Β.

Λεξιλογικά (αιρώ – αιρούμαι):

αίρεση: α) δικαίωμα εκλογής, προτίμηση. β) κάθε δογματική απόκλιση που αντιτίθεται στην
επίσημη θέση της εκκλησίας. γ) προϋπόθεση, όρος, επιφύλαξη.
αιρετικός: α) εκλεγμένος. β) αυτός που ανήκει σε θρησκευτική αίρεση. γ ) αυτός που είναι
δογματικός πολιτικοκοινωνικά.
αναιρώ: ανακαλώ, ακυρώνω, ανασκευάζω.
αφαιρετικός: α) ο κατάλληλος, ο ικανός να κάνει αφαίρεση. β) ο σχετικός με την αφαιρεση.
αφαιρέτης: αυτός που αφαιρεί ή ελαττώνει κάτι,
αφαιρετέος: α) αυτός που πρέπει να αφαιρεθεί. β) ο αριθμός που πρέπει να αφαιρέσουμε από
το μειωτέο.
διαιρώ: α) χωρίζω κάτι σε δυο ή περισσότερα μέρη. β ) κάνω διαίρεση, χωρίζω αριθμό σε ίσα
μέρη. γ ) προξενώ διχόνοια, διάσπαση.
διαιρέτης: αυτός που διαιρεί, ο αριθμός που καθορίζει σε πόσα μέρη θα χωριστεί ο
διαιρετέος.
εξαιρώ: α) αφαιρώ, αποσπώ. β) κάνω εξαίρεση, δεν υπολογίζω, αποκλείω. γ) απαλλάσσω από
υποχρέωση.
εξαιρετικός: α) ξεχωριστός, εκλεκτός, εξαίσιος, θαυμάσιος. β) υπερβολικός. γ) κρίσιμος. δ )
ασυνήθιστος.
εξαίρετος: εξαιρετικός.
εξαιρέτως: θαυμάσια, υπέροχα, έξοχα.
καθαίρεση: η αφαίρεση του αξιώματος από κάποιον (π.χ. οι στασιαστές στρατηγοί
καθαιρέθηκαν).
προαίρεση: προτίμηση, εκλογή, επιθυμία, επιλογή.
προαιρετικός: αυτός που γίνεται με ελεύθερη βούληση, ο μη υποχρεωτικός.
αυτοπροαιρέτως: με ελεύθερη βούληση.
συναιρώ: συγχωνεύω, ενώνω δύο φωνήεντα μιας λέξης, κάνω συναίρεση.
υπεξαιρώ: ιδιοποιούμαι ξένο πράγμα που μου εμπιστεύθηκαν τη φύλαξή του.
αρχαιρεσία: α) σύσκεψη μελών σωματείου για εκλογή των διοικητικών αρχών. β)
ψηφοφορία.

1. Να αντιστοιχήσεις τις λέξεις της στήλης Α με συνώνυμές τους της στήλης Β:

Α Β
1. αναιρώ α. υπέροχα, έξοχα
2. εξαιρώ β. αφαιρώ, αποκλείω
3. εξαιρετικός γ. αφαιρώ αξίωμα
4.εξαιρέτως δ. εθελούσια
5. καθαιρώ ε. ανακαλώ, ακυρώνω
6. προαίρεση στ. συγχωνεύω
7.συναιρώ ζ. ξεχωριστός, ασυνήθιστος
8. αρχαιρεσία η. εκλεγμένος
9. αιρετός θ. προτίμηση, επιθυμία
10. αυτοπροαιρέτως ι. ψηφοφορία

2. Να συμπληρώσεις τις προτάσεις με την κατάλληλη λέξη από την παρένθεση:

1. Τα μηχανήματα της Νομαρχίας κατεδάφισαν όλα τα ………………. κτίσματα.
(εξαίρετα, προαιρετικά, αυθαίρετα)
2. Στην απολογία του ………………….. με επιχειρήματα όλες τις κατηγορίες.
(υπεξαίρεσε, αναίρεσε, αφαίρεσε
3. Ο θεσμός της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης καθιστά το νομάρχη …………… άρχοντα.
(αυθαίρετο, αιρετό, προαιρετικό)
4. Το αδίκημά του επέσυρε την ποινή της …………………. από το αξίωμά του.
(καθαίρεσης, διαίρεσης, αίρεσης)
5. Όλοι …………….. οι έλληνες πολίτες με την ενηλικίωσή τους υποβάλουν φορολογική
δήλωση.
 (εξαιρετικά, ανεξαιρέτως, αφαιρετικά)
6. Στην προσπάθειά του να διαφέρει από τους άλλους εκφράζει πάντοτε ……………..
απόψεις.
(αιρετικές, προαιρετικές, καθαιρετικές)
7. Στην πράξη 20-5 ο αριθμός 20 λέγεται ……………… .
(αφαιρετέος, αφαιρέτης, διαιρέτης)
8. Στην πράξη 20:5 ο αριθμός 5 λέγεται ……………….. .
(διαιρετέος, διαιρέτης, αφαιρέτης)

Να αντικαταστήσεις τις υπογραμμισμένες λέξεις με συνώνυμές τους παράγωγες του αίρω από
την παρένθεση: [αυτοπροαιρέτως εξαιρετικά αρχαιρεσίες υπεξαίρεση]
α. Οι εκλογές ……………. στο σύλλογό μας γίνονται κάθε δύο χρόνια.
β. Είναι ποινικό αδίκημα και τιμωρείται από το νόμο η κλοπή ………… ξένης περιουσίας.
γ. Το βιβλίο αυτό είναι ιδιαιτέρως ………….. χρήσιμο για τα παιδιά.
δ. Με ελεύθερη βούληση ………………. επέλεξε να πάει εθελοντής στον πόλεμο.

3. Να συμπληρώσεις τις προτάσεις επιλέγοντας την κατάλληλη λέξη από την παρένθεση:
(αιρετικός, αίρεση, συνηρημένος, αναλώσιμα, αναιρώ, καθηρημένος, άλωση, παρανάλωμα,
εξαιρετικός, προαιρετικός, αυτοπροαιρέτως, ευάλωτος, αναίρεση, αρχαιρεσίες, εξαιρούμαι,
υπεξαίρεση)
1. Στη δεύτερη κατάθεσή του ………………. όσα είχε υποστηρίξει στην πρώτη.
2. Μετά την καταδικαστική απόφαση του Εφετείου, άσκησε ……………… στον Άρειο
Πάγο.
3. Στην υπόθεση αρχαιοκαπηλίας των εικόνων είχε αναμιχθεί και ένας ……………….
κληρικός.
4. Σήμερα διδαχτήκαμε το σχηματισμό των ………………… ρημάτων.
5. Ένας από τους μεγαλύτερους ……………….. της ιστορίας ήταν ο Άρειος.
6. Η εταιρία του βρισκόταν σε …………………… θέση όταν υπέγραψε την οικονομική
συμφωνία.
7. Πολλές δασικές εκτάσεις τα καλοκαίρια γίνονται ……………….. του πυρός.
8. Στη γειτονιά μας άνοιξε ένα κατάστημα που πουλάει ……………… υπολογιστών.
9. Η θητεία του Διοικητικού Συμβουλίου παρατάθηκε γιατί δεν ήταν δυνατόν να γίνουν
……………….. .
10. Σε κάθε σχολή υπάρχουν υποχρεωτικά και …………………. μαθήματα.
11. Τα κρασιά της Γαλλίας είναι …………….. ποιότητας.
12. Η ………………… της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους έγινε το 1204 και από
τους Τούρκους το 1453.
13. Όλοι οι συνάδελφοί του έμειναν έκπληκτοι όταν έμαθαν ότι διώκεται για
………………. .
14. Η ………………… των ισχυρισμών του ήταν εύκολη υπόθεση για μένα.
15. Παραδόθηκε στην αστυνομία …………………… .
16. Από το μάθημα της γυμναστικής …………………. όσοι έχουν σοβαρό πρόβλημα
υγείας.

4. Να σχηματίσεις προτάσεις με τις λέξεις:

 αιχμάλωτος
 καθαίρεση
 προαιρετικός
 αίρεση
 καταναλωτής