LECTIO XVIII: Ο Ηρακλής στην Ιταλία

Κοντά στον Τίβερη, στο χώρο όπου αργότερα ιδρύθηκε η Ρώμη, ο θηριώδης Κάκος έκλεψε από τον
Ηρακλή τα βόδια του Γηρυόνη. Ο Ηρακλής τον σκότωσε και πήρε πίσω τα βόδια του. Ο μύθος αναφέρει
πως στη συνέχεια ο Εύανδρος – που κυβερνούσε εκείνον τον τόπο – αναγνώρισε τον Ηρακλή ως γιο
του Δία και του έστησε ένα μεγαλόπρεπο βωμό, την Ara Maxima, όπου οι μεταγενέστεροι τον τιμούσαν.
Ο μύθος αυτός ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στους ποιητές και πεζογράφους των χρόνων του Αυγούστου.

Hercules boves Geryŏnis ex Hispaniā in eum locum

adduxisse* dicitur, ubi postea Rōmulus urbem Rōmam
condidit. Prope Tiberim fluvium Hercules boves refecisse*
fertur et ipse de viā fessus ibi dormivisse*. Tum Cacus
pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis
traxit aversos. Ubi Hercules, e somno excitātus, gregem
aspexit et partem abesse sensit, pergit ad proximan
speluncam; sed postquam boum vestigia foras versa vidit,
confūsus gregem ex loco infesto amovēre coepit. Sed bovum
mugītus ex speluncā audītus Herculem convertit. Tum
Cacus, vi prohibēre eum conātus, Herculis clavā interficitur.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗ

Hercules dicitur O Ηρακλής λέγεται

adduxisse boves Geryonis ότι οδήγησε τα βόδια του

1
 Γηρυόνη
ex Hispania in eum locum,
από την Ισπανία σε αυτό τον
ubi postea Romulus τόπο,

condidit urbem Romam. όπου αργότερα ο Ρωμύλος

Prope Tiberim fluvium έχτισε την πόλη Ρώμη.

Hercules fertur refecisse boves Κοντά στον Τίβερη ποταμό

ο Ηρακλής λέγεται ότι ξεκούρασε

et ipse fessus de via τα βόδια

και ο ίδιος κουρασμένος από το

dormivisse ibi. δρόμο

Tum Cacus pastor, κοιμήθηκε εκεί.

fretus viribus, Τότε ο Κάκος ο βοσκός,

έχοντας εμπιστοσύνη στις

traxit caudis quosdam boves δυνάμεις του,

in speluncam τράβηξε από τις ουρές μερικά

βόδια

aversos. σε μια σπηλιά

Ubi Hercules, γυρισμένα ανάποδα.

excitatus e somno, Μόλις ο Ηρακλής,

aspexit gregem αφού σηκώθηκε από τον ύπνο,

et sensit abesse partem, κοίταξε το κοπάδι

και κατάλαβε ότι έλειπε ένα

μέρος
pergit ad proximam speluncam;

2
 κατευθύνεται στην κοντινότερη
sed postquam vidit vestigia boum σπηλιά·

αλλά, αφού είδε τα ίχνη των

foras versa, βοδιών

confusus στραμμένα προς τα έξω,

coepit amovere gregem μπερδεμένος

ex infesto loco. άρχισε να απομακρύνει το κοπάδι

Sed mugitus bovum από τον εχθρικό τόπο.

auditus ex spelunca Αλλά το μουγκρητό των βοδιών

convertit Herculem. που ακούστηκε από τη σπηλιά

Tum Cacus, γύρισε πίσω τον Ηρακλή.

conatus prohibere eum vi, Τότε ο Κάκος,

ενώ προσπαθούσε να τον

interficitur clava Herculis. εμποδίσει με τη βία,

σκοτώνεται από το ρόπαλο του

Ηρακλή.

Ουσιαστικά

A΄ κλίση
Θηλυκά
clava, -ae
cauda, -ae
Hispania, -ae (δεν έχει πληθυντικό)
Roma, -ae (δεν έχει πληθυντικό)
spelunca, -ae
via, -ae
Β΄ κλίση
Αρσενικά
Cacus, -i (δεν έχει πληθυντικό)

3
fluvius, -ii
locus, -i (ετερογενές)
Romulus, -i (δεν έχει πληθυντικό)
somnus, -i
Ουδέτερο
vestigium, -ii, (-i)
Γ΄κλίση
Αρσενικά
bos, bovis
Geryon, Geryonis /(Geryones, ae) (δεν έχει πληθυντικό)
grex, gregis
Hercules, -is (-i) (δεν έχει πληθυντικό)
pastor, -is
Tiberis, -is (δεν έχει πληθυντικό)
Θηλυκά
pars, partis
urbs, urbis
vis, –
Ουδέτερο
corpus, corporis
Δ΄κλίση
Αρσενικό
mugitus, -us
Παραθετικά Επιθέτων
Β΄Κλίση
Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
aversus, – a, -um --- ---
conatus, -a, -um --- ---
confusus, -a, -um --- ---
excitatus, -a, -um --- ---
fessus, –a, -um --- ---
fretus, -a, -um --- ---
infestus, -a, -um infestior, – ior, -ius infestissimus, -a, -um
prope propior, -ior, -ius proximus, – a, -um
versus, -a, -um --- ---

Αντωνυμίες
ipse, ipsa, ipsum οριστική

is, ea, id δεικτική

4
quidam, quaedam, quoddam αόριστη

επιθετική

Αρχικοί Χρόνοι Ρημάτων

ΕΝΕΣΤ. ΠΑΡΑΚ. ΣΟΥΠ. ΑΠΑΡΕΜΦ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

absum afui abesse σύνθετο του sum

Α΄ ΣΥΖΥΓΙΑ

conor conatus sum conari αποθετικό

excito excitavi excitatum excitare

Β΄ ΣΥΖΥΓΙΑ

amoveo amovi amotum amovere

video vidi visum videre

prohibeo prohibui prohibitum prohibere

Γ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ

adduco adduxi adductum adducere

aspicio aspexi aspectum aspicere 15 σε – io

averto averti aversum avertere

coepi ——- ——- coepisse ελλειπτικό

condo condidi conditum condere

5
confudo confudi confusum confudere

converto converti conversum convertere

dico dixi dictum dicere

fatiscor ——- ——- fatisci αποθετικό

fero tuli latum ferre

interficio interfeci interfectum interficere 15 σε – io

pergo perrexi perrectum pergere

refιcio refeci refectum refιcere 15 σε – io

traho traxi tractum trahere

Δ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ

audio audivi auditum audire

dormiο dormivi dormitum dormire

sentio sensi sentum sentire

Παρατηρήσεις
1. Τα ουσιαστικά bos, vis και Tiberis κλίνονται ως εξής:
bos vis Tiberis
bovis - Tiberis
bovi - Tiberi
bovem vim Tiberim
bos - Tiberis
bove vi Tiberi

boves vires -
bovum + boum virium -
bobus + bubus viribus -

6
 boves vires/is -
boves vires -
bobus + bubus viribus -

2. Τα ουσιαστικά Tiberis, vis, turris και Neapolis σχηματίζουν την

αιτιατική ενικού σε -im και την αφαιρετική ενικού σε -i.
3. abesse: absum και praesum είναι τα μόνα σύνθετα του sum που έχουν
μετοχή ενεστώτα absens και praesens αντίστοιχα.
4. coepit: Το ρήμα coepi-coepisse είναι παρακείμενος χωρίς ενεστώτα.
Σχηματίζει κανονικά σύμφωνα με την γ΄ συζυγία όλους τους τύπους
παρακειμένου, υπερσυντελίκου και συντελεσμένου μέλλοντα. Διαθέτει όμως
επιπλέον μετοχή και απαρέμφατο ενεργητικού μέλλοντα (coepturus-a-
um και coepturum-am-um,os-as-a esse) και μετοχή παθητικού
παρακειμένου (coeptus-a-um).