Critical Care Nursing A Holistic Approach 10th Edition Morton

Full download at:

Test bank:
https://testbankpack.com/p/test-bank-for-critical-care-nursing-a-holistic-approach-10th-edition-b
y-morton-fontaine-isbn-1609137493-9781609137496/

1. One of the greatest challenges for nurses today in teaching patients about their disease
and care is
A) short length of stay.
B) learning disabilities.
C) educational level.
D) family involvement.

2. Teaching in the critical care environment is usually directed towards

A) the new graduate nurse.
B) the family members.
C) the critically ill patient.
D) the contract nurse.

3. Anxiety and fear may require that the nurse

A) repeat instructions more than once.
B) speak in a louder voice than normal.
C) give handwritten instructions, rather than oral.
D) All of the above are correct.

4. The opportune time to begin a teaching session with a patient and family is when
A) shift change occurs.
B) meals are served.
C) no other interruptions are anticipated.
D) physical therapy has been completed.

5. Su Ling speaks minimal English. The best way to teach her about her colostomy is to
A) request an interpreter for teaching sessions.
B) speak slowly and clearly.
C) write instructions down.
D) draw pictures.

Page 1
 6. The concept of learning focuses the change in behavior on the patient rather than the
nurse.
a. True
b. False
A) True
B) False

7. When instructing a patient on a low sodium diet, which topic should be presented first?
A) The effect salt has on water balance in the body
B) Foods which are high in salt
C) How to read food labels
D) Foods which are low in salt

8. Teaching a patient to draw up insulin involves which domain of learning?

A) Affective
B) Cognitive
C) Psychomotor
D) b and c are correct.

9. When assessing motivation for learning, the nurse assesses for intrinsic factors, which
include the
A) learning climate.
B) physical environment.
C) learner's attitude.
D) time of teaching.

10. Adults demonstrate a readiness to learn when they

A) make eye contact.
B) begin to ask questions.
C) answer “Yes” to the question “Are you ready to learn?”
D) stay awake during a teaching session.

11. Written educational materials should be targeted for which reading level for the general
adult population?
A) First to third grade
B) Fifth to eighth grade
C) Tenth to twelfth grade
D) Undergraduate level

Page 2
12. Teachable moments occur
A) after naps.
B) when the learner is open to hearing information.
C) after procedures.
D) when opioid medications have peaked.

13. When teaching the patient about his or her illness, the most effective time is
A) on admission to the emergency room.
B) while transferring to the floor from the intensive care unit.
C) during readmission to the intensive care unit.
D) during the period of emotional acceptance.

14. Due to anxiety associated with serious illness, it is best to provide the patient and family
with written materials about the teaching, because
A) reading materials are more effective than verbal instructions.
B) people prefer to read instructions instead of listening to them.
C) the patient and family can review what they need to know.
D) anxiety levels increase during teaching sessions.

15. Which of the following behaviors best evaluates a patient's learning to irrigate their
colostomy?
A) Return demonstration
B) Writing down the process
C) Describing the process verbally
D) Drawing the steps down

Page 3
Answer Key
1. A
2. B
3. A
4. C
5. A
6. B
7. B
8. D
9. C
10. B
11. B
12. B
13. D
14. C
15. A

Page 4
Another document from Scribd.com that is
random and unrelated content:
Sublevacion. = Pagcaálsa, pagcasócol sa mg̃a punúan.
Sublevamiento. = Idem.
Sublevar. = Pagálsa, paghópo sa isigcaíng̃on arón manócol sa mg̃a
ponóan.
Sublimacion. = Pagpacadagcó. * Pagcaósoag, pagpacatáas.
Sublimar. = Pagpadagcó. * Pagpatáas, pagósoag. * Pagdáyeg. *
Pagpabántog.
Sublime. = Halángdon. * Dagcó, hatáas. * Hamíli, mahál.
Sublimemente. = Sa pagcatáas caáyo, sa pagcadagcó uyámot.
Sublimidad. = Pagcahalángdon. * Pagcadagcó, pagcatáas. *
Pagcahamíli, pagcamahál.
Sublunar. = Ang anáa sa ilálom sa bulan.
Subministracion. V. Suministracion.
Subministrador. V. Suministrador.
Subministrar. V. Suministrar.
Subordinacion. = Pagsácop.
Subordinadamente. = Sa pagcasácop.
Subrepcion. = Bisan onsang buhat sa tinágo. * Pagcahílom, pagcatágo,
pagcatábon sa bisan onsa, arón macóha ang tuyo ng̃a guipanghináot.
Subrepticiamente. = Sa pagcahílom, sa pagcatágo sa bisan onsa.
Subrepticio. = Ang macúha ug madáng̃at sa mg̃a paglímbong, sa
paghílom sa bisan onsa ng̃a itúg-an unta. * Bisan onsang buhat sa
tinágo, sa hilom.
Subrogacion. = Pagcaílis, pagcatagílis, pagcaólos sa usá ca butang sa
lugar sa lain ng̃a butang.
Subrogar. = Ilis, tagílis, olos.
Subsanar. = Pagbalíbar sa bisan onsang buhat con polong ng̃a díli
maáyo. * Pagáyo sa bisan onsang cadáot.
Subscribir. V. Suscribir.
Subscripcion. V. Suscripcion.
Subsecuente. V. Subsiguente.
Subseguirse. = Pagsonód sa usá ca butang sa lain ng̃a butang.
Subsidiariamente. = Sa pagcatábang.
Subsidiario. = Ang ihátag con ipadála sa pagtábang sa lain.
Subsidio. = Tabang.
Subsiguiente. = Ang musonód.
Subsistencia. = Pagcadáyon, pagcaparáyon. * Pagcabótang. *
Cadaghánan sa mg̃a quinahánglan sa pagcabúhi.
Subsistente. = Ang magaparáyon.
Subsistir. = Pagdáyon, pagparáyon. * Pagdúgay. * Paghaágom sa mg̃a
quinahánglan sa pagcabúhi.
Subsolano. = Hang̃in ng̃a guican sa casubáng̃an, sa casiláng̃an.
Subtensa. = Pisi, lubid.
Subterfugio. = Balíbad ng̃a díli macaígo.
Subterráneamente. = Sa ilálom sa yota.
Subterráneo. = Ang anáa sa ilálom sa yota.
Suburbano. = Yota ng̃a harúul sa longsod.
Suburbio. = Longsod ng̃a diótay ng̃a harúul ug sacop sa longsod ng̃a
dagcó. [316]
Subvencion. = Pagcalábang, pagcatábang, pagcadáng̃op.
Subvertir. V. Invertir.
Subyugar. = Pagpógos, paglógos. * Pagsácop, pagpaóbos.
Sucarrillo. = Sologóon.
Sucarro. = Idem.
Succino. V. Ambar.
Succion. = Pagcasóyop, pagcayópyop.
Suceder. = Pagílis. * Pagsonód sa mg̃a catigayónan. * Paghitábo.
Sucediente. = Ang musonód.
Sucedible. = Ang arang buháton. * Ang sonód sa lain.
Sucesion. = Pagcaílis. * Lioat, calioátan, mg̃a anac.
Sucesivamente. = Sa pagcasonód.
Sucesivo. = Ang musonód sa lain.
Suceso. = Paghitábo. * Bisan onsa ng̃a miábot.
Sucesor. = Ang magaílis, ilis.
Suciamente. = Sa pagcahúgao, sa pagcahámus. * Sa pagcaólag, sa
pagcaláo-ay.
Sucino. V. Succino.
Sucinto. = Ang nahípus sa dapit sa obus. * Lactud, sa mg̃a homóbong
polong.
Sucio. = Mahúgao, mahámos, bolíng̃on. * Maólag, maláo-ay.
Súco. = Dugá.
Sucotrino. = Dugá sa cahoy ng̃a guing̃álan ug lináloe.
Súcubo. = Ang yaoa ng̃a magapacababáye sa pagpacasála sa mg̃a
laláqui.
Suculento. = Ang may daghan ng̃a dugá.
Sucumbienta. = Ang napadáog, ang napasácop ug napaóbos. * Ang
napapagbúot sa lain.
Sucumbir. = Pagpíldi sa capolong̃ánan. * Pagpasácop, pagpaóbus,
pagángdo sa pagbúot sa lain.
Sud. = Hang̃in ng̃a habágat.
Sudadero. = Panápton, panyo ng̃a icapáhid sa sing̃ot. * Lugar, con
caligóan sa pagsíng̃ot. * Lugar ng̃a pagahonóban sa tubig. * Hapín sa
mg̃a cabayo, ng̃a guibútang sa ilálom sa siya.
Sudante. = Ang magasíng̃ot.
Sudar. = Pagsíng̃ot. * Paghátag sa bisan onsa, sa linugsánay. *
Pagbúhat sa dagcóng cabúrlay. * Pagágui, pagtólo sa dugá sa mg̃a
cahoy ug sa mg̃a tanóm.
Sudario. V. Sudadero hasta lugar. * Ang habol ng̃a guitábon ni José sa
laoas sa atong Guinóong Jesucristo, sa pagtángtang ug paghógos canía
sa crus.
Sudatorio. V. Sudorífico.
Sudeste. = Hang̃in ng̃a mohóyop sa calang sa Este con sa timog ug sa
habágat.
Sudoeste. = Ang hang̃in ng̃a mahóyop sa caláng̃an sa habágat ug sa
Oeste, con sa canáoay sa maong habágat.
Sudor. = Sing̃ot. * Cabórlay ng̃a dagcó. * Dugá ng̃a guican sa mg̃a
cahoy ug sa mg̃a tanóm. * Ang tubig ng̃a natólo sa mg̃a pangpang. *
Tambal ng̃a icapasíng̃ot.
Sudoriento. = Ang guisíng̃ot, ang nahomód sa sing̃ot.
Sudorífero. = Ang magapasíng̃ot, ang icapasíng̃ot. * V. El siguiente.
Sudorífico. = Tambal ng̃a icapasíng̃ot.
Sudoso. = Ang may sing̃ot, ang guisíng̃ot.
Sudsudeste. = Hang̃in ng̃a mahóyop sa caláng̃an sa habágat ug sa
Sudeste.
Sudsudueste. = Hang̃in ng̃a mahóyop sa caláng̃an sa habágat ug sa
Sudoeste.
Sudueste. V. Sudeste.
Suegra. = Ogáng̃an ng̃a babáye.
Suegro. = Ugáng̃an ng̃a laláqui.
Suela. = Panit ng̃a mabága ng̃a tolónban sa mg̃a sapín.
Suelda. = Tanóm ng̃a italámbal, sig-uid ng̃a bale. * Costilla. = Tanóm.
[316]
Sueldo. = Salapí ng̃a caráan sa boláoan. * Sohol.
Suelo. = Salog. * Yota. * Lalog. * Yota ng̃a nasácop sa mg̃a probincia,
sa mg̃a longsod, &c.
Suelta. = Pagcabúhi.
Sueltamente. = Sa pagcaoaláy caúlao. * Sa pagcasáyon, sa pagcabátid.
* Sa pagbúot ng̃a caogalíng̃on.
Suelto. = Matúlin, malágsic. * Ang cundátan. * Ang maálam mamólong
sa maáyo. * Ang nabúlag, ang díli mahiósa sa lain.
Sueño. = Damgo. * Pagcatólog. * Ang caíbog sa pagcatólog.
Suero. = Tubig tubig sa dugó ug sa gatas.
Sueroso. V. Seroso.
Suerte. = Palar. * Calaínan sa bisan onsa. * Pagcabútang sa pagbúhat sa
bisan onsa. * Caálam sa pagatúbang sa mg̃a baca ug toro ng̃a ihálas ug
maísog. * Ang yota ng̃a baol ng̃a nabólag sa lain ng̃a baol.
Sueste. V. Sudeste.
Suficiencia. = Pagcahímo. * Pagcaálam.
Suficiente. = Igo, arang. * Ang macahímo, ang maálam.
Suficientemente. = Sa pagcaígo, sa pagcaárang.
Sufocacion. = Pagcalóoc, caculían sa pagguinháoa.
Sufocador. = Ang magalóoc, ang macaólang sa pagguinháoa.
Sufocante. = Idem.
Sufocar. = Paglóoc, pagólang sa pagguinháoa. * Pagpálong. *
Pagpógos, paglógos.
Sufragáneo. = Ang nasácop sa gahóm sa bisan cansa. * Ang Obispo
ng̃a laquip sa obán ng̃a mg̃a Obispo nasácop sa gahóm sa
metropolitano.
Sufragar. = Paglában, pagtábang, pagpadang̃óp. * Pagígo. * Pagárang.
Sufragio. V. Voto. * Tabang. * Pagcalában. * Buhat ng̃a maáyo, ng̃a
ipahanong̃ód sa mg̃a calág sa purgatorio.
Sufrible. = Ang arang antóson, ang mahímo ng̃a pagailóbon.
Sufrida. = Ang higdáan.
Sufridera. = Puthao ng̃a ibútang sa ilálom sa lain ng̃a puthao ng̃a
pagabohóan onta.
Sufridero. V. Sufrible.
Sufrido. = Ang magaántos, ang magaílob.
Sufridor. = Idem.
Sufriente. = Idem.
Sufrimiento. = Pagcaántos, pagcaílob.
Sufrir. = Pagántos, pagílob. * Pagbáyar sa mg̃a salá.
Sufumigacion. = Pagcapalína.
Sufusion. = Tagumatá, saquét sa matá.
Sugerente. = Ang magapadúmdum, ang magapamátng̃on.
Sugerir. = Pagdúmdum, pagmátng̃on. * Pagsámbag, paghópo sa
pagbúhat sa mg̃a buhat ng̃a daútan.
Sugestion. = Pagcasámbag, pagcahúpo. * Pagcamátng̃on,
pagcadúmdum.
Sugeto. = Bisan quinsang táuo. * Cosóg, gahúm sa mg̃a táuo.
Suicida. = Ang magacóha sa iang quinabúhi.
Suicidio. = Pagcacóha sa caugalíng̃on ng̃a quinabúhi.
Sujecion. = Pagcapógos, pagcalógos. * Pagpacasácop, pagpacaóbus. *
Pagcahiúsa, pagcalang̃áquit.
Sujetar. = Pogos, logos. * Pagpasácop, pagpaóbos. * Paghiósa,
paglang̃áquit. * Paglíg-on.
Sujeto. = Ang guipúgus, ang guilúgus. * Ang guilíg-on. * Ang
guisácop, ang guipaóbos. * Hingtúngdan sa guisúlat ug sa
guipamólong.
Sulfúreo. = Ang sináctan sa asufre.
Sulfúrico. = Idem.
Sulfuroso. = Idem.
Sultan. = Ng̃alan ng̃a guicahing̃álan sa mg̃a turco ug sa mg̃a moros sa
ilang mg̃a hari. [317]
Sultana. = Ang nahaónang babáye sa mg̃a hari sa mg̃a turco ug sa mg̃a
moros. * Sacayán ng̃a capitana sa mg̃a turco, sa mg̃a pagpang̃óbat, ug
sa mg̃a pagarmada.
Suma. = Pagcaípon sa usá ca isip sa mg̃a ihap ng̃a tolotagídyot, sa
daghánan ng̃a mg̃a ihap. * Pagcaípon sa daghánan ng̃a mg̃a butang. *
Ang labíng mahál ug maáyo sa bisan onsa. * Catapúsan sa bisan onsa.
* Pagcaláctod sa bisan onsa ng̃a guisúlat.
Sumador. = Ang magasuma.
Sumamente. = Sa pagcalabí.
Sumar. = Pagtígom sa daghan ng̃a mg̃a isip sa usá. * Pagláctor.
Sumariamente. = Sa pagcaláctud. * Sa oaláy pagcaápas sa mg̃a
tolománon sa mang̃a leyes.
Sumario. = Ang guibútang sa pagcaláctor. * Pagcasógor sa mg̃a
capolong̃ánan sa díli paganónton ang mg̃a tolománon sa mg̃a leyes. *
Pagcaláctor.
Sumergimiento. V. Sumersion.
Sumergir. = Pagbútang sa bisan onsa sa ilálom sa tubig, paglonód,
pagtóndag, paglúgdang, paglóndag, pagtóndang. * Paghilábot sa bisan
onsa.
Sumersion. = Pagcalóndag, pagcalonód, pagcatúgdan, pagcalúgdang.
Sumidad. = Catapúsan, tomóy, daplin sa bisan onsa.
Sumidero. = Lang̃ob.
Sumiller. = Ponóan sa mg̃a macaláin lain ng̃a catungdánan ug mg̃a
opicio sa baláy ng̃a hariánon.
Sumillería. = Ang solór ng̃a pagapúy-an sa sumiller. * Opicio sa
pagcasumiller.
Suministracion. V. Suministro.
Suministrador. = Ang muhátag sa lain sa mg̃a quinahánglan.
Suministrar. = Paghátag, pagcasángcap sa quinahánglan.
Suministro. = Pagcahátag, pagcasángcap sa bisan cansa, sa mg̃a
quinahánglan.
Sumir. V. Tomar. * Pagcaláoat sa Padre, ng̃a magamisa. * V. Sumergir.
* Pagsolór sa ilálom sa yota. * Pagyang̃ácob sa mg̃a aping tong̃ód sa
pagcaoalá sa ng̃ipon.
Sumisamente. = Sa pagpaóbos, sa pagcasácop.
Sumision. = Pagpacaóbos, pagpasácop.
Sumiso. = Sacop, obus, ang guisácop, ang guipaóbus.
Sumista. = Estudiante ng̃a díli macúgui caáyo. * Ang batid, ang
maálam caáyo sa mg̃a cuenta.
Sumo. = Ang labíng hatáas, ang labíng dagcó, ang labíng mahál, ang
labíng hamíli.
Súmulas. = Pagcaláctor sa quinaádman sa lógica.
Sumulista. = Ang nagaestudio sa mg̃a súmulas.
Sumulístico. = Ang nahatong̃ód sa mang̃a súmulas.
Suncho. = Bacólong ng̃a igalícos sa mg̃a tomóy sa mg̃a bomba ng̃a
ihinúbig sa mg̃a sacayán, ang guibútang sa mg̃a berga ng̃a pagaaguían
sa mang̃a botalon sa mg̃a layág ng̃a guing̃álan ug alas, ug ang macalíg-
on sa mg̃a sepo sa mang̃a sinípit, sa mg̃a ancla.
Suntuosamente. = Sa pagcamahál, sa pagcabántog caáyo.
Suntuosidad. = Pagcamahál, pagcabántog. * Dagcóng gasto.
Suntuoso. = Dagcó, mahál, maníndot. * Táuo ng̃a magagasta caáyo.
Supedáneo. = Peana, lingcoránan sa bisan onsa, maíng̃on sa
guitindúgan sa mg̃a crus ng̃a guidúphan sa laráoan sa atong Guinóong
Jesucristo.
Supeditacion. = Pagcapógos, pagcalógos.
Supeditar. = Paglógos, pagpógos. * Pagpasácop.
Superable. = Ang mahímo ng̃a pagadaúgon.
Superabundancia. = Pagcadagcó, pagcadághan uyámot.
Superabundantemente. = Sa pagcadagcó, sa pagcadághan uyámot.
[317]
Superabundar. = Pagdághan, pagdacó caáyo.
Superante. = Bisan onsa ng̃a capin.
Superar. = Pagcápin, paglabáo, paglabí. * Pagdáog.
Superabit. = Polong ng̃a linatín: ang capin, ang tula, ang salin sa bisan
onsa.
Superbamente. = Sa pagcamahál, sa pagcabántog.
Superchería. = Limbong.
Superchero. = Malilímbong, malimbóng̃on.
Supereminencia. = Pagcatáas, pagcadagcó sa bisan onsa.
Supereminente. = Ang anáa sa hatáas caáyo.
Supererogacion. = Buhat ng̃a pagabuháton labut pa sa mg̃a buhat sa
catungdánan.
Superfetacion. = Pagcamábdus ng̃a icadúha sa babáye ug sa baye, sa
nadúgay pa ang nahaúnang pagcasámcon.
Superficial. = Ang anáa sa ibábao. * Bisan onsa sa salingcápao lang.
Superficialmente. = Sa ibábao, sa salingcápao lamang.
Superficie. = Ang dapit sa ibábao sa bisan onsa.
Superfino. = Ang pino, ang magamáy, ang manípis caáyo.
Superfluamente. = Sa pagcalabí, sa pagcalabáo. * Sa pagcalólot, sa
pagcaúsic caáyo.
Superfluidad. = Ang capin, pagcacápin.
Superfluo. = Ang capin, ang díli quinahánglan.
Superhumeral. = Bisti sa dagcóng Padre sa batásan ng̃a caráan. *
Bacus, banda ng̃a isáblay sa mang̃a abága, sa pagcópot sa custodia, sa
patena ug sa mg̃a reliquias.
Superintendencia. = Pagcaponóan ng̃a labí. * Opicio sa
pagcasuperintendente.
Superintendente. = Punóan, maghohópot. * Ang magabántay sa
salapí sa hari ug sa Guinharían, sa pagdáoat ug sa paggasto.
Superior. = Ang anáa sa itáas, sa ibábao. * Ang labíng maáyo ug mahál
sa bisan onsa. * Ang molabáo, ang molabí sa pagcaáyo, sa catahóm, sa
quinaárman sa pagcaboótan, &c. * Ponóan, ang magasógo, ang
magabúot.
Superiorato. = Opicio con cahímtang sa pagcasuperior, ug labí pa sa
mg̃a caparían. * Túig ng̃a pagadugáyan sa opicio sa pagcasuperior.
Superioridad. = Pagcadagcó. * Pagcamahál. * Pagcalabí.
Superiormente. = Sa pagcaáyo caáyo. * Sa pagcamahál. * Sa
pagcalabí.
Superlativamente. = Sa pagcadagcó uyámot.
Superlativo. = Dagcó, mahál uyámot.
Superno. = Ang anáa sa labíng hatáas.
Supernumerario. = Ang guibútang sa labut pa sa número, sa isip ng̃a
tinórlo. * Ang ilis sa obán ng̃a mg̃a opicio.
Supersticion. = Pagsíngba ng̃a díli macaígo. * Pagcadioáta,
pagpang̃aníto.
Supersticiosamente. = Sa pagcadioáta, sa pagpang̃aníto.
Supersticioso. = Ang nahatong̃ód sa pagcadioáta, sa pagpang̃aníto. *
Dioatáhan, pang̃anitóhon.
Supersustancial. = Ang Santísimo Sacramento sa altal.
Supervacáneo. V. Supérfino.
Supervencion. = Pagcaábot sa bag-ong buhat.
Superveniencia. = Idem.
Superveniente. = Ang muábot sa pagcasonód.
Supervenir. V. Sobrevenir.
Supervivencia. = Quinabúhing labíng hatáas ng̃a ang quinabúhi sa
lain.
Supino. = Ang nahayáng. * Pagcaoaláy quinaárman, guican sa
pagcatápol sa pagtóon.
Suplantacion. = Pagcatagílis sa usá ca polong sa lain ng̃a polong sa
mg̃a sulat, arón maláin ang cahológan sa guisúlat. [318]
Suplantador. = Ang magataguílis sa mg̃a sulat.
Suplantar. = Pagtaguílis sa mg̃a polong sa mg̃a sulat, arón maláin ang
cahológan sa guisúlat.
Suplefaltas. = Ang magaílis sa masóbsob sa lain.
Suplemento. = Pagcaponó. * Bisan onsa ng̃a idúgang sa bisan diin,
arón mahíngpit.
Suplente. = Ang icaponó.
Supletorio. = Ang macaponó sa bisan onsa ng̃a culang.
Súplica. = Pagcaámpo, pagcaháng̃io.
Suplicacion. = Idem. * Minása ng̃a linocó sa pagcadágoay sa hopot
hopot, ug linóto sa caláyo.
Suplicacionero. = Ang magabalígya sa mg̃a suplicacion.
Suplicante. = Ang muámpo, ang mang̃áyo, ang mang̃amúyo, ang
mang̃aliópo, ang mang̃aháng̃io.
Suplicar. = Pagámpo, pagpang̃amúyo, pagpang̃aliópo, pagháng̃io.
Suplicatoria. = Sulat ng̃a guipadála sa usá ca hocom sa lain ng̃a hocom
sa magsámang gahóm.
Suplicio. = Castigo pagpasáquet sa mg̃a saláan. * Bitáyan, lugar ng̃a
pagapátyan ug pagsaquétan sa mg̃a saláan.
Suplir. = Pagpóno sa colang sa bisan onsa ug sa bisan diin. * Pagílis,
pagsalíli, pagalíli, pagólos, pagpúli. * Díli pagtagár sa mg̃a salá, sa
mg̃a sayóp ng̃a diótay.
Suponedor. = Ang magapamatúor sa díli matúod.
Suponer. V. Fingir. * Pagbúot, pagsúgo, pagponóan.
Suportar. V. Sobrellevar.
Suposicion. = Pagpacamatúod sa díli matúod. * Pagpacamáo sa díli
mao. * Pagcapanóan. * Pagcamahál. * Pagcaálam. * Bacac, limbong.
Supositicio. V. Supuesto.
Suprema. = Hocmánan ng̃a labí sa Inquisision.
Supremacía. = Pagcaponóan.
Supremamente. = Cutub sa catapúsan.
Supremo. = Ang catapúsan. * Ang labíng hatáas, mahál ug hamíli.
Supresion. = Pagcaólang, papacahonóng. * Pagcasara sa alaguían sa
bino, sa tubig, sa ihi, &c.
Suprimir. = Pagcahonóng, pagólang, pagbútang sa mg̃a cabilínggan. *
Pagpaóndang sa bisan onsang opicio, cahímtang, caparían, &c. *
Pagsáilo sa ubán ng̃a mg̃a polong con sa mg̃a dalan sa mg̃a sulat.
Suprior. = Icadúhang prior, ponóan sa mg̃a caparían, ang ilis sa prior,
sa ponóan.
Supriorato. = Opicio, cahímtang sa pagcasuprior.
Supuesto. = Hingtúngdan sa mg̃a camatoóran. * Nan, dan. * Cay.
Supuracion. = Pagcagóa sa nana, &c.
Supurar. = Paggóa, pagágui sa nana, sa dugá, sa dugó, &c. * Paghurút
sa bisan onsa, sa caínit sa caláyo, con sa lain ng̃a caínit. * Paghurút,
paggasto, pagúsic sa bisan onsa.
Supurativo. = Ang macapagóa sa nana, sa dugó, &c.
Supuratorio. = Samar ng̃a pagagólan sa nana.
Suputacion. = Pagcaísip.
Suputar. = Pagíhap, pagísip, pagcuenta.
Sur. = Hang̃in ng̃a habágat.
Sura. = Ang usá sa mg̃a bocóg sa mg̃a paa.
Surcador. = Ang magatúrlis, ang magadáro sa yota.
Surcar. = Pagdáro, pagtúrlis. * Pagbárlis sa mg̃a barlis ng̃a maíng̃on sa
mg̃a turlis. * Pagágui sa ibábao sa tubig.
Surco. = Turlis. * Timáan sa bisan onsa ng̃a muágui sa bisan diin. *
Conót sa laoas ug sa nauong.
Surculado. = Tanóm sa usá lamang ca orlot.
Súrculo. = Sang̃á sa mg̃a cahoy ug sa mg̃a tanóm.
Surculoso. V. Surcolado.
Surgente. = Ang magapondo, ang miábot sa laoígan. [318]
Surgidero. = Pondóhan, laoígan.
Surgidor. V. Surgente.
Surgir. = Pagpondo, pagláoig. * Pagólbo sa tubig.
Surtida. = Pultahán, alaguían ng̃a diótay, sa pagágui sa tinágo.
Surtidero. V. Buzon hasta ang bohó.
Surtido. = Pagcahátag, pagcasángcap sa mg̃a quinahánglan. *
Cadaghánan, pagcadághan. * Pagcaándam, pagcatagána sa mg̃a
quinahánglan.
Surtidor. = Ang muhátag, ang magasángcap, ang magatagána, ang
magaándam sa mg̃a quinahánglan.
Surtimiento. V. Surtido.
Surtir. = Pagsángcap, paghátag. * Pagándam, pagtagána sa mg̃a
quinahánglan. * Pagólbo sa tubig.
Sus. = Nan, dan.
Susceptible. = Ang macacaláoat.
Susceptivo. = Idem.
Suscitar. = Paghísgot pagóna sa bisan onsa. * Pagpabúhi pagopód.
Suscribir. = Pagpirma sa obus, sa catapúsan sa bisan onsang sulat. *
Pagáng̃ay sa pagbúot sa lain. * Paghátag pagóna sa bisan onsang
salapí, arón macóha sa bolobarato ang mg̃a libro, &c., ng̃a ibalígya.
Suscripcion. = Pagcapirma sa obus.
Suscriptor. = Ang mopirma sa obus, sa catapúsan sa mg̃a súlat. * Ang
muhátag pagóga sa salapí, arón pagatagáan sia sa bolobarato sa mg̃a
libro, &c., ng̃a guibalígya.
Suso. = Sa itáas, sa ibábao.
Susodicho. = Ang guiíng̃on na, ang guiíng̃on sa itáas.
Suspendedor. = Ang magaságang.
Suspender. = Pagságang. * Paghónong, pagpuyó. * Pagárang,
pagóndang. * Pagting̃ála.
Suspension. = Pagcapuyó, pagcahonóng. * Pagcaárang, pagcaóndang.
* Pagcating̃ála. * Castigo sa Singbahán ng̃a macadíli sa mg̃a Padre sa
mg̃a caposlánan sa ilang opicio.
Suspensivo. = Ang may gahóm sa pagpapuyó, sa pagpahonóng, sa
pagpaóndang, sa pagpaárang.
Suspenso. = Ang nahonóng, ang mipoyó, ang miárang, ang naóndang.
* Ang nating̃ála, ang hingculbáan.
Suspensorio. V. Suspensivo.
Suspicacia. = Pagcaánad sa pagtáhap.
Suspicaz. = Ang masáyon matáhap.
Suspicazmente. = Sa catáhap.
Suspirar. = Paghupáo. * Pagíbog sa dagcóng gugma.
Suspiro. = Pagpanghupáo. * Calaínan sa matám-is.
Suspiroso. = Ang magahupáo sa pagcalisód.
Sustancia. = Bisan onsa ng̃a magapabúhi sa lain. * Dugá sa mg̃a
butang ng̃a dugáan. * Pagcamáo sa mg̃a butang. * Puhónan, dona,
catigayónan. * Ang bili, pagcamahál sa mg̃a butang.
Sustancial. = Ang nahatong̃ód sa sustancia. * V. Sustancioso.
Sustancialmente. = Sa pagcatápus.
Sustanciar. = Pagláctor sa mg̃a sulat ug mg̃a suguílon. * Pagsúsi sa
pagcamatóod sa bisan onsa. * Paghíngpit sa mg̃a proceso, arón
 pagaígan sa sentencia.
Sustancioso. = Ang may sustansia.
Sustentable. = Ang arang pagmatoóron sa mg̃a pagíndig indig.
Sustentacion. = Pagpacáon. * Pagcaíndig indig.
Sustentáculo. = Ang pagalingcóran, pagatindúgan ug pagahúnung̃an sa
bisan onsa.
Sustentador. = Ang magapacáon sa lain. * Ang magaíndig indig. *
Ang magaságang sa bisan onsa.
Sustentamiento. = Pagcaíndig indig.
Sustentante. V. Sustentador.
Sustento. = Can-on. [319]
Sustitucion. = Pagcaalíli, pagcasalíli, pagcaólus, pagcapúli.
Sustituidor. = Ang magaílis, ang magasalíli, ang magaólus, ang
mupúli.
Sustituir. = Olus, pule, alíli, salíli, ilis.
Sustituto. = Ang magaílis, magaólus, magapúle.
Susto. = Pagcahaógnoc, pagcacúlba, pagcacógmat.
Sustraccion. = Pagcabúlag. * Pagcacúha.
Sustraer. = Pagbúlag. * Pagcúha.
Susurracion. = Pagcadahógong, pagcahagónghong. * Pagcadáhog. *
Pagcalíbac libac.
Susurrador. = Ang magadahógong, magahagónghong, magadáhog.
Susurrante. = Idem.
Susurrar. = Pagsuguílon sa pagcahalaoáhao, sa pagcahónghong. *
Pagdahógong, paghagónghong, pagdáhog. * Pagbolobántog sa bisan
onsang balíta.
Susurro. V. Susurracion. [319]
Susurron. = Ang magalíbac libac.
Sútil. = Manípis, magamáy. * Batir, sa matalínis ng̃a húna húna.
Sutileza. = Pagcanípis, pagcagamáy. * Pagcabátid, pagcatalínis sa húna
húna.
Sutilidad. V. Sutileza.
Sutilizador. = Ang magapanípis, ang magapagamáy.
Sutilizar. = Pagpanípis, pagpagamáy. * Paghúna húna sa pagcabátid, sa
pagcaígo.
Sutilmente. = Sa pagcabátir, sa pagcatalínis sa húna húna.
Sutorio. = Quinaárman sa pagbúhat sa mg̃a sapín, ug ang nahatong̃ód
sa opicio sa pagcasapatero.
Suversion. = Pagcasóhi sa nahúsay, sa nahúsay.
Suversivo. = Ang magapabóloc, ang magagobót sa nahúsay ug maáyo.
Suvertir. V. Invertir.
Suyo. = Ia, iya. [319]
[Índice]
T
[Índice]

TA
Ta! = Bantay!
Taba. = Tooay tooay. * Sugál sa mg̃a táuo ng̃a obus.
Tabaco. = Tabaco.
Tabacoso. = Ang magatabáco caáyo.
Tabalada. = Pagcahágbong sa sampot sa magalíngcod sa pagcacálit.
Tabalario. V. Tafanario.
Tabalear. V. Mecer. * Paglábtic sa mg̃a torlo sa mg̃a papán.
Tabanazo. = Sombag, sagpá, tampalíng.
Tabanco. = Tiendáhan ng̃a pagabaligyáan sa mg̃a calán-on ng̃a
tolotaguídyot.
Tábano. = Picot, lang̃ao sa mg̃a mananáp, namóc.
Tabaola. V. Susurracion. * Banha, sabá sa daghánan ng̃a mg̃a táuo.
Tabaque. = Tagácan, bocág ng̃a diótay. * Lansang ng̃a diótay.
Tabaquera. = Sorlánan sa tabaco ng̃a dogmoc sa pagcabinócboc
uyámot.
Tabaquería. = Tiendáhan ng̃a pagabaligyáan sa tabaco.
Tabaquero. = Ang magabalígya sa tabaco.
Tabaquista. = Ang muíla sa maáyo con sa daótan ng̃a calaínan sa
tabaco.
Tabardete. = Como el siguiente.
Tabardillo. = Hilánat ng̃a malisód, matahápon ug daótan uyámut.
Tabardo. = Bisti ng̃a hatáas ug halagpád, sa panápton ng̃a mabága, sa
tiempo sa tugnao.
Tabega. = Calaínan sa sacayán.
Taberna. = Tanguayán, baláy ng̃a pagabaligyáan sa bino.
Tabernáculo. = Lugar ng̃a guibutáng̃an sa caban, sa arca ng̃a
guing̃álan del testamento, sa dihá pa ang mg̃a Israelitas sa caming̃áon,
ug oña opód sa Singbahán sa Jerusalém. * Sagrario, lugar ng̃a
pagabotáng̃an sa laoas ng̃a mahál sa atong Guinóong Jesucristo, sa
Santísimo Sacramento sa altar. * Baláy, pinuyánan.
Tabernario. = Ang nahatong̃ód sa tangoayán, sa taberna.
Tabernera. = Asáoa sa laláqui ang magabalígya sa bino. * Babáye ng̃a
magabalígya sa bino.
Tabernería. = Opicio sa pagcatabernero. [319]
Tabernero. = Ang magabalígya sa bino, sa aguardiente, &c.
Tabí. = Calaínan sa panápton ng̃a cadáan.
Tabicar. = Pagbótang, pagbóhat sa mg̃a dingding, sa mg̃a bongbong. *
Pagtábon, pagsóngsong sa bisan onsa.
Tabicon. = Bongbong, dingding ng̃a mabága ug dagcó.
Tábido. = Ang madonót. * Ang maníoang guican sa saquét ng̃a malisód
ug hatáas.
Tabique. = Bongbong, dingding, pared sa mg̃a baláy, &c.
Tabla. = Papán. * Lamesa ng̃a pagahusáyan sa mg̃a hocom sa mg̃a
capolong̃ánan. * Listáhan, padron sa bisan onsa ng̃a guisúlat sa
pagcasonód sonór. * Yota ng̃a pagapugásan sa mg̃a binhi, arón lalínon
ang mg̃a tanóm con motóbo ug madagcó na. * Papán ng̃a
pagabotáng̃an sa carne ng̃a ibalígya sa cadaghánan. * Lugar ng̃a
pagabuhátan sa mg̃a dula. * Bató ng̃a guisulátan sa mg̃a sugo sa Dios,
ng̃a guihátag sa maong Guinóo cang Moisés didto sa buquid ng̃a Sinai.
Tablacino. = Calaínan sa hing̃aníban.
Tablacho. = Papán ng̃a isóngsong sa bohó ng̃a alaguían sa tubig.
Tablado. = Dalámba. * Salog sa lugar ng̃a pagabuhátan sa mg̃a dula. *
Nauong. * Papán sa mg̃a higdáan, ng̃a pagabotáng̃an sa cama.
Tablaje. = Cadaghánan sa mg̃a papán. * V. Garito.
Tablajería. V. Garito.
Tablajero. = Ang magabúhat sa mg̃a salog ng̃a pagabuhátan sa mg̃a
dula.
Tablantes. = Panápton ng̃a itábon sa lamesa ng̃a calán-an, manteles.
Tablar. = Caotlánan sa mg̃a tanáman.
Tablazo. = Pocpoc ng̃a guipócpoc sa papán. * Dagat con sobá ng̃a
halagpád.
Tablazon. = Cadaghánan sa mg̃a papán sa pagbúhat sa mg̃a sacayán,
&c.
Tablear. = Pagpáhat, pagbáhin sa yota sa mg̃a bahin, arón pagatámnan.
* Pagdatág ug maáyo sa yota sa human na ang pagdaro. * Pagnípis, sa
pagcadágoay sa papán, sa puthao ng̃a binareta.
Tablero. = Papán ng̃a tinábas ng̃a hinlo ug maáyo, arón gamíton sa
bisan onsa ng̃a quinahánglan. * Cahoy ng̃a pagagabsan sa pagbúhat sa
mg̃a papán. * Lansang [320]ng̃a maáyo sa paglánsang sa mg̃a papán. *
Papán ng̃a guipintálan sa mg̃a baláy baláy ng̃a laro, ng̃a maputí ug
maítom, sa pagsugál sa sugál ng̃a guing̃álan ug damas, papán, lamesa
sa mg̃a tiendáhan ng̃a pagabaligyáan sa mg̃a manggad ug pagaisípan
sa salapí.
Tableta. V. Pastilla.
Tableteado. = Pagcaagutíot sa mg̃a papán.
Tabletear. = Pagagutíot sa mg̃a papán.
Tableta, tabletilla, tablilla. = Listáhan sa mang̃a ng̃alan sa mg̃a táuo ng̃a
guiexcomulgáhan.
Tablica. V. Pastilla.
Tablon. = Papán ng̃a dagcó. * Lamesa.
Tabuco. = Solód, pinuyánan ng̃a diótay ug haíctin.
Taburete. = Lingcoránan ng̃a may sandígan, sa oaláy bocton.
Taburetillo. = Idem.
Taca. = Mansa. * Alsáhan, pensang diótay.
Tacada. = Pagcabúnal sa bola sa billar sa taco.
Tacamaca. = Tagoc ng̃a italámbal.
Tacamacha. = Idem.
Tacañamente. = Sa pagcatampálas. * Sa pagcahícao.
Tacañear. = Pagtampalás.
Tacañería. = Pagcatampálas. * Pagcahícao, pagcadaguínot ng̃a
guilabíhan.
Tacaño. = Malaláng̃on, tampalásan. * Hicáoan, daguinótan.
Tacazo. = Pocpoc ng̃a guipócpoc sa taco.
Tácitamente. = Sa hilom, sa tinágo.
Tácito. = Mahilómon. * Ang oalá donggon apan pagasabóton gayúd.
Taciturnidad. = Pagcahílom, pagcaánad sa paghílom. * Pagcasobó,
pagcamíng̃ao ng̃a dagcó.
Taco. = Totóc, papel, bonot, &c., ng̃a isolód sa mg̃a luthang ug sa mg̃a
pusil, sa pagcarga caníla. * Ang cahoy, puthao, &c., ng̃a igadásoc sa
carga sa mg̃a luthang ug sa mg̃a pusil. * Cahoy ng̃a igadóso ug
ihámpac sa mg̃a malíng̃in sa sugál ng̃a guing̃álan ug billar. * Hopot
hopot ng̃a cahoy ng̃a duláan sa mg̃a báta. * Pagpanúmpa, pagtónglo.
Tacon. = Bang̃il ng̃a diótay ng̃a ibútang sa mg̃a sapín sa ilálom sa panit
ng̃a tulúnban, dapit sa licód ug sa tong̃ód sa licód.
Taconear. = Pagtonób sa mabáscog sa pagtonóg sa tacon.
Taconeo. = Pagcatonób sa mabáscog.
Táctica. = Quinaárman sa paghúsay sa bisan onsa. * Quinaárman sa
paghúsay ug pagsúgo sa mang̃a soldados.
Táctico. = Ang maálam sa táctica.
Tacto. = Ibilícap. * Pagcahícap, pagcacúbil, pagcacáuras.
Tacha. = Sayúp, salaoáyon. * Lansang ng̃a diótay.
Tachar. = Pagsáoay. * Pagpánas sa guisúlat. * Pagsáng̃il.
Tachon. = Barlis ng̃a guibárlis sa pagpánas sa bisan onsa ng̃a guisúlat. *
Dayan dayan sa galon, sa sintas, &c., ng̃a itápot sa mg̃a bisti, arón
maníndot. * Lansang ng̃a diótay ng̃a icadáyan dayan sa mg̃a caban,
&c.
Tachonar. = Pagdáyan dayan sa bisan onsa sa mg̃a lansang ng̃a diótay,
con sa mg̃a galon ug sa mg̃a sintas.
Tachonería. = Buhat ng̃a guidáyan dayánan sa mang̃a sintas con sa
mg̃a lansang ng̃a diótay.
Tachoso. = Salaoáyon.
Tachuela. = Lansang ng̃a diótay.
Tafanario. = Sampot, ililíngcod.
Tafetan. = Panápton sa igagáma ng̃a manípis. [320]
Tafilete. = Panit ng̃a pino uyámot, ng̃a quinúrti ug maáyo ug masínao.
Tafiletear. = Pagdáyan dayan sa bisan onsa sa mg̃a tafilete.
Tafiletería. = Quinaárman sa pagcúrti sa mg̃a tafilete, ug ang baláy ng̃a
pagabaligyáan niána.
Tafurca. = Sacayán, banca.
Tagarino. = Ang moros ng̃a nagapuyó ng̃a sacót sa mg̃a cristianos sa
España, niádtong tiempo.
Tagarote. = Langgam ng̃a manáguit. * Magsusúlat sa mg̃a escribano. *
Ang magaloá sa mg̃a cabaláyan arón pacánon sia. * Táuo ng̃a hatáas.
Tagarotear. = Pagsúlat sa pagcalágmit ug sa maáyo.
Taha. V. Distrito.
Tahalí. = Bacus, tinábas sa panit ng̃a isáblay sa abága ng̃a toó ug
magacasúgat ang mg̃a tomóy sa quílid ng̃a dapit sa oála, ng̃a
pagabitáyan sa espada, sa campílang, &c.
Taheño. = Ang may bong̃ot ng̃a bolágao.
Tahona. = Ligsánan sa trigo. * Baláy ng̃a pagalotóan sa pan sa
cadaghánan.
Tahonero. = Ang tagía sa tahona.
Tahur. = Sugaról, ang mahagúgma sa mg̃a pagsugál, ang maálam sa
pagsugál, ang muádto sa masóbsob sa mg̃a baláy ng̃a pagasugálan.
Tahurería. = Baláy ng̃a pagasugálan. * Pagcalímbong sa mg̃a
pagsugál.
Taimado. = Batid. * Tampalásan.
Taita. = Polong ng̃a guicahing̃álan sa mg̃a báta sa ilang mg̃a amahán.
Taja. = Pagcapáhat. * Pagcapótol, pagcatártad.
Tajada. = Hioa, guibay, guioay.
Tajadera. = Sundang ng̃a igataláois, igataja sa bisan onsa. * Papán,
tacop ng̃a icasámpong sa alaguían sa tubig. * V. Cortadera.
Tajadero. = Tartarán.
Tajadilla. = Hioang diótay.
Tajador. = Ang magapótol. * Ang magapáhat sa bisan onsa. * V.
Tajadero.
Tajadura. = Pagcapótol, pagcatácbas, pagcatígbas.
Tajamar. = Cahoy ng̃a balicó ng̃a ipahaáng̃ay sa mg̃a dolong sa mg̃a
sacayán. * Cota sa lugar ng̃a tubígan sa pagcasólog, sa pagpogóng sa
cabahá sa maong tubig.
Tajante. V. Tajador.
Tajaplumas. V. Cortaplumas.
Tajar. = Pagpótol, pagpáhat. * Pagtáha, pagtaláois, pagtónggab sa mg̃a
pluma, arón masáyon ang pagsúlat.
Tajo. V. Tajadura. * Pagcataláois, pagcatónggab, pagcatája sa mg̃a
pluma. * Tartarán.
Tajon. = Yota ng̃a guitobóan ang mg̃a bató sa pagbúhat sa apog. *
Tartarán.
Tajuela. = Lingcoránan sa usá ca papán ng̃a guibotáng̃an sa opát ca tiil.
Tal. = Coan. * Magsáma, maíng̃on.
Tala. = Pagcapótol, pagcatagá sa mg̃a cahoy sa mg̃a buquid, sa mg̃a
solóp. * Pagcacaíng̃in. * Pagcabúncag, pagcagubá, pagcadáot,
Pagcaláglag sa mg̃a longsod ug sa mg̃a Cabalánan. * Dula sa mg̃a
báta.
Talabarte. = Bacos ng̃a guitáod sa haoac ng̃a pagabitáyan sa espada.
Talador. = Ang magadáot, ang magagubá, ang magaláglag.
Taladrador. = Ang magalócob, ang magapabohó.
Taladrar. = Pagbohó, paghilihór, paglócob. * Pagsábot, pagtúquib sa
bisan onsa ng̃a halálom.
Taladro. = Hilihód, locob, barena.
Talmera. = Cahoy ng̃a pagabotáng̃an sa bisan onsa ng̃a pagalupálan,
pagadoghóan, pagaadtóan sa mg̃a salapáti, arón masáyon ang pagpusil
caníla. [321]
Tálamo. = Higdáan sa mg̃a bag-ong quinasál.
Talanquera. = Dingding, bongbong sa mg̃a papán, ng̃a pagasalípdan. *
Dalángpan.
Talante. = Nauong, baihon, pagcabútang. * Pagbúot, gugma, caíbog. *
Pagcabótang ng̃a caugalíng̃on sa pagbúhat sa bisan onsa.
Talar. = Bisti ng̃a hatáas ng̃a muábot hasta sa mg̃a ticúd. * Pagtagá,
pagpótol sa mg̃a cahoy, pagcaíng̃in. * Paggobá, pagdáot, pagsónog,
pagláglag sa mg̃a cabalánan. * Pagcúha, pagíbot.
Talco. = Tolotumbága ng̃a nagacaláin lain ug color ug mahínlo caáyo,
ng̃a masáyon pagbúlag bulágon sa pagcadágoay sa mg̃a dahon. *
Tumbága ng̃a binácbac.
Talega. = Puyo puyo. * Ang guisulód ug guitipígan sa puyo puyo. *
Ang mg̃a salá ng̃a itúg-an sa mocompisál. * Ang usá ca libo ca pisos.
Talego. = Puyo puyo ng̃a hatáas ug haíctin. * Táuo ng̃a oaláy caang̃áyan
sa iang laoas ug sa iang haoac.
Talento. = Pagcaálam, pagcabátir, pagcaboótan, &c. * Hatag ng̃a
calágnon, ng̃a guitógot sa Dios sa iang mg̃a binúhat, ng̃a ang mg̃a
táuo. * Ang ihibaló.
Talentoso. = Ang may talento.
Talion. = Castigo ng̃a guibútang sa mg̃a saláan, ng̃a magsáma sa cadáot
ng̃a guibúhat nila.
Talionar. = Pagpasáquet sa castigo sa talion.
Talisman. = Timáan, táuo táuo ng̃a pagatohóan sa mg̃a dioatáhan. *
Quinaarmánon sa mg̃a pagtolón-an ug sa batásan sa mg̃a moros.
Talon. = Ticód. * Ang panit sa sapin ng̃a magatábon sa ticúd.
Talonear. = Paglacát sa madalí caáyo.
Talonero. = Tagía sa halapítan.
Talonesco. = Ang nahatong̃ód sa mg̃a ticúd.
Talparia. = Hubág ng̃a motoróc sa olo.
Talque. = Lapoc ng̃a binúhat sa yota ng̃a maíng̃on ing̃on sa greda.
Talla. = Pagcaliloc. * Salapí ng̃a icalúcat sa gripreso con sa bihag. *
Timbang sa bisan onsa.
Tallado. = Saya sa mg̃a babáye. * Bien ó mal. = Táuo sa maáyo con sa
daótan ng̃a baihon, pagcabótang con pagcatíndog.
Tallador. = Ang magalíloc.
Talladura. = Pagcalíloc.
Tallante. = Ang magapótol.
Tallar. = Buquid ng̃a guitobóan sa mg̃a cahoy ng̃a maáyo na ng̃a
pagatagáon. * Paglíloc. * Pagbaraja sa magasugál sa monte.
Tallarin. V. Fideos.
Tallarola. = Capandáyan ng̃a magámit sa mg̃a haláblan ng̃a pagaháblan
sa panápton ng̃a guing̃álan ug terciopelo.
Talle. = Baihon, pagcabótang sa laoas, pagcatíndog. * Haoac. * Dagoay
sa mg̃a bisti. * V. Modo hasta casaráng̃an. * Calaínan sa bisan onsa.
Tallecer. V. Entallecer.
Tallecillo. = Pagcabótang sa laoas, pagcatíndog, baihon ng̃a
molomalágsot, ng̃a díli ang̃ay caáyo.
Taller. = Baláy, lugar ng̃a pagabuhátan sa bisan onsa. * Escolahán ng̃a
pagatón-an ug pagtorlóan sa mg̃a táuo. * Sanggáan, bolotáng̃an sa mg̃a
prasco ng̃a sinórlan sa mg̃a salsa ng̃a nagacaláin lain.
Tallista. V. Tallador.
Tallo. = Orlot.
Tallon. V. Taberna.
Talludo. = Ang orlótan caáyo, ang may dagcóng orlot. * Ang motóbo
caáyo, ang hatáas. * Ang maánad sa daótan ng̃a batásan.
Tamándoa. = Mananáp sa Perú, ng̃a maíng̃on ing̃on sa baboy ug
tigcáon sa mg̃a hormigas. [321]
Tamañamente. = Maíng̃on sa pagcadagcó sa lain ng̃a butang.
Tamañico, ca, llo, lla, to, ta. = Ang diótay, ang dagcó.
Tamañito. = Ang guicalisáng̃an, ang mahárloc, ang guiculbáan, ang
nacógmat.
Tamaño. = Pagcadagcó, pagcagántong sa bisan onsa. * Ang diótay.
Támaras. = Bong̃a ng̃a guing̃álan ug dátiles sa bulig pa. * Mg̃a
sológnod ng̃a magamáy caáyo.
Tamarindo. = Cahoy ug ang iang bong̃a ng̃a ang sambag.
Tamarriquito ó Tamarrusquito. = Diótay uyámot.
Tamba. = Habol sa higdáan.
Tambalear. = Pagalipólong. * Pagoánglo oanglo, pagsampáray.
Tambaleo. = Pagcaalipólong. * Pagcaoánglo oanglo, pagcasampáray.
Tambanillo. = Dayan dayan sa mg̃a buhat sa cota.
Tambarillo. = Calaínan sa caban caban.
Tambesco. = Duyan sa mg̃a báta.
Tambien. = Opód, osáb, ing̃on man opód.
Tambo. = Halapítan.
Tambor. = Tamból. * Ang magabásal sa tamból. * Sanglágan sa capé. *
Ang solód ng̃a guibútang sa lain ng̃a solód. * Agágan sa asúcar.
Tamborete. = Cahoy ng̃a guipahaáng̃ay sa mg̃a tomóy, sa mg̃a talároc
sa mg̃a sacayán, ug ng̃a mahímo ug calig-ónan sa mg̃a mastelero ng̃a
guisúmpay.
Tamboril. = Tamból ng̃a diótay ng̃a pagagamíton sa mg̃a mulópio sa
mg̃a longsod sa mg̃a pagsabáy.
Tamborilada. = Pagcahágbong, pagcaósdac sa sampot. * Pagcapócpoc
sa camót, sa olo.
Tamborilazo. = Idem.
Tamborilear. = Pagbásal sa tamból. * Pagdáyeg ug maáyo sa bisan
cansa, sa pagbántog sa iang mg̃a quinaárman. * Pagtopóng sa mg̃a
letra sa marca sa pigsánan sa imprenta.
Tamborilero. = Táuo ng̃a may opicio sa pagbásal sa tamból.
Tamborilete. = Papán ng̃a laro sa pagcadagcó sa usá ca dapal ug sa
guibágon sa usá ca torlo, ng̃a icatopóng sa mg̃a letra sa marca sa mg̃a
pigsánan sa imprenta.
Tamborilillo. = Tamból ng̃a diótay caáyo, ng̃a duláan sa mg̃a báta.
Tamboritear. V. Tamborilear.
Tamiz. = Agágan sa mg̃a binócboc.
Tamo. = Agbon, dagámi ng̃a magamáy caáyo.
Tampoco. = Díli osáb, díli opód.
Tamujo. = Tanóm ng̃a tuncan.
Tan. = Magsáma, maíng̃on. * Tonóg sa mg̃a tolónggon. * Ang ting̃og
nila.
Tanaceto. = Tanóm.
Tanda. = Pagcaílis, pagcaólus, pagcapúle. * Buhat sa usá ca tibúoc ng̃a
aldao. * Pila ca buoc ng̃a táuo con mananáp ng̃a nanagbóhat. *
Cadaghánan sa mg̃a pagbúnal, sa mg̃a paghámpac.
Tanganillo. = Bató, cahoy, &c., ng̃a guitongtóng̃an sa bisan onsa.
Tanganillas (en). = Sa pagcaoaláy calig-ónan, sa catáhap, sa catahápan.
Tángano. = Bocóg con cahoy ng̃a hamóbo ng̃a pagatongtóng̃an sa
salapí, ug silbi sa pagsugál sa mg̃a táuo.
Tangente. = Ang muábot, ang modápat.
Tangible. = Ang arang cubílon, ang mahímo ng̃a pagahicápon.
Tangidera. = Pisi ng̃a dagcó ng̃a magámit sa mg̃a sacayán.
Tango. V. Tángano. [322]
Tantarantan. = Tonóg sa tamból con pagabáslan sa masóbsob, sa
mabános ng̃a pagtóctoc. * Pagpócpoc sa pagcacálit.
Tanteador. = Ang magatándi, ang magatándig.
Tantear. = Pagtándig, pagtándi. * Pagtimáan sa mg̃a tantos sa mg̃a
pagsugál arón hibalóan ang táuo ng̃a macadáog. * Pagsúsi, paghíling
sa bisan onsa. * Pagsógor sa pagbárlis sa mg̃a pagpíntal. * Pagpálit sa
usá ca hias, baláy, &c., sa maong bili ng̃a guihátag ug guipálit sa lain,
tong̃ód sa gahóm ng̃a guitógot sa batásan sa mg̃a leyes, usáhay, sa mg̃a
caubánan, &c.
Tanteo. = Pagcatándig, pagcatándi sa usá ca butang sa lain ng̃a butang.
* Isip sa mg̃a bató, sa mg̃a tantos ng̃a guidáog sa mg̃a pagsugál. *
Pagcabáyad tong̃ód sa bisan onsa ng̃a hias, baláy, &c., sa maong
bayad ng̃a guipálit sa lain. * Gahóm ng̃a guipanógot sa mg̃a leyes, sa
batásan, usáhay, sa obán ng̃a mg̃a tauo, arón moángcon sila sa mg̃a
hias, mg̃a baláy, &c., sa maong bale ng̃a guipálit sa lain. * Paghúna
húna sa pagcaboótan arón macúha ang tuyo ng̃a guipanghináot. *
Sinógdan sa mg̃a barlis ng̃a ióna sa mg̃a pagpíntal.
Tanto. = Pagcadagcó sa bisan onsa. * Hinúad sa bisan onsang sulat. *
Bató ng̃a silbi sa pagtimáan sa mg̃a pagdáog sa mg̃a sugál.
Tañedor. = Ang magacáblit, ang magatáihop sa mg̃a tolónggon.
Tañer. = Pagcáblit, pagtáihop sa mg̃a tolónggon. * Pagbágting.
Tañido. = Ting̃og sa mg̃a tolónggon, sa mg̃a campana, &c.
Tapa. = Tabon, taclob sa mg̃a caban, sa mg̃a baul, &c.
Tapabalazo. = Songsong sa mg̃a bohó ng̃a guibúhat sa mg̃a bala sa
mg̃a quilid sa mg̃a sacayán.
Tapaboca. = Sagpá, sumbag sa bába, sa camót ng̃a binúclar. * Polong
ng̃a icapahílom sa lain ng̃a nagasuguílon.
Tapada. = Babáye ng̃a magadóngdong ug maáyo, arón díli sia hiílhan.
Tapadera. = Taclob sa mg̃a saro, sa mg̃a colon, &c.
Tapadero. = Taclob sa bisan onsa.
Tapadillo. V. Cobertizo.
Tapadizo. = Pagcatábon, pagcadóngdong sa mg̃a babáye, arón díli sila
hiílhan.
Tapador. = Ang magatáclob, ang magatábon, ang magasóngsong. * V.
Tapadera.
Tapadura. = Pagcatábon, pagcasóngsong, pagatáclob.
Tapafunda. = Tabon sa mg̃a pistola, sa mg̃a pusil ng̃a diótay.
Tapamiento. V. Tapadura.
Tapapies. = Bisti ng̃a hatáas, ng̃a muábot hasta sa mg̃a tiil.
Tapar. = Pagtábon, pagtáclob, pagsóngsong. * Pagcágon cagon.
Taperujarse. = Pagtábon sa mg̃a babáye sa ilang nauong, sa oaláy
caang̃áyan.
Taperujo. = Tabon ng̃a daótan.
Tapetado. = Color ng̃a molomaítom.
Tapete. = Baníg ng̃a diótay. * Tabon sa mg̃a lamesa, sa mg̃a caban, &c.
Tapia. = Pared, bongbong sa lonlon ng̃a yota ng̃a dinásoc ug maáyo.
Tapiador. = Ang magabúhat sa mg̃a tapia.
Tapial. = Hormáhan sa pagbúhat sa mg̃a tapia.
Tapiar. = Paglibót, paglícos sa bisan onsang lugar, sa mg̃a pared, sa
mg̃a cota sa lonlon ng̃a yota ng̃a dinásoc ug maáyo.
Tapicería. = Cadaghánan sa mg̃a panápton sa igagáma, sa hilo sa
buláoan con sa salapí, ng̃a guibúlac bulácan ug guinooátan sa mg̃a
magacaláin lain ng̃a [322]dagoay. * Solód ng̃a pagatipígan sa mg̃a
panápton ng̃a guiíng̃on carón.
Tapicero. = Ang magahábol sa mg̃a panápton ng̃a guiíng̃on carón, ug
ang magabántay niána.
Tapiería. = Cadaghánan sa mg̃a tapia.
Tapioca. = Almidól ng̃a maputí caáyo, sa América.
Tapirujarse. V. Taperujarse.
Tapirujo. V. Taperujo.
Tapiz. = Panápton ng̃a dagcó sa balahíbo sa mg̃a carnero con sa
igagáma, ug usáhay sa hilo sa buláoan con sa salapí, ng̃a guibólac
bolácan ug guinooátan sa mg̃a dagoay ng̃a nagacaláin lain.
Tapizar. V. Entapizar.
Taplo. = Pinggan.
Tapon. = Songsong.
Tapsia. = Tanóm.
Tapujarse. = Pagtábon sa nauong.
Tapujo. = Pagcatábon sa nauong. * Bisan onsang polong ng̃a icapaligás
ligás. * Sa matúod.
Taque. = Pagcatonóg, pagcabánha sa mg̃a yaoíhan sa pagyáoe sa mg̃a
tacop. * Pagcatóctoc sa mg̃a pultahán.
Taquigrafía. = Quinaárman sa pagsúlat sa pagcatúlin caáyo, sa
paggámit sa mg̃a barlis ug mg̃a timáan ng̃a masáyon pagabuháton.
Taquigráfico. = Ang nahatong̃ód sa taquigrafía.
Taquígrafo. = Ang maálam sa taquigrafía.
Taquin. = Malimbóng̃on, malilímbong.
Taquinero. = Sogaról sa sugál ng̃a guing̃álan sa taba.
Tara. = Ang bahin sa timbang ng̃a macúha sa bisan onsa ng̃a
pagatimbáng̃on, tong̃ód sa cabóg-at sa mg̃a pisi, sa mg̃a cajon, sa mg̃a
balóyot, sa mg̃a puyo puyo ng̃a hingsórlan sa mg̃a manggar. * Palito,
cahoy ng̃a pagasulátan sa mg̃a número, arón díli hicalímtan ang isip sa
tagsa tagsa ca pagtímbang sa bisan onsa ng̃a pagatimbáng̃on.
Taracea. = Pagcasinámbag, pagcasácot sa mg̃a color ng̃a nagacaláin
lain sa bisan onsa ng̃a pagabuháton sa mg̃a cahoy, sa mg̃a bató, &c.
Taracear. = Pagbúhat sa bisan onsa, sa pagsácot sa mg̃a cahoy, sa mg̃a
bató, &c., ng̃a nagacaláin lain ug color.
Taragallo. = Cahoy ng̃a guibítay sa liog sa obán ng̃a mg̃a mananáp.
Taragozo. = Longsod.
Taragozajida. = Longsod ng̃a dagcó, ciudad.
Tarambana. = Táuo ng̃a boang boang, ng̃a cundátan caáyo.
Tarando. = Mananáp ng̃a maíng̃on ing̃on sa usá.
Tarángana. V. Morcilla.
Tarantela. = Sones ng̃a oaláy caang̃áyan.
Tarántula. = Calaínan sa laoa laoa ng̃a himáac ug malála caáyo.
Tarantulado. V. Atarantado.
Tarara. = Ting̃og sa bodyong, sa trompeta.
Tararira. = Calípay ng̃a sináctan sa mg̃a pagbánha ug mg̃a pagsínggit.
* Táuo ng̃a cundátan.
Tarasca. = Dagoay sa saoa, sa bitin. * Babáye ng̃a malágsot, candátan
ug sa maísog ng̃a gaoi.
Tarascada. = Pagcapáac, pinaácan. * Polong, balíbad ng̃a maháit ug
maísog.
Tarascar. = Pagpáac, pagsámar sa mg̃a ng̃ipon.
Taravilla. = Tranca sa mg̃a tacop. * Bilic bilic. * Táuo ng̃a
hinuguilánon caáyo, ng̃a mamólong sa oaláy casayóran ug cahológan.
* Tabían.
Taray. = Cahoy.
Tarazar. V. Tarascar. * Pagsámoc. * Pagpalisód, pagpayógot.
Tarazo. = Ang bahin ng̃a napótol, ng̃a nabúlag sa bisan diin, pinótol sa
bisan onsa.
Tarbea. = Solód ng̃a dagcó. [323]
Tardador. = Ang madúgay, ang magadúgay.
Tardanaos. = Isda.
Tardanza. = Pagcadúgay, pagcaláng̃an lang̃an.
Tardar. = Pagdúgay, pagláng̃an lang̃an.
Tarde. = Hapon. * Sa túig, sa tiempo ng̃a díli na mao, ng̃a díli macaígo.
Tardecica, ta. = Cagabihíon, harúul sa pagcasálop sa adlao.
Tardepiache. = Sa pagcadúgay caáyo, sa díli na tiempo.
Tardíamente. = Idem.
Tardío. = Ang madúgay sa pagábot. * Mahináyon, madugáyon.
Tardo. = Madugáyon, mahináyon. * Borong, ang díli macasábot.
Tardon. = Ang madúgay caáyo sa pagbúhat sa bisan onsa.
Tarea. = Tilía. * Buhat ng̃a pináhat, bináhin sa mg̃a magtotóon sa ilang
mg̃a tinón-an. * Cacúgui sa bisan onsang buhat ng̃a canúnay.
Targum. V. Interpretacion.
Tarida. = Calaínan sa sacayán.
Tarifa. = Papel ng̃a sinolátan sa mg̃a bale sa bisan onsa ng̃a ibalígya, ug
sa mg̃a derechos ng̃a ibáyad sa tong̃ód niána.
Tarima. = Tolónban, tonbánan sa mg̃a cahoy. * Tinócod sa mg̃a papán,
ng̃a pagabotáng̃an sa mg̃a tiil.
Tarin. = Sicaoálo.
Tarina. = Pinggan ng̃a dagcó, sucarán.
Tarja. = Cahoy ng̃a pagabarlísan sa pagtimáan sa mg̃a otang sa mg̃a
táuo ng̃a mamálit sila sa bisan onsa sa pagcainótang.
Tarjador. = Ang magatimáan sa mg̃a otang, sa pagbárlis sa tarja.
Tarjar. = Pagtimáan sa mg̃a otang, sa pagbúhat sa mg̃a barlis sa cahoy
ng̃a guitagána niána.
Tarjero. V. Tarjador.
Tarjeta. V. Tarja. * Papel ng̃a diótay ug pino, ng̃a sinolátan sa ng̃alan sa
nagadála, ng̃a ibílin sa mg̃a baláy sa táuo ng̃a pagaduáuon unta, ug ng̃a
oalá hiabótan sa ila, con ng̃a guipadála sa mg̃a ila sa adlao ng̃a
guicatauóhan nila.
Tarquía. V. Tarja.
Tarquin. = Ang yánang, ang lapoc, ang hugao ng̃a nahabílin sa lugar
ng̃a guibaháan sa tubig.
Tarquinada. = Pagcalógos sa bisan cansang babáye sa pagcasalá canía.
Tarreñas. = Mg̃a batóng manípis ng̃a guisócsoc sa mg̃a báta sa mg̃a
torlo sa ilang mg̃a camót sa pagpatonóg caníla.
Tarro. = Sorlánan sa yota ng̃a masínao, ng̃a pagabotáng̃an sa mg̃a
matám-is. * Panácsan ng̃a pagagamíton sa mg̃a baquero sa pagpagátas
sa mg̃a carnerong baye ug sa mg̃a canding.
Tártago. = Tanóm. * Calisód, cayógot. * Pagtíao ng̃a mabóg-at.
Tartajear. = Pagpamólong sa pagtaguílis sa obán ng̃a mg̃a letra sa mg̃a
polong.
Tartajoso. = Yong̃it.
Tartalear. = Pagcoróg coróg. * Paglíhoc sa madalí caáyo. * Paglísang,
pagcólba.
Tartamudear. = Pagyóng̃it, pagtóna tona.
Tartamudo. = Yong̃it, ang magatóna tona sa pagpamólong.
Tartana. = Sacayán ng̃a diótay. * Coche ng̃a guiátpan.
Tartáreo. = Ang nahatong̃ód sa impierno.
Tártaro. = Lalog sa bino ng̃a nahadócot sa mg̃a quilid ug sa sampot sa
mg̃a sodlánan.
Taruga. = Mananáp sa Indias.
Tarugo. = Tutóc.
Tas. = Landasán sa pagbácbac sa salapí, sa buláoan, &c. [323]
Tasa. = Ang bili ng̃a guipabíli sa mg̃a ponóan sa bisan onsa ng̃a
ibalígya. * Socod, batacán.
Tasacion. = Pagcabíli, pagcabótang sa bale sa bisan onsa ng̃a ibalígya.
Tasadamente. = Sa pagsócod. * Sa pagcahápit.