίνθμα ςτα τζλθ του 17ου αιϊνα και το 18ο Υνευματικό κίνθμα ςτα μζςα του 18ου αιϊνα που με τθ
αιϊνα που αποδζχεται τθ λογικι ωσ το μόνο αςφαλζσ διάδοςθ των διαφωτιςτικϊν ιδεϊν ανάμεςα ςτουσ
μζςο για τθν ερμθνεία του κόςμου, απορρίπτει κάκε Ζλλθνεσ, αποςκοποφςε ςτθν ιδεολογικι προετοιμαςία
αυκεντία, αςκεί κριτικι ςε κάκε γνϊςθ που ιδθ του αγϊνα για τθν ελευκερία.
υπάρχει και ζχει τθν πεποίκθςθ ότι κάκε άνκρωποσ Ψο κίνθμα αναπτφχκθκε κυρίωσ ςτισ παροικίεσ και ςε
μπορεί να προοδεφει. οριςμζνα μεγάλα εμπορικά κζντρα του ελλθνιςμοφ
΢εκινά από τθν Αγγλία, κορυφϊνεται ςτθ Γαλλία και (Χμφρνθ, Γιάννενα, έίοσ κ.α.)
εξαπλϊνεται ςτθν Ευρϊπθ και ζξω από αυτιν
΢ιγασ Βελεςτινλισ Ρζα Υολιτικι Διοίκθςθ
Μοντεςκιζ διάκριςθ εξουςιϊν
΢ουςό κοινωνικό ςυμβόλαιο, λαϊκι βοφλθςθ, Αδαμάντιοσ Κοραισ
Τηον Λοκ φυςικά δικαιϊματα, κοινωνικό ςυμβόλαιο
Βολτζροσ ανοχι και ανεξικρθςκία
Κενζ φυςιοκράτεσ
Άνταμ Σμικ οικονομικόσ φιλελευκεριςμόσ
άωτιςμζνθ δεςποτεία
Εγκυκλοπαίδεια Ρτ’ Αλαμπζρ, Ρτιντερό
Διάδοςθ των ιδεϊν του Διαφωτιςμοφ
Ελλθνικι κοινωνία του 18ου αιϊνα –αρχζσ 19ου αιϊνα

Ζμποροι - καραβοκφρθδεσ
Ξλιροσ
άαναριϊτεσ
προεςτοί
κλζφτεσ και αρματολοί
αγρότεσ
Επαναςτατικά κινιματα των ετϊν 1820-1821 ςτθν Ευρϊπθ
Ρολιτικζσ διεκδικιςεισ Εκνικζσ διεκδικιςεισ

1. ςφνταγμα
2. κοινοβουλευτικοί κεςμοί Αρχι των εκνοτιτων
3. ατομικζσ ελευκερίεσ και Σι πλθκυςμοί που ανικουν ςτο ίδιο ζκνοσ ζχουν το
4. πολιτικά δικαιϊματα δικαίωμα να ιδρφςουν ενιαίο κράτοσ και πλθκυςμοί
ζκνουσ διαφορετικοφ από εκείνο που αποτελεί τθν
πολιτικά ρεφματα πλειονότθτα των κατοίκων ενόσ κράτουσ ζχουν
μετριοπακείσ φιλελεφκεροι δικαίωμα να αποςχιςτοφν
ριηοςπάςτεσ δθμοκρατικοί Τα όρια του κράτουσ πρζπει να ςυμπίπτουν με τα
ςοςιαλιςτζσ όρια του ζκνουσ
Ξοινά ςτοιχεία γλϊςςα/ιςτορία/κρθςκεία

24
Ελλθνικι επανάςταςθ 1821
Σργάνωςθ του Αγϊνα
άιλικι Εταιρεία οργάνωςθ

προχποκζςεισ επιτυχίασ
ευνοϊκοί παράγοντεσ
δράςθ
μζλθ
θγεςία
Θ κιρυξθ τθσ ελλθνικισ επανάςταςθσ ςτισ Θγεμονίεσ - 24 άεβρουαρίου 1821
Εξζλιξθ και τφχθ τθσ επανάςταςθσ
Υροςπάκειεσ πολιτικισ οργάνωςθσ των επαναςτατθμζνων Ελλινων
Ψοπικοί οργανιςμοί
Εμφφλιοσ πόλεμοσ
Α’ Εκνοςυνζλευςθ Β’ Εκνοςυνζλευςθ Γ’ Εκνοςυνζλευςθ

Επίδαυροσ Άςτροσ Ξυνουρίασ Ψροιηινα
Δεκζμβριοσ 1821- Γενάρθσ 1822 Πάρτιοσ – Απρίλιοσ 1823 Άνοιξθ του 1827
Χτόχοσ: θ ίδρυςθ κεντρικισ διοίκθςθσ Χτόχοσ: τροποποίθςθ του Χτόχοσ: εκλογι Ξυβερνιτθ και
και ενιαίασ διεφκυνςθσ του Αγϊνα Χυντάγματοσ τθσ Επιδαφρου ψιφιςθ ςυντάγματοσ
Σφνταγμα τθσ Ελλάδοσ Νόμοσ τθσ Επιδαφρου Ρολιτικό Σφνταγμα τθσ Ελλάδοσ
ανακιρυξθ ελλθνικισ ανεξαρτθςίασ κατάργθςθ τοπικϊν οργανιςμϊν διάκριςθ εξουςιϊν
αβαςίλευτθ δθμοκρατία κατάργθςθ αξιϊματοσ φιλελεφκερεσ ιδζεσ
επανάςταςθ εκνικι και όχι αρχιςτράτθγου δθμοκρατικό ςφνταγμα
κοινωνικοανατρεπτικι
οριςμόσ Εκτελεςτικοφ και
Βουλευτικοφ
Ελλθνικι επανάςταςθ και Ευρϊπθ
Αρνθτικι ςτάςθ των Πεγάλων Δυνάμεων 1821-1822

Πεταςτροφι τθσ Αγγλίασ από το 1823
1) Χχζδιο τριϊν τμθμάτων τθσ Φωςίασ

2) Λουλιανι Χφμβαςθ
3) Χυνκικθ τθσ Αδριανοφπολθσ
4) Υρωτόκολλο Ανεξαρτθςίασ
Υράξθ προςταςίασ των Ελλινων από τουσ Άγγλουσ

Χφναψθ δανείων με Αγγλία
Διαμόρφωςθ ξενικϊν κομμάτων
Ξίνθμα φιλελλθνιςμοφ

25
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕ΢, ΚΟΙΝΩΝΙΚΕ΢ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΕ΢ ΕΞΕΛΙΞΕΙ΢ ΢ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΚΑΙ

΢ΣΟΝ ΚΟ΢ΜΟ ΣΟΝ 19Ο ΑΙΩΝΑ
Θ Ω΢ΙΜΑΝΣΘ ΤΘΣ ΒΙΟΜΘΧΑΝΙΚΘΣ ΕΡΑΝΑΣΤΑΣΘΣ
Το φαινόμενο βιομηχανική επανάςταςη

Θ εκβιομθχάνιςθ ξεκινά ςτθ Μεγάλθ Βρετανία γφρω ςτα 1750-1780.
ΞΩΦΛΑ ΓΡίΦΛΧΠΑΨΑ
1) Θ εκτεταμζνθ χριςθ τεχνικϊν μζςων (κυρίωσ τθσ ατμομθχανισ)
 Υεριοριςμόσ τθσ χειρωνακτικισ εργαςίασ
 Αφξθςθ τθσ παραγωγισ
 Πείωςθ του κόςτουσ των προϊόντων
2) Αξιοποίθςθ νζων μορφϊν ενζργειασ (κυρίωσ του άνκρακα)
3) Εφαρμογι καινοτομιϊν ςτθ μεταλλουργία
4) Χυγκζντρωςθ των εργαηομζνων ςτα εργοςτάςια (βιομθχανικό ςφςτθμα)
5) Ωψθλοί ρυκμοί ανάπτυξθσ
Κφριοι πόλοι εκβιομθχάνιςθσ ιταν θ υφαντουργία και θ μεταλλουργία.
ΒΛΣΠΘέΑΡΛΞΘ ΕΥΑΡΑΧΨΑΧΘ
Σι ςθμαντικζσ οικονομικζσ, κοινωνικζσ, πολιτικζσ και πολιτιςμικζσ μεταβολζσ που ςθμειϊκθκαν από τισ αρχζσ του
19ου αιϊνα και επεκτάκθκαν, αρχικά ςτθ Δυτικι Ευρϊπθ και ςτθ ςυνζχεια και ςτον υπόλοιπο κόςμο, με
αποτζλεςμα τθ μετάβαςθ από τθν αγροτικι-χειροτεχνικι οικονομία ςτθ βιομθχανικι οικονομία, ονομάηονται
βιομθχανικι επανάςταςθ.
Θ εξάπλωςθ τθσ βιομθχανικισ επανάςταςθσ
Στα μζςα του 19ου αιϊνα θ εκβιομθχάνιςθ περιοριηόταν ακόμα ςτθ Π. Βρετανία, ςτθ βόρεια και ανατολικι Γαλλία,
ςτο Βζλγιο, τισ Ξάτω έϊρεσ, ςε κάποιεσ περιοχζσ ςτισ όχκεσ του ποταμοφ Φινου και ςε οριςμζνα κζντρα ςτθ βόρεια
Λταλία
Από τα μζςα του 19ου αιϊνα εξαπλϊνεται με γριγορουσ ρυκμοφσ ςε νζεσ περιοχζσ τθσ Ευρϊπθσ και ςτισ ΘΥΑ, χάρθ
ςτθν αδιάκοπθ πρόοδο των παραδοςιακϊν βιομθχανικϊν τομζων (υφαντουργία, μεταλλουργία)
ΡΕΣΛ ΒΛΣΠΘέΑΡΛΞΣΛ ΞΟΑΔΣΛ

Πετά το 1880 πρωτοποροφν νζοι βιομθχανικοί κλάδοι που ςχετίηονται με τθν επιςτθμονικι ζρευνα.
1) Χθμεία  περνά από το εργαςτιριο ςτθ μαηικι παραγωγι.
 Επαναςτατικζσ επιςτθμονικζσ ανακαλφψεισ γζννθςαν τθν οργανικι χθμεία
 παραγωγι μεγάλων ποςοτιτων ςυνκετικϊν βαφϊν, λιπαςμάτων, πλαςτικϊν υλϊν και
εκρθκτικϊν (δυναμίτιδα)
 Βιομθχανία φαρμάκων, ψυγείων, φωτογραφικϊν και κινθματογραφικϊν ειδϊν. Υρωτοπόροσ
υπιρξε θ Γερμανία
2) Θλεκτριςμόσ  θ ςθμαντικότερθ καινοτομία ςτο β’ μιςό του 19 ου αιϊνα,
 ωσ πθγι ενζργειασ για τουσ θλεκτρικοφσ κινθτιρεσ
 ωσ μζςο φωτιςμοφ  αντικακιςτά το φωταζριο και τισ λάμπεσ πετρελαίου. Επινοοφνται ο
θλεκτρικόσ λαμπτιρασ πυρακτϊςεωσ και μζκοδοι μετατροπισ τθσ υδάτινθσ ενζργειασ ςε
θλεκτρικι ενζργεια και μεταφοράσ τθσ ςε μεγάλεσ αποςτάςεισ.

26
Θ επανάςταςθ ςτισ ςυγκοινωνίεσ και ςτισ επικοινωνίεσ

Σι πρόοδοι ςτισ ςυγκοινωνίεσ και τισ επικοινωνίεσ επιτάχυναν τθ βιομθχανικι ανάπτυξθ.
Χιδθρόδρομοσ
Ψο 1825 ο Άγγλοσ μθχανικόσ Χτίβενςον κίνθςε τθν πρϊτθ ατμάμαξα ςτθ ςιδθροδρομικι γραμμι Οίβερπουλ –
Πάντςεςτερ.
έερςαίεσ μεταφορζσ
Πζχρι τότε τα χερςαία μζςα μεταφοράσ ιταν απαρχαιωμζνα
΢εκίνθςε μία διαδικαςία βελτιϊςεων του ςιδθροδρόμου που ζφταςε ςτα τζλθ του 19ου αιϊνα μζχρι τθν καταςκευι
θλεκτροκίνθτων τραμ και αςτικϊν υπόγειων ςιδθροδρόμων (μετρό)
Καλάςςιεσ μεταφορζσ
Θ χρθςιμοποίθςθ τθσ ατμομθχανισ για τθν κίνθςθ ςτθ κάλαςςα οδιγθςε ςτο ςιδερζνιο ατμόπλοιο, που
αντικατζςτθςε ςταδιακά το ξφλινο ιςτιοφόρο πλοίο.
Σ χρόνοσ και το κόςτοσ του ταξιδιοφ μειϊκθκαν κεαματικά.
Ο ςιδθρόδρομοσ και το ατμόπλοιο ζγιναν τα ςφμβολα τθσ βιομθχανικισ ανάπτυξθσ, τα ςφμβολα τθσ νζασ εποχισ.
Στο β’ μιςό του 19ου αιϊνα θ εξζλιξθ των κινθτιρων και θ ενςωμάτωςι τουσ ςε οχιματα οδιγθςε
 ςτθ δθμιουργία του αυτοκινιτου
 ςτον πειραματιςμό για τθ δθμιουργία ιπτάμενων μθχανϊν, των πρϊτων αεροπλάνων
Υαράλλθλα το καφςιμο των κινθτιρων, το πετρζλαιο, αποκτά ολοζνα και μεγαλφτερθ αξία και ςθμαςία.
Επικοινωνίεσ
α’ μιςό του 19ου αιϊνα Επανάςταςθ ςτα μζςα μετάδοςθσ ιχου ςε μεγάλεσ αποςτάςεισ  θλεκτρικόσ τθλζγραφοσ,
τθλζφωνο, αςφρματοσ τθλζγραφοσ
διαμορφϊνεται ζνα δίκτυο μεταφορϊν και επικοινωνιϊν που απλωνόταν ςε ολόκλθρθ τθ Γθ,
ενςωματϊνοντασ ςυνεχϊσ νζεσ περιοχζσ που εντάςςονταν ςτο νζο οικονομικό ςφςτθμα
Οικονομικόσ φιλελευκεριςμόσ και καπιταλιςμόσ

Οικονομία τθσ ελεφκερθσ αγοράσ ι καπιταλιςμόσ ι κεφαλαιοκρατία
Ψρόποσ οργάνωςθσ τθσ οικονομίασ του 19ου αιϊνα που βαςίηεται ςτθν ιδεολογία του οικονομικοφ
φιλελευθεριςμοφ, όπου οι επιχειρθματίεσ ζχουν δικαίωμα να πράττουν ό,τι κρίνουν αναγκαίο για να
αποκομίςουν κζρδθ. Ψο ατομικό ςυμφζρον κεωρείται ςθμαντικότερο του κοινωνικοφ.
Μετοχικζσ Εταιρείεσ
Θ ανάγκθ ςυγκζντρωςθσ μεγάλων κεφαλαίων για τθν ίδρυςθ μεγάλων βιομθχανιϊν οδιγθςε ςτθ δθμιουργία
εταιρειϊν με τθ ςυμμετοχι πολλϊν κεφαλαιοφχων.
 Ψο κεφάλαιο εκφραηόταν ςε μετοχζσ
 Σ κεφαλαιοφχοσ, ανάλογα με το ποςοςτό ςυμμετοχισ του ςτθν εταιρεία, είχε ζνα αρικμό μετοχϊν
Τράπεηεσ
Λδρφονται μεγάλεσ τράπεηεσ που ςυγκζντρωναν κεφάλαια και δάνειηαν χριματα ςε επιχειρθματίεσ με τόκο.
Ολιγοπϊλια – Μονοπϊλια
Για να μειωκεί το κόςτοσ παραγωγισ ςυγχωνεφονταν επιχειριςεισ με αποτζλεςμα να δθμιουργοφνται ολιγοπϊλια
και μονοπϊλια, αφοφ τεράςτιεσ επιχειριςεισ κατορκϊνουν να επικρατοφν αποκλειςτικά ςτισ αγορζσ
Υεριοδικά ξεςποφν οικονομικζσ κρίςεισ κάκε φορά που θ αγορά αδυνατοφςε να απορροφιςει τθν παραγωγι.
 Αμφιςβιτθςθ του απόλυτου οικονομικοφ φιλελευκεριςμοφ
 Απόψεισ για τθν ανάγκθ κρατικισ παρζμβαςθσ ςτθν οικονομία

27
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΡΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΘΣ ΒΙΟΜΘΧΑΝΙΚΘΣ ΕΡΑΝΑΣΤΑΣΘΣ
Θ βιομθχανικι επανάςταςθ ζφερε ςοβαρζσ κοινωνικζσ και πολιτικζσ αλλαγζσ
Ρλθκυςμιακζσ μεταβολζσ
Λδίωσ μετά το 1850 ςθμειϊνεται εντυπωςιακι πλθκυςμιακι αφξθςθ που οφείλεται ςτθ βελτίωςθ του βιοτικοφ
επιπζδου. Πζροσ τθσ πλθκυςμιακισ αφξθςθσ διοχετεφτθκε ςτθ μετανάςτευςθ
 Εςωτερική μετανάςτευςη προσ τισ βιομθχανικζσ πόλεισ πφκνωςε τισ ςτρατιζσ εργατϊν
Δθμιουργοφνται εργατικά προάςτια, κοντά ι ανάμεςα ςτα εργοςτάςια
 Εξωτερική μετανάςτευςη κατευκφνκθκε προσ τισ ΘΥΑ, τον Ξαναδά και τθν Αυςτραλία
Κοινωνικοί μεταςχθματιςμοί
Αλλάηουν τα κοινωνικά δεδομζνα
Αριςτοκράτεσ –μεγαλογαιοκτήμονεσ
Χτθν ανατολικι και μεςογειακι Ευρϊπθ, παραμζνουν πανίςχυροι αφοφ εκεί θ βιομθχανία ζχει περιοριςμζνθ
διάδοςθ και ζτςι δε κίγονται οι προχπάρχουςεσ κοινωνικζσ δομζσ.
Χτθν Αγγλία, είχαν αρχίςει να αςχολοφνται με επιχειριςεισ καπιταλιςτικοφ χαρακτιρα και ςυνζχιηαν να παίηουν
ςθμαντικό ρόλο.
Χτθ Γαλλία, όπου θ αριςτοκρατία δεν ζδειξε ιδιαίτερο ενδιαφζρον για τισ νζου τφπου οικονομικζσ δραςτθριότθτεσ θ
επιρροι τθσ περιοριηόταν ςυνεχϊσ.
Αςτοί
Είναι πλζον θ κυρίαρχθ κοινωνικι τάξθ. Διακρίνονται ςε :
 μεγαλοαςτοφσ (βιομιχανοι, μεγαλζμποροι, τραπεηίτεσ)
Σι μεγαλοαςτοί ςυγκροτοφςαν τθν άρχουςα κοινωνικι τάξθ. Διζκεταν πλοφτο, υψθλό κοινωνικό κφροσ και
πολιτικι επιρροι
 μεςοαςτοφσ (βιοτζχνεσ, ελεφκεροι επαγγελματίεσ)
 μικροαςτοφσ (δθμόςιοι και ιδιωτικοί υπάλλθλοι)
Αγρότεσ
Αποτελοφςαν τθν πλειονότθτα των Ευρωπαίων κατά το 19ο αιϊνα και ηοφςαν υπό εξαιρετικά αςτακείσ ςυνκικεσ.
Ιταν εκτεκειμζνοι ςτισ διακζςεισ των μεγαλοκτθματιϊν και ςτισ διακυμάνςεισ των τιμϊν.
Υολλοί μετανάςτευαν αναηθτϊντασ καλφτερθ τφχθ.
Εργάτεσ
Τςο αναπτυςςόταν θ βιομθχανία αυξανόταν ο αρικμόσ των εργατϊν που μετροφςε, άνδρεσ, γυναίκεσ και παιδιά.
Εργάηονταν 12-16 ϊρεσ τθν θμζρα, δίχωσ ϊρα ανάπαυςθσ και ζπαιρναν μιςκοφσ πείνασ.
Ηοφςαν ςτριμωγμζνοι πολλοί μαηί ςε μικρά και ανκυγιεινά ςπίτια και πζκαιναν νζοι.
Ψο 1827 ο μζςοσ όρο ηωισ των εργατϊν τθσ γαλλικισ βιομθχανικισ πόλθσ Πιλοφη ιταν 27 χρόνια.
Σοςιαλιςτικζσ κεωρίεσ
Κεωρίεσ που διατυπϊκθκαν το 19ο αιϊνα εξαιτίασ των ζντονων κοινωνικϊν προβλθμάτων οι οποίεσ ζδιναν
προτεραιότθτα ςτο κοινωνικό (social) ςυμφζρον ζναντι του ατομικοφ  ςοςιαλιςμόσ
Ουτοπικόσ ςοςιαλιςμόσ
Σι πρϊτοι ςοςιαλιςτζσ (Χαιν Χιμόν, Τουεν, Ππλαν, Υρουντόν) μίλθςαν για μια εξιδανικευμζνθ μορφι κοινωνίασ που
κα ζπρεπε να επικρατιςει.
Μαρξιςμόσ
Ψο 1848 οι Γερμανοί Ξαρλ Παρξ και άρίντριχ Ζγκελσ δθμοςίευςαν το Κομμουνιςτικό Μανιφζςτο.

28
Σ Παρξ δθμοςιεφει ζνα τρίτομο ζργο, Το Κεφάλαιο (Das Kapital) όπου υποςτιριηε τθν άποψθ ότι κφρια αιτία τθσ
κοινωνικισ αδικίασ ιταν ότι οι ςχετικά ολιγάρικμοί αςτοί είχαν ςτθν ιδιοκτθςία τουσ τα μζςα παραγωγισ.
Ξατά τον Παρξ θ εργατικι τάξθ ζπρεπε
 να οργανωκεί ςε ζνα δικό τθσ πολιτικό κόμμα,
 να ανατρζψει τον καπιταλιςμό
 να πάρει τον ζλεγχο των μζςων παραγωγισ
με αυτόν τον τρόπο κα δθμιουργοφνταν μια αταξικι κοινωνία, όπου δε κα υπιρχε θ εκμετάλλευςθ ανκρϊπου από
άνκρωπο.
Θ ανάπτυξθ του ςυνδικαλιςμοφ

Σι άκλιεσ ςυνκικεσ εργαςίεσ προκαλοφςαν αντιδράςεισ και αυκόρμθτουσ ξεςθκωμοφσ των εργατϊν.
Πετά το 1830 αρχίηουν να διεκδικοφν οργανωμζνα τθν ικανοποίθςθ αιτθμάτων, όπωσ θ οκτάωρθ εργαςία.
Ψο 1838 θ αγγλικι Ζνωςθ Εργατϊν δθμοςιεφει τθ Χάρτα του Λαοφ με τθν οποία οι χαρτιςτζσ, τα μζλθ τθσ ζνωςθσ,
διατφπωναν πολιτικά αιτιματα (π.χ. κζςπιςθ κακολικισ ψθφοφορίασ για τουσ άνδρεσ)
Βαςικόσ τρόποσ διεκδίκθςθσ ιταν οι απεργίεσ που ςυχνά καταςτζλλονταν βίαια.

1η Μαΐου 1886, εργατικι απεργία ςτο Χικάγο των ΘΥΑ με αίτθμα τθν κακιζρωςθ τθσ οκτάωρθσ εργαςίασ. Υνίγθκε ςτο
αίμα  κακιερϊνεται από το 1890, από τα ςοςιαλιςτικά κόμματα και τα ςυνδικάτα, ο εορταςμόσ τθσ Υρωτομαγιάσ
ωσ παγκόςμιασ θμζρασ των εργατϊν
Τζλθ 19ου αιϊνα το εργατικό κίνθμα είχε πετφχει

1) μείωςθ ωρϊν εργαςίασ ςε 10
2) δθμιουργία ταμείων αςφάλιςθσ που ςτιριηαν οικονομικά τουσ εργάτεσ ςε περίπτωςθ εργατικοφ ατυχιματοσ,
αςκζνειασ ι απόλυςθσ
3) υπογραφι ςυλλογικϊν ςυμβάςεων εργαςίασ με τουσ εργοδότεσ που όριηαν τισ κατϊτερεσ αμοιβζσ
προςτατεφοντασ τουσ εργάτεσ ςε κάποιο βακμό από τθν υπερεκμετάλλευςθ
Θ πολιτικι οργάνωςθ των εργατϊν

 Ψο 1864 ιδρφκθκε ςτο Οονδίνο η Πρώτη Διεθνήσ Ζνωςη Εργατών (πρώτη Διεθνήσ) που διαλφκθκε το 1876
εξαιτίασ διαφωνιϊν μεταξφ των ςοςιαλιςτϊν.
 Ψο 1889, ςτο Υαρίςι ιδρφκθκε θ Δεφτερθ Διεκνισ με τθ ςυμμετοχι μόνο πολιτικϊν κομμάτων που δζχονταν,
τουλάχιςτον κεωρθτικά, το μαρξιςμό.
 Ψα επόμενα χρόνια ςε διάφορεσ ευρωπαϊκζσ χϊρεσ ιδρφκθκαν ςοςιαλιςτικά και εργατικά κόμματα. Υολλά
επιδίωκαν να ανζλκουν ςτθν κυβζρνθςθ μζςα από εκλογζσ.
Πε τθν τακτικι αυτι διαφωνοφςαν ο Ξαρλ Οίμπκνεχτ και θ Φόηα Οοφξεμπουργκ ςτθ Γερμανία,
ο Οζνιν ςτθ Φωςία και άλλοι ςοςιαλιςτζσ, που πίςτευαν ότι ζπρεπε να επιδιϊκεται θ ανατροπι του καπιταλιςμοφ
με επανάςταςθ και θ εγκακίδρυςθ ενόσ νζου ςοςιαλιςτικοφ κακεςτϊτοσ.
Το κίνθμα για τθ χειραφζτθςθ τθσ γυναίκασ

Χτθ διάρκεια του 19ου αιϊνα πολλζσ γυναίκεσ άρχιςαν να εργάηονται ςε εργοςτάςια και άλλεσ επιχειριςεισ.
Απζκτθςαν οικονομικι ανεξαρτθςία και άρχιςαν να διεκδικοφν τθ νομικι και πολιτικι τουσ χειραφζτθςθ.
Ψο 1903 θ Αγγλίδα Ζμελιν Ράνκχορςτ ίδρυςε την Κοινωνική και Πολιτική Ζνωςη Γυναικών, που μαχόταν για τθν
παραχϊρθςθ πολιτικϊν δικαιωμάτων ςτισ γυναίκεσ, πράγμα που επιτεφχκθκε ςε πολλζσ ευρωπαϊκζσ χϊρεσ ςτθ
διάρκεια του 20ου αιϊνα.

29
ΣΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΣΟ΢ ΑΠΟ ΣΗΝ ΙΔΡΤ΢Η ΣΟΤ ΕΩ΢ ΣΙ΢ ΑΡΧΕ΢ ΣΟΤ 20ΟΤ ΑΙΩΝΑ
Ο Ι. ΚΑΡΟΔΙΣΤ΢ΙΑΣ ΩΣ ΚΥΒΕ΢ΝΘΤΘΣ ΤΘΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (1828 – 1831)

Θ ΟΛΟΚΛΘ΢ΩΣΘ ΤΘΣ ΕΛΛΘΝΙΚΘΣ ΕΡΑΝΑΣΤΑΣΘΣ
Θ Εκνοςυνζλευςθ τθσ Ψροιηινασ το 1827 εξζλεξε ωσ Κυβερνιτθ τθσ Ελλάδασ τον Ιωάννθ Καποδίςτρια, ο οποίοσ
φτάνει ςτο Ραφπλιο ςτισ αρχζσ του 1828.
ΞΑΨΑΧΨΑΧΘ ΨΘΧ ΕΟΟΑΔΑΧ

 Θ χϊρα ιταν καταερειπωμζνθ και ο λαόσ εξακλιωμζνοσ
 Οθςτζσ και πειρατζσ ζλεγχαν μεγάλεσ περιοχζσ
 Σ αιγυπτιακόσ ςτρατόσ παρζμενε ςτθ ΡΔ Υελοπόννθςο και ο τουρκικόσ ςτθ Χτερεά Ελλάδα
Ρολίτευμα και διοίκθςθ

1) Ανζςτειλε τθν ιςχφ του ςυντάγματοσ τθσ Ψροιηινασ
2) Χυγκζντρωςε ςτα χζρια του όλεσ τισ εξουςίεσ προκειμζνου να αντιμετωπιςτοφν τα άμεςα προβλιματα τθσ χϊρασ
 Συγκαλείται θ Δ’ Εκνοςυνζλευςθ ςτο Άργοσ, το καλοκαίρι του 1829 που επικυρϊνει τισ αποφάςεισ του
Ξυβερνιτθ και κζτει τισ βαςικζσ αρχζσ για μελλοντικι ςυνταγματικι ανακεϊρθςθ
Ζνοπλεσ δυνάμεισ
1) Χυγκροτεί τακτικζσ ζνοπλεσ δυνάμεισ,
 για να εκκακαριςκεί θ Χτερεά Ελλάδα από τον τουρκικό ςτρατό
 για να αντιμετωπίςει ςοβαρά προβλιματα εςωτερικισ τάξθσ (λθςτεία και πειρατεία)
2) Αξιοποιοφνται αγωνιςτζσ για τθν οργάνωςθ του τακτικοφ ςτρατοφ
3) Λδρφεται ο Λόχοσ των Ευελπίδων, πρόδρομοσ τθσ ςθμερινισ Χτρατιωτικι Χχολισ των Ευελπίδων
4) Ζγιναν τα πρϊτα βιματα για τθν οργάνωςθ τακτικοφ πολεμικοφ ναυτικοφ
5) Ξαταπολεμικθκε θ πειρατεία χάρθ ςτθ δράςθ του Ανδρζα Πιαοφλθ
Οικονομία
1) Χχθματίηει ζνα πρϊτο κρατικό ταμείο, από ειςφορζσ Ελλινων του εξωτερικοφ και φιλελλινων.
2) Χε ςυνεργαςία με το Γαλλοελβετό φίλο του, Εχνάρδο, ιδρφει τράπεηα και κόβει νόμιςμα, το φοίνικα.
3) Εφάρμοςε αυςτθρι λιτότθτα ςτισ δθμόςιεσ δαπάνεσ
4) Υροςπάκθςε να εκςυγχρονίςει τθ γεωργία ειςάγοντασ νζεσ καλλιζργειεσ (πατάτα) και νζεσ καλλιεργθτικζσ
μεκόδουσ (χριςθ ςιδερζνιου αρότρου)
Εκπαίδευςθ
Ξφρια προτεραιότθτα θ οργάνωςθ τθσ εκπαίδευςθσ. άιλοςοφία τθσ εκπαιδευτικισ μεταρρφκμιςθσ  θ εκπαίδευςθ
ζπρεπε να παρζχει βαςικζσ γνϊςεισ και επαγγελματικι κατάρτιςθ. Γιϋ αυτό και δεν προχϊρθςε ςτθν ίδρυςθ
πανεπιςτθμίου.
1) Μδρυςε το Ορφανοτροφείο τθσ Αίγινασ, όπου λειτοφργθςαν
 τρία αλλθλοδιδακτικά ςχολεία (δθμοτικά τετραετοφσ φοίτθςθσ)
 τρία ελλθνικά ςχολεία (γυμνάςια τριετοφσ φοίτθςθσ)
 αρκετά χειροτεχνεία (επαγγελματικζσ ςχολζσ)
 το Υρότυπον Χχολείον, όπου ςποφδαηα όςοι προορίηονταν για δάςκαλοι ςτα αλλθλοδιδακτικά.
2) Λδρφκθκε το Ξεντρικόν Χχολείον, όπου φοιτοφςαν όςοι προορίηονταν για ςπουδζσ ςε πανεπιςτιμια του
εξωτερικοφ.
3) Χτθν Ψίρυνκα, δθμιουργικθκε το Υρότυπον Αγροκιπιον (γεωργικι ςχολι)

30
Θ ολοκλιρωςθ τθσ επανάςταςθσ (1829)

Θ επανάςταςθ βριςκόταν ςε εξζλιξθ, όταν ζφταςε ο Ξαποδίςτριασ ςτθν Ελλάδα.
1) Εκκρεμοφςαν
 ο βακμόσ ανεξαρτθςίασ του κράτουσ (αυτόνομο ι ανεξάρτθτο)
 ο κακοριςμόσ των ςυνόρων
2) Δεν είχαν ςταματιςει οι πολεμικζσ επιχειριςεισ.
Θ τελευταία μάχθ δόκθκε ςτισ 12 Χεπτεμβρίου 1829 ςτθν Υζτρα τθσ Βοιωτίασ, όπου οι ελλθνικζσ δυνάμεισ με
επικεφαλισ τον Δ. Ωψθλάντθ επικράτθςαν επίλεκτων τουρκικϊν δυνάμεων.
Ανεξάρτθτο ελλθνικό κράτοσ

Πε τουσ επιδζξιουσ χειριςμοφσ του Ξαποδίςτρια θ Ελλάδα αναγνωρίηεται ανεξάρτθτο κράτοσ (Ρρωτόκολλο
ανεξαρτθςίασ 1830) και διευρφνει τα ςφνορά τθσ ενςωματϊνοντασ όλα τα εδάφθ νότια τθσ γραμμισ Αμβρακικοφ
κόλπου – Υαγαςθτικοφ κόλπου (Συνκικθ τθσ Κωνςταντινοφπολθσ 1832).
Υεριλαμβάνει τθ Χτερεά Ελλάδα, τθν Υελοπόννθςο, τα νθςιά του Αργοςαρωνικοφ, τθν Εφβοια, τισ Ξυκλάδεσ και τισ
Χποράδεσ.
Θ αντιπολίτευςθ κατά του Καποδίςτρια

Χτόχοσ του Ξαποδίςτρια ιταν να δθμιουργιςει ζνα ιςχυρό ςυγκεντρωτικό κράτοσ κατά τα δυτικά πρότυπα, γεγονόσ
που προκάλεςε αντιδράςεισ.
 Υρόκριτοι με τοπικι εξουςία (Υ. Παυρομιχάλθσ), πλοφςιοι πλοιοκτιτεσ (Γ. Ξουντουριϊτθσ) και ζμπειροι
άαναριϊτεσ (Α. Παυροκορδάτοσ) δυςαρεςτικθκαν
 άιλελεφκεροι διανοοφμενοι (Αδ. Ξοραισ) καυτθρίαηαν τον αυταρχιςμό του Ξυβερνιτθ και αξίωναν τθν
παραχϊρθςθ ςυνταγματικϊν ελευκεριϊν
 Θ Αγγλία και θ Γαλλία υποκινοφςαν τισ αντικαποδιςτριακζσ κινιςεισ κεωρϊντασ τον Ξυβερνιτθ όργανο τθσ
Φωςίασ
 Από τισ αρχζσ του 1830 ςθμειϊκθκαν εξεγζρςεισ.
 Σ Ανδρζασ Πιαοφλθσ, αντίπαλοσ του Ξυβερνιτθ, ανατίναξε ςτον Υόρο τα δφο μεγαλφτερα ελλθνικά πολεμικά
πλοία.
 Χτθν Ϊδρα, το κζντρο τθσ αντιπολίτευςθσ, θ εφθμερίδα Απόλλων προπαγάνδιηε τθ δολοφονία του Ξυβερνιτθ.
 Θ ζνταςθ κορυφϊκθκε όταν ο Ξαποδίςτριασ φυλάκιςε τον πρόκριτο τθσ Πάνθσ, Υετρόμπεθ Παυρομιχάλθ
κεωρϊντασ τον υπεφκυνο για αντικυβερνθτικζσ κινιςεισ.
Χτισ 27 Χεπτεμβρίου 1831 ο Ξωνςταντίνοσ και Γεϊργιοσ Παυρομιχάλθσ δολοφόνθςαν τον Ξαποδίςτρια ςτο Ραφπλιο.

31
ΑΡΟΤΘΝ ΑΦΙΞΘ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ (1833) ΕΩΣ ΤΘΝ 3Θ ΣΕΡΤΕΜΒ΢ΙΟΥ 1843
Θ εκλογι και θ άφιξθ του Πκωνα ςτθν Ελλάδα

Πετά τθ δολοφονία του Ξαποδίςτρια ξεςπά εμφφλιοσ πόλεμοσ
 Σι Δυνάμεισ επεμβαίνουν ςτα ελλθνικά πράγματα για να αποτρζψουν μία εςτία αναταραχισ ςτθ
νοτιοανατολικι Πεςόγειο, εξζλιξθ που κα ζβλαπτε τα ςυμφζροντά τουσ.
1) Τριςαν βαςιλιά τθσ Ελλάδασ τον Πκωνα, το 17χρονο γιο του βαςιλιά τθσ Βαυαρίασ Οουδοβίκου Α’ (Συνκικθ του
Λονδίνου 1832)
2) Σρίςτθκε ωσ πολίτευμα θ απόλυτθ μοναρχία
3) Σι Δυνάμεισ δίνουν ςτθν Ελλάδα 20.000.000 φράγκα ωσ πρϊτθ δόςθ ενόσ δανείου φψουσ 60.000.000 φράγκων.
Θ περίοδοσ τθσ Αντιβαςιλείασ (1833-1835)

Σ Τκωνασ ιταν ανιλικοσ και ςυμφωνικθκε ότι τθν εξουςία κα αςκοφςε μζχρι τθν ενθλικίωςθ του (1835), θ
Αντιβαςιλεία,
Επιτροπι από Βαυαροφσ αξιωματοφχουσ
διοριςμζνουσ από τον πατζρα του Τκωνα
 Άρμανςμπεργκ, πρωκυπουργόσ και
υπουργόσ Εξωτερικϊν
 Μάουρερ, αρμόδιοσ για τθν εκπαίδευςθ, τθ
δικαιοςφνθ και τθν εκκλθςία
 Χάιντεκ, υπεφκυνοσ για τισ ζνοπλεσ
δυνάμεισ
ΧΨΣέΣΧ : θ οικοδόμθςθ ενόσ ςφγχρονου κατά τα δυτικά πρότυπα εκνικοφ κράτουσ με βαςικζσ επιδιϊξεισ
1. εκνικι ανεξαρτθςία
2. βαςιλικι απολυταρχία
3. ςυγκεντρωτικό ςφςτθμα διακυβζρνθςθσ
Διοίκθςθ
Θ διοίκθςθ του κράτουσ ιταν ςυγκεντρωτικι.
Θ Ελλάδα διαιρζκθκε ςε 10 νομοφσ
Θ πρωτεφουςα το 1834 μεταφζρκθκε από το Ραφπλιο ςτθν Ακινα, για να τονιςκεί θ κζςθ ότι το νζο κράτοσ είναι
κλθρονόμοσ τθσ αρχαίασ Ελλάδασ
Στρατόσ
3.500 Βαυαροί ςτρατιωτικοί που είχαν ζρκει μαηί με τον Τκωνα ςτθν Ελλάδα αποτζλεςαν τθ βάςθ του ςτρατοφ.
Υολλοί Ζλλθνεσ αγωνιςτζσ που δε χρθςιμοποιικθκαν ςτον ελλθνικό ςτρατό ζμειναν χωρίσ πόρουσ γεγονόσ που
προκάλεςε μεγάλθ δυςαρζςκεια  πολλοί ςτράφθκαν ςτθ λθςτεία
Δικαιοςφνθ
Θ δικαιοςφνθ αναδιοργανϊκθκε, ιδρφκθκαν δικαςτιρια και ςυντάχκθκαν νζοι νόμοι
Εκπαίδευςθ
Θ εκπαίδευςθ αναμορφϊκθκε. Λδρφκθκαν
 Αλλθλοδιδακτικά ςχολεία επταετοφσ φοίτθςθσ για τθν Υρωτοβάκμια Εκπαίδευςθ
 τριτάξια Ελλθνικά ςχολεία για τθ Δευτεροβάκμια Εκπαίδευςθ, που βρίςκονταν ςτισ πρωτεφουςεσ των
επαρχιϊν
 τετρατάξια Γυμνάςια (Δευτεροβάκμια Εκπαίδευςθ) ςτισ πρωτεφουςεσ των νομϊν
 Ρανεπιςτιμιο ςτθν Ακινα, το 1837
 Το Ρολυτεχνικό Σχολείο (1837) πρόδρομοσ του ςθμερινοφ Υολυτεχνείου.
Θ εκπαίδευςθ των κοριτςιϊν παραμελικθκε.
Εκκλθςία
Θ ελλθνικι εκκλθςία ορίςτθκε αυτοκζφαλθ, δθλαδι χωρίςτθκε διοικθτικά από το Υατριαρχείο Ξωνςταντινουπόλεωσ,
επειδι το Υατριαρχείο βριςκόταν ςε οκωμανικό ζδαφοσ υπό τθν άμεςθ επιρροι του ςουλτάνου.
Διατάχκθκε το κλείςιμο των μοναςτθριϊν που είχαν μικρό αρικμό μοναχϊν

32
Θ ςτάςθ των Ελλινων

Σι Ζλλθνεσ απζναντι ςτθν Αντιβαςιλεία υπιρξαν αρχικά δφςπιςτοι και ςτθ ςυνζχεια απροκάλυπτα εχκρικοί.
 Αναπτφχκθκαν ςυνωμοτικζσ κινιςεισ με ςκοπό τθν ανατροπι τθσ Αντιβαςιλείασ
 Χθμειϊκθκαν και ανοιχτζσ εξεγζρςεισ (Πεςςθνία, 1834)
Θ περίοδοσ τθσ απόλυτθσ μοναρχίασ του Πκωνα (1835-1843)

Πετά τθν ανάλθψθ τθσ διακυβζρνθςθσ από τον Τκωνα (Πάιοσ 1835) θ κατάςταςθ παραμζνει ίδια.
Σ βαςιλιάσ προςπάκθςε να περιορίςει τθν επιρροι των κομμάτων ενιςχφοντασ κατά περιόδουσ ζνα από αυτά και
βάηοντασ ςτο περικϊριο τα άλλα.
Θ πολιτικι αυτι ςυνάντθςε ζντονεσ αντιδράςεισ που εκφράςτθκαν αρχικά με εξεγζρςεισ τοπικοφ χαρακτιρα (Ϊδρα,
Πεςςθνία)
Θ 3θ Σεπτεμβρίου 1843
 Θ δεινι οικονομικι κατάςταςθ των αγροτϊν
 Θ λθςτεία ςτθν φπαικρο που διογκωνόταν
 Θ αδυναμία τθσ Ελλάδασ να ξεχρεϊςει τα δάνεια με αποτζλεςμα οι Δυνάμεισ να επιβάλλουν οικονομικό
ζλεγχο ςτθ χϊρα και περικοπι των κρατικϊν δαπανϊν
 προκάλεςαν τισ αντιδράςεισ του λαοφ και αρχικά των ςτρατιωτικϊν που περικόπθκαν οι μιςκοί τουσ και
ςτράφθκαν εναντίον του Τκωνα.
Θ γενικι αναταραχι οδιγθςε ςε ζντονθ πολιτικι κινθτοποίθςθ με πρωτεργάτεσ τουσ Αλ. Παυροκορδάτο, Λ. Ξωλζττθ,
Αν. Πεταξά και Αν Οόντο, δθλαδι πολιτικοφσ όλων των κομμάτων.
Ξοινι πεποίκθςθ ιταν ότι θ παραχϊρθςθ ςυντάγματοσ κα απάλλαςςε τθ χϊρα από τουσ Βαυαροφσ και κα τθν
ανακοφφιηε από τθν οικονομικι και κοινωνικι κρίςθ.
ΓΕΓΣΡΣΨΑ
 Ψθ νφχτα τθσ 2θσ προσ τθν 3θ Χεπτεμβρίου 1843 δυνάμεισ τθσ φρουράσ τθσ Ακινασ και πολλοί πολίτεσ με
επικεφαλισ τον ςυνταγματάρχθ Δθμιτριο Ξαλλζργθ και τον αγωνιςτι του ’21 Πακρυγιάννθ,
ςυγκεντρϊκθκαν ζξω από τα ανάκτορα (ςθμερινι Βουλι) και απαίτθςαν ςφνταγμα
 Σ Τκωνασ αρχικά αρνικθκε αλλά τελικά υποχρεϊκθκε να προκθρφξει εκλογζσ για Εκνοςυνζλευςθ, που κα
ψιφιηε ςφνταγμα.

33
ΑΡΟΤΘΝ 3Θ ΣΕΡΤΕΜΒ΢ΙΟΥ 1843 ΕΩΣ ΤΘΝ ΕΞΩΣΘ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ (1862)
Θ κακιζρωςθ τθσ ςυνταγματικισ μοναρχίασ

Θ εκνοςυνζλευςθ μετά το κίνθμα του 1843 ψθφίηει ςφνταγμα.
Το Σφνταγμα του 1844
1. Κεςπίηεται θ ςυνταγματικι μοναρχία
2. Θ νομοκετικι εξουςία αςκείται από κοινοφ από τον βαςιλιά, τθ Γερουςία (ιςόβια μζλθ διοριςμζνα από το
βαςιλιά) και τθ Βουλι (μζλθ εκλεγμζνα από το λαό)
3. Θ εκτελεςτικι εξουςία αςκείται από το βαςιλιά μζςω υπουργϊν που ο ίδιοσ διορίηει και παφει.
Ψο ςφνταγμα του 1844 διζκετε και οριςμζνα φιλελεφκερα ςτοιχεία όπωσ άρκρα για τισ ατομικζσ ελευκερίεσ.
Θ διαμάχθ αυτοχκόνων – ετεροχκόνων

Χτθν Εκνοςυνζλευςθ εκφράςτθκε με ζνταςθ θ αντίκεςθ μεταξφ και ετεροχκόνων και αυτοχκόνων
αυτόχκονεσ ετερόχκονεσ
(Ζλλθνεσ γεννθμζνοι ςε περιοχζσ που (Ζλλθνεσ γεννθμζνοι ςε περιοχζσ ζξω
εντάχκθκαν ςτο ελλθνικό κράτοσ) από τα ςφνορα του ελλθνικοφ κράτουσ)
Διαμαρτφρονταν οι αυτόχκονεσ για τθν κατάλθψθ κζςεων ςτθ δθμόςια διοίκθςθ από ετερόχκονεσ (λόγω μόρφωςθσ)
Πετά από ζντονεσ πιζςεισ των αυτοχκόνων που αποτελοφςαν τθν πλειοψθφία τθσ Εκνοςυνζλευςθσ, αποφαςίςτθκε
οι ετερόχκονεσ,
 δίχωσ να χάςουν το δικαίωμα του πολίτθ, να μθν επιτρζπεται να διοριςτοφν ςε κζςεισ διοίκθςθσ (δεν
αποκλείονταν από τθν εκπαίδευςθ και το ςτρατό)
 να μποροφν να εκλεγοφν βουλευτζσ μόνο ςε οριςμζνουσ οικιςμοφσ ετεροχκόνων, εάν αυτοί διζκεταν
οριςμζνο αρικμό κατοίκων
Θ λειτουργία του πολιτεφματοσ

Κετικι εξζλιξθ αποτζλεςε θ κακιζρωςθ κοινοβουλευτικϊν κεςμϊν
Χθμεία δυςλειτουργίασ του πολιτεφματοσ
 οι υπερεξουςίεσ του βαςιλιά νόκευαν το δθμοκρατικό χαρακτιρα του πολιτεφματοσ
 τα κόμματα ςυνεχίηουν τθ δράςθ τουσ χωρίσ να ζχουν επίςθμθ αναγνϊριςθ.
 Χτισ εκλογζσ του 1844 που ακολοφκθςαν χρθςιμοποιικθκαν ακζμιτα μζςα (καλπονοκεία, εκβιαςμοί,
χρθματιςμοί) για να επθρεαςτοφν οι ψθφοφόροι. Ψζτοιεσ μεκόδουσ εφάρμοςε κυρίωσ του γαλλικό κόμμα και ο
θγζτθσ του, ο Λωάννθσ Ξωλζττθσ, που αναδείχτθκε νικθτισ των εκλογϊν
 Ξατά τθν πρωκυπουργία του (1844-1847), ο Ξωλζττθσ ςυνεργάςτθκε με τον Τκωνα, παραβίαςε κατ’ επανάλθψθ
το ςφνταγμα, αγνόθςε τθ Βουλι και χρθςιμοποίθςε κρατικοφσ πόρουσ για τθν εξυπθρζτθςθ των ψθφοφόρων
του.
Μεγάλθ Ιδζα και αλυτρωτιςμόσ

Για να αναπτυχκεί το φτωχό ελλθνικό κράτοσ κακϊσ οι περιςςότεροι Ζλλθνεσ ηοφςαν ζξω από τα ςφνορά του
κεωρικθκε αναγκαία
Θ διεφρυνςθ των ελλθνικϊν ςυνόρων ϊςτε να ενταχκοφν ςτο ελλθνικό
κράτοσ και οι ελλθνικοί πλθκυςμοί που βρίςκονταν υπό ξζνθ, κυρίωσ
οκωμανικι κατοχι, γεγονόσ που κα εξαςφάλιηε τθν ανάπτυξθ και τθν
πρόοδο του ελλθνικοφ κράτουσ
Θ ιδζα αυτι κυκλοφοροφςε από τθν ίδρυςθ του ελλθνικοφ κράτουσ, ο Ξωλζττθσ όμωσ χρθςιμοποίθςε για πρϊτθ
φορά τον όρο Πεγάλθ Λδζα (αξίηει όλο το ζκνοσ να αγωνιςτεί γι’ αυτι) ςε ομιλία του ςτθν Εκνοςυνζλευςθ το 1844.
 Θ Πεγάλθ Λδζα ζγινε αποδεκτι από τθν ελλθνικι κοινωνία,
 Ωιοκετικθκε ωσ επίςθμθ κρατικι πολιτικι
 Χφράγιςε τθ ηωι και τθν ιδεολογία του ελλθνιςμοφ μζχρι τισ πρϊτεσ δεκαετίεσ του 20ου αιϊνα
Σι Ζλλθνεσ που ηοφςαν ςτθν οκωμανικι αυτοκρατορία ονομάςτθκαν αλφτρωτοι και θ πολιτικι που ςτόχευε ςτθν
ζνταξθ των αλφτρωτων πλθκυςμϊν και των εδαφϊν τουσ ςτον κορμό του ελλθνικοφ κράτουσ, αλυτρωτιςμόσ.

34
Μία άλλθ κζςθ

Σ Αλζξανδροσ Παυροκορδάτοσ και το αγγλικό κόμμα υποςτιριηε ότι μόνο αν προθγοφνταν θ οικονομικι ανάπτυξθ
τθσ Ελλάδασ κα ιταν εφικτι και θ εδαφικι τθσ επζκταςθ. Θ άποψθ αυτι ζβριςκε λιγότερουσ υποςτθρικτζσ.
Ο Κριμαϊκόσ Ρόλεμοσ (1854-1856) και ο ελλθνιςμόσ

Ψο 1854 ξζςπαςε ρωςοτουρκικόσ πόλεμοσ.
Θ Αγγλία και θ Γαλλία τάχκθκαν ςτο πλευρό του ςουλτάνου και ο πόλεμοσ μεταφζρκθκε ςτθ ρωςικι χερςόνθςο τθσ
Ξριμαίασ.
Σ Τκωνασ και πολλοί Ζλλθνεσ κεϊρθςαν το γεγονόσ μια καλι ευκαιρία για διεφρυνςθ των ελλθνικϊν ςυνόρων.
Στισ αρχζσ του 1854, Ζλλθνεσ ςτρατιωτικοί οργάνωςαν εξεγζρςεισ ςτθ Κεςςαλία, τθν Ιπειρο και τθ Πακεδονία.
Ψα αγγλικά και γαλλικά ςτρατεφματα, ςχεδόν αμζςωσ κατζλαβαν τον Υειραιά (1854-1857) απαιτϊντασ από τον
Τκωνα να τθριςει θ Ελλάδα αυςτθρι ουδετερότθτα.
 Θ Φωςία θττικθκε ςτον Ξριμαϊκό πόλεμο.
 Σ ςουλτάνοσ κάτω από τισ πιζςεισ των Πεγάλων Δυνάμεων προχωρεί ςε μεταρρυκμίςεισ γνωςτζσ ωσ Χάτι
Χουμαγιοφν (1856), με ςτόχο τθ διαςφάλιςθ τθσ ιςότθτασ όλων των υπθκόων τθσ οκωμανικισ
αυτοκρατορίασ ανεξάρτθτα από φυλι ι κριςκευμα  εγκαινιάηεται μία περίοδοσ ανάπτυξθσ των Ελλινων
τθσ οκωμανικισ αυτοκρατορίασ
Χτθν Ελλάδα τα τρία παλαιά κόμματα (αγγλικό, γαλλικό, ρωςικό) ζπαψαν να υπάρχουν, κακϊσ μετά τισ εξελίξεισ του
Ξριμαϊκοφ πολζμου θ ελλθνικι κοινι γνϊμθ ζχαςε τθν εμπιςτοςφνθ τθσ και ςτισ τρεισ Πεγάλεσ Δυνάμεισ.
Θ ζξωςθ του Πκωνα (1862)

Θ βακμιαία αςτικοποίθςθ τθσ Ελλάδασ, αν και περιοριςμζνθ ακόμα, είχε φζρει ςτο κοινωνικοπολιτικό προςκινιο μία
νζα γενιά πολιτικϊν με φιλελεφκερεσ ιδζεσ που εκτιμοφςαν ότι ο Τκωνασ δεν είχε πλζον τίποτα να προςφζρει ςτθ
χϊρα.
Ζτςι τθν περίοδο 1859-1862 το κοινωνικό ρεφμα εναντίον του Τκωνα ενιςχφκθκε.
 Χτο Ραφπλιο, το κυριότερο αντιοκωνικό κζντρο, ξζςπαςε τθν 1θ άεβρουαρίου 1862 επανάςταςθ (Ραυπλιακά),
που αν και δεν πζτυχε, ζδειξε τθ φκορά του κακεςτϊτοσ.
 Ψον Σκτϊβριο του 1862 ςταςίαςε και θ φρουρά τθσ Ακινασ
Σ Τκωνασ κθρφχτθκε ζκπτωτοσ και υποχρεϊκθκε να εγκαταλείψει τθ χϊρα. Ζφυγε για το Πόναχο όπου πζκανε το
1867.

35
ΑΡΟ ΤΘΝ ΕΞΩΣΘ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ (1862) ΕΩΣ ΤΟ ΚΙΝΘΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ
Ο Γεϊργιοσ Αϋ βαςιλιάσ των Ελλινων – Θ ενςωμάτωςθ των Επτανιςων

Σι Δυνάμεισ αναγορεφουν βαςιλιά των Ελλινων το 18χρονο δανό πρίγκιπα Γουλιζλμο – Γεϊργιο Γκλφξμπουργκ με
το όνομα Γεϊργιοσ.
Ψο 1863 θ Αγγλία πιεηόμενθ ςοβαρά από τουσ αγϊνεσ των ριηοςπαςτϊν Επτανθςίων για ζνωςθ με τθν Ελλάδα,
προςφζρει ςτο νζο βαςιλιά τθσ Ελλάδασ τα νθςιά του Λονίου.
Θ επίςθμθ ενςωμάτωςθ ςτο ελλθνικό κράτοσ ζγινε το 1864.
Το Σφνταγμα του 1864

Θ Εκνοςυνζλευςθ του 1863 που είχε ιδθ ςυγκλθκεί, είχε ςκοπό τθν ψιφιςθ ςυντάγματοσ.
1) Ψο νζο ςφνταγμα κεμελιωνόταν ςτθ δθμοκρατικι αρχι, δθλαδι αναγνϊριηε το λαό ωσ κυρίαρχο όργανο του
πολιτεφματοσ.
2) Σ βαςιλιάσ οριηόταν ανϊτατοσ άρχοντασ τθσ πολιτείασ.  κεςπιηόταν ωσ νζο πολίτευμα θ βαςιλευόμενθ
δθμοκρατία.
3) Ψθ νομοκετικι εξουςία κα αςκοφςαν από κοινοφ ο βαςιλιάσ και θ Βουλι.
4) Θ Γερουςία καταργικθκε ωσ κεςμόσ αντιδθμοκρατικόσ.
5) Δικαίωμα ψιφου είχαν οι άνδρεσ που είχαν ςυμπλθρϊςει το 21ο ζτοσ τθσ θλικίασ τουσ.
6) Θ εκτελεςτικι εξουςία κα αςκοφνταν από το βαςιλιά με διοριςμζνουσ υπουργοφσ από τον ίδιο.
7) Θ δικαςτικι εξουςία κθρφχτθκε ανεξάρτθτθ.
Εςωτερικζσ πολιτικζσ εξελίξεισ

Σ Αλζξανδροσ Ξουμουνδοφροσ ιταν πολιτικόσ που δζςποςε ςτθν πολιτικι τθν περίοδο 1864-1881.
ίσ πρωκυπουργόσ
1) προχϊρθςε ςε διανομι των εκνικϊν γαιϊν (1871) που είχαν μείνει αδιάκετεσ
2) επιδίωξε τθ διεφρυνςθ των ελλθνικϊν ςυνόρων
3) ερχόταν ςυχνά ςε αντίκεςθ με το βαςιλιά, κυρίωσ ςε κζματα εξωτερικισ πολιτικισ  ο βαςιλιάσ απομάκρυνε
τον Ξουμουνδοφρο από τθν πρωκυπουργία όταν αποφάςιςε τθν αποςτολι ελλθνικοφ ςτρατοφ για τθν
ενίςχυςθ τθσ κρθτικισ επανάςταςθσ των ετϊν 1866-1869.
Δυςλειτουργίεσ του κοινοβουλευτιςμοφ – Υαράγοντεσ αςτάκειασ

1. ρουςφζτια και μικροπολιτικζσ πρακτικζσ
Σι δθμόςιοι υπάλλθλοι δεν ιταν μόνιμοι και πολλοί πολίτεσ κατζφευγαν ςε πιζςεισ προσ τουσ πολιτικοφσ για
να εξαςφαλίςουν κάποιο διοριςμό ςτο δθμόςιο. Δεν υπιρχαν ςυγκροτθμζνα κόμματα οπότε οι βουλευτζσ,
με τθ ςειρά τουσ, ςτιριηαν ςτθ Βουλι εκείνον τον πολιτικό αρχθγό που κα εξαςφάλιηε περιςςότερουσ
διοριςμοφσ των δικϊν τουσ οπαδϊν.
2. Σ βαςιλιάσ ιταν ο ςθμαντικότεροσ παράγοντασ πολιτικισ αςτάκειασ. Τταν διαφωνοφςε με μία κυβζρνθςθ δε
δίςταηε να τθν ανατρζψει.
Θ αρχι τθσ δεδθλωμζνθσ

Ο Χαρίλαοσ Τρικοφπθσ, ζνασ νζοσ πολιτικόσ, εξζφραςε ςε ζνα άρκρο με τον τίτλο «Ψίσ πταίει;» το 1874, τθν αντίκεςθ
του ςτισ πρακτικζσ του βαςιλιά. Θ άποψθ του Ψρικοφπθ ιταν ότι ο βαςιλιάσ κα ζπρεπε να διορίηει πρωκυπουργό
μόνον εκείνον που είχε τθ «δεδθλωμζνθ» εμπιςτοςφνθ τθσ Βουλισ, δθλαδι τθν υποςτιριξθ τθσ πλειοψθφίασ των
βουλευτϊν.
Αντιμζτωποσ με αυτιν τθν κριτικι, ο Γεϊργιοσ διόριςε το 1875, τον επικριτι του έαρίλαο Ψρικοφπθ προςωρινό
πρωκυπουργό για να πραγματοποιθκοφν εκλογζσ.
Χτθ νζα Βουλι, ο Γεϊργιοσ εκφϊνθςε ζνα λόγο γραμμζνο από τον Ψρικοφπθ (Οόγοσ του Κρόνου) όπου αναγνϊριηε
τθν «αρχι τθσ δεδθλωμζνθσ»
Ζτςι αρχίηει μία νζα φάςθ ςτθν πολιτικι ηωι τθσ Ελλάδασ.

36
Ο δικομματιςμόσ
Ψα μικρά κόμματα μετά τθν κακιζρωςθ τθσ αρχισ τθσ δεδθλωμζνθσ δε μποροφςαν αυτόνομα να παίηουν κάποιο
ςθμαντικό ρόλο  είτε εξαφανίςτθκαν
 είτε ενςωματϊκθκαν ςε μεγαλφτερα κόμματα
Ψθ δεκαετία 1885-1895 εναλλάςςονταν ςτθν εξουςία δφο κόμματα με επικεφαλισ
1. το έαρίλαο Ψρικοφπθ
2. το Κόδωρο Δθλιγιάννθ
Το πρόγραμμα του Χαρίλαου Τρικοφπθ

Χτόχοσ  θ δθμιουργία ενόσ ςφγχρονου κράτουσ οικονομικά ανεπτυγμζνου
Βαςικά ςθμεία τθσ πολιτικισ του
 θ καταςκευι μεγάλων ζργων υποδομισ (ςιδθροδρομικό δίκτυο, οδοποιία, διάνοιξθ τθσ διϊρυγασ τθσ
Ξορίνκου) που κα ςτιριηαν τθν οικονομικι ανάπτυξθ
 θ αναςυγκρότθςθ των ζνοπλων δυνάμεων
 θ εξυγίανςθ τθσ δθμόςιασ διοίκθςθσ μζςω τθσ κζςπιςθσ αντικειμενικϊν κριτθρίων πρόςλθψθσ
 θ επιδίωξθ ειρθνικισ ςυμβίωςθσ με τθν οκωμανικισ αυτοκρατορία
Πζτρα για επιτευχκοφν οι παραπάνω ςτόχοι
1) βαρφτατθ φορολογία
2) ςφναψθ μεγάλων δανείων με τράπεηεσ του εξωτερικοφ
3) προνομιακοί όροι ςτουσ Ζλλθνεσ κεφαλαιοφχουσ του εξωτερικοφ για επενδφςεισ
Οι κζςεισ του Θεόδωρου Δθλιγιάννθ

1. μικρότερθ δυνατι φορολόγθςθ
2. δυςβάςταχτα τα μζτρα του Ψρικοφπθ για τα μεςαία και κατϊτερα κοινωνικά ςτρϊματα και εφνοια του Ψρικοφπθ
προσ τουσ οικονομικά ιςχυροφσ
3. κεμιτι θ εναλλαγι οπαδϊν τθσ εκάςτοτε κυβζρνθςθσ ςτισ κρατικζσ κζςεισ  προχϊρθςε ςτθν κατάργθςθ του
τρικουπικοφ νόμου περί «προςόντων των δθμοςίων υπαλλιλων»
Θ πορεία προσ τθν οικονομικι και εκνικι κρίςθ

Ψο 1893 ο έαρίλαοσ Ψρικοφπθσ κθρφςςει τθν πτϊχευςθ τθσ χϊρασ αδυνατϊντασ να ανταποκρικεί ςτισ οικονομικζσ
τθσ υποχρεϊςεισ.
Χτισ εκλογζσ του 1895 ο Ψρικοφπθσ δεν εκλζχτθκε οφτε βουλευτισ.
Ρζοσ πρωκυπουργόσ εκλζχτθκε ο Θ. Δθλιγιάννθσ που ιρκε αντιμζτωποσ με ςωρό προβλθμάτων.

Ψο 1896 ξζςπαςε επανάςταςθ ςτθν Ξριτθ. Υιεηόμενοσ από τθν κοινι γνϊμθ, που εμπνεόταν από τθ Πεγάλθ Λδζα,
ζςτειλε ςτρατό ςτθν Ξριτθ (άεβρουάριοσ 1897)
Ο πόλεμοσ του 1897 και οι πολιτικζσ εξελίξεισ ζωσ το 1908

Χτθ Κεςςαλία αρχίηει ελλθνοτουρκικόσ πόλεμοσ όπου ο ελλθνικόσ ςτρατόσ με αρχθγό το διάδοχο του κρόνου,
Ξωνςταντίνο, θττικθκε.
Σι οκωμανικζσ δυνάμεισ ζφταςαν ωσ τθ Οαμία και ςταμάτθςαν τισ επιχειριςεισ εκκενϊνοντασ τθ Κεςςαλία μόνο
αφοφ ο ςουλτάνοσ ζλαβε τθ διαβεβαίωςθ από τισ Δυνάμεισ ότι θ Ελλάδα κα πλιρωνε τεράςτια πολεμικι
αποηθμίωςθ.
 Για τθν καταβολι τθσ αποηθμίωςθσ θ Ελλάδα αναγκάςτθκε να πάρει ζνα νζο δάνειο.
 Ωποχρεϊκθκε θ χϊρα να δεχτεί μία επιτροπι Διεκνοφσ Σικονομικοφ Ελζγχου (ΔΣΕ) που ανζλαβε τθ
διαχείριςθ των κυριότερων ελλθνικϊν δθμόςιων εςόδων με ςκοπό να διαςφαλιςτεί θ καταβολι τθσ
αποηθμίωςθσ
Πετά τθν ιττα του 1897 θ λαϊκι δυςαρζςκεια εναντίον των πολιτικϊν και των Ανακτόρων ςυνεχϊσ μεγάλωνε.
Σ Γεϊργιοσ ςυνζχιηε να παρεμβαίνει αποφαςιςτικά ςτθν άςκθςθ τθσ εςωτερικισ και τθσ εξωτερικισ πολιτικισ,
 οι ςυνεχείσ παρεμβάςεισ του ίδιου όςο και των μελϊν τθσ βαςιλικισ οικογζνειασ ςτθν πολιτικι ηωι και ςτθ
λειτουργία των ζνοπλων δυνάμεων οδιγθςαν ςτο κίνθμα ςτο Γουδί το 1909.

37
ΤΟ Κ΢ΘΤΙΚΟ ΗΘΤΘΜΑ (1821 – 1905)
1821 – Θ επανάςταςθ ςτθν Ξριτθ καταπνίγθκε από τισ αιγυπτιακζσ δυνάμεισ του Ποχάμετ Άλι ο οποίοσ κράτθςε τον
ζλεγχο του νθςιοφ μζχρι το 1840, οπότε θ Ξριτθ τζκθκε ξανά υπό οκωμανικι κυριαρχία.
Κρθτικό ηιτθμα
Σνομάςτθκαν οι προςπάκειεσ των Ελλινων τθσ Ξριτθσ, των ελεφκερων Ελλινων του ελλθνικοφ κράτουσ για τθν
ζνωςθ τθσ Ξριτθσ με τθν Ελλάδα, κακϊσ και θ εμπλοκι τθσ οκωμανικισ αυτοκρατορίασ και των Δυνάμεων ςε
αυτζσ.
1866 – 1869 Μεγάλθ Κρθτικι Επανάςταςθ

Υαρά τισ αρχικζσ επιτυχίεσ καταπνίγθκε.
Λδιαίτερθ ςτιγμι τθσ επανάςταςθσ υπιρξε θ ανατίναξθ μιασ ομάδασ επαναςτατϊν ςτθ μονι Αρκαδίου (κοντά ςτο
Φζκυμνο)  το ολοκαφτωμα του Αρκαδίου του Νοζμβριο του 1866 προκάλεςε ςυγκίνθςθ ςτθν Ελλάδα και ςτθν
Ευρϊπθ.
1868 – Οργανικόσ Νόμοσ

Σ ςουλτάνοσ παραχωρεί τον Σργανικό Ρόμο, ζνα είδοσ τοπικοφ ςυντάγματοσ
 πρόςλθψθ χριςτιανϊν υπαλλιλων ςτθ διοίκθςθ
 ςυμμετοχι χριςτιανϊν αντιπροςϊπων ςτθ Γενικι Διοίκθςθ
 ιςοτιμία τουρκικισ και ελλθνικισ γλϊςςασ
 μεικτά δικαςτιρια (αποτελοφμενα από χριςτιανοφσ και μουςουλμάνουσ)
1878 – Σφμβαςθ τθσ Χαλζπασ

Σ ςουλτάνοσ παραχωρεί τθ Χφμβαςθ τθσ έαλζπασ (προάςτιο των έανίων). Χφμφωνα με αυτιν
1. ο Γενικόσ Διοικθτισ κα μποροφςε να είναι και χριςτιανόσ
2. ςτθ Γενικι Διοίκθςθ κα πλειοψθφοφςαν χριςτιανοί
3. κεςπίηεται κακεςτϊσ θμιαυτονομίασ
Θ Χφμβαςθ τθσ έαλζπασ κα καταργθκεί με πρόςχθμα μία ακόμα αποτυχθμζνθ επανάςταςθ των Ξρθτϊν το 1889.
Θ επανάςταςθ του 1896-1897

Εξελίχκθκε ςε ελλθνοτουρκικό πόλεμο, όπου θ Ελλάδα θττικθκε.
Κρθτικι Ρολιτεία 1897

Πετά από παρζμβαςθ των Δυνάμεων, ο ςουλτάνοσ αναγνϊριςε τθ δθμιουργία αυτόνομθσ Κρθτικισ Ρολιτείασ με
φπατο αρμοςτι τον πρίγκιπα Γεϊργιο, δευτερότοκο γιο του βαςιλιά τθσ Ελλάδασ Γεϊργιου.
Ωπουργόσ Δικαιοςφνθσ τθσ Ξρθτικισ Υολιτείασ διορίςτθκε ζνασ νζοσ πολιτικόσ, ο Ελευκζριοσ Βενιηζλοσ.
1905 – Επανάςταςθ ςτο Θζριςο

Θ ολιγωρία του φπατου αρμοςτι τθσ Ξριτθσ ςτο ηιτθμα τθσ ζνωςθσ με τθν Ελλάδα προκάλεςε τθν ζκρθξθ μιασ νζασ
επανάςταςθσ ςτο Κζριςο των έανίων με επικεφαλισ τουσ Ελευκζριο Βενιηζλο, Ξωνςταντίνο άοφμθ και Ξωνςταντίνο
Πάνο, οι οποίοι κιρυξαν τθν ζνωςθ τθσ Ξριτθσ με τθν Ελλάδα.
Σ Γεϊργιοσ αντικαταςτάκθκε ςτθ κζςθ του αρμοςτι από τον Αλζξανδρο Ηαΐμθ.
Σι Δυνάμεισ αναμειγνφονται άμεςα ςτο κρθτικό ηιτθμα, επιδιϊκοντασ τθ διατιρθςθ των ιςορροπιϊν ςτθν περιοχι
και αποτρζπουν τθν ζνωςθ τθσ Ξριτθσ με τθν Ελλάδα.

38
ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΤΩΝ ΑΛΛΘΛΟΣΥΓΚ΢ΟΥΟΜΕΝΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΡΙΔΙΩΞΕΩΝ
Βαλκάνια 19οσ αιϊνασ  αλλθλοςυγκρουόμενεσ εκνικζσ επιδιϊξεισ των βαλκανικϊν λαϊν

 Χζρβοι / αυτόνομοι 1812-1815
 Ζλλθνεσ / ιδρφουν ανεξάρτθτο εκνικό κράτοσ 1830
 Βοφλγαροι / ιδρφουν Εξαρχία, ανακθρφςςουν ανεξάρτθτθ βουλγαρικι εκκλθςία 1870
Θ βαλκανικι κρίςθ των ετϊν 1875-1878

΢εςποφν ςτα Βαλκάνια επαναςτάςεισ που ςτθρίηονται ςτισ εκνικζσ ιδεολογίεσ
 Χτθν Ερηεγοβίνθ, ςτθ Βοςνία, ςτθ Βουλγαρία (1875-1876)
o Θ οκωμανικι αυτοκρατορία απαντά με μαηικζσ ςφαγζσ και θ Φωςία αντιδρϊντασ τθσ κθρφςςει
τον πόλεμο το 1877
 Επαναςτάςεισ ελλθνικϊν πλθκυςμϊν ςτθ Κεςςαλία, ςτθ Πακεδονία, ςτθν Ιπειρο, ςτθν Ξριτθ (1878)
Θ Συνκικθ του Αγίου Στεφάνου (Φεβρουάριοσ 1878)

Θ νίκθ τθσ Φωςίασ ςτο ρωςοτουρκικό πόλεμο οδιγθςε ςτθν υπογραφι από το ςουλτάνο τθσ Χυνκικθσ του
Αγίου Χτεφάνου, το άεβρουάριο του 1878.
Βαςικόσ όροσ : Δθμιουργία αυτόνομθσ θγεμονίασ τθσ Βουλγαρίασ, τθσ «Πεγάλθσ Βουλγαρίασ» με πολλζσ
περιοχζσ ςτθν επικράτειά τθσ με ελλθνικοφσ πλθκυςμοφσ.
Σι αποφάςεισ του Αγίου Χτεφάνου υπονόμευαν
/ τισ ελλθνικζσ επιδιϊξεισ κακϊσ και
/ τα αγγλικά ςυμφζροντα ςτθν περιοχι
Το Συνζδριο του Βερολίνου (Ιοφνιοσ 1878)

Θ Πεγάλθ Βρετανία και θ Γερμανία αντιδροφν ςτθ ςυνκικθ του Αγίου Χτεφάνου και απαιτοφν ανακεϊρθςθ
τθσ ςυνκικθσ.
Πε πρωτοβουλία τουσ ςυγκαλείται, τον Λοφνιο του 1878, το ςυνζδριο του Βερολίνου
1) Απορρίπτεται από τθν αγγλικι και γερμανικι διπλωματία θ δθμιουργία μιασ «Πεγάλθσ
Βουλγαρίασ»
2) Υροτείνεται θ ίδρυςθ μιασ μικρότερθσ ςε ζκταςθ αυτόνομθσ Βουλγαρίασ και μιασ αυτόνομθσ
Ανατολικισ Φωμυλίασ (ςθμερινι νότια Βουλγαρία) υπό τθν επικυριαρχία του ςουλτάνου
3) Θ Χερβία, θ Φουμανία και το Παυροβοφνιο κθρφςςονται ανεξάρτθτεσ
4) Θ Πακεδονία, θ Κράκθ και θ Ιπειροσ παρζμειναν ςτθν οκωμανικι αυτοκρατορία
5) Θ διοίκθςθ τθσ Βοςνίασ Ερηεγοβίνθσ ανατζκθκε ςτθν Αυςτροουγγαρία
6) Θ Ξφπροσ παραχωρικθκε ςτθν Αγγλία
Θ ενςωμάτωςθ τθσ Θεςςαλίασ και τθσ Άρτασ ςτθν Ελλάδα (1881)

Πετά από ελλθνοτουρκικζσ διαπραγματεφςεισ θ Κεςςαλία (εκτόσ από τθν Ελαςςόνα) και θ επαρχία τθσ
Άρτασ ενςωματϊκθκαν ςτο ελλθνικό κράτοσ (1881).
Θ προςάρτθςθ τθσ Α. ΢ωμυλίασ από τθ Βουλγαρία (1885)

Ψο 1885 οι Βοφλγαροι παραβιάηουν τισ αποφάςεισ του ςυνεδρίου του Βερολίνου και προςαρτοφν τθν
Ανατολικι Φωμυλία, περιοχι με ςθμαντικι ελλθνικι παρουςία.
o Θ Χερβία αντιδρά και κθρφςςει πόλεμο ςτθ Βουλγαρία
o Χτθν Ελλάδα θ κοινι γνϊμθ ικελε ζνοπλθ επζμβαςθ, αλλά θ κυβζρνθςθ ζμεινε ουδζτερθ κάτω
από τισ πιζςεισ των Δυνάμεων

39
Μακεδονικό ηιτθμα και μακεδονικόσ αγϊνασ
Μακεδονικό ηιτθμα ονομάςτθκε ο αγϊνασ για τον

ζλεγχο τθσ Πακεδονίασ, που ιταν τμιμα τθσ οκωμανικισ
αυτοκρατορίασ
Ζλλθνεσ, Βοφλγαροι και Χζρβοι διεκδίκθςαν με βάςθ τισ εκνικζσ τουσ επιδιϊξεισ τθν ενςωμάτωςθ ολόκλθρθσ ι
μζρουσ τθσ Πακεδονίασ.
Θ ςφγκρουςθ αρχικά εκδθλϊκθκε ωσ αγϊνασ για τον ζλεγχο τθσ εκπαίδευςθσ και τθσ κρθςκευτικισ ςυνείδθςθσ των
κατοίκων τθσ περιοχισ
Χφντομα πιρε ζνοπλθ μορφι.
Δράςθ των Βοφλγαρων

 Ψο 1893 ιδρφκθκε ςτθ Κεςςαλονίκθ από Βοφλγαρουσ τθσ Πακεδονίασ θ Εςωτερικι Μακεδονικι Επαναςτατικι
Οργάνωςθ (ΕΜΕΟ)
ςκοπόσ: θ ζνωςθ των πλθκυςμϊν τθσ Πακεδονίασ και τθσ Κράκθσ, ανεξαρτιτωσ εκνικότθτασ για τθν αποτίναξθ
του οκωμανικοφ ηυγοφ και τθν αυτονόμθςθ τθσ Πακεδονίασ
 Ψο 1895 ιδρφεται ςτθ Χόφια θ Ανϊτατθ Μακεδονικι Επιτροπι (Komitet)
ςτόχοσ: ο ξεςθκωμόσ των κατοίκων τθσ Πακεδονίασ κατά τθσ οκωμανικισ εξουςίασ για τθ δθμιουργία μιασ
αυτόνομθσ Πακεδονίασ που κα ενωνόταν με τθ Βουλγαρία
το 1898 οργανϊνονται ςτθ Πακεδονία ζνοπλεσ ομάδεσ Βοφλγαρων που ζμειναν γνωςτοί ωσ «κομιτατηιδεσ».
Δράςθ των Ελλινων

 Ψο 1896-1897 ζφταςαν ςτθ Πακεδονία οι πρϊτεσ ζνοπλεσ ελλθνικζσ ομάδεσ και άρχιςαν να εμπλζκονται ςε
ςυγκροφςεισ με ομάδεσ κομιτατηιδων.
 Δραςτθριοποιοφνται διάφοροι Ζλλθνεσ, όπωσ ο μθτροπολίτθσ Ξαςτοριάσ Γερμανόσ Ξαραβαγγζλθσ και οι
διπλωμάτεσ Μων Δραγοφμθσ και Οάμπροσ Ξορομθλάσ.
 ΢εχωριςτι μορφι του μακεδονικοφ αγϊνα υπιρξε ο Υαφλοσ Πελάσ
Ψον Λοφλιο του 1903 οργανϊνεται από τθν ΕΠΕΣ εξζγερςθ ςτθ Πακεδονία (εξζγερςθ του Μλιντεν) που καταπνίγθκε
από τον οκωμανικό ςτρατό.
Από τισ αρχζσ του 1904 φτάνουν ςτθ Πακεδονία Ζλλθνεσ αξιωματικοί.
Χτισ ςυγκροφςεισ πλζον εμπλζκονται και τουρκικά ςτρατεφματα.
Το κίνθμα των Νεότουρκων (1908)

Θ οκωμανικι αυτοκρατορία παρουςίαηε εμφανι ςυμπτϊματα παρακμισ
Ψοφρκοι αξιωματικοί, αςτοί και διανοοφμενοι ιδρφουν τθν οργάνωςθ Ζνωςθ και Ρρόοδοσ
με ςτόχο τθν αντίδραςθ ςε αυτιν τθν κατάςταςθ
ονομάςτθκαν Ρεότουρκοι, γεγονόσ που δείχνει ότι προτάςςουν ωσ βαςικό ςτοιχείο τθν εκνικι και όχι
τθ κρθςκευτικι τουσ ταυτότθτα
Ψο καλοκαίρι του 1908 ξεςπά ςτθ Κεςςαλονίκθ το κίνθμα των Ρεότουρκων που αρχικά προκάλεςε τθ ςυμπάκεια των
βαλκανικϊν λαϊν εξαιτίασ των φιλελεφκερων ιδεϊν που πρζςβευαν.
 Ωποχρεϊνουν το ςουλτάνο να παραχωριςει ςφνταγμα
 Δόκθκε αμνθςτία ςτουσ ζνοπλουσ Ζλλθνεσ και Βοφλγαρουσ

40
Θ ΕΛΛΘΝΙΚΘ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 19Ο ΑΙΩΝΑ
Ζκταςθ τθσ Ελλάδασ

Είναι ςχετικά μικρι  Υεριλαμβάνει τθν Υελοπόννθςο, τθ Χτερεά Ελλάδα, τα νθςιά των Ξυκλάδων
1864 προςαρτϊνται τα νθςιά του Λονίου
1881 προςαρτάται θ Κεςςαλία και θ Άρτα
Ρλθκυςμόσ
Ψο 1830 καταγράφονται περίπου 750.000 άνκρωποι.
Ξατά το 19ο αιϊνα ο πλθκυςμόσ παρουςιάηει ομαλι αφξθςθ.
Διπλάςιοι ιταν περίπου οι Ζλλθνεσ που ηοφςαν ζξω από τα ςφνορα του κράτουσ.
Χθμαντικά αςτικά κζντρα ιταν
 θ Ακινα – πρωτεφουςα του κράτουσ από το 1834. Σ πλθκυςμόσ τθσ δεκαπλαςιάςτθκε τθν περίοδο 1840-
1907
 θ Υάτρα
 θ Χφροσ
 ο Υειραιάσ αναπτφςςεται προσ τα τζλθ του αιϊνα
Αγροτικόσ τομζασ
Δζςποηε ςτθν ελλθνικι οικονομία
Εκνικζσ γαίεσ  αποτελοφςαν μεγάλο τμιμα των καλλιεργιςιμων εδαφϊν, περίπου 5.000.000 ςτρζμματα. Υρόκειται
για εκτάςεισ γθσ που προεπαναςτατικά ιταν οκωμανικζσ ιδιοκτθςίεσ και πζραςαν μετά τθν επανάςταςθ ςτο
ελλθνικό δθμόςιο.
 Ψο ελλθνικό κράτοσ αρχικά δεν τόλμθςε να τισ εκμεταλλευτεί
o είτε διανζμοντάσ τεσ δωρεάν ςτουσ Ζλλθνεσ αγρότεσ που τισ καλλιεργοφςαν και τισ διεκδικοφςαν
o είτε πουλϊντασ τεσ όπωσ ηθτοφςαν οι πρόκριτοι
 Ψο κζμα των εκνικϊν γαιϊν εκκρεμοφςε για πολλά χρόνια και ζτςι μεγάλο μζροσ τουσ καταπατικθκε και
μετατράπθκε ςε ιδιοκτθςίεσ.
 Ψο 1871 ο Αλζξανδροσ Ξουμουνδοφροσ διζνειμε όςεσ εκνικζσ γαίεσ είχαν απομείνει.
Ψο ηιτθμα των τςιφλικιϊν

Πετά τθν ενςωμάτωςθ τθσ Κεςςαλίασ το 1881 προζκυψε το μεγάλο πρόβλθμα των τςιφλικιϊν  μεγάλα κτιματα
που ανικαν ςε Ψοφρκουσ γαιοκτιμονεσ και καλλιεργοφνταν από κολίγουσ (ακτιμονεσ Ζλλθνεσ αγρότεσ).
Σι κολίγοι κεϊρθςαν ότι θ γθ κα μοιραηόταν ςε αυτοφσ.
ίςτόςο θ Ελλάδα είχε δεςμευτεί με διεκνι ςυνκικθ να ςεβαςτεί τα περιουςιακά δικαιϊματα των Ψοφρκων
ιδιοκτθτϊν, οπότε και τα τςιφλίκια πουλικθκαν από τουσ Ψοφρκουσ ςε Ζλλθνεσ κεφαλαιοφχουσ.
Πε εξαίρεςθ τθ Κεςςαλία, όπου υπιρχε μεγάλθ ιδιοκτθςία γθσ, θ ελλθνικι γεωργία βαςιηόταν ςτο μικρό αγροτικό
κλιρο που καλλιεργοφνταν από τον αγρότθ και τθν οικογζνειά του.
Ρροϊόντα: ςταφίδα, ελιζσ, καπνά και ςιτθρά
Λδιαίτερα θ ςταφίδα, λόγω τθσ μεγάλθσ ηιτθςθσ από τισ ευρωπαϊκζσ αγορζσ, εξελίχκθκε ςτα μζςα του 19ου αιϊνα ςε
μοναδικι καλλιζργεια (μονοκαλλιζργεια) κυρίωσ ςτθ ΒΔ Υελοπόννθςο.
 ςυςςϊρευςθ πλοφτου
 τοπικζσ οικονομίεσ ευάλωτεσ ςτισ διεκνείσ κρίςεισ. Τταν κάποιεσ χρονιζσ παρουςιάηονταν δυςκολίεσ ςτθν
πϊλθςθ τθσ ςταφίδασ ςτο εξωτερικό οι τοπικζσ κοινωνίεσ κλονίηονταν (ςταφιδικζσ κρίςεισ)
Εμπόριο
Λδίωσ το εξωτερικό είχε μεγάλθ βαρφτθτα.
Εξάγονταν ςταφίδα, λάδι και άλλα αγροτικά προϊόντα.
Ειςάγονταν δθμθτριακά, κυρίωσ ςιτάρι, υφάςματα και νιματα.
Χτα τζλθ του 19ου αιϊνα αυξικθκαν οι ειςαγωγζσ άνκρακα, ξυλείασ και μθχανθμάτων

41
Ναυτιλία
Ωπιρξε κφριοσ μοχλόσ τθσ οικονομικισ ανάπτυξθσ.
 Θ Υάτρα παρζμεινε το κφριο λιμάνι εξαγωγισ ςταφίδασ.
 Θ Χφροσ αναδείχτθκε ςε κφριο εμπορικό κζντρο τθσ χϊρασ και ζνα από τα ςθμαντικότερα τθσ Πεςογείου.
 Ψισ τελευταίεσ δεκαετίεσ του αιϊνα αρχίηει θ γριγορθ ανάπτυξθ του Υειραιά.
Τραπεηικό ςφςτθμα
Αναπτφςςεται με τθν ίδρυςθ τθσ Εκνικισ Ψράπεηασ τθσ Ελλάδοσ (ΕΨΕ) το 1841. Θ ΕΨΕ ιδρφκθκε με πρωτοβουλία του
κράτουσ και τθσ παραχωρικθκε το δικαίωμα να εκδίδει χαρτονομίςματα.
Πζχρι τότε θ ανάγκθ χρθμάτων μετρθτϊν γινόταν με ιδιωτικό δανειςμό.
Βιομθχανία
Αναπτφχκθκε με αργοφσ ρυκμοφσ. Εξαιτίασ
1) τθσ ζλλειψθσ κεφαλαίων
2) τθσ μικρισ αγοράσ
3) τθσ ζλλειψθσ πρϊτων υλϊν και καυςίμων
4) τθσ χρόνιασ ζλλειψθσ εργατικϊν χεριϊν
5) τθσ πίεςθσ των φτθνϊν ειςαγόμενων βιομθχανικϊν προϊόντων
΢όλοσ του κράτουσ

Ιταν ςθμαντικόσ για τθν ανάπτυξθ τθσ ελλθνικισ οικονομίασ το 19ο αιϊνα.
 Ξάνει επενδφςεισ ςε ζργα υποδομισ
 Διαμορφϊνει ευνοϊκό κεςμικό πλαίςιο
Χτόχοσ ιταν, κυρίωσ επί Ψρικοφπθ, ο εκςυγχρονιςμόσ τθσ οικονομίασ
Το εξωελλαδικό ελλθνικό κεφάλαιο

Χτράφθκε προσ τθν Ελλάδα από τισ αρχζσ τθσ δεκαετίασ του 1870 Ευνοϊκοί παράγοντεσ
 Θ πίεςθ από τθν οικονομικι κρίςθ του 1873 και
 Ψο ευνοϊκό επενδυτικό πλαίςιο τθσ εποχισ του Ψρικοφπθ
Σι επενδφςεισ είχαν ωςτόςο ευκαιριακό χαρακτιρα.
Γενικά οι ρυκμοί οικονομικισ ανάπτυξθσ τθσ Ελλάδασ το 19 αιϊνα ιταν χαμθλότεροι από τουσ αντίςτοιχουσ τθσ
δυτικισ Ευρϊπθσ, αλλά ιταν οι υψθλότεροι που επιτεφχκθκαν ςτθν ευρφτερθ περιοχι των Βαλκανίων και τθσ
Ανατολικισ Πεςογείου.
Κοινωνία
έαρακτθριηόταν από αργι αλλά ςυνεχι μεταβολι.
Ξφριοσ άξονασ των αλλαγϊν ιταν θ βακμιαία αςτικοποίθςθ, δθλαδι θ ενίςχυςθ τθσ κοινωνικισ κζςθσ και του ρόλου
των αςτικϊν ςτρωμάτων ςτο ευρφτερο πλαίςιο τθσ ελλθνικισ κοινωνίασ.
Αγρότεσ
Αποτελοφςαν τθ ςυντριπτικι πλειονότθτα.
 Ιταν μικροϊδιοκτιτεσ. Εργάηονταν με τισ οικογζνειεσ τουσ και ςπάνια μίςκωναν εργατικά χζρια.
 Ακτιμονεσ κολίγοι τθσ Κεςςαλίασ, μετά τθν ενςωμάτωςθ τθσ Κεςςαλίασ ζχαςαν πολλά από τα δικαιϊματά
τουσ κακϊσ οι Ζλλθνεσ τςιφλικάδεσ μποροφςαν να τουσ διϊξουν ανά πάςα ςτιγμι από τθ γθ τουσ.
Αςτοί
Ψα αςτικά ςτρϊματα αποτελοφςαν
 Σι επιχειρθματίεσ που αςχολοφνταν με το εμπόριο, τθ ναυτιλία, τισ τραπεηικζσ εργαςίεσ, τθ βιομθχανία
 Σι δθμόςιοι υπάλλθλοι
Ζπαιηαν δυναμικό ρόλο και ενίςχυαν ςυνεχϊσ τθν παρουςία τουσ ςτθ διάρκεια του 19ου αιϊνα

42
Εργάτεσ
Χε μεγάλο βακμό ιταν γυναίκεσ και παιδιά, εμφανίςτθκαν ςτθν ελλθνικι κοινωνία αργά λόγω τθσ κακυςτερθμζνθσ
εκβιομθχάνιςθσ.
Ηοφςαν ςε άκλιεσ ςυνκικεσ.
Κοινωνικοί μεταςχθματιςμοί
Θ μετανάςτευςθ
 φαινόμενο ςυνθκιςμζνο ςτο φτωχό ελλαδικό χϊρο, εντάκθκε το 19ο αιϊνα με προοριςμό ςυνικωσ τισ πλοφςιεσ
ελλθνικζσ παροικίεσ του εξωτερικοφ, ιδίωσ τθν Αίγυπτο.
 Σι ςταφιδικζσ κρίςεισ ςτα τζλθ του 19ου αιϊνα, ςε ςυνδυαςμό με τθ ηιτθςθ εργατικϊν χεριϊν ςτισ ΘΥΑ
δθμιοφργθςαν ζνα μεταναςτευτικό ρεφμα αγροτϊν, κυρίωσ από τθν Υελοπόννθςο
Διανομι τςιφλικιϊν
Σι αγϊνεσ των κολίγων τθσ Κεςςαλίασ ζφταςαν μζχρι τθν ζνοπλθ ςφγκρουςθ με το κράτοσ (Ξιλελζρ, 1910)
γεγονόσ που ϊκθςε αργότερα ςτθ διανομι των τςιφλικιϊν.
Εργατικό κίνθμα
Αυτιν τθν εποχι κάνει τα πρϊτα του βιματα.
 Ψθ δεκαετία του 1870 ςθμειϊκθκαν οι πρϊτεσ απεργίεσ και κυκλοφόρθςαν εφθμερίδεσ και ζντυπα που
υπεραςπίηονταν τα αιτιματα των εργατϊν.
 Άρχιςαν να διαδίδονται οι ςοςιαλιςτικζσ ιδζεσ, από οριςμζνουσ κφκλουσ διανοοφμενων
 Ψο 1891 γιορτάςτθκε για πρϊτθ φορά ςτθν Ελλάδα η εργατική Πρωτομαγιά, ςτο Υανακθναϊκό ςτάδιο
Γυναικείο ηιτθμα
Θ αναγνϊριςθ των δικαιωμάτων των γυναικϊν
Θ κζςθ τθσ γυναίκασ τζκθκε ωσ ηιτθμα ςτο πλαίςιο των γενικότερων κοινωνικϊν αναηθτιςεων που ζφερε θ
αςτικοποίθςθ.
Ξφριο αίτθμα ιταν θ ανάγκθ εκπαίδευςθσ των γυναικϊν, που ιταν ζωσ τότε παραμελθμζνθ.

43
Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΣΟ ΚΙΝΗΜΑ ΢ΣΟ ΓΟΤΔΙ (1909) ΕΩ΢ ΣΟ ΣΕΛΟ΢ ΣΩΝ

ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ (1913)
ΤΟ ΚΙΝΘΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ (1909)
Υαρατθρείται πολιτικι αςτάκεια κατά τθν τελευταία δεκαετία του 19ου αιϊνα που εντάκθκε ςτισ αρχζσ του 20ου
αιϊνα
1) ςοβαρά οικονομικά προβλιματα (1893, πτϊχευςθ / 1898 / Διεκνισ Σικονομικόσ Ζλεγχοσ)
2) δυςκολία ςτθ διάκεςθ των αγροτικϊν προϊόντων ςτισ αγορζσ του εξωτερικοφ εξαιτίασ τθσ διεκνοφσ οικονομικισ
φφεςθσ
3) περιοριςμζνα τα εμβάςματα των Ελλινων μεταναςτϊν από τθν Αμερικι και τθν Αίγυπτο
4) αδυναμία τθσ πολιτικισ θγεςίασ να διαχειριςτεί τισ εκνικζσ διεκδικιςεισ, με αποτζλεςμα άλλοτε να οδθγεί τθ
χϊρα ςε ιττα (πόλεμοσ του 1897), άλλοτε να κατθγορείται για αδράνεια μπροςτά ςτισ εξελίξεισ
κυβερνιςεισ ςφντομθσ κθτείασ διαδζχονται θ μία τθν άλλθ χωρίσ καμιά να φαίνεται ικανι να
αντιμετωπίςει τα κρίςιμα προβλιματα τθσ χϊρασ.
ΣΥΝΕΡΕΙΕΣ
Ψο κφροσ των πολιτικϊν και τθσ μοναρχίασ ςυνεχϊσ μειωνόταν. Θ μοναρχία κατθγοροφνταν
 για ςυνεχείσ παρεμβάςεισ ςτισ ζνοπλεσ δυνάμεισ, που αποδίδονταν από πολλοφσ ςτισ επιλογζσ
του διαδόχου Ξωνςταντίνου
 για τθ ςτάςθ του φπατου αρμοςτι τθσ Ξριτθσ πρίγκιπα Γεωργίου, που κεωρικθκε υπεφκυνοσ για
τθ ριξθ με το Βενιηζλο και τθν επανάςταςθ του Κερίςου (1905)
Στρατιωτικόσ Σφνδεςμοσ
Χε αυτζσ τισ ςυνκικεσ ιδρφκθκε το Πάιο του 1909, ο Χτρατιωτικόσ Χφνδεςμοσ, μία οργάνωςθ κατϊτερων
αξιωματικϊν.
Ψα μζλθ του δυςφοροφςαν τόςο για το ότι θ βαςιλικι οικογζνεια προωκοφςε τουσ ευνοοφμενουσ τθσ ςτο ςτρατό όςο
και για τθν κακι κατάςταςθ των ενόπλων δυνάμεων.
Κίνθμα ςτο Γουδί

Αρχικά θ πολιτικι θγεςία προςπάκθςε να διαπραγματευτεί με τον Χφνδεςμο.
Χτισ 12 Αυγοφςτου 1909 προςπάκθςε να ςυλλάβει τθν θγεςία του Χυνδζςμου.
Σ Χφνδεςμοσ ανζκεςε τθν αρχθγία ςτο ςυνταγματάρχθ Ρικόλαο Ηορμπά και προχϊρθςε ςτισ 15 Αυγοφςτου 1909
ςτθν εκδιλωςθ κινιματοσ με κζντρο το ςτρατόπεδο ςτο Γουδί.
Θ κυβζρνθςθ δε διζκετε τισ δυνάμεισ για να αντιμετωπίςει τουσ κινθματίεσ και ζτςι δζχτθκε τουσ όρουσ τθσ.
Σι κινθματίεσ επζςτρεψαν ςτθ κζςθ τουσ αλλά διατιρθςαν ακζραια τθν οργάνωςι τουσ.
Αιτιματα
1. αναδιοργάνωςθ των ενόπλων δυνάμεων
 απομάκρυνςθ από το ςτράτευμα των πριγκίπων, δθλαδι του διαδόχου Ξωνςταντίνου και των άλλων
γιων του βαςιλιά
 κατάργθςθ τθσ ευνοιοκρατίασ και
 ανεμπόδιςτθ βακμολογικι εξζλιξθ όλων των αξιωματικϊν
2. μεταρρυκμίςεισ ςτθ διοίκθςθ του κράτουσ
3. ςτθν οικονομία
4. ςτθ δικαιοςφνθ
5. ςτθν εκπαίδευςθ

44
΢όλοσ του Συνδζςμου

Ψα γενικότερα αιτιματα του Χυνδζςμου ιταν κολά, γενικά και αόριςτα αλλά αυτό δεν εμπόδιςε τθν υιοκζτθςι τουσ
από τθν ελλθνικι κοινωνία.
Ψο κίνθμα ςτο Γουδί το 1909 λειτοφργθςε ςαν καταλφτθσ που προκάλεςε μία ζκρθξθ γενικότερων λαϊκϊν αιτθμάτων,
που ςτρζφονταν κατά τθσ «ςυναλλαγισ» και ςυνοψίηονταν ςτο γενικό αλλά επιτακτικό αίτθμα τθσ «Ανόρκωςθσ»
του κράτουσ.
Χτισ 14 Χεπτεμβρίου 1909, ο λαόσ τθσ Ακινασ, ςυμμετείχε ςε ζνα εντυπωςιακό ςυλλαλθτιριο που οργάνωςε ο
Χφνδεςμοσ και διάφορεσ επαγγελματικζσ οργανϊςεισ και εξζφραςε τθν υποςτιριξθ του ςτο κίνθμα.
Ρολιτικζσ εξελίξεισ
 Σ Γεϊργιοσ διόριςε τθν κυβζρνθςθ Παυρομιχάλθ μετά τθν εκδιλωςθ του κινιματοσ μζςω τθσ οποίασ ο
Χφνδεςμοσ προςπάκθςε να υλοποιιςει τισ επιδιϊξεισ του. ίςτόςο θ αμοιβαία καχυποψία δεν επζτρεψε να
προκφψει κάποιο ουςιαςτικό αποτζλεςμα.
 Θ θγεςία του Χυνδζςμου κάλεςε ςτθν Ακινα τον Ελευκζριο Βενιηζλο που είχε διακρικεί ςτθν πολιτικι ηωι τθσ
Ξριτθσ και ςτουσ αγϊνεσ των Ξρθτικϊν για ζνωςθ με τθν Ελλάδα.

45
Ο ΕΛΕΥΘΕ΢ΙΟΣ ΒΕΝΙΗΕΛΟΣ Ρ΢ΩΘΥΡΟΥ΢ΓΟΣ: Θ ΒΕΝΙΗΕΛΙΚΘ ΡΟΛΙΤΙΚΘ ΤΘΣ ΡΕ΢ΙΟΔΟΥ 1910-1912
Σ Χτρατιωτικόσ Χφνδεςμοσ μετά το κίνθμα ςτο Γουδί καλεί ςτθν Ακινα τον Ελευκζριο Βενιηζλο και του προτείνει τθν
πρωκυπουργία
 ο Βενιηζλοσ αρνείται
 δε ςυμφωνεί με όςουσ ικελαν τθν κατάργθςθ τθσ μοναρχίασ κακϊσ κεωροφςε ότι μια τζτοια απόφαςθ κα
δίχαηε το λαό ςε μία κρίςιμθ εποχι για τισ εξελίξεισ ςτα Βαλκάνια
Χυμφωνικθκε ανάμεςα ςτο Χφνδεςμο, το βαςιλιά, το Βενιηζλο και τα παλιά κόμματα να γίνουν εκλογζσ για τθν
ανάδειξθ Ανακεωρθτικισ Βουλισ και όχι Χυντακτικισ, όπωσ ηθτοφςαν οριςμζνοι.
Πετά τισ εκλογζσ του Ροεμβρίου και του Αυγοφςτου του 1910, το κόμμα του Βενιηζλου, το Ξόμμα των άιλελευκζρων,
που αποτελοφνταν από νζουσ πολιτικοφσ κζρδιςε τθν πλειοψθφία ςτθ Βουλι.
Ανακεωρθμζνο ςφνταγμα του 1911

1. προςτατεφονταν αποτελεςματικότερα οι ατομικζσ ελευκερίεσ
2. επζτρεπε τθν απαλλοτρίωςθ τθσ γθσ από ιδιοκτιτεσ προκειμζνου να μοιραςτοφν ςε ακτιμονεσ
3. κζςπιηε τθ μονιμότθτα των δθμοςίων υπαλλιλων
4. απαγόρευε ςτουσ ςτρατιωτικοφσ και ςτουσ δθμόςιουσ υπαλλιλουσ να εκλζγονται βουλευτζσ
5. κακιζρωνε υποχρεωτικι δωρεάν εκπαίδευςθ
Χθμαντικό ιταν το ζργο και οι παρεμβάςεισ για τθν προϊκθςθ των μεταρρυκμίςεων τθσ ολιγομελοφσ ομάδασ των
Κοινωνιολόγων με επικεφαλισ τον Αλζξανδρο Υαπαναςταςίου.
Ζνοπλεσ δυνάμεισ
Σ Βενιηζλοσ
 επιχείρθςε αναδιοργάνωςθ των ενόπλων δυνάμεων
 φρόντιςε να αποκτιςει επιρροι ςτο ςτράτευμα
 επιδίωξε τθν αξιοποίθςθ όλων των αξιωματικϊν
 επανζφερε ςτθν θγεςία του ςτρατοφ το διάδοχο Ξωνςταντίνο, επιλογι που προκάλεςε αντιδράςεισ ανάμεςα
ςτουσ βενιηελικοφσ
ΧΨΣέΣΧ ΨΘΧ ΥΣΟΛΨΛΞΘΧ ΨΣΩ ΒΕΡΛΗΕΟΣΩ

Σ Βενιηζλοσ προωκοφςε τισ παραπάνω μεταρρυκμίςεισ εκτιμϊντασ ότι θ Ελλάδα ςφντομα κα εμπλεκόταν ςε πόλεμο
προκειμζνου να πετφχει τουσ εκνικοφσ τθσ ςτόχουσ.
Ζτςι ερμθνεφεται θ ςυμβιβαςτικι ςτάςθ του Βενιηζλου απζναντι ςτθ μοναρχία, τα μζτρα που προϊκθςε υπζρ των
αςκενζςτερων κοινωνικϊν τάξεων και θ ςτρατιωτικι αναςυγκρότθςθ τθσ χϊρασ.
Χτισ εκλογζσ του Παρτίου του 1912, το Ξόμμα των άιλελευκζρων κριάμβευςε.
Πεγάλο μζροσ τθσ ελλθνικισ κοινωνίασ πίςτευε ότι ο Βενιηζλοσ ιταν ο θγζτθσ που μποροφςε να επιλφςει μεγάλα
εκνικά και κοινωνικά ηθτιματα.
Ψο πολιτικό ςκθνικό τθσ χϊρασ αλλάηει ριηικά με τθν εκλογι μεγάλου αρικμοφ νζων βουλευτϊν.

46
ΟΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΡΟΛΕΜΟΙ (1912-1913)
Τα αίτια
1. Σι διϊξεισ Ρεότουρκων εισ βάροσ των αλλοεκνϊν πλθκυςμϊν τθσ Σκωμανικισ Αυτοκρατορίασ με ςτόχο τον
πλιρθ εκτουρκιςμό τουσ
2. Θ επιδίωξθ προςταςίασ των πλθκυςμϊν από τουσ ομοεκνείσ Βαλκανικοφσ λαοφσ που αναηωπφρωνε τα
εκνικά τουσ αιςκιματα (Ζλλθνεσ, Χζρβοι, Βοφλγαροι)
3. Θ επικυμία των βαλκανικϊν λαϊν να προςαρτιςουν εδάφθ τθσ οκωμανικισ αυτοκρατορίασ ςτθ Βαλκανικθι
4. Θ ανάμειξθ των Πεγάλων Δυνάμεων
 Θ Γερμανία είχε διειςδφςει οικονομικά ςτθν οκωμανικι αυτοκρατορία ιδθ από τα τζλθ του 19ου
αιϊνα
 Θ Λταλία, με οικονομικι κίνθτρα, επιτζκθκε το Χεπτζμβριο του 1911 εναντίον τθσ Οιβφθσ (οκωμανικι
κτιςθ) και κατζλαβε τα Δωδεκάνθςα (Πάιοσ 1912)
 Θ Αυςτροουγγαρία, που από το 1878 είχε τθ διοίκθςθ τθσ οκωμανικισ επαρχίασ τθσ Βοςνίασ-
Ερηεγοβίνθσ, προχϊρθςε ςε πλιρθ προςάρτθςθ τθσ περιοχισ το 1908.
 Θ Αγγλία, θ Γαλλία, θ Φωςία πλιττονται ςτα ςυμφζροντα τουσ
5. Θ εξαςκζνιςθ οικονομικι και πολιτικι τθσ Σκωμανικισ αυτοκρατορίασ
Ρροσ τθ ςφγκρουςθ – Οι βαλκανικζσ ςυμμαχίεσ

Θ πολιτικι του Βενιηζλου αρχικά ιταν κατευναςτικι προσ τισ προκλιςεισ των Ρεότουρκων γιατί κεωροφςε ότι θ
Ελλάδα δε ιταν επαρκϊσ προετοιμαςμζνθ για πόλεμο.
Ψθν άνοιξθ του 1911 υιοκετεί τθν τακτικι τθσ βαλκανικισ ςυνεννόθςθσ κακϊσ θ πολεμικι ςφγκρουςθ φαινόταν
κοντά  Ωπογράφτθκαν τθν άνοιξθ του 1912 ςυνκικεσ ςυμμαχίασ ανάμεςα ςτθ Χερβία, τθ Βουλγαρία, τθν Ελλάδα
και το Παυροβοφνιο.
Ο Αϋ Βαλκανικόσ Ρόλεμοσ (Οκτϊβριοσ 1912- Μάιοσ 1913)

Αφορμι
Θ απαίτθςθ των βαλκανικϊν λαϊν από το ςουλτάνο να ςζβεται τα δικαιϊματα των χριςτιανικϊν εκνοτιτων που
ηοφςαν ςτθν οκωμανικι αυτοκρατορία και να προχωριςει ςε μεταρρυκμίςεισ προσ όφελόσ τουσ (αρχζσ Σκτωβρίου
1912). Σ ςουλτάνοσ αρνείται
ΞΛΡΘΧΕΛΧ ΒΑΟΞΑΡΛΞίΡ ΧΨΦΑΨΕΩΠΑΨίΡ

 Σ ελλθνικόσ ςτρατόσ με αρχθγό τον διάδοχο Ξωνςταντίνο προελαφνει ςτθν Πακεδονία καταλαμβάνοντασ
πολλζσ περιοχζσ (video)
 Σι Χζρβοι κατζλαβαν ςτα Χκόπια και το Ποναςτιρι και προωκικθκαν μζχρι το Δυρράχιο (ςθμερινι Αλβανία)
 Σι Βοφλγαροι ζφταςαν ςε μικρι απόςταςθ από τθ Κεςςαλονίκθ και μετά τθν κατάλθψθ τθσ Δ. Κράκθσ και
τθσ Αν. Πακεδονίασ, κατευκφνονταν ςτθ Κεςςαλονίκθ
ΕΟΟΘΡΛΞΕΧ ΕΥΛΨΩέΛΕΧ
Σ Βενιηζλοσ παρά τισ αντιρριςεισ του διαδόχου Ξωνςταντίνου, δίνει εντολι ςτον ελλθνικό ςτρατό να προελάςει και
να καταλάβει τθ Κεςςαλονίκθ, προλαβαίνοντασ τισ κινιςεισ των Βοφλγαρων
 Ψο απόγευμα τθσ 26θσ Σκτωβρίου 1912 ο ελλθνικόσ ςτρατόσ ζμπαινε ςτθν πόλθ.
 Πετά από επίπονθ πολιορκία καταλαμβάνονται τα Λωάννινα (22 άεβρουαρίου 1913) και εξαςφαλίηεται ο
ζλεγχοσ όλθσ τθσ Θπείρου.
ΕΥΛΨΩέΛΕΧ ΨΣΩ ΕΟΟΘΡΛΞΣΩ ΧΨΣΟΣΩ

Σ ελλθνικόσ ςτόλοσ με επικεφαλισ το ναφαρχο Υαφλο Ξουντουριϊτθ, ανάγκαςε τον τουρκικό ςτόλο να κλειςτεί ςτα
Χτενά και ζκεςε υπό τον ζλεγχό του τα νθςιά του Β. και Αν. Αιγαίου (Κάςοσ, Χαμοκράκθ, έίοσ, Οιμνοσ, Ψζνεδοσ,
Μμβροσ, Χάμοσ, Λκαρία)

47
Θ ςυνκικθ του Λονδίνου (17 Μαΐου 1913)

Ψερματίηεται ο Αϋ Βαλκανικόσ Υόλεμοσ
1. Θ Σκωμανικι αυτοκρατορία εγκαταλείπει ςχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά – βαλκανικά εδάφθ
2. Ψο μζλλον των νθςιϊν του Β. και Αν. Αιγαίου, τθσ χερςονιςου του Αγίου Τρουσ και το κακεςτϊσ τθσ Αλβανίασ
κα κακορίηονταν από τισ Δυνάμεισ. Αναγνωρίςτθκε ανεξάρτθτο κράτοσ θ Αλβανία (29 Λουλίου 1913)
3. Ψα Δωδεκάνθςα παραμζνουν υπό ιταλικι κατοχι
Θ δολοφονία του βαςιλιά Γεωργίου

Δολοφονείται ςτθ Κεςςαλονίκθ
Ωποςτθρίχτθκε ότι πίςω από τθ δολοφονία κρυβόταν θ Γερμανία που ικελε να ανζβει ςτο κρόνο ο γερμανόφιλοσ
διάδοχοσ Ξωνςταντίνοσ, που λίγο αργότερα ανακθρφχτθκε βαςιλιάσ.
Ο Β’ Βαλκανικόσ Ρόλεμοσ
Θ Χυνκικθ του Οονδίνου άφθςε πολλζσ εκκρεμότθτεσ. Ξυρίωσ ςχετικά με τθν περιοχι τθσ Πακεδονίασ που ελεγχόταν
από τον ελλθνικό ςτρατό, αλλά τμιματά τθσ διεκδικοφςαν θ Βουλγαρία και θ Χερβία.
Θ Ελλάδα και θ Χερβία, μζςα ςε κλίμα καχυποψίασ, ςυμμάχθςαν εναντίον τθσ Βουλγαρίασ.
Χτα μζςα Λουνίου 1913 ο βουλγαρικόσ ςτρατόσ επιτζκθκε ταυτόχρονα εναντίον των ελλθνικϊν κζςεων και των
ςερβικϊν.
1. Σι Ζλλθνεσ κατζλαβαν ολόκλθρθ τθν Αν. Πακεδονία, τθ Δυτικι Κράκθ ωσ τθν Αλεξανδροφπολθ
2. Σι Χζρβοι ςθμείωςαν επιτυχίεσ ςτθ Δ. Πακεδονία
3. Σι Φουμάνοι ειςζβαλαν ςτθ Βουλγαρία φτάνοντασ τριάντα χιλιόμετρα ζξω από τθ Χόφια
4. Σι Ψοφρκοι ανακατζλαβαν τθν Αδριανοφπολθ, ςτθν Αν. Κράκθ

48
Θ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΡΟΛΕΜΟΥΣ
Συνκικθ του Βουκουρεςτίου (28 Ιουλίου 1913)

Ψερματίηονται οι Βαλκανικοί πόλεμοι
ΞΕΦΔΘ ΨΘΧ ΕΟΟΑΔΑΧ
1) εδαφικά Θ Ελλάδα εξαςφαλίηει το μεγαλφτερο μζροσ τθσ Πακεδονίασ, τθ Ρότια Ιπειρο, ςθμαντικά νθςιά ςτο
Β. και Αν. Αιγαίο (Κάςοσ, Χαμοκράκθ, Οιμνοσ, Οζςβοσ, έίοσ, Χάμοσ, Λκαρία) και τθν Ξριτθ. Ψα εδάφθ αυτά
ονομάςτθκαν Νζεσ Χϊρεσ (Υαλαιά Ελλάδα: θ ελλθνικι επικράτεια πριν τουσ βαλκανικοφσ)
2) οικονομικά Διπλαςιάηεται ςε δζκα μινεσ το ζδαφοσ από 63.000 τ.χμ. ςε 120.000 τ.χμ) και ο πλθκυςμόσ (από
2.500.000 ςε 4.700.00)
ΞΕΦΔΘ ΧΕΦΒΛΑΧ
Αποκτά ζνα ςθμαντικό κομμάτι τθσ ΒΔ Πακεδονίασ.
ΞΕΦΔΘ ΒΣΩΟΓΑΦΛΑΧ
Αποκτά το μεγαλφτερο μζροσ τθσ Δ. Κράκθσ
ΞΕΦΔΘ ΣΚίΠΑΡΛΞΘΧ ΑΩΨΣΞΦΑΨΣΦΛΑΧ

Ανακτά τθν Ανατολικι Κράκθ
Ψα Δωδεκάνθςα παρζμειναν υπό ιταλικι κατοχι
Ρρωτόκολλο Φλωρεντίασ (4 Δεκεμβρίου 1913)

Υαραχωρείται θ Βόρεια Ιπειροσ, περιοχι με ςθμαντικι ελλθνικι παρουςία, ςτθν Αλβανία, απόφαςθ που προκάλεςε
τισ ζντονεσ αντιδράςεισ των Ελλινων τθσ περιοχισ.
Σι Ρζεσ έϊρεσ διζκεταν κετικζσ προοπτικζσ.

 Χθμαντικά οικονομικά κζντρα, Κεςςαλονίκθ, Λωάννινα, Ξαβάλα, Πυτιλινθ, έίοσ, Θράκλειο
Ψο ελλθνικό κράτοσ ιρκε αντιμζτωπο και με το ζργο τθσ αφομοίωςθσ των Ρζων έωρϊν, όπου κατοικοφςαν
μουςουλμανικοί και ςλαβικοί πλθκυςμοί.
Αρχικά οι πλθκυςμοί αυτοί που κατείχαν τισ καλλιεργιςιμεσ γαίεσ κακϊσ και θ ιςχυρι εβραϊκι κοινότθτα τθσ
Κεςςαλονίκθσ που ζλεγχε τθν οικονομικι ηωι τθσ πόλθσ, είδαν με δυςπιςτία τισ ελλθνικζσ αρχζσ.
ΠΕΨΑΦΦΩΚΠΛΧΕΛΧ ΒΕΡΛΗΕΟΣΩ
Σι πολιτικζσ μεταρρυκμίςεισ του Βενιηζλου που είχαν αρχίςει πριν από το 1912, ςυνεχίηονται αποφαςιςτικά
1) Αναγνωρίςτθκαν τα εργατικά ςωματεία
2) Κεςπίςτθκαν μζτρα για τθν αςφάλιςθ των εργαηομζνων
3) Κζςπιςθ οκτάωρθσ εργαςίασ
4) Λδρφκθκαν αγροτικοί ςυνεταιριςμοί
Εξωτερικι πολιτικι
 Θ άρνθςθ του ςουλτάνου να αποδεχτεί τθν ελλθνικι κυριαρχία ςτα νθςιά του Β. και Α. Αιγαίου
 Θ ιταλικι κατοχι των Δωδεκανιςων
 Θ φπαρξθ πυκνϊν ελλθνικϊν πλθκυςμϊν ςτθ Β. Ιπειρο, ςτθ Κράκθ και ςτθ Πικρά Αςία
Δθμιουργοφςαν ζντονθ κινθτικότθτα.
Σι διεκνείσ εξελίξεισ κα δϊςουν τθν ευκαιρία ςτα βαλκανικά κράτθ να εκδθλϊςουν τισ διακζςεισ τουσ.

49
Ο Α’ ΠΑΓΚΟ΢ΜΙΟ΢ ΠΟΛΕΜΟ΢ ΚΑΙ Η ΡΩ΢ΙΚΗ ΕΠΑΝΑ΢ΣΑ΢Η (1914-1918)
ΤΑ ΑΙΤΙΑ, Θ ΕΚ΢ΘΞΘ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΤΩΡΑ ΤΟΥ Α’ ΡΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΡΟΛΕΜΟΥ
Αίτια
1. Ο ιμπεριαλιςμόσ
Θ πολιτικι επζκταςθσ των βιομθχανικά αναπτυγμζνων χωρϊν ςε βάροσ άλλων κρατϊν.
Ξαταλυτικόσ παράγοντασ  θ επικετικι προςπάκεια τθσ ταχφτατα αναπτυςςόμενθσ Γερμανίασ να καλφψει
τισ ανάγκεσ τθσ ςε πρϊτεσ φλεσ, καφςιμα και αγορζσ μζςω τθσ αναδιανομισ του παγκόςμιου πλοφτου και των
αποικιϊν.
Θ πολιτικι αυτι τθν ζφερε γριγορα αντιμζτωπθ με τθ Βρετανία και τθ Γαλλία, τισ χϊρεσ που ζλεγχαν τότε τισ
περιςςότερεσ και πλουςιότερεσ αποικίεσ
2. Ο εκνικιςμόσ
Ζπαιξε ρόλο ςτθν ωρίμανςθ των ςυνκθκϊν που οδιγθςαν ςτον πόλεμο.
Σι πολιτικζσ αποφάςεισ ςτθν Ευρϊπθ δεν αφοροφςαν πλζον μόνο τουσ θγζτεσ αλλά και οι ςυμπεριφορζσ των
λαϊν είχαν βαρφτθτα.
Δεν ιταν διατεκειμζνοι οι λαοί να καταπνίξουν τα εκνικά τουσ αιςκιματα για να διατθρθκεί θ ειρινθ, χωρίσ
αυτό να ςθμαίνει ότι οι λαοί τθσ Ευρϊπθσ επικυμοφςαν πόλεμο.
3. Ο μιλιταριςμόσ
Σ υπερτονιςμόσ των ςτρατιωτικϊν αξιϊν.
Ενιςχυόταν διαρκϊσ επιταχφνοντασ τθν πορεία προσ τον πόλεμο.
o Ανάπτυξθ τθσ γερμανικισ πολεμικισ βιομθχανίασ και θ ςτρατιωτικι ενίςχυςθ τθσ Γερμανίασ ϊκθςαν
και τισ άλλεσ ευρωπαϊκζσ Δυνάμεισ ςτθν κλιμάκωςθ των ςτρατιωτικϊν εξοπλιςμϊν.
o Υολλοί τόνιηαν τθ ςθμαςία και τθν αξία του πολζμου ωσ μζςου επίλυςθσ των διεκνϊν διαφορϊν.
Τα αντίπαλα ςτρατόπεδα
 Σι Κεντρικζσ Δυνάμεισ ή Σριπλή ΢υμμαχία (Γερμανία, Αυςτροουγγαρία, Λταλία)
 Η Εγκάρδια ή Σριπλή ΢υνεννόηςη (Entente Cordiale, Αγγλία, Γαλλία, Φωςία)
Θ αφορμι
Χτο Χεράγεβο τθσ Βοςνίασ δολοφονικθκε ο διάδοχοσ του αυςτριακοφ κρόνου άραγκίςκοσ άερδινάνδοσ από ζνα
νεαρό Χζρβο εκνικιςτι τον Λοφνιο του 1914.
 Χχεδόν αμζςωσ θ Αυςτροουγγαρία κιρυξε τον πόλεμο ςτθ Χερβία
 Θ Γερμανία τάχκθκε ςτο πλευρό τθσ Αυςτροουγγαρίασ
 Θ Φωςία και θ Γαλλία εκδιλωςαν ςυμπαράςταςθ ςτθ Χερβία
 Χτα επόμενα τζςςερα χρόνια ζγιναν ςυνολικά εξιντα κθρφξεισ πολζμων.
 Μεγάλοσ Ρόλεμοσ ι Α’ Ραγκόςμιοσ πόλεμοσ
Τα κφρια μζτωπα
o Σι Γερμανοί ειςζβαλαν ςτο Βζλγιο και κινικθκαν προσ το Υαρίςι, αλλά αποκροφςτθκαν ςτθ μάχθ του Πάρνθ από
το γαλλικό ςτρατό.
Θ Βρετανία κιρυξε τον πόλεμο ςτθ Γερμανία.
Το δυτικό μζτωπο ιταν μία γραμμι εκατοντάδων χιλιομζτρων χαρακωμάτων που ζςκαψαν Γάλλοι και Γερμανοί.
Σι ςυνκικεσ ιταν τραγικζσ.
o Θ ρωςικι προζλαςθ ανακόπθκε ςτθν Αν. Υρωςία από γερμανικζσ δυνάμεισ. Εκεί διαμορφϊκθκε το ανατολικό
μζτωπο.
Χτα τζλθ του 1914 τα μζτωπα ςτακεροποιικθκαν.
Ψον Σκτϊβριο του 1914 μπικε ςτον πόλεμο θ Σκωμανικι Αυτοκρατορία ςτο πλευρό των κεντρικϊν Δυνάμεων

50
Συμμαχίεσ και ανακατατάξεισ

Ψο 1915 θ Βουλγαρία ςυμμάχθςε με τισ Ξεντρικζσ Δυνάμεισ, που με τθ ςυνεργαςία του ςουλτάνου ςχεδόν
κυριάρχθςαν ςτα Βαλκάνια.
o Θ Αντάντ, για να ανοίξει τα Χτενά και να βοθκιςει τθ Φωςία, οργάνωςε μεγάλθ επιχείρθςθ κατάλθψθσ των
Δαρδανελίων το άεβρουάριο του 1915, που αποκροφςτθκε από τον οκωμανικό ςτρατό.
o Θ Αντάντ αποβιβάηει ςτρατό ςτθ Κεςςαλονίκθ τον Σκτϊβριο του 1915 και μεταφζρει τον πόλεμο ςτθν Ελλάδα,
που ακόμα παρζμενε ουδζτερθ.
o Θ Λταλία εγκατζλειψε τουσ αρχικοφσ τθσ ςυμμάχουσ, τθ Γερμανία και τθν Αυςτροουγγαρία και ςυμμάχθςε με τθν
Αντάντ, με τθν υπόςχεςθ ότι κα τθσ παραχωρθκοφν εδάφθ τθσ Πικράσ Αςίασ με το τζλοσ του πολζμου.
Οι επιχειριςεισ του 1916

 Ψο άεβρουάριο του 1916, οι Γερμανοί ζκαναν μεγάλθ επίκεςθ ςτο Βερντζν, που κόςτιςε χιλιάδεσ νεκροφσ αλλά
δεν άλλαξε τα δεδομζνα.
 Θ γαλλοβρετανικι επίκεςθ το Χομ επανζφερε το δυτικό μζτωπο ςτθν αρχικι του κζςθ.
Θ καμπι του 1917

Ψο 1917 άρχιςαν να αποκαλφπτονται οι κοινωνικζσ διεργαςίεσ που είχε πυροδοτιςει ο πόλεμοσ.
Γαλλία  ιςχυρό αντιπολεμικό κίνθμα με ςοςιαλιςτικι ιδεολογία· εκδθλϊκθκαν ανταρςίεσ ςτο μζτωπο που
καταπνίγθκαν με εκτελζςεισ δεκάδων Γάλλων ςτρατιωτϊν.
Φωςία  ξεςπά θ επανάςταςθ του 1917 που ανζτρεψε τον τςάρο. Θ φιλελεφκερθ ρωςικι κυβζρνθςθ κζλθςε να
ςυνεχίςει τον πόλεμο αλλά ανατράπθκε από μία νζα ςοςιαλιςτικι επανάςταςθ τον Σκτϊβριο του 1917. Θ
ςοςιαλιςτικι Φωςία ςφναψε αμζςωσ ςυνκικθ ειρινθσ με τθ Γερμανία (Χυνκικθ Ππρεςτ –Οιτόφςκ, 3 Παρτίου 1918)
και αποςφρκθκε από τον πόλεμο.
ΘΥΑ  ςυμμαχοφν με τθν Αντάντ τον Απρίλιο του 1917 και με το 1.000.000 περίπου ςτρατιϊτεσ κακϊσ και τα
άφκονα υλικά που διζκεςαν, επθρζαςαν καταλυτικά τθν ζκβαςθ του πολζμου.
Ελλάδα  ειςζρχεται ςτον πόλεμο τον Λοφνιο του 1917 ωσ ςφμμαχοσ τθσ Αντάντ, μετά από βακιά εςωτερικι κρίςθ
Ρροσ το τζλοσ του πολζμου

Ψο φκινόπωρο του 1918, οι Ξεντρικζσ Δυνάμεισ και οι ςφμμαχοί τουσ άρχιςαν να ςυνκθκολογοφν.
 Χτθ Γερμανία ξζςπαςε ςοςιαλιςτικι επανάςταςθ που ανζτρεψε τον κάιηερ (αυτοκράτορασ) Γουλιζλμο Β’ και
ζφερε ςτθν εξουςία το Χοςιαλδθμοκρατικό Ξόμμα.
 Σ πόλεμοσ άφθςε πίςω περίπου 8.000.000 νεκροφσ, περίπου 20.000.000 τραυματίεσ και τεράςτιεσ υλικζσ
καταςτροφζσ.

51
Θ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ Α’ ΡΑΓΚΟΣΜΙΟ ΡΟΛΕΜΟ – Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ
Θζςθ του Βενιηζλου

Θ Ελλάδα κα ζπρεπε να ςυμμαχιςει με τθν Αντάντ
 για να διαφυλάξει τα κζρδθ τθσ από τουσ Βαλκανικοφσ πολζμουσ
 για να διευρφνει θ Ελλάδα τα ςφνορά τθσ
Ψθν άποψθ αυτι ςτιριηαν
1. μεγάλα τμιματα των λαϊκϊν τάξεων που εμπνζονταν από τθ Πεγάλθ Λδζα
2. θ μεγαλοαςτικι τάξθ, ιδίωσ τθσ Διαςποράσ, που προςδοκοφςε να ενταχκεί ςε μία μεγάλθ και ιςχυρι Ελλάδα
Θζςθ του Κωνςταντίνου

Θ Ελλάδα κα ζπρεπε να μείνει ουδζτερθ, μιασ και δε μποροφςε να ταχκεί ςτο πλευρό των Ξεντρικϊν Δυνάμεων λόγω
τθσ ςυμμαχίασ τουσ με τθν Σκωμανικι Αυτοκρατορία και τθ Βουλγαρία.
Σ βαςιλιάσ υποςτιριηε ςε ςυνεννόθςθ με το Γερμανό αυτοκράτορα τθ «διαρκι ουδετερότθτα» με το επιχείρθμα ότι
ζτςι θ Ελλάδα κα προςτατευόταν από τον πόλεμο.
Θ άποψθ αυτι ζβριςκε απιχθςθ ςε
1. μικροαςτικά ςτρϊματα που είχαν κορυβθκεί από τθν προοπτικι ζνταξθσ ςτο ελλθνικό κράτοσ του ιςχυροφ
εξωελλαδικοφ κεφαλαίου, που κα δφςκολα μποροφςαν να ανταγωνιςτοφν
2. τμιματα λαϊκϊν τάξεων, που λίγο μετά τουσ βαλκανικοφσ, δεν επικυμοφςαν να πολεμιςουν πάλι
Θ ςφγκρουςθ Βενιηζλου – Κωνςταντίνου

 Πετά τθν προςπάκεια κατάλθψθσ των Δαρδανελίων το άεβρουάριο του 1915 από τθν Αντάντ, ο Βενιηζλοσ ζκρινε
ότι θ Ελλάδα πρζπει να ταχκεί με το μζροσ τθσ Αντάντ.
 Σ Ξωνςταντίνοσ αρνείται και ο Βενιηζλοσ παραιτείται.
 Χτισ εκλογζσ του Παΐου 1915 ο Βενιηζλοσ αναδείχτθκε νικθτισ και κθρφςςει τθ χϊρα ςε επιςτράτευςθ.
 Σ βαςιλιάσ διαφωνεί και πάλι και ο Βενιηζλοσ παραιτείται για δεφτερθ φορά.
 Ακολοφκθςαν νζεσ εκλογζσ το Δεκζμβριο του 1915 όπου οι άιλελεφκεροι απείχαν. Θ νζα κυβζρνθςθ που
προζκυψε ιταν απολφτωσ πιςτι ςτο βαςιλιά
Θ εμπλοκι τθσ Ελλάδασ ςτον Α’ Ραγκόςμιο πόλεμο

 Ψον Σκτϊβριο του 1915 θ Αντάντ αποβιβάηει ςτρατό ςτθ Κεςςαλονίκθ για να αντιμετωπίςει τθ ςυνεχϊσ
ενιςχυόμενθ γερμανικι επιρροι ςτα Βαλκάνια.
 Θ Χερβία δζχτθκε και βουλγαρικι επίκεςθ, κατζρρευςε και τα ςερβικά ςτρατεφματα μεταφζρκθκαν ςτθ
Πακεδονία.
 Γερμανικά και βουλγαρικά ςτρατεφματα ειςβάλουν ςτθν Αν. Πακεδονία (Πάιοσ 1916). Σι ελλθνικζσ δυνάμεισ δεν
αντζδραςαν ακολουκϊντασ το δόγμα τθσ αυςτθρισ ουδετερότθτασ. Ψο Δ’ Χϊμα Χτρατοφ διατάχκθκε να
παραδοκεί χωρίσ αντίςταςθ αιχμαλωτίςτθκε και οδθγικθκε ςτθ Γερμανία
Οι Επίςτρατοι και το Κίνθμα τθσ Εκνικισ Άμυνασ

Ψον Λοφνιο του 1916 θ Αντάντ απαίτθςε από το βαςιλιά τον αφοπλιςμό των ελλθνικϊν ενόπλων δυνάμεων που ιταν
υπό τισ διαταγζσ του.
Εκείνοσ αποδζχτθκε το αίτθμα αλλά ζδωςε εντολι οι ζφεδροι που απολφονται να οργανϊνονται ςε ςυνδζςμουσ 
δθμιουργικθκαν οι Επίςτρατοι, μια φιλοβαςιλικι παραςτρατιωτικι οργάνωςθ με περίπου 200.000 μζλθ
Σι Βενιηελικοί δθμιοφργθςαν ςτθ Πακεδονία μία οργάνωςθ, τθν Εκνικι Άμυνα και πραγματοποίθςαν κίνθμα ςτθ
Κεςςαλονίκθ (17 Αυγοφςτου 1916) ηθτϊντασ τθ ςυμμετοχι τθσ Ελλάδασ ςτον πόλεμο με τθν Αντάντ.
Θ προςωρινι Κυβζρνθςθ τθσ Θεςςαλονίκθσ

Σ Βενιηζλοσ εγκακιςτά Υροςωρινι Ξυβζρνθςθ ςτθ Κεςςαλονίκθ και κθρφςςει επιςτράτευςθ ϊςτε ελλθνικά
ςτρατεφματα να πολεμιςουν ςτο Βαλκανικό Πζτωπο με τθν Αντάντ.

52
Ο Εκνικόσ Διχαςμόσ
Από το άεβρουάριο του 1925 θ πολιτικι ζνταςθ ανάμεςα ςτο Βενιηζλο και το βαςιλιά κλιμακωνόταν διαρκϊσ και
οδιγθςε το καλοκαίρι του 1916 ςτο να διαμορφωκοφν δφο αντίπαλα κζντρα εξουςίασ.
 Ψο κράτοσ των Ακθνϊν υπό τον Ξωνςταντίνο
 Ψο κράτοσ τθσ Κεςςαλονίκθσ υπό τον Βενιηζλο
Συςιαςτικά πρόκειται για τθν πρϊτθ εμφφλια ςφγκρουςθ ςτθν Ελλάδα του 20 ου αιϊνα
Θ δυναμικι επζμβαςθ τθσ Αντάντ και θ ζξωςθ του Κωνςταντίνου

Θ Αντάντ επεδίωξε να καταλάβει τθν Ακινα, αλλά τα ςυμμαχικά ςτρατεφματα που κινικθκαν από τον Υειραιά προσ
τθν πρωτεφουςα αποκροφςτθκαν από δυνάμεισ πιςτζσ ςτο βαςιλιά.
Ψα Ροεμβριανά  το Ροζμβριο του 1916, το κράτοσ των Ακθνϊν εξαπζλυςε διϊξεισ εισ βάροσ βενιηελικϊν με
τουλάχιςτον 35 νεκροφσ
Θ Αντάντ κατζλαβε τον Υειραιά,
 επιβάλλοντασ αυςτθρό αποκλειςμό ςτθ βαςιλικι «Ελλάδα» και
 ηιτθςε τθν απομάκρυνςθ του Ξωνςταντίνου, ο οποίοσ εγκατζλειψε τθ χϊρα (2/15 Λουνίου 1917), αφινοντασ
ςτο κρόνο το γιο του Αλζξανδρο, δίχωσ να παραιτθκεί.
Θ ανάλθψθ τθσ εξουςίασ από τον Βενιηζλο

Σ Βενιηζλοσ ιρκε ςτθν Ακινα
 ςχθματίηει νζα κυβζρνθςθ
 κθρφςςει τον πόλεμο ςτισ Ξεντρικζσ Δυνάμεισ
ελλθνικά ςτρατεφματα πολζμθςαν με τθν Αντάντ ςτισ τελευταίεσ μάχεσ που ζγιναν ςτθ Πακεδονία (1918)
 επαναφζρει τθ Βουλι που είχε εκλεγεί ςτισ εκλογζσ Παΐου 1915, που ονομάςτθκε Βουλι των Οαηάρων
 απόλυςε χιλιάδεσ δθμόςιουσ υπαλλιλουσ και ςτρατιωτικοφσ που κεωρικθκαν φιλοβαςιλικοί  κάποιοι
εκτοπίςτθκαν και αρκετά ςτελζχθ τθσ βαςιλικισ παράταξθσ εξορίςτθκαν ςτθν Ξορςικι.

53
Θ ΛΘΞΘ ΤΟΥ Α’ ΡΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΡΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΑΡΟΛΕΜΙΚΕΣ ΢ΥΘΜΙΣΕΙΣ
Σ Α’ Υαγκόςμιοσ Υόλεμοσ λιγει με το Συνζδριο τθσ Ειρινθσ ι Συνζδριο του Ραριςιοφ Λανουάριοσ 1919 – Λανουάριοσ
1920. Χυμμετζχουν εκπρόςωποι των νικθτϊν για να ςυηθτιςουν τουσ όρουσ των ςυνκθκϊν ειρινθσ.
Δεν κλικθκαν οι θττθμζνοι, οι ουδζτεροι και θ Χοβιετικι Ζνωςθ.
ΥΑΦΑΓΣΡΨΕΧ ΥΣΩ ΔΛΑΠΣΦάίΧΑΡ ΨΛΧ ΑΥΣάΑΧΕΛΧ ΨΣΩ ΧΩΡΕΔΦΛΣΩ

1) θ ανάγκθ διαμόρφωςθσ του πολιτικοφ χάρτθ τθσ Ευρϊπθσ
2) θ επιδίωξθ τθσ Γαλλίασ να εξουκενϊςει τθ Γερμανία
3) θ επικυμία των Δυνάμεων να εγκλωβίςουν το νζο ςοβιετικό κακεςτϊσ τθσ Φωςίασ
4) θ αρχή τησ αυτοδιάθεςησ των λαών, ςφμφωνα με τθν οποία κάκε λαόσ είχε δικαίωμα να αποφαςίηει μόνοσ
του για το μζλλον (Υρόκειται για τθν κεντρικι ιδζα των 14 ςθμείων του Υροζδρου τθσ Αμερικισ Συίλςον)
Θ Συνκικθ των Βερςαλλιϊν Ιοφνιοσ 1919

1. Θ Γερμανία παραχωρεί εδάφθ τθσ ςτθ Γαλλία, ςτο Βζλγιο, τθ Δανία και ςτισ νεοςφςτατεσ Υολωνία,
Ψςεχοςλοβακία και Οικουανία
2. Αναγνωρίηει τθ Φθνανία και το Χάαρ (γερμανικζσ περιοχζσ ςτα γαλλογερμανικά ςφνορα) ωσ
αποςτρατικοποιθμζνθ ηϊνθ
3. Ωποχρεϊνεται να πλθρϊςει πολεμικζσ αποηθμιϊςεισ
4. Εγκαταλείπει τισ αποικίεσ τθσ και τα εδάφθ που είχε κερδίςει από τθ Φωςία με τθ ςυνκικθ του Ππρεςτ – Οιτόφςκ
5. Ωποχρεϊνεται ουςιαςτικά ςε αφοπλιςμό
Θ Συνκικθ του Αγίου Γεωργίου Σεπτζμβριοσ 1919

Θ Αυςτροουγγαρία αναγνωρίηει τθν ανεξαρτθςία τθσ Συγγαρίασ, τθσ Ψςεχοςλοβακίασ, τθσ Γιουγκοςλαβίασ και τθσ
Υολωνίασ, παραχωρϊντασ ςε αυτζσ πολλά εδάφθ
Συςιαςτικά θ Αυςτροουγγρικι αυτοκρατορία διαλυόταν.
Θ Συνκικθ του Νεϊγφ Νοζμβριοσ 1919

1. Θ Βουλγαρία παραιτείται από κάκε διεκδίκθςθ ςτθν Ανατολικι Πακεδονία και τθ Δυτικι Κράκθ
(παραχωρικθκαν ςτθν Ελλάδα)
2. Υαραχωρεί εδάφθ ςτθ Χερβία και τθ Φουμανία
3. Υροβλεπόταν θ δυνατότθτα αμοιβαίασ ανταλλαγισ πλθκυςμϊν ανάμεςα ςε Ελλάδα και Βουλγαρία
Θ Συνκικθ του Τριανόν Ιοφνιοσ 1920

Ωπαγόρευε ςτθν ανεξάρτθτθ Συγγαρία να παραχωριςει εδάφθ ςτθν Ψςεχοςλοβακία, ςτθ Φουμανία και ςτθ
Γιουγκοςλαβία
Θ Συνκικθ των Σεβρϊν 28 Ιουλίου/10 Αυγοφςτου 1920

Αφοροφςε τθν Σκωμανικι Αυτοκρατορία. Σ ςουλτάνοσ παραχωροφςε
1. τθν κυριαρχία τθσ Πεςοποταμίασ, τθσ Υαλαιςτίνθσ και τθσ Ωπεριορδανίασ ςτθ Βρετανία
2. τθν περιοχι τθσ Χυρίασ και του Οιβάνου ςτθ Γαλλία
3. κθρφςςονταν ανεξάρτθτα κράτθ το Ξουρδιςτάν και θ Αρμενία
4. τα νθςιά Μμβροσ, Ψζνεδοσ και θ Κράκθ μζχρι τα πρόκυρα τθσ Ξωνςταντινοφπολθσ παραχωροφνταν ςτθν Ελλάδα.
5. Αναγνωριηόταν επίςθμα θ ελλθνικι κυριαρχία ςτα νθςιά του Β. και Α. Αιγαίου
6. Θ Λταλία παραχωροφςε ςτθν Ελλάδα τα Δωδεκάνθςα εκτόσ από τθ Φόδο
7. Θ Ελλάδα αναλάμβανε τθ διοίκθςθ τθσ περιοχισ τθσ Χμφρνθσ για πζντε χρόνια. Χτθ ςυνζχεια οι κάτοικοι τθσ
περιοχισ κα αποφάςιηαν με δθμοψιφιςμα για τθν τφχθ τθσ.
8. Ψα Χτενά τζκθκαν υπό διεκνι ζλεγχο
Θ Σκωμανικι αυτοκρατορία διαλυόταν.

54
Κοινωνία των Εκνϊν ΚΤΕ

Διεκνισ οργανιςμόσ που ιδρφεται με τθν προςδοκία αποφυγισ νζων ςυγκροφςεων από τισ νικιτριεσ δυνάμεισ.
Χτο οργανιςμό αυτό κα μποροφςαν να απευκφνονται τα κράτθ για να επιλφουν τισ διαφορζσ τουσ.
Ξάκε κράτοσ μζλοσ είχε δικαίωμα
 να αςκιςει το δικαίωμα τθσ αρνθςικυρίασ (βζτο) εμποδίηοντασ τθ λιψθ αποφάςεων
 να μθ ςυμμορφωκεί ςτισ υποδείξεισ του Σργανιςμοφ
τα δφο αυτά ςτοιχεία υπονόμευαν τθ λειτουργία τθσ ΞΨΕ
Ο ΜΙΚΡΑ΢ΙΑΣΙΚΟ΢ ΠΟΛΕΜΟ΢ (1919 – 1922)
ΟΙ ΔΙΕΚΔΙΚΘΣΕΙΣ ΤΘΣ ΑΝΤΑΝΤ ΚΑΙ ΤΘΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΘΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΘ ΑΥΤΟΚ΢ΑΤΟ΢ΙΑ
Σ ςουλτάνοσ ςυνκθκολογεί τον Σκτϊβριο του 1918  οι Δυνάμεισ καταλαμβάνουν νευραλγικά ςθμεία ςτθν
οκωμανικι αυτοκρατορία κζτοντασ τθ χϊρα υπό κατοχι
Υροςπάκειεσ των Ελλινων να εξαςφαλίςουν τισ διεκδικιςεισ τουσ ςτα εδάφθ τθσ Σκωμανικισ αυτοκρατορίασ
1) ελλθνικζσ δυνάμεισ ςυμμετείχαν ςτθν κατάλθψθ τθσ Ξωνςταντινοφπολθσ
2) ο Βενιηζλοσ ςτζλνει ςτο ςυνζδριο του Υαριςιοφ υπόμνθμα (Δεκζμβριοσ 1918) με το οποίο διεκδικοφςε
 μία ευρφτατθ ηϊνθ εδαφϊν ςτθ Δυτικι Πικρά Αςία με κζντρο τθ Χμφρνθ
 τθν Ανατολικι Κράκθ μζχρι τα πρόκυρα τθσ Ξωνςταντινοφπολθσ
 τα νθςιά Μμβροσ και Ψζνεδοσ ςτθν είςοδο των Χτενϊν
3) ο Βενιηζλοσ απζςτειλε ελλθνικό ςτρατό ςτθν εκςτρατεία τθσ Αντάντ εναντίον των μπολςεβίκων
Θ Βρετανία ςτιριξε τα ελλθνικά αιτιματα

> θ ςτρατιωτικι παρουςία ελλθνικοφ ςτρατοφ που ιταν χϊρα ςυμμαχικι με τθ Βρετανία κα αναχαίτιηε τισ ιταλικζσ
επιδιϊξεισ ςτθν περιοχι και κα παρείχε ςτιριξθ ςτισ βρετανικζσ δυνάμεισ που βρίςκονταν ςτα Χτενά.
Απόβαςθ ςτθ Σμφρνθ Μάιοσ 1919

Ψο Χυνζδριο του Υαριςιοφ ζδωςε εντολι ςτθν Ελλάδα τον Απρίλιο του 1919 να ςτείλει ςτρατεφματα ςτθ Πικρά Αςία.
Χτισ 2 Παΐου 1919 αποβιβάςτθκαν ςτθ Χμφρνθ και κατζλαβαν τθν πόλθ και μια περιοχι 17.000 τετραγωνικϊν
χιλιομζτρων γφρω από αυτι.
Αντιδράςεισ
Σι Ζλλθνεσ τθσ Πικράσ Αςίασ δζχτθκαν με ενκουςιαςμό το γεγονόσ, ενϊ οι Ψοφρκοι αντζδραςαν αρνθτικά.
Χθμειϊκθκαν και από τισ δφο πλευρζσ ςυγκροφςεισ με νεκροφσ και τραυματίεσ.
Ξαι οι Λταλοί δυςαρεςτικθκαν από τθν παρουςία Ελλινων ςτθν περιοχι κακϊσ και εκείνοι διεκδικοφςαν τθ Χμφρνθ
 ςυχνά οι τουρκικζσ επικζςεισ εναντίον των ελλθνικϊν δυνάμεων προζρχονταν από περιοχζσ που ιταν υπό ιταλικι
διοίκθςθ

55
Ο ΕΛΛΘΝΙΣΜΟΣ ΤΘΣ ΔΥΤΙΚΘΣ ΜΙΚ΢ΑΣ ΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΡΟΝΤΟΥ
Ο ελλθνιςμόσ τθσ δυτικισ Μικράσ Αςίασ

Από τα μζςα του 19ου αιϊνα θ παρουςία των ελλθνικϊν πλθκυςμϊν ςτθν περιοχι πφκνωςε εξαιτίασ
1. των προςδοκιϊν από τισ μεταρρυκμίςεισ του έάτι έουμαγιοφν το 1856
2. των κετικϊν οικονομικϊν προοπτικϊν που υπιρχαν ςτθν περιοχι
Οργάνωςθ των ελλθνικϊν κοινοτιτων

Σι ελλθνορκόδοξεσ κοινότθτεσ τθσ περιοχισ ιταν
 εφπορεσ, καλά οργανωμζνεσ, με ζντονθ και ςυχνά πρωταγωνιςτικι παρουςία
 ςτισ οκωμανικζσ αρχζσ εκπροςωποφνταν από τουσ επικεφαλισ τουσ, πρόκριτουσ και αρχιερείσ.
Χτισ περιοχζσ αυτζσ τθν πλειονότθτα αποτελοφςαν μουςουλμανικοί πλθκυςμοί.
Πόνο ςτθν πόλθ τθσ Χμφρνθσ οι Ζλλθνεσ είχαν τθν πλειονότθτα (περίπου 400.000 το 1912) ενϊ είχαν ςθμαντικι
παρουςία και ςε άλλεσ πόλεισ όπωσ τισ Ξυδωνίεσ - Αϊβαλί, Αϊδίνι, Υροφςα.
Δραςτθριότθτα των ελλθνικϊν κοινοτιτων

 Αςχολοφταν κυρίωσ με το εμπόριο
ςτθ Χμφρνθ που ιταν εμπορικι πφλθ τθσ Ανατολισ δραςτθριοποιοφνταν πολλζσ ελλθνικζσ επιχειριςεισ
o εμπορικοί οίκοι, τράπεηεσ, ναυτιλιακζσ εταιρείεσ
 Οειτουργοφςαν πολλά ελλθνικά ςχολεία
o Ευαγγελικι Χχολι, Ξεντρικό Υαρκεναγωγείο, Σμιρειο
 Οειτουργοφςαν πολιτιςτικοί ςφλλογοι και τυπογραφεία όπου εκδίδονταν ελλθνικά βιβλία και εφθμερίδεσ
Ο ελλθνιςμόσ του Ρόντου

Σι Ζλλθνεσ του Υόντου ηοφςαν οργανωμζνα ςε ακμάηουςεσ ελλθνορκόδοξεσ κοινότθτεσ.
 Αςχολοφνταν κυρίωσ με τθν αγροτικι οικονομία και το εμπόριο
 Πεγάλα εμπορικά κζντρα ιταν θ Ψραπεηοφντα, θ Ξεραςοφντα και θ Χαμψοφντα
 Χθμαντικό κζντρο ελλθνικισ παιδείασ ςτθν περιοχι ιταν το ονομαςτό «άροντιςτιριον» τθσ Ψραπεηοφντασ
που είχε ιδρυκεί ςτα τζλθ του 17ου αιϊνα
Οι διωγμοί του μικραςιατικοφ ελλθνιςμοφ

Αίτια
1) Θ ενίςχυςθ του τουρκικοφ εκνικιςμοφ, κυρίωσ μετά τθν επικράτθςθ των Ρεότουρκων (1908)
2) Θ επιδίωξθ των γερμανικϊν ςυμφερόντων να κερδίςουν κυρίαρχθ κζςθ ςτθν οκωμανικι οικονομία
εκτοπίηονταν τουσ Ζλλθνεσ, τουσ Αρμζνιουσ και τουσ Εβραίουσ
Χθμειϊνονται ςυςτθματικοί διωγμοί των ελλθνορκόδοξων πλθκυςμϊν από το 1913
Πε το πρόςχθμα των Βαλκανικϊν πολζμων και του Α’ Υαγκόςμιου πολζμου και με το επιχείρθμα ότι θ παρουςία
ελλθνικϊν πλθκυςμϊν κα ζκετε ςε κίνδυνο τισ τουρκικζσ πόλεισ, εκτοπίςτθκαν ςτθν ενδοχϊρα 150.000 Ζλλθνεσ.
Ψάγματα εργαςίασ
Ξατατάςςονταν άνδρεσ πάνω από 45 ετϊν που οδθγοφνταν για αγγαρείεσ ςε λατομεία και δθμόςια ζργα ςτο
εςωτερικό τθσ χϊρασ.
Εξοντϊκθκαν με αυτόν τον τρόπο εκατοντάδεσ χιλιάδεσ Ζλλθνεσ τθσ Π. Αςίασ και του Υόντου
Αντίςτοιχθ τφχθ είχαν οι Αρμζνιοι.
Θ κίνθςθ αυτονόμθςθσ ςτον Ρόντο

Χτα τζλθ του Α’ Υαγκοςμίου πολζμου και κάτω από το πνεφμα τθσ αρχισ τθσ αυτοδιάκεςθσ των λαϊν εκδθλϊκθκε
αυτονομιςτικι τάςθ ςτον Υόντο.
Ψον Λανουάριο του 1920 ιδρφκθκε ςε εδάφθ που κατοικοφςαν Υόντιοι και Αρμζνιοι, ομόςπονδο ποντοαρμενικό
κράτοσ που αναγνωρίςτθκε από τθ Χυνκικθ τω Χεβρϊν.

56
ΤΟ ΤΟΥ΢ΚΙΚΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΘΜΑ
 Θ ιττα τθσ Σκωμανικισ Αυτοκρατορίασ

 Θ παρουςία ςτρατευμάτων τθσ Αντάντ ςε διάφορεσ περιοχζσ
 γεννοφν αιςκιματα ταπείνωςθσ ςτουσ μουςουλμανικοφσ τουρκικοφσ πλθκυςμοφσ και ξεςποφν
διαδθλϊςεισ
Σργάνωςθ του εκνικοφ κινιματοσ

Αρκετοί αξιωματικοί του ςουλτανικοφ ςτρατοφ ζδειχναν απροκυμία να παραδοκοφν.
Σ Πουςταφά Ξεμάλ άρχιςε ςτθν Ανατολι, ςε περιοχζσ που δεν ελζγχονταν από τθν Αντάντ τθν οργάνωςθ κινιματοσ
αντίςταςθσ.
1. Ψον Λοφνιο του 1919 ςε ςφςκεψθ ςτθν Αμάςεια του Υόντου, ο Ξεμάλ και οι ςυνεργάτεσ του ζκεςαν ωσ ςτόχο
του κινιματοσ τουσ τθ δθμιουργία ενόσ νζου τουρκικοφ κράτουσ και όχι τθ διατιρθςθ τθσ πολυεκνικισ
Σκωμανικισ Αυτοκρατορίασ.
2. Ψο καλοκαίρι και το φκινόπωρο του 1919 πραγματοποιοφνται νζα ςυνζδρια ςτο Ερηεροφμ και τθ Χεβάςτεια,
όπου ςυμμετείχαν αντιπρόςωποι τουρκικϊν οργανϊςεων αντίςταςθσ από όλθ τθ χϊρα
 Σι ςτόχοι του κινιματοσ ζγιναν αποδεκτοί και ο Ξεμάλ αναδείχτθκε ςε θγζτθ.
 Διατυπϊκθκαν οι βάςεισ μιασ εκνικισ διακιρυξθσ, ενόσ πολιτικοφ προγράμματοσ αγϊνα των Ψοφρκων
για τθν ανεξαρτθςία τουσ.
ΧΨΑΧΘ ΨΣΩ ΧΣΩΟΨΑΡΣΩ ΞΑΛ ΔΩΡΑΠΕίΡ

Σ ςουλτάνοσ και οι Δυνάμεισ αντιμετϊπιηαν το εκνικό κίνθμα ωσ ανταρςία και καταδίκαηαν τθ δραςτθριότθτα του
Ξεμάλ.
Χτα τζλθ του 1919 ο Ξεμάλ όριςε ωσ ζδρα του εκνικοφ κινιματοσ τθν Άγκυρα.
Χτισ γενικζσ εκλογζσ για τθν οκωμανικι Βουλι ςτθν Ξωνςταντινοφπολθ, οι κεμαλικοί κζρδιςαν τθν πλειοψθφία και
πζτυχαν να αποδεχτεί θ Ρζα Βουλι ωσ δικι τθσ απόφαςθ τθν εκνικι διακιρυξι τουσ (Λανουάριοσ 1920) 
ονομάςτθκε Εκνικό Συμβόλαιο
Σι Βρετανοί αντιδροφν και διαλφουν τθ Βουλι (Πάρτιοσ 1920).
Σ Ξεμάλ ςυγκαλεί τθν Α’ Πεγάλθ Εκνοςυνζλευςθ τθσ Ψουρκίασ ςτθν Άγκυρα.

 ήθφίηεται νζο ςφνταγμα που όριηε ότι θ χϊρα κα ονομάηεται από εδϊ και πζρα Ψουρκία
 Ξαταργείται ο κρθςκευτικόσ χαρακτιρασ του κράτουσ και κεςπίηεται το κοςμικό κράτοσ
 Θ νομοκετικι εξουςία κα αςκοφνταν από τθ Πεγάλθ Εκνοςυνζλευςθ
Σ Ξεμάλ αναδείχκθκε αρχθγόσ του κράτουσ και πρωκυπουργόσ.
Σι Ξεμαλικοί
1) Διαλφουν το Υοντοαρμενικό κράτοσ (Ροζμβριοσ 1920)
2) Χτρζφονται ςτθ Πικρά Αςία  θ εμπλοκι ςτθν περιοχι γίνεται μία ςφγκρουςθ ανάμεςα ςε εκνικοφσ
ςτρατοφσ πίςω από τουσ οποίουσ ςτοιχίηονταν δφο εκνικοί πλθκυςμοί, ο ελλθνικόσ και ο τουρκικόσ. Θ
υλοποίθςθ των επιδιϊξεων του ενόσ ςιμαινε τθ ματαίωςθ των επιδιϊξεων του άλλου.

57

History G Gym

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

History G Gym

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΧΘΠΕΛίΧΕΛΧ ΡΕΣΨΕΦΘΧ ΞΑΛ ΧΩΓέΦΣΡΘΧ ΛΧΨΣΦΛΑΧ Γ’ ΓΩΠΡΑΧΛΣΩ

ΟΙ ΑΠΑΡΧΕ΢ ΔΙΑΜΟΡΦΩ΢Η΢ ΣΟΤ ΝΕΟΣΕΡΟΤ ΚΟ΢ΜΟΤ

Θ ΕΡΟΧΘ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ

Εξελίξεισ ςτθν Ευρϊπθ κατά τον 17ο και το 18ο αιϊνα

ςυςςϊρευςθ κεφαλαίων ςτα χζρια

Αςτοί – επιχειρθματίεσ με κεφάλαια Υρϊθν αγροτικοί πλθκυςμοί χωρίσ εργαςία που

ΓΕΡΡΘΧΘ ΒΛΣΠΘέΑΡΛΑΧ – ΕΞΒΛΣΠΘέΑΡΛΧΘ

1. ιςχυρι παρουςία κεφαλαίων Α’ φάςθ τθσ βιομθχανικισ επανάςταςθσ

 Αςτικι τάξθ (βιομιχανοι, τραπεηίτεσ, μεγαλζμποροι) ιςχυρι παρουςία

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

 Υρόοδοσ φυςικϊν επιςτθμϊν (17οσ αιϊνασ)

Σι εκπρόςωποι του ονομάςτθκαν φιλόςοφοι ι διαφωτιςτζσ.

ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΧ ΞΑΛ ΥΣΟΛΨΛΞΘ

Κεωρία κοινωνικοφ ςυμβολαίου

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

ΕΥΛΔΦΑΧΘ ΨίΡ ΛΔΕίΡ ΨΣΩ ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΩ

ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΧ ΞΑΛ ΚΦΘΧΞΕΛΑ

ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΧ ΞΑΛ ΕΞΥΑΛΔΕΩΧΘ

ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΧ ΞΑΛ ΣΛΞΣΡΣΠΛΞΣΧ άΛΟΕΟΕΩΚΕΦΛΧΠΣΧ

ΔΛΑΔΣΧΘ ΛΔΕίΡ ΨΣΩ ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΩ

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

Αγγλικζσ αποικίεσ ςτθν Αμερικι

οι αποικίεσ του Βορρά

οι αποικίεσ του Νότου

Σι μεγάλεσ πόλεισ ιταν λίγεσ.

Θ αποικιακι κρίςθ και θ αμερικανικι επανάςταςθ

ΧΨΑΧΘ ΨΘΧ ΑΓΓΟΛΑΧ

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

Σι άποικοι ιταν ανζνδοτοι

ΔΛΑΞΘΦΩ΢Θ ΨΘΧ ΑΡΕ΢ΑΦΨΘΧΛΑΧ 4 ΛΣΩΟΛΣΩ 1776

ΑΠΕΦΛΞΑΡΛΞΘ ΕΥΑΡΑΧΨΑΧΘ ι ΥΣΟΕΠΣΧ ΨΘΧ ΑΡΕ΢ΑΦΨΘΧΛΑΧ

Ανεξαρτθςία και νζο κράτοσ

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

Θ ΕΚ΢ΘΞΘ ΚΑΙ Θ ΕΞΕΛΙΞΘ ΤΘΣ ΓΑΛΛΙΚΘΣ ΕΡΑΝΑΣΤΑΣΘΣ (1789 – 1794)

Ψο παλαιό κακεςτϊσ  δυςαρζςκεια

Αποκορφφωμα ο χειμϊνασ 1788-1789 όπου θ πείνα οδιγθςε το λαό

Θ πρϊτθ φάςθ τθσ γαλλικισ επανάςταςθσ, Πάιοσ 1789 – Αφγουςτοσ 1794

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

Υολλζσ περιοχζσ ςτθν φπαικρο επαναςτατοφν

ΥΣΟΛΨΛΞΑ ΦΕΩΠΑΨΑ ΧΨΘΡ ΕΚΡΣΧΩΡΕΟΕΩΧΘ

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

Θ δεφτερθ φάςθ τθσ γαλλικισ επανάςταςθσ, Χεπτζμβριοσ 1792 – Λοφλιοσ 1794

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

Γαλλικι επανάςταςθ και θ εποχι του Ναπολζοντα: μια αποτίμθςθ

περίοδοσ 1789 -1815

ΣΥΝΕΔ΢ΙΟ ΤΘΣ ΒΙΕΝΝΘΣ (Χεπτζμβριοσ 1814 – Λοφνιοσ 1815)

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑ΢ΣΑ΢Η ΣΟΤ 1821 ΢ΣΟ ΠΛΑΙ΢ΙΟ ΣΗ΢ ΑΝΑΔΤ΢Η΢ ΣΩΝ

Οικονομικοί και κοινωνικοί μεταςχθματιςμοί

εμπορικά κζντρα με πρωταγωνιςτικι ελλθνικι παρουςία

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

Είχαν πολιτικι εμπειρία και μεγάλεσ περιουςίεσ

ΑΥΑΧέΣΟΣΩΠΕΡΣΛ ΠΕ ΕΠΥΣΦΛΣ ΞΑΛ ΡΑΩΨΕΧ

Κινιματα εναντίον τθσ οκωμανικισ κυριαρχίασ

1770 – ελλθνικι επανάςταςθ ςτθν Υελοπόννθςο με ρωςικι υποκίνθςθ – «Ὁρλοφικά»

Ξίνθμα Οάμπρου Ξατςϊνθ

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

ΚΕΧΕΛΧ ΨΣΩ ΡΕΣΕΟΟΘΡΛΞΣΩ ΔΛΑάίΨΛΧΠΣΩ

Αδαμάντιοσ Κοραισ (1748-1833)

Ιϊςθποσ Μοιςιόδακασ, Δθμιτριοσ Καταρτηισ

ΕΥΛΠΕΟΕΛΑ: άΑΨΧΘ ΑΚΑΡΑΧΛΑ άΛΟΣΟΣΓΣΧ

ΤΑ ΕΡΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΚΙΝΘΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΤΩΝ 1820 – 1821 ΣΤΘΝ ΕΥ΢ΩΡΘ

Οι ριηοςπάςτεσ δθμοκρατικοί  εγκακίδρυςθ αβαςίλευτων δθμοκρατιϊν που κα αναγνϊριηαν πολιτικά δικαιϊματα