YFP 202/3 PENULISAN SKRIN

PUSAT PENGAJIAN KOMUNIKASI

PROF. MADYA DR. ROHANI HASHIM

SKRIP DOKUMENTARI

NAMA QATRUNNADA BINTI KAMARUDIN

NO. MATRIK 149048

SIDANG 2020/2021

TAJUK DIALEK/ LOGHAT PERAK

NO. TEL 014-2577884

KOMPONEN PENILAIAN (100%) MARKAH MARKAH

1. Perancangan, Cadangan Idea dan Skrip Keperihalan (20%) 10

2. Format (20%) 10

3. Bahasa (20%) 16

4. Kandungan dan subjek, organisasi penyampaian skrip

(20%) 10
 5. Konsultasi (10%) 10

6. Pengurusan Masa (10%) 10

JUMLAH (B+)66

IDEA/ SUBJEK
Dokumentari ini menceritakan tentang dialek yang wujud di
negeri Perak mengikut daerah. Dokumentari ini dilakukan
melalui temu ramah bersama penduduk kampung di setiap daerah.
Selain itu, temu ramah bersama pengkaji bahasa turut
dijalankan untuk menerangkan lebih terperinci mengenai dialek.

KEPERIHALAN

Di awal dokumentari ini menceritakan dialek yang digunakan di

hilir Perak. Kampung yang dijadikan sebagai kajian adalah
Kampung Sungai Dulang yang terletak berhampiran dengan Bagan
Datuk. Penduduk kampung yang ditemu ramah ialah Pak Ajiz
manakala Makcik Zainab hanya mengkongsikan antara pekerjaan
yang dilakukan oleh penduduk kampung. Kemudian, Encik Faiz
yang merupakan seorang guru di sekolah menengah turut membantu
dalam menceritakan mengenai dialek yang diguna pakai di daerah
itu.
Di bahagian pertengahan yang pertama, dokumentari ini
menceritakan dialek di hulu utara Perak yang dipengaruhi
dengan dialek Kelantan dan Patani. Pak Su dan Mak Ngoh yang
merupakan penduduk paling lama di situ dijadikan sebagai
sumber utama. Kemudian Encik Azmer yang merupakan pengkaji
bahasa turut ditemu ramah bagi menjelaskan topik ini dengan
lebih mendalam.
Seterusnya, di bahagian pertengahan yang kedua pula,
dokumentari ini menceritakan dialek yang digunakan di Perak
tengah dimana ia merupakan dialek asli Perak. Kawasan Bota
dijadikan tempat kajian dengan bantuan Pak Yeop yang merupakan
ketua kampung di kawasan berkenaan. Turut dibantu sekali lagi
ialah Encik Azmer bagi menerangkan dialek tersebut dengan
lebih mendalam.
Akhirnya, dokumentari ini menunjukkan dialek yang diguna pakai
di utara Perak iaitu bandar Taiping. Temu ramah dilakukan
bersama Cikgu Shahari yang merupakan penduduk tetap di situ
dan turut dibantu oleh Makcik Asiah yang merupakan penduduk
lama di kawasan berkenaan. Encik Azmer turut terlibat bagi
menjelaskan serba sedikit tentang dialek ini.
 ‘PERAK’

Ditulis oleh: Qatrunnada Kamarudin

SKRIP

1 DALAM. WARUNG PAK AJIZ- WAKTU PAGI 1

Penduduk Kampung Sungai Dulang yang terdiri daripada kaum
lelaki sedang rancak berborak di warung sambil bersarapan
pagi. Terdapat beberapa kumpulan di setiap warung tersebut.
Setiap kumpulan meja sekurang-kurangnya ada tiga hingga ke
keempat orang. Kumpulan-kumpulan tersebut terdiri daripada
golongan muda dan warga tua. Dua orang warga tua sedang
menghisap rokok daun yang dibawa bersama sambil rancak
berborak dengan menggunakan bahasa Jawa.

2 LUAR. PEMANDANGAN SUNGAI PERAK DARI SISI ATAS— PAGI

2
<>
Perawi (V.O)
Perak merupakan sebuah negeri yang
mempunyai keunikkannya tersendiri. Salah
satu daripadanya adalah keunikkan dialek
yang digunakan oleh mereka. Hilir Perak tidak
mempunyai dialek yang unik kerana sempadan
daerahnya yang menggunakan bahasa Melayu normal.

3 DALAM WARUNG PAK AJIZ- PAGI

3
<>
PAK AJIZ (V.O)
Perak ni ada banyak loghat ikut daerah masing-
masing. Macam sini Hilir Perak, bunyinya lebih
macam orang Kuala Lumpur atau pun guna bahasa
Jawa. Tapi ada ja yang guna loghat dari daerah
lain. Cuma tak ramai. Dialek dari daerah lain
selalunya bunyi belah Perak Tengah macam Kuala
Kangsar. Orang kampung sini ramai guna loghat
Perak Tengah. Tapi kalau belah parit sana
memang banyak guna Bahasa Jawa.

4 DALAM. BANGSAL KELAPA- SIANG 4

MAKCIK ZAINAB bersama dua orang lagi rakannya sedang sibuk
menggopek timbunan kelapa yang diturunkan dari lori sambil
duduk di atas sebuah kerusi duduk yang tersedia. Dengan

1
 menggunakan penyadap Makcik Zainab mengopek sabut kelapa
sambil berbual dengan rakan-rakan dengan menggunakan bahasa
Jawa. Peluh yang menitik di pipinya tidak diendahkan kerana
tangannya ligat mengopek sabut yang masih banyak.

5 LUAR. JALAN SUNGAI SUMUN- TENGAH HARI 5

Di tepi sebuah kedai runcit terdapat sebuah pondok kayu
yang dipenuhi dengan murid-murid sekolah menengah yang
lengkap memakai baju. Kelihatan mereka sedang rancak
bergelak ketawa sesama mereka. Di bahagian luar pondok
tersebut merupakan tempat letak motorsikal dan basikal
mereka. Sekumpulan pelajar sekolah menengah yang terdiri
daripada lelaki dan perempuan dalam lingkungan umur 13 ke
15 tahun galak berborak dengan menggunakan dialek biasa.

6 DALAM. SMK SUNGAI SUMUN- SIANG 6

Loceng sekolah berbunyi dengan kuat menandakan persekolahan
sesi petang bermula dan sesi pagi akan berakhir dalam
beberapa minit lagi. Murid-murid yang terdiri daripada
tingkatan 1 hingga 3 memenuhi ruang sekolah.

7 DALAM. KELAS 3 ALPHA- SIANG 7

EN. FAIZ yang merupakan guru Bahasa Melayu mengajar murid 3
Alpha di dalam kelas. Beliau menerangkan topik mengenai
penggunaan peribahasa dalam karangan sambal didengari
dengan tekun oleh murid-muridnya.

8 DALAM. BILIK GURU- SIANG

<> 8
EN.FAIZ
Di sini, majoriti golongan muda menggunakan
bahasa yang mudah iaitu sama seperti di
Selangor atau Kuala Lumpur. Dialek asli
Perak atau penggunaan bahasa Jawa
kebanyakkannya digunakan oleh golongan yang
berusia. Bagi mereka yang bertutur dalam
bahasa Jawa ini kebanyakkan di kawasan parit
atau di bahagian Bagan Datoh. Manakala
yang menggunakan dialek asli Perak
hanya segelintir daripada mereka sahaja
tetapi kedua-dua kumpulan ini hanya
bertutur dalam dialek mereka tersendiri
apabila bersama orang sekeliling mereka

2
 sahaja. Sekiranya dengan orang luar,
mereka akan menggunakan bahasa normal.

FADE IN:

9 LUAR. PEMANDANGAN DI LENGGONG— SIANG

9
<>
Perawi (V.O)
Lenggong merupakan sebuah pekan terletak
di Hulu Perak bersama-sama dengan Grik
dan Kroh. Disebabkan faktor geografinya
yang bersempadan dengan negeri Kelantan,
Kedah dan Thailand penggunaan bahasa
mereka lebih dipengaruhi dengan dialek Patani.
PAK SU yang merupakan ketua kampung di
Lenggong merupakan satu-satunya penduduk
yang fasih berbahasa Melayu normal
walaupun mempunyai dialek Patani yang kuat.

10 LUAR. JALAN LENGGONG- SIANG 10

Pak Su yang merupakan ketua kampung di Lenggong sedang
duduk bersandar di atas sebuah kerusi kayu di anjung
rumahnya. Beliau sedang beristirahat selepas pulang dari
kebun miliknya yang terletak di hujung kampung itu.
Beliau membangunkan sedikit badannya kehadapan untuk
mencapai secawan kopi yang telah disediakan oleh isterinya.
Beliau menghirup air kopi tersebut sebanyak tiga kali
sebelum menuang secawan lagi air kopi.
Selepeas membasahkan tekaknya, Pak Su kembali bersandar
sambil memejamkan matanya sebentar bagi menghilangkan
kepenatannya.
Untuk beberapa minit, Pak Su kekal dengan posisi yang sama
sebelum membuka matanya kembali apabila merasakan tenaganya
sudah kembali.

Pak Su
Kalau datang bahagian sini, memang akan
dengar semua orang bercakap macam bunyi
Kelantan sikit atau bunyi Thailand sikit.
Kebanyakkan orang sini, asal usulnya

3
 datang dari Patani. Sejarah dulu,
ramai orang Patani berhijrah ke sini sebab
lari dari penindasan kemudian pada ketika
itu juga berlakunya peperangan.
Orang Melayu Patani susah untuk faham
dialek Kedah walaupun bersempadan negeri.
Dulu ada kes orang Melayu Patani masuk
hutan di kawasan Kedah untuk mencari hasil
hutan kemudian mereka sesat. Waktu nak
minta bantuan penduduk setempat, mereka
susah untuk berkomunikasi kerana perbezaan
bahasa atau dialek yang terlalu berbeza.

11 DALAM. PEJABAT EN. AZMER- SIANG

<> 11
EN. AZMER
Dialek yang digunakan oleh Melayu Patani
sangat berbeza dengan bahasa Melayu
normal. Ia juga sukar untuk difahami kerana
kosa katanya yang berbeza dan cara sebutan
juga berbeza. Ianya seolah-olah kita sedang
mendengar percakapan dari kaum lain. Hal
ini berlaku kerana pengaruh kuat dari
Patani dan juga kedudukan geografi yang
menyekat mereka untuk berhubung dengan
penduduk luar atau penduduk di kawasan
lain.
Dari daerah Lenggong sehingga Kuala
Kangsar, kawasannya dipenuhi dengan hutan
tebal dan kawasan perladangan. Dalam pada
masa yang sama, banjaran gunung seperti
banjaran Titiwangsa yang memisahkan daerah
itu dengan kawasan lain dan menyebabkan
penduduk di hulu sukar untuk berkomunikasi
dengan masyarakat lain.
Disebabkan itulah, sudah menjadi kebiasaan
kepada mereka untuk bertutur dengan
menggunakan dialek mereka sendiri.
Komunikasi luar yang terhad menyukarkan
mereka untuk bertutur atau memahami serba
sedikit dialek di Perak yang lain.

12 LUAR. PASAR DI PEKAN LENGGONG- PAGI 12

4
 Pasar di pekan Lenggong pada waktu pagi dipenuhi dengan
penduduk setempat yang berlumba-lumba untuk membeli barang
keperluan harian mereka. Ikan-ikan segar yang baru diambil
dari bot nelayan dilambakkan di dalam bekas yang penuh
berisi dengan ais batu.

Perawi (V.O)
Dalam kesibukkan jual beli barang di pasar,
MAK NGOH yang berusia 68 tahun merupakan
orang asli Patani yang berhijrah ke
bahagian hulu Perak bersama keluarnya pada
zaman dahulu akibat berlakunya peperangan
di Patani.
Beliau telah menetap di Lenggong sejak
setelah lama bersama keluarganya dan masih
menggunakan dialek Patani. Namun, beliau
tidak dapat memahami bahasa Melayu normal
atau dialek dari daerah lain kerana kurang
berkomunikasi dengan msyarakat dari daerah
lain.
Mak Ngoh sedang menyusun sayur-sayur dan
ulam-ulaman yang diletakkan di atas pinggan
untuk dijual. Setiap jenis sayur dan ulam
tersebut telah dibahagikan dan diikat
dengan getah untuk mempermudahkan jualan.

13 LUAR. PEKAN BOTA- SIANG

<> 13
Perawi (V.O)
Bota merupakan salah satu pekan yang wujud
di Perak Tengah. Pekan Bota bukan sahaja
terkenal dengan keenakkan durian yang
dimiliki tetapi ia juga dikenali dengan
dialeknya unik. Terbagai kepada dua pekan
iaitu Bota Kanan dan Bota Kiri masing-
masing menggunakan dialek yang sama.
Pekan ini sering muncul di dalam filem atau
drama yang berunsurkan lucu kerana dialek
yang digunakan kedengaran menghiburkan.

14 DALAM. DEWAN DATO’AHAMAD HAMBAL, BOTA KANAN-- SIANG 14

Ahli-ahli jawatankuasa Bota Kanan yang terdiri daripada
pengerusi sehingga ke ahli-ahli kecil sedang bermesyuarat

5
 mingguan. Terdapat 10 orang ahli jawatankuasa yang berada
dalam lingkungan 40an sehingga 60an.
PAK YEOP yang merupakan pengerusi merangkap kepada ketua
kampung menerangkan perancang yang ingin dilakukan olehnya
untuk membaik pulih kampung.
Ahli-ahli yang mendengar dengan teliti penerangan oleh Pak
Yeop dan turut memberi pendapat mereka sendiri bagi
penambahbaikkan kampung mereka.

Pak Yeop (V.O)

Macam yang selalu keluar di tv, itulah
dialek yang kami gunakan. Percakapan yang
kami guna masih boleh difaham orang lain
tapi ada beberapa kata yang berbeza dengan
bahasa biasa. Contohnya, perkataan “saya”
jadi “teman” atau “awok”. Ada banyak kosa
kata yang berbeza tetapi masih boleh
difahami oleh masyarakat luar. Di sinilah
dialek asli Perak digunakan.

15 DALAM. PEJABAT EN. AZMER- SIANG

<> 15
En. Azmer
Di bahagian Perak tengah seperti Kuala
Kangsar, Bota, Kampung Gajah dan sebagainya
mereka menggunakan dialek asli Perak yang
sering kita lihat dalam televisyen. Bunyi
Bunyi dialek kedengaran sedikit melucukan
ditambah pula dengan lenggok intonasinya
yang tersendiri. Kosa kata yang digunaakan
oleh mereka masih sama seperti kosa kata
Melayu normal tetapi terdapat perkataan yang
ada istilah yang tersendiri.
Sebagai contoh, perkataan ‘tersungkur’
diganti dengan ‘tertumuih’, ‘gedik’
dipanggil ‘joghen’ dan sebagainya.
Cara sebutan mereka juga berbeza dimana
huruf ‘a’ dihujung diganti dengan sebutan‘e’
pepet. Sebagai contah “tiga” menjadi “tige”
atau “masa” menjadi “mase”.
Namun, di sesetengah kawasan memgunakan
intonasi dan sebutan yang sedikit berbeza.
Sebagai contoh, di kawasan Bota Kiri
menggunakan intonasi yang sedikit meleret di

6
 hujung percakapan. Mereka juga tidak
menggunakan ‘e’ teleng untuk menggantikan
huruf ‘a’ di hujung kata.

FADE IN:

16 LUAR. TAMAN TASIK TAIPING- SIANG 16

<>
Perawi (V.O)
Taiping merupakan ibu negeri Perak yang
terletak di bahagian utara Perak. Taiping
juga merupakan antara kota lama dan
bersejarah di Malaysia. Walaupun ia
merupakan kota lama, namun banyak keunikkan
yang tersimpan di sini. Dengan perbezaannya
dialeknya yang lebih berbunyi dialek negeri
utara, membuatkan daerah ini menjadi
tumpuan.

Taman Tasik Taiping dipenuhi dengan pengunjung pada waktu

petang itu. Masing-masing melakukan aktiviti mereka
sendiri. Ada yang sedang berjogging dengan memakai baju
sukan sambil memakai earphone untuk mendengar lagu.
Ada pengunjung yang sedang berjalan-jalan di sekitar taman
bersama keluarga. Sesetengah dari mereka menaiki basikal
untuk berjalan-jalan dalam taman. Ada juga pengunjung yang
berkelah di atas padang berdekatan dengan tasik tersebut.

17 LUAR. PEKAN TAIPING- SIANG 17

CIKGU SHAHARI berjalan di kaki lima kedai-kedai yang ada di
pekan Taiping. Beliau memakai baju kemeja berwsrna biru,
berseluar slack hitam dan memakai kopiah berwarna putih.
Beliau memasuki kedai makan Cili Padi dan mengambil tempat
duduk di bahagian luar gerai. Beliau memesan kopi panas dan
membaca surat khabar Sinar yang tersedia sambil menunggu
pesanannya sampai.

Cikgu Shahari
Taiping, Larut Matang dan sebagainya bunyinya
macam dialek Kedah sebab bahagian ni dah ke
utara. Kalau dengar orang sini rata-ratanya

7
 cakap utara. Kalau tak utara pun, cakap
bahasa biasa.

18 DALAM. PEJABAT EN. AZMER- SIANG 18

En. Azmer
Bahagian utara Perak di daerah Kerian, Larut
Matang, Taiping, Bagan Serai, Pantai Remis
dan Parit Buntar menggunakan dialek sama
seperti negeri utara iaitu Kedah.
Pengaruh dialek ini terjadi kerana, mengikut
sejarah dahulu, sebahagian besar penduduk
yang berasal dari Kedah telah berhijrah ke
daerah tersebut akibat daripada ancaman Siam
pada tahun 1821.

19 LUAR. PERKARANGAN RUMAH MAKCIK ASIAH- PETANG 19

Perawi (V.O)
Langit di pekan Taiping menunjukkan kelam
menandakan hujan akan turun tidak lama lagi.
Makcik Asiah yang berumur 69 tahun merupakan
salah seorang penduduk yang telah menetap
lama di bandar Taiping sebelum pembangunan
pesat berlaku lagi.
MAKCIK ASIAH mengambil bakul di tepi pintu dapur untuk
mengangkat kain di ampaian apabila melihat langit mula
mendung.

20 DALAM. RUANG TAMU DI RUMAH MAKCIK ASIAH- PETANG 20

<>
Makcik Asiah
Makcik memang lahir sini dan tak pernah
pindah kemana-mana. Semua keluarga makcik
menggunakan dialek utara sebab dah terbiasa
dari kecil. Orang-orang dekat sini juga guna
dialek utara.

21 LUAR. PEMANDANGAN SUNGAI PERAK- SIANG 21

Perawi (V.O)

8
Dialek yang ada di setiap negeri merupakan
satu identiti untuk negeri itu sendiri.
Kepelbagaian dialek dalam satu negeri
merupakan satu keunikkan yang besar untuk
negeri Perak.

9
1