ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ (CONSECUTIO TEMPORUM)

Στη λατινική γλώσσα, όταν οι δευτερεύουσες προτάσεις εκφέρονται με υποτακτική

καθορίζουν πάντα σε τι χρόνο θα είναι η υποτακτική τους με βάση τον χρόνο του ρήματος
της κύριας πρότασης από την οποία εξαρτώνται. Πιο συγκεκριμένα, ο χρόνος της
υποτακτικής της δευτερεύουσας πρότασης καθορίζεται από το αν ο χρόνος του ρήματος
της κύριας πρότασης είναι αρκτικός ή ιστορικός.

ΑΡΚΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ:
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ (ΟΡΙΣΤΙΚΗ, ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ)
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ (ΟΡΙΣΤΙΚΗ, ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ)
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ με σημασία Ενεστώτα (ΟΡΙΣΤΙΚΗ, ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ, ΜΕΤΟΧΗ)
ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ (ΟΡΙΣΤΙΚΗ, ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ)

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ:
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ (ΟΡΙΣΤΙΚΗ, ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ)
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ (ΟΡΙΣΤΙΚΗ, ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ)
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ (ΟΡΙΣΤΙΚΗ, ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ, ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ, ΜΕΤΟΧΗ)

ΆΛΛΟΤΕ ΑΡΚΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΆΛΛΟΤΕ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ (ανάλογα με την εξάρτηση):

ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΚΑΙ ΜΕΤΟΧΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΑ ΑΡΚΤΙΚΟΙ < ΑΡΚΤΙΚΟ ΧΡΟΝΟ
ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ ΚΑΙ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ
ΣΟΥΠΙΝΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ < ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΧΡΟΝΟ

ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΜΕ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

ΣΥΓΧΡΟΝΟ
ΠΡΟΤΕΡΟΧΡΟΝΟ
ΥΣΤΕΡΟΧΡΟΝΟ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

I) Μετά από ρήμα εξάρτησης σε αρκτικό χρόνο, η υποτακτική του Ενεστώτα εκφράζει το
σύγχρονο, η υποτακτική Παρακειμένου το προτερόχρονο και η υποτακτική Ενεστώτα της
ενεργητικής περιφραστικής συζυγίας το υστερόχρονο στο παρόν.
π.χ. Rogat quid faciam = ρωτά τι κάνω
Rogat quid fecerim = ρωτά τι έκανα
Rogat quid facturus sim = ρωτά τι πρόκειται να κάνω/ τι θα κάνω

II) Μετά από ρήμα εξάρτησης σε ιστορικό χρόνο, η υποτακτική του Παρατατικού εκφράζει το
σύγχρονο, η υποτακτική του Υπερσυντελίκου το προτερόχρονο και η υποτακτική
Παρατατικού της ενεργητικής περιφραστικής συζυγίας το υστερόχρονο στο παρελθόν.
Rogavit quid facerem = ρώτησε τι έκανα
Rogavit quid fecissem = ρώτησε τι είχα κάνει
Rogavit quid facturus essem = ρώτησε τι επρόκειτο να κάνω/ τι θα έκανα
ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΝΟΝΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ

ΧΡΟΝΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΧΡΟΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ-ΚΥΡΙΑΣ ΚΥΡΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

ΠΑΡΟΝ-ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΚΤΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ

ΣΥΓΧΡΟΝΟ

ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ

ΠΑΡΟΝ-ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΚΤΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ

ΠΡΟΤΕΡΟΧΡΟΝΟ

ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΥ

ΠΑΡΟΝ-ΜΕΛΛΟΝ ΑΡΚΤΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ Ε.Π.Σ.

ΥΣΤΕΡΟΧΡΟΝΟ

ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ Ε.Π.Σ.