21/11/2016

Xử lý số tín hiệu

DFT&FFT

Chuỗi Fourier rời rạc

(Discrete Fourier series-DFS)

Cho tín hiệu x(n)rời rạc tuần hoàn với chu kỳ N

N 1 2πk n
x ( n)   ~
j
~ ak  e N

k 0

Với 2πk n
1 N 1 j
a~k   ~ x(n)  e N
N n 0

1
 21/11/2016

Biến đổi Fourier rời rạc

Discrete Fourier Transform (DFT)
3

Biến đổi DFT N-điểm cho tín hiệu tuần hoàn

chu kỳ N N 1
x n e  j 2kn/ N , k  0,1,2,..., N  1
~
DFT X (k )   ~
n 0
N 1
Đặt
WN  e  j 2 / N  ~
X (k )   ~ x n .WNkn
n 0

IDFT N 1
x n    X k W
~ 1 ~  kn
N , n  0,1,2,..., N  1
N k 0

 Biểu diễn DFT dưới dạng ma trận.

N 1

 ~x n.W
~
X (k )  N
kn
~
x (n).WN
n0

 X~ (0)   ~x (0)  WN0 WN0 WN0  WN0 

 ~   ~   0 ( N 1) 
~x (n)   x (1)  WN WN
1
WN2  W 
X (k )  
~ X (1)  N

      WN  WN0 WN2 WN4  WN 2 ( N 1)


~  ~        
 X ( N  1)  x ( N  1)  0 
WN WN( N 1) WN2 ( N 1) WN( N 1)( N 1) 

2
 21/11/2016

Biến đổi Fourier rời rạc

Discrete Fourier Transform (DFT)
5

 Ví dụ 1: Cho x(n)= (n).

a) Hãy vẽ ~ x ( n) 4
b) Hãy tìm và vẽ
~
X (k ) 4

~
Ví dụ 2: Cho dãy tuần hoàn x ( n)

~ 1 0  n  4
x ( n)  
0 5  n  9

Tính chất biến đổi Fourier rời rạc

6
 Tuyến tính:
~ ~ ~
x1 (n)   X 1 (k ), ~
DFT
x2 (n)  X 2 (k )
DFT

~ ~
a~
x1 (n)  b~
x2 (n) 
FT
aX 1 (k )  bX 2 (k )
 Với điều kiện chu kỳ của 2 tín hiệu là N
 Trễ ~ ~
x (n)  X (k )
DFT

~ ~
x (n  n0 ) WN kn0 . X (k )
DFT

~ ~
x (n  n ) 
0 W kn0 . X (k )
DFT
N

3
 21/11/2016

Tính chất biến đổi Fourier rời rạc

7

~ ~
 Đối xứng: x (n)   X (k )
DFT

~ ~
x (n)   X (k )
DFT

~ ~
x  (n)   X  (k )
DFT

~ ~
x  (n)   X  (k )
DFT

1 ~ ~
 Suy ra: Re[ ~
x (n)]  [ X (k )  X  (k )]
DFT

2
j ~ ~
Im[~x (n)]  [ X  (k )  X (k )]
DFT

Tính chất biến đổi Fourier rời rạc

8

 Tích chập:
 Tuyến tính: x3 (n)  x1 (n) * x2 (n)

  x (m).x (n  m)
m  
1 2

~ ~
 Tuần hoàn: x3 (n)  ~
x1 (n)( * ) N ~
x2 (n)
N 1
 ~ x (m).~
m 0
1x ( n  m)
2

~ ~ ~
 X 3 (k )  X 1 (k ). X 2 (k )

4
 21/11/2016

Biến đổi Fourier rời rạc

Discrete Fourier Transform (DFT)
9

 Biến đổi DFT N-điểm cho tín hiệu không tuần hoàn
có độ dài là M.
N 1
X (k )   xn e  j 2kn/ N , 0  k  N 1
n 0
N 1
 Hoặc X ( k )   xn .WN
 j 2 / N
với WN  e
kn

n 0

Biến đổi Fourier rời rạc

Discrete Fourier Transform (DFT)
10

 Ví dụ 1: Cho x(n)= (n). Xác định DFT của x(n).

 n
1  ,0  n  4
 Ví dụ 2 : Cho x ( n)   4
 0 ,n 

 Hãy vẽ x(n),
~
x ( n) 4 , x (n) 4
 Hãy vẽ x(n-2), ~
x ( n  2) 4 , x ( n  2 ) 4
 Hãy vẽ x(-n) , ~
x (  n) 4 , x (  n) 4

5
 21/11/2016

Biến đổi Fourier rời rạc

Discrete Fourier Transform (DFT)
11

 Ví dụ 3 : Cho hai dãy không tuần hoàn chiều dài hữu hạn
N=4. Hãy tính tích chập vòng chiều dài N=4
 n ,0  n  4
1 
x1 (n) 4   (n  1) x 2 ( n) 4   4
 0 ,n

Các phép biến đổi Fourier

12

2.5
Miền thời gian Miền tần số
2

1.5

T
Periodic 1
0.5

T 0
0
0 1 2 3

time, t
4 5 6 7 8
FS Discrete Xk   x(t)  e  j k ω t dt
(period T)
2.5
Continuous  j t

Aperiodic FT Continuous X( )   x(t)  e
2

1.5
dt
1

0.5

0
0 2 4 6 8 10 12

time, t

2πk n
1 N 1 j
a~k   x(n)  e
2.5

2 N
Periodic DFS Discrete
1.5

0.5
N n 0
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8
(period T)
time, tk 

2.5
Discrete
DTFT Continuous
X()   x(n)  e
n  
 j n

1.5
2

Aperiodic
2πk n
1 N 1
1

j
DFT a k   x(n)  e
0.5

0
0 2 4 6
time, tk
8 10 12
Discrete ~ N
N n 0

6
 21/11/2016

Giải thuật biến đổi Fourier nhanh

Fast Fourier Transform (FFT)
13

 Tính trực tiếp DFT N – điểm của x(n):

Tổng quát: X(k) và x(n) là số phức:

N 1
 2kn 2kn 
X R k     xR n  cos  xI n sin
n 0  N N 
N 1
 2kn 2kn 
X I k     xR n sin  xI n  cos
n 0  N N 
Tính trực tiếp cần:
• 2N2 phép tính hàm lượng giác
• 4N2 phép nhân thực Chi phí tính
• 4N(N-1) phép cộng thực toán lớn

Giải thuật biến đổi Fourier nhanh

Fast Fourier Transform (FFT)
14

 Đặt WN  e  j 2 / N
N 1

 X k    x(n)WNnk
n 0

 Tính đối xứng: W Nk  N / 2  W Nk

 Tính tuần hoàn:
W Nk  N  W Nk
WN2 k  W Nk
2

7
 21/11/2016

Giải thuật biến đổi Fourier nhanh

Fast Fourier Transform (FFT)
15

 Xét chuỗi x(n) = {x(0), x(1)}

 FFT 2 điểm của x(n):

X (0)  x(0)W20  x(1)W20  x(0)  x(1)

X (1)  x(0)W20  x(1)W21  x(0)  x(1)
(Lưu ý: W2 = 1)

x(0) X(0)

1 Bướm
(Butterfly)

x(1) X(1)
-1

Giải thuật FFT phân chia theo thời gian

(Decimation in time – DIT)

16
 Xét chuỗi x(n) có chiều dài N = 2K
 Đặt g(n) = x(2n)  g(n) = {x(0), x(2), … }
 Đặt h(n) = x(2n + 1)  h(n) = {x(1), x(3), …}

 DFT N điểm của x(n):

N
X (k )  G (k ) W NkH (k ) , k  0,1,..., 1
2
N N
X (k  )  G (k ) W Nk H (k ) , k ,..., N  1
2 2

 G(k), H(k) : DFT N/2 điểm của g(n), h(n)

8
 21/11/2016

Giải thuật FFT phân chia theo thời gian

17
g(0) G(0)
X(0)
g(1) G(1) WN0
X(1)
WN1 k =0
FFT N/2

điểm
N/2 -1
g(N/2 -1) G(N/2 -1)
X(N/2-1)
WNN / 21

h(0) H(0)  WN0

X(N/2)
h(1) H(1)  WN1
X(N/2 + 1) k = N/2
FFT N/2 
điểm N-1

h(N/2 -1) H(N/2 -1)  WNN / 21

X(N – 1)

Giải thuật FFT phân chia theo thời gian

18
 FFT 8 điểm phân chia theo thời gian

X(0)
WN0
X(1)
WN1
X(2)
2
W N X(3)
 WN3 WN3
X(4)
W 1
N
X(5)
W N
2

X(6)
 WN3
X(7)

9
 21/11/2016

FFT 8 điểm phân chia theo thời gian

FFT 8 điểm phân chia theo thời gian

10
 21/11/2016

FFT 8 điểm phân chia theo thời gian

Thứ tự chuỗi x(n) trong pp Decimation – in - time

22

11