 οι λέξεις: μου, σου, του, της, μας, σας, τους, όταν ακολουθούν ένα

Αντωνυμίες είναι οι λέξεις που χρησιμοποιούνται αντί ουσιαστικό .

για ονόματα, ουσιαστικά ή επίθετα. π.χ. Το αυτοκίνητό μου είναι λερωμένο.
 το επίθετο δικός, δική, δικό
Χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες: π.χ. Το δικό σου αυτοκίνητο είναι καθαρό.

Προσωπικές: Είναι οι αντωνυμίες που αντικαθιστούν  Προσοχή: Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τις κτητικές αντωνυμίες με τις
τα τρία πρόσωπα του λόγου (στον ενικό και στον πληθυντικό). προσωπικές.
Δηλαδή: Οι κτητικές αντωνυμίες μπαίνουν ύστερα από ουσιαστικό, ενώ οι προσωπικές,
 εγώ - εμένα, μου, με συνοδεύουν ρήμα.
π.χ. Εγώ θα κοιμηθώ. Εμένα δε με πειράζει. π.χ. Το σπίτι μου/ ο σκύλος μας/ η μητέρα τηςκτητικές αντωνυμίες
 εσύ – εσένα, σου, σε Μίλησέ μου/ μας έδειξε/ της είπεπροσωπικές αντωνυμίες
π.χ. Εσένα σου αρέσει;
 αυτός – αυτού, αυτό(ν), του, τον Δεικτικές: Λέγονται οι αντωνυμίες που τις χρησιμοποιούμε όταν δείχνουμε
π.χ. Τον είδα χτες. και είναι οι εξής:
αυτή – αυτής, αυτή(ν) της, τη(ν)  Αυτός, αυτή, αυτό (για να δείχνουμε όσα βρίσκονται κοντά μας)
π.χ. Της είπες να έρθει στην εκδρομή; π.χ Αυτός είναι φίλος μου.
αυτό – αυτού, του, το  (Ε)τούτος, (ε)τούτη, (ε)τούτο (για να δείχνουμε όσα βρίσκονται πολύ
π.χ. Μου ζήτησε το βιβλίο και εγώ της το έδωσα. κοντά μας)
 εμείς – εμάς, μας π.χ Ετούτο εδώ είναι το βιβλίο μου.
π.χ. Μας έφεραν πολλά δώρα.  Εκείνος, εκείνη, εκείνο (για να δείχνουμε όσα βρίσκουμε μακριά
 εσείς – εσάς, σας μας)
Εσείς τι αγοράσατε; π.χ Εκείνο τον άνθρωπο δεν τον ξέρω.
 αυτοί – αυτών, αυτούς, τους  Τέτοιος, τέτοια, τέτοιο (για να δείχνουμε ποιότητα)
π.χ. Τους είδα που περνούσαν. π.χ Τέτοιο φαγητό δεν έχω ξαναφάει!
αυτές – αυτών, αυτές, τις, τες  Τόσος, τόση, τόσο (για να δείχνουμε ποσότητα)
π.χ. Τις ψάχναμε όλη μέρα. π.χ Πώς πέρασε τόσος καιρός!
αυτά – αυτών, τα Αναφορικές: Λέγονται οι αντωνυμίες με τις οποίες ολόκληρη η πρόταση
π.χ. Μάζεψέ τα αμέσως! αναφέρεται σε μια λέξη.
Αυτές είναι:
Κτητικές: Είναι οι αντωνυμίες που φανερώνουν σε ποιoν ανήκει κάτι.  το άκλιτο που
Δηλαδή:
 π.χ. Εκείνος που μιλά είναι ο αδερφός μου.  καθετί
 το άκλιτο ό,τι Καθετί που υπάρχει μέσα σ΄αυτό το σπίτι το αγαπώ.
π.χ. Μάζευε ό,τι έβρισκε μπροστά της.  τίποτα
 ο οποίος, η οποία, το οποίο Έμαθες τίποτα για το δυστύχημα;
π.χ. Το σχολείο στο οποίο έμαθε τα πρώτα του γράμματα, βρίσκεται στο
χωριό. Ερωτηματικές: Λέγονται οι αντωνυμίες που χρησιμοποιούμε όταν ρωτάμε
 όποιος, όποια, όποιο και είναι οι εξής:
π.χ. Όποιος έρθει πρώτος, θα πάρει το κύπελλο.  Τι (άκλιτη)
 όσος, όση, όσο π.χ Τι κάνεις;
π.χ. Φάε όσο θέλεις.  Ποιος, ποια, ποιο
π.χ Ποιος είναι; Ποια ήρθε; Ποιο θέλεις;
Αόριστες: Λέγονται οι αντωνυμίες που φανερώνουν ένα πρόσωπο ή ένα  Πόσος, πόση, πόσο
πράγμα αόριστα, χωρίς να το ονομάζουν. Αυτές είναι: π.χ Δεν ξέρω πόσα θα στοιχίσει.
 ένας, μια, ένα
Σηκώθηκε ένας και πήρε το λόγο.  Προσοχή: Δεν πρέπει να μπερδεύουμε την ερωτηματική αντωνυμία ποιο που
 καθένας καθεμιά, καθένα συνοδεύει ουσιαστικά, με το επίρρημα πιο που συνοδεύει επίθετα και
Καθένα από τα παιδιά κρατούσε ένα λουλούδι. επιρρήματα.
 κάποιος, κάποια, κάποιο π.χ Ποιο καράβι; Είναι πιο ψηλός.
Κάποια κυρία σε ζητάει. Ποιο μολύβι; Θα έρθω πιο αργά.
 κανένας, καμιά, κανένα
Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα
 κάμποσος, κάμποση, κάμποσο
Μαζέψαμε κάμποσα χρήματα από τον έρανο.
 άλλος, άλλη, άλλο
Θα τα πούμε άλλη φορά.
 μερικοί, μερικές, μερικά
Σε μερικές μέρες θα φύγουν.
Ασκήσεις
 (ο, η, το) δείνα/τάδε 1. Να υπογραμμίσεις τις αντωνυμίες που υπάρχουν στις παρακάτω
Μην κάθεσαι να ακούς τι λέει ο δείνα και ο προτάσεις και να αναγνωρίσεις το είδος τους.
τάδε. Αυτός κοιμάται κι η τύχη του δουλεύει.
 κάτι, κατιτί ........................................................................................
Κάτι πήρε το αυτί μου. Ό,τι κι αν λέω, εσύ συνέχεια διαφωνείς.
........................................................................................ γιατί δε θέλω να σβηστούν για πάντα οι μέρες _____ άλλαξαν _________ τη
Αυτά τα πράγματα δε λέγονται. ζωή __________ ανθρώπων.
........................................................................................
Είναι υπερβολή να ξοδεύει κάποιος τόσα χρήματα για ένα ρούχο 3. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις όπως το παράδειγμα.
................................................................................................................. Άνοιξα της Έλενας το μπουκάλι.
Τέτοια τρομάρα δεν είχα ξαναπεράσει στη ζωή μου! Της το άνοιξα.
................................................................................................................. Έδωσα του πατέρα την εφημερίδα
Ποιους άλλους να ειδοποιήσω; .....................................................................................................
................................................................................................................. Η μητέρα έραψε του Τάκη ένα παντελόνι,
Το κρουαζιερόπλοιο με το οποίο ταξίδεψαν είναι πολυτελές. .....................................................................................................
................................................................................................................. Έδειξα της Μαρίας το σχολείο.
Τόσο πολύ φοβήθηκε που δεν μπορούσε να μιλήσει. .................................................................................................................
................................................................................................................. Ο μάστορας έφτιαξε τα παράθυρα της γιαγιάς.
Κανένας δεν ήξερε τι είχε γίνει. .................................................................................................................
................................................................................................................. Ο κύριος άφησε στο σερβιτόρο φιλοδώρημα.
Ποιο είναι το πραγματικό της όνομα; .................................................................................................................
................................................................................................................. Ο δάσκαλος εξήγησε στους μαθητές το πρόβλημα.
Τον ρώτησε πώς έμαθε τι συνέβη. .................................................................................................................
................................................................................................................. Η Ρένα έδωσε της θείας το δώρο.
Όποια απόφαση κι αν πάρεις, εγώ θα σε υποστηρίξω! .................................................................................................................
.................................................................................................................

2. Να συμπληρώσεις τα κενά στο παρακάτω κείμενο με κατάλληλες

αντωνυμίες.
Το καλοκαίρι του 1935 ___ θυμάμαι με _________ λεπτομέρεια, σαν να ____
έχω μέσα ______ βιβλίο και ___ διαβάζω χρόνια μοναχός. Είναι οι σελίδες
______ μπρος – πίσω, ανάκατες. Λεω να _____ γυρίσω, να βάλω μια αρχή κι
ένα τέλος για να ____ διαβάσουν τα παιδιά ______. Ίσως γιατί είναι
__________ το καλοκαίρι ______ σημάδεψε τη ______________ ζωή, ίσως