Professional Documents
Culture Documents
Stephen P. Kershaw - Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı (Salon Yayınları)
Stephen P. Kershaw - Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı (Salon Yayınları)
. . .
YUNAN MiTOLOJiSi
REHBER KİTABI
STEPHEN P. KERSHAW
Kitabın Türkçe yayın hakları Nurcihan Kesim Telif Hakları Ajansı aracılığıyla
Solon Yayınları markasına aittir. Solon Yayınları, ® Eğitim Yoyınevi'nin tescilli
markasıdır. Yoyınevinden izin alınmadan kısmen ya do tamamen alıntı yapılamaz,
kopyalanamaz, yayımlanamaz ve çoğaltılamaz.
ISBN: 978-605-9530-65-1
4. Baskı, Aralık 2019
SALON YAYINLARI
Atokent Moh, Yosemen Sok, No: 4/B Ümroniye/İSTANBUL
Merkez Tel: O (332) 351 92 85
E-Posto: bilgi@solonyoyinlori.com
www.solonyoyinlori.com
Üç Güzelime: Güzel lüleleri olan Lal,
sevimli ayaklan olan Dorothy ve mis kokulu Hebe'ye
İÇİNDEKİLER
Teşekkür XI
Haritaların Listesi IX
Giriş 13
Notlar 538
Dizin 586
HARİTALARIN LİSTESİ
�
sık hikayelerden ortaya çıkan ilginç konulan
açıklamayı dener ve mitleri doğruluklarıyla
birlikte tartı . Truva Savaşı gerçekten oldu mu?
Peki ya Atlanti ? Daha modern çağlarda efsanevi
bulgular nasıl ku ıldı ya da nasıl suistimal
edildi? Bizler, Yunan geleneğinin sadece başka bir
parçası mıyız?
Ol OE 05 us
ou o ,.
E A
EU EV ON UM
MİTLER VE MİTOLOJİ
eşinci yüzyılda yaşamış bir Yunanlının böyle bir
B kitaba muhtemelen ihtiyacı yoktu. Onların mitolojisi,
soludukları hava gibiydi ve bizler ise göreceli olarak
Yunan mitolojisi hakkındaki rehber kitapları bulmakta
da geç kaldık. En önemli derlemeler, MS birinci yüzyılı
işaret eden döneme ait olan Apollodoros'un Kütüphane
adlı eseridir. Bu kapsamlı bir çalışmadır ve son bölümü
eksik olmasına rağmen, bize tam anlamıyla genel bir
bakış olanağı sağlayan bir Epitome (Özet) mevcuttur.
Apollodoros'un eklemek veya çıkarmak için seçtikleri,
günümüz Yunan mitolojisi hakkındaki düşüncelerimizi
tanımlamakta son derece önemli bir role sahiptir. O,
bizi tanrıların yaratıldıkları günden alıp olayın merkezi
olan Truva Savaşı'nın etkenleri dahilindeki Odysseus'a
ve sonrasına kadar götürür. Homeros'un İlyada'sındaki
mitolojik etki, kahramanlar daha eve dönüş yoluna
geçmeden önce zirveye ulaşmıştır. Bu büyük eserlerin
çoğu, İngilizceye düzgün bir şekilde çevrilmiş olarak
kolayca bulunmaktadır:
Aiskhylos
�
rastlantısal septisizmine rağmen birçok mitolojik
hikayeleri yıt altına alan bir gezgindir.
O adam mıdır ki
Kilim dokurken maceralan anlablan,
Herakles ile göreve birlikte giden,
Ve onunla ölüme dek yaşayan
Cesur savaşçı İolaus mudur?
[ ]
...
'Kesinlikle vermemeliyiz.'
'Bazı büyük mitleri özgün olarak düşünebiliriz. Her şeye karşın, ister
büyük, ister küçük olsun, mitleri aynı şekilde özgünleştirebiliriz.
Buna kablıyor musun?'
Sahibi, çirkin ve huysuz bir köle laza aşıkb. Ona verdiği parayla,
köle laz, kendisine ışılblı talalar alırdı ve bu konuda sahibesiyle
yarışırdı. Aşk tannçası olan Afrodit'e durmadan kurbanlar adar ve
kendisini güzel lolması için yalvanrdı. Bir gece Afrodit, köle kıza
rüyasında göründü ve ona şöyle dedi:
Bir diğer halk masalı türü, genellikle tarihte ünlü bir kişiyi
anlatan ve zekice bir yorumla biten anekdot dediğimiz kısa
hikayelerdir. Bunlara örnek olarak bir fırtına sonrasında,
Hellespont, yani günümüzde Çanakkale Boğazı olarak
bilinen yerde inşa ettirdiği köprülerin yıkıldığını öğrenen
Xerxes'in yanıtını görebiliriz:
Birisi bir skholiastikos ile tanıştı ve ona şöyle dedi: 'Bana sattığın şu
köle az önce öldü.' Skholiastikos şöyle yanıtladı: 'Komik bir durum,
benimleyken asla öyle şeyler yapmazdı!' 21
/yonya Denizi
o IOOmıl
o ISOkm
o
QJ
Ll M N I
BOZCMvA �
Misya
Frigya
�
�
�
(/ •Bergama
Ege Denizi
�
�KYROS �
�d
�
�
Lıdya
K
.'O
�
*
.. Spıl Dağı
�
�
J� �
�
�
.D
DE?ost>\)NA>;?s �
;:JSERIPHOS
� ;µ
Lıkya
�
\)Kiklad Ada'arı ·"o
el:>
ff
�
o %ti"Ç) ..p �
�
THERA
�
(Santorinı)
C::. o
.
:D�Svd� �
�
�
�
(? �
�
��
KISIM 2
BAŞLANGIÇTAN
KAYIP BİR KITAYA:
· TEMEL YUNAN MİTLERİ
KAOS VE İGDİŞ EDİLM EKTEN
DÜZENE DOGRU: TANRILARIN DOGUŞU
Temel Karakterler
Khaos (Kaos) Başlangıçta
Khaos
1
r -,
Erebos = Nyx Gaia ------·---..-------------,
Eros
Tartaros
1 !
ı- - 1 1 (cinsiyeti yok)
1
i
!
A i ther 1 ------ı
Hemere Moros
Ker
Thanatos
Hypnos
Typhoeus
1
(denizdeki
Ouranos
ı
=
l �
Gaia + Uranos'un Tepeler Pontos
döl)
Rüyalar
1
Hesperides Aphrodite Erinyes Devler Melian
Momos Nymphs
Oizys
Apate
Kikloplar Titanlar Yüz kollu devler
Philotes
Geras
Eris
46 Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı
Gizlenmiş çocuk
Sol elini ileri doğru uzath; aldı sağ eline
Koca uzun sivri uçlu orağı; ve şevkle
Biçti babasının erkekliğini
Ve fırlanp ath onu, bakmadan ardına. 4
Gaia Ouranos
Rheia Kronos
Yunan Hitit
Üç tanrının birbirini izlemesi: üç tanrının birbirini izlemesi: Anu
Uranos (Gök), Kronos, Zeus (fırtına (Gök), Kumarbi (hububat tanrısı),
tanrısı). Teşup (fırtına tanrısı)
APOLLON VE ARTEMİS:
MÜZİK, AŞK VE AVCILIK
Temel Karakterler
Latone/Leto Apollon ve Artemis'in annesi
Apollon Güneş ve kehanet tanrısı, müzisyen, okçu
Artemis (Diana) Apollon'un kız kardeşi, bakire avcı
Orpheus inanılmaz bir müzisyen
Eurydike Orpheus'un sevgili karısı
Hyakinthos Apollon'un aşık olduğu güzel bir genç
Marsyas Bir müzik yarışmasında Apollon'a rakip olan satir
Midas Friglerin Kralı; çok kötü kararlar veren
Orion Kudretli bir avcı; daha sonra bir takımyıldızına
dönüşmüştür.
&ki adı Asteria idi, bir yıldız gibi uçtu cennetten derin hendeklere,
Zeus1a evlilikten kaçarken o zamana kadar albn Leto sana refakat
etmedi: O zaman sen hfila Asteria idin, Delos değil. •
70 Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı
[Prometheus] çaldı
Yorulmak bilmez ateşten ışığı,
Sakladı onu gizlice rezene kovuğuna,
Göğü inleten Zeus yedi kalbini,
Ve hiddetlendi ateşin ışığını görebilmek için
İleri görüşlü insanların arasından.2
il s.
Jil
.g
t-
Q)
c:
ı
<
94 Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı
'İhtiyacın yok
bir kocaya, Atalanta. Sakın kendini tüm erkeklerden istersen.
Fakat kaçış yok bundan. Kendini kaybedeceksin, kendi yaşamını
kaybetmeden.' 18
Fakat evlilik, Atalanta gibi yabani bir kız ıçın zor bir
kurumdu. O ve taze kocası avlanıyorlardı. Zeus ve
Kibele'nin bölgesine geldiklerinde bir günah işlediler.
Orada cinsel ilişkiye girerek tüm dini yasaklan ihlal
ettiler. Ettikleri bu hakareti bir daha tekrar edemesinler
diye, Zeus onlan erkek ve dişi aslana dönüştürdü. Antik
mitoloji yazarlarının açıkladıkları bir inanışa göre erkek
aslanlar, dişi leoparlarla çiftleşir. Kibele onlara merhamet
etti ve savaş arabasına koşum takımı olarak vurdu. Daha
çağdaş bir yoruma göre bu, Yunan toplumsal cinsiyet
Erkek ve Kadının Yaratılışı; Büyük Tufan 99
İ nsanhğın Tanımı
Hesiodos'un Pandora ve Prometheus hakkındaki
hikayeleri hiçbir şekilde anlaşılır değildir ve vurgulama
yoksa kolay kolay 'okunmazlar'. Fakat Yunan hümanizmi
anlama konusunda çok şey barındırırlar. Mitolojik yönden
Hesiodos, bize hayatın neden bu kadar zorluklarla dolu
olduğuna dair bir dizi sebepler sunar. Mekone'de geçen
olaylar, bize antik Yunan varlığını üç alanda açıklar:
Teknoloji (ateş ve sanat), din (kurban adama) ve kültür
(Pandora ve ailesi). Ateş, hikayenin merkezindedir.
Teknoloji, pişmiş yiyecek ve kurban adama için gerekli
araçları sağlar ve kurban, fanilerin tanrılara karşı olan
tutumlarını aydınlatır. Hem ortak bir davranış olarak hem
de tanrıların hilekarlıklarla dolu dünyasına karşı verilen
mücadelede, tanrıların insanlara karşı olan kurnazlıklarını
vurgulayan düzenbazlığın göstergesi olarak görülür.
Hayatın (bir Yunan erkeğinin) tüm sorumlulukları ve
problemleri üzerinde çalışan Hesiodos gördüğü tüm
basloları görebiliyoruz: Hastalık, yaşlılık, evlilik, kadınlar.
Yunanlılar genel olarak kurban adama, ateş ve evliliğe,
insanlığın temel özellikleri gözüyle baktılar. Bunlar,
uygarlığın temel unsurları idi. İnsanların tıpkı hayvanlar
gibi yaşadıkları Yunanistan'ın ilk dönemlerinde, bu
unsurların eksiklikleri görülebiliyordu; bilinen dünyanın
110 Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı
İASON VE ARGONOTLAR;
M EDEİA
Kalbi hızlı atıyordu. Göğsü bir kalkıyor bir iniyordu. Tıpkı bir kazandan
akan suyun ışığını bir evin duvarlanna yansıtıp titremesi gibi; tıpkı hızlı
bir girdabın raksı gibi; yine de bakirenin kalbi göğsünün içinde tir tir
titriyordu.3•
konuştu.32
Eğer gelirsen
Atina'ya, burada sana ait bir bannağın olacak;
Seni ele vermeyeceğim. Fakat önce
Yardım almadan Korint'ten ayrıl; Korintliler de
Benim dostlanmdır ve onlann darılmasını arzu etmem.66
Öldüreceğim oğullarımı.
Kimse onlan benden alamayacak. Yok ettiğimde
İ ason'un tüm evini, ayrılacağım Korint'den
Bir kadın katil olarak, çocuklarımın kanından kaçarak.
Evet, bu suça katlanabilirim, her ne kadar korkum olsa da;
Ama katlanamam düşmanlanmın alaylanna [ ] ...
Aptallığımın farkındayım;
Öfkenin ne kadar gereksiz olduğunu fark ettim. Bu nedenle
hor görmüyorum
Yaptıklannı; yeterince akıllı olduğuna inanıyorum bizim için
yapmış olduğun
Bu yeni evlilikten dolayı ve aptalca davranan ben oldum.
Planlannda sana yardımcı olmalıydım, keyif almalıydım
Gerdek yatağını hazırlarken yeni eşinle birlikte.
Ama biz kadınlar doğamız gereği böyleyiz,
Ama neysek oyuz. 68
Neden söylemeliyim
İnachea lozı, Zeus'un sevgilisi?
Eski tanrılar tarafından
Nitelikler verilen,
Dört toynak, iki boynuz ve bir kuyruk verilen,
Tanrının bahşettiğini istemeyen
Ve aklı başına gelsin diye gönderilen
Bilinmedik coğrafyalara
Nasıl geviş getirildiğini öğrensin diye.
Ve gitti o Argos topraklarına,
Sararmış meralarda atlandı ısırgan otuyla,
Yine de ona aldırış etmediler.
Ama yine de beslenmesine rağmen
Çok arzulamıyorum:
Argos ve Canavar Katilleri 165
Bir zamanlar dev olan Atlas, artık bir dağ idi. Perseus,
ardından doğuya, Kepheus'un kral olduğu Aithiopia'ya
doğru yola koyuldu. Perseus, burada, Kepheus'un kızı
Andromeda'yı, bir deniz canavannın onu yemesi için
bırakıldığı deniz kenanndaki bir kayada zincirlenmiş
olarak buldu. Andromeda, Nereidleri güzellikte geçtiğiyle
böbürlenen Kepheus'un karısı Kassiopeia'ya karşı haddini
aştığı için cezalandınlmıştı. Nereidlerin öfkesini anlayan
Poseidon, ülkeyi sel altında bıraktı ve canavan gönderdi.
Ammon'daki kahin, bu durumun ancak Andromeda'nın
canavara kurban olarak sunulmasıyla düzeltilebileceğini
ileri sürdü. Kepheus, Aithiopialılann bu konudaki baskısını
üzerinde hissetti. Fakat Perseus için bu ilk görüşte aşk
demekti. Kepheus'dan, kızını ona vereceğine dair söz isteyen
Perseus, canavan ancak bu durumda öldürebileceğini
söyledi. Kepheus bu teklifi kabul etti; sözler verildi;
Perseus, canavann üzerinden uçarak ve orağını kullanarak
onu öldürdü ve böylece Andromeda serbest kaldı. Fakat ne
yazık ki mesele burada son bulmadı; çünkü Kepheus'un
erkek kardeşi Phineus zaten Andromeda ile nişanlıydı ve
şimdi de bu evliliği engellemeye çalışıyordu. Perseus, tek
bir hareketle, Phineus ve destekçilerine Medusa'nın başını
gösterdi ve onlan taşa çevirdi. Andromeda ile Perseus'un
gerçekleşen evliliğinden kısa bir süre sonra, Pers krallannın
atası olduğu öne sürülen Perses doğdu.
Mitlerdeki Benzetmeler
Bu mitin bütünlüğü altında yatan bazı ilginç simetrileri
tespit etmek mümkündür. Bu masallarda daha çok salt
eğlenceli hikaye anlatımlan vardır. Örneğin, Danae ve
Andromeda arasında çarpıcı benzerlikler vardır.
D•n•e Andromecl•
Amcası (Proitos) tarafından sürgün Amcası (Phineus) tarafından sürgün
edilmiştir. edilmiştir.
HERAKLES:
KAHRAMANLARI N EN YÜCESİ
Herakles'in Görevleri
Herakles'in On İki Görevi'ndeki sayılar, beşinci yüzyılın
ortalarında belirlenmiş olup muhtemelen Olympia'daki Zeus
tapınağında oluşturulmuşlardır. Pausanias, MS 174 yılında
Olympia'yı ziyaret etti ve tapınağın revakları üzerindeki
metoplara yontulmuş on iki görevin on birinden ve şu an
Olympia'daki müzede sergilenen parçalardan söz eder:
Görevler tamamlanmıştı.
Görevlerin Ardmdan
Tamamladığı Görevleri ve Eurystheus'a karşı yerine
getirdiği yükümlülükleriyle, Herakles, karısı Megara'yı
yeğeni ve yoldaşı olan İolaos'a verdi. Yeni bir eş aradığı
sırada, Oikhalia Prensesi32 olan Eurytos'un güzeller
güzeli kızı İole'ye aşık oldu. Bunun üzerine Eurytos, bir
okçuluk müsabakası düzenledi ve ödül olarak kızını ortaya
Herakles: Kahramanların En Yücesi 207
Siyam ikizleri gibi tek bir bedende birleşen iki ayn beden
gibiydiler ya da ikişer başı, dörder eli ve dörder ayaklan
olan ayn bireylerden oluşuyorlardı. Herakles, bu seferi
sırasında hastalandı ve Molionidlerle ateşkes yaptı. Fakat
Molionidler, Herakles'in hasta olduğunu fark ettiklerinde,
başanlı bir şekilde ordusuna saldırdılar ve bir tasvire
göre, İphikles'i ölümcül bir şekilde yaraladılar. Herakles,
intikam almakta gecikmedi ve Melionidleri, İsthmia
Oyunlan'na gittikleri bir sırada kurduğu pusuda öldürdü.
Herakles artık Elis'in üzerine yürüyebilecekti, şehri ele
geçirebilecekti, Augeias'ı öldürebilecekti ve aynca, her ne
kadar Olimpiyat Oyunlannın MÖ 776 yılında başladığı
bilgisiyle çatışsa da iddialara göre Olimpiyat Oyunlan'm
başlatacaktı.
TH EBAİ VE OİDİPOUS
Libya Poseidon
Oidipous
Pentheus ve Kadmos'un egemenliklerinden sonra
Thebai'nin gücündeki değişimle ve hükümdarların
kesin düzenleri ile ilgili farklı anlatımlar vardır. Yaygın
anlatımlardan biri de aşağıda gösterildiği şekildedir.
Tebal Krallan
Kadmos (Agenor veya Phoinix'in oğlu)
Epigonlar
Tüm bu olanlardan sonra bile, Thebai'de hala yanın
kalmış meseleler vardı. Yedilerin seferinden on yıl
sonra, Epigonlar olarak bilinen oğullan (Sonraki Nesil),
babalannın intikamını almaya karar verdi. Epigonlar şu
şekilde tanımlanmaktadırlar:
1 -- 1
--- ---
. ,- - -ı-
Kerberos Geryon Ejderha Kartal Lema Kimera Nemea Sfenks
(çok başlı (iki başlı (Altın El malan (Prometheus' un Hidrası (aslan/keçi/yılan Aslanı (aslan/kuş/
köpek) köpek) karur) karaci{lerini yer) (çok başlı dan bir canavar) (yarala kadın)
canavar) namaz)
264 Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı
Güzel Sanatlar
Herhangi birinin, Freud'un yorumuna olan tepkisi
'ister komik ister ciddi' olsun veya olmasın, yarattığı
etkiyi inkar etmesinin anlamı yoktur. Oidipous mitinin,
Freud bu konuyu ele almadan önce pek rağbet gördüğü
söylenemezdi.42 Freud'un çalışmalannda kullandığı ve
kendinden önceki döneme ait olan bir eser, İngres'in
Oedipus ve Sfenks (1808) tablosudur. Bu tabloda,
kahraman bir duruş sergileyen ve çıplak olarakbetimlenmiş
Oid.ipous, Sfenks'in mağarasının ağzında beklemektedir.
Mağaranın etrafına, Sfenks'in önceki kurbanlanna ait
kemikler saçılmış vaziyettedir. Ressamın, Sfenks'in
göğüslerini vurgulamasına ve onun hayvani yanlannı
gölgede bırakmasına rağmen, Oidipous'un bakışlannı,
Sfenks'in gözlerinin en derin noktasına kadar diktiğini
görebiliriz. Bu tablo, Freud'u büyülemişti.
ATLAS'DAN HEKTOR'A
Ey Asklepios,
evrensel zevkten filizlenen ve
Phlegyas'ın kızının bana verdiği tann,
kayalık Epidauros'da aşk ile
sarmaladığım güzel Koronis'in
bana verdiği tann. 8
meleği
şeytana dönüştü ve onu yere yıktı [ ]...
Kastor da
geriye doğru bir adım atarak onun kılıç tutan elini kopardı.
Sarsılmış bir halde,
silahını düşürdü ve yiğit İdas'ın uzanarak akrabasını izlediği,
babasının mezarına doğru kaçmaya başladı.
Fa.kat Tyndareus'un oğlu peşinden fırladı ve kılıcını doğruca
böğrüne ve kamının ortasına sapladı. Tunçtan kılıcı,
bağırsaklarını deşti ve
o anda Lynkeus, sendeledi ve yüzüstü yere düştü.
Yavaş yavaş ölürken, gözleri de gittikçe ağırlaşıyordu.'8
ve tannsal Ganymedes;
bu ölümlülerin ırlanda doğan en güzeli ve bu nedenle de
tannlann kendileri için kaçırdıkları, Zeus'un şarap
dökücüsü olsun, ve güzelliğinin hatınna ölümsüzlerin
arasında yer alsın diye.""'
ve sol elinde öreke ile çıknk tutan antik bir ahşap heykel
(xoanon) olan Palladion şeklinde geldi. Athena, Zeus'un
başından doğduktan sonra, bakire bir savaşçı olan Pallas'ın
babası Triton tarafından büyütülmüştü. Fakat Athena ile
Pallas'ın aralannın açıldığı bir sırada, Pallas, Athena'ya
tam vuracakken, Zeus kalkanını kaldırdı. Pallas şaşkına
dönmüştü ve Athena da ona ölümcül bir darbe vurdu.
Yaptığından pişmanlık duyan Athena, Pallas'ın ahşap
bir heykelini yaptı ve onu kalkanla kuşattı. Palladion'u,
Atlas'ın kızı Elektra'nın Zeus'un tecavüzüne uğradığı bir
anda rehin olarak aldı ve Tannlann Kralı'ndan heykeli
tez zamanda İlos'un topraklanna atmasını istedi. İlos,
heykeli korumak için bir tapınak inşa etti ve kendi dinsel
törenlerine bağlı kaldığı (veya tamamlanmamış çatısından
içeri kendi yerine konduğu) müddetçe, İlos, onu uygun
bir şekilde şereflendirdi. Böylece, Truva'da kaldığı sürece,
şehir ele geçirilemeyecekti.26
Kokla, kokla
kokla izleri
Menoitios Aiakos
Patroklos
1
Peleus
1
Akhilleus
Aiakos
Akhilleus Patroklos
Atlnalı Krallar
(Aktaios)
Kekrops
Kranaos
Amphiktyon
Erikhthonios
ı. Pandion
Erekhtheus
(Xouthos)
il. Kekrops
ı ı . Pandion
Metionidler
Aigeus
1
Erikhthonios = Praxithea
1
Pandien 1 = Zeuxippe
Tereus Prokne
1
Erekhtheus = Praxithea Boutes = Philemela
Kreousa ltys
1
Oreithyia = Boreas = Apelle/
Xeuthes
len
Eumelpos
Hermes = Herse
Kephalos = Eos
1
Tithonos [veya: Helios = Klymene]
Phaethon
Megassares Astynaos
Phameke = Sandokos
ı-4··,F
Oxyporos Adonis
306 Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı
TH ESEUS VE M İ NOTOR
niyetliydi.
Genç Atinalılardan
oluşan kalabalık ürperdi
kahraman denize atladığında ve
gözlerinden yaşlar geliyordu
yaşadıklan ağır baskı albnda.
O sırada, denizin sakinleri olan yunuslar,
hemen taşıdılar Theseus'u, atlann tannsı
olan babasının evine; vardı
denizler tannsının yaşadığı yere [... ]
Theseus [ . ] gördü babasının sevgili eşini
..
LANETLER VE YAMYAMLIK:
PELOPS HANEDAN LIGI
...,..... =
1
�,� r Klytoi�- Köle =
1
Megapenthes
1
Menelaos = Helen
1
Oğullar (Yendi) Pelopia =
1
Thyestes
Aigisthos
1 1 1 1
Khrysothemis lphigeneia Elektra Orestes = Hermione Aithra = Poseidon/Aigeus
1
Theseus
Lanetler ve Yamyamlık: Pelops Hanedanlığı 347
İşte orada, geliyor iki süslü yanş arabası yanşarak, Pelops önde,
dizginler elinde, Hippodameia yanı başında ve Myrtilos peşinde
atlan dürttü, Oinomaos hemen yanında, aldı eline yerdeki
kargıyı fakat dingilin kınldığı an düştü tam Pelops'u sırtından
vuracakken.s
TRUVA SAVAŞI
Athena'nın rüşveti
Şöyleydi: Frigleri savaşa götürecek ve
Hellas [Yunanistan]'ı yok edecekti. Hera hem Asya
Hem de Avrupa hükümdarlığını verecekti kendisini birinci
Seçtiği takdirde. Aphrodite ise bendeki güzelliği
Vereceğini temin etti onu en güzel olarak seçtiği takdirde,
Ve ben onun olmalıyım.2
Truva'ya Varış
Sefer, Truva'ya kitlenmiş bir vaziyette başladı. Fakat
savaş başlamadan önce, uzlaşma konusunda son bir
girişimde bulunuldu. Odysseus ve Menelaos, Helen ile
366 Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı
seni
ve aşağı doğru başın önde nasıl kaçtığını tepelerinden
İda'nın
ve kaçarken arkana dahi bakmadığını.26
Tarihi Sorgulamak
Apollodoros'un tasvirini yorumlayan Sir James Frazer
şöyle demiştir: '[1915 tarihli olup Londra'da basılmış olan
Homer and History (Homeros ve Tarih) adlı eserinde,
W. Leafe], Truva savaşının bir mit değil, gerçekten
meydana gelmiş bir savaş olduğu, "o bölgede savaşıldığı,
en azından Homeros'un tanımladığı o bölgede savaşıldığı,"
ve Homeros tarafından kaleme alınan erkek ve kadın
kahramanların uçup giden tannlar olmadıklan, et ve
kandan oluşan insanlar olduklan, Yunan anlatımlarında
ailelerin ve yaşadıkları zenginliklerin hatırlatıldığı ve
şüphesiz efsanevi karakter ve olaylann etraflarında
döndüğü inancıyla katılıyorum.'2' Ve aynısını yapmayı
reddetmek zor: Hepimiz Homeros'un doğru olmasını
diliyoruz.
HOMEROS'U N İ LYADA'SI:
AKHİ LLEUS'UN ÖFKESİ
Ben değil,
Zeus sorumlu olanlardan, Kader ve Erinyeler
sorumlu tüm bu olanlardan, beni kandırdıklan ve
Akhilleus'un elinden ödülünü almama sebep olduklan için.
Başka ne yapabilirdim ki? Tüm bu olanlara karar veren tanndır.
Hezeyan, Zeus'un ablasıdır, o uğursuz kadın
herkesi kandınr; ayaklan narindir ve toprağa basmaz
fakat erkeklerin başlan üzerinde yürür
ve onlan yoldan çıkarır. Benden önce başkalarını da yoldan
çıkardı. [ ... ] Bu yüzden [ ... ]
unutamıyorum Hezeyan'ı, beni nasıl ilk defa kandırdığını
382 Yunan Mitolojisl Rehber Kitabı
TAHTA AT
VE TRUVA'NIN YAGMALANMASI
İster bu hayatta
İster öteki hayatta olsun şeref; asil bir erkeğin isteyeceği
Tek şeydir. Hepsi bundan ibarettir.'
Tahta At
İlginçtir ki şimdilerde yaygın bir şekilde Tnıva hikayesiyle
ilişkilendirilen olaylardan biri olan Tahta At teması,
bilhassa Yunan anlahmlarında önemli bir role sahip
değildi. Homeros'un, İlyada'da olmasa bile, Odysseia'da
bu temaya göndermeleri vardı ve kayıp Destan Dönemi
yazarlarının imaları bulunuyordu. Aynca, Aeneis adlı
eserindeki eksiksiz anlahmıyla mükemmel bir bağ kuran
Romalı şair Vergilius'un da çalışmalarında oldukça önemli
bir yere sahipti.
Kavradı [Neoptolemos]
Altın kabzalı kılıcını, çekti kınından dışarı ve
Verdiği işaretle yakalattı adamlarına onu.
Olanlar karşısında dedi ki Polyxena: 'Siz Yunanlılar,
Şehrimi harabeye çevirdiniz, kendi arzumla öleceğim.
Sürmeyin ellerinizi bana, uzatacağım boynumu
Kılıcınızın altına. Yüce Tann'nın adıyla,
Bırakın özgür durayım önünüzde ve öyle öldürün beni; böylece
Ben de özgürce öleyim. Kraliyet mensubu olduğumdan, ölülerin
Arasında köle olmak onurumu ayaklar altına alır yoksa.'
Ordunun tamamı buna nza gösterdi ve Agarnemnon da
Onu serbest kıldı. Ne zaman ki bunu duydu Polyxena,
Elbisesini tuttıığu gibi beline dek yırttı, göğüslerini ve gösterdi
Filodaki askerlere bir heykel kadar güzel bedenini. Ardından
Diz çöktü ve bir kahraman edasıyla konuştu: 'Ey Akhilleus'un oğlu,
İşte göğüslerim, darbeyi indirmek istediğin yer burasıysa;
Veyaboğazımsa istediğin, işte sana uzatıyorum boynumu; vur gitsin.'
Elinde kılıcı - acıma ve kararlılık duygusuyla -
Tek bir darbeyle nefesinin geçtiği kanalı iki böldü. Sel gibi alctı kanı
Ve ölürken bile, düşüşünde asalet vardı ve
Saklıyordu erkeklerin bakışından saklanması gerekeni. '9
Birinci Oyuncu:
Ne zaman Hekabe gördü ki, kılıcıyla kasıtlı bir şekilde
Kocasının uzuvlarını lime lime doğruyordu Pyrrhus,
Attığı ani çığlıkla
Cennetin gözleri yaşlandı
Ve de tannlann tutkulan.
Polonius:
Bak! Rengi solmamış ve gözlerinde yaşlar var.ao
O küstahın teki
Bana bir ana katiliymişim ve korkunç gözleri olan
Tannçalann bir kurbanıymışım gibi davrandı. Ailem
Bu aşağılamalan kabul etmem için beni zorladı. 8
O, Apollon'a geldi
Truva'dan getirdiği ganimetlerle.
Etler üzerine tartıştıkları sırada, elinde bıçağı olan
bir adam onu bıçakladı."
[ ] ve ağıtlar yalayorlar,
...
Öncelikle,
Argos'umu ve tannlanmı selamlıyorum,
beni eve geri getiren ve haklanmı
Priamos'dan geri almama yardım eden adil tannlan.
[ ..] Bir kraliçenin gururunu zedeledikleri için
.
Hemen
Çıkarsın biri ayağımdaki şu pabuçları
Denizlerin pırıltılı kızıllıklan üzerinde yürüdüğüm
Görünmeyeyim tannlara, kıskanç gözlerinde
Bir tann gibi - üzerine basılırsa yazık olur yoksa krallığımın
Mutluluğu olan ağırlığınca gümüş değerindeki kumaşlara.24
Ey güneş,
Son ışıklann üzerime yansırken,
Efendimin öcünü alacak olanlar
Benim de canımı alsınlar ve öleyim
Bir köle olarak...kolaylıkla.26
446 Yunan Mitolojlsl Rehber Kitabı
AGAMEMNON: Ahhh!
Derin bir yara aldım - ölümcül bir yara -
KORO BAŞI: Susun. Kim bu çığlıklar içinde
acı çeken? Biri bıçaklandı -
AGAMEMNON: Ahhh! Yine...
Yine vuruldum - can evimden.
KORO BAŞI: Dediği gerçekleşti galiba,
hissedilebiliyor.2'
Mith ve Trajedi
Gerçek şu ki, milattan önce beşinci yüzyıla ait trajedi
yazarlannın, neredeyse tamamı mit olan konulan
kullanmalan, trajedinin insanlığın dünya üzerindeki
yerini mitolojik hikayeler aracılığıyla gösterdiği anlamına
gelir. Dram da bu hikayeleri benimseyebilir ve özellikle
ahlaki değerlerle ilişkili olan ve dolayısıyla mitleri ele
alışındaki çağdaş yakınlıkla alakalı trajedinin kültürel
uygunluğunun bir parçası olarak her türlü konuya yatının
yapabilir. Bu adalet kavramının önemi, burada iyi bir
örnek teşkil etmektedir. Milattan önce beşinci yüzyılın
demokratik Atina'sında bu, sıcak bir gündem maddesiydi
ve filozoflardan tutun 'sokaktaki herkese' kadar tartışılan
bir konuydu. Homeros'un eserinde, Orestes'in babasının
intikamını alması ıçın Klytaimnestra'yı öldürmesi
konusunda haklı olduğuna dair Nestor'un hiç bir
şüphesi yoktur; fakat trajedilerde, bu tür olaylann nasıl
452 Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı
Polyphemos Kykloplar
On iki ayağı vardır ve her biri göğe erişir. Altı tane boynu
vardır devasa boyutta ve her bir boynun ucunda
korkunç birer baş ve üç sıra dişleri olan vebalı
bir ağzı vardır. Belden aşağısı, karanlık bir
mağaranın içindedir ve başlan dışarıda olup, mağaradan
uzaktadır.50
Telemakhos
yüce babasını kollan arasına aldı ve ağlamaya başladı,
gözyaşlan sel oldu her ikisinde de;
ve hıçkıra hıçkıra ağladılar 54
...
Çok yaşlı bir rahip ona şöyle dedi: 'Ah Solon, ah,
siz Yunanlılar, hepiniz birer çocuksunuz ve bilge bir
Yunanlıyla da
Anahtar
l Merkez Ada
2 Küçük halka ada Denize
3 Büyük halka ada açılan
4 Tapınak kanal
5 Kaynaklar
6 Saray
7 Kuleler ve kapılar
B Üslü kapolı kanallar
9 Köprüler
1 O Tersaneler
c
Platon ve Atlantls Miti 501
Atlantis'in Peşinde
Temelde Platon, Atlantislilerin hiçbir masraftan
kaçınmadıkları barbarca konforlarıyla, erdemli
Atinalıların abarbsız alçakgönüllülüğü arasındaki ince
tezatlığı sunuyor. Kritias, bize Atlantislilerin Yunanca
konuşmadıklarını ifade ediyor ve bu da onları anında
barbar bir toplum olarak lanse ederken Atlantislilerin
monarşik yapılarına ve göze çarpan bir tüketim gücüne
sahip olmalarına Yunanlıların önyargıyla yaklaştıklarını
gösteriyor. Özellikle Platon'un, hayal gücünü körükleyecek
fazlaca özgün ve edebi barbar örnekleri dururken Solon'un,
Mısır kayıtlarından bu tanımı almasına gerek yoktur:
• Herodot, şaşırtıcı güzellikteki ağaçların olduğu
Asma Bahçeler dahil, Babil'deki müthiş lüks
yaşamdan zaten bahsetmişti;
Perulu tann, tıpkı Poseidon gibi tepelerle dolu bir ülkeye geldi.
Fakat halle, ona hakaret etti ve o da onlann üzerine büyük bir
tufan gönderdi ve köyleri yok oldu. [Platon'un anlatımında,
Poseidon bir adaya geldi; Atlantisliler, ona tapındı ve ona
hakaret etmediler; o anlamda herhangi bir tufan olmadı.]
Choque Suso adında çok güzel bir bakire ile tanıştı. Acı acı
ağlıyordu. [Spence, b�ka bir yerde, iki ismin birbirine
benzedikleri gerekçesiyle, Kleito'nun Coatlicue ile olan
benzerliği iddia etmesine rağmen onu, Platon'un Kleito'su ile
eş tutar.]
1. Rahip/hükümdar olanlar;
2. Savaşçı olanlar;
Sembol Anlamı
Krallar ve kraliçeler Baba ve anne
Yolculuk Ölüm
Sayı Foı'ıkSIJonu
ı. Bir ailenin üyesi evden uzaklaşır
2. Bu kahramana bir yasak gelir
3. Yasak ihlal edilir
4. Zalim, onu aramaya başlar
5. Zalim, kurbanı hakkında bilgiye ulaşır
6. Zalim, kurbanından ve kişisel eşyalarından faydalanmak için onu
kandırmaya çalışır
7. Kurban, hileye başvurur ve dolayısıyla ister istemez düşmanına
yardım etmiş olur
8. Zalim, bir ailenin üyesine zarar verir veya onu yaralar
Sa. Bir ailenin üyesi, ya bir şeyin eksikliğini hisseder ya da bir şeylere
sahip olmayı arzular
9. Talihsizlik veya eksiklik belirtilir; kahramana, bir istek veya emirle
yaklaşılır; gitmesine veya gönderilmesine izin verilir
10. Arayan kişi, karşı harekete geçmeyi kabul eder veya geçmeye
karar verir
11. Kahraman evden ayrılır
12. Kahraman, sınanır, sorgulanır, saldırıya uğrar, vs. ve bu da ona
ya sihirli bir vekil ya da bir asistan tarafından karşılanması için
zemin hazırlar
13. Kahraman, gelecekteki bağışlayıcının hareketlerine tepki verir
14. Kahraman, sihirli bir kişiden yardım alır
15. Kahraman, aranan bir objenin bulunduğu yere transfer olur,
gönderilir veya götürülür
16. Kahraman ve zalim, doğrudan savaşa katılır
17. Kahraman, sembolleşir
18. Zalim, yenilgiye uğrar
19. ilk talihsizlik veya eksiklik tasfiye edilir
20. Kahraman geri döner
21. Kahraman takip edilir
22. Takipten kurtulmayı başarır
23. Tanınamayan kahraman, yurduna veya başka bir ülkeye varır
24. Sahte bir kahraman, mesnetsiz iddialarda bulunur
25. Kahramana zor bir görev verilir
26. Görev azmedilir
27. Kahraman tanınır
28. Sahte kahraman veya zalim açığa çıkar
29. Kahramana yeni bir görünüm kazandırılır
30. Zalim cezalandırılır
31. Kahraman evlenir ve tahta sahip olur
Yunan Mitolojisine Dair Bazı Yaklaşımlar 531
Kan batma
gerellnden
Kan balina
gerellnden
Katledllen
canavarlar �
DQz yQrQme ve
dl durmanın
fazla deler az deler veya 'lnsan zor uklan
verme verme k6kenlnln veya 1nsan
ortaya çıktılı k6kenlnln
yerle llglll ortaya çıktılı
yalan' yerdeki
sQrekllllk'
Kadmos, Zeus
tarafından
tecavüze
uğrayan
kız kardeşi
Europa'yı arar
Kadmos,
ejderhayı
öldürür
Spartoiler,
birbirlerini
öldürür
Labdakos
( Laios'un babası)
= 'Aksak? Laios
(Oidipous'un
babası) = 'Sola
aksayan?
Oidipous,
babası Laios'u
öldürür
Oidi pous,
Sfenks'i öldürür
Oidipous = 'Şiş
ayak?
Oidipous,
annesi lokaste
ile evlenir
Eteokles,
ağabeyi
Polyneikes'i
öldürür
Antigone,
Kreon'un
emrine
karşı gelir
ve ağabeyi
Polyneikes'i
gömer
Yunan Mitolojisine Dair Bazı Yaklaşımlar 533
Olay Motlfeme
Kız, çocukluğundan ve aile yaşamından Evden ayrılma
ayrılır
40. Fakat başka bir kaynağa göre bu isim Thelxiope veya Thelxione,
Molpe ya da Aglaophonos'tur.
41. Oysa, Porthaon'un lazı Sterope'den anneleri olarak bahsedilir.
42. Oysa ki etrafta daha iyi oyuncular vardı. Pausanias, bir zamanlar
Esin Perileriyle Hera'nın fitnesi için atıştıkları sonucunda başarısız
olduklarını ve Esin Perilerinin, kendilerine taç yapmak için
Sirenler'in tüylerini yolduklarını anlatır.
43. Gezgin Kayalar'ın, şu hfila aktif birer yanardağ olan Lipari
Adaları'nın oldukları söylenir.
44. Orada gömülü olan 'Orak', ya Kronos'un Ouranos'u iğdiş etmek için
kullanıldı ya da Demeter, bir zamanlar orada yaşadığı ve Titanlar'a
ekin biçmeyi öğrettiği için.
45. Rodoslu Apollonios, Argonautika 4. 1318 ve sonraki syf.
46. Bkz. syf. 167 ve sonraki syf. .
. .
Kısım 7: Heraldes
ı. Rodoslu Apollonios, Argonautika ı.747-5ı, Çeviren E.V. Rieu,
Penguin Classics, 2. baskı, ı97ı.
2. Hesiodos yine, Amphitryon ve Electryon'un sığır sürüsü üzerine
ettikleri kavgayı ve çıkan kavgada Elektryon'un öldürüldüğünü faklı
şekilde anlatır.
Notlar 551
ona aşık olmasından korkan kansına köle olarak satıldı. Neyse ki,
onu Alkmaion sabn aldı. Ardından Korint'e gitti ve çocuklannın
iadesini talep etti. Kreon ancak Amphilokhos'u iade etti; fakat
sonunda Alkmaion'un sabn almış olduğu kölenin Tisiphone
olduğunu fark etti.
42. Pausanias, Delphi'de kolyeyi adayanlann Phegeus'un olduğunu
söyler.
43. There is a good survey in L. Edmunds'un Oedipus adlı eserinde iyi
bir araştırma mevcuttur, Routledge, 2006.
26. Aynı eserde 9.105 ve sonraki syf., çeviren E.V Rieu, Homer: The
Od.yssey (Homeros: Od.ysseia), Penguin Classics, 1946.
27. Aynı eserde 9.252 ve sonraki syf.
28. Aynı eserde 9.288 ve sonraki syf, çeviren R. Lattimore, adı geçen
eserde.
29. Aynı eserde 9.371 ve sonraki syf.
30. Aynı eserde 9.375 ve sonraki syf.
31. Aynı eserde 9.504 ve sonraki syf.
32. Aynı eserde 9.513 ve sonraki syf.
33. Aynı eserde 9.534 ve sonraki syf.
34. Aynı eserde 10.22.
35. Medeia'nın babası Aietes'in yurdu olan Aia Kolkhis, İason'un
Albn Postu almak üzere gititiği yerdir. Argonautika'nın etkisi
burada oldukça fazla hissedilir. Strabon, Homeros'un Kirke ve
Medeia arasındaki bağı ve Aia ile olan benzerlikten dolayı Aiaia'yı
yarattığını söyler.
36. Apollodoros, onun kurt, domuz, eşek ve aslana dönüştüğünü söyler.
37. Antik Çağ botanikçi Theophrastos, siyah bir kökü ve süt beyazı
renginde bir çiçeği olan ve Pheneus vadisi ile kuzey Arkadya'daki
Kyllene Dağı'ndan bulunan Allium nigrum'u andırdığını söyler;
yuvarlak bir kökünün olduğunu, soğana benzediğini, adasoğanına
benzer yapraklannın olduğunu ve büyü ve sihirlere karşı bir
panzehir olarak kullanıldığını söyler. Fakat Homeros'un bu bitkisi
ancak tannlann dünyasına ait olabilir.
38. Bazı anlabmlara göre, Telegonos, Kirke ile Odysseus'un oğlu olarak
dünayaya gelir. Bkz syf. 420 ve yukanda n. 17.
39. Homeros, Odysseia 10.512
40. Aynı eserde 11.29-30.
41. Aynı eserde 11.410 ve sonraki syf. Aiskhylos'un Agamemnon adlı
oyununda, cinayette asıl önemli rolü oynayan kişi Klytaimnestra'dır.
Aigisthos, oldukça yalaka ve zayıfbir karakterdir.
42. Bkz. syf. 58 ve sonraki syf.
43. Bkz. syf. 54.
44. Bkz. syf. 298 ve sonraki syf.
Mitolojl Sözlükleri
Genel Okuma
Anderson, M.J., The Fail ofTroy in Early Greek Poetry and Art (Erken
Yunan Şiiri ve Sanatında Truva'nın Düşüşü), Oxford University
Press, 1997
Arafat, K.W., Classical Zeus: A Study in Art and Literature (Klasik
Zeus: Sanat ve Edebiyat Üzerine Çal�ma), Oxford University
Press, 1990
Arınstrong, K., A Short History of Myth (Mitlerin Kısa Tarihi),
Canongate, 2005
Bemal, M., BlackAthena: TheAfroasiatic Roots ofClassical Civilisation
(Siyah Athena: Klasik Medeniyetlerin Afrika-Asyalı Kökleri), 2
cilt. Rutgers University Press, 1987-91
Bremmer, J., Interpretations of Greek Mythology (Yunan Mitolojisine
Dair Yorumlar), Routledge, 1988
Brisson, L., Plato the Myth Maker (Mit Yaratıcısı Platon), G. Nada:ff
tarafından çevrilmiştir, University of Chicago Press, 1998
Brisson, L., How Philosophers Saved Myths: Allegorical Interpretation
and Classical Mythology (Filozoflar, Mitleri Nasıl Kurtardı:
Mecazi Yorumlar ve Klasik Mitoloji), University of Chicago Press,
2004
Brittlestone, R. İle birlikte Diggle, J. ve Underhill, J., Odysseus
Unbound: The Search for Homer's Ithaca (Özgür Odysseus:
Homeros'un İthaka'sı Peşinde), Caınbridge University Press, 2005
Bull, M., The Mirror of the Gods: Classical Mythology in Renaissance
Art (Tannlann Aynası: Rönesans Dönemi Sanatında Mitoloji),
Penguin, 2006
Burkett, W., Structure and History in Greek Mythology and Ritual
(Yunan Mitolojisi ve Dini Törenlerin Yapısı ve Tarihi), University
of Califomia Press, 1979
Burkett, W. Greek Religion: Archaic and Classical (Yunan İnancı: Antik
ve Klasik), J. Raffan ve Basil Blackwell tarafından çevrilmiştir, 1985
Buxton, R. G. A. B., The Complete World of Greek Mythology (Yunan
Mitolojisi Dünyası), Thaınes & Hudson, 2004
Caldwell, R., The Origin of the Gods: A Psychoanalytic Study of Greek
Theogonic Myth (Tannlann Kökeni: Yunanlı Tanrıların f>o(jıışıı
Miti Üzerine Psikanalizler), Oxford University Press, 1989
584 Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı
Aesop (Ezop) Masalları 33 aynca Bkz. Andromakhe 14, 26, 1 97, 286, 373, 377
Aisopos ve Ezop Andromeda 1 6 1 , 1 7 1 - 173, 178, 1 97,
Agamemnon 32, 1 76, 240 ayrıca bkz. Perseus
Agamcmnon 32, 1 76, 240, 273, 285, 286, Antigone 227, 250
289, 345, 3 5 1 , 353, 354, 357, 360, Antigone 227, 250, 256, 258
362, 363, 364, 367, 369, 370, 371, Aphrodite 14, 43, 47, 48, 60, 68, 73, 77,
373 86, 98, 1 22, 123, 129, 137, 147,
öldürülmesi 176 157, 227, 233, 280, 292, 295, 301,
Agenor 165, 227-230, 244 306, 309, 3 10, 3 1 7, 323, 329, 336,
Aia.kosl96, 29 1 -293, 299, 300 357, 358, 377, 383, 450, 451
Aias (Ajax), 'Büyük' 74, 275, 291, 294, Apollon 55, 58, 60, 69, 70-8 1 , 105, 106,
360, 367, 372, 377 1 16-1 28, 133, 136, 1 39, 146, 155,
156, 162 ayrıca bkz. Artemis
Aias (Ajax), 'Kllçllk' 74, 275, 291, 294,
ve Marsyas'm derisinin yllzliliıınes 75
360, 367, 372, 377
ve müzik yanşmalan 68
Aietes 100, 1 15, 129, 133, 134, 153, 233
ve Orlon 68 ve
Aigeus, Atina'nın Kralı 1 1 5, 1 50, 153, kehanetler 7 1
301, 302, 3 1 5, 3 16, 321 Apollodoros 50, 53, 7 1 , 75, 88, 1 02, 103,
Aigistlıos (Aegistlıus) 353, 364, 433, 437, 136, 153, 162, 182, 185, 186, 187,
439, 447, 448, 472 188, 190, 193
Aineias 280, 382, 4 1 7 Ares 57, 60, 77, 94, 100, 107, 1 10, 1 16,
Aiolos 9 1 , 92, 99, 1 0 1 , 1 02, 105, 469 1 1 9, 123, 129, 130
ayrıca Bkz. Salmoneus ve Sisyphos bahçeleri 100
oğullan ve torunları kalkanı 123
Aiskbylos 22, 53, 1 55, 1 62, 1 66, 202, 240 Argo 1 16-118, 120, 123, 124, 134
Aison 1 1 5, 1 30, 140 Argonautilca 23, 1 16, 123, 136, 1 54, 193,
Aisopos (Ezop) 33 203, 220, 245
kahinlik/ler 71, 207, 239, 283, 284, 285, Laertes 276, 455, 457, 461, 468
41 O ayrıca bkz. Apollon Laokoon 403, 413-415, 4 1 8, 419
Kakos 29, 199, 200 Laomedon, Truva Kralı 181, 1 96, 208, 209,
Kalliınakhos 22, 50, 70, 190, 238 267, 28 1 , 282, 294, 399, 428
Kalliope (Esin Perisi) 57, 72, 73 Latona/Leto 246
Kallisto 83, 90, 534 Levi-Strauss, Claude 529, 5 3 1 , 533, 534
Büyflk Ayı olarak 90 Limni 4 1 1
Kaledonya yaban domuzu 95, 96, 99, 294, Lykaon 83, 89, 90, 368
333 Lykaios DaAı 89
Kalypso 455, 456, 461, 474
Lynkeus 166, 277, 278
Kassandra 104, 1 1 0, 168, 267, 28 1, 283-
286, 403, 415, 416, 420, 435
Maenadlar 73, 74
Kastor 58, 95, 267, 274, 276, 277, 278, 429
ayrıca bkz. Polydeukes Maratlıon 194, 2 1 7
Marathon Boğası 328, 339
kehanetler 49, 53, 71, 248, 377, 4 1 1 , 430,
aynca bkz. Delphi Kehanetleri Marsyas (Frigyalı Satir) 69, 75, 78,
Kekrops 17, 140, 301, 302, 306, 309, 314 resimlerde 79
derisinin yüzülmesi 79
Kentaurlar 13, 97, 1 9 1 , 192, 294, 295, 321,
333, 334 Medeia 1 1 5, 129, 130-159, 23 1, 240, 3 1 6
v e İason 1 1 5
Kerberos 72, 188, 203, 204, 206, 262, 293
ayrıca bkz. Ölüler Diyan Medusa 75, 1 6 1 , 167, 1 69, 170-173, 177
Khaos (Kaos) 13, 43, 44, 46 Megara (Heralcles'in Kansı) 1 8 1 , 186, 187,
206, 207, 216
Kharites (Lütuf) 86
Mekone 109
Kharon, sandalcı 72
Meleagros 83, 94-97, 204, 378
Kheiron 52, 129, 1 9 1 , 235, 273
Memnon 281
Khimera 262
Menelaos 17, 32, 201, 267, 289, 345, 351,
Kirke 100, 122, 135, 260, 3 1 7
353, 354, 357, 359, 360, 365, 366,
K.leite 124 373, 376, 389, 400
K.lio (Esin Perisi) 74 Merkür bkz. Hermes
K.lytaimnestra 17, 273-275, 289, 364, 370, metis (kurnazlık) 464, 468, 469, 475, 521
371, 399, 433, 437-449, 452 aynca bkz. Odysseus
Kureter (ruh) 44, 204 Metis 49, 52
Knossos 175, 188, 289, 323, 339, 340 Midas, Frigya Kralı 13, 69, 75, 79
Kral Oidipus 14 Miken 1 57, 173-177, 182, 184
Kreon 1 1 5, 1 4 1 , 142, 144, 152-154, 1 82- Miken çağı/dönemi 1 74, 374
183, 186
Minerva bkz. Athena
Kritias (yaşlı) 489, 491
Minos uygarlığı 49, 504-507
Kritias (genç) 489
Minos 49, 58, 100, 194, 227, 230, 275, 289,
Kronion/Kronides bkz. Zeus 293, 3 1 3, 321-324, 329, 331
Kronos 43-5 1 , 55, 59, 60 aynca bkz. Rheia Mit, tanımı 24, 25
Kykloplar 273, 455, 464-468, 487 trajedi 440, 444
Kyklop 324, 455, 459, 464, 465, 466, ayn- ayrıca bkz. Argos; Medeia ve
ca bkz. Polyphemos Perseus
Kyprogenea (aynca Aphrodite) 14 Mit ve mitoloji 1 5
Kypselos'un Sandıgı 157, 177 geleneksel hikAyeler 29
Kythera 484 karşılaştırmalı mitoloji 29, 5 1 7
Mitoloji, karşılııtbrmalı 29
Kythereia (aynca Aphrodite) 47
Mililer, F. Max 5 1 7 aynca bkz.
Kyzikos 123
Müzik 1 S, 60, 69, 74-80, 1 57 ayrıca blız.
Orpheus
590 Yunan Mitolojisi Rehber Kitabı
ressamlar 54, 68, 78, 80, 193, 195, 206 Thyestes 351-355, 439, 447
Rheia 43, 48, 49, 50, 60 Timaios 489, 490, 496
Rodoslu Apollonios 1 1 6, 155, 221, 436 Titanlar 43, 46, 5 1 , 52, 65, 67, 85
Roma İmparatorluğu 30, 424 Tityos 72, 123, 228, 472 trajedi bkz. Mit
Romulus ve Reınus 104 Triptolemos 82, 90, 293, 3 1 2
Troilos 357, 367, 406 Truva Atı bkz. Tahta
Salmoneus 84, 99, 102 At
Sanat/ Resim 24, 27, 36, 71, 86, 99 aynca Truva 13, 14, 16, 21, 23, 26, 29, 32, 85,
bkz. ressamlar 1 12, 181, 196, 208, 2 1 5, 2 1 8, 224,
Satir(ler) 69, 75, 162, 236, 268 23 1 , 267, 268, 273, 275, 276
Schliemann, Heinrich 1 12, 1 76, 289, 423 keşfi 422, 423 aynca bkz.
kuruluşu ve ünlü simalar 279-289
Semele 48, 58, 227, 233, 234, 238, 243
Truva Savaşı 14, 16, 21, 23 1 , 267,
Seneca 157, 354 276, 279, 295, 297, 357, 359, 367,
Sfenks 167, 227, 245, 247, 252, 261 369 ve Truva 'ya geliş 404
Shakespeare, William 80, 82, 3 17, 339, ve tarihi sorgulamalar 369
368, 395, 396, 420, 421 Typhoeus (Typhon) 43, 55, 56, 65, 126
Silenos 76, 236, 269 Tyrrhenia 135, 199, 200, 243
Sisyphos 73, 83, 99, 101, 145
Skylla 137, 262 Ulysses bkz. Odysseus
ve Kharybdis 473, 5 1 7 Ulysses 343
Sokrates 28, 219, 489, 490, 491 Uranüs 43
Solon 489, 490-495, 501, 503-505, 5 1 1
Sophokles (Sofokles) 22, 94, 103, 155 Ülker Ta.kını Yıldızı 189
Sürtünen/Çarpışan Kayalar (Planktai) 128
Vazo ressamlığı 24, 157, 404, 490
Tahta At 403-431 Fransuva Vazosu 96, 99
askerler 407 Venüs bkz. Aphrodite
Tahta At ve Truva'nın Düşüşü 403-43 1 ay
rıca bkz. Truva Savaşı Xenophanes 532
ve Truva tann lann doğuşu 14, 16
Xenophon 374
Tantalos 73, 245, 345, 347
Xerxes 35
Tartaros 44, 46, 5 1 , 55, 56, 65, 162, 273
Xouthos 91, 224, 302, 304, 314
Teiresias 1 84, 221, 227, 238, 248, 254
Telamon 196, 209, 275
yamyamlık 89, 345, 351
Telegonia 483
yangın 382, 398, 399, 424, 492, 505
Telemakhos 360, 455
yaratılış mitleri 44 aynca bkz. Büyük tufan
Telephos 211, 212, 361-364, 534 kadın
Thanatos (Ölüm) 46, 102, 106, 109 ve erkeğin yaradılışı 83, 88, 89
Thebai 29, 85, 123, 175, 182, 186, 217 ve ve insanoğlunun beş ırkı 84
akibeti 243 aynca bkz. Eteokles; Yediler Thebai'ye Karşı 25 1, 254, 338, 531
Polyneikes Yüz Kollular 46, 51
ve Yediler Thebai 'ye Karşı İlk mit Zephyros (Batı Rüzgarı) 68
ler 25 1, aynca bkz. Aktaion,
ve Oidipus 246 aynca bkz. Oidipus
Zeus (Jüpiter) 17, 43-60, 64-72, 74, 83-90,
Theolıritos 23, 219-224, 277
94, 98, 100-105, 11 0, 112, 120, 123,
Themis 49, 7 1 , 100, 142, 196 129, 135, 136, 138, 152, 161-164,
Theseus 23, 95, 153, 175, 194, 1 96, 205, 168, 169, 184-193, 197, 199, 200·
213, 217, 25 1, 256, 274, 289, 300, 209, 213-216, 225, 227, 229, 23 1 ,
316, 32 1, 325, 327-339 234, 242, 244, 254, 260, ayr1<·a hla..
ve Atina Yolundaki Görevleri 325 Hera doAduAu yer 44
ve Minotor 194 aynca bkz. Minotor ve Olymposlular 53, 54, 67
Thetis 137, 161, 201, 202, 236, 291, 295
Çevirmene Dair
Şefik Turan