Επιρρηματικοί προσδιορισμοί

Επιρρηματικοί προσδιορισμοί λέγονται οι λέξεις που συμπληρώνουν κυρίως την

έννοια του ρήματος ώστε να γίνει πιο σαφής.

Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί, όσον αφορά τη μορφή τους, διακρίνονται σε:

- μονολεκτικούς, αυτούς δηλαδή που αποτελούνται από μία μόνο λέξη.

Απλά επιρρήματα:

Τα παιδιά ήρθαν σήμερα

Κουράστηκε πολύ.

Έτρεξε γρήγορα.

Ουσιαστικά σε πλάγιες πτώσεις :

Ώρες καθόμουν στη θάλασσα.

Επίθετα:

Ο ένοχος περπατούσε σκυφτός.

Μετοχές :

Ο μικρός ήρθε τρέχοντας.

- περιφραστικούς, αυτούς δηλαδή που αποτελούνται από δύο ή περισσότερες

λέξεις.

Επαναλαμβανόμενη λέξη

Το πούλησε όσο όσο.

Επίρρημα και λέξη:

Ερχόταν κάθε μέρα.

Επίρρημα και εμπρόθετος προσδιορισμός:

Τον συνάντησα ύστερα από μέρες.

•Εμπρόθετος προσδιορισμός :

Έφτασε στις πέντε.

•Δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις

 Όπως έστρωσες θα κοιμηθείς.

Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί δεν προσδιορίζουν μόνο ρήματα, αλλά και

επίθετα ή επιρρήματα.

π.χ Είναι πολύ έξυπνος. (προσδιορίζει το επίθετο έξυπνος)

Συναντηθήκαμε εντελώς τυχαία. (προσδιορίζει το επίρρημα τυχαία)

Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί, εκτός από ρήματα, επίθετα ή άλλα επιρρήματα,

προσδιορίζουν και ουσιαστικά, συμπληρώνοντας έτσι την έννοια τους.

Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί των ουσιαστικών είναι συνήθως εμπρόθετοι

(πρόθεση + αιτιατική) και δηλώνουν:

- σκοπό π.χ Έκανε αγώνα για το καλό του τόπου. (προσδιορίζει τη λέξη αγώνα)

- τόπο π.χ Ο ερχομός τους στο χωριό πρόκάλεσε αντιδράσεις. (προσδιορίζει τη

λέξη ερχομός)

- προέλευση π.χ Περηφανευόταν για την καταγωγή του από την Ήπειρο.
(προσδιορίζει τη λέξη καταγωγή)

- εναντίωση π.χ Εκδήλωσαν την αγανάκτησή τους κατά της απόφασης του
δικαστηρίου. (προσδιορίζει τη λέξη αγανάκτηση)

- αναφορά π.χ Γνωρίζεις τα αισθήματά μου για σένα. (προσδιορίζει τη λέξη

αισθήματα)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1) Να αντικαταστήσεις τις φράσεις των παρενθέσεων με χρονικά επιρρήματα:

Είχε αυτή τη σκέψη στο μυαλό του (όλη την ημέρα) .............................. και (όλη τη
νύχτα) ................................. .

Αναγκάστηκε να πάει για δουλειά (την Κυριακή) ............................... .

Είχε έρθει (από το βράδυ) ............................. .

2) Να υπογραμμίσεις τα επιρρήματα και τους εμπρόθετους προσδιορισμούς που υπάρχουν

στις παρακάτω προτάσεις και να γράψεις από πάνω αν δηλώνουν τόπο, χρόνο, ποσό ή
τρόπο:

Δεν τραυματίστηκε κανείς όταν κατέρρευσε ξαφνικά η στέγη.

Ταξίδεψαν για την Αθήνα με αεροπλάνο.

Πολέμησε με θάρρος και με αυτοθυσία.

Δεν έχω φάει τίποτα από το πρωί.

Η ταινία που είδαμε χθες δεν μου άρεσε καθόλου.

Σκεφτήκαμε πως θα είναι ωραία να πάμε μια βόλτα στην παραλία.

3) Να γράψεις τι δηλώνει ο καθένας από τους προσδιορισμούς στις παρακάτω προτάσεις

(σκοπό, προέλευση, αιτία, εναντίωση) :

Η καταγωγή του είναι από τη Ρόδο. ............................

Η απόφαση που πήρε το δικαστήριο ήταν κατά του Γιώργου. .................................

Ό, τι κάνω είναι για το καλό σου! ...................................

Έτρεμε από το φόβο της. ...................................

Άνοιξε το κουτί για να δει τι υπήρχε μέσα. ......................................

Πήρε βραβείο για το βιβλίο που έγραψε. ........................................

4) Να συμπληρώσεις τα κενά του παρακάτω διαλόγου με τις λέξεις ή τις φράσεις της
παρένθεσης: ( ναι, εντάξει, ασφαλώς, δεν, δε, μην βέβαια, όχι βέβαια, ίσως, δήθεν)

- Θα πάμε αύριο για ψάρεμα;

- .............., ......................., αφού σου το υποσχέθηκα.

- Και την άλλη φορά το ίδιο είπες, αλλά τελικά ................... πήγαμε.

- .................. παραπονιέσαι. Σου το είχα πει, αλλά χάλασε ο καιρός και ...................

γινόταν να πάμε. ........................... το καταλαβαίνεις;

- .......................... . ..................... ξεχάσειςνα πάρεις κι αδιάβροχο.

- .......................... . Να πω στο Δημήτρη να έθει μαζί μας;

- Πες του. ..................... όμως να ....................... τον αφήσει ο πατέρας του.

- Να πούμε πως .............................. θα πάμε βόλτα;

- ..............................!