NA VAKANOMODI E YAVUDEI NI VEIVAKALIUCI, VEIVAKATURAGATAKI KEI NA VEIDOKAI.

Tevita Vuniwaqa Sakaturu

A00216852
B.Ed (In-Service)
Na noda bula na kawa itaukei e wili ka okati vakalevu e na vosa qo na vakanomodi.E sa rui ka
bibi ka titobu na kena ivakamacala ena noda itovo,noda ivakarau vakavanua kei na noda sala ni
veiwekani.E na tasereki tiko ena volavola qo ni vakanomodi e yavudei
veivakaliuci,veivakaturagataki kei na veidokai.
Meu tekivuna,E na nona ivakamacala oNabobo,( 2013, as cited in Na Vuku Ni Vanua, p.94) ,na
vosa vakavulalei ni vakagagalu na nomo,ka yavu ni vosa na vakanomodi.Na kilananuni qo e
vakamacalataka edua na ka e caka galugalu ka sega kina na vakasausa se na vosa
vakaveitalia.Me vaka e na sevusevu.Na sevusevu e bibi,e rokovi,e tabu ni dua e vosa
vakaveitalaia ni sac aka tiko na sevusevu e loma ni vale se ena rara ni koro,me sa dau oboti oti
sara na yaqona sa qai vakatarai na vosa.Ni vakayacori na veiqaravi vakavanua,e sa vaka e tiki tu
ni noda bula na noda vakanomodi ka me da rogoca ka sarava na veika e caka tiko,qo e wili e na
vosa ni tubetube,na kena ulivi vuqa tale na veika e dau vakayacori e na veiqaravi vakavanua e
na sala muria ga na vakanomodi.Oqo e vakaraitaka ni da vakaliuca na veika e vakayacori tiko,ea
rokova na itutu e qaravi se kidavaki tiko ka da doka tale kina na sala ni kena vakayacori tiko na
itovo vakavanua.
Meu kuria,Na vakanomodi kei na veika e wavoliti keda tu,E veivakadeitaki tale o Nabobo(2013,
as cited in Na Vuku Ni Vanua, p.98) ni dodonu meda dau vakanomodi ni dau lako e na dua na
vanua vou se baravi me da laki qoli se vaqara kakana kina.E dua na kena ivakaraitaki e na nodra
lako na marama ni vugalei me ra laki tobo kuka,e dodonu me rad au vakanomodi ka galu de na
qai sega ni rawa vinaka na inaki ni nodra lako.E matata vinaka tu ni oqo e ivakaraitaki ni nodra
rokova na vanua ka me kua na vakasausa de ra na qai kida na kuka se qari.E da sema tale ga na
kawa itaukei kin a veika e wavolivoliti keda tu me vaka na na vanua vakatabui,iyavu ni koro
makawa,idrodro ni ivalu e na gauna e liu kei na vuqa tale na vanua e da kila ni dodonu me da
rokova ka me da vakamanamanataka me rawa ni mana tiko ga.
Meu tomana,Na vakanomodi kei na vuvale.E na nona i vakamacala o Jone Bainivalu (J.
Bainivalu,veitarotarogi e matanavotu,Julai,31,2023),e dua na turaga yabaki 88 ni
Nasukamai,Ra.E vakadeitaka o koya ni vakanomodi kei na bula ni vuvale erau veiwekani
voleka.E rawa ni laurai votu ena sala ni veivosaki e na loma ni vuvale.Na gone ena sega ni siova
na qase,na marama e na rokova na watina ka na vakavurea e vuqa na veika e vinaka e na loma
ni vuvale.E tomana o Bainivalu ka kaya,ni oqo e dau sala vata toka kei gaunisala ni nbodra
veikacivi ni vakarokoroko ma e vaka na Tutua,Tako kei na Lavo,e ra kaciva na watidra e na
ikacikaci rakorako me vaka na tinai Timoci ka ivakaraitaki ni nodra rokovi ira na watina,era na
qai vakaliuci ira ni ra iliuliu ni vuvale ka sucu sara kina na veidokai.
Meu Tinia,Na Vakanomodi e tiki bibi ni noda bula vakavanua.E umana na vakasama ni noda
rokova ka doka na veiqaravi vakavanua,na vanua vakatabui kei na noda veirokovi e na loma ni
vuvale.E sa bibi kina me da vakadeitaki keda kei na vanua e da sema kina me rawa ni da kila na
bibi ni yavunivosa oqo na nomo.Me vaka e ra dau matlia kina eso na vanua vakaturaga e Viti e
na kena matanataki e na veisoqo vakavanua eso.Sa yaga me vakadeitaka ni vakanomodi e
yavudei ni veivakaliuci,veidokai kei na veivakaturagataki.
Ivurevure ni tukutuku
Nabobo, U.N. (2013). Na Vakanomodi. Tupeni Baba,Emitai Boladuadua,Tevita Ba,Wsevina
Vtuloka (Ed.), Na Vuku Ni Vanua: Wisdom of the Land (pp. 94). Native Academy Publishers.
Nabobo, U.N. (2013). Na Vakanomodi. Tupeni Baba,Emitai Boladuadua,Tevita Ba,Wsevina
Vtuloka (Ed.), Na Vuku Ni Vanua: Wisdom of the Land (pp. 98). Native Academy Publishers.
Bainivale, J. (2023, July 31st). Veitarotarogi e matanavotu.