ం న త ణ ట

కృ న న

BNYS(UHS), M.SC.(YOGA), PGDPO(HERBAL), M.S.(PSYCHOTHERAPHY)

http://www.manthena.org
 క
అం ం

Dr. Manthena

ం ట

డ ం..!

1. ఎ క ం

2. (Joints) -

3. ళ -ర
ఆ ఆర

మ ఆర

ఆంక ం ం

, డ
ఆ

ఇ ర

4. ళ - ర

క రం ం వ

ళ , కండ ఎ వ డడం

ళ , కండ ల వ డడం

ఆ ం ఆ ంచడం

అ క ళ అ ం అ రకరం

కఒ మ ళ
 5. ళ ల ర - క ం

క గర ంచటం

ళ మ సం వడం ( )

మం

6. ళ -ఆ రం

షక వ ICMR రం
7. ళ ఉ సం

ఉ సం అం

, మ య, ఎ ?

ర ం

రం ఎ ?

8. ళ - చర

9. ళ -

మం

10.
 అం తం
ఈ శ ం య మ ల అం ం

క ర జ , క వ సం శం ఆం

శమం ఆ గ ల జ ఋ ంగ ,

ఆ లం ఆ ఆ గ .

ం న త ణ , స ర ,

మ . క జ ర కం ఈ స

అం .
 Dr. Manthena
Dr. Manthena,

The wandering monk

of natural life style

and Preserver of

Health and Happiness,

among People who is a

friend, philosopher

and guide to me.

And I dedicate this book to him

and his better half Dr. Vishala.

- Dr. Srinivas Bairy

 ం ట
ఆ ల య ర క మ .

ఈ స క ఆ రం ం .

క క స వ ం ం లం ఆ గ ం

ం .ఈ క మ క జ ం సమస వ అం

ంచ కం. మ శ రం క ం వ క క శ రం

ఒక ళ అ గ ం అ ంచ ల స ం ం

మ ఆ ం గలమ ఏ మ , ఋ
అం ం . ఈ స ం అ వం

. 1992 ఈ ష 1997 ం

స యం ఆచర . ఆ ం .చ. ం

యమం ంచడం మ ఆ గ ం క

ల అ .ఆ గ ం ంచడం ఇం ల అ
ఆశ ర ం ం .

మ వ ం అ మ చర ల ల ష

జ ం ర అ ం . అం స అం

ం ల " ర ఆ క వ ం" అ ఆ గ

రయ ఉ ల షం 20 ల ల 10

ల ట , ల మం అ ఆ గ

ల అం ం షయం అం షయ .

ష ల రం , అ రం , ఆ ంచడం

ఎం ఆ ం క ం . అం ర ం

మ స యం కల అ ల ం వడం.
ఎం మం మం , వలం క వ

ం , క ఆ , షం ల

మం ర క ఆ గ ం ంచడం ఎం సం

క ం .

గ 12 సంవ ఏక ం వలం ఒక షమం

జల ఆ గ ం అవ క మ

స ం ం క వ ర యజం

ం వ 2005 . ట

. ఆ ం , జం ం

ర యజం అ ం

ళ మ సం ల ంచ

ం స ంచ ర క అ సగర ం గల .

క మం "సం "అ స చ ం సంస

ఆ గ గం . సం ఆ ర ం

ఒక " క ల " జం 20 డకల క

ల ర మం వ 1997 ం 2004

వర ల మం క అం , ల మం

సల ఇ , ల క మం క

క ం ల వల అం ంచడం , క ఆశ

ర ంచడం , స యడం , అ క ం-

ఆ గ ం సం ం అ వం, అ ఉ ం ,

2005, 2006ల షం అ ల

సం ల రం ర ంచమ ర ర వ ం .
అ ం " ళ - ర ", " ఖ

" మ " క ఒ ల అ గ ంచడం ఎ "? అ

అం ల సం ం జల శంసల అం . క

ష ల సక ం వ ం ం

ఎం మం అ ం ల . జల క ర
క సకం యమ డం జ ం . ంట ఘం

ం . అం " ళ - ర " అ అ
సకం ఇ ఉం . ఇం ం క ం

మ స అల ఉ ం ం

చక ష ం అం అ రం అ ట సరళ

ష , చక వ కం . ఈ సకం యం

ం . మ ం ఏం యడం ళ వ .

మ ం ల ం ఎ స అ ం ం
రచ ం . ం ఎ కల , ళ సం ం ం

ం ఉండ యగల ం .

అ రం శ ఉ ళ ం వ ఇం క

ం ఉ సం, ఆ రం మ
ల వ అం ఆచ ంచ అ లం య ఈ
సకం ఎం డ గల శ .

ఇం వర 11 స . రం చ , ఆక ం

, ఆచ ఎ ం ం అ ఈ స

రం చ జ ం ం ర ఆ . ఈ సకం ల ,

, మ అ వ ల ఉ గ డగల .
జలం ఆ గ ం ం అ ఆ ం . అం రం ఈ

ఆ గ ర యజం గ . అం ఆ గ ం
స అవ . క క జల ఆ గ ం క ం
మ ఆ ం ం ం ష ల అవ క ం సక

రచ ల గం ం ం . స ల ర ం
మ స ల ట ం గల .

క ఆ ర అల , రల ,
మ సంస , క ఒ

ల ంచడం ఆ చ , అ , జల
ఉ కమ క వ ం మ క గ ల

సం ం ల రం ర ల , క ం
గల అ ం రచ ర ఒ క ం

వ ర మ ఆ .

క ం , , ర , ర ట క

ఆ శమ ర అ క సంవ ల అ వం క మ ట
స చ ం ం మ స క ం ల అ షం

. క క ష ట ర జ గ అ
ర క , అ క ం ల ర ంచ క ఆశ ,

డ ల ం . లక
. క క ష అ ర క ల ం ం

ర ం . ఈ స సం ం ం ష ల ం
వ గ అ , మ సమస ల క సం ంచమ

ం , ట ఈ సకం అం

ఆ ల ర ం ం మ ం సమస ల ం

యట డ యగల ఆ ....

ఆ
. ం న త ణ
 త డ ం..!
ం స జం ఎ ర ల ల .

జ , జ రం, ల , క , చ ం ం

, ళ , . ., గ , ం మ ర క

మ . ఔష ం , ఆ ర,

ల వడం ంట

. ర క అ . ఒక ఈ వ

ం ం లం మ అం ఉం .ఎ ఔష

కం ఉ శమ ం క ం . యం వడం
.ఆ వ ం ళ .

ళ ల సంఖ

అవయ అ ం డవల ఏర ం .

ర లం ళ వలం వ .
వయ వ . అ ఆ , అ !

ం ఇం వయ ళ ళ ! అ

వ ం . ం మం మ లల వ యవల .ఇ

వ గ క మ మ . ం, , ఎ

ఆ గ ం షయం ంమ . ళ ల

ల . ఎం య యం.

అ ! ం ం మ మ ళ

ల ం ! క ఏ ఇ వం

ఉం ? అ ం ఏ , ఎ ట

అడ జం , వం ల ట ం , ఎం
 ఎ , వ ఇళ క ఏ

ళ ల ర ? క ం ! మ మ ఎం ఈ

? ర టం , ం ఉండ మ మ ం

ఆ క ం అ స , క ల ఆచ ,

క గర , ఆ గ ం . ట ఎ వ అ

మ ం ం క అ ర , రక శమ ం , ళ

ఏ ం ంచక, మం యక, క శమ ఇం

ం ం , అ క ఆ ర అల ట ం , శ ర స జ
ల ం వ , శ , వర ం

ం ం ఇ వ ఆ

రమ ం.

ళ ల రం ఆ ష ల ,

టళ రకర ల మం , రకర ల

ం ం డ ఈ ళ జ ం
వడం . మ రం మం ల , ల వ , ఆ

ఆస ల ఉ ? ? ఒక ళ ఉం ఇ ఆస ల

ఎం గటం ? అం అక డ క

ఉ శమ ం ఉం యం ట లమ ం .

అం మ ం ఎక మ ట. ఆ ఎక , మ
గ ఉం . మ ం ట , ల ఎ ?

అం ఏ మ ం ం, ఎం క మ ళ

వ . ఆ ల సవ ం ం ళ ల ం ఎ

ం గల , వ ళ ల క , గ ల

ఏ ష ం ఎ ం గలం ఉ శమ ం

ం గలం అ ష ల ' త ' అ

అ స ం అం అ రమ ఈ సకం

ం ం .

ల మం క వ అం ఆ గ

ం క , ఆ ల అ

. మం స య సంస అ షం

క ం . ఈ ళ ల ఉ , జల అవ

క ంచ & 2005, 2006 ల షమం ర ం

అవ క ం . ఈ ఉ జ ం ం

ఎం మం అం జ ం క ం ం " -

" సక ం అం ంచమ రటం, .

ఆ ం ల డం ఈ సకం ం వ ం .

ళ ఈ సకం క వ , య

ల ఆచ ం సం రం జ ం ం ర మ

ఆ .

.
 1. ఎ క - ణం

ఎ కల ఢ ర - యం స ర ల

సం ఆ గ - ఆ గ ం ం ఒక

క సం రం ం ల అ రం - శమ ఎ గ ఈ ం

ల రం

షక వల రం ం - శ రం ల రం

సవ ం
మ శ రం 206 ఎ కల స - క ం ఓ అ

స రం యం ఉండగ - మం డటం ఎం ండగ

మం స రం - డ రకం

ఖ -అ ఖ ం

ఎ కల ఏర క క ళ ం

ం ఆ ర ఎ క ఎ ఏర ం ం.

ఎం కం ఎ కల ఢ ం ళ ఢ ం ఆ ర ఉం .

అం ం ఎ కల అవ ం అవసరం.

మ శ రం ఎ కల ఏర ం . ఏ ం మ ఇ కట

ఇ క, ం , , ఇ వ ఉ అ మ

ఎ క వ ఖ ం యం మ స ర అ

ల అవసరం. ఈ ఎ క ఎక డ, ఎ ం ఏర ం ం -

గ ఉ , ఆ రం యం మ
 స ర మ ఇ ర ల ల ఉ ం ఎ క

ఏర డ . గర శం 3వ ల ం 9వ ల వర

సం రం శ రం ఎ కల ఏర డ . డ

300 ఎ కల డ . లక డఎ 206 ఎ కల

ర .అ ఎ క క . ఎ క ం

అ ఉం . వ శ రం ఎ కఇ వ అ ం గ

ఉం ం . ఎ ల , ఇ క ం అ

ఉ , ఆక క గ ట , మ ఉ
ఇ వ ం ఎ క . ఈ ఎ కల ఖ ం 3 ర ం .

ఎ క ఏర డ ఖ ం వల యం. ఈ యం వలం

ఎ క రవ క శ రం ఇం అ ఖ ల

ర ం , శ రం అ క వ ర య చర ల

ం ం ం . ఒక ళ య ట శ రం జర అ

ఖ ర య చర ఆ . మ మంచం

ఎక వల వ ం . యం ఖ ం 4 ర ల ల సవ ం

జ ట ం .

ంఎ న ఉ గ ం ?

1) ఎ క త : ఎ క వ అ ఖ గం

యం అ మ ం ం ం. ఎ క 2 ర ల

క ం .1) ఆ 2) ఆ .ఆ క

రకం యం గ ం ఎ క వ

ఉ గ డ . అ ఎ క ఉం ం . ఆ

క ఎ క ఎ ల ఉ గ క, ఆ ఎ క

ల ర ం అ . ఇ ఎ క అం

యం రకం ల అ ం . యం అం . ఇ
రకం వ యం ఆ ఉ ం

ఎ క ఏర డ స క . ఇ ం ఉ యం

ఇ ర వర య ర క ల ఉ గ ం . ఇ శ రం

వ ం యం ంగం అం ర ం

ంచ ఉం .

2) కం గడ కట : రకం చ ఉ యం రకం గడకట

ఉ గ ం . రకం గడక షం క అ సం ం

కలగవ . ఈ క , ల ఎ రం రం

వ అ రక ల రకం రం రం ఒక ం

ఆగ ం వ ఉం ం . వలం మ మర ం

రకం గడకటడం, ఆగడం జ ం . వ ం రకం ఆ , గడ క

. అ మర ం . వ రకం గడ

కట ం , ఎ ం ం ం రకం వ ఓ

క యం ంగం (anti coagulation factor) ం ం . రకం

క ల ఇం అ ట . అవసరం anti
coagulation factors య . అవస , సం

ం (గడ క క ) ర గడ క ట . మ
శ రం మ య ం అ క ట మ రక

ం .మ రవ వస 10 టర టం చ
ఉ గడ ం ర క ఉం ం . ఈ ర ట ,

ల , ల అక డక డ ం (అల )
ఏర డ . ం ం మం రకం ం . మల
రం లల రకం ం . ల గర శం రక
28 ల ఒక 4-5 రక వం జ ఉం ం .

ఇవ మ శ రం మ య ం జ .అ ం
ఒ ం , ఇం ర ల జ
ఎ క , కండ , రక రక వం జ

ఉం ం . ఆ ష సమయం క
రకం రడం జ ం . ర ం ఏ రకం ఆ

య ం ం. ఆ ం ల , ఆ ష యట ం ఒ
రకం ర ం ఆ గ ం. శ రం గం రక

ల ఎ ఆ గ , ఆ ం స గ కషం. Internal
Bleeding అం . అ ంట ల రక వం జ , 5 ట

ఉం రకం మ క (hypovolemic shock ) మ చ .

అ జరగడం యట , ల ఎక డ

రక ంట ఆ ల యం , రకం గడ కట
ఉ గ ట ' ' ం ఉ ం ంట గడ
క ట ం . ఇం మం ళ ఇ ం రం ం

ఏం మం ? అ ం వడం . ఎం ?
ర ం ఉండ . అ ఎక డ రం ం రకం

యం ంట రకం గడ క ట , రక
అ ం ం . ఎం జ ం ం డం .

3) ం ఎదగ : గర ం సర ంజ ఉ ండం 9

ల సగ 2.5 ల , 40-50 ం టర ఎ గల
డ ర ం . ం 18-20

సంవ ల వయ వర డఎ ఉం ం . వయ
డ ఎ ట ఎ క. మ ఉ ,

ఉ అ మ ఎ క ఎ ల ం . మ
ఎ లం ఎ క ఎ . ఎ క ఎ లం స యం

. యం ం ఎ ల ఉండ . ల , క
 చ ర . క క ఎ ల ఖ ం వల ం

యం. , ఆ రం, మం,

ఎ లఅ ఆ ర ం ం . అం

గ ఉ ల ,ఎ వయ ఉ లల యం ఎ వ
ఉ ఆ రం మ ం .గ ఉ డ

ఎ ల క అంచ ం . గర ం
ల ం 9 ల ం వర

ం . ల రగడం గమ ం ం. ఒక ళ
రగ ం ం ంట ర ఏ ఆ .

అవస ఆ రం ం మ సల ఇ ం . సగ గ
ఉ 5-7 ల ం . డ సగ

2.5 ం 3 ల డ . ఆ రం యం ం
ట సగ డ 2.5 ల వ ఉం , డ

రగక వ అ ర అ డ చ వడం ల ండక

ం ల అవ ం . అం యం ఎ వ ఉ

ఆ రం మ . యం ఆ ఇం
ఉం . అ ల వయ ఎ గ ం , లల

ర అ క వడం, గ కశ గడం జ ం . ల

ం ( వ ట క ) డ . వ స జం

క ం ల గ ఎం ర ం ఎ అ గ ం
ం . క క ల రక, క ఎ ల యం

ఎం ఉ గ ం ట.

4) కండ , న : ఎ శ రం 206

ఎ క . 660 కండ అ క ఉ . అ
కండ ల సం ం , ం ల ఉం ం . కండ
 స య డ . కండ ల క కండరం ం (కట)

ఏర ం . కండర కట ల ఒ అ
సం ంచడం, అ ంచడం జ ం . మ చక

సమ యం (co-ordination) ఉం ం .అ ఒక కండర సం ఆ

కండరం ం ల ఒ సం . అ ఒ
. ఇ క సంయమ ం ం ట కండ స
య మ అం ఉ యం. కండ ల
అం ర ం ఉ యం అ ం , అ ర ం

ఉండడ వల మ చల , అవయ ల అ కర ల
య క ం . యం కండ ,
సమరవం ం య .అ డ కండ వడం (Muscle
catch), కండ గ వడం (Muscle spasma) ం వ
ర ం యం . ం ఉ కండ సమరవం ం

యడం , గ రం రం సం చ, క ల ,డ
అ శ ం 70-80 ం శ రం ఉ 5
టర ర ం ం . అ 7,200 టర ర (5
ట x 60 x 24 గంట = 7200 ట ) ం ం . అం

ఒక ట ంక ర ఒక ం ం . ర ం
కండ సం చ ల వడం. ర ం కండ ల ఉ
య అం ఆశ ర ం ఉం క ! ఇ జం. అ స
వ , వ ల ఉ క ం కండ రం రం

. ఇం ం శ రం ట ' '
వడం , ఇం మ ర య క చర జరగ
యం ం . ఇ ర క ల ఖ వ
యం మ ం ం ఆ ర ల ం . ఇ అ

చవక , ల ం , అం ఉం . ఖ ం ,
 , , ఖ రం, , లం, లం, స ట, ం ,
మ ం , లగ ఆ , లగ య ల
. యం సం యం క మం ళ డడం

మం . ఒక ళ యం మం ళ ఎ వ
ం ల , డ ల వ అవ శం ఉం .
ఎం కం యం ళ ల అ ఎ ఇ ర ల ల క
(combined form) ఉం . ఆ రం ం ఉం .

ల ం ర శ అం ం ఉం . అం
ఆ రం ంచడం స .ఆ రం యం శ రం జ
వ ఆగ ం , అవస ంచ
ఎ కల యం యట గ ం . అం ఎ రకం

యం ఉం ం ం ం . యం ఎ
ఎ కల , ల , వ ం ం . మల
ల యట ట ం . యట ం ఆ రం
శ స ఇవ డం , ఎ కల

యం వ . ఎ క ఎ ఢం ,
లం ఉం .

ఎ క న

ఈ ంచ క శ రం ఓఅ స . మ
అ క ర క యగ . ం మ ,ఏ
ఏ య . ఒక మ అ ల క
ఎం ఉం . ఉ యం ం ఉ క ం వర
మ స ం ం వ ం ంచ ం

. ం మ ఏ య . మ
ల , ఆ రం మ ల , ఆ రం సం ంచ
 డ ల , ర సం ల , వంట వం ల ,

ఆ రం ల ల , ల , ఎ ల ,
కం ట ఆ ల , ం ల , డ ల ,
గ ల , గ అ ం ర వం ల , ల

ఊ ల , అ ం లయ ం డ ల ఇ

ం వలం స య .
ఒక ట లం ఆ క గం ల
స యం ఎం గ య అ వ ంచగ ,
అ ం వలం ళ క మ అ వ . ం
ం ఏ య ం. ఏం ంచ ం. ం గ ం అ అ రం

అ ం క ! ం ఎ కల క . ఎ ల
ల ఇం ల , అ ం ఎ కల ల
గ ం కండ , గ ం మ ం అ ఈ
కండ ళ ం ఎ కల ం . ఎం చక

మ ం వ ల అ లం ఉండడం షం.
య ం మ ఎం ఇ ం ఈ క అ రం
ం ం. మయ అ వ చ . అ
, స ం ఉండటం వల యమ ర ఏం

అరం క, ం స రం , రకం ఇషం అ .

అ ం రకం, స రం ఎ ఉం రయం

ం ం . ం ర . అక డ రకర ల
ం వంట ం . అక రం క శల

ఉ . ః . అ కర టం
ల గ క . వంగడం క క
అ ఉ .అ స
. అక డ ఇ ం ఉం . అక రం
ఆ గ ం , ఆ ం ం ఉ . అ రం అ ఏ టం
ల క గ ల ఎవ వడం , ఆ
గ క . అ ఒక క ం ం
ఉ . షయం ఏ టం ఉ

ం ఇ ల ఆ డం అల .
డ అల , ఇ ల అల .
ఇ ల అల ఉం . అ రం
రకం య ం . ఇక డ

యక వడం ఆ రం డం క ఏ
.ఇ ఒక క అ , యక జం మ
అం ర అ డ డం అ శ .

ఈ క మ క శ ం . అ ఆ రం

ల , ల వడ ( ం ం )
. వడ క క ం గ ,
రవ . రవడం ం ఆ రం ం, డ ం. ఎం
ర ల అ ం వ ం ఒక ఆ ంచం .

అం మ ం ఎం ఉ గ ం .

యం, స ర ం ల ల ఎ క ఎ ఏర డ ,
అవస ఎ కల యం రకం ల వడం, అ
ఎ అవయ ల వ వడం ం ర క ల

ర , ఒక క యం వ ం , మ క శ ర అవయ ల
క వ యల ఖ వ ం ట
ం . ఇ ఆ ఎ క మ ఎ ఉ గ
ం.
1) ఆకృ : ఎ కల ఏర శ రం. ఈ
మ ఒక ఆక వ ం . ఇ క , ం క డ ఒ

ఆ గ , , రంగసలం, వ ఒ
మ శ రం ల , మ
ఉరః ంజరం , గ , వ .
మ ఉ ఎ కల ఉ ళం క మ ం

ఏ ం . మ అ . ఆక .
శ రం అవయ అ ం , ఊ , యం, ,
అ ఉం . మ ల డ , డవ ,
డ , , ం మ ఏ ర కమం య .
ఎం మ ఎ క , . ఒక వ శ క

, క ఉ , జం ల అ ం
ఆక ల ర ం ఉ ఎ క .

2) ఖ అ ణ: మ ఇ క అం

. ఎం ? క ఎండ, , చ , ఇ ర జం ల ం
ర సం. మ ఈ క జం , అ క
ళ ఏర ర . ఎం వరం , చ ,
ఎండ ఏ ం , సం ర ర ం . మ
టల ఏర ర ం . గ ఏర ర ం .
జం గ ల ఏర ం . ఇవ క ం వ
రకర ల ఇ ం ల ం ర ం వ ఏర ర ం . అ
ం మ శ రం ఉ అ ఖ , అ , అ

, ం ,ఊ , ం ల యట ం
మ ఎ కల ర ఉం ం . ష vital organs
అం .అ ఇ మ శ ర వ యల అ ం ఖ వ అరం.
 ఎ క , ఉరః ంజరం ం , ఊ ల

అ క ం ల ర ం .ఇ ం మ వం
. శ రం ఇం అవయ ,
క , రకం మ చ .
అవయ ల , క , రకం మ

ంట చ . అం vital oragans అ . ఇ ం
అవయ ల గల ం , ఏ ం య ం
ఇ ం క గ ం ఎ క ర ఉం .
 2. (JOINTS)-

క ,క ల - వ మ ఆ

ం ం ' '-శ ంట రం అ

ంజ ఆ రం అ ం కం షం - అ ం

శ షం

శ రం అ అవయ ల అమ క - య ఆ గ ం వ

యక

క స ఒక అ స జ - వశ ర ఉ ర

అన ఏ ?

మ శ రం 206 ఎ క . మ ఈ ఎ కల ఒక ఒక

క ఉం . ఒక ఎ క ఇం ఎ క క అం .

ఈ 2ర ఉ .

1) క : ఉ :- , , , జం, (wrist),

ం , , మడమ ల .

2) కద :ఉ :- ఉ ఎ క ల . డ

ల ం . ల ఉం ం .

అం డ ట ల గం ఎ క ఉం . క

ఎ క క . లల అ . ల

అ అ గ ం . అ ల ఉ ఎ క

క ఉం . క క ఈ క ల . అం క ల

అం .
క ఖ ం 4ర ఉ .

1. ం (Ball and socket joint)

ఒక ఎ క ం గం ం ఎ క ల ం డం ం

అమ ఉం ం . ఎ క ల (head) ం డం ం . ఈ

ఎ కఅ ల ల ం గగల .

ఉ : ం , జం .

2) ంగ (Pivot joint)

ంగర ంగర ఎ ం డం ం ఆ ం

ఉండడం వల ంగర అం .

ఉ :- ట స, ఈ క ల ఉంచ ఉం ం .

ఈ స అ అం . ల

ం ం .

3) డత ం (Hinge Joint):

ం ఎ క ఒక ం ఒక ఇ ం ఉం , వలం ఒక

క క ఉం . ండవ రగ .

ఇ ల ం క . అ ం ఈ ఒక

క ం .ఉ :- , .

4) (Gliding Joint):

ఒక ఎ క ండవ ఎ క ఉం ం . వ క క ం .
క ఒక ఒక ఉం ం .
జ ం ఉం ం .ఉ : స

త తం ఖ త

ఈ ంచ క శ రం ఓఅ స . మ

అ క ర క యగ . మ ఈ క కల

వలం ళ (Joints) జ గ . ఉ యం ం

వర గ ట 12-16 గంట ఏ

రక ఉం ం. ం డ ల ,

గ ల ,గ అ ం ర వం ల , ల

ఊ ల , అ ం లయ ం డ ల

సవ ం . ళ ఉ కండ ,ఎ క ,

. ళ , వ ళ

యక మ ం , ం
ఈ వ ం . శ రం ఒక , యక ,

డక మ ఇ ం వర ం. ఒక ళ జం

మ ం ఎ ఉం ం ఊ ం ం అ రం

అ ం . మ , వం , . వ
మల ఇ ం కర . ఇం క రకం ఇంక ఎక ం .

ళ సవ ం ం , సమరవం ం వడం అ
వ . స రం ఎక , ఇక ఉం

ంచవ . ఎ ఉం ం . అం ం .
ఇం అ ళ ం ం ఇ ం ం.

ణం

ఈ క అ ల ం అ ం. అం వ
ంమ ం. ఇ ం శ ర ం ఇం వర ంచ డ .
ఇక ం ంచ డ . వ శ రం ఒ అవయవం ఒ
రక అ ల ర ం .అ ళ ం గవం

మ వరం వ .ఈస ళ
మ ం ఏర ం . అ ల అ

ం ం లం , ఎ క , కండ సమరవం ం
. ఏ ళ ల , ల డడం .

ఏ అ ం ళ అ ం ం లం ఏ ఇ ం
ం ండడం ం. ఎ ం 4-5 ం ళ

. ఉ యం ం యం ం
వం ల . వ మ డం . రం రం

ఉ ,ఎ క అరగ ం ఈస ంచ ం .
అ మ ం ం లం అరగ ం
స ంచ ం . ఎం చక ం అం శ ం ,

ఎ వ ఎ డ , ఎ వ గంట షం

క గ ం ఏ య ం . జం ఇం చక

ఊ ం ం గవం ఎ , ఎక డ, ఎ అవసర ,
ం శ రం అవయ ం ళ

ంచడం షం. ఎ గ ఎ వ , లం
ల గ అ ళ ం ఎ ఉం ఇ

ం ం.

ం ఎ కల క అ ం. ం ఎ క క
వ ం ం ఉం . అ ఎ కల వ

అ ం వర ఎ ర ం
ఉం ం . ర అ అం . ఇ

ఎ ం ం ం క అరగ ం అరచం ర ఇ
 ం . అ ఎ క వర ఉం ం . అం

ఎం ఎ ఇ ం క గ ం ఇం చక ర క కవచం
ఉం ం . అ టం ం ఎ కల వర ం ఒక

స ఉ ర ం ర క ం . య ర
అం . ఆ ర ం స వం క ం
రం స గం ం ం . ఆ
య వం అం .

స వం క య వం వల ం ఎ క ఒక ఒక

, జ ఎ క అరగ ం ం .
ఈ అ షం జ ం . అరగ ం వర ఇ ం .
ఈ వల ఆ ర ళ మ ఉ య

వం (Synovial fluid) అ రం ఉం . ,
యం ల ం , ంట యడం వల మ ఘర ,

అ ం ర అ ం ఉం . అ ం మ ళ
మ ఈ వం అచ ం అ ం ఉం ం . మ

యం ల యట ం ం ళ ఎ ?
యట ం యక . శ రం ఈ ం ం .

ం య ళ ం ం . ఈ
వం వల ష రం అం ం . అ ళ

ఏర మ ఎ క ఈ య వం ట .
ఆ వం ం య ర యట అ రక ళం ,

ం వ వస ళ వ వస ఎల ం ఉం ట
ం ం .ఈ వం ఖ ం స క ఓర య ం

ఉం . ఆమం (Hyaloranic acid) అం . ఇ యట

ం , ర , ళ ష ర ఇ ర ఏ
వ , ం ం ం . ఇ ం ( గ క )

శ క ఉం ం . ళ ఎ క, ం ఎ క ం గర

ళ క గ కండ ల ం ంచ . గ ం ,

ం అం . ఇ లం , ఢం ఉం .

ఎం శ ఆ ల ం . గ
మం ం క రం క , ఇం గ ఉం ం .మ ,
, , ఏ య , ఈ గ ం ,
ం ఆ ఉం ట ఉం . అం

అ రం రం , గ ఒ . మ ం ఈ కండ ల
ం ం రచడం యక ఒ ల అ ం.
ం రచడం . ఈ కండ ల ఎ
ర సం ం ం ర ం ఉం ం . కండ ల క
ం స అ క ఉం . ఈ ళ ఒక చక

ఉ ర మ ం అవగ ం వ .అ
య ం .మ ' ళ ' ఈ య
వ . ఎ అం య , ళ చర ం ,
ళ ఉం కండ ల , గ ఉం ండ

ం య ఎ క , ం య ల గం ఉం
స ర , ళ ం ఉం చ య ర
వ . ర ం ర , య ర
ం య వం ర ళ మ వ ఉం

అరగ ం కం ం . ఈ ం అచ ం
య ఉం మ ఎం అ
డం !
 , జ , ం , అ
ల ఏర ం . ఈ ఇం ఉండ
మ ర ల ఏర రచ ం . ఉ

ం , జ ఆక ం , మ ,
మ ం , ష ం ం . శ రం ఏ అవయవం
ఉ , ఆ అవయ ఎ ర ల అమ క ఉ , ఒక అరం
ఉం ం . అం శ రం ఏ అవయవం ం , ం

ఆ ష య ం స , స , ,
యక గం వర , వ శ రం ఒ
ష వడం మం .
ఇ ర ల ం ల ఈ శ రం ఎక డ ర ం ? మ ం
టక ం మ గర ం ఇ ర ల జ జ .క ,
, ల ఎ అవయ ట క ల
ం ం . ఇ ఏ , ఎం ఎవ అ రం .

మ క ం మ డ . అ శ రం ఉండవల
అ అవయ ల , వలం అండం, ం కక ం క
ండం ం ఇ అవయ డ ట డ . అం , అచ ం
, ం , మ, , ,.... ఇ ఎవ ఒక కల ,
 ఖ కవ క ం . ట ం ర ం అ
క . అం వర ఆ శ స ం .ఈ
ఈ ల ఎ ఏర ర ఎవ . ఇ స ర స ం.
మ జ ంచక ం గర ం చక అ ల ల ,

అ ల కలగ , శ రం అ అవయ ల క
ం , స జం అ ం ం జ ం .
క అల ట మ మ
ష ం ం. ఏ లం ,

ం లం ఎం కషం ష రచడం, ల డం ఎం వం .
ఒక క లం ఎం డ , సమయం, మ , యం ంగం,
ట లం . అ లం ఎం .
అ ం షం ఏర రచ డ మ ళ ం

ం ం వడం మ ర ం.

కండరం సం చ, ల ం , క ,
గర , రం జరగగల . వలం ండడం క క
జ . ం శ రం క క . ఈ ళ
అ క కండ , సర ల
ం . ఉ ర ం వ వ ఒక క ,
య . ఎ క , కండ , అ ం .

అ ఎం యడం ం క ం ,
కండ ల అం డం ట. మ ఇం
ం . ఆ లగటం ఆ ం .ఇ
జ సంఘట . ఒ లగ . ర ంఏఎ
ర ండవ . గమ ండడం
 ం వర వ ంచడం ట. అ మ
ం సం కండ అం క , క . ఎ .

అం సమరవం ం య ం , , య .
అం సం మ సమరవం ం లం ఎ క ,
కండ , సమరవం ం ల ట.

ఇ స ల ళ అం

కండ ల ం ం .అ కండ సం చ ల .
కండ ల సం చ, ల ,ఎ కల క క వ .
ఆక కల మ ం సమస గ ం.

ఉ ర మ ం క అ క కండ
సం ంచడం మ గ ం. ంట
ం ఉ కండ యడం గ ం

ం. ఇ అ , అ ం ం. ఇ
 ళ ఎ క, ం ఉ ం ఎ కల

ం . అం ల ం మ
ఉ ం , చ కం ఇ మ
క ఉం ం . ఎ అ , ఎం
అ ం ఒక ఎ క ఇం ఎ క చక ం క ం

ఇంజ ఇ అ , ఇ క ఉం ం . ఇ
సమరవం ం ఉం .

ళ ం మ క అ క కండ ల సం చ

ల మ ం అ అ ం
డవగ ం. ఇ ళ ఎ క, ం
ఉ ం ఎ కల ం . అం
ల ం మ ఉ ం , చ కం
ఇ మ క ఉం ం .ఎ అ , ఎం
అ ం ఒక ఎ క ఇం ఎ క చక ం క
ం ఇంజ ఇ అ ,ఇ క ఉం ం .ఇ

సమరవం ం ఉం .

ఇం చక అ ం , ం రం రం మ ం
ం మ ం ం ం లం ,
వయ ల , ల వడం, వయ
అ డం అ ం చ యం. క ఏ
జం ఇ జ గక వడం, వలం ఒక మ ఇ జరగడం
క ఉ ర ం , ళ వ రకర ల ల
ం సం ం య ం ం.
 3.

వ శ రం మ యం ం - మం ం ం

ఆ గ ంమ జ - క వ ం అ మ
ల వ ళ - క

అ స ంచక వడం వల మ ఆ

య -

ఇ చక ర వ వస - అ ల అవస
శ ర క వ యం ం - ర ం ఇ అ

యం ం

ం క ం-అ ఆ ఇ ం

ఆశల వలయం ం - ఆశ ల వ ం

మ ం క ఖ ర ం - మ ం ఉండ ఖ ఆ గ ం
ఆ క - ఆ క క

యం, స ర ల -ఎ కల ఆ ర

గ క షవలయం స ంచ - వ స ల ఆ

ష ం య

గం ం ఆ య ం- ంచం క వ ం

క ల అ స ం -ఆ గ ం ఆ ర ం ం

ం ఉ - గ డక వడం మ

ల లం గ ర ం- క శర ం

కమ - అ
1. ఆ ఆ (Osteo Arthritis)

ఆ అ ఎ క, ఆ అ , ఐ అ (Inflammation).

ఆ ఆర అ ఎ కల ఏర ళ వ ,

అ అరం. వయ అ వ ం
సం ం . 45 సంవ ఆ వయ ఈ
వ ం . ల ఎ వ క ం . ఆ ఆర ఖ ం

ం ళ , ళ , సల ( డ,
) ల వ ం . అరగ వలం

వయ ర క ఇ ర ర అ .

అ సం ర ర ఇం వర అ రం . ర ఏ

ళ జ ల ంక . ఖ ం ళ ఎ కల

వర అ క వయ అ వడం జ ం

గమ ం . ఈ రక సర , ల స ఉండ . ఇ

, మ ఉం ం . అం వల ఆ రం

య వం ం గ ఉం ం .ఈ ం

ంక ం .ఇ వ సమ య

ఉం . అ క ల కం

ఉ ం క ం , ట వ
ం ఉ ం లం ఏ ఇ ం ఉండ . వయ

అ (Wear & tear) క ల స ం జరగ సమ ల

ం ం . క గం అ వడం, స

గం క క వడంవల వ అం ంట (pits)

ఏర , ఉ ర ళస , గ
 ర ం . అం ం ర య క

జ . అం గం 1) ం క ,

యడం వల ష ం ం . 2)

జ ల ఢ ఖం ం . 3)

, ం . ఎ ర య ల

సమ ల ం ం అ అ వడం జ ం .
 అ ర ఎ అరగడం ం ,

ఉ ఉ లం ఏర , ంట

గ ర ం . ఇ ఎ క ఒక క

సంవ ల అ , ఎ క యట

ం . ం ఎ కల మ ంచ ఎ క వర

ఏర డ . ఇ ఎ క ఈ

ల . ల వర క గ .

మ వ అ వం క ం . ఒ

ఎ ఎ కల వర క .

వల మ , ం . శ రం

ల ఉం . యట ం య ం (action) ం .

అక డ క యట అవ శం క ,

ం . ఆ ఆర ఖ ం వయ ం ,

వయ అ .ఇ వయ వ

అ అం . ఎ వయ రగ ం
శ ర అవయ ల , ఆక ఉం వ మ ఆ ంచక వడం

చ యం. ం ర ం సం ఖ ం మ ఖ
యడం . 30 సంవ ల వయ ళ

అ .ఇ వయ రగటం వల అ అ ఎ అం ం.
ఉ శ ం రం మ క రం వయ

అరగ . అరగ డ అం . మ ఇం క క ల
స వయ అ ఏ ఒక జం ంచం .

అడ , అడ , ం ం, ంక, క , క , ం ,
,ఏ , ఒం ఏ వ ఎ కల ఎ

ఎ క ం డం . ం వయ
అరగడం . అం అరగడం అ అ . మ ఈ
ఎ వ మం ఎం అ యం అం
. క రం . క

రం కడం ం . వ వల అ ం
. గ వ వ సర ఎ

60 సంవ ల వల ళ 30 సంవ ల
వ . ఈ ఎ ఒ రకం ఉండడం . వయ

వడం . శ రం అరగడం అ ఖ ం
క ఒ ల జ ం . క ఒ ల

వయ స ం (Pre mature oldage) వ ం . అం

డం . 50 సంవ ల ల ం క 20

సంవ ల ల . 60 సంవ ల డ
ఖం చర ం 30 సంవ ల డ ం .
ష ల ఎ వ స ం , అ వసరం , అ కం , అ ం

గవం ం ఆ చ , క ఒ ల .
మ వ గవం ఆ చ ల , శ రం గవం ం

ర య ం , గం వయ . అ
వ సంవ ల ఎ వ వయ అ . అం

వ వయ , అ వడం జ ం . క క ఈ
ల, ఇ ఇ ం . ఇక క , షయం

అ రం ం ఈ స రక . ళ ,
. ఇక ం ం వ అ ం. ఎ

ఆ గ ం అ రం అ ం .ఎ ం
, సమరవం ం ఉం గ అ రం అ

ంమ .ఈ వ ం స ం ఉం ంక క
ఇ ంచం అ ం. మ
అం ంచ చ ం ం ఒక ళ ల

డ ం ంచం .

ళ సమరవం ం లం మ ం రం (Moderate)
ళ ం ఉం . డ ం కండ ఎ

ల మ , అ డ ం ల మ
అవ . గ క వ ం ళ , ళ , ల

డ వసరం ం వలం ళ జ
గం. కం టర ం, ర ం, , ఇం

ం ండ , ఇక ళ , కండ ల .
అ వ ఒక ర ఉ . మ మం ష

లం , అ క కండ లం ఉం .అ లం

ఉం లం మం ల , మం జర . 'అ '
ఎ మం . 'అ సర వర ' అ . ఎ

మ మం (Moderate) ఉండడ మం . (మ ష ల వరం

ళ ల ర అ ం ం.)

ఆ ఆ ఎ

ఆ ఆర అ ఖ ం అరగటం వ ం .
అం క ఎ ం యం.ఆ .ఐ. ళ సం ఎం

ం వ . అరగటం వల ఎ క వ ,
ఆ వ ? ? ఒక ళ వ ఎం

. ఏ అ వ . అం ం
, ం క ఎ క వ .
 2. ఆ
(Rheumatold Arthritis)

ఈ రక ళ ల ఖ ం 2 క ఎ వ ళ

(Inflammation), ఉం ం . లల ఈ

క ం . అ ల ఎ వ క ం . లల
 ళ ళ ఏ ఒక ం , వ ం .

3,4 ల క ం . ఎడమ ,

వ ం . అ ఎడమ

వ ం . ఇ ళ ం వ , ఏ ం

క , ళ వడం జ ం . లం ఈ

ల . ఎం లం స ఖం

ం .ఒ జ రం ల ం .ఈ ,

శ రం ల మ ం . మం ం ం . మ
వ ం ం . ఒ సంవ రం 3-4 లల ఒక

అ క ం . ఆ సమయం మ యడం,

వడం, జ రం, ల ఇవ క ఉం .

ర ం మ ఎ వ ఆం ళ , క ఒ ల

రకం ఒ ల ఈ క

ఉం ం . మ ఆర ర వ ఉండడం

క ఆ వ ల ఎ వ ళ

వడం జ ం . ఎ వ ర

ం . అం ఇ వ వ వంకర

(deformaties) ం . ఈ వ ం ం ఇ ం

వ ం . ఇక ర క ం క . ఈ

ంచ ం ఉ ల ల ఎ వ ఈ మ

ఆర ల అంచ .

: క ర లం ఇం వర సం రం అ రం .

అ ం క ఆ ఇ ఓ ఖ ర ం ం .

ఇ అన ఏ ?
ఆ ఇ అం ఏ ం అస ఇ ( గ

క శ ) అం ఏ ం ం. మ శ రం అం ర ం

అ గ కశ ం . ఖ ం రకం లరకక ల

(WBC) శ రం వ , ర ల , అ

(Foreign bodies), సర ం ఇ ల క

శ క ం ఏ ఇ గటగ శ ఉం . ఇ ఎ

జ ం ఒక ఉ ర అ రం వ . మ

స ం ల ట ం రం రం ఉం .

యట శ ఎవ ం ం . మ శ

స వ శ ల సం గడ .

శ ల క క , గ ల ఎ క ఆ స

స రం అం ం . అ ంట గ ఆ స ల స శం

ఏ వ శ ఎక ం వ , ఏ రక

(ఎ ం ఆ ల ) ట ంచ ర ష ల

చ ం . ంట ఏ ఆ స ఏ , ఏ
ఉ ం , ఎవ ఎక డ అ ష ల స వరం ,

అం ఆర ఇ . ఉ ం రంగం ం ,
. అ ఇం అ ం ం మం

శ ం అ ఇ ం ం ం ల మటమ . ఇ ఏ
ం స జం క . మ ం అ వర ఆ శం

క . అ ర క ల . వలం , ,
ఆ రం ం వస ల సం క సడ . ం

అ ం వర ఇ ం . అచ ం శం ర

వ వస రకం లరకక . ంట

శ రం ర క వ ల . ఈ వ శ రం
ఖ ం ం ఇ ( ), చంక , గజ , ం
గం ం . ఈ గం ల స రం ం . ఎక ం
ఎ ం ర క యం ంగం ( ం ,ఇ ,

ం , ం ం క ల ం
ర య ల )ఉ ం ,వ , ర ర ల

రకం ల ం ం . ంట ర క క
అ , (Inflammation) ఉ

ం . మ ర క క ల క ల అ ంట
, ర ర క ం చం . ఈ ఘర మ
ల రక క చ . అ చ ం యం
వ ం యట . ఇ ం సం షం జ ర కమం.

ఇ ర కమం ఎ ర ల క
జ .ఈ జరగ ఎం జ (Intelligence) .మ
ర అం Intelligence ఉం .

ఆ ఇ అన ఏ ?

మ శ ల ం యం ంగం గ మ శ
ం శ క ల ం ర ం ఇ

అం . ఇక ఆ ఇ అ మ ఆ స మ ం
మ జల శ లం , మ ల మ జల
చం మ ఆర ఇ ఎ ం ం . ంమ యం ం మ

జ .అ ం ం య మ జలం మ ల
అ . మ శ ఇం ం

అంగర ల ఉం ం . కష
ంట , ఏ జం ట ం కం , ఆ కం

ఎ ఉం ం .అ మ శ ర ల రకక మ
శ ర ళ , య ర శ ం ,

ం ఏ ం . , మ ళ ,
వ ం . ఉండడం ళ స క ంచ . క ంచక

వడం ,స డ క వడం ళ ఉ
కండ ల మ . ల ల ం

య ర డం , ం వ వం
. ళ ఎం వడం, ఎ క క వడం జ

వంకర (deformity) . యం క మచ ,
వంకర అ ర ం ఉం ం .

ర ల వ , గ క వ .ఆ ం
వర కం ఎం వ ం . కం ట వం వ ,

శ ఎం ం శమ ం ం . కం
శమ షయం మ ం ం . మ

శ అ వ సం ం ం ఉం . మ క ఆ చ ల
శ రం వడం స జం. ఉ :- ం య ,

య ఉ య
ఊరడం జ ం .ఊ ం ం మ జలం ఊ ం .
క ఇం , , అ కమ వంటల మ మ స
వ ం జలం ఊ ం . క ఆ ఆక ం .

'అ , ం ం ' అ ం క . అ ఏ మ
ఆ చ , ఆ శం, ం ం . ఆ

సమయం ఏం య . మ ఉం ం .

అ ం ల శ రం య ం ర య క
ల ం . శ ష ర , ం
ర య రకం లఅ .అ ం వ వస స

అ ం . శ రం ఇ వ వస ం . ం

ఉ మం డ డ ం ం డ ం, ఆ
అ ఎం డ ం. అ మ ర ం
వ వస ం . ఇ ర కం జరగడం వ ఆ
ఇ ఏం జ ం అ జ అవ శం కల . ఖ ం
ం ఎ ర ల ఆ ల .

ం రకర ల ఒ ల ం . ఇ యట ం
క శ రం ఓ గం జ గవ .ఉ ర గర ం ల డం,
స ంచడం, ఆ వడం ం ఎ సం ల య
ఒ ల ండడం జ ం .

కం కఇ ం ల , ల .

ఎ ంచ ?

ఖ ం మ ఆర ళ ఉం , అ య

రక ం . రక RA Factor . ఒక ళ RA Factor
వ , మ ఆర
ర . ఒ RA Factor గ వ .
మ ఆర అం . అం రక గ

ల అ ర జ రం వడం, ళ , వడం,
మ ల ం వడం జ ం . అం క ర కం
క లక వడం, వంకర వడం, శ రం ంచడం
జ ం .
3. ఒ ం ం ం న

ఆం ం ం

ఈ ఖ ం ల వ ం . క వయ ల క ం .

మ క ' ర' సం కరం ం య అ ఇం

అ చక ఆక క ఉం ం . ఒక రం

స ఒక ఒక , మ క 33

స ం . ఆ సల మ ష ం
ఉం ం . స జం డ గం , మ గం క క

ఎ వ ఉం . మ ఉ స క క

ఉం .ఈ స ళ , వ , వ

ళ య ర ం ం . ర కం ఇ వ ,

ఉండడం వల వ ఒక ఒక అ

గ అ ం ట ం . ఇక క ఎ ం క క ండ .

ం వంగ . క వంగ . ఒక ళ వం య ం

వ ం . క ం 4-5
క ల ం ం మ ఎ ఉం ం . అ

ం గ ఉం ం . అం ఈ

అం . క ఉ కండ ఉం . శ రం

కండ ల ల మ . కం , రకం ఎం

క ం . క ఉం ఒ ఆక వక

ఆక ల ం ం . ం మం క ం వం

ం . (Kyphosis) అం . క ం వం

ం మ ం వం . ల డ .

ం మం ఈ వ క శ క వం ం . అ

క వం ఉం ం . (Lardosis) అం .ఈ

క క వం ఉండడం వల మ క

వం ం . ఎ వ క వం ట

?అ ఉం ం .ఈమ ఇ ం

అ అ ంవ ం . ం ఈయ ంఏ యగల .

ఆ గ ం అ ం . ం మం , ఎడమ

వం ం . క క ల వం ం .

(Scoliosis) అం . ఇ ర మ ం ,

క , క ఎడమ క ల వం డవడం అ
 క ఆ ర ఉం ం . డక ం

గ . క స స మ

య ఉం ం . అం ఈ ం ం మ

ఉం ం . ఈ ం వ , శ రం అ

అవయ ల స . క ఏ స అ ,

, ఆ ల ఒ క వ , ల

అవ శం ఉం . మ అ , క అం గ సం ం ం ఉం .

అం క ం ఓ క ం ఇ అ .

మ క ఆ గ ం క క క కల ఆ ర

ఉం . The health of an individual depends on the felxibility of the spine.

 4. ం ఇత
అ

(Fibromyalgia)

ఇ ఒక రక సం ం ం .

ళ వక . గ అవయ ల వ ం ం . ఇ

కండ ల వ . ఖ ం ఈ గ ల శ రమం

ం . ఒక గం ఉం ం . ఆ అక డ

ఖం ం . ఇం గం కండ ల
ఉం ం . ఇ ఒక శం ం ఇం శం కండ ల

, వ ఉం ం . ఈ

కండ ల వ .

ఉం ం . ఖ ం ఈ వ (Life style) ఉ

వ ం . కం వ వ ం .

ర ఉ ఇ ల స అ , ఈ

రక కండ ల ల ం .

త అ ట అ డం (Chronic Fatigue Syndrome):

ఇ . మ ఊ అల . ఎ

రసం ఉం . ం రం గ . ఏ
, జం ఆగ ం ండ , స ట ం

అల . ఒక గంట ఆగ ం 4 గంట
వ ం అలసట ఉం ం . శ రం ఏ ,

ం , ఇ ం ఉం ం . ఇ క ఉ

అ క లం మ గగ ం అ ం . మ డ

కం , రసం , అ ం అలసట ఉం . ఏ

ల ంచ మ స ంవ ం .
5. క ం ం త
క సం ం సమస ల ం ం , క

ం ం ం.

మ ం ట , ల లం క క .

క స అ యగ ం. మ ం

ల , ల , ల ల , డ ల , ల

మ ఖ ం వ ం క. మ ఖం వ ,

ం, మ, ఆ య అ క
ఆ ర ం . మ ం అం క

ఆ ర ఉం ం .

మ క 33 సల య ం . 5 ర ల

స .

డ గం (Cervical Vertibra) 7 స

గం (Thoracic Vertibra) 12 స

మ గం (Lumbar Vertibra) 5 స

మ గం (Sacral Vertibra) 5 స

ం గం (Coccyx) 4 స

ం 33 స
 రం ఎ ం ఒక స ఇం స ఎ ం ం

స అం . ండ రం క ం , సల

మ రం ఉ , సల ల ఉం ం . ఈ

ం ం అ క ం ం .అ ం

ల గం ం ం . అ స కం

స క సల ం లం సల వర ఉం ం .అ

24 సల వర ఉం ం . ఆ గ వ

క సల ం స రం ం ం
ఎ క ం డ గం ం ళ వర ం . ఈ

ఈ రం అ క ఖ డ అ క కండ ల

స ం . ం సం ఈ ల కండ ల

ం ంచడం సమరవం ం ం . డ గం ,

మ గం క క క ఉం . ఎక డ

క క ం , అక డ క అరగడం ,

వడం జ ం . ర ం స జం రక ఒ ల గం ,

గం డ . ఎ వ డ

క క .స ల, క ల

ఉం . అ ఒక సల ం ,

అ క కండ ఒ ల అల ఉం .

ఈఒ రక వ క వ .

స స స మ ం ం

ఉం ం . ఈ ఉండడం ం సల మ స

వ ం .ఈ ం ఇ ల ం క (Spinal nerves)
యట వ . డ గం స క సల ం వ

ఇ క ల య రం ల స య డ .
క డడం అ వడం ఆ శం

ం యట వ య వడం జ ం .అ
క రం అం ం . ఆ రం స య ం .

క క ం . వ ఉం ం .
ల అ ం .ఒ

ఉం . ఐ డ ఉండవ , ఉండక వ .
ఒ ల ఉం ం . ం డ అ ం .
స క ం (Cervical Spondilosis) అం .

ం లం క ం ం ం యట వ స

రం , అక అ ం ఈ వ ం . స రం
అ ల క అ రం. రం గ వ గ

ఉం ం . యట వ ఎ క వ (ఆ )
,ఈస రం గ వడం ,ఈ రం ం

ం ం . ఉం ం . లం ం
ఉం ం . ఉం ం . క వ .

ఒక మ ల డ వ , వ , వ వ ,
 వ వ . ట ఒక క , ఇం క

ఇం వ క అవస ం .
గం ఉం లం ం (Lumbar Spondilosis)

అ , ం ం వర
ఉం స అ అం .

శ క ం . క సం ం ం
, వ ఖ ర ం, వడం. మ

ల క ఉం ం . ఏ ఇ ం ఉండ .
, ళ గ అ ఉ కండ ల మ

ల డగ . అ ం క వం శ రం స
స ం కల .ఈ అడ ం ంట క

కండ మ ం డ ం ం . అం
గ, , సర శ ఇ మ

మ శ ఎ వ ం , క వంచగ .
ం ఎ వ ఉంచగ . ం క

ఎ ం ంచవ . ం
య మ గ వ డ సం

ం వ . లండ ఒక ఖ క ఏ
మం ల ం వలం ల , ,

, వ , ఇం ల
స ఎ ర ల క ల ఉండడం షం.

మ కరమ ఏ టం మ ం ం ం మ శ ర
గ ల ఉంచ అల ,
వడం వల ఎ వ ష ం, వయ అ ,
 , ల ం. ఖ ం కం ట ,

ఇంట ల ఎ వ సమయం గడ డం డ, ల
. ఎక డ అ రం , స

ం స . వడం, ల డడం, వడం

జ స . అం ఒక షయం
ం ం .మ ంఎ , ఎక , , ల , ,
, క , ం , క వంగ ం క
ఉం వడం ం ం . క క క క (Flexibility)

చ ఉం ట ం . క క ఉండడం సం గ,
మం ం ంచం . స కమం ఉ స, స
జ క స క క
ఉం .
6. ఎ క ం ం ం న

ఎ కల సం ం ం ల ఖ ం ఆ ం

ఎ వ ం ం ం. ఆ అ ఎ క, అ రం

డడం అ అరం. ఆ అ ఎ కల రం డడం అ

అరం. ఎ క గ , ళస ఉం ం . ఖ ం యం,

స ర అ ల ల ఏర ం .
 : 1) గ ఉ ఆ రం యం
ర రకం ం . ఆ రకం గర ం డ ం .

అ యం డ ఎ క వ ఉ గ ం .

ఒక ళ ం ఆ రం యం

ంట శ రం ఎ కల యం యట గ

రకం , డ అం ం . యం డ శ రం

అ క క ల అవసరం. అం వల

ఎ క యం యట వ ఉండడం వల ఎ కల
 ం (pits) ఏర డ . అ ర కం ఆ రం యం

క వడం ఎ క రం , రం ఏర డ .ఎ కల

ఎ ట జ డ ఎ రం ం , అ

ఎ కల రం ఏర డ .

2) ల 45 సంవ క ఋ చ కం ఆ ం . ఖ ం

ఈ అ క ం . ఖ ం ఈ

యం ట జ ఉ గ ం . ఈ క వడం

యం ఎ కల ం యట వ ఆ వ ం .

ఈ జ ఇ ం .

3) ళ 2.2 ppm క ఎ వఉ ట ఆ

క ం . యం మ అ గం ఎ వ.

అ అం . ంట రకం , రకం
ఎ క , మ యం క యట

వ ం . ఇం ం ం రం ఏర డ . రం

ఎ క , ం . అం

ఎ వ యం ఉ ఆ ర వడం మం .ఐ యం
ట క ఆ ర మం . యం ఇ ర ల ల క
. క క వ మ శ

ఉ గ ం . వర మల ల యట
స ంచ ం . అ రం యం శ రం ర

ంచ ం . క ఆం ళ ల ం వడం
మం .
 (Rickets)

శ ర ష ఆ రం ఖ . గ ఉ

ఆ రం యం ఆ వడం, మ ల ఎ గక

అ ర వడం జ ం ం. మ ల

యం ఆ రం డ అవసరం. ఎ ల ఆ రం

యం ఎ కల యం ం . అం ఎ క వం

. ల యం అం . వ లల

వంకర ఉం . అం . ల వంకర ంకర

ం . క కల ఎ కల వ
వ . ఇ ఉం . కండ ల .

ఇక ళ ఈ ంఉ ట ఆ మ అం .
 7. ఇత

ళ , ఎ కల , కండ ల ం శ రం క క ల

(connective tissue) వ మ ఆ ఇ ల అ

ఖ 1. 2. ఆ , 3. ల

. ఖ ం , ం , చర ం, కండ , క
ల వ ం . ఈ క ఖ ం

వంశ రం ర ం వ ం . ం ఎ వ కఒ
, ం ం ఎవ ఈ ల ం ఉ ట

గ డవల వ ం . ర ం అ , ం ర వ

అవ . ఖ ం వయ ఈ ల ల

క ం .

ణ: మ రం రం ఉ సం ఉం . ం ం ఏ

ఒక ఇ ం ఉ ట , సం గ వ ం .

ఆ రం, అల , క వ అవలం

ంచడం మం .
 4. -

క ర గడ డ - మ ండ మ మ గడ
ళ అ డటం ఎం - అస డక వడం అం

ఆ ం వ , ఎ వ ం - అం అ

వ ం

అం ం ం - ం

ఎ మ మ వ -అ సమయం
వ వ

జ వ య -మ ల ఆ

సంస గ క ఎ - ల మ

ల స -అ ! ల

క డం

మగ ళ స మం - మ వయ ళ

ల అ యం

డక సం ఒక క -మ ంగ ం !

రకం ఆమ ర ష - ం గ రం ఉ

స ర !- ం !

ఆ ం ఆ -అ ఆ

గ క షవలయం స ంచ - వ స ల ఆ

ష ం య

గ క కల షం ంచ - శ ర ల కర ంచ
అ క ఆ రం ఉ - ళ ం ఎం

ఆ గ మ గ ం అ ఆ - గ గ ం

అం ం మం

స రం ఉం స ఉ - య ం వడం

ం ఉ - ం !

స జ ఆ శ అం ం - ర ల ం ఈ

ర ం
ఉం ఎ గ - ం శ ం క

గ క కల షం ంచ - శ ర ల ంచ

ఆస ల ఆ గ ం - మ ల సవ

అ గ ం

కఒ వ అ - గం గ క

అ ల ం -ఆ అ స ం

ఆ చ మం ఆచర మం ం - మ ర ల

ఆ గ ం ం ం

వర ం ం - సం రం ఆ ం
 1. కృ ం ం
న

ం ల మ అ ర శ స ం ఉం . ఆ

శ య ఆ ం ం ఉం . ఎవ ఏ ఆ ఆ ం ం స .

మ అం ఖ ం ం ల వశ ం అ ం

ఆ ం ం డవ . ం .

ం క ష ల ఉ మ వ, శ శ యట

యడం . కశ క ం కశ ,ఆ కశ
క అ ం క శ షమ , శ క వ

శ ఉ ష మ సం రం . అం

గం క శ క ం క శ జమ క

వశ ల , క ం . ఇ ం ం

ండ ఉం . క ం . ళ
ల డగల , క ఏ య ఉ . అ

సర వర . అ ఎ మం . మ క , ,

సంస అ ం . షయం అ అ య

క ం . ల , , క , య

.స ం ం ం ల వ ం . .

అ చ ల వ ంచడం అ కరం. వ

ం ం క క ట ం శ ంఖల ం క చర ల

అవలం ల కడ అ స ం . రక శమ ం

డ , సం ం ల ఉ . శమ క ఎ వ

డ సం ం ల ం . అం ర వ ం అ క ర ల
 ల ఆ ం. ళ ల గ క ఒక ఖ

ర ం గ ంచవ . ఎం కం క గర ంచవల

మ గ క అ రం ం వ ం . క

ల అ రం , శ వల స శమ, ఆ రం,

అల అం ఆ గ ం . ం అ గ ం అ .

అ అ లజ ం .
 2. , కండ ఎ
డడం

కండ ల , ళ ,ఎ కల ఎ వ క

వ అస డక ష .ఉ ర

క ఎ వ మ ం ం ర అ ం . అస డ ం

క ం .అ మ , కండ .

అవయ ల ఎ వ .ఎ వ డడం
ష వడం అ ,ఉ ర మం ల ఊ ం ం .
ం . ఉ . ఎక

. ం . కండ రగ

డం మం . ళ క , డ కండ ల సం

ం . , క కండ రగ రకర ల

ఎ ం , ం . 2 , ఉ యం, యం ం
గంట గంట మం ఉం . ఇ 5-10 సంవ

కష శ ం ఎ ఎ .

, ళ , , ట కండ ల వ ం

ం . . లక ఎ వ

ంచ ం . ఇ ం ఖకర ఆ

ం ం . ం 35, 45 సంవ ల వయ ఎవ

, ఏమం ల అ అ ర ం . ఏమం

. ఏం ఏ , ర అ .

గవం ఈజ ఎం ,ఈ జ ంచ

ం అ . ఒక మం ల
 ం అ ండక ం శ రం ళ , ల

. మ ల , ల ఒక స యం

అవసర ం . ం . వయ ఉ

కండ , ఇ ర ల . వ

మంచం , స యం క రక

అ ం .మ స ం మ ం ం ఇం క స యం

ం ఉం ,మ ఇం క స యం సం ఎ

ం ఉండ డ . అం అ కం , , కండ
ం ం . మ కండ ల జవ స వ ,

శ ం , , వ క సం మం

గ .

టర , ఆ మ క , గం

ఎ వ డం, ఆ ఎ వ మడమ

గ డం ం ం. అ కం ల ,
ఎ వ అ ం . ర ం అ కం

డడ అ ం .
 3. , కండ త
డడం

గ క గం మ అ క వ . వ

సమయం , వ ఖ ఎ వ ల , ఎ వ

ల ,ఎ వ ం ం ల మ ఎం .

అ జ గ ం మ ం మ . అం శ ర శమ కం

క శమ ఎ వ ం స ం.

శ ఎ వ డడం ష వడం జ ం
ం. వల వ ం
ష . ఎం కం అ అ కం సంఖ వ.

వ డడ అస డ ం ఉండడ అ

ఆ క ంచం ఎ వ ం జల అ ం సర ర ం.

ఒ క ఎ , , మ ల
మరమ లస యం జ . ఇం , యట ఎక డ

శమ ం ల ం జ ల మ క .

ఎ ఉం ం ఒక ల క ఓ ర / ర అ వ

అ అ మ గ . ఒక ళ ఏ వ ల

క ఇ , వ ఎం ం డ స జం. వ

వ ల రం వ ం ం . మ ఈ స జం ఎ ం .

అం మ ష ఎక ం ం . క

మ అమ , అమ మ , ళ అమ మ వయ

ఇ వస , అవ . ఉమ ం ం . ఒక

అవసరం ఒక ఉం . అం అం క క మ ఉం
ఉం . అ అవసరం అ . మ సంఘ క క ఉ

ఇం ం ం ం ం వర క

స యం ం , ఒక ఇం క అవసరం ం ఇ గ

. ఇక , ం గ , ల ం క . ,

ల ం క ల యం , యం వ ష

. అ వ ం . ం వల వ ,

ంచ , వ ,ఇ ఒక అ అం

క ఒ .ఇ ఆ అవసరం ం .డ
అ చకచ జ .

క ఐ లం క ం క

. వడ ం య ం . ఎం లం

ఎండ ఉం . అవస ం

. లం గట ం , ర ల ఆ ర

ర య . మ లక ఎ వ

స ర , చ గ , , . ఇం

ఉం . ఇ ఆ రం సమ వ ఎం కష .

ఇం ఎక ం . అం ం వ

ల డ క ఎం లం డక

. అ వ లం వంట ర రక ం

గ .ఇ ఒక షం ం వ ం సం క ం

శమ . ళ ళ , ళ కండ ల

ఉ ం . ఏ శ ర అవయ ల క .

అం ం ఒక ర అ ం వం లం అమ ఎం శమ .

ం డక , కర ం . ,
 మండ ం ఇం ఎం కర ,4

ఊ వ ట . ఈ డ ఏ

ఇ . ఈ ఆ మ అం ంచడం, ఉ డ

, ం , ఉ డ వ ఉం , ర య

. ఇవ ర వండ ం అ

, , ర , ల , ఊ ,

మంట స వల వ . ఇం క , వ యట

ం , 8-10 వ వ ర డ ం క య

. ఇ ఒక ర అ స ఎం 15-20 ం ,

. ఇక ర యడం, అ ం వండడం అ వంట

ర కమం మ ం ం అ ఎక

వ ంచవ .

జ ం ట క ం , ట .

ం ఓ అరగంట ట . సమయం

వం .ఇ ళ ళ ఆ గ ం .

ల డం . అ ర ఉ .వ ంచక .
రగక . యక . ఎం ఖం. ఎక ,

క ల ం ఉం ం మ ఇళ ం ం ం. ల
రం అ వ జ ం మం శ రం ఏ అవయవం క ల ం ం

ల క డం. మ ం ఎ మ మ గ ఉం
ం. ఇక వంట గ ం డం . క మ

ఎ ఉం ం . ఒక ళఇ క ర 2 ఇం
ం క , ల ం వ ఉం ం

ం ఎం ంఅ మ మ వ . కర
ం అవసరం . గ . మంట ఎ వ, వ ం
ఎం ల ం అం వ ం . ఎం ల అ వ జ ం ం
అ ల అవసరం ం .అ ల , జం కండ ఎక డ

క వ యం. ఆ ఇ ం ం ట వ .
అ అవసరం ం ఆ య అం ం

వ ం . ఇక క డ . అక
ల క ల ం , . ర య .

డ . అం మ మ క . 5 సమయం
. వ ం అం . మ శ ం 3

ం . రఅ క .ఈ ఏ య
వ . య ఎంచ మ మ మం ఇ .

అం అడ ర ం ఉం . 30 ల య 15
య , 15 అడ ర ం . ఎంచ మ
మ మం వంట వ ఇం . ఆ ,

మ సమయం వంట వ . ఎం ం ం ఏ
ం వం - .

వంట వండ , వంచక ం , కండరం క ల ం ఎం

ం వంట ర కమం. ం క .
వంచక . డక . క ఆడ అ .

డ ం ం అ వ ం .ఏ ట ండ
ం వడం. ఊ క ర , య

సమ ం ంచడం. ఇ ం మ గ క వ ,
అ రమ ం క !

ం సంస ఏ ం . ం
వ .అ వంట అక ం . స వం

ం . క ఉ ఏ ర ం , క
కండ , ఏమ అ , ఆ ం

చ క ం ఇం అం వ
అ లం . ం ం ల .

అం వల అ ం డం ల ం ం . సమయం ఏ
ర ల చక . ంట

రల ం డం ం . అం వ .
ఇ ం సంస ఉ ం .

క ల ం , మ ళ గ ం సంస

మ వ ఉ .అ ల , ం డ

రజస ల అ మ సం ం ం రం , మ
స ం జ ఏ . ఉం ఈ సంస .

ం వ ం . ఇం ం స ం
జ ల అ క ,ఇ క వ . ం
స అర . ం అరగంట
వం , వం .వ ం వం . ఈమ
సం వ ం ం . ల ం ,
వ . ఇక వం

ం .వ ం వంగ వసరం . ళ
ం అం వ ం , అం ఆగ ం . జ

ఇం వ ం .అ ం స . క లక .ఒ
ఒ వ ం . ఇక ం ం .

అ అం డ . ఉం ం .
ల క ల ం ఉం ,మ ళ డక ంచ ం

ం. ఇక , వ ం ,
క ంచక . ఇ , మ గ క , సంస వ

ఈ ట క సం ఒక గంట ం ం .

ం వర ఎవ ం వడం . ఆ

సంస ఎ స ం. ఒక చ వడం ఆ
క ం . ఎ , ఏ సమయం , ఎం ం
ం ం అ . ం . ఒక ట
లం వం ం వడం అ వ ల , అ

వయ ల ర యం వ .
ఉ యం వ ఇషం ఉ క సం ఒక ం
. ఎక ? మల సర సమయం , ం
ఉం , ం ఊ యట ట , ల

చ మల సర . స మలం క .
ం లకడ ఆ రం క క ష
అ . ళ వం ం ట ం .ఈ
ంచం మ ఎ వ ఆ ం ం ఎక డం ష

అ . మల ఆ ,ఆ సం రం స ం
మ క అ ,ఆ ం ం ఉం ం . డం .
ఇం ం ఇ , ఇం ఆవర ఓ ల క ం
. క వంట గ . వంట గ క ం. ం

ఎ గ క ం . ఇక డక . అ
ల ష క ం ం .ఇ ష అ ం .
అ అల ం . ర ం క సం
క ం వం .అ . ఇంక
ఎక డ ఎ ం అ రం వడం . ఎక ళ
 వడం . . ఈ అల ం ం ఉ
ల ం. అం రం ళ ఏ అ
ఊ ం యం ం .

ఈ క ళ లల అల
రం . లల క వ యం .
లల ష వ ం ఈ డ , మ ,
ం . ఇక రం ల డ అల ం .
ష డ ం . ఇ అ అల
ం . ం ళ వంచ ం అల ట వ

క, ఇం య ం ! ఇక
క ం . ఒక చ
ఒ ఒక మ ఉం . ం ఉ యం
ం యం ం వర ం .

ఇ ఇం . ,
ళ ం , వ . ల

ం వడం . లల ఆటలం ఇషం. ం ల

అం ఇషం. ం ష ల చ ల శ

ం ం . చ , మం ఉ గం సం ం .
అ ం ల ం ల ం . శ రం
, సవ ం . వల మం, ఆట
ఉం ల ం ం ల యక వడం చ యం.
ర ం ల క ల కల .

ఎం ! వంశం , ం వంశం . .
ఇ కల డ ల . అ
అ ం కల డ క క ఎం

ం లక ల ఎ వ టల డ ర స ం.
లల ఆటలం ఇసమ ట జ లం
ం . , , కండరం క ల ఆటలం ల

ఇష . అ ం కం ట . ం

వంచ ం , ఆట ఆడ ం , మం ం , ళ డ ం
ఉం ఇక 30 సంవ ల షం జ గ !

క అ వ ల ళ . కమ

, మ , , వ డం
క . , గ కర , ట
, ఎ క , , కండ క . మం మం
జ . అం ఏ ఒక మ ట ,

క ం . వ , ల శ ర శమ ,
ళ కండ ల సమరం వ ర
మ , మం ం ం . అ య
మం ం, జ , ల ం ళ , ళ

వం , జ ం ఒక అరగంట వ స ం .
ఇ ళ సమరవం ం . ఉ యం
యం ం గంట జ ల వం .
ఇ వ ల కండ క ం రకం కష ,

శ ఆ గ ం . ,అ వ
యకషం . మ కండ ల మర
యం (Machines) క క అ ం .
రం , స డ ం ఉ , , కండ ం
 . ఉ ర జం ల , ళ ం
క ల ం ం , ల క ల ం
క కడ . 2 ల క . ఆ అ
వం ఉం ం . క క ఉండ . ం 100% క క ండ .

ర ం క ఆ
క ! అ మ క క .
ఇం ట ఎ ఆ , అక డ ఎ ఇం వడం
జ ం . మ డక ం . ం ఏ

ల రం . ఇ ఇం
క అ . ఆ , క
ం . ఒక ట ల 1 గంట అవసర
ల డ ం ళ . అం ం ల 1

ట ఏ మ ం , ం . ఒక ళ
ఆ డ అ . మ డక ం . అం
మ ఉ డవడం అల . డ డ
ం క , ం అ ష య . ఉ యం ం

సం లం ( ట / )
ం వర , అక డ ం . సవం మ ఎం
రం లం అ క . మ ఖ
3 ఎం రం ఉం ం , అం రం మ
ర ల , డ అంచ . ఇ ఒక క లం . ఇ

ం , మ ఎం రం . ఎం రం డ ం
ఉం . ఎం డక . డక ం ళ కండ ఎం
. ఒక డ ం ఇం ంచ .
ఒక ం ం క .
ఇ ల , , ,వ ళ , కండ ల స
వడం . స డ క వడం వల కండ

ల మ . ల మ .
సమరవం ళ ం లం , అ క కండ ,
గ ం గ , లం ఉం అం కం (Moderate)
.
 4. ఆ ం ఆ
ంచడం

క ల ం య ం .స జం , గట

ఆ రల , మం య ర యల ం

. ఇండ ఎ వ సలం ఉం . ఇం ర ర య, ట య,

ర య, ండ య, కర య, ట ట, ల ట , ల

. అం ం ఏ రక ఉం . ం ర

ర యల , ఆ రల , ఇం ఉ ( , )
. అ ఆ వ శ గ ం , స య,

క కం , సజ కం , కం య, డ శ గ ల

ల , ఇం ం ఉం . ఇ మం

ఆ రం . ఆ రం ఎ వ రం ఉం .

ర య ఎ , మం అస ఏ ం డ . వలం
ం య ఎ అ ట, ల డ, ఇం ంట,

ల రవం ల గ మ చ , మం

ఆ గ కర ంట ం ం , ఆ ఆ ం . ఆ ఆ రం

శ వల ఆమ , ర సమ ల ం .

అ ం ఆ రం ఆర ంచడం , శ రం రక వ ం

రకం , రగక, ఆమ, ర ష ఉం , క డ ం ,

వ ల రం రం ఎ ఆగ ం రవ వ

ఉం , అ రకం వ ఉం . ం ,

గ ం ం అ క ం . శ ర

అవయ ఆ గ ం ఉం లం రకం ఆ గ ం ఉం . రకం

ఆ గ ం ఉండడం అ అం ఆ , ఉం .

రకం ఈఆ , pH . pH-7 క వ

ఉం రకం ఆ (ఆమ ) ఉ , pH-7 క ఎ వ ఉం రకం

( రం ) ఉ , రకం pH ఎల 7-8 మ ఉం ఆ గ ం

ఉ . 6-7 మ ఉం రకం ఆమ ం ఉ ర

వ . రకం క pH అ మ ం ఆ ర ల

ఆ ర ఉం ం . క ఆ రం రం ఎ వ

ఉం , శ వల షక సమ ళ అం డం ,
రకం ఎల ం ఉం , pH 7-8 మ అ ర ం క

ఉం . ర ం ఉ ం లం శ ర అవయ ల ఆ గ ం

ఉం . రకం ఆమ ం (Acidity) ఎ క , అ .

కండ ల . ం , డ

. ఇ ఎ . ఆ ఖం ఖం

ం క ! అ రకం ఆ ం రగడం ఎ క

క ం .అ అల ( ం ) ం .ఇ ఆ

ఎ ర అ అవయ ల షం క ం .

ఆ ర అల ఆ ఉ ఆ రం

ం ం. మ మ శ . శ ల

రం ఇ మ , కండ ం ర

అ మ ం ఆ ఆ ం ం. ర

అ ం.

ఆ త క ం ఆ ం: ల ఆ ర ఆ

ం . ల య ం, ల ంచ ర, ల ల

, ఐ ం , ల ం , ల ఉ ల

రకం ఆ ం .
 ం న : చ .

: గసగ , , ర, లవం , , .

ం ం: మ క వండడం ం రం

అ ం . ఆ ం .మ . అ ర ల
ట , , , , య ..... ఇ ం

ఒక అ ర ల ల ం . జం ఒక

ఆ ంచం . ఎం ఇం మ ఆ ర అల ట గ

ం . ం క అం . రం రకక అం , . మ

క జం. ఎం ఇం చ అల ట

క, , ,ఏ క చం ఆ

జం ఎం ఉం . ఆ వల శ , రక

సర అ క వ . ( ఏ

యంకర ఆ ం జ , ఆ శం మ ం ఉం మ

. . , ం డ, స వ, వ క !)
ఆ ల చర శ రం ఎ ష ర య

ర . అ రకం క . ం మ ం
ం ం. అం ఆ ంసం ఆ ష ర య మ శ రం

ర . ర ం ఒక ం 100 ల రకం స ం .
అం రకం ం ం . మ ఒక ంసం ం
100 ల రకం , అ అం షం అ ట.

రకం అం ండడం రకం ఆ ం ం ఉం ం .

ఆ ఆ ం ం రం ఎ క , ,

కండ డం జ ం . మ క వ గ ,
 క అల ట గ . క .
ఇ ం ఆ ర అల ఎం వర సమంజస ఆ ంచం .

ం రం రమ క ర లఅ ఆ డ ట అం
, ఆ ల ల ం . ఈ ఆ రకం

ం . రకం ళ ం . ఆ " "

అ ళ వ ం . ఇ యంకర . ఒక వ ఇక

ఎ వ ఉం ం . అ ం . ంట మ మ
వ ం . ఖ ం ళ అ ళ , ం

. ఎ వ ఉం ం . మ ఈ
వ ఖ ర ం ం రం. ఇ మ ం రక ర ల

ం మ ళ ఎం శ ం . ఇ
మ ం ల రకం ఆ ం . ఆ ళ
ఉ స ఉ ర ం య ర ం ం . మ ం

ం లం . ఆ ఆ రం డ . ఒక ళ మ
ం ర అ ం ల అ ం . అ

జరగడం క !

ఈ ల ఆ క ం ఆ ల ం .
, , ఐ ం , , ం , , , ం,

ల అ ఆ ం . అం ల ం ం ర
.ఈ ఏ ంట 80 ం

మం ల Dental Carises ( ం ) ఉం .
సం అ స చ ం సంస 8 సంవ

. అక డ సంవ రం ం ళ ం. అం
ం ల 60-70 ం ల ం వడం

గమ రం. ఈ మ సంస ట ల . వ ం ల
 వడం అ రం అ ం . ఒక
రర ఒక ంట క . ఒక ంట
క ఉండడ గగ ం ఉం . డ క .

ం ల ంట క వడం షం. మ ం ఇం
, ం ల ట ం ం. ఆ ఆ రం

ం ం. ం ం ల వ ం.
క , అ క ఓ క . ఆ రం

య ం , ల ఉండ ం అ రం వడం .

ం రకం ఆ ం . మ శ రం అ

అవయ ల గ రం ం . ం గ ం రం

య డ . ఎ అ అ ం గ ఉం

ర క ఉం ం . ఈ ర ర ం కరగ . .
ఆ ఆ ర ల ఈ గ ర ం ం . మ శ

శ రం ం ం . ం ఏ . ఇం
ఢ ం ం ం. ఇం ఢ ం ఒక క అ

ం ం ఉం , వలం 6 ం ంక గల .

ం ఆ అ కం ఉం , అ అ ం గ రం

అ యగల ఆ మ జ క, జయ డ
రంగం ం ం , అ ల ం

జలం ం జల గ ం . ం అ కం
ఆ ం ం . ఆ అ అం ఏ వ ం ం . ల

. ం ఇం ం .అ ం .
ర వ . ఆ వక ం . ఏ క
 అ ం డం . ర

ర ం ఎంచ , చక ల మ ం . ం
ఇం ఆ ఉం ఇం ఏం ర ం లం . అ

ం ల క , ఇం య ం ఎ వ ఆ ఉం ట.

ఉండ ండ క ఎ వ ఉ . అం క
ం ష . ఒక ఓ
శ లయం ం మం రట. 5
ం ల వ స డట. అ

AIIMS ఆ . షయం య
అం ష య .7 ం వ స
. అ స చ ం
సంస రంగం , అం ల క ం సం రక
మం ఉ య . అం ఆమ డవ జ ,

అమ యడం జ ం . ఈ
లం ఇ ం అ ం, ర ంఅ ర ,
ర . ఆ క ంచ ం ం అం
ం . ం 6 ల

క ంచ . ఎం ? అం ఈ సమస ం ం ల
మం క . ల మం శ క ం . అం
అ ష . ం మ ల ం.

ం సం రక మం య ం మం
ఎ మం ంట ల
వడం , సస ర సం మం ల ఆ , డ
ం రట. అం వ ఖ
చ యట. అ క ,ఆ యం వ యట. ఇ ఆం
 ం ం మం గం .ఆ
మ ర ఈ ర వ . ం ం
ల అ రళ , ఇ ఆం వం ల ఎక

ఈ మం ల వల ర ం ట. ఆ ల గ ం
జ ళ ఈ మం ల వం క ం ట. ,
క ఆ ల జ కడ రం ం ,
ం ం సం క ం , స ఇ .

ఎక క ం ఇ ం .

మ ష కం మ ర శం మ 10
యల ం ల , అం అం ఉం ల ఈమ 5
యల అ . అల చవక ఉండడం

అం . ం
. 10 యల ,5 యల ం క ళ ,
ల , శ ల , ఆ , ండగ ల , -
అ ల ఎక డ ఈ ం ల డకం

ం . వ ర శం అ
లం , ం ం ఆట ల వ ం . అక డ
గ మం , మం ఆ రం, అ గ ం
మం మం ళ రకవం . ఈ మం ం .

అం అ ం కం ం వ ల ం డ
ం . వ ఆ యం అం సంస
. మ వ ల ఉ ం , మ అ యక
జల ం , మ మ య ,

మ జల క ఇ . శం
ల అ ం . ఆ ం , మ శ ర
అవయ ల ం మం గకం . ర ష టం

మ వ ఆ ర వ , .
ం గండ ర ఈ కల ,
యట క ం ల అడ ం
వ , లల ఆక ం ఈఊ యడం కర షయం.

అ క నఉ ద

మ ం ఉ అం . ం కం యం
అం . స ం మ , కట క
ఉం . ం ఇం ం . ం ఎండ ఆ

అ ం . వ ఉ గడ గడ ర ం . అ
క ,మ డ , అ క
ం ల మ కం . ఇం ఉం యం మ .
శ యం అ లకం అవసరం. మ శ రం

క , క ం యం ఉం ం . యం క ం
మ గ ఆ ర క ం యట , వ ,
ఉండ ం . అం క ం pH
ం .క ం జ అ క క యం

ఉ గ ం . , ం , కండ ల , అ క
అవయ ల ం . మ రక
యం ం ం . ఇ ఒక ఎ ఘ ల యం
ఖ వ ం . అం మ 2-3 ల యం

, ఎం కం శ రం ం ం యం మల, ,
ల యట ం ం . అ యం మ ం
ం ఉం క ! అం యం
అ .మ 2-3 లఉ అవసరం అ స ం.
15-20 లఉ ం ం. అ మ ం వల
క 7-8 ఎ వ ఉ ం ం. వల క ం , యట
ఉం యం, యం ం ం . క ం ం ,
క లం ం ం . క లం అవయవం , వ శ రం

ఇ ం ల ల ం . అ అవయ ల ం ఉ
మ య ం ఎం క గ ం . సం ఉ

ఎ B.P ం , ం య , వ
ం , ట అల వ య , చర ల

ం అరం . అం ల
మం ల ఆ ర అల మ , ఉ ంచమ
సల ఇ ఉం . ఎం ఆ ( ట )అ
అ , , య , , , ం ఏ

, అ క , వ గ రర అ
మం ల ,ఆ ర య .ఈఆ ర య ల
య య కం ష ఉం . ఏ , ఏ
డ ఇ . అం ం గం ం అవ

ఇ , ఏ ల వ ం , గ మ ఎ ఢం
ఉం ల ష ల య ల కం
ఉం .అ క ఆ గ ంఅ ఇ అ రం అ ం
. ఈ ష ల క , అస ఏ
ం ఉ గల ం ఆ రం మ డం ఉం ం. అం

ఏ , గం వ క ఉ ంచం అ . గం వ క
ం ల ం ఎ వ ఇ .
ం గం గ ర , ం వ మం , ఆ ష
ం ం శ , గం ం టడం . ర ం క .

గం న త త డ ఖ డ . గం ం
ఖ . అన డ జ గం క త .
ఎక డ డ ఉం ం అక డ ం జ గడం హజం. , గం

ఈ ం , ద ం ణ న ం
జ ం . ం ' హ ః' అన
నం . ద

హ హ అ ం ం ం .
ఇ ం సమయం . మం స య మ అల ట

, ఉ ఆ రం, గల ఆ రం ం ,
ఎ వ ం ం , ఆచ ం
షమం రం . ఎవ ం ఖ క
మం ం . ఇ

లం ఆచ , మం వ ం ం ఎం
ం ం . ం కల క గ ర డవ . స రం
ఎక ఇక ం ంచ ల వ .
. గ . ఎం కం అం డ ఖ ం. అ గం

వ ఉ ంచమ , ఉ ం మ .
గం క ం అ మ . యట ం ఉ
ర క . ఆ ర రం ఉ ఉండడం షం.
మ ం ఆ ర , ర య , ం , ండ ర ల

అ కం ఉ ఉం . మ శ స ఆ రం ం , అం ం
వ ఉ మ వ ల స ం . ం స ఉ
డ క .

ఈ మ ఒక ఆ సర , ళ ఆ ష ళ

ం ఉ ఉం ం . మ ం చ
ం ఉ అ ఉండడం ం ం. ల
 ఉ ం సంవ ల

ల ఉ ం . ఊ ం .
ఇ ం ఉ ఉండడం జ ం . మ ం ఆ రం మ
అవస క ఎ వఉ ం ం. ర ం ఒక ర డం
. క సం 4 ర ల ర ం . ఒక , ఒక ర, ఒక

ం , ఒక రసం, చ అ ం అ ం
అ ం . అ వ . అ
ర ల వంట ఉ ం. ఇ ఉ యం ,మ ం జ ం,
జ ం ం ఆ రం 15-20 ల ఉ ట

ం . ఆ రం ఉ ర రకం ం . ఎ
ఉ మల, , ం శ ర యట ం ం .
అ ఇం ఎ రకం ం . రకం ఉ రక ల
ళ ఉ ఉ ర ం స ర ం ళ మ
ం .

మ శ ర వ వస శ సం ం ంచ ఏ షం ల

యట ం ల య ం ం . ఉ ర క ఆ రం
అల ం , ం క
ం సం ల ఇ ం . ంట మ ఏ
ఆ , ఏం మ క ండ సం ం ,
ం . ఎం యట ట వ అ
ఇ ఏ ల ండ ం , యట
ం ం యట ం. అ మ ం .అ
యట ట , ఉ కం లక ఏ ం .

ంట కం ం ం . ఆ క ం లక యట
ం . అ మ ం . ఇ శ సం ం ంచ ఏ
వ శ లం యట ం ం .ఉ షం క క ళ
ఉ శ రం యట ం య ం ( ) ం . ర
అడం ఉ ం యట ం .ఇ
మ ళ , ఎ ం .

ం ం . ల , , ఎవ

ం . వ ం ,
ం . అ ల ం. ల ం,
ల ఉ ఉ ల ం ఉం . మం
డవలక , స ం డవ ం ర యట.
ర ం ఉ ల ం ఉం . ఇం వం ం 10-12
డ ం . ఒక ం , ఇం ం , ఇం ం
రం ఇ అ డ ల రకర ల ఐట ం . ఉ ం
య . ఎం ? ర ం ఉ ఇ డ ం . ఇ

డ ం స ర య ? ళ
ఉ ,స ర , సం ం .

ఉ ల ం ఉం . ఎం లం డం . ఉ
ఉం ం . వ లం ఉ మ అ ం . ఒ
ం . ర ం వర ం మ ఉ
ం ం . ల ం అం .అ ళ ఉ ,
అం ం ం . ం ,
. ఎ క ఒక క

అ ళ , వ ం .

ఈ క ఏ జం , , ఉ ం ?
ఉ యట ం మ ఆ రం క ం ఒక
 ంచం . ఏ ఒక డం . క అ ఆ ర
ల - మల , ఆ ల , ండ వల ం ఉ ఉం .
ఈ స ం . అం అ డం . క ం వ
, క ఆ రం అ అం .ఏ ఒక ట

ం ం .అ అరగడం .మ స మ
య క . వం ల ఎ .
ంక , , ం , అ జం వం ల ళ గం
.అ అరగడం . మ డం ఎక
ఆగ ం , రం రం ఉం ం . అ ల ,
ం గమ ం ం . ఎక ఒక ం ఆగ .
రం రం , ఉం ం . ఈ క ఆగ , ఆగ ,
ఋ ఆగ , ఎవ సం ఏ ఆగ . ఈ క ఉ

రం రం అవస ల సం గమ ఉం ం . ఇ
ల ర ం. మ ఈ జం ల ఏ ఉ ం .
మం ఒక అ ఉం . ఉ , రం ం మ రస డ .
వ సం డ మ కం ఉం . శ వల
ఉ స మ ం క ట ఇ ం జం. మ
రసం వ ం . అం ఉ ర యల రసం,
లక ం . ఆ రం ఎ వ ం ర య ,
ఆ ర , ం ఉం ం ం . ఇక రసం .ఏఇ ం
ఉండ . ఏ . కండ ల ం . ం

ఏ టం క స వ ం ఏ జం య ఉ
వడం . జం ల ం జ మ . ఎం కం అ
శ ర క ల ం . మ ం శ
ఉ ం . జం శ ర ష , శ ర అవస ల
ఎ వ ఇ . మ శ ర ష , శ ర అవస లక
ఎ వ డ , వ ల , ఇ ర అ ం ల , మ
ఆ చ ల ఎ వ ఇ . అ ఆ గ ర స ం. ఇ
మ అ గ ర స ం.
 5. అ క అత ంత
అన కం

శ ర క అ క ం ం ర అ వ

ర ం అ ం . 2 అం ల సం ం లర 4 అం ల

ం ఆ కటడం ఆ ం . ఆగ . ర ం 2 అం ల

య లర క క ఇ ఇం ల ల .

ఇం ఇం ఇ . ఇం ఇ క, ఇం ం

ల ఇంజ క . ఆ రం . ఆ

గ ఉ లర అం ం ం ం ల

అ లర ఆగ క . ంట ం . 100 ల

యగల ఉ మ 150 200 ల

 యమ యగల ? . మ

ఎ ఉం ల , ష ర ర ం .

ఎ ం డ ం . స ,

అ క ఉం ండ .స క ఎ కల

చర ం అ ఉండడం మం . ర ం ఎ కల అ క

కండ ల . ల మ . ల

కండ ళ సమరవం ం క . ం ర అలసట

వడం జ ం . ల కండ ల
ల మ . ల ం ర ష .

ల , ల, ర ల ,ఎ ం శ

ఉండ . అ ం అ క మ ఏ

ఉం . ట, , డ . మ డ

ర . ం స జం 30 సంవ ండక ం

ం ండ ట ం ం .ఆ ండ

ం ం ం , ల ం . మ మ

ం ఇ ల ఇ ం క ం ం . మ క రం

గ ల మ ం . మ క ం ం

స ల . మ వ , ఖం య

ఒ ఇ ం క ంచవ .ఇ ం సం ఎ మ ం ం

ఉ ం.

ర ఇ క 40 సంవ ల ం చక రం

ం . 10 సంవ ల ం ఆయ అ .

డ . ం వయ ఉ క

ఎ వ ఖ . ర ం ఏ టం ం గ 20 సంవ ల

ం అం లం ం . ఒక య ం ట
 10 సంవ ల .ఇ 120 ల

వర ం . ం ఒక సమస ం .

. , గ , ం సమస వ . డ డ

డల మ ల చర ం ంగ ఇ వ ం .

ఆ సం, ం ఆ సం. వ ల ళ

ఉ . ఎవ ఒక స యం వల .అ ల

మం . ఇ ం ర ం . ఎ

ం . ఓ ం . ం

. వల ఖం . ఎ .

ం , య క చ , అస ఏ గ శ రం

ం . శం ఉ ల .

ఇం ఎ మ ల ఇ చం . ఇం ం

ఇ ం ఆ ఎ వ డ .ఆ .అ చ మ
ం . ఇ ం . రకం , ఆ కం ,

ం రం , కం . వ చ మ ఓ
రయం . ఎ అ రం . ంట 4

అం ల ం ఎ . ం ం . ఏ ం 4
ల క కళ ం ఓ ,

ట ం ఉ .
ం . ఇక . చ . ఇంక ఉ ?అ

రకర ల శ ల వరం ం . ఆ అ ల

స ం ఇ ం . అ . ఇక ఆ ం . వ .

ఉ ఇ జ . ం ం ం ఇ
మ . ం చ . వ . ం

ం ఉ !అ మ ." క
య డట ం ". అస 10 రకల జ ల
ఇ ం ం ఇ ఎ క మం .ఇ
మ ం . మ గ , ం ల , మ

ఒ క ఇ ం క ం . ఖ ం మ ం గం (Hip
Joint), ళ (Knees) గం శ ర ం .మ , ం
లర శ ర . మ శ , మ
క . . 10 ల ం రం ,

ఎ ం ం అ అ ం ం ం. చంక ల ఎ
ం రం ం ం , మ అ ం ం. ఈ

ఎ ం . మ ం ండ, క అం ఉ .
యక . ఇ మ ళ , ం

ం . ళ ఎ క, ఎ క ం ం .
శ ర ళ ఎ కల , ఎ వ
ం ం . ఇ ఎ వ , ఒ ం ర

అ వడం , వడం జ ం . అం ఎ
సమస ల డం ం ళ ట

ం . శ ర ఎ ఉండడ అ ల మం . అ క
ఉ ట క వ ం , క ం ,

శ షం క గ ం , ం ఆ గ ం , ఆ ం ం
ంచవ .
 6. న కఒ

మ ళ ల ం అ రం లం ం

అం ఏ అ రం య ం ం. వ ం

శం , ం ం ,స జం ఇ రవ ల

,ఏ షయం కఒ ర . అ ం

ర ం . లల ం ల వర అ రం ల

జల , వర వ ల
సర ర ం . ఒ అ వ ర ం ఉం ం . ఏ

ల , ం ఏ ం ల ఒ ం

జ గ . ఒ మం శ ం ం. మ ం

వ ల వ . వ గ ం . అ వ ఉం

స క . . ఎం ఉం
అం ఉం ల మ వల మ ర

స స . ం డ అం ం .

అన

యట జ ల చర మ ం స ం ం

అ వ .ఉ : ర ర ఈ ర అ ,

ఏ అ గ ర మం , ఎ డవ

యవ . అ ఇ మ ఒ ం .

స ం . ఈ ర ం . అ స

వ . అ ఒ ఇ మ . అ ఒక ష
 చర మ ం ఎ ర స ం ం ం. మ స ం

మ ం అం ం. ఒక ష స ం ఒ ఉండ .

వం స ం ఒ .

ఇం ం ర . 1. 2. .

1.

ం మ ం ఒ అం ం.

ం ఏ ర ం ల డ ం. ం ఈ ర క

జయవం ం ల సంకల ం క ం. ఎ

అడం మ ం అ మ ట

మం అ వ . ఈ రక ఆ ం ం ఉం . మ

సం క ం ఇ . మం

ర అ ఆ గ కర ఉ అ ం . ఈ

కండ ల , ల , రక ల ం ం .

2.

మ ం ఆ చ మ వం

స ం ం . ఒక ష ఆ ంచడం

కం క ం వ ం . ఈ మం .

ఆ చ ల స మ మ చర శ రం

ఉ అ .ఈ లక ల ల శ ం

.ఆ చ ఎ ర కఒ ర .మ ం

గ ఎ అ క ఉం ఆ శ ం

ం . అ మ ం ఒ ఎ వ ఆ వం

కండ ల ళ ం .అ రం ర ళ
 ర కం ఉ ఎ జ .

ళ ల , ఉ సం ం ం ఏ ఇ అ రం

య ం ం.

- గ ం ంధం

శ మ అ వ సం ం ం ఉం సం

ం ం . మ మ జ అలజ ల మ శ రం స ం ం .
ర కం ళ వ మ ం .

ఎం కం ఉం . ఇ ల

ఆ ర ఉం వ ం . ఆ కం ఇ ం ఉ ఇం

మ . ల ం వ డ కఇ ం

డ . ఇం ఉం , ం ం రం

ఆ ర ఉం , మంచం ం గ ల ఉం ఇక
క . మ వ ఆ చ క

ర ం య ం గం గ

అ గం ం ం . ఆ చ వ అ అ

రకం ం . ఆ ర య శ ఉ గ
ళ . కండ వం స ం . కండ ల స ం

ఎ వ రకం, ఆ జ మ , అం ం గవం ం
ం . స ం ం . వ , రకం

ల ం . కండ ఇం ఎ వ ర .
ఎ కండ అం రక

క డ . రక సర ఆ అవయ ం . ం
వ ం . కం ఆ చ ర మ

శ రం ర య క ం
 ం ం . అ ఈ కం ఇం
క ంగ ం . అం ఈఒ చ కం ఇ ఉం ం .

ఈ ఒ చ కం వ యట వడం కషం. ఎం కం
మ ఒక ఆ చ ం ఇం ఆ చ ం . య ం

, ఆ శం, అ ం ఆం ళ . గ క
ం . ళ , ం అ . ఇ ఒక

ఒక ఒక , ండం అక
 యట క ం . క ఒ ల గ క శ
గడం ఖ ం మ ఆర వ ఇం ం .

ఒ కం ఎ

శ , మ డ య సం ం ం ఉం . ర కం

ళ ల ఈ సకం య శ
వల అవస అ మం , మం ,స ష రం,

మం మం, మం సర , మం ం స ం
అం , మ ఒ వ ం కం ం

ం ం . అం మ అ రం ం . మ ఏం
ం ంచం . శ మ ఏ ? ఎం వర

యగ . ఎవ సమస ర స యం , అ
ష ల ఏ ం ం ం ఆ ం ఒక ర రం .
రయం . క ంచగ 50% ఒ ం
యట . ర టం ఏ ల

రం ఉంచగలగడ కం యడమ ట. మ
ఎ గ ఉం ం . ం .

ఎ ల . ం ఒక వర ం ల ల

ం వ ం . అ మ

సమస ల ం సకం యం . ఒ క
స ం ఇ ం వ . సమస

య ం . వ ఏం ం ం సమస మ ఉం .
స ం మ ఉం షయం ట ల ం . య ం

డం . అ రం అ ం . మ ం ం
ఉం వ మం ఆ రం, గ, మం అ ం
ం ం . ష ఆచ ంచం . ఈ సకం
 గం ష ఇవ . ఆ ం

ఆచ ం య ం యం . ం . ం ం .
ంట ల వ ం . మ ఎం శ ఉం . మ

స ంచగల . మ యం యగల . అ వం

ం .

ఎ అ ంట ఒక మం గం .
ం స చ వం .
సర సం ంచం . గ ం వ డం ఆ ం . ష

ం య డకం . వర ం ంచం . మ
ల ట యం . గవం ర రం
ం అరవం మ ట ఆ ం ఆశ ,ఆ ం ,స శ
ం ళ ం . ం మ ల ల ల

ంచం . ంచం . ఆ ంచం .

 5.
కృ
ద ం

శ రమం ం సం గ ం - గ కశ స స క ం
లరకక ల , గ ర ల మ ఘర - ల డ ం

శ రం ం ర

ంచ - ం ం - సంకల ం మ వ -

ర ంచ

ంచ కం మ శ రం - ంచ ల క ం

క ం ల ర ం - క ం ల ఏర ఆ గ

వర ం
క ల అ స ం -ఆ గ ం ఆ ర ం ం

ల లం గ ర ం- క శర ం
క ం ం - క వ ం ం

అ వ వ -మ ర మ

మం రక సర గం జ - వ ర ం

యట ల

ం మం వ- ం ం ం శ లవ

మం కండ ల ం వ - మ

యట క

ఆస ం ంచం - ం ఉ గం ం

లం ఆస -స క ం శ ర

షయం సం !- షయం వ !
ఆస ల ఎం ఉ రం - ం ఉండ రం

మం ఎం మ వ - ఆస ల ఉ గం ఎ వ

ఆస ల రకం మ ం - అవయ ల ం సడ ం

కండ ల అం ం ం రకం - ం ం ఆస ల ఆ

ఖ ం
ల ర ం ఆస - ల ఉండ మం ష

ఆస ఆస మ ం ం - ఆస ల జ ం

ం
ఆ రం ం ఆస -ఆ యట ఆస

ఆస ం ర ం క ర స - ం ం వ

ంట ంట వ ం అ - మ మ ం ల

క గమ ం -క ఆ చ

అం ఆస -ఆ క చక స

మం మట ం - రకం ం ం

ఆస ల క స - ఆ జ క ల

అవస

ఆస మం క ల - ట ఉం కమ

ఆస ం- జ ండ లవ శం

ఆస మ గ ం-శ ర ం ఆ గ వం ం

ఉ స ం స -స ం

ఆస ం స స-మ గమ ం స

ఎం చక - య ఎక

ఉం అవయ ల మ సమ యం - ఔ ం శ స

మయం
 ఉ రం ం డ లంట - ఆస ల

ం ఒక గంట

స శ స ం-అ ం ం అ ఆస ం

మం - శ క చక ం

శ ం ం మం - ంజ ం ఋ

స యం

క ల శ రం - శ ఎం వ

క ల మం ం -

మం శ ష లం ం

ర ఉషం - చం ఉషం

శ - ట స ఉం

ం ఓం ర మం ం- వ శ ఛ ం

ఉచ ఓం రం - ర ం మ అ ం రం

ఇం వర ళ ల ర స వరం ం. ఇ

ళ సమరవం ం ఎ ఉం ం ం. క వ

సం రం ఆచ ం ం వర ం ఎ ం అ గ
సమస ం , ష ం గ డవ . శ రం అ

అవయ ల సమరవం ం ఉం వ . మ
ఎ క , , కండ అ ం షం

ంచవ . ఇ క వ ఉ ట

ళ వచ అ రం అ ఉం ం .

ఎ గం శ ర అవస ల ం , గ ర కమం శ ర
ం ం . ఎ మ ం అ ల య ం ,

ఎ గం ఒక అవసర , , ర ర మం షక
మ ళ అం ంచడం ఏ , చక ,
ఎ ం ం ఆ గ కరం ం క ! అం
ల ం మ ఆ గ ం . ఎం ం ఈ ష డం . ఇక డ

మ ం చ యవల ఏ టం స మ శ ర అవస
ఏ ంచడం, శ అవసర ల సమ ళ

ఎ క అం ంచడం . మ ం సం ర ఆ గ వం

ం ఉండవ .

ళ ల ఖ ం (ఇ ష )

ర క ం (ఎ) ఉం ం ( ) ఉం ం ( )

ం ( )ఎ ఉం ం .

ఈ ల క ం ట సమస (అ )

ఉ . ఈ ఎం వ ం ం శ రం
వ య ం క .

వల మ ఎం ం ం .ఇ ఎం ం షం వ
గమ ం .ఈ యశ ఎం మం మ య ం

మ వడం సం ఎ ం య ం ం ఒక ఉ ర
ం ం.

శ మ ంట మ స ం
మ సం ల ం ఎ య ం అ మ ళ

అ మ అల య ం . అ
శ మ ం ం అల క ం

ఇ ర ల ల ం ంఎ అ
మ రకం ల రకక . వ వర
 ం . ఈ టం జ ఘర ం

క ం .

మ శ రం ళ వ ,
ఇ క ం . (Acute disease)

అం . క ం ఈ ఒక రకం మం అ
వ . ఇ ఎం ం షం . ఒక ట లం ,

ం ఇ శ ర మ అల , మ , మ మ
ఆక ం ట వ అవ శం ం ం .
ల ఏ వ ం ం
వ మ అ . ఒక ళ క ర ం ఏ , ం
ఏ ఒక ం క ం ర షయం మ ం .

ఇ యడం అ అ స జ ం . ఈ ంచం అం ల

ఇ క . అ వయ ల ( లల)

మ స ం వ . శ రం ఎక డ ఇ ం క
ంట , ం మ ఏ టం ఇ .

ండ ! ం ం ం .
డవ ఆల ంచమ ం ం . మ ం ం ఏ ! స

శ రం మ ం ం . అ ం శ రం ఏ
వ క ం ం మ ం క ల ం

అ క ం ం ం . ర ం ఏ టం ఈ అ ఆ
ఉ శం శ రం వ అ కం య ం .

ఎమ "ఆ ష అల " ం వ
అవసర ర క రవ కం ం ం .ఉ ర మ ం

సమరవం ం డవ వ
ఇ ల ఆక ఆ
(అవయ ) వ శ రం య . మ

య ం మ శ రం ఎ ర క
జ . మ జ గ ల ం

ం . ంట ర య ల

రకం ల ఉ ం ం . ఆ
ఎ ం శ ( , ర ) వ . శ ఎ ం
ఆ ల ఉ ం ( మ క ం
క ల ) ళ ష అ

స అం ం ం . ంట ఎమ
ఎం ల ఆ ల ం ం టం ం .
ఈ టం మ లరకక అ యట ం వ
చ . ఈ టం లరకక ల అవసరం
ఎ వ క క ఎ క గ ం ఎ వ లరకక ల

( ల ) రకం ల ం . అం ఒ రకం
, ర ల అక ల
సం ం ం రకక రకం ఎ వ క . అం
రక 5 ర ల ల రకక ల ఏ రక ల రకక ఎ వ

ఉ ఏ సమస అ ండవ అంచ .

అం క , ఎ , ం ల ల
అ ం మఅ ల క ం ఒక
ర వ

క ఇ ష ల అ రం ం ం. ఈ సమస
ల ర ం ఏ ం , ఎ ల ంచవ అ వం
ం . టం ష

మం చ ఏం ం ఉం ం . అ జ న
 ణం న అ న న . వ
ం మం ల ఏం జ ం. మ ం ళ ం
లం అ లం క రం ఈ ం

ష ల అవగ ం .

ద : తన న అ ం . ళ
ఏ షం క ం రం అం

ఉ వం , ఆచ ంచ అ ల
అ స ంచవల ఉం ం . అ ఆ రం ఉం ం .
(ఆ రం ం ం య ం .)

ండ : తన ఈ ఎం న అ హన

క ం . ఆ అవ స ఇం య , అ రం అ
ం ం ం య ం ం. గం ఎ
అవ క ం అ య ం .
క స గలం. క వ ర ం

క వడ అ , ఒక ం క ం .
ఆ గ ం అం వం . ఆ గ కర అల ట

అ గ ం ం ట అ ం . అం ఒక మ
సమస అవ క ఉం . అం క ం

కం , గం ఎ వ అవ క .

డ : కృ ం న కృ త
అం ం . శ రం ఆ ం ర
ం ం . క ఎ శ

అ ల ఉం . ఖ ం క ం ,
, మర , మ ల యట ం ల , అ
స ం యడం జ ం . ఇం ఖ ం

శ , మ , వర ల ఉం
యడం జ ం .

ఈ ల అ గ ఉ క ల మ ల
ల ంచడం అక డ క ం ల, క ం యట ఆ గ వర ం

స ంచ ం . గ రక , ర ఇ ర
అక డ ంచ .ఆ ఆ గ ంవ ం .ఈ ష
ఉం క ం య ం .

లం క ం 3 ల యడం జ ం అ

వ .

1. క ం మ ల యట ం ం.
(Eliminative process)

2. క ఆ గ వం ం ం. (Soothening process)

3. క శ అం ం ం. (constructive process)

ం మ ఎ క , కండ సమరవం ం

ఎ . మ ఏ ల డ ం
ం ఆ గ ం ఉం ట ఉం వడం ఈ ఒక కళ
అ వ . అ కష ం . క ఉం ,
ఆచ ం మ ఉం . అం ఏ ర ల మ మంచం

ఎ ఆత ం త న ం
నం న ధ డ ం జం ఆనందం
ఆ గ క ం ంచ . ఖ ం మ శ రం ఆ గ ం
ఉం లం , అవస ల ం అం ం . ఖ ం శ
 వల , ,అ రం, మం, సర , ం
అం కం ం కం , ఆ కం చక వ
ఏర ర కమ యమ అలవ ం
ఒక ళ ఎ ం గ ర . మ ఎ ,

ఊడల షం ర ం , వ ,ఉ వ ,
ం క వ ఎ
ల గ ం అ మ ఆ గ ం క ం ఉం ం .
వయ ఏ ం ర ష ళ సం శ ర అవస

ఏ ?ఎ అం ం ?మ వ ఎ ఉం ?అ ష ల
సం రం ం ం.
 1. కృ దగ ంచడం...

. ఋ .

. ల ం క స ం అ ం ఎ

ల చ ం . , ల వ .వ

. . మ . ఇ క
ఎ ష అ ం వ , ఋ ల వ ఒక

రం , కమ ల , లచ కం
ఉం . ఇ స ఓ క సం ం ం ట.

ఇ ం జ , మర ల చ కం డవడం జ ం

. . మ కండ ం రకర ల

ం ల చ ం. . ఇవ

, ఋ ఏ , అ

ం ష . లక ర ల మ అ క

.ఈ గ క మ ఎం ఎ .

గ య అ వ చ డ డం సం ం .

" ట గట " అ మ ఆ గ షయం

గ యం గ డ వ . రం మం ల

షయం , శస షయం , డ షయం , యం

శ రం క ం ళ గ క ం ఈ

శ ఎ గ స ం . అం ల

. ల అవసర " ల "

ఆ య ం య డ . ఏ క .

ఈ జ అ క ! మ శ రం క అవస ల
 ల ఎం ఉ ం ం అం ం ళ

గల . మం అ ంచగల . ఎం ఎ ం

సమయం ఉం . ఏ ం డక

. అ ఎం రం , ఎం అ వ చ

క ఆ ం ల , ల ంచక గ స ం.

క అ క ఆశ ం . క

ఇ ఆ రం ం , క సమ , క

స క మ . ఏ సమస వ క

ం సమస లం ం .

క , క ం ల ఈ ష మ

స షం క డ . ఇం ఏ ం అ ం . మ

ం ఈ ష మర వడం అ క అ

జ . శ క ం వ సమస ల

అ ం ం మ వ ఊ .ఉ ర ఎండ ,
,చ ఇ ం క గ ం ఇ క ర ం .

ల ల ఇ ం క గ ం ఆ వ

ం . క వ ళ అ కం ం, ,

ఉ ం ం గ ర ం ల ర

ర ం ం . అం టల ఉ ం ఈ

ఇ ర ల గ . ,

కం ట , . . ం ఒక ం

ంచగ . అ ఈ క ఎవ ంచ

క జ ఎవ ఆ . క క జ

ల అ లం గల అం . ఉ ర

వ కం ల , ఉ ల ఎవ ఆ గల ?
 క ం ం గ డగల . అం క

అ గ ం ఎ అ ం . .

ఈ షయం అరం అ క క క ఎ ళ మ అ రం

క గర ంచడ శర ం అ .

మ ఎ ర ల య మర క ఒ

క . ల క .

, క వర కల షం .

ర వ ం వర సమ ల ం ం .

రకం ఎ గ ల డం . అం ం

జల ఆ గ ం డడం సం ం ం .

ల ం క ల ం వ ల ల

ం ల ం . ఇ ఒక క సమ ల

డ , ష ర ల ఎ ం .ఎ ం (eco-

friendly) అ ఎ వ వ .

క , వర య ం ర శ వంట యడం,
మ ంచడం, ఉ యడం ల వ ం ం

శ ం క ! అం మ ం ఎం ఎ క
ఆశ ంచక మ !

అ ం వ వ య రంగం క లం క స జ

ంట , డ , ట , ం ంట
ం ం . వ సమయం ఎ వ

క మ ర య కఎ ల .ఇ ం . ంచం
ం ం ఎ ం . మ ం అం ం. ఈ ం

మ మ గడ కషం అ ం వ వ య స , ష
స ం అ . , . .
 జల అవ క . అం స జం ం ం
ంటల ,ఆ ర ల యమ ం . రగక . ర ం

ఆ ర య క ఎ ల ం ం ఆ ర శ రం
అవయ , అవయ ల క , క ల క , వ

క ల వ . ర వ ం
రకర ల ం ం వ .

అ ం అ గ ం క ఇం ఉ ఆ ర
ల ఉ ట ఔష ఉ ం .

అ ం కం ం లంఖ ల , ం జ రం,
జ , ఒ ం ల ం ం .

, మం మ వ క ల అలం
రం . మం డడం అల

.ఇ అ కం డడం ఒక ం ఆ మం ల
వ స క, ఎ వ వ మం ల వ ం . ండవ

ం వల ఎ వ ష (side effects) .
ఒక సమస సం మం ఇం సమస ం .

ఉ ర ల సం ళ క అల , మంట
. ఇ మం 5-10 ష వ .

అం సం ంచం అ వ ం అ ం శ
జ మ ర య అ ఆ ం, ,

ం ష ం .

క రం అ గ ం క డం . అం

క గర ం ఆ
ం గ డ స ం. మ అ క వ ం

. ఉ యం ం వర మ
ఆ ర అల , . ఏ డ అ

ం . ఎ డ అ ం . ఏ గ డ
అ . శ స శమ ం మ ం

ం ఒ ల . అం అ క
ల ర . అం ఒక ఆ ంచం .

క గర ంచడం అం ఇ , ఇ , లల వ
ల ల అడ ల ంచమ ం .స జం శ రం

చ ల అ రం , శ ర అవస ల ంచడం మ
క ం ఆ ంచడం మ కం ఒ ల

ం క ంచడం.
 2. ధ ం (Moderate)
డం

ళ ఎ వ వల ం డక

అస డక ష అ ష స షం ం ర

ం. రక శమ అ లల గ ం

వర ఏ ం వ . ళ స డక వడం వల

ం వ . క ళ , కండ ల

వం కష అవసరం ఎం ం .
క . అ ష

జ . ండవ ం ఆ ళ స

ం అ క కండ ల డ . ళ గ ం

అం కండ ల ఆ ర ఉం . అం స

ఒక గంట మం యడం అవసరం. ళ

గ లక " గస " . ఎం కం

ఆస ల శ రం మం క క క . ళ

అ క కండరం సం చ, ల కండ ల క

క ం . ఏ ఆస ం శ రం మ

కండరం వం ం . అ అవయం ఆస ం

క వం ం . కం ఒ ఆస ం, ఒ శం

ఎ వ ం . ఉ ర అర మ ం స ం

అ ళ , కండ ల , అ అవయవం ఒ

క ం . అం ఆస ం క వం శ రం ం ట.

ం ఈ ఆస ం కం ం ఉ జ ర ఇ
స కమం ల య ఉ క ం . అం ఆస ం ం

శ రం ం మ మం

ం . ఎం కం ఆస ం ం మ మ ఏ

శం ఒ అ కం క , క గ ం అక ఉం ం .

ఆస ం లం ఈ ం ం మర ం. స

చక యం ంచ ం . ఆస ం శ రం

మ మ ం ం .ఈ ం సమయం

ఆ అవయ ల రక సర చక వ అ ం . అం అ
లక ఆస మం .

ళ డవ . ఒక ళ ఉ ట డవ డ

. ఎం కం శ రం క ం , ళ మ

మడమ ం ల ం . ఆస ఈ సమస . క క

అ ఆస ళ ష ష ర . ర ల

మ యల ళ జ ం సం ఇక డ
అం .
 3.

1. ళ సడ ం మం 2. ళ కండ ల ల

మం (శ స మం) 3. స .

1. డ ం ం: అ శ రం ళ

ం క క ఇవ డం. ం కండ , ం

ఉం . ఒ ఆస లం ఒ కండ
. అం ం ఈ మం యడం ఆ

కండ (loose) ర . అం వ
ల (Loosening exercise) అం .ఆ ఆవ క

వ ఆ ఆస వడం మం . ఈ మం ఏం
ం అం ఒ ం మ అ క క ం ం. ఆ ళ

కండ లం ర . ఉ ర ల

కండ ల ం లం ఏ . డం అ క
ం , క క ం ఔ ! అ కండ

. అ ఒ ఉం అ క య క ం
కండరం ం . "ఐ " మం అ
ష ం . ళ కండ వ

య మ కండ ల క శ ంచ ఈ మం
ం .ఇ ఖ ం ళ అ శ .

ఈ మం ఖ ం అ ళ క క ఇ ం. అ ఒక
ఒక ఎ వరం ం.

1. మడమ ం డం డం (Ankle rotation)

2. ం డం డం (Knee rotation)

3. అర క క మం (Half butterfly)

4. క క మం (Full butterfly)

5. మ క ం డం టం (Wrist joint rotation)

6. ల ం డం టం (Shoulders rotation)

7. డ మం (Neck Exercise)

8. ం డం డం (Waist rotation)

1. డ ం డం డం (Ankle rotation)
ం : ళ ం ఎడమ టం .

:మ మడమ ఉంచం .

- I (ఒ )
i) మ ం ఉంచం .

ii) ం అ ఎడమ ం ం డం 10

ం .

iii) ఇ ఎడమ ం .

- II ( ం క )

i) ళ ం ఎడమ టం .

ii) ం క మడమ ం వ క శ ం .
iii) ం ల వ క శ ం ళ ల

ం ట ట ం .

iv) ఇ 10 వ క శ ం .

:ఈ ం మడమల ం ఉంచం .

i) ళ ఎ వంచ డ .

ii) ఈ మంచం వ .

: ల స ం . అ

ం స వ లం .

2. ం డం డం (Knee rotation)

ం : ళ ం ఎడంగ ం ( ం స ం )
ం .

: 90 ల వర , ం ల
డ 90 ం .
i) స ం రం ఉంచం .

ii) ఇ మ ం ం ం

ం డం 5 ం .

iii) వ క శ అ ఎడమ ం 5 ం .

iv) డం అ క య ం టం .

v) ఇ ఎడమ యం .

: ర స యం .

గ క:
i) ఇ ం ళ వర గ ట ం

ఉంచం .

ii) ఈ మంచం వ

యవ .

iii) ఇ డం అ ం .

3. అ క క ం (Half butterfly)
ఎ) ం :

i) ళ ం ఎడమ ం ం ( ం స ం)

ii) వం ఎడమ డ టం . ం (గజల వర )

ం .

iii) ఎడమ ల ళ ం .

i) ం ల ం
టం .

ii) ఇ , ం 10 యం .

iii) ఇ ఎడమ యం .

: i) ం వర కండ ల ం ఉంచం .

ii) ఎ వ ఉ లవం ం ం యకం .

iii) ఇ క, ల ఉంచం .

: వ స ం . ం స

వ టం .

4. క క ం (Full butterfly)
ఎ) ం :

i) ళ ం ఎడమ టం .

ii) వం ం ల ఎ కల ం .

iii) ల ం ల , ల ం గర

-I( ం డం)

i) ం ల ల గ ం .

ii) ళ ం క ం . ల టం .

ళ ం . ం ల

ం వర య ం యం .

iii) ఇ 30-50 , ం ఊ ం .
 - II (అ న ఉంచడం)

i) అర ల ళ టం .

ii) అర ల ఉ ం ళ ం , గం ఆ ంచం .

iii) ఇ 20-30 ఆ ంచం .

iv) ం ఉండం .

: i) ల ళ ం ళ గజల ం

కండ డ . ంచ ం ఉం లవం ం

ల టకం .

ii) క, డ, ల టం .

iii) శ రం క ల ం , శ ల ఉం ట ం .

: ర స ం యం .

5. క ం డం డం (Wrist rotation)

- I (ఒక క డం)
i) స ం రం ం చం .

ii) ట ల ఉం ం ంచం .

iii) అవసర ఎడమ మ క ం గం స

ం .

iv) ఇ ం ల ం మ ఎడమ

10 ం డం ం .

v) ఇ ఎడమ ం .

- II ( ం క డం)
i) ం ల ల ం స ం రం ం చం .

ii) ం ల ట ఉం ం ంచం .

iii) ం ళ మ క ం ం డం ం 10

ం . అ ఎడమ ం 10 ం .

: i) క ల ం శ లం ఉం ట డం .

ii) ం ం డం ం .

iii) అర ఎ ం ఉం ట డం .

iv) ల యవ .

6. ం డం టం (Shoulders rotation)

ం : ళ ం ఎడమ టం .

:
 - I (ఒక )

i) వం ళ జం టం .

ii) ఉం , ఎడమ , ఎడమ టం .

iii) ఇ ం డం ం ం .

iv) ఇ 10 ం , ఎడమ ం ం .

v) ఇ ఎడమ యం .
 - II ( ం )

i) ం ల వం , ళ , ఎడమ

ఎడమ ళ ం .

ii) ం ల ం రం . ం

ం డం .

iii) ఇ ం డం ం ల ం .
iv) ఇ 10 ం అ ఎడమ ం ం .

: i) ం ల ం క ట ం .

ii) ల ం డం వ ల , అ

ం వ క ల ం ట ం .

ల, క ంచం .

iii) ల ం మ ం .

iv) ఈ ల ం ,వ స ం ,

ల యవ .

: i) వ స ం .

ii) ం వ స వ లం .

7. డ ం (Neck Exercise)

ం : ం ం ఎడమ టం .

-I( ం - క కద క )
i) మ ల ం వంచం . అ వం గడం

ం .

ii) అ మ ల ం క వంచం .

iii) ఇ డ కండ ల వ ఉంచం .

iv) ఇ 10 ం , డ క ంచం .

v) ల , ల వం ం . అ ల ం
వం వ లం .

- II: ( ధం -ఎడ డం)

i) క ల వంచం . అం జం

ం .అ ఎడమ వంచం .

ii) ఇ 10 క ల వంచం .

- III: (గ ం ల -ఎడమ డం)

i) ల ం ,క ం .

ii) ల ల ం . అం అ గడం
జం వ ం . ల ంట రం .

iii) అ ఎడమ ం .

iv) ఇ 10 ం , ఎడమ 10 ం యం .

v) ం ల ం . క ల ల

వ లం .

: i) ల ఎక ఒ ం ం .

ii) ల క ల ం ఉంచం .

iii) డ , ల కండ ల ం ం .
ఎ డ :

i) ఎ వ వయ యవ .

ii) డ ఎ వ ఉ ం వంచ డ .

- IV: ( ం డం డం)

i) ం ల ం వంచం .

ii) ం ల ల ం ఎ వ ం డం ం .
iii) ఇ 10 ం .

iv) వ ల య రం .

: i) ల ఒక ం ఎ వ సమయం

ం .అ మ యం .

ii) ం డం స , లక కల క ం .

iii) ల క ఉంచం , క

అ ం క యం .

iv) ల ఎక డ అ ం ల

అ ం మట ంట
ఆ యం .

v) ఈ ల ం

యవ .

ఎ డ :

i) ఎ వ వయ

ii) అ క డ

8. న ం డం డం (Waist rotation)

ం :

, ళ స ఎడమ ఉం ల డం . ల

ం .

:
i) ం ం వంచం . అ , క ,

ఎడమ వం ం వం ఇ ం డం 10

ం .

ii) అ వ క శ 10 ం .

: i) ఇ ం డం ం లం ఉండం .

ii) ల ల డం .
iii) ం ఎ వ ం డం ం .

iv) ఈ ం జ ం .

: i) ం వం స ం . క

స వ లం .
 2. ం

1. ంధ ( క )

: ఎడమ ం ల డం .

నం: ల స ం రం ల ం చం .

i) అర ల ఉం , ళ గ డవం .

ii) ఇ ం మ క ం , ం ం గం
క ంచం .

iii) ఇ 10 యం .
2. క త (అ )

: ఎడమ ం ల డం .

: ల స ం రం క ం ం .

అర ట ం టం .

i) ళ లం ఉంచం .

ii) ఇ అర , ం గం క ంచం .
iii) ఈ ం అర ళ కండ ల లం ఒ

క యం . ఈ ర స యం .

3. అం ( )

: ఎడమ ం ల డం .

: ల స ం రం ల లం ం చం .

i) ఆ రం అర ళ వంచం .

ii) ఇ ల ం ళ వర లం కండ ల ం

ఒక షం వర అ ఉంచం .

గ క: వ ం వర ళ ం ఉంచం . ఒక

షం ఉంచ ట , ఎం వర ఇ ం ం
ఉంచగల అం వర ఉంచం .

i) ఇ యం .

4. క ( )

: ఎడమ ం ల డం .

: అర ల డల ట ం గం ం .
i) లం ం , ల ల ం ఒ జ

ఇ అర ల ల ట లం జ ఇ
అర ల ం ం .

ii) ఇ జ అర ల ం ఉం .

గ క: i) ఈ ం క ల ం ఉం .

ii) ం . ం

ం డల అం ం యం .

5. జ ంధ ( )

: ఎడమ ం ల డం .

- అర ం ల స ం రం ం చం .

ఇ ం ం ఒక ఇం క ఎ
ఉం ట టం .
- లం ల క . క
క కల ఇ ల ఉం .

-ఇ ం లం ,అ గం యం .

-ఇ 20 , ర స యం .

గ క:

- ల ం స ం రం ఉం ం

యం .

- క ం శ క ళ ం

ం .

6. క ( క )

: ఎడమ ం ల డం .

:
i) ళ మ ఒక డ ల డం .

ii) అర ల ఎ ఉం ట ం

ం ం .

iii) ం ల , ం క

వంగం . అ అ ఉండం .

iv) అ వ ం వంగం . అ వం ల

ం ళ వ ం .

v) ఇ 10 యం .

గ క:

i) ల ఉండం .

ii) ళ ఎ వంచ .
iii) ం వంచం , అ వం య ం యవ .

7. జంఘ ( డ )

: ఎడమ ం ల డం .
: అర ల ఉం ల ం చం .
i) ం , ళ వంచం . డ స ం రం

వ ం వర వంచం .

ii) స ఆ అ ఉండం .

iii) వ ం .

iv) ఇ 5 యం .

గ క: ం ం జ ఉంచం .

i) ఎ మడమల ళ .

ii) ఒక ళ ఆ యడం కష , ట అల ం వర

ర స ం యం .

iii) ల స ం రం ఉంచం .

8. ండ ( క )

: ఎడమ ం ల డం .
 : ం , అర ఉం , ల
స ం రం చం .

i) ం ం వర ల య ం యం .

ii) ఆ ( ం ం ) ల డవ

ం డం య రం . ం

ఉం .

iii) వ ం ఉంచం .
iv) ఇ 10 యం .

గ క:

v) ఈ ం శ ఉం యం .

vi) ం గర ఉంచం .

vii) ఉంచం .
శ రం వ అవ సం ం ం మం

శ మం యడం ళ అ క కండ

ల డ . ఈ ం ర ల ళ

డగలవ వ . ఆ స
వడం జ కరం ఉం ం .

గస ల ం య అ లం
ఉండ 4ర వ క ం వ . ళ అ ర ల

స వ . క మ ఏ

ఉం అ ష ర ం వ . ఏ ఆస ం

ఉ ం వర వం . మంట ం

ంచ ఉ ఏ ఆస ం య .మ

సమ మ అం ల ం యగ ఆస ల

ఉం ఇక డ ఇవ డ ం . అం ఇ ర

ం య డ ఇక డ ం ఆస ల ఎం

ఇ ం కర యమ ఉ శ ం . ష ల ,

మ ఉం మ ఒ క యం .

1. ల ఆస (అర క చ స ం, అర చ స ం,

స ం);

2. ఆస (వ స ం, అర మ ం స ం, ఉ స ం);

3. ట ఆస ( జం స ం, శల స ం, స ం);
4. ఆస (ఉ స ం, వ స ం,

శ స ం). ఇ ఒక ఒక వరం ం ం.

1. అ

అ క చ నం

ఎడమ ఉం , , ల, ఉం ట ం

ల డం ( స ం).

ఆ న :

i) ం క క ం .

ii) లఎ ర అర ం .
iii) ం వర ల ం .ఇ

ఇం గ యం .

iv) ఇ వ శ ఎడమ వంచం .

v) ఎడమ అర , ఎడమ డ ం ఉంచం . ఎ

, ళ వంచ .

vi) ఈ ం ఎ వ అ ఉండం .

vii) ఎ ఆస ం ,అ క .

viii) క వ ల ం

గ యం . శ రం గం ం ళ

వర అ ం ం .

ix) ం వ ఉండం .

x) స రం .

xi) ఇ ం ఎడమ వంగడం యం .

xii) ఇ స ం ం ం ం .

గ క: ం , క శ వంచ .

అ చ నం

ం :

ఎడమ ఉం , , ల, ఉం ట ం

ల డం ( స ం).
ఆ నం :

అర ల స ం .

i) ం క వంగం . ల క వంచం . డ
కండ ల ఒ క అ ం ం .

ii) ం ఎ వ సమయం అ ర స ఉండం .

iii) య వ స ం ం ం .
 దహ నం

ఎడమ ఉం , , ల, ఉం ట ం

ల డం

ఆ నం

i) ం ళ గర ల డం .

ii) ం క ం ల మ ం .

iii) ల ం గ ఆఅ ం ం .

iv) వ మ ం ల ం వంచం .

స ం రం వంగ వ ం ం
వంగం . అ వం ల ం ,

వం , గడం ళ అం వర వంచం .

v) ఈ ం ఎ వ సమయం వంచ ం అ

ఉంచం . ం మ ల ం ,

వం వ ల .

vi) వ ల మ ం ం .

vii) స ం వ ం ల డం .

గ క:

i) వంచ .

ii) క గం వర డ వం ల ం

వంచం . గ ం వర వం య ం యం .

2. ఆ

నం

ల ం స ం ం . అ ళ ం క
మ, , డ, ల ం
టం .

ఆ నం
i) మ ఎడమ క ల టం .

ii) ం డ ం .ఇ ఎడమ
ఎడమ
య ం యం .

iii) అర క క స ం .

iv) ఈ ఆస అ ం ఎ వ సమయం ఉండం .

v) ల రం అ ం స ం ం

ం ం .

vi) ఇ ండవ యం .

గ క: డ, , , , మ క , , ం ,

, మడమ, ల వంచ డ . శ రం
అ ం మం క క ం . అ ళ అ క కండ ల
క క , ంఅ .క క ఉ
ఈ ఆస మ యం .

అ ం నం

వ స ం ం ం స ం ం .

ఆ నం
i) ఎడమ మ డ ం ం . ం ఎ వ
అ ం వర వ ం .

ii) ఇ ఎడమ డ క ల టం .

iii) వ స ం ఎడమ ఎడమ

ళ య ం యం .
iv) ఇ ల ం . ల
ం ఉంచం .

v) ఈ ఆస ం ఎ వ అ ఉండం .

vi) రం ల . అ ల ం ం .
క ం ం ం . ం

చం . అ ఎడమ ం ం స ం ం .

vii) ఇ ం స ం ం ం .

viii) ఇ ండవ యం .

గ క: ఈ ఆస ం అ ళ , కండ ల మం క క
జ .అ ష డ మం .అ ఈ ఆస ం
ఇ ం ఉం ం . అం క మ
ఉం ఎ వ వం . ఒ

ల అ వక . ల

యం .

ఉ నం

ం ం స ం , డ, ల
ం .

ఆ నం
i) ం ం ం .

ii) ఆ ఎడమ ఎడమ ం ం . ఈ

వ స ంఅ అం ం. ఈ వ స ం ం ం .

iii) ఆ ం ళ ల డ స ం
ం ల ఎడమ యం .

iv) ం మడమ ఉంచం . అ ం ఎడమ

ఎడమ మడమ ం .

v) ఇ ం ఎ వ ం వం , ల

క ం .

vi) ఈ గర వ క అ గమ
ం ఎ వ సమయం అ ఉండం .

vii) వ ఆర య . అ ఎడమ
యం . ళ ల డం .
వ స ం వ ం .

viii) అ ం ల ఆ ం

య ం యం . ం నం అ అం .
ix) ఇ ం స ం ం ం .

గ క: ళ అ కం ఉ ఈ ఆస ం యడం
కషం. ం చ , డ ం య ం యం .

అం లం ఆస ం య ం యం .
ం ళ ం . ఒ యకం . అ ం గ
ఉం ం . ఉ ం .

3. ట ద ఆ

జం న

ం :

ట వడం

ఆ నం
i) ం గర ర ం . ం ట ఒక ఒక క
ం ళ జ యం .

ii) అర ల ఇ క ల ం ఉ క కల
క ల అర ం ఉం ం టం .

iii) ల శ గర ఉంచం .
iv) ం డగ మ ల ం
ం . గం ం క ఉం ట డం .

v) ఇ ర స ం ం ఎ వ సమయం
ఉండం .

vi) వ య రం .

vii) వర మక స ం అ ఎడం , ల ల
స ం రం ఇ ఉం ల ఏ ఒక క ,
అ లం వం శ రం అ వ ం
ం ఉండం .

నం

ం :

ట ం .

ఆ నం
i) ట ంచం . డల ం
టం . క గం ం టం .

ii) ం ం ళ ం .
వంచ .

iii) ర స ం ం ఎ వ సమయం అ ళ
ఉంచం .

iv) వ య రం .
v) వ మక స ం ం ం ం .

గ క: ళ ల , ల ళ
ల ం .

ధ న

: ట వడం

ఆ నం :
i) ళ ల వం లమడమల ల ం .

ii) ం ల . ళ ల లం
క వం .

ఆ న : ట ం అ ం ఉండం .

ం : వ మక స ం వ ం ం .

గ క: ఈ ఆస ం ం ల వంచ .
i) ఉం .

ii) ం ళ గర ర ం .

iii) ం ఎ వ ఆస ఉం య ం యం .

iv) రం ళ ఎడం , ల ల ం ళ గర

వ యం .

4. ద ఆ

న నం

ల ం గర శ
గర ఉంచం .

ఆ నం
i) ం ళ , ం ళ వంచం .

ii) ం ల ళ ట ం .

iii) ల ళ ం ఉండం .

iv) ఈ ఆస అ ం ఎ వ సమయం ఉండం .

v) య వ ఆర . అ ల ం ల
, ల వ టం .
vi) ళ ల ల ఉంచం .

vii) ఇ ఒక ఎడమ ల శ ఒక అ
ఎడమ ఉం ం శ స ం ం .

గ క: ల ళ
ళ ంచ ఉ ట , లం గవ . ఇ ం
ం వర గవ . ఈ ఆస ం డ, , ం
డ . ఈ ఆస ం ళ యటం ఇ ం అ
ఒ క రం ం ం ళ యం .

నం

ల ం ఎడమ ల
శ ఎడమ ఉం ం ం .

ఆ నం

i) ర స ల ళ మ సవ ళ
ం రచం .
ii) ర స ళ మ స వ ళ
ం రచం .

iii) ర స ట మ సవ ట

ం రచం .

iv) ర స మ సవ
ం రచం .

v) ర స ళ ం లవర మ స

వ ం రచం .

vi) ర స డ మ సవ డ
ం రచం .

vii) ర స ల మ సవ ల
ం రచం .

viii) ం కల మ ం స ం ,వ స
మ టం .

ix) అ 2 క 3 ం అ అవయ ల
ం వ ం .

గ క: అం అ ం ఇ అం ల ఆస ం .

శవం వ ఎ ం చల ం ం ఉండగల . అ ఆస
వ ఈశ స యడం ఆస ల క
అలసట శ రం అవయవం ం ం ం .
స క గ శ స ం ఎం
ఉ గ ం .మ గ యం .
 ం

వ ం అ క ర ల వల మ ఊ ల ం స

వడం . ఒక 3-5 టర గ

మర ం ఉ , వలం 500 . . ం ం. అం

5వ వం వ ం ం. ర ం

ట ఊ ల టడం, ం ం

వ స ల అల డడం, వర ం ష ం, రక శమ
క వడం.

అం ర వడం మం . ( క మం

స య మం సకం చ వం .) క సం

15-30 ర మం యం . ఖ ం క

మం, క ల మం మ మం

ం .

న ం: ఉ యం వ లక

యం ం సమయం క సం జ అరగంట

ం జ ం క క సం 4 గంటల ఎ
యవ .

నం: ఒక ళస ం

వ స ం స ం స ం .

ం మ , వలం స మ
మ ంచం . ర యం . ( . సకం

ల డం ).

గ క: ళ ం ం

మం యవ .

ఉ ల , ళ మ మం యవ .

అ ం: 2004 ం ం గ ం ం

ష ట ఒక 22 సంవ ల
ఆ గ ం వ . అ అ ,

ఉ . అ మ ఆర .

వం ల ం ం జ ం . ం ర ర . ఇం

. క సం .

అం లవ ం . ం ం. వ

య ం గ సంస వ . అ

క ల . అ క ంచ ఏ గ

యగల . అ రం .మ స ఎ మం

అ ఉ . ఆ అ ం . ఏ

య అ డ అ . ఒక యం ఆ ఎ

క అ , ఒక ం . ఎ అ

ం ల అ . అ ఉ యం, మ ం, యం ం

. ం స

. ల ట

వ లమ . మ వ మం , స

క స అల . అ

ళ క క ఇవ డం . రం

రం, ండ ర ఇ . అ ఉ యం గవ
 ల . యం ం య జ రసవ ర

జ ల టడం జ ం . క

క య . చ డడం, అం

లక ంచడం .అ ఇ రం శ రం

వ ం . ఆ శమం క ం వ ,

మం ళ , గడం, క క రగడం

. ల ల . 3 ల

మ ఆస యడం

. అ 50% . ళ ష వ

వలం మం శ అ ం .

అ . . జం మం ఇం మ మ ఉం .

అ వ ల అ రం అ ం . డం , ఆ

ంచం క.

ఇ ర ల ఎ ం .
 క ం

క ల అ లం య ర కం వ లడం, అ య

ర కం వడం.

నం
వ స ం ం . ం డల ఉం ల, డ,

క ఉంచం . ఈ మం గం

య ర క స, అ య ర క ఉ స జర . మ

క రవ డ .

2. , , ల ం , ట అ

ఊ ల లం యట గ వ . ంట గ

ం ల , ట వ .

(ఇ అ య ం జ ం .)

3. ం ట అ , వ మ

ఆ ం , మ రం ం ఎం గం అ మ ం యగల

అం గం . ఇక అ

వ ం ం మ గం ఆ .

4. రం ం 20-25 క గం ం

60 ంచవ . ర ఆ (CO2) అం

స ం , స చ అం ం , రకం ంచడం

వల క ల ఆ ం స క అ ,ఆ చ

ర క , ం ం , ఉం ం . కం ఆ

అ ..... స మ గమ ......

,అ ర సవ వర ం

యవల ంకం .

గ క:

1. క ల ం ల, డ, క ఉం అ

ఇ క ల ం .
2. మం రం ం ం ం య డ .

3,4 10 ం 20 ఆ , మర యవ .

అల ట , అ సం గ ంచవ . మ ఆగ

అక ర .
 ం

వ ల ర యమం అం

నం
1. వ స ం ఎడమ డ ఉం , ఉంగర

ఎడమ రం . , మ

ం క ం క మ లమ ఉం .(

ట) ట ఉం . , ఎడమ

క ల డ .వ ల డ .

2. గ శ ంవ .ఊ

ం వర . ఎడమ గ అ ఉం

గ వ .అ ం అ క

వడం, వ లడం .

3. మ గం ఆ , కం ఉం శ రం

జ గమ ఉం , గం (ఊ ) ఉ జం

అ స షం ం . స సమం వ వర ం

చం ం కం .
 చం ద ం

ఎడమ , ఎడమ

వ ల చం మం అం .

నం:

1. ట , రం , ర

మ , ఉం . (ఉంగర ,

మ ఉం ).
2. ఎడమ గ ల , ంట గ ఎడమ

యట వ . ఇ ం అ క ర

ం .

3. మం ఆ అ క ,

ం మం . (ఈ

ఎడమ ఊ ఉ జం అ గమ ంచగల )

గ క:

1. ం ల వడం కం డవడం

ఎ వ .4 క గ మ ం . 5-

6 క సమయం యట గ , ఒ . అ గ

క క కం . స జం జ .

2. ఒ క , ఒ క ఎడమ

ల , వ ల ఇ ం అ ం . స శ ం . ల

ం అ డడం వల ఇ ర ర ల వల ఇ జ ం .

అ ంట మర ం ఆ టం .

అ . అ మం ంచం . ఎం వర యగ

అం మం . ం ల అ .
 ర , చం ల (

గ వ లడం వల ) ం క , స ఉ మల
ర ( ం , క ల ) ల .

ఉం . ఎ వ ఏ అడం ం
ం ం . శ క ంచ శ రం మ ం ం ఉం ం .

స య చక , సమయం జ ం ం . ఈ మం
ం కల ఒక ఒక .

గ ల , ం ఏ టం ఈ మం

గ , ఒ . మ , స జం ం . అ

ం యట వ . ఇ యడం వల ం ల మ

(ఇడ, ంగళ) సమ ల ం వ శ రం శ ఎ వ క ం ,

వ ,స గం ం ం .

నం

1. వ స ం మ , క

ఆ ం ఉం . ఉం . ఆ చ అం

ం స ఉంచ య ం .

2. ఎడమ ఉంగర , మ ,

శ ం యట ం స జం ఊ ల ం

.
3. ఇ ట , ఎడమ ఉంగర

, ఎడమ మ స జం

వ .

4. ఎడమ వ ం. అ , అ ం

ల , ంట మర ఉంగర ఎడమ

, యట వ . (ఇ ఒక

ఆవ ) ఇ మరల ఎడమ

వ . ఏ అ యట వ , అ

ల ల ట. ఇ ం అ క .

ం మ స ల య ం .

మ ం ఎం ఎ వ అం మం .

ఓం నం
ళ ఓం ర ం ం . ఎం కం
ఓం రం ం వ శ రం శ రమం ం గ

ం యగల . యం ఆ ఈ స వ
క ం కం . కం ం ం శ ఉ

ం . ఉ ర ం , శ ం, అయ ం ం ల వ శ
స .మ శ రం క ల కల క ఏర . క ం శ

ఢ ఉం . క ం క కం ల వ శ
వ ం . శ వ క ం అ గ ం అ ం .

అ ంట 'ఓం రం' రం శ యం యడం

ఉ గ డగల . ఓం రం అ క ష రం (అ+ఉ+మ) ల

ఏర ం .క క అ రం, ఉ రం, మ రం మ ఓం రం ల ఒక క
 ఉచ శ రం క ం శ ంచ ం .
ఆ రం ల శ మ మ ం శ వం ం ం .

ఓం రం ఉచ ం ం సమయం ం మ ం. మ
మ , శ రం ఏక ం . అం ఓం రం ం అ

అం ం. ఓం రం మ శ వం ం అ
ం ం . క క ఎం ళ ం మ

శ ం ం ం . అం ం
కమ కమం శ రం ం వ క య .

మ ఇ ం ట ం . రమ మ ,
మక ష రమ ంస ం ఇం ర ం. ఎ

ఓం ం గం ం ం ం . ఆస ,
మం మ ం ం ం ం. ం
య శ ర , మ ం ఉం . ం

వ స ం యం . అ రం, ఉ రం, మ రం మ
ఓం రంల ం ఎ వ సమయం ఉచ ంచం .

అ యడం వల మ మ ం ఏ గ ం ం .

కం , ఊ ల ం ర
(అ+ఉ+మ) మ ఓం అ ఉచ ంచడం టం . ఒ క

అ క సం 10 ఉచ ంచం . ం ఉం ం .
ఈ అ ల ఉచ కంఠస క ం ఎం
గర ఉచ ంచగ అం గర ఉచ .... వ శ
మ ఆ .అ ఆ మర ం

అ ం ంచం . వ "అ" ఉచ
ళ ం గం వర , "మ" ఉచ ం ట

ం డ గం వర , "మ" ఉచ ల గం 'ఓం'
(అ+ఉ+మ) ల 10 ఉచ ం ఆ యం . అ.ఉ.మ ల కల

ఓం రమ మ . ఓం రం ట , ట

గం , మ గం (ఊ , డ)

అం ల గం ఎం చక కం ల మ
(Resonance of vibrations) కలగడం మ ం స షం

అ వం వ ం . ఎం ఓం రం అం కం
ఉ ం మ స (wellness) క . శ ఉ ం

.అ మం శ ర ం.

ఓం రం అ ం కం ం మ ం
వల ఏ టం మ ం ఉచ ఓం .
ం ఓం . ఓం రం .అ డమ

ఖ ం. అ సం ర ం ఉం ం .
స అం . స మ ం ం అ ం శ ,

రం యం ం ం.

గ క:

ఓం రం స జం మం జ ం .

సమయం , ఆ మం యడం ఓం
ం ంఎ వ .
 6. -ఆ ం

క ం ఆ ం- క ఆ ం

యం ం ష ం ం రం - ఎ కల ఆ రం

ంజల ఎ క , కండ - సం గ ం

ం ఓ ల ఉండ - ం ం యం ఎ కల ం

ఆ రం ఆమ ర ష ఖ ం-అ ఆ గ ం సఖ ం

ం !- ష !
రం క ం - ఒం కం ం ర ం
క ఆ రం, ం శ - క ఆ రం ం ఉ శ

క ఆ రం ం ఎం - ఇక వ

ం ఏ ం -ఏ ఒక ం జ

లయ ండ డం - చవక ల ఎ ం
మ

ఉ య ర యల రసం - ష అం ం ం

రసం

ఉ యం అ క ష - లక ం ఆ ష

ల ంజ వశ - ం ం ం వశ

అ క ంజ - ం ం వ

లకల ం ఉండ -అ గ మల ం ంగ

అ ం అవసరం ఉ -స జం ల ం ల

ఉ ఆ రం - అం ఆ ం

ంచ ర -మ ం- - అమ ం
 ం మ ఉండ ం -వ ం

ళ ల ర అ అంశం గం ఏ ఆ రం డం

మ ష అ ష స వరం ం.

ఖ ం "మ రకం ఆ ం ఆ రం" శ రం

అ అవయ ల ష ం . , ఎ క అ
ష . వ మ ం ఆ రం ఆ

ం ఉం .

ఉ :- ం / , య ం,

రవ , చ ర, , చ మ రవ వస

ఇ ం , శ రం ఆమ ం .

అసవ స ఆ ర సమ , ఆల , గ గడం ం అ క

ష మ ళ ష వ షయం ం క ! అం

మ ం జ ం ట ష ల మ ఉం
ఉ ఆ రం . మ క ం ఆ

ం. ం మ ం మ ల ం

ం ఆ అల ం . ం ,

మ లల మం ఆ ర అల ట అం ం మ

ం సం ం ం ం ంచగ .

ం అ నఆ ం:

నం ఏ ఆ ం ం న ం అ

నం ం నంత ం ఒక ం డ ం ,

అ త చ డ ం ంచగ , ఏ ఆ ం ం

ంతం తనం ఇత ఆ డ ం
 న నం ం , ఏ ఆ ం ం అ ం

న ంతం ఉం ం , ఏ ఆ ం ం

న , ఎం , ఊ ,ఏఆ ం ం

నం ఎ ంతం , ం ంతం , న ంతం

ఉం ంత ం ం గ నం ఆనందం

, న ఆనందం ం అ ం ఆ ం

న . ఈ ష ల ంచం ం ఎం

జ ం . ఇం జ ఉం . ఆ క ం ఆ రం ళ ,

కండ ల క ట ల ం . అ ం ర

ం. అ షయం ం . మ ఆ ర స

యం ఎం వ ం ఏ టం " ర

క ం ఆ ర "స ం .మ ం ఆ రం ఏ

అ ఆ ! ఏ ం మ ,
ఆ ర ం . అం క ం వ ఆ ఉ , యం

ం ఎం ఎ వ ం ఎవ ం రకం అం ర ం

ం .

ఎ క గ ం ఉన ఆ ం

మ ఆ టడం అం యం, యం,

స ర ం షక ల మ ం ష ం. మ ఖ

ఆ రం ం రం. ంజల అ క షక ం .
ఖ ం ఎ కల , ళ వ యం, స ర , ఐర ,

యం ఉం . టడం ర ఉ
ట , ఖ జ లవ యట . మ ం వం వంట

అ ర డం, డ డం ం. అం క నం దట
ం ం ఖ జ న ఆ
 ం ం. ండ ం ఈ న ఆ ం,
ం ం ం కం ఆ క గ . త
కం pH ం ం . ఆ ం ం
ణం త ం . డవ ం వం , , ఆ రం

ం ం ఆ రం శ ం ఉం ట మ
శ రం శ వడం జ టకండ య

ం , క ల ఉ గ డక వటం వల కండ ఎ క
వయ శ , సమర . అం క మ ం

ఆ రం షయం సమస ల ఉం యం
క ఆ ఎ వ వడం .

యం అ మ ం ఆ ర ల ం .
మ అ ష టం చవక ఉ ఆ ర ల ఎ వ

ఉం ం . ఖ ఆ
మం ఊ ం , డ ఎ వ రకర ల ఆ ర ల

ం ం. ఏం ం. "డ శ టడం" అం ఇ
మ . ఉ : ల అ ం క ఎ వ యం

ం . ం ల అ క ం .
100 ల 344 ల యం ఉం . అ య ం

అ 10 . . ఉం . ఎం ఉం డం .
అం క ం ర శ ల ఎ వ ళ

క ం .మ ఆం ల యల మ జ
ఎ వ ం . అ ం క చవక .

15-25 యల య ం ం ,అ 5-10 యల
. యల మ ఎ వ మం సంక

అల ఉం . , యకషం కం
 సంక ం ం . సంక ట ర

శ గల చ ం ం ం ం . ఈ
సంక ఎ కల ఎం ఆ , ఇ ం . ఎం కం

అ కం యం ఉం . అ ఆ ర ట ర
అ కం (800 . ) ఉం . అస స ర స ం డం . యల మ

ం , ఈఆ . ఈ
ఆ రం ఇం యం ఉం , ఇ షక వ ఉ య

య . . ఏ ఈ షక వల
క .ఐ ,ఎ కల ష ఇం

ఎ వ ం ం ం అ ల ఎం జ ఉం
అ రమ ం . ర షవ లక ఈ అల

వ ం . సంక వలం ఆ రం
, సంక అల కమం ం ం

వ . షయం క . క సం ఇ ల
ష అ రం అల ం . 3-4

ం . ఆ ర - ట ర, , ం ర, ర,
క ల ఆ ర డం . ఎం కం

ఎ వ యం ం . ఆ ర ట ం ,
ం ం , ఎక డ అక డ సంవ రం డ ,

చవక .ఇ సంక ఆ ర ం .

క : ల ళ క టం . ఉ యం

ఒక చ డ కటం . వ శం ఉంచం . మ
ఉ ఒక అం ళం లక వ . ఇ గ ఉ

మం క ఉం . స , , శ గ ం ,
ఖ రం, ల క వ .ఇ మం షక

అం .

: ల లక క డ ఎం ం , ం ర

ంచం . డ ం .అ

ర ం ం . ఖ ంజ
ఉం ం .అ మం క ం .

నం: ఖ రం, , ల ల ం

ఉండ టం . , , ఖ రం ఉండ
.

: ం అ కం యం ఉం . క క ఈ ఉండల
ఎ లల , కవయ కల టం .

యం ఎ క , ం . కండ
శ వం . రకం ం . రజస ల అ
ంచం . క ల ఉండ ం క .
ఏ యక ర శ ఏ సమయం ఏం

అ . ఈ ఎం అల
. ఏం అం ం ం .అ గ ఉ
ఎ వ యం . లక 4-5 ట

యం అవసరం ఉం ం . ఎం కం .
డ . ఒక ళ స ళ ఇవ ం
ఎ క యం డ ం . వ ఎ క
ల . అ జరగ ం ం గ ఈ యం ఉ
ఆ రం , డ ఎం ం ం .
 : ల లక క , డ ఎం ం ం ర
ం ఒక ం . లల ఇ సమయం , 2
ల క ఇవ ం . క . ,

లం, ఎం ం ం . ఓ క ం
ఇలం ఆ గ మ ! లల ం ర అలసట . రసం ం .
చ వ వల అం ం .
ం . ఒక సంవ రం ం లల డ ళ ఉ ం ,

క టవ . ,వ అం
మ గ క గవ . ఎం లం చల ఇ ం .
శ రం ఉ ,మ గ ం చ వ .

ం ం ఆ ం (Alkali Food)

ఆమ క ఆ రం ళ షం క ం ఇం వర
ం. అం ర ం ఆ రం
. మ ర ం ఆ రం ఏ ? అ ఏ , ఎక డ

ం అ ట ంచ క . అ టం ర ం
క ం ఆ ఏ య ం ం అ
ర ం ం . అం ల మం ! క ఉ ,
క ఇ ఆ ఏ ం ర ం ం . అం

వం వ ఏ సమరవం ం ఉ . ఇ
ఆ గ ర స ం. మ ంఆ ం ం
అ గ ం ల .

చ ంక వ అ ం ఇ అ రం ఆ రం

. క ం ల ం ం , ఆ ర ,
ర య , ంజ , ర క ఉం , ళ ల మ ం
 . (ఎ వ ష ల . మం

స య " ఆ ం
ఆ ం"అ స చ వం )

ండ ఎ ,ఎ

ం ఖ ం య ండ ం . ర శ
గ ం ం , ం య , య ం ం రం
ం ం . క ం అ కర ల షక సమ
ఉం . ర ల ం ం ఉం . అం
శ , ం శ ం ం . ం
రం వ ఉ గ ఎం ఉ . అం ఏ ం
ల ం రం అ ం . ఈ షయం క క మ
ఎ అ గ ం వ జ రం వ మ ండ
ఆ రం ఇ . ఎం కం అ గ ం ఉ ఆ రం అరగ

ఉం ం . క ఉం ం . అ ర ల
క డ . అం మ వలం ండ ఆ రం ఇవ డం
ఆ ఉం . ం ల ం అ ం . ర శ
ఉం అ గ ం ం ఆ రం ఉ

శ మ అ గ ం ం ఆ గ ం ం . మ
శ రం శ శ రం క ల శ వం ం
ర ర ం . ర కం ఉ ళ ల
ండ ఆ రం క శ వం మ .అ క ం

ం ర కమం సమరవం ం ర ం గ ం .
మ ఆర ం ట అ రం (వండ
ఆ రం) మం వ ండడం ం గమ ం ం.
ఎం కం ండ ఉ ఎం ల ళ , (inflammation)
 ం ం ఉం యం ంచడ ం .ఉ : ఆ
(bromolein) అ ఎం ఉం . య య
(Pepanin) అ ఎం ఉం . ఇ ళ (inflammation)
. ం ఓ క ఎం ఉం ం . అ

ళ ంచడం ం య , ఆ రం ం
యం క ం వ ట . ఉ :-
మ య ఆమం ఉం ం . ఈ ఆ మం క ం జ
ం . అ అ క

యం యం అ ట ం .

ం: ండ , య ర , ఆ రల , ల
ంజల అ కం రం ఉం ం . ఈ రం క ం

ఏర మ ల ం . మ ఆర ం

ట అచ ం ం , ర ఉ
రం ర య గం ళ ఏర వ ర ల యట
ం ంచ ం ం . స ం
సమస ం రం ఉ గ ం . రం

ం ర ఉం ం . ఒక - క రం. ఇ రకం
ఆ రం క ం ం ం . మ ల
ఎ గ అ క ం
రక ల డల ం ఊ ం . ం - కరగ
రం. ఇ క ం యట ం ఆ .
ఆ ఆర ఉ మ ం య ం జ ంచ
మ ం ం ఉ ర ం
ఎ వ రం అం ం . యం ం 7 గంటల

రల స ం ళ ర యం
అ . అ ం ఖ రం అ గ ం .
మల ర , య ం ర " "అ క

అ ఆ ఉం ం . ఇ ఖ ం శ రం ఎ ఐర ,
ం మ ఎ ఉ ళ ం
ం .

ం వడం రక , ం అర ం

ఉ ండ వడక ఇవ .
ఖ ం ల ం ర ల ం . కమ , , ంజ,
ఆ , మ , ం ండ వ . ఎ క జ,
జ, ం ర గవ . ఎ

ఐ , చ ర, యవ ల ం 2-4
మం ం . ఉం ం .ఇ ఆ
జ గ .

న ం ఉద ం

ర య ం వంట ఉండ . వంట ం జ ం ఉండ

కం . ం ర య వం డ
వండ ం ఎ , ఎం యక వ . వం
ర య ఉ షక ం ం ష . ఖ ం

ళ క - ం , - ట ఎ వ ష . మ
సమరవం ం య వల ఏ, , ఇ ట , ,
యం, ం ం షక అం లం ం
వండ ం .ఐ ఎ ం ం ం ం ం.

ళ వ ఇ ం ం ం .
 సమరవం ం య వల షక

శ అం క క ర ం.
మ అం ర య , ం ం ట
ం స ం .

ఒకట :- అం ం గ వ ంక ం ట
'ఏ' ఉ ఆ రం అ , , , లం , ర,
క , ం వడం మం .

ండ :- అ - ం ట సం ర, ర య, ర య,
ట య ం వ .

డ :- ళ అ ఖ యం, స ర , యం
సం , మ , మ , ట ర ం
వడం మం . అ ర ం మం అ క .
మ ం ఏ ర య చవక ఉం
ం క సం ఒక ం ఉం ట ం . అ

సమ అ షక , యం శ అం ం
ం.

ఏ ఆ ర ల ఏ షక ఈ ం క
స షం అ రం అ ం . ఈ ష ర వ య షక ఆ ర
సంస (NIN, Hyd) ం .
 క ICMR ం

1. తృణ - క

ం ఐ ం
( . .) ( . .) ( . .) ( . .)
42 296 8.0 137
26 215 1.67 21
క 10 348 2.3 139
344 283 3.9 137
ం య ం 10 190 3.2 90
మర య ం 10 160 0.7 64
జ ంచ మ ం 48 355 4.9 132
జ ం మ ం 23 121 2.7 54

2. - క

ం ఐ ం
( . .) ( . .) ( . .) ( . .)
1450 570 9.3 -
శ గ 202 312 4.6 119
మర గ 56 331 5.3 130
154 385 3.8 130
సర 75 405 3.9 122
ఉలవ 287 311 6.77 156
( ల ) 240 690 40.4 275
కం 73 304 2.7 90
77 414 8.6 210

3. ఆ - క
 ఆ ం ఐ ం
ం ర 172 40 2.28 66
క ర 63 17 0.75 123
ఎర చ 200 35 10 -
ళ ట ర 800 50 22.9 -
ం 101 140 0.30 26

4. ం ం- క

ం ం ం ఐ ం
క ంసం 12 193 - -
క వ 17 277 - -
ంసం 150 150 2.5 -
వ 10 380 6.3 -
ం ంసం 30 200 2.2 -
ల 10 230 - -

5. - క

ం ఐ ం
వం య 18 47 0.38 26
ండ య 40 30 0.38 36
ండ య 66 56 0.35 53
ర య 18 26 0.39 32
ట య 26 20 1.51 28
50 64 1.4 53
130 57 1.08 47
అర 32 42 1.6 54
అర ట 10 10 1.1 -
ఉ డ 50 50 7.43 104
మ 10 30 0.44 38
మ 30 20 0.8 -
60 40 2.0 -
 మ య
50 450 5.81 349

6. ం - క

ం ం ఐ ం
మ 10 28 0.27 24
ఖ ర 22 38 0.96 12
17 13 0.5 11
మ 65 70 1.79 44
స ట 98 27 1.25 25
ఆ 10 14 0.66 7
ఆ 20 9 2.42 33
మ 90 20 0.3 -
26 20 0.32 9
ఉ 50 20 1.2 -
( రకం) 20 23 0.5 -
( చ ) 20 30 0.52 82
( ంజ ) 30 30 0.2 -
చ య 11 12 7.9 13
స 20 41 0.56 24
ఎం ఖ రం 120 50 7.3 3

త నం:
, , ల ం వర ం . ఇక ండవ

ర య , ర య ర ం ఏ ఒక రకం
ం . డవ ం , మ య ఇం

ట మం య ం ట ర ఏ ఒక ం .
స సం క , ర ం . అ ం స

రగం . అ క యం . ం .
ఇం యవ . వలం ర య ఉ రసం వ ం .
 ఖ ం , ర ర య ఉం ట
ం . చ డ వడ ండం . సం 4

క వ . గ గ ఒక క వ .అ 1
క మ య ండడం ల ఉండడ ం

వల ' ' ట అం ం .ఉ ం ల 2-3

టర మం గడం అ క ఒక గంట ఇ క సం 300 . .

ం 500 . . వర ఈ గవ . గటం
వ క ం . అ

ం ట మ లగ ం మ మ
ఆ అ . ఇ ట ఉ

గడం వల ట గం ర . ఈ రసం
ర ం క ం ర ం మం
వర ం ఏర , మం ఇ ం . ఆమ ,

అ ర ం . ఇ 3 లల కమం ం
ఆచ ంచడం వల రకం ఆమ ం , ఆ అరగ ం ,

ళ య ర ం ం . యం
ఎ వ ం క క ఎ క , , కండ శ వం ం

ర . ఇం రం ం వడ రసం
ం అరగంట ట అ ం . ఆక

, ఆక మం ం ఉ రశ మం
ఆక ం , రశ ం ం . ం ,

అ ం త . అం ళ
ం ర వ వస ష ర వడం ఖ ం. ర యల

రసం ఉ గటం వల ఇం ం ం . అం
రకర ల ర య , ట మ క

ల క క కల ం కల . అం
మ య ం . అం ం మం ఎ వ

గడం చ అవడం ం ం. ఎ
క ఈ ర అమ ం అ ం . అమ ం

అ మ ం . ఎల వం ఉం . ఎ వ శ
ం . ం ష ఏ గం ం . అం

అల జం అమ ం ఉం ం . అం
ఇం అం ఉ ఆ ం ర

శ రం ఆ సమయం అమ య ర
ం శ అమ మయం ం .

న అ న

ఈ అ ఇ -వడ, ఉ - సర , - శ, ఇ ం ష
ం ర ం అ ంచ . ఈ

ఆ రం షక వల ం ఆ ఒక - ం , ఒక
ర . వలం శ సం ం ం. ఇం ం

శ క ం అ ం ఆ రం ం ం. రం

ఉండడం . ర వ ం మల కం వ ం . ఎవ మల కం

ఉం ం ల కలగటం స జం. మల కం మ
ం . ఒళ ం uneasy ఉం ం . ఆక మం ం . ం

రసం వ ం ఉ శ ం ఏ ఒక అ ం . ఆక
. అం సం ఉ , , రం, మ ల రకర ల క మ

య ం . ఆ ఇం ఇక
. అం క ళ ంచ క వ ఆక

సం ఒక , అరగ ఒక , చ ఒక
ం ం . స ఇ చ . ఒక
మం ఇ ం ం డ వ ం . ళ
 ఖ ం షయం క గ వ ం .

ం యం ం 7 గంటల జ ం. వలం ండ ం .
ల ఉ యం 7-8 గంటల వర అ ఒక రకం 12 గంటల
ట ం ం. అం ట ఉ స ఉం ట.

అం క ఉ ఆ ఇం మ ం అం ం.
అం ం ఉ సం ఉ ం క క ఇ ం అ
అరం. స జం ఎవ జ య య ఉ స
ర ం ట , మ య రసం ఔ !ఆ

ఆ రం ఇ . అ మ ం ఉ ర యల
రసం ం శ ఉ గ మం అం ం .
ఉ యం ఆ రం షయం ఖ ం ళ
గ వ ం ఉం ం . ఉ యం ఆ రం ట

ఇ ం క గ వం ఉం . ట అ ల శ క

ఆ ర , ల ం రం గల . శయ డల అ క
ఉ క ర ం ఉం ఆ ర ఉం . ఇ ఎ
ర ం " ల " డం
యస రం. లక క ల అ . మం

ఉం . గవ ఇ రం .

: ఉ యం ఈ లక వడం మ ం ం
ఉం ం . ఆ ం ఉండ . ంజ ,

ం, శ గ ంజ ల ళ య ఆ
వ ఉ గ . లకల ఉ య,
క , అం మ య క డం ఎ
ఉ . ఉ య సల లకం ఉం . సల ళ
, రకం ఉ యం ఎ క , , క
 ం వ ఉ రకం ం .ఆ క ం
ఉ క ర . ంజ అ ర ల ట ర
అం . ంజ డం ష ల ం ంచ

, కండ సమరవం ం .

ఏ ంజ : మ ం డవల ల శ
ంజ ల మం . ఇ ఎ వ ర వ .

ం వ ఉం ం . వ .

చ స , ల స , గ , , సజ , మ ,
, అలసం , , ఉలవ , స , ఆ ఆ ,
, శ గ , ల ర ల వ .

ఈ ంజల ం , 2-3 ల
ఎండ క క ం మం వ . అ ర ల
ంజ వల . ఏవ 3-4 ర ల ంజల
వడం మం . ంజల షక ల

ఉం ఉం . అ ర ం ం
అ ర ల అం . గ ల ం .
ం స ం . గ ంజల లక క .

ంజ క క నం: ఒ క రకం ంజల ం

ం స . అ 3-4 ర ల ంజల 3-4
. ంజల ం ళ క మ ం ఏ
ఉం ం . అ క ట ంజ , ం ఏ
యట డ . ఉ యం ట అ ంజల ,

ల ఎ వ యం . ఉ యం ం
వర అ ంజల . , సజ , (
గ ఉం ) ల 24 గంటల

లక వ . ంజ రకం, రకం అ ర ఉం .
ంజ ఏ రక య . ం
ఉ యం ం వర డం . అ ంజ ,
క వ అ ం . ంజ ఎ వ గ

ఉం , స అ లక క అ ఉ యం ం
మ ఉ యం వర యం . స ం ఉం .
ఏ రక మం ఉం ఆ రక ం .

క వడం ర రకర ల ఉ .

1) డ టక ద :- చ డల ,ఆ డల

ఏరకం ంజల ఆర ,గ ట గ ,ఆ టల
ఏ మం . ఆ టల 24 గంటల అ
ఉం లక అం ళం డ వ . ఏ రకం ం స డ

,ఆ టల చ ఇం క వర అ ఉం
లక . ంజల ఆ వర
, డ ఆర అ ట క ం స
ం ఉం . స లం అ ట మ ం

టచ వడం మం .

2) క క ద :- ల
ం ( ) అ ం . ఆ
ంజల ఏ ర ఆ ర అ ఉం . 24

గంటల లక వ . అవసర ఇం క వర అ
ఉం లక డ వ . లక అ అం ళం ం
ం అం ల వర వ మ మం . ఈ ల
 ల ఒక ఒక అ . ఆ ల
ఉం ం 3 ర ల ంజ లకక వ ం ం . టక
కం ఇ క .

3) క క క ద :- ం లక
వడం ర , అరల ,
ఉం ం . క అం .ఇ క . లక
వ . ఎ లక క ల వరం
ఉం ం . లక ఎం వ ,ఎ ఉ మ కం క

ఉం . ఎ వ ర ల ంజల లక క వ , ఏ
ఒ క అర వ ఉం ం . అవ శం ఉ
వ . ఏ లక గ మ ఇక డ ం ,
లక వ ం , ం. స ం , ం

లక క . రం, ల అల అ ఇక
ఇ ం ఉండ .

ఎ : ం ఉ ం ంజల

వ .అ ంజ క . 2 3ర స
ం . క ం ఎ వ . , ఖ ర, ,
ం . వల ం యం ం .
ల ం ంచం . లకల ం .మ ం
ఇ ర 2 అం ర . అ ం ర

ం ర ం స అరగక, అ రం, ట వ ం . క
ం . జ ర ళ ర శ సమస

ఉం ం . అం ం ఎ ల 4-5
ండ ఆ లక మ ం

ం అల , ఆ లక ం
 వ . , స , ఆ ఆ ల ం
అ . అం ఈ లకల టడం మం .

న హ ం జనం ఎ ఉం :

ళ మ ం య ం అ ం ం .
ల జ ం మ ం 3-4
ం . ఇం ర ఉ ర వం ం .

ఉ ర మ ఆర వడం
గమ ం ం. ఉ ం లం . వంట
, వ ం . ఉ
ర ర కం ల , ల , శ గ , ,

, ం వం ం ఉ ఉ
ఉ ఉం . ఉ ఉ ం గ ం
ఉం ం . ం ఎవ డం కషం. మ ం
వం వంట 50 ం ఆ రల క వం ం .

ఆ ర మ ఏ ఊ , ట చవక .
గ ర అ ర య, ర య, ట య, వం య

ర ఏ వం 50 ం ఆ ర యడం వల అం ఉ
ఉ క వ ం . అం ర ఉ య ం

ం . ఆ ర ఖ ం ల ర, ట ర, ం ర, గ
ఆ , అ కం యం, ట 'ఎ', ' ' ట ,
, ఆ ం - ం ట సమ ఉ .
ఇ ళ వడం వల యం

ష వ సమస ం ం ంచగల .
అ ఆ గడ , లకడ ం , క ర ండలం, కం , మగడ,

ం ం యం మ ట " " అ కం ఉ ం
ఈ ం ల ం . మం ం ం ళ ,
ం మ కం ఉం . ఇ స .
వంట ఈ సమస . ఖ ం మ ం ం వం ట

ం ం వం ం. అం మ య ం
సం ఎ వ ఉ వ ం . ఇక డ అం సమస వ .
అ కం ఉ , ం ం అ ఎవ గ ంచడం .
ఒక వ స 10 యం . ం . వంట

వండడం స ం . అం ఇ సంవ అ క
ర ల ల అల క ంచడం అం ల
. ( . " " సకం చ వం .

జ ం వంటల ల ంచం ). ఉ ఏ ం ం
, అస గ . ం
క ం . అ కషం. ఏ ం

ం క ం . అ వ ల క
వ వర ళ ం . ర ఉ ం వం ట
ం శ వల 2-3 లఉ ర యల రసం ,
ంజల , ర ం ం స . రసం
వ ం . ఆరం ర . ఏ ఒక ర
ం .మ గ డం . మం .ఉ ఆ రం డం
ఇ సంవ ల ర ఎ వ ఉ వడం వల అ
వ ఇ మం అవ శం ఇ రమ ం.
క ం యం యట స ంచ . ఇ

సంవ ఉ ళ యం స

ఉం ం . ఆ లవ యట వ అవ శం
ఇ రమ ం. అం ఉ ఆ రం ళ
జ గ మ ం అ కటవ . ఉ మ
ఆర వ , , ఎ వర ం . ఆ
ఆర ఎ వ డం క ం
క ం . ం ం సం ఎ
ం ఆ యకం . ఓ క, స ం, ఎం అవసరం. రం ఆశ

ండం ం మరవ ం ం ఆ కం క.
కం ష క !

న జనం

జ ం అ క యం ం జ ం అం ం ం .
జ ం అ 9 అర వర డం అ
మ వ ం . ఎ వ మం 9-10 గంటల మ ం ం .
ఈ అల మం . ఖ ం ళ ఉ ం

క . జ ఇం అం .
ఇం మ ల ఏ టం మం , ం , క , , అ అరం.
అం వ ఎం య జ సమయం స
ం అ అ . ఎం కం జం ం ,
ఆ ం ఇం వ . ఇక ఏ ఉండ క ! అం క
ం ం క లం ఏ క
ం ల ం క జ ం . ఆలస ం
శ షం జ ం . ఎం కం స

ం వ క ర ం ం . ం అం మ ం ఏ
య ం ఉండడ , ట రవ వస డ ం ల
అరం. మ ం అ క అ శ రం జ
స స ర ం ం . ఉ శ
 ం వడం (Cleaning), యం వడం (Repairing) ఈ
ం ర క ల శ రం ం ం ం . క సం
6-8 గంటల సమయం ఇ వ ం . అర జ ం ,
ఆ అ ం వ 4 గంట ం క . అం ల 3-4

గంటల ం ం అ అ ం ర క ల
ం ం . 7 గంటల ఆ ర క
శ ం ం. 3 గంట శ వ అవ శం
ఇవ డం . క క ఈ అల మం . శ రం అస అవస
ఉం . ళ వ ం ం అ రం ఏ ?ఆ శం శ రం
ం ం ం ట. ఎ వం ల ర య క
ర క అక డ జ య అరం. ఉ ర గ
డం . ఎక ఒక గ ఉం ం . అ జ గ ల

గ ("వర ") ఉం . ం
ఆశ ర ం ం . యమ ర ం ం ం .
ఒక ఉం . ట క
ం ం . అ ం అ ం . ం ,
వ ం . అ మ శ రం ల రక
రం రం గ ం ం . ఇ
షయం . ఎ ల ర య క ర క జ
ఉం . చక గల స

ఎ ం ం . ఎవ స ఆ వ స

డ . అం ఎ
మగ ం అ మ ం శ రం జ సమయం క
ం మ , మం ం ర క ఆ
మ ం ఆ అ ంచ శ రం శ వ అ ం .
అం మం షం ఎవ ? ం ర కమం ఆ ం . ళ
అ ఉం . అం క ం లకడ డం ట

, ం వ వల ల ర ంచడం శ రం
మగ ం .

యం లం జ ం ఖ ం మ ఆర రల
స డం మం . స ల ం
వ . , , ర, ర ం రల
స ర . అం , ఉ యల క క
మ రసం ం ం ట స .ఇ డం రసం
ఉండ . శ వ ం . ఉం ం . వడం
క. ళ , గ ఉ ఇ వ .

స వ ఉ య ం అ ం ఉ ర
7 గంటల డం అల వడం మం .

ఏఇ ం ం ం ర ళ ల ం
ఉండడం మం . ఖ ం , ఆ ఉం ట
ం .ఈ ం ఉ ఎం ళ ఉ (inflammation)
ం . ం ఉం ం . ళ ల
ఏ సమ ం ం ర ళ
ం ల యం ం లక , జ

ం జ స వ . ఇ ం ం
ం ం ర మం వ ం .
 7. ఉ ం

ఆ ఉ సం - ర ఇ అవ శం

ఉ సం ఆచర -వ ర ల యట

కఉ స -ఆ క మర

ఎ మ ల ం - ం

ం క క ఉ సం - ఆ అ క

అవ శం

ఉ సం ఇ అవ శం - శ రం అం ర శ ం ం
స సం

ఉ సం ం- గం ం శ ం

ఎ మ ల ం - ం

ఉ సం మ రసం - ర ఎం జ ం

క మ క ం -ఉ స శ ం

ఉ స అ రం -వ ర వ ం

ండ ఉం ం స జ - క ంచం వ

గ ం

స ర కర శ ర ర ం- గ ర ఉ సం మర ం

సం ల యకం - అ రమ ఖ యకం
ల ండ రసం -' ' ట ల ం ష లం

ఆ ఉ సం రం ం -అ ం గ ర ం

ఉ స ఆశ ం -ఆ గ జయం వ ం
అస ళ అ ంచ , ఆక ఉం

ఉండక ఏ డవ అవస ం. రసం

క ం ం ం ఉ సం అ అ ం క !

ఈ ఉ సం మ ం య ం . ఒక ట ం క

ం. అస ఎవ . ఇంక మం

ం వ ం అ ం ఉం . ఇ

అ వడం . ఎం కం ం శ వ ం . ం
ర ం ం అ షయం మ ఇం వర అవగ ం .

ళ , , శ రం ం వర

ఏ రక గం ఉ సం ఎం జ ం

ఉం ం షయం మ మం య . ఉ సం ల

ఇం స షయం ఉం యక వడం వల ఉ సం అం

అం యం. ఇం ఉ సం అం ఏ ?ఎ అ ఉ సం

అ ం ? ఉ ం , ఉ సం అ ఉ స

రమ ఎ ఉం ల ష ఉ

ల ం యగ . జ అవ ల యట .

ఈ షయం ఈ అ ంచవ . ఈఉ స

ర ం ఏ . మ , ఎవ సమస వ

లంఖ ట . , ళ

క , స వంగక , శ రం ఏ అవయవం ఇ ం

వ జ , జ రం వ ం లంఖ ం

ఔష ం .అ ఆ గ వం ల . లంఖ

క వంట టడం జ . అం ఉ సం

క ష ఏ గ ం . ఉ సం ఎ ం .

ఉ సం ఏ ఆ రం ఇ . ఎ ం య ం ల

ష ల ం అ రం అ . ఎం
 ! క ం వ మ ఆ క

ల , అవసర క ఉ ంచ ల

అం ం ల అవ ఎ ఉం . అం అ . ఈ

ష అ ఆ గం . ఈ మం ల

అల ం. సమస , సమస మం ం.

వ ఆ వ స క ఇం వ ం ం శ ఎం

ఇ ం ం. ఇం జరగ ర ం ఉ సం అవ

క వడం. అం ళ , ష ళ

ం ఉం ల వ ఈ ఉ స ఆశ ంచవ .

ఆ గ ం ంచవ .ఉ సం ం యక ఉ సం లం

య ం , షయం క ం వ ఎం
ర క ఉ సం మ మ ం , అం ం

టం ఇం ఉం ఉ స
రం ం ల లం ఉ ల ఒక ం ల

వర యం . ఏ ం ఇ ం . ఈ సమయం వలం ం

ం , మ య, ఉ సం యవ . ఆ

3 ర యల రసం మ ండ ర ల ఉ సం
ఆ వలం ండ ఆ రం (అ రం) ం మ రం

వర యవ . అం అ 2 ల వర ఈ
ఉ అ ం . ఎ వం ల ం

ఉం ం . ఒక ల
వలం , మ య, ం యవ . అం ఇం
రక కం ఉ సం ల ఆ చ యవ . ర కం ఉ సం
ల వలం క ఆశ యడం మం

ం. ర ం క ఆ శమం . ., . మ
ఇ ం వ క అ ల ం
 ం . అం ం ఇం ం మం డ
ఉ సం ఉం . ఒక అ ఒక ం ం చక

ల ం వ . ఆ వం ఉం ం .
క ఆ శమం చక వర ం ఉం ం .ఆ క ం ,

మ , ల ం , కర సల , సం ం ం .
ష ల చక ఉ అం ం . సం

వ . వ సమస ం వ . ఆ క
ం, జ ం వ .ఇ ం క క
ర కఉ క ఆ శమ స .

ఒక ఉ

ళ ం డ అ ఇ
గ ళ ఉ అ ఉ సం

యడం మం . (ఉ సం ం అవ ల ం
. "ఉ స ర ం" సకం చ వం . . . ంచం )

ళ ల సం ం ం ఎ ఉ సం ఆచ ం ,అ ష ల
ఇక డ ం ం.
 ఉ ం అం

ఏ ఆ రం ం ట , ల ం ఇవ డం, అ మ

క ఆ చ రం ర ం గవం గర ఉండడ

ఉ సం అ . లం " ం ఉ స వ ం

క " అ రం , ఉ సం ఎం ఆక ం ం అ రం
వ . , ం రక అ గ ం

మ ఇ ం క సమస ల వర క ంచ
ఉ గ అ ం అ ంఉ సం, అం "లంఖ ం రమ

ఔష ం" అ .అ మం వలం గం వ క ంచ

ఉ గ డ . గం ం ట వలం ఉ సం

.మ క ల , ల ం , ఇం ల

కం ఏ గ ం ం ం ఉ సం.

ఉ ం క ఉన అ ఖ న త టం

ం ( , క , చర , ,

క) మ క ం ( , , , మల రం,

రం) ం మర మ స ఉ

శ ం ం ం ం . ం , ఊ , ,
, రక రం రం ఉ

క ం . అ అ సమయం ం

ఉం . ఉ . ం 72 స ం ం ం .

ం ం ఒక ఒక మ

ం ం . అ ం ం ం ట.
అ మ శయం, , వ , ం ల అవయ

ం సమయం ం ం .

అ శ ం ం . ల ఇవ ం

ంట అ రం అ ల ం .అ ర అ క ల

ం . ర శ వం ం . గ ఉం

ఆ గ మ ష ం కటవ . అ ం ర

ర ంచ శ వం ం య ఉ సం అవసరం. ర

ం వ డ ఉ సం. స ల ం ం
జం , గ వ ఏ అ గ ం సం ం

ం ర ం వడం ర ర ం వ ల

ం యట డగ .

ర ం ళ , , ఎం

యం వలం ం సమయం ళ

వ ర ల యట ంటడం
య ంజ ం .ఎ సమయం ఇ స వడం, ం

వడం అ మ శ రం ట ం ఉ ఈ

అ ర క ర ం ం . వడం అం

అ రం ఏ ? సమరవం ం ఏ ం

అ ం య యడం. ం ళ

వ ఇ చ ఇ . అం అ గం .

శ రం ష డ ం అ చర . ఇ

మం ఇం ట .ఇ శ రం ంచ ం ఎ వ ష మ

క . ఇం రకం ఈ మ ం ం శ రం ఓ ఖ

వ ం ం , క ం ర ం

అ మ ం . అ మ య య , ంట ట
 ఇ , ఆ ఎ అం ళ వ

ం ంచగ ం ర యం అ ం .

మ ం ఆ రం ం ఆ ఆ రం య శ 4-5

గంటల సమయం ం . ఎం శ శ రం ఆ రం
రం వ ఖ అ ం .మ ంఉ సం 12-15 గంటల

శ అ ం ట. ఆ శ మ శ రం

య ఉ గ ం . అం సం ఒక అ 24

గంట ట ఇవ డం మం .

ఒక ఉ సం యడం శ రం ఉ ఎ 24 గంట

ం , ం ం ం . రం వ ర

ల ఉ సం 24 గంట అ ం ం ం .

అ ల ంఅ ం ట. ఉ గం ఇ
ం ఆ రం ఎ వ సమయం , డ

ం . , , మం అ ం

క ! ఇ ఊ . అ మ వ

ఉం ం . ఊ ఆ రం ఎ వ మ వ ం .
ఎం కం ఆ రం ల ం అ ం సమయం

ం ఎ వ ం ం . అ మ శ రం డ
ఉ సం ట ల ం క ! అం అ ల క

ఉ సం ఎ వ సమయం ం ం
ం ం .

ంచ ల ఆ శమ అం ం ఉ సం.
అవ ఇ ఆ శం. ఆ శమం అ అరం. సం ఆ శమ

ఉం మ ం అం ఏ వ వ
 ం . సం ం ఆ శ అరం. అ మ
శ రం ఉ , క ల ఉ గ రం

ఆక ం వ . ఆ గ ఆ ల ం
మ ం , యట స ం , ఆ ఏర ర మం

సర అ ట యడ ఉ సం. ం త ం ం
తత ం డ ఉ ం.

మ ం ఆ రం ం ఆ ఆ అ ంచ ఎం ఎ వ
శ ఖ అ ఉం ం . మ శ రం సమస ర క ల

ర ం శ . ఉ సం యడం (ఆ రం ర ం )
మ శ రం శ అం అ ం . ఆ శ మ

ళ గ , ష స ంచ స క ఉం ం .
అం వల ఉ సం ళ , ం , ఇ ర

ర ఉం .

ఉ ం- త

శ రం గ గసమ , ల , ల

శ అవ శం క ం ట ం ం . ఎం కం
శ రం అం ర ం అ శ ఉం ఏ క
సం ం ం . ఇం ఉ స ఆచ ంచమ ం .
ఈ ష సం రం అ రం నం " !

ం. న ణం. అంత తం ఉన
. ణ ఉన " అం .

ఊ ం న క ఎ ఉం . అం ం
ణం ఉన ఒక . అం ఉ

ఎంత హద డగ . అ ం క ం
 ం . శ రం ల అం ర ం అ శ ఉం .

అవ శం క ం ం . (Body has remarkable

recuperative power when it is left alone.) ఉ సం అవ శం ఇ

. మ ఉ శ (vital energy) ం వ గ
ర ' క ళ ' ం య ఈ 3 ల ఉ సం

ఎం ఉ గ ం . 3 ల ఉ సం ఎ ?
య ఏ ? క ఉ య అవ శ రం

ం సం ం ఉ . ఎ ం అ
టగల . అ శ అ . శ రం క

ఈ క ఎ వ ఇ ల య .క క శ
మం ర ర అవగల . ఆ గ ట ంచగల .

క ం ఖ ం ల యం ం. ఈ 3
ల ఉ స క ఆ గ ం ఎ ఉ గ డ ం ఇ

ఆ ం.

1. ం ం ృతం (Elimination stage)

3 వలం మ య ఉ సం యడం వల ఈ

సమయం శ రం మ యట ం డ .
శ రం ంఅ ం .

2. క ృ (Soothening stage)

3 ర యల ర ల , ండ ర ల
ఉ సం ఉండడం. ర సం అ వ . ఈ సమయం

గ గస క వ య ం .
ం అ ల వ .
3. న కణ ఆ న ం (Constructive

stage)

ఆ 4 లక , అ రం ం ఉండడం.

సం వ . ఈ సమయం అ గ ం అవయవం

శ ం క ం ఆ గ ం ర ం .

ఉ ం న ంక ం (Mental preparation for

Fasting)

3 ల ఉ సం ల ఒక ఖ
రయం . అం ం మ ఒక సంక ల .
య ఉ సం రక, కఆ గ ం సమ లం .
ఎ మ ఆ ఇ మ ం వ ఉ సం

య మ గ రయం ం అ మ
స క ం . ఇక డ ఉ ం క శ ం వడం
ఖ షయం. ం ం ఆ ఏ ం అ మ ఏ
ం సంశయం క ఇక వ స మ య అలజ , ఆక ,

రసం ల అ రం మ . ఉ సం ల
ం ఢం మ రచం . ఉ సం
ం ం లకడ జ ం ంచం . ం ర అ 9
గంటల ఉ క ంచం . ం ం ం .

ఉ ం న ం

ఎ : ఉ 1-1.5 . ళ ం . ఒక అరగంట ఆ
చ ళ ఎ ం . ఎ క స యం

స యం వ . ఎ ంట ట
 అ ఇ రం . క ఉ .5
ల సమయం గడ ం . ఎ ం మలం
క యట వ ం .ఇ ఉ సం ఉ ం .

ఎ ం ఎ వ ం ం . 1.5 .
ం ం . మలం ఎ వలం వ 25 ం. .
(1/4 ట ) ఉ మలం ష ంచ ం . ఎ
1/2 ట ఉ మలం క ం .

ఇం ట ఉ మలం అ ఉం ం .
అం ఈ మలమం 2వ ఎ ంఅ ం .
ఎక ఉ మలం డవ ఎ
యట వ ం . ఉ సం ఆ రం డం ఆ ం క క ం

ఒ ఉండ అం క క ండ . క క ం
మలం క లక అం ఉం ం . అం ఎ
. అ మ క . ఎ ం
మలం అ ఉం ం . మలం

ం .ఆ మ ష ల రకం
ంచ జ ం . మలం ంచడం మలం
గ ం . ఒక ం ఎ ఉ సం
ఉండ ల ఎ అ . ఎ

ట టవ ళ ం 5 ట

ం గం ఉం ం . ఇ యడం
చల డ . ఎ
క క చల ం యం ం .

ఉ ం : ం శ రం క క ఉండ ం
ఉ శ రం ళ స ఉం క క
జ ర ఎక ( మం) మ ర గ యడం

మం . గ క క , రక సర ం .
కండ ఉ జం అ . వ ం ం . ట

ఉ యడం మం . ఉ సం యవ
ం . జ . ఎక యడం

ంవ ం .
 , , ఎ
?

ఒక చ ఒక మ య ండం .

అం 4 మం క ం . , మ య, .

ఉ ఆ రం ఆ ం . య ,
ల , చ ం ల ల ం ఎం

ం ం . ఒ క టక ం ల చ ,

అం ఉ ఔష వ క మ య ఆ ఆ మం
ట అ క ఉ ర ల ం . ఇం రం

యవల ం ఏం . రవ వస ర ఉ అవడం

జ గ . అం ఉం . ఉ ,

మ య ఉ ఆ ఆమం రకం వ

అక డ ం , శ రం అ క ల వల
అం ం . అ శ ం యడం మగ ఉ ఎ

ఆ ఆ మం ం చర ఇం ం ం .

ఉ ం ఎంత ?

గ క క ం ష ం మకరం వ

మ కం క ! అం ఎ ర ల ఔష

. ల ల ట ం మకరం క క క

అ ల ఔష ఉం . అం సర గ

. అ ర ల షక అం

ఉ ం సం ర ఆ రం వ . ఇం ఉ
 క సం 250 ల వర ం శ వల

ఎ ఆ స ం అం ం . షక

అం . అం ఉ సం రసం . షక ల

ం ఏర డ .

, నం

ఇ , మ య ఉ యం గడం క గంట

మం గం . గంట మ మ య గం .
ఇ 9 గంటల వర ఆ యం . అం 2 గంటల ఒక

మ య , 2 గంటల ఒక మం ం

అ ట. ళ ల ం వ ఉ సం ఉ

చ ఉ ంచం . ర ం ఏ టం చ

ఉ గ , ట ఉ గ స ఉ ం ంట

రకం ం ం ం .

ఉ ం ం

ం వర ఈ శ ఇవ ం . అం

మంచం వక . శ రం ఒ ం

ర ం వ .

సక ఠ ం వ . స ంగం యం . మం

ష ల ర ం ం . మం ష డం .

ం ం . ఇ మ కం ర క ం .

ఇ యడం మ ం ం . ఒకరకం ఇ మ ,

అ శ రం ం ంఅ .

ఉ ం ఇక
ఉ స సమయం ఇ ం ఉం ం .

అల రం ం ఆక యవ . మ గ ం వడం

అవసరం. గంట గంట మ య

ం . లం ఇం ఎ వ గం . షం

. వ ం ట ర ఇ ం

ం , స .ఒ ం అ ంచవ . 2వ

, 3వ ల ల ం . రం ఎ వ అ

ఉ చ 2-3 ట ట ం యం .

రం ం అ ం . ంట 5 ం

మం శం ం ం . సమస ం .

ఒ జ రం అ ంచవ . అ ఏం య డ డ .

ఉ సం 1-2 ం . ట డ ం . ళ

ట అ ంచవ . ర ంఆ రం డం

ఆ ం. శ ం . రసం వ ం . రసం వ

ం . ఈ సమస వ ం . ఇం
ల ఉండవ .

ఇ రకర ల సమస ఉ సం క గవ . ఐ

య డకం . ఈ ష య డ యడం .
క గ సమస ం , య డ ం గ

ర ఉ శ ం య ం. అ సమస క అం
ల ం ం . అస క వ డ.

ఉ ం నచ

ఉద ం

05.00 - వడం, 1 ం 1.5 . లక

06.00 - ఎ వడం

07.00 - 1 మ య గడం

08.00 - 1 మం

09.00 - 1 మ య

10.00 - 1 మం

11.00 - 1 మ య

హ ం

12.00 - 1 మం

01.00 - 1 మ య

02.00 - 1 మం

03.00 - 1 మ య

ం తం

04.00 - 1 మం

05.00 - 1 మ య

06.00 - 1 మం

07.00 - 1 మ య
08.00 - 1 మం

09.00 - 1 మ య ఉ క ం .

, ండ ఎ ?

చ ట 3 లఉ సం క 2వ ఘటం ర ట.
య ఈ 3 ఉ సం ఉ క ర

ం ఉం . అం ర సం అ . ళ
ఉ సం ళ

లవ ళ క , యట వడం
ం అ య ం. ఇ య ర సం ళ

జ ం య ం , అ సమయం ళ
వల షక ల ఇ ం . ర సం అం ం షక

ళ జ ర య క చర ల జ
ం ఉం . ఖ ం ర ల ం వ యం, యం,

యం, స ర అ ట ఎ, స క ం .
ర ం లం శ రం శ ం . రసం

అ ంచ .ఈర అరగ శ రం ఎ వశ ఖ యక .
ల ం అ . అం శ వ . ర ల
ం శ 10% ర య స క 90% క ం య ,

జ ంచ ఉ గ ం .

ళ వ ఈ సమయం అ కం షక
అవసరం అ య ల ం . ఉ ర ట

ట , ట డవ ఉ గ
ఇంజ ఎ అ క ం

అ శ రం క ఎ వ ఇం , షక ల
 ం .ఈ ష ఉం

వలం ట , ర మం ల
ం . అం సం స జం ఈ ష ఎ వ అం డం సం

మం షక వ క రకర ల ర యల , ండ ర ల సం

ం ం. ఏ ల ఎ ఇ ఆ ం.
 నం

ఉ ర యల రసం గడం మం . రసం ఎ

ం ం గం . ఈ

రసం అ ర ల ర య డ ం. ఉ ంచడం క కఈ

ర యల రసం అ క షక అం .
గంటల వ వ ఇ ఏ ల ండ ండ రసం గం .

ఖ ం , మ , కమ , ఆ రసం
ఉ ం ం . ఈ ర ఎ వ ' ', 'ఎ' ట

అం .అ ఈర కం ఆ అ ఆమం,

ఆమం, ం అం . ఇ క అ

ళ గ ఉ క . గంటల వ వ

ండవ డ ర యల రసం గం . అ వ డ 4

గంటల వ వ ండ రసం గం . అ 2 ర యల

రసం, ం ండ రసం . మ మ గంట

గంట ఉం . క గంట వ వ , మ య

, , ఉండం . ఇ 3

ర ల ఉ సం యడం మం .

ం నచ

ఉద ం

05.00 గంటల -1 ం 1.5 . లక వడం

07.00 గంటల - ఎ
08.00 గంటల - ర యల రసం

09.00 గంటల - మం

10.00 గంటల - మ య

11.00 గంటల - మం

హ ం

12.00 గంటల - ండ రసం

01.00 గంట - మం

02.00 గంటల - /

03.00 గంటల - మం

ం తం

04:00 గంటల - ర యల రసం

05.00 గంటల - మం

06:00 గంటల - /

07:00 గంటల - మం

08:00 గంటల - ండ రసం

09.00 గంటల - ఉ క ంచడం

 ంఎ ?

3 మ య , 3 ర య మ

ండర ల ఉ సం సం రం క 4

ండ ఉ ంచడం ళ

జ ం . ఉ సం , ర సం ఎ ం
స షం ం. ఇ సం ఎ ?

ఎం ? అ ష ల అ రం య ం ం.

ం క ం వడం, ళ జ

యం య ం జ ం ం. ఈ డవ

క ం జ ం ం క ం య ర

ం య ం ం ం . అం ఈ క

(constructive stage) వ . ం ఎం ఖ ఈ

ఇం ఖ గమ ం . అం ఉ సం ఒక యజం

. మ ం ఈ యజం వ ఘటం ఉ ం. ఈ ఘటం

మ ం ల యజం సం రం . మ

సంక మ ం ష ం . ర సం
ండవ ం ఆక ం .

య స జ ఆక ం ం ం .
 ంఎ ?

ఉ యం య 1 ం 1.5 టర గం . గంట వ వ

1 ం 1.5 టర గం . గంట వ వ ఉ

ర యల రసం గం . గంట 1 గం . గంట

వ వ ం , స ం . గంట మం , ఆ
గంట / , ండం . ఉ యం ం

క 4 గంటల వ వ మ ం మ అ యం ం
ఒక ం /స క ం .

సం ండవ ం ండ ల

ల క ం . ండ/ లకల

ం ఉం . ఆక అంచ ం అ ల

ం ం . అం ఒ ంచ డ .

ఖ ం ఈ ం / లక క వడం క ం

వ వల ట సమ ల . ళ

ఇ ష కం ఎం డ ండ ం ల . అ

ఖ ర కమం ఈ ఆ రం జ ం వ . ఎ గం

క వ , అ ఆ లకల ం
ల . అం ళ అరగ ం ఉం య

ఉ య ంజ ఎం ఉ గ డ . ,

, ఖ రం, , ం ం ంజ ళ

డ . వం ఏఆ రం ం ం షక , యట

ం ట క ఎ ట ం ం .
 లకల ఏ ంజ ం ఇం ం ం

ం .

ఇ డవ సం డ ఇ క ,

ం ఎ ం ం అ ష

ఈఆ రం ం ం .

ం నచ

ఉద ం

06:00 గంటల - 1 ం 1.5 టర లక

ం .

07.00 గంటల - ండవ గడం - ళ డం.

08:00 గంటల - ర యల రసం .

09:00 గంటల - మం

10:00 గంటల - ం / లక / ర

11.00 గంటల - మం

హ ం

12.00 గంటల - / /

01.00 గంట - మం

02.00 గంటల - ం / ర / లక

03.00 గంటల - మం
 ం తం

04:00 గంటల - / /

05.00 గంటల - మం

06:00 గంటల - ం / ర / లక

07:00 గంటల - మం

08:00 గంటల -

09.00 గంటల - ఉ క ంచడం

ఉ ఎ ం ?

ఇ ఉ సం -3

ర సం -3

సం -4

ం - 10

ఇ 10 ల ఉ స రవ ఉ , రం, మ ల
వం వంటల వ . ఈ ఉ సం మ ట,
ల ఎ ం ఉం అ ర . లల

ఒక ఉ , రం ం , ంస మ రం ఇ ! అ
ఇ ల ఏం షం జ ం ఇ ఉ సం మ
అం షం జ ం . క క ఉ స రమ అం
ఉం ట. అ ఎ ర ం ఇ ం.

ఉ యం య 2 డ ల గడం, ర యల రసం
వడం మ ం ం / ర / లక య

ం .మ ం య ం అ ం వం ,ఉ ర
వం . అ యం ం మ /

ర యల స ఇ .ఈ ం
మ ఆర ఆ ఆర ం ం ర

ం .

ఉ ం ం నత త నచ

ఉద ం

06:00 గంటల - 1 ం 1.5 టర లక

వడం.

07.00 గంటల - ండవ డ ళ డం.

08:00 గంటల - ర యల రసం

09:00 గంటల - లక / ం / ర

10, 11, 12 గంటల - మం గడం

హ ం

01.00 గంట - జ ం- య ం+ఉ ం ఉ ర +

మ గ
గంటగంట మం గడం

ం తం

05.00 గంటల - ండ రసం వడం

06:00 గంటల - మ స

08:00 గంటల -

09.00 గంటల -

డ, ల ఇ ంచవ .ఇ
ఇం ం 10 ఉ ం . మ ం

' స ం ' అ ం ం. వ 3 లల
ఒక ఉ సం ,మ ఒక ఉ ంచం .
ర క ఉ ల ం స క ఆశ
ఆశ ంచం . స యం ఆచ ం సమయం ఎవ , ఏ

సమస , ఇ ం ల ఎ గర క
సల ం ఉండం , డం .
ఎ ర ం ల ం ం , ం ఆ

ఉ ం ఆ రం అ షయం మర వ .
 8. - నచ

- క ఆ

క ం-ఆ ర ఇం ం

యమం మ , స మర - మ గ

స ంమ

ంచ - ం ం - సంకల ం మ వ -

ర ంచ

ం ర లం ఉ యం, మ ం, యం లం

ఎ ం ఆ రం , ఎ ం స , మ

ం ష ల స షం

వ ంచడం జ ం .అ ం క ం ఇక డ ం ం.

ఈ చర ళ ల సం ఇవ ం అ
ష ళ డ అ

ఉ గ ం ఆ ం. ఖ ం శ ర అవస ల

ఉం చర అం ం.

క ం వం . అ ఉ యం 6 గంటల

వం . ం మ ఇష స ం ం . ఓ

గవం ! ఈ క ంచ మ అ ం అవ శం

క ం . మ ఉ గ ం క ం వ మ

క జ వం క రవం . ం క ల ం ం ం

క క ఉ యం వ ం మం ళ

ఉం ం . చ లం, వ లం ఎ వ ఉం . ఎం కం
చ కండ . అం వల వ స ళ

ర సం డం ం . సడ .

వ ఉ యం 6.00 గంటల ం గం .

చ 1 ం 1.5 ట వర అం లం గం .
ట మ టం . స అ ఇ డవం . ల క కల

అ ం .అ ం అ ళ ం .

ఉ యం 6.30 ం 7.30 వర స - .

మల చ ం అ క ం ం ళ సం ం ం

మం మ ఆస , మం యం . వ 5-10

ం ష ఆచ ంచం . మ

ం అ ం ం . ళ ఒక

వ ల ం , ం మం

అ ఆస ం . మం

వ . ర , క మం, క ల

మం ఎం .

ఉ యం 7.30 ం 8.00 గంటల గం .

ండవ డ చ గం . ండవ డ ఖ చ ం

జ ం . జరగక ర ఇ ం వ .

అల .

ఉ యం 8.00 గంటల ర యల రసం గం .

ం ల ం ం వ ం అ ట , ఖ జ

లవ ల అం ం , , , ర, ర, ర, ట,
 ర, క , ం ఏ ల

ం . ట ం .

గ క: ట గంట షక వ
ష ం ఉం .

ఉ యం 9.00 గంటల ం / ల డం.

ర యల 30 ల ం గంట ం

లక ం . లక స , , , సజ , శ గ ,

మ , , ఆ ఆ ల ంజల ం ం

ం లక క ం . అ ర ల ంజల క .

2-3 ర ల ల ంజల ం . మ ఆర

మం ల ఆ (ఎ క యం

రం డడం, డడం) వ అవ శం ఉం . అ ం

యం ఎ వక ఉం ల 4 4-6 గంట

ఖ రం , ల లకల ం . ఆ క యం వ ం .
ర కం లకల మం ల ఎ

ం . సకల షక క లక ళ
ఎం ం . యం ం ం ఆ ం

ఇం ల . ళ ర క
అ కడ .

మ ం 1.00 ం 2.00 గంటల మ జ ం.

ం ం ం య ంఅ ం ఉ ర వం
. ఒక మ గ గం . ఉ రల వం ం .

ర , , ల ల
 ం . . ం ం వంట ం .
డ ం , ఉ డ ం ం ళ ఖం

డ . ఉ ర , య ం అ ం ం
ఉం . ఉ ం . ఎ వ

ం . రం ఉ య ం ఉం ం . ర
మ య ం ం . ఉ యల ం ం . జ ం

గవ . క సం 1 1/2 గంట వ వ వ ం .

యం ం 5.00 గంటల ండ రసం గం .

ఆ ండ ఖ ం ల ం , , ఆ ,

ంజ, మ , కమ ం ండ ర గం . షక
అం డ ం యం ం జ మం ఆక క ం .
ం క సం రసం గం .

యం ం 6.00 గంటల జ ం ంచం .

ఈ జ ం జ ంచ మ ం ,ఉ ర ,
మ ం ం . గ , సమస ల ళ

లం మ ల ట స ,
ఉ య మ య ం ం . యం ం ఈ

ం మం ళ ండడం ం గమ ం ం.

ళ ఎ వ ఉ , ం ర ల అ
యం ం ం / ర యల స / ల

ం . ఎ వ ం ం .

9 గంటల ఆక అ 1 చ

క ం . ల ం శ అం మం ం .
ఏ ం ల మ వల ం చక కమ ం.
ఈ కమ క అ . చర

ఉ యం ర గ ర గ
ఉ క .ఆ ర సం సం స
ం . అ క ం స ,

ం ం . అ ళ , ల
ం సమస ఉ మ ం ం కమ

గడ . కమ ఏ ల క జయం వ ం .
టడం గ జ లం ఉం ం ." సమ ర

ర " అ మ వ ల క
అ ం మ వ ట ం , వ ం

వ వర కమ ంచం . సం ర

ఆ గ వం ల .
 9. - త

ర ం షయం వల సం ం - స ఆచ

ఆ గ వం మ ం ం

య శ ం జల ం - ల శ

ం జల ం

వశ - ం ఈ షయం

ఆ ఉ సం - ర ఇ అవ శం

స జ -అ వసర మం
ఇం ం ఒక - ల

- వ

వం మర ఆ - చర ం ం వ ర
రం యట

ఆ - ఒం ం యట
ఆ ఆ -క లక ం ఊ

ఔష మ -

మ - మ ం ం

ఉ కరమ !

ం ల ర వశ ం - వ స ం

ంచ కం మ శ రం - ంచ ల క ం

ళ ం మం ం ర ఉ ంచవ . 1)

అం ర ం గడం 2) ం ఉ ంచడం.
 1. ం

మ ం మం ం. ఎ ,ఎ ,ఎ , ఎం ,ఏ

? అ అం ల ఉం . ఒక కమ

గ ం క . వ

. అ సర గ స ఆ గ అ
వ . ఖ ం మ శ రం 3 వం ల ఉం . శ రం

మలం , ం , మట , స యట
ం . అం యట శ అం ం .

శ వల అం ంచడం శ రం ఏర

మ , ఏ క ం , క ం

4 ష అవయ ల యట .

నం: . ల ం అం ం .

ం ం . రగడ , గ ట .

వ 1 ం 1.5 . గడం, ఒక గంట ఇ 1

ం 1.5 . గడం వల , శ వల అవస సగం

ం ట ం . ఈ ం గమ ఆ ం .

ఉషః ం అ . ఈ ం గడం వల (1) రకం

మ ం యట ం రకం ం అ ం . (2)

ఉ ఒ క ం మల జ ,

మల కం ం ం .

ండ ద గ ట : అ ం

జ ం . క సం 2-3 టర గడం మం . గ ట
 శ ఎక ం ం . శ రం

మ గ , ం . అం ం రకం

చల ం . ళ చల ం ఏర ం ఊ ం .

అం ఊ య ఆ సమరవం ం ఊ ం .

ఆ ళ ళ అరగ య ం ం .

అ జ అరగంట ం గడం ఆ , జ ం క 2

గంటల ం గడం టం . ం అ వసరం

ఆ ఎ వ ఉ అ . అ ల ఆ
ల ం ష య ం. 9

గడం అవసరం .

గ క: ళ ల 5 . గడం

మం . ం ర ళ కం వ . మం

గ . ర ం ఎ వ ఎ వ ం ం .

ఎ వ . ఉ ం ,
క లడం ఇషం క ఎ వ గ . ఇ గక వడం

ఎ వ షం క ం ం . ం .

స ఎ ం ం ఎ ం

స ం ం , మంట ం , ర ం , ళ వ ల

ళం . ఒ , చమట స ల శ రం

స చ ం . ంట మం గం .
 2. హ ం
త

ం గడం ఒక ,

వడం ంట ం ఉ శమ ం క ం . అం వ

ళ సమస గవం ం గ ఉ క ం . ఇం

క ం ం ం

ం ం. ఈ ం ల క ం ఉ .

1. ఈ క క ం ంచ ల ఒక మ గవం
రం అం ం . క . శ

ఇ ం .ఎ గం ఎండ యట ం ఇం వ ఒక

గ రసం , ఎం శ వ అ ం క !

2. చ ం . శ రం మ ల క ం ,
క ం ట ం .

3. కఒ ల ం . ం, ఆ శం ఉ ఒక

ంమ యం, ఆ శం ఆ ం .

4. ం ం . ఉ శం స ళ డం
ట ఉ శమ ం క ం .

5. ఉ గ యం ం . శ రం చర ల ఏర డ ఉ

చల ం .
6. ల మ (soothens) ఇ ం . ల ఉ క

రగ ం ం .

7. ల ం ర ం . ఆల ం

సజలం వ ఎ వఇ ం క గ ం ర ం .

8. ర . ఎ ం ష

ఉండ .

9. శ ం ం . యడం .

వ ఎం శ ఉం ం .అ శ రం క

, క శ ం ం . అం స ం

య ఉ ం, ఆ ం ం, ఉ సం క ం .

ఇ ం ఎ క ం క ం

ఉ ం యడం జ ం . ఇం గ

ల ం ం ం.

1. ఎ

శ రం ఏ మ ఆ యట స ంచడం

అవసరం. వ ం ఆ రం అల . శ ర శమ

ం . క శమ ం మల చ ం కష అ క

మం ల , ల అల . ఖ ం మల కం

ఉ , య ం రకం అ కర ం ఉం ం .

మ ఉం ం . ళ ఖ చ ం

, అ కం ఉండడం జ ం . అ ంట మం

క క డక . ల ం, ం, ంట ఉ శమ

క ం క స జ "ఎ ".
2. డం ద

ర కం ళ ల మర

డం మం ం ఉం ం .

న నం: ల 250 20

క ఆ ( ం ) కల ం . ం

ం . ఒక ఎ వ .

ళ ఏ ం మర యం . ఉ ళ

ం ం . 15-30 ర ర

ట ఉండం . డం టం .

డం నం: ఒక చ ట డ ళ

ళ రచం . చల స ర క ం . రక ంట ం

.ఇ డం ర సం ర ం
ట ం డం . ఒక , ఒ శం ఎ వ సమయం
టవ . డం 2-5 కం .

డం రక ం రకం ఎ వ సర
అ ం . రకం అక డ ఏర డ వర ం

వ ం . మం రకం ఎ వ ం . అం ం ర యం
అవ ఆ రం ఉం .

ఇం ద : మ ం క . ఉ
ళ మర ఒక టవ ం ల ం వర

మ ళ ం ం .
అ ళ ఉం డం టవ .ఈ ంఏ ం

మ అమ మ , మ ల లం ం ండడం మ .
ఇం సం ం మ ఇం , మ
ఉండ , ఆ మ ం. ఏమం అం సమయం
ఎక . అం ఓ క ఎక అం ం. అ ం

రం ఊ ం . అం మం ళ ం .
ఏ ల . అ మం

ం అల . వ ఎం వ
మం ం వ ం . మం ం

మ క ం . యం ం . ఎం మం
క ళ క మంట , అల ,

సమస , చర ,ఆ ం సమస ల ర . వ
వర డ ల . ఎం అం రం

లం . ఉం , అ క

ర డం . అం ఇషం వ ఏ ఆ రం
డ డ . ఎ మం ంచ ఓ క ఇ ం

, ం కం ఉ శమ ం జరగడ
క, ఎం లం శ ఎ ం ష .
 క నం (Spinal bath)

సల గం , గం

ఉ ట ళ యడం మం . ర కం

అ క ఈ ం యడం

ఎం జ ం ఉం ం . అ ఆంక ం ం

డ మం ఇ ం . ం ల ం ఉం .
క ల ఖ ం క (ఎ క)

అ క కండ , ఉ క ఉం క

ఉం . అం ం కండ ల , ల మ

క ం , ఉ క ం . సమయం అ

అం ం యట వ సమయం గ వ ం

ఉం ం . అవసర ఒక స యం వడం మ వ .

నం: క ం సం ఒక డ ఉం ం .

అం 6 అం ల వర యం . ట యం .

వలం క య ఉం ం . ఇ ల స యం
ల ఉ ళ ఆ ం . ంచగ
ఉం ం . శ రం అ అ ం .మ మ

క ం . స ర సమ ఉం ం . క సం 30

అ ం . ల ర ం .

ల క మ ఉంచం . క ం ఉం మం .

క ఈ ం ఇ ల ఉ శ ం ఈ
 ం క క ఇ ర అవయ ల క ం ఉండడం మం .

ర ం క ం ం ఎ వ రక సర క

చర ం , కండ ల వ అ ం . ం ఎ వ

ఉం ం .

గ క: సమయం అ అం ం యట వ

సమయం గ వ ం ఉం ం . అవసరమ ఒక

స యం వడం మ వ .

ద నం (Hot foot bath)

ళ ఒ ం వర కండ

ం . ం మడమ ం ం

ం ఉ ఈ ం వ .

, ఆర మం . ర కం ఆ

ఆర ఈ ం
ఇ ం .

నం: ఒక ం . అం 3 అ

ఒక అ వర మ ం ంచగ యం . ఒక

2 ల మం వ ం గం . ఎ ం

గడం మర వ . ల

చ ం క ం . ళ చర ం, చల

అ .ఇ ం ల టం .

ం ం ం సమయం ల గం వ ం రకం ం

గం ల వ అ ం , ల ం రక సర

ల , ఉ అ ం . అం ల చ
డ . గ ం ఉండ అ
 వం శ ఎ వ ం , ఒక ఉ ం ల ం గం

ం కవ క . ఇ 15-20

స ం .

గ క: ఎవ ఈ సమయ ల ,

ం అ ం , క , ంట ఆ చ ల

ం ంట వ .

చ ద నం (Cold foot bath)

ళ , , ఉ క ల ఉ ,

మ ఆర ఉ ఉ ఈ చ

ం యవ . మం క ర యవ .

నం: ఒక వం చ ళ ం ం .ఈ
ఇం ఉం ం .

మం క . చ యం . అ స

ం చల ం ఉం ట ం . ఇ ల, ల

ల ళ ంచం . అ ం చల మం ం
ం. ఒక ం మ అ ం అల

.అ 15-20 ం ఉంచవ .

చ ం ఉంచడం ళ రక రకం

ం . ఉ శం ఖం
ం . చ ఉ ం

చల ం . అం ఎ ం గడం స జం ల
ల ఖం ం .
 , చ ద నం డం (Alternate hot &
cold foot bath)

కండ , ,ఎ క ఉ , ఒక , ,

ఎ అ ం ఖ ం మ ఆర
సమస , ఆ ఆర సమస మ మం (Moderate pain)
ఉ , ళ ఈ

వ . ల , ఇం ఎవ వ
ఉం . ళ ల మం

ఇ ం .

నం: ం ం . ఒక ం 3 వం
యం . ండవ చల ఉం ళ యం .

1-2 ల మం గం . ం 3
ఉంచం . ఎం కం ఉ రక

. అం క ఎ వ రకం ల ం . 3
ల ం ల చల ళ టడం

చల రక ం ం ం . ంట రకం
ం . ఇ 2 ఉం ళ . అ 3

ఉం మ చ ళ . ఇ ళ మ
చ ళ ళ 4, 5 ఉండం . ఈ ళ
, ం రకం మ డం జ ం . అ ం క ఈ

మం ం క ం . ల క ం ర
వ చక ష అం ం . ల రక క ల

ం ర యం య ఉ క ం . ఈ అవసర
2-3 వ .
ఆ నం (steam bath)

ఎ ం ల , అ వం ఉ ళ ల ఈ ఆ

వ . ఈ ఆ ం యడం వల చర ం ఉ
మట గం (Sweat glands) ఉ జ రచ ఎ వ మట యట

ం ం . మట చర ం ఉ మ , లవ
ళ ఉ ఆ ం ష యట వ .

అం ఈ ఆ ం క ఆ శం ఎ
అ క ం . ఎం ఉ సం అ ం . శ రం క

అ ం . అం వర ం ం .
క సం 2 ం వ . క

ఉ ళ టవ . ఇం ం ఎ వ ం
ం ం.

ఆ నం నం: అ ం . ం
డ గల మ ళ ం
టం . 1-2 ల గం . ట య
ం . ల గం వ ం ం ఉ

క జర ం . ఆ యట వ . ఆ ఆ
అ ల ం శ డ . ం ల శ రం

ఉ అ ం .ఇ ం ం ం ఆ చర
రం ం . చర గం మట స .అ 5-10

ఉ ం చల ల ం .
అ యడం చర ం ల కండ , చర గం
ష డ . చ కండ ల క ం ం . చర ం
ం వం ం . , శ రం క అ ం .
 కృ ం : ఆ క ఉం ం .

యట క అం డ .
రం ర ం అమ .

క మ క ఆ ర ం ం

. ల ట ం
మట . చ ల ం
.

గ క: ఒక ళ ళ ఉ

మంట ఉం ం .అ ంట చల డ ఆ శం ం
వ .

క ం టడం: క ం .

ఉంచం . రం ఒక గజం డ ర
అమర ం . మ క ఆ యట వ ం .
ల ం ఒక డ స యం వర ం . ఏ
శం డం ల ం , ఆ ం ం ల
క క మర అ గ రం

ఉం ఆ ర .ఏ ంఅ గ ఉ , క క ఆ ర
చర ం వ అవ శం ఉం . , ఎ ,
ఉ ం ఆ ల ం క డ ం ఆ
టడం చర ం, మంట అ ంచ ం ఉం ం .

క ం : క ం వ అ లం
" య ం" ల . ల
ల అ , ఆ యట వ . ఇ
 అవసర శం మర ఆ వ . ఇ
ఇం అ ం క ల కరం వ .

ఆ టడం (Dry heat)

ళ ఎ వ ఇ వ .
ఉ ళ ం . ం ల .
ఇ కల య ం . యట

యం . అవడం స జం ం సమయం వర
జ ం . ఆ వ .
ఖ ం మ అర ఇ ం
వ .

: ఇ ఒక ం ఒక క ం
ఎల అం ఆ ం ం
అం . అ శ రం వం
ఉం ం . ఇ ం ం . క అం ఆ

ఉం ం . ఇం వలం ఉం ం .

ద : ఇ కల , స చ
ఆ వ ం .అ ం డ వ .

: ఈ డ మ డ
వ . అ ళ మ డం అ అరం. ట , ల
క స ం ంటర వ స అమర
ం ం . ం

ఎ వ జ వ . గమ ం గ !అ ం అం
ం జ అవ శం ఉ ,
చ ఉం క . ఖ ం ళ ,

, ఒక డ స అమ .
ం క ఇవ ం . వ జ
వ ం .ఆ జ ఉ ం ం . ఇక డ
వం అ ం క జ వం ం ం

కండ అ . 3 ల
చ అమర ం . ం చ ఇవ ం . ఇ 2-
3 ర ం . మం ం ఉం ం . ఎం ఉ ంట
ఉ శమ క ం అ ఇ .

ం ల అవ శం ,చ ళ
ం . ళ ర మ ఎ 5 యం . 2
చ ఎ ర ఉ ళ ం ఉం ం .

ఖ ం ఎ వ సమయం, చ వ సమయం

ల గమ ంచగల . ఇ , చ య
" వ " అ అం . స , ల , ళ
ల , ల ల మ ం ం .

చ ట ట (Sweating pack)

ఇ వడం , ల క గ మ , ష
ల ం ర యం వ ఉ గ ం .

నం: ఉ మర యం .

చ డ చ ళ , ం ళ టం .

ం ఉ ఉ డ టం . అ 5-20 ల వర
ఉంచవ . ం డ ఉ చల ం చల డ .
చర ం ఉ డ ం ం . యట వ ం
ఉ డ ంక ! అం క డ టస వ ం .అ
5 క ఎ మట టడం ం .ఈ మట
ం మ యట వడం ర ం . ,

నం

క ం ఇ . ఇం మ

వ . ఈ మ ళ అ క
ం ఉం ం . ఖ ం ళ ఉ ఉ ం .
ం . చర ం మ ల మ అ ం . ,
ం ం ంట ం ఉ శమ ం ం .

కండ , ం వర డ . ళ క క ం వర
డ . అ మ క ళ ఉ
ం ం వ . మ డ "మ "
వ .

నం: చక ఒం మ ,
మల ట ం క ం . ఎండ , ం ,జ డ
, 24 గంటల మ ం సం వ .

మ క య , చక మ

ం . ఆ మ శ రం ం అర అం ళం మం ం
అ ం . ఎండ ల . మం ఎం లం ఈ
ం ఆ ! ఊ , , ం ఉ అ
క ం . శ రం ం . శ చల ఇ ం .

30 ల ం ఒక గంట వ వ శ రం మ
ఎం ం . ఎం లం ఎం లఎ ట ం ,
అ శ రం మ ఎం ఉం ం .అ చక చ

షవ ఎం ఉం ం . ల ం ఉ ,
చ లం వ ం ం . ంట కం క డం
డ ళ . అ చ గ . అం
శ అం చల ఇ ం ట.

ం త

ఇ త : I.R. ం .
య ం . , ళ ఉ
ం ం 6-12 అం ల రం ఉం డం

. ఇ ం ఉం . ఎవ
సం ఉ ం వ . ం మం స స వడం
చ గర వడం చ
వ . అం అ గ .

క త (Chromotherapy): అ స కల ర
క . అ రం ఒ కల ఒ ల ం ఉం ం .
ఖ ం కల , మ కల ల , ల
. ఉ ం ం ఈ కల ల సం

ఉ ంచవ . అం ర ర చర ం
ట వ . కల
ళ ఎండ ం స ం .
కల ఎండ క ఉం

ఇం క ఉం ఇ 21 ఆ
అ ం .ఆ మర సం వ .అ యడం

ం ఉం ం .

(Poultice): అ ఏ ల డ

క యడం డం టడం. ఈ ం .
,ఎ , డ ం .

నం: ర ఉం , ఉ ర ం ం.
ఆ ం . ఆ ం ఒక స స

మంట . ఒక ళస డ అం ం .

, ఉ ర ఉ ట

. ం ఒక రం కటం .
ఎం కం ఇ ర టల అవ ం ఉండ . ఈ
ం వ .ఉ ఎం వ ం .

ఆ ం ఆ అ క ర య ం ఉం ం .
, ం ఉం . ఆ ం ఉం క

ర య కండ ల , ళ ట క కల
ం .

: ఒక
చ స గ యం . ళస డ

ం ళ టం . ఇ ర టల అవ ం
గ డం . ం ం ఉం . ఉం
అ ఔష ం ం , ం ం .
యట ం ఇ ం ం .ఈ ల , ండ

అ యట ర ం ం యవ . ం
ం ం .
 : ర కం ఆ ఆర ఈ ం
ఇం వ . ం ఆ , ం ,
ం ం .

నం: ం ఆ 4వ వం ం
మ 2వ వం ం క ఉ ం ం ల ,

ం మర యం . ఆ డం టం ఆ
ం . ం క ం .
 సం ం డ ం వ - క వ మ

వ.

స మ చ అ రం ం వ వర వ

ఠ లం అ ం . ళ ల

ల ఒక ం ఏ ఒక సమయం డడం అ

సర ర ంఅ ం . మ వ ఎం ం .

మ ఆ రం, రం, అల అ గ కరం ఉ . మ

ం ఉ యం ం ఉ క ం

వర మ య ం ఎ ం. ఒక ం

ఎ క , , కండ సమరవం ం ఉం వ అవసర

వ ం రం ం. ండవ ం అ వసర

ఒ ఆ ం. ఈ ం వల అ రకం , ఇ
కం అ ం ం. మ ం

స ం ఎం మం ల జ ం ఉండ

షయం ఇ అ రం ల ఉ శ ం ఈ సకం

యడ ం . ఈ ష మ ం డక వ . ఇ

స . స ఎ క ం ఉం . రం ఉం

ఆ ం ం వర అ అ ం . గర వ అ

, కష అ టం ట ల ం

అల ట . మ ళ ల ర ం మ అ అ రం

అ ం ష ం ం గలం. ఒక

ళ ఇ వ ఉం అం ం వ మ క ,
 గ ఉ క య ఆ , ఈ ష ల అం

అం ంచ ల ర క వ ం ర ర .

మ క కం క జ య ం , ఈ సకం

ళ ల సమస ం యట

ల , యగల మ ం ....