ΚΩΝΣΤ.

ΦΟΥΡΚΙΩΤΗ
nern
{ή,
f' dl
Sin),
4 ον
AU
AL )
%

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΡΙΤΟΥ

Μικρὰ ἀναδρομή εἰς τὸν "Ὅμηρον καὶ τὸν Λουκιαγὸν

᾽᾿Απόδοσις εἷς τὴν "Ελληνικήν, μελέτης

κατακεχωρισµένης ἐν τῷ τιμητικῷ
töum Kaßnynroö Edoardo Volterra

AOHNAI 1968
ΚΩΝΣΤ. ΦΟΥΡΚΙΩΤΗ Yu Yun Aoe

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΡΙΤΟΥ

Μικρὰ ἀναδρομή εἰς τὸν "Όμηρον καὶ τὸν Λουκιανὸν

᾽Απόδοσις εἰς τὴν "Ελληνικήν, μελέτης

πατακεχωρισµένης ἓν τῷ τιμητικῷ
zouw Kadnynroö Edoardo Volterra

ΑΒΞΗΝΑΙ 1268
 KONSTANTIN FURKIOTIS

VERTRAGE ZU LASTEN DRITTER

Ein Kleiner Rückblick auf Homer und Lukian
 ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΡΙΤΟΥ πο
Μικρὰ ἀγαδρομὴ εἰς τὸν "Opnpoy
καὶ τὸν Λουκιαν dv
Sa. £ x
I IE ee

1. Τὸ Ρωμ. Δίκαιον
II. Τὸ Ὁμηρικὸν χωρίον
III. Τὸ Αουκιάνειον χωρίον

1.

Ἐν ᾧ τὸ Ῥωμ. Δίκαιον, ἀπὸ τῆς ἐποχῆς ἀκόμη τῶν κλασσι-

κῶν, μὲ πολλοὺς ἑλιγμούς, ἀλλὰ καὶ μὲ πολλὴν δειλίαν, ἔφδασε,
κατὰ τοὺς χρόνους μάλιστα τοῦ ᾿Ιουστιανοῦ, εἷς τὴν διάσπασιν
τῆς βασικῆς αὐτοῦ ἀρχῆς καθ’ἣν ἡ ἐνοχὴ γεννᾷ συνεπείας καὶ ἆπο-
τελέσματα µόνον διὰ τοὺς μετέχοντας εἰς αὐτὴν καὶ ὅτι ἐξ ἐνοχῆς
μεταξὺ ἄλλων συναφθείσης δὲν δύναται ν᾿ ἀποκτήσῃ δικαιώµατα
τρίτος τις μὴ µετέχων τῆς ἐνοχῆς (: alteri stipulari nemo potest)
καὶ οὕτω πως ἀνεγνώρισεν, εἰς εὐρείαν κλίμακα, τὴν σύµμβασιν ὑπὲρ
τρίτου’, ἀναφορικῶς πρὸς ἀντίθετον κατασκευὴν ὑπῆρξε σχεδὸν
ἀνένδοτον ἐμεῖναν εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς ἀκυρότητος μὲ μικρὰς µόνον
ἐξαιρέσεις: factum alienum inutiliter promittitur (:dAAöTgLoV
ἀποτέλεσμα ἀνισχύρως ὁμολογεῖ. Βασ. 26.1.06) λέγει ὁ Ἔρμογε-
γιανὸς ἐν Ὦ. 46.1.653, ἐκ συµβάσεως μεταξὺ ἄλλων συναφθείσης

1. Κανόνα πάντως ἀπετέλει ἡ ἀκυρότης τῶν ὑπὲρ τρίτου συμβάσεων (Ε π ἆ ο πι-

man: Lehrbuch® o. 715/2). ᾿Εννοεῖται ὅτι ὡς πρὸς τὰς εἰσαχθείσας ἐξαιρέσεις,
2όγῳ τῶν πολλῶν Ιπίειρο]αίίοπες, ὑπάρχει µεγάλη ἀσάφεια ἀλλὰ περὶ τούτων δὲν
ngöxeıtan Evraüba' noßk. Weiss: Inst.* $ 111 Anh. (0.409) Eu dt Alberta-
rio: Icontratti a favore di terzi eig Festschrift Paul Koschaker 1.9. 16. ἐπ.
2. Πρβλ. D 45.1.38 pr. xai $l, D 45.1.83 pr.. D 50.17.73 8 4, Inst. 3.19.83 xai 21,
ἔτι δὲ ο 1.60.1--3 καὶ Θεοφίλου Ἴνοι. 5.19.5 {1 ἐάν τις ἕτερον δώσειν ἢ ποιήσειν
 —_4—

δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηῦῃ ὑποχρέωσις τρίτου τινὸς προσώ-

που”, σύµβασις περὶ παροχῆς τρίτου τινος οὐδεμίαν διὰ τὸν τρί-
τον τοῦτον εἶγχε σηµασίαν ἐν τῇ ἐνοίᾳ ὅτι ὃ τρίτος οὐδόλως
ἐκ ταύτης ἐδεσμεύετο.
Καὶ αἱ νεώτεραι δὲ νοµοδεσίαι, ὅσαι ἔκριναν σκόπιµον ὅπως
περιλάβωσι σχετικὰς πρὸς τὰς συμβάσεις ταύτας διατάξεις (πρβλ.
π.χ. Δὐστριακοῦ Κώδικος ἕ ὅδθα, Γαλλικοῦ Γώδικος ἀρῦρ. 1120,
γέου Ἰταλικοῦ ἄρθρ. 1919/95. 1981, Ἑλβετικοῦ Ἰζώδικος ἛἜλνο-
χῶν ἄρῦρ. 111, Ἑλληνικοῦ ἀστικοῦ Κώδ. ἄρθρ. 415)5 δὲν ἑξῆλ-
Όον τῶν ὁρίων τοῦ Ῥωμ. Δικαίου, καὶ ἡ Δεωρία δέ, ἀνεξαρτήτως
(τῶν γραπτῶν) κειμένων εἷς τὸ αὐτὸ συμπέρασμα φθάνει ὡς ἐκ
τῆς σχετικότητος τῆς ἐνοχῆς (συµμβάσεως) μὴ δυναµένης νὰ ἔχῃ
ἀνακλαστικὰ φαινόμενα εἷς βάρος τρίτων, μὴ µετεχόντων ταύτης
προσώπων, καὶ δεσμεούσης µόνον τοὺς συµβαλλομένους, προαγο-
µένη (ἡ δεωρία) οὕτως εἰς τὸ συμπέρασμα ὅτι εἶναι περιττὴ ἡ
ἰδιαιτέρα μνεία τοιούτων συµβάσεων, αἵτινες περιέχουσι τί τὸ
αὐτονόητον ὃ.
Εἰδικώτερον ἡ θεωρίαΊ στηριζοµένη εἰς τὸν ἀνωτέρω µνηµο-
γευθέντα Νόμον 6ὗ Ὦ46.1 καὶ τοὺς λοιποὺς ἐν onu. 2 Nö-
µους, ὧν, φυσικά, δὲν ἀπεμακρύνθη, ἐδέχετο ὅτι εἰς τὴν περίπτω-
σιν ταύτην οὔτε δι᾽ αὐτὸν τὸν ὑποσχεθέντα---συμβληθέντα γεννᾶ-

ὁμολογήσῃ τι, ἔνοχος οὐ γενήσεται’ οἷον, ἐὰν εἴπω. ὁμολογῶ δώσειν σοι Τίτιον δέκα
νομίσματα ἢ ποιήσειν σοἱ οἰκίαν' εἰ δὲ εἴπω ὅτι παρασκευάσώ ἵνα ὃ Τίτιος
παράσχῃ σοι δέκα νομίσματα, ἔρρωται ἡ ἐπερώτησις, ἐμαυντοῦ γὰρ φάκτον’
ἐπηγγειλάμηνι ).
8. Τὸ τρίτον τοῦτο πρόσωπον ἀγνοεῖ τὴν οὐμβασιν, δὲν μετέχει εἰς τὴν σύμβα-
σιν οὔτε προσωπικῶς οὔτε δι’ ἀντιπροσώπου- -τότε ἄλλως τε δὲν θὰ ἦτο τρίτος,
καὶ φυσικὰ ὁ ὑποσχεθεὶς δὲν Evepyei vi officii oüte vi mandati.
4. Κασιμάτης: 'Π σύμβασις ὑπὲρ τρίτου καὶ εἷς βάρος τρίτου 8 86 (σ. 118.
Σημαντικὴ ἐξαίρεσις ἀναγράφεται ἐν 1. un. C. 4.11 (ἔτους 531, Ιουστινιανὸς) (Βασ)
2.3.19) ἐπιτρεπομένης συµβάσεως εἷς βάρος τοῦ κληφρονόμου ἢ ἑνὸς
τῶν κληρονόμων τοῦ ὑποσχεθέντος (... ut liceat et ab heredibus et contra here-
des incipere actiones et obligationes..... ‚ Bao. 24.33.19... ἐξεῖναι καὶ ἀπὸ
κληρονόμων καὶ κατὰ κληρονόμων ἄρχεσῦαι ἀγωγὰς καὶ ἐνοχάς...). Κατὰ τὸν
Gierke: Deuts. Privatr. $189 Anm. ὃ πρόκειται περὶ λύσεως δικαιολογουµένης
ἐκ τῆς ἀντιλήψεως τῆς ταυτότητος τοῦ προσώπου κληρονομουμένου καὶ κληρονόμου.
6. ’Avayopgıxas neög töv BGB noßl. nön Bettermann: Verpflichtungs-
ermächtigung und Vertrag zu Lasten Dritter eig JZ. 1951/3231 En.
6. Πορβλ. ἑπομένην σηµείωσιν.
Ἱ. Πρβλ. Windscheid (Fadda - Beasa): Diritto delle Pandette 6 813,
Savigny: Obl 3/74 &r, Mommsen Beitr. 1/87, Eu d& Wesenberg:
Verträge Zugunsten Dritter (1949).
 --
5ὃ --

ται ὑποχρέωσίς τις, καθ’᾽ ὅσον οὗτος οὐδεμίαν ἰδίαν παροχὴν ύπε-
σχέθηὃ καὶ οὐδόλως ὑπεχρέωσεν ἑαυτόν, οὔτε φυσικὰ διὰ τὸν τρί-
τον, οὐδόλως συμβληθέντα αὐτοπροσώπως οὔτε δι’ ἀντιπροσώπου,
καὶ ἑπομένως μὴ δυνάµενον ἄνευ τῆς βουλήσεώς του νὰ ὑποβληῦῇῃ
εἷς ὑποχρέωσίν τινα, καὶ συνεπῶς καθίσταται ἀπολύτως ἀδύνατος
ὅ ὑπὸ τοῦ δανειστοῦ (πρὸς ὃν ἡ ὑπόσχεσις) ἐξαναγκασμὸς τοῦ
τρίτου πρὸς παροχήν, ἀφ᾽ οὗ οὐδεὶς μεταξὺ αὐτῶν ὑπάρχει
ἐνοχικὸς δεσμός, τυχὸν δὲ πρὸς τὸν τρίτον γινοµένη ὄχλησις εἶναι
πάντῃ ἄσκοπος).
Ἐὰν ὅμως ὃ τρίτος δὲν εἶναι δυνατόν, κατὰ τὰ ἀνωτέρῳ, νὰ
ὑποχρεωῦθῆ εἷς παροχήν, ἐκ τούτου δὲν ἔπεται ὅτι ἡ τοιαύτη σύμ-
βασις εἶναι ἄνευ σημασίας καὶ μεταξὺ τῶν συμβληθδέντων, δηλ.
Χάλλιστα ἐν συγκεκριµένῃ περιπτώσει εἶναι δυνατὸν νὰ δηµιουρ-
γῆται ὑποχρέωσις (ἐνοχὴ) αὐτοῦ τούτου τοῦ ὑποσχεδθέν-
τος ἔναντι τοῦ πρὸς ὃν ἡ ὑπόσχεσις ἀντισυμβαλλομένου, ἔχουσα
ὡς περιεχόµενον τὴν παρὰ τοῦ ὑποσχεθδέντος κατα-
βσλὴν πάσης φροντίδος καὶ προσπαδθείας
ὅπως παράσχηῃ ὃ τρίτος (ΒεπιϊΠβιαπρενετίταρ) ἢ ὑπόσχεσιν περὶ
τοῦ ὅτι ὅ τρίτος θὰ παράσχῃ τῷ ὄντι ((αταπΗενετίταρ)10
καί, φυσικά, οὗτος θέλει ἀποζημιώσει τὸν πρὸς ὃν ἡ ὑπόσχεσις
πιστωτὴν ἂν ὃ τρίτος ἀρνηδῇ νὰ παράσχῃ. Ἐν τοιαύτῃ δηλ. περι-
πτώσει δὲν παριστάµεΏα πλέον πρὸ ἀσκόπου ἐνοχῆς (ὡς εἰς τὴν
περίπτωσιν τῆς ἐνοχῆς εἰς βάρος τρίτου), ἀλλ' ὅλως τούναν-
τίον εὐρισκόμεθα πρὸ ἐγχύρου ἐνοχῆς τοῦ ὑποσχεοθέν-
τος πρὺς τὸν ἀντισυμβαλλόμενον, ὁρώσης ἰδίαν τοῦ ὑποσχεῦέν-
τος ὑποχρέωσιν, ἐξ ἧς δημιουργεῖται ἀξίωσις τοῦ πρὸς ὃν ἡ ὑπό-
σχεσς κατὰ τοῦ ὑποσχεθέντος ἐὰν οὗτος παραβῇ
τὴν ἣν ἀνέλαβε ὑποχρέωσιν (: δὲν καταβάλῃ τὴν φροντίδα ἢ σχε-
τικῶς δὲν παράσχῃ ὁ τρίτος). Τῷ ὄντι δέ, ἓν ᾧ κατὰ τὰ ἀνωτ.

8. Πρβλ. σχετικῶς καὶ Mommsen: Beitr 189 (oe. 87T En), Wieland
AcP 95/163 En. 186 En. xai eog. ’Ivor. 5.19 8 (άνωτ. σημ. 2).
9. Πρβλ. ἐν γένει καὶ Wieland AcP Y/161 ἐπ -- Τινὲς τῶν ἀρχαιοτέρων
εἰς τὰς τοιαύτας συμβάσεις διέβλεπον µίαν περίπιωσιν ἀδυναμίας παροχῆς' ἆλλ' ὡς
εὐστόχως παρατηρεῖ ὃ Μοπαπι5δεα; Βεϊς 1 685 (σελ. 81) τὸ ἀνίσχυρον τοιού:
των συμφωνιῶν δὲν ἔγκειται εἰς τὴν ἀδυναμίαν πρὸς παροχὴν ἀλλὰ εἰς τὴν φύσιν
τῆς ἐνοχῆς μὴ δυναµένης νὰ δημιουργήσῃ ὑποχρεώσεις δι’ ἄλλους πλὴν τῶν συµβλη-
θέντων (ὅρα καὶ Ὁ ἆς AcP 48,384). "Αλλως, φυσικά, εἶχε τὸ ζήτημα (δηλ. εὗρισκό:
µεθα πρὺ πραγματικῆς ἀδυναμίας) ἂν ἡ παροχή, περὶ ἧς ἡ ὑπόσχεσις, ἦτο ἀδύνατος
καὶ διὰ τὸν τρίτυν.
10, Ζήτημα ἑρμηνείας τῆς βουλήσεως τῶν μερῶν.
 —6 —

σημ. 9 χωρία ἡ σύµβασις πρὸς βλάβην τρίτου dBeweeitar

ἄκυρος, διατάξεις καθιερούσας εὐθύνην αὐτοῦ τούτον
τοῦ ὑποσχεδθδέντος παροχὴν τρίτου τινος εὑρίσχκομεν ῥη-
τῶς ἀναγραφομένας εἴς τινας τῶν ἄνω Νόμων καὶ δὴ εἰς Ὁ. 18.5.
14.9 (Ulpianus) Bao. 26.7.14'?, σαφέστερον δὲ 19 ἐν Ίπςι. 9.19.5 13
καὶ εοφ. Ἴνστ. 9.19.9 15. Κατὰ τὰ λοιπά, τὸ µέτρον τῆς κατα-
βλητέας προσπαδθείας καὶ ἑπομένῶς ἡ συνεπὴς ἐκπλήρωσις τῆς
ὑποχρεώσεως τοῦ ὑποσχεθέντος θέλει κριθῇ κατὰ τοὺς κανόνας:
τῆς καλῆς πίστεως καὶ τῶν συναλλακτικῶν ἠδῶν τὸ.
Ἐκ τῶν ἀνωτέρω λοιπὸν προκύπτει τοῦτο, ὅτι δηλ. δὲν εἶναι
δυνατὸν διὰ συµβάσεως μεταξὺ ἄλλων καταρτισθείσης νὰ ὕπο-
χοεωθῇ εἰς παροχὴν τρίτον τι πρόσωπον μὴ µετέχον τῆς συµβά-
σεως (καθ ὅσόν ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει θὰ διεταράσσετο καὶ ἆνε--
τρέπετο ὁλόκληρος ὁ συναλλακτικὸς βίος καὶ ἡ ἔννομος τάξις) δηλ..
δὲν εἶναι δυνατὴ σύµβασις εἰς βάρος τρίτο υᾖῖ, εἶναι
ὅμως δυνατὴ σύμβασις περὶ παροχῆς τρίτου" ἐν
τῇ ἐννοίᾳ ὅτι ἢ περὶ ἧς ἡ ὑπόσχεσις παροχὴ δὲν εἶναι κατ᾽ οὐσίαν:
παροχἡ τοῦ τρίτου, ἀλλὰ παροχὴ αὐτοῦ τούτου τοῦ
συμβλη ὃ έντος ἔχουσα ὡς ἀντικείμενον τὴν παροχὴν (πρᾶ-
ἒιν ἢ παράλειψιν) τοῦ τρίτου, καὶ συνεπῶς ὃ ὑποσχεθεὶς εὐθύνεται.
ἓν περιπτώσει μὴ ἐκπληρώσεως παρὰ τοῦ τρίτου ὡς ἐὰν δὲν εἶχεν-
ἐκπληρώσει ἰδίαν ξαυτοῦ παροχὴν (: θετικὸν διαφέρον). Είναι

11. ... sed et si quis certam personam fidejussuram pro se constituerit,.

nihilo minus tenetur.....
19. «Καλῶς τις ἀντιφωνεῖ διδόναι ἐνέχυρον καὶ ἀντιφωνητήν, καὶ μὴ διδοὺς Eve-
χεται εἰς τὸ διαφέρον».
13. 'Ev 8 ὃθθα τοῦ αΒ068Β γίνεται σαφἠς διάκρισις τῶν περιπιώσεων, πρβλ. καὶ.
Ἰπαλικοῦ Κώδικος (1945) ἄρθρ. 198ἱ.
14. Si quid alium daturum facturumve quid spoponderit, non obligatur-
veluti si spondeat Titium quinque aureos daturum. Quodsi effecturum se, ut.
Titius daret spoponderit, obligatur.
16. Ανωτ. σημ. 2.
16. Πρβλ. Klang (Gschnitzer) Komm. eis 8 8800.
11. Πλὴν ἄν, φυσικά, ὃ τρίτος εἶχεν ἀναλάβει τοιαύτην σχετικὴν ὑποχρέωσιν:
ἔναντι τοῦ δόντος τὴν ὑπόσχεσιν, ἢ αὐτονόητον, ἀπεδέχδη τὴν εἰς βάρος αὐτοῦ συµ-
φωνίαν τῶν ἄλλων. Vangerow 8608 II, Savigny: Obl. II 859 (o. 74,
(ngßi. xai Leonhard Allg. Schuld. 8184 xai Staudinger : Weber !° oeA. 205/
31). Εὰν ὁ δοὺς τὴν ὑπόσχεσιν ἐνήργει ὡς ἀντιπρόσωπος, τότε φυσικἀὰ δὲν ὑπάρχει
τρίτος, ἀλλὰ ὅ δι’ ὃν ἑδόδη ἡ ὑπόσχεσις εἶναι αὐτὸς οὗτος συμβαλλόμενος.
18. Οἰουδήποτε περιεχοµένου ὡς πᾶσα ἐν γένει παροχἡὴ (καὶ νομικοῦ περιεχο-.
µένου), προὔποτιθεμένου φυσικά ὅτι αὕτη δὲν εἶναι παράνομος ἢ ἀνήθικος Μ οτι:
msen I$89.
 u

ζήτημα ἑρμηνείας τῆς βουλήσεως τῶν συμβληθέντων μερῶν (δηλ.

τοῦ δόντος τὴν ὑπόσχεσιν καὶ τοῦ πρὸς ὃν αὕτη) (αιιαεδίῖο ἴαςί1)
ἐὰν αὐτὸς ὁ δοὺς τὴν ὑπόσχεσιν δὰ εὐθύνηται ἔναντι τοῦ
λαβόντος ταύτην ἢ οὐ, ὡς καὶ τὸ ἕτερον ζήτημα ποία ἡ Ertaoıg
τῆς εὐθύνης αὐτοῦ, ἐὰν δηλ. οὗτος δὰ εὐθύνηται µόνον διὰ
καταβολὴν φροντίδος ὅπως ὃ τρίτος ἐκπληρώσῃ τὴν
παρασχεθεῖσαν παροχὴν (Βεπιϊμαπρδνετίταρ) ἡ δὰ εὐθύνηται διὰ
τὴν ἐκπλήρωσιν ἐκ µέρους τοῦ τρίτου ((αταπά{ενετίταρ)
Τῆς συναφΏθείσης συµβάσεως μὴ ἐξελιχθείσης ὁμαλῶς (π.χ. ὁ
δοὺς τὴν ὑπόσχεσιν δὲν κατέβαλε τὴν ἀπαιτουμένην φροντίδα, ἢ
ὃ τρίτος δὲν ἐξεπλήρωσε τὴν εἰς βάρος αὐτοῦ ἐνοχήν), 6 ὕποσχε-
δείς, ὥς εἴπομεν καὶ ἀνωτέρω, εὐδύνεται εἰς πλήρη ἀποζημίωσιν
(Επ Πιιρπδιπίετεςςε) ἔναντι τοῦ λαβόντος τὴν ὑπόσχεσιν, πλὴν ἂν
ἡ παροχὴ τοῦ τρίτου κατέστη ἀδύνατος ἄνευ πταίσµατος τοῦ
ὑποσχεθέντος ἢ ὃ τρίτος ἀνυπαιτίως ἀδυνατεῖ νὰ ἐκπληρώσῃ
ἐφαρμοζομένων τῶν περὶ ἀδυναμίας τῆς παροχῆς διατάξεων 3.
᾿Ἐὰν τοὐναντίον ὅ τρίτος, καίπερ μὴ ὢν κατὰ τὰ εἰρημένα ὑπό-
χρεως, ἀπεδέχθη τὴν εἰς βάρος αὐτοῦ γενοµένην σύμβασιν, ἡ τοι-
αύτη ἀποδοχὴ ἀνατρέχουσα εἰς τὸν χρόνον τῆς καταρτίσεωῶς τῆς
ἀρχικῆς συµβάσεως (πρβλ. Ὦ 46.89.19.4) μεταβάλλει τὴν παρ᾽ ἄλ-
λου γενοµένην ὑπόσχεσιν εἰς ἰδίαν τοῦ ἀποδεχθέντος τρίτου,
ἥτις πλέον ἐμφανίζεται ὡς ἡ κυρία ἐνοχή, καὶ σχετικῶς, παροχὴ
(inter partes f xat’ äAlovg erga omnes).

II.

Μετὰ τὴν σύντοµμον ταύτην ἐξέτασιν τῶν σχετικῶν ῥωμαϊκῶν

διατάξεων ἀναφορικῶς πρὸς τὴν σύμβασιν εἰς βάρος τρίτου (ἤ:
περὶ παροχῆς τρίτου, κατὰ τὰς ἀνωτέρω διακρίσεις) χωρήσωμεν
εἰς τὴν ἐν ἀντιβολῇ πρὸς ταύτας ἐξέτασιν χωρίων τινων εἰλημμέ-
νων ἐκ τοῦ Ὁμήρου 3 καὶ τοῦ Λουκιανοῦ τοῦ Σαμωσατέως ἀπο-
πνεόντων τοιαύτας συμβάσεις καὶ ὑποχρεώσεις, καὶ ὧν χωρίων τὸ
19. Πρβλ. καὶ D 45.181 pr. Windscheid 8317, Vangerow 8608
ΠΠ καὶ Μοίνε ΙΠΙ/{18Ι. Οὔτε τὸ ἓν οὔτε τὸ ἄλλο γενικῶς τεχµαίρεται, ἀλλὰ µόνον δέον
νὰ ἐξετάζηται ἑκάσεη συγκεκριμένη περίπτωσις καὶ ἑρμηνεύεται ἀναλόγως.
30. Πρβλ. avwt. ana. 13 xai (Klang) Gschnitzer adtöhı.
2ἱ. Πρβλ. oxerixüag Mommsen: Beitr. I σελ. 89.
9). Αἴτινες ὅμως εἴς τινας τῶν νεωτέρων κὠδικοποιήσεων παρεκκλίνουσιν τῶν
οχετικῶν ῥωμαϊκῶν τοιούτων, αἱ ὑποῖαι λόγῳ τῶν γενοµένων διορθώσεων τῶν
Compilatores (inferpolationes) napovaıatouor πολλὴν ἀσάφειαν.
985. Εἴναι αὐτονόητον ὅτι πρόχειται περὶ τοῦ μεγάλου τῆς ἀρχαιότητος ποιητοῦ
 8 —

Ev μὲν ἀνάγεται ἀπὸ ἐπόψεως συνὈέσεως καὶ ἐξιστορήσεῶς εἷς

χρόνους προρὠμαϊκοὺς” καὶ ἀποδίδει ἀντιλήψεις προρωμαϊκάς,
τὸ ἄλλο δὲ τίθεται εἰς τὴν ἐποχὴν τῆς ῥωώμαϊκῆς νοµοδεσίας καὶ
αὐτοκρατορίας ἓ5,
Οὕτως:
A) "Ev Ὀδυσσείας 3841 ἐπ." διεξάγεται συζήτησις καὶ κα-
ταρτίζεται συμφωνία μεταξὺ Ἡφαίστου καὶ Ποσειδῶνος περιέ-
χουσα ὅλα τὰ στοιχεῖα καὶ λύσεις οἷαι ἀπαντῶνται εἷς τὰ ἀνω-
τέρω ἀριθ. I μνημονευθέντα χωρία τοῦ Ῥωμ. Δικ."Ἱ, πρὸς εὖχο-
λωτέραν δὲ κατανόησιν τοῦ χωρίου σηµειωτέα τὰ ἑξῆς:
Ἐν τῷ μνησθέντι χωρίῳ Ὀδυσσείας 4266, ὁ "Όμηρος περι-
γράφων φιλοξενίαν παρασχεθεῖσαν εἰς τὸν παλυτλήµονα περιπλα-
νώµενον Ὀδυσσέα παρὰ τοῦ βασιλέως τῶν Φαιάκων ᾽Αλκινόου ,
παρεισάγει τὸν ἁοιδὸν Δημόδοκον ἄδοντα πρὸς τέρψιν τοῦ φιλο-
ξενουμένου Ὦ καὶ τῶν ἄλλων συνδαιτηµόνων, ᾠδὴν ἀναφερομένην
ες τοὺς ἔρωτας τοῦ ΄Αρεως καὶ τῆς ᾿Αϕροδίτης καὶ τὰς περι-
οὐυσιακὰς συνεπείας ἓκ τῆς ἐπ᾽ αὐτοφόρῳ συλλήψεως
(: Der Vater der Griechen und ihrer Götter—der Vater auch der gesamten
abendländischen Dichtung, Knaurs—L aaths: Geschichte der Weltlitera-
tur ? oeA. 44), καὶ περὶ τῆς ἐπιδράσεως τούτου εἷς τὴν ἀρχαιοτέραν καὶ νεωτέραν
φιλολογίαν πρβλ. ὅσα νῦν ἐκτίθενται εἰς Βτος]]αιις τόμ. ὃ εἰς λέξιν Ἠοπιοτ. Ἰαὶ
αὐτὸς ὁ ἀδίστακτος καὶ [ἠεοὺς καὶ ἀνθδρώπους σατυρίζων Λουκιαγός, μετὰ θαυμασμοῦ
ὅμιλεϊ περὶ τούτου (πρβλ. εἷς Δημοσθένους ἐγκώμιον).
24. Ὡς τὸ κατωτέρω ἀναφερόμενον 'Ομηρικὸν χωρίον, εἶναι δὲ γνωστὸν ὅτι κατὰ
τὴν πιθδανωτέραν ἐκδοχὴν χρόνος ἀχμῆς τοῦ 'Όμήρου τίθεται (πολὺ μετὰ τὸν Τρωϊ-
κὸν πόλεμον συμβάντα κατὰ τὸν 15ον ἢ 14ον π.χ. αἰῶνα) περὶ τὰ µέσα τοῦ 9ου αἰῶνος
π.Χ. (κατὰ τὸ 804 π.Χ.). Κδθδίε]αετς: ἨΗοπετίθεαθς Εεομίσ. Ἱ, Μιστριώτης:
Τραμματολογία 1/80 En. "Addag dokaoiag uerıdı eis Schmidt-Stählin 1822.
25. Ὡς τὰ χωρία τοῦ Λουκιανοῦ περὶ ὧν εἰδικώτερον κατωτ. ΠΠ].
26. ᾿᾽Αναφορικῶς πρὸς τὴν ᾿ΟὈδύσσειαν «ἐπίλογον τῆς ἸΙλιάδος», ὡς τὴν ἀποκαλεῖ
ὃ Λογγῖνος (Κεφ. 9/19), ὅρα καὶ ᾿Αριστοτέλους: Ποιητικὴ XXIV. 9... αἷς ἅπασιν
"Ὅμηρος κέχρηται καὶ πρῶτος καὶ ἵκανῶς, καὶ γὰρ καὶ τῶν πσιηµάτων ἑκάτερον
συνέστηκεν ἡ μὲν λιὰς ἁπλοῦν καὶ παθητικόν, ἡ δὲ Οδύσσεια πεπλεγμένον, πρὸς
δὲ τούτοις λέξει καὶ διανοίᾳ πάντα ὑπερβέβληκεν, καὶ ΧΧΙν. Ἱ.. Ὅμηρος, δὲ ἄλλα τε
πολλὰ ἄξιος ἐπαινεῖσθαι, καὶ δὴ καὶ ὅτι µόνος τῶν ποιητῶν οὖκ ἀγνοεῖ ὃ δεῖ ποιεῖν
αὐτόν..., noßA. xui Knaurs- Laaths: Geschichte der Weltliteratur”? σελ. 60 ἐπ.
9ἵ. «Ὅμηφρος ὃ σοφὸς ἐνομοθέεησεν» πλήρης θαυμασμοῦ λέγει δι’ ἄλλην περί-
πτωσιν ὁ Ἰουλιανὸς (: Εὐσταθίῳ φιλοσόφῳ») (ΒἱάεΣ: 1,’ εππρετεας Τυενα I (1924)
σελ. 62 (35).
98. Ὑπερηφανευομένου, σὺν ἄλλοις, ὅτι οἱ Φαίακες διακρίνονται evauuAin καὶ
ποσσὶ καὶ ὀρχηστυῖ καὶ ἀοιδῆ» (Όδυσ. 8/988).
99. Ποβλ. 6 (8) 961: ταῦτ' ἄρ᾽ ἀοιδὸς ἄειδε περικλυτός' αὐτάρ "Οδυσσεὺς τέρ-
ner’ Evi φρεσὶν ᾖσιν ἀκούων ἠδὲ καὶ ἄλλοι Φαίακες δολιχήρετµοι, ναυσίκλυτοι ἄνδρες.
 rg =

τούτων ο, Ὡς πρωταγωνισταὶ εἰς τὴν ὅλην πρᾶξιν ἐμφανίζονται

ὁ μοιχὺὸς Ἂρης, ἢ μοιχαλῆς ᾿Αϕροδίτη, ὁ ἀπατώμενος σύζυγος
ταύτης Ἡφαιστος καὶ τέλος ὁ παρεμβαίνων Ποσειδῶν 3] ὑποσχό-
µενος τὴν ἐπιστροφὴν τῶν δοθέντων παρὰ τοῦ 'Ἡφαίστου ἕδνων.
ΜἩ ὑπόθεσις εἰδικώτερον, ὡς ἀναφέρεται ἀπὸ τὸν ἀοιδὸν
Δημόδοκον, ἔχει ὡς ἑξῆς:
Ἡ 9εὰ τοῦ κάλλους (Αφροδίτη) ”, ζωντανὸν ἐγκώμιον τῆς
«ὡραιότητος ἀλλὰ καὶ εὔλεκτρος καὶ ἐπιρρεπὴς εἰς ἐρωτικὰς περι-
πετείας καὶ μεθυστικὴν ἠδυπάδειαν δὲ, ἔχουσα τὸ ἀτύχημα νὰ ᾖ
σύζυγος χωλοῦ καὶ ὥς ἐκ τῶν ἁσχολιῶν του βρωμεροῦ δεοῦ, ἐρᾶ-
ται, ἐκτὸς ἄλλων, καὶ τοῦ σφριγηλοῦ καὶ ἀρρενωποῦ δεοῦ τοῦ
πολέμου ᾿Αρεως!' εἰσάγουσα τοῦτον Ἀχρύφα εἰς αὐτὸ τὸ δῶμα
τοῦ ἀπουσιάζοντος συζύγου 'Ἡφαίστου ἓὃ, Ὁ "Ἠλιος, τὰ πάντα
«ὁρῶν, εἰδοποιεῖ τὸν ἀπατώμενον σύξυγον Ἡφαιστον, ὅστις ὃ πά-
ραῦτα κατασκευάζει ἀόρατον δίκτυον ἐκλεκτῆς τέχνης καὶ λεπτὸν
ὡς ἰστὸς ἀράχνης ο ὅπερ τοποῦθετεῖ εἰς τὸν κοιτῶνα καὶ περὶ τὴν
συζυγικὴν κλίνην’ τὸ ἐρωτικὸν ζεῦγος «εὐνηδὲν» (πεσὸν εἲς τὴν
χλίνην) συλλαμβάνεται ἐντὸς τοῦ δικτύου εἰς στάσιν λίαν ἀνάρ-
µοστον, πᾶσα ἀπόπειρα ἀποτινάξεως καὶ ἐλευδερώσεως ἀποβαίνει
µαταία τι, δ,
80. *H σκανδαλώδης σκηνἡ ἀναφέρεται καὶ διακωμωδεῖται καὶ ὑπὸ τοῦ Λου:
κιανοῦ: Βεῶν διάλογοι (Απόλλων καὶ 'Ερμῆς) ἆλλ᾽ οὐχὶ ἀπὸ τῆς ἐνδιαφερούσης
ἡμᾶς ἐνταῦθα ἐπόψεως τῶν περιουσιακῶν συνεπειῶν. Πρβλ. καὶ κατ. σημ. 34.
31. Ἐκ τούτων ὁ "Ηφαιστος, ἦτο, ὥς γνωστόν, υἱὸς τοῦ Διὸς καὶ τῆς "ρας, ὁ
"Αρης ὁμοίως νυἱὸς τοῦ Διὸς καὶ τῆς "Ἠρας, ἡ ᾿Αφροδίτη θυγάτηρ τοῦ Διὸς καὶ τῆς
Διόνης, 9εὰ τοῦ κάλλους, καὶ ὁ Ποσειδῶν υἱὸς τοῦ Ἐρόνου καὶ τῆς Ρέας, θεὺς τῆς
Θαλάσσης, ἀδελφὸς τοῦ Διὸς καὶ σύζυγος τῆς ᾽Αμϕιτρίτης,.
88, 9δ. Ὁ ποιητής (:Γουζ έλη: Ερίσις Πάριδος 9831, πρβλ. σημ. ὃ8) τὴν ἔμφα-
γίξσι λέγουσαν: ὅσοι δὲν αἰσθάνονται τὰ φίλτρα τῶν ἐρώτων ..δὲν εἶν αὐτοὶ της
φύσεως γεννήµατα γενναῖα, τέρατα εἶν᾽ ἀναίσθητα φρικτὰ καὶ ἁδοναῖα. Ἐν ᾿]λιάδος
Ἔ/914 χαρακτηρίζεται ὥς «φιλομμµειδὴς» καὶ ἔχουσα «εχεστὸν ἵμάντα ποιχίλον, ἔνθα τε
οἳ δελκτήρια πάντα τέτυχτο».
84. ᾿Αφϕροδίτη «φιλέει ἀίδηλον "Αρτα, οὔνεχ) ὁ μὲν καλὸς καὶ ἀρτίπος.. ἀἁτὰρ
οὔ τί µοι αἴτιος ἄλλος, ἀλλὰ τοκῆε δύω.-- Καὶ ὃ Λουκιανὸς σατυρίζει τὴν σκηνὴν ἐν
Ἠεῶν Διάλογοι, 'Ερμοῦ καὶ ᾿Απόλλωνος (άριθ. 19).. «ἡ "Αφροδίτη, περὶ τὸν "Αρη
ἔχει τὰ πολλὰ κακείνου ἐρᾷ, ὥστε ὀλίγον αὐτῇ τοῦ χαλκέως τούτου µέλει» .... Ἠφαι:
στος οἶδεν, ἀλλὰ τί ἂν δρᾶσαι δύναιτο γενναῖον ὁρῶν νεανίαν καὶ στρατιώτην;
35. Αὐτόδι 968: ὣς τὰ πρῶτα µίγησαν ἐν Ἡφαίστοιο δώμησιν λάδρῃ ... λέχος
-δ᾽ ἤσχυνε καὶ εὐνὴν ΄'Ηφαίστοιο ἄνακτσς,
86. «... ὡς θυμαλγέα μῦθον ἄκουσεν βῆ εἷς χαλκεῶνα κακὰ φρεσὶ βυσσοδομεύων.
Όθα. «ηύτ) ἀράχχια λεπτά, τὰ γ’ οὗ κέ τις οὐδὲ ἴδοιτο, οὐδὲ δεῶν µακάρων».
8Ί. «οὐδὲ Ti κινῆσαι µελέων ἦν οὐδ᾽ ἀναεῖραι».
88. Κατὰ τὴν ἀπόδοσιν ἐν τῷ ποιήµατι (Γουζέλη: ἡ χρίσις τοῦ Πάριδος,
 - 10 --

Συλληφθέντων κατὰ ταῦτα ἐπ᾽ αὐτοφώρῷ μοιχευοµένων τοῦ

Ἔβρεως καὶ τῆς ᾿Αφροδίτης, πρὸς πρόληψιν περαιτέρω θορύβου
καὶ σκανδάλων3 καὶ ἐπειδὴ ὁ "ἨἩφαιστος ἠπείλει ὅτι δὲν θέλει
λύσει τούτους «εἰς ὃ κε µοι µάλα πάντα πατὴρ ἀποδῶσιν ἕδνα,
ὕσσα οἵ ἐγγυάλιξα κυνώπιδος εἵνεκα κούρης», παρεμβαίνει ὁ
Ποσειδῶν παρακαλῶν τὸν "Ἡφαιστον ὅπως λύσῃ τοὺς μοιχούς:
«λῶσον, ἐγὼ δέ τοι αὐτὸν ὑπόσχομαι, ὡς σὺ χελεύεις,
τίσσειν αἴσιμα πάντα ner ἀδανάτοισι θεοῖσι»
δίδων οὕτῶς ὑπόσχεσιν πρὸς τὸν Ἡφαιστον εἰς βάρος τοῦ µοι-
χοῦ ᾿΄Αρεως (καὶ ἐπικουρικῶς τοῦ πατρὸς Διὸς)ὸ καὶ ἐγγυώμενος,
περὶ τούτου.
᾽Αλλ’ ὃ .Ἡφαιστος, παρὰ τὸν σεβασμὸν τὸν ὁποῖον αἰσθάνε-
ται πρὸς τὸν Ποσειδῶνα, ἀρνεῖται κατ᾽ ἀρχὰς νὰ δεχθῃ τὴν πρό-
τασιν καὶ ὑπόσχεσιν τοῦ Ποσειδῶνος χλευάζων καὶ τὴν διδοµένην'
περὶ τούτων ἐγγύησιν :
«μή µε Ποσειδῶν γαιήοχε, ταῦτα κχέλευε' πῶς ἂν ἐγώ σε
δέοιµι μετ ἀθανάτοισι δεοῖσι, ei κεν "Αρης οἴχοιτο
χρέος καὶ δεσμὸν ἀλύξας;
(ἡ δοθεῖσα ὑπόσχεσις ἂν μὴ ἐγκριθῇ παρὰ τοῦ τρίτου οὐδεμίαν'
ὃ᾽ αὐτὸν ἔχει σηµασίαν, ὅθεν ὑπόσχεται αὐτὸς ὃ Τοσειδῶν) καὶ.
τότε ὃ Ποσειδῶν λέγει:
«φαιστε, εἴπερ γάρ κεν ᾿Αρης χρεῖος ὑπαλύξας οἴχη-
ται φεύγων, αὐτός τοι ἐγὼ τάδε τίσω».
Τέλος ὁ "Ἡφαιστος συμφωνεῖ: «Οὖκ ἔστ' οὐδὲ ἔοικε
τεὸν ἔπος ἀρνήσασθαι»,
Τεργέστη 18Ι1) ᾠδὴ τετάρτη σελ. 109. ὁ "Ηφαιστος ποθῶν νὰ ἐκδικηθῇ καὶ χαλκεὺς.
ὢν ἐσκεύασε δίκτυα σιδηρᾶ καὶ κρυφηδὸν ἐφήρμωῶσε τοιαῦς᾽ ὑπὸ ποδίας εἰς δάλα-
μον τὸν νυμφικὸν τῆς κλίνης τῆς ἰδίας,
39. Ai deai εἶχον ἐγχλισθῆ ἐξ αἰδοῦς εἰς τὰ δώµατά των (ΌὈδυσσείας Θ(8) 954 -
Δηλύτεραι δὲ θεαὶ µένον αἶδοῖ οἴἶκοι ἑκάστη, ὁ τὸ θέαμα ὁρῶν ἀτυχῆς σύζυγος
"Ἠφαιστος ὠρυόμενος διεμαρτύρετυ καὶ ἐκάλει τοὺς θεοὺς εἷς χλεύην τῶν δεδεσµευ:
µένων ἐραστῶν, 'Όδυσ. Θ/804 « ἔστη ὃ᾽ ἐν προθύροισοι, χόλος de µιν ἄγριος ἤρειν,
σµερδαλέον δ᾽ ἐβόησε »..
40 Εἰς τὸν Δία εἶχον δοῦῇῃ «ἔεδναν παρὰ τοῦ χωλοῦ 'Ἡφαίστου «ὅσα οἱ ἐγγυά-
λιξα κυνώπιδος εἵνεχα κούρης (πρβλ. καὶ Bauschet: Histoire du droit
priv@ de la republique Atheniene I o. 111). Περὶ τοῦ τοιούτου δι’ ἀγορᾶς γάµου
καὶ τῶν «ἕδνων» πρβλ, νεωστὶ Köstier: Homerisches Recht (1950) σελ. 299’
ἐπ. ἰδίᾳ σελ. δἱ ἔπ., 49 En. (καὶ τὴν αὐτόθι σηµ. 20 βιβλιογραφίαν) ὅρα καὶ σελ. 98.
ἔπ., καὶ παλαιότερον Daremberg - Saglio: Dictionaire des Antignites Π1: σελ. 988-
ὑπὸ λέξιν «Ώος» (ἕδνα, προίξ, φεργή).
 — ή ---

καταρτιζοµένης οὕτω τῆς συµβάσεως μεταξὺ τῶν δύο δεῶν 1Ιο-

σειδῶνος καὶ Ηφαίστου.
Ἐνταῦθα δηλ. ἔχομεν γνησίαν σύμβασιν εἰς βάρος τρίτου ἢ:
ἀκριβέστερον περὶ παροχῆς τρίτου, τοῦ Ποσειδῶνος ὑποσχομένου:
καὶ τοῦ Ἡφαίστου ἀποδεχομένου τὴν ὑπόσχεσιν, ἓν περιπτώσει
ὃ᾽ ἀρνήσεως τῶν τρίτων’ ὑπεύθυνος ἀπέναντι τοῦ 'Ἡφαίστου
ἔσται ὁ ἐγγυηθεὶς διὰ τὸ ἀποτέλεσμα Ποσεισῶν (πρβλ. καὶ ἀνωτ.
ἀριὺ. Ὦ. ὅστις φυσικὰ θέλει καταβάλει εἰς τὸν "Ἠφαιστον ἐν ᾗ
περιπτώσει ἡ σύμβασις ἐξελιχδῇ ἀνωμάλως (:δὲν καταβάλλει ὁ.
τρίτος) (ἀνωτ. ἀριὈ. 1 11.).

111.

Εἰς ἄλλην ἐποχήν, πολὺ µεταγενεστέραν, τίθεται χωρίον τοῦ"

Λουκιανοῦ, περιέχον μὲν καὶ τοῦτο λεπτὴν σάτυραν τοῦ θδανόν-
τος πλέον παρελθόντος καὶ τῶν προχριστιανικῶν περὶ τῶν νεκρῶν
ἀντιλήψεων καὶ τῆς συνεχοῦς εἰς τὰ ἀνθρώπινα ἀναμίξεως τῶν
(εῶν, συνταγὲν δὺ τὸ χωρίον κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς ῥωμαϊκῆς'
κοσµοκρατορίας (ἀππρετίαπῃ τοπιαππῃ) καὶ ἰσχύος τῆς ῥωμαῖϊκῆς.
Νομοθεσίας ἐκ τοῦ χωρίου τούτου (καίπερ διαφόρου ἀπὸ ἐπό-
Ψεως συνεπειῶν πρὸς τὸ προμνημονευθὲν Ὁμηρικὸν) εἶναι ὄυνα-
τὸν ἐμμέσως νὰ ἐξαχθῶσι λύσεις συγγενεῖς πρὸς τὰς ἄνωτ..
or’ Goıd. I de lege lata ἐκτιθεμένας, ἔχει δὲ τὸ χωρίον ἰδιαιτέραν
σηµασίαν ὡς ἐκ τῆς ἰδιότητος τοῦ συντάκτου του, χρηµατίσαντος,
ὥς δὰ ἴδωμεν ἀμέσως κατωτέρω, Δικηγόρου καὶ Δικαστοῦ ἐπὶ
ῥωμαϊκῆς ἐποχῆς καὶ κατὰ τὴν ἐφαρμογὴν Ῥωμ. Δικαίου, οὗτινος:
ἀναμφιβόλως ἐτέλει ἐν γνώσει καὶ τὸ ὁποῖον εἶχε κατὰ νοῦν ὅ-
Λουκιανός.
Ἠἰδικώτερον :
Ὡς εἶναι γνωστόν, ὁ ἀπὺ τὰ Σαµμώσατα (τῆς Συρίας) καταγό-
µενος Λουκιανὸς' φέρεται βιώσας"» κατὰ τὸν δεύτερον µ. Χ..

41. Ὅπερ, ὡς εἴπσμεν, Φαινεται φοβούμενος ὁ "Ἠφαισσος «... πως ἂν ἐγώ σε’
δέοιµι µετ' ἀδανάτοισι δεοῖσιν, εἰ κεν "Αρης οἴχοιτο χρέος καὶ δεσμὸν ἀλύξας;
49. Οὗτος καλεῖ ἑαυτὸν «Λούκιον» εἰς «Λούκιος ἢ ὄνος» ἀριθ. 156, 64] ἔξελλη:
γίζων τὸ ὄνομά του. ᾿Ὑπῆρξεν καὶ ἄλλος Λουκιανὸς ἐκ Σαμωσάτων, Ö μάρτυς, ἀνὴρ-
κατὰ τὸν Σουΐδαν (σελ. 606 καὶ 608) «τῶν εὖ γεγονότων» βιώσας κατὰ τὸ 256---513 μ.Χ.).
48. Περί τούτου γνωρίζοµεν ὅσα προχύπτουσιν ἐκ τῶν ἔργων του καὶ ὅσα ἀἆνα--
φέρει ὁ Σουΐδας ὑπὸ λέξιν «Λουκιανός», ὦν ἄλλως ἡ ἀκρίβεια ἀμφισβητεῖται (σύγ:
χρονοί του οὐδὲν περὶ αὐτοῦ ἀναφέρουσι πρβλ. ἐν yevsı xai Helm: Lucian und
Μεπίρρ σελ. 1 (πρβλ. τὸν Ἡ αἱ πι καὶ ἐν Pauly’s- Wissowa: Realencyclopädie
 —_ 11 —

αἰῶνα, καὶ δὴ μεταξὺ τῶν ἐτῶν 12ὔ - 200 μ.Χ., ἀκμάσας ἐπὶ τῆς
ἐποχῆς τῶν ᾽Αντωνίνων “' (καὶ κατὰ περίοδον ἀκμῆς τοῦ Ῥωμ.
Δικαίου), σοφιστὴς γενόµενος”», Πένητος πατρὸς υἱός, ἐξελέξατο
τελικῶς τὴν Παιδείαν’', ἀλλὰ κατατριχόµενος καὶ αὐτὸς ὑπὸ
πενίας ἔζησεν ἐπὶ καιρὸν βίον πλάνητα΄Ἱ, ἐμφανίζεται διδάσκων
ῥητορικὴν ἐν Γαλατίᾳ (ἔνδα ἔζησεν ἐπ᾽ ἀρκετὸν) καὶ ὡς δικη-
γόρος ἐν ᾽Αντιοχείᾳ”" καὶ ἐν συνεχείᾳ ὡς λογογράφος καὶ σοφι-
στὴς ἀνὰ διαφόρους χώρας τοῦ τότε πεπολιτιαµένου κόσμου καὶ
εἰς αὐτὴν τὴν Ῥώμην5. Περὶ τὰς δυσμὰς τοῦ βίου τουδ’ διορί-
ζεται ὑπὸ τοῦ αὐτοχράτορος Μάρχου Αὐρηλίου (161 - 1680) Δι-
καστὴς ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ 5 κατὰ περίοδον ἰσχύος τοῦ Ῥωμ.
Δικαίου, ὅπερ, φυσικά, ἐν ὅλφ ἢ ἐν µέρει δὰ ἐφήρμοζεν ὃ Δικα-
στὴς καὶ οὗτινος πάντως δὰ ἐτέλει ἐν πλήρει γνώσει ὡς νομικός,
καὶ ὡς ὁ ἴδιος ἴσχυρίζεται «τὰς δίκας εἰσάγει καὶ τάξιν αὐταῖς
τὴν προσήκουσαν ἐπιτίθησι...» (ΧΝΤΠΙ ᾿᾽Απολογία).
Εἰς τοὺς σοφιστικούς του λόγους, διαλόγους, καὶ λοιπὰ ἔργα
του, δὲν φείδεται θεῶν καὶ ἀνθρώπων ὅ', τῆς πολυδθεῖας δὲ καὶ τοῦ

19 σελ. 1195 ὑπὸ λέξιν «Λουκιανός», καὶ ἐν γένει περὶ τῆς ἐξελίξεως τῶν ἀντιλή-
ψεων ἀναφορικῶς πρὸς τὸ ἔργον του καὶ τῆς ἐπενεργείας αὐτοῦ ἐπὶ τῶν διαφόρων
περιόδων τῆς µεταγενεατέρας Φιλολογίας πρβλ. Ἡ ο Ἱπι ἔνθ ἄνωτ. ἔει δὲ ὅρα καὶ
Ollier: Lucien, Histoire Vraie (1962) o. 3 xai Lukian Parodien und Burle-
sken (Karl Hoenn, 1948) Einl. VIII &n, Xl än. XXXI £n. (no Emil Ermatiger).
44. Κατὰ τὸν Σουΐδαν ἐπὶ Καίσαρος Τραϊανοῦ,
45,46. "Ορα σχετικῶς τὸ «Ἐνύπνιον».
4τ. Πρβλ. καὶ Μιστριώτην: Γραμμµατολογία σελ, 1096, καὶ «Δὶς κατηγο:
φούμενος» ΧΙ,ΝΙΙ 6 97.
48. Πνβλ. Σουΐδα Λεξικὸν εἷς λέξιν «Λουκιανὸς» «... ἦν δὲ οὗτος τοπρὶν δικη.
γόρος ἐν ᾿Αντιοχείᾳ τῆς Συρίας δυσπραγήσας ὃ” ἐν τούτῳ ἐπὶ τὺ λογογραφεῖν
Ergann...>. Ἡ ᾿Αντιόχεια ἦτο τότε ἕδρα τῶν Ῥωμαϊκῶν ἀρχῶν τῆς Συρίας. Πάν:
τως τὰ ἔργα τοῦ Λουχιανοῦ γέµουσι δικαστικῶν σκηνῶν καὶ δικονομικῶν ἐκδηλώ
oewv (roßA. xai Delz: Lukians Kenntuis κλπ. (1950 σελ. Ι5ὶ ἐπ. ἀπὸ τὰς
ῥωμαιοχρατουμένας ᾿Αθήνας, πρβλ. καὶ Λουκιανοῦ: ᾿Ανάχαρσις 93 En.
49. 'Εκεῖ ἤθελε νὰ ὑποβληδῇ καὶ εἷς θεραπείαν τοῦ δεινὸς πάσχοντος ὀφῦαλ.
μοῦ του. Πάντως ἤ ᾿Ασία πολλοὺς σοφιστὰς εἶχε προμηθεύσει εἰς τὴν Ρώμην, πρβλ.
σχετικῶς παὶ Bompaire:; Lucien Ecrivain (1908) σελ. 99, 109 ἐπ.
60, Πρβλ. κατωτ, σημ. 00.
51. Πρβλ. κατωτ. σηµ. 60 xai Ollier: Lucien, Histoire Vraie (1962) σελ.
28 en, Croiaset: Histoire de la literature ΟΩτὰσας (1899) σελ. ὅδδ.
52. Laaths (Kuaurs): Geschichte der Weltliteratur (1953) ao. 95, πρβλ.
xa Bompaire ἔνρ ἄνως, σ 148 έἐπ., 491 ἐπ. ᾿Εξαιροῦνται οἱ προσφιλεῖς του
διδάσκαλοι (Πλατωνικὸς) Νιγρίνος καὶ ὁ φιλόσοφος Δημώναξ.
65. Πρβλ. τὸ κατωτέρω ὑπὸ συζήτησιν κείµενον ἐκ τῶν νεκρικῶν διαλόγων ὡς
καὶ τοὺς Διαλόγους τῶν δεῶν,
 --
1 ---

Ἀριστιανισμοῦ, ὃν τῶν φιλοσοφικῶν συστηµάτων ”', τῆς προγρι--

στιανικῆς Ιοινωνίας καὶ τῆς ὅλης ἠδικῆς διαμορφώσεως αὐτῆς,
τῶν ἐλαττωμάτων καὶ καχιῶν της--οἱ πάντες τίθενται ὑπὸ τὰ
πυρὰ τῆς χλεύης καὶ σατύρας του μὸ τέχνην ἀπαράμιλλονοὗ καὶ
ἐπίνοιαν ἀνεξάντλητον καὶ ἐξαστράπτουσαν εὐφυῖαν ἀλλὰ καὶ μὲ
ἐλευθδερίαν καὶ καυστικότηταὖ'. Πνευματωδέστατος καὶ κανστι-
χώτατος, ἀνηλε]ς εἰς χλευασμοὺς καὶ λίαν εὐτράπελοςδῖ εἰς πολ-
λοὺς διαλόγους σατυρίζει τὰς γελοιότητας καὶ τὴν διρφδορὰν
τῆς μµμροχριστιανικῆς Ὀρησχείας καὶ τῶν τότε θεῶν ἁλλὰ
καὶ μᾶς προμηθεύει, σκώπτων καὶ χλευάζων, λύσεις αἵτινες προκύ-
πτουσιν καὶ ἀπὸ νομοθετικὰ Χείμενα.
Μετὰ τὴν σύντομον σκιαγράφησιν τοῦ βίου καὶ τῶν ταλαιπω-
ριῶν καὶ τοῦ χαρακτῆρος ἀλλὰ καὶ τῆς δραστηριότητος τοῦ ἀνδρός,
χωρήσωμεν ἐπὶ τὴν ἐξέτασιν σχετικοῦ τινος πρὸς τὸ ζήτημά µας
ἀποσπάσματος.
Τὸ κατωτέρω ὑπὸ συζήτησιν Aovxıdveiov χωρίον εὕρηται

ὅδα. Πρβλ. al ἀνωτ., σημ. 48, #&u d& (Hoenn) Lukian’s Parodien und
Burlesken, Einl. (Ermatinger) o. XXIII ἐπ., καὶ Φωτίου Πατριάρχου (Μυριό-
BıßAoc) Bibliotheca 1/96: «... ἔοικε δὲ αὐτὸς (δηλ. ὁ Δουκιανὸς) τῶν μηδὲν ὅλως
πρεσβευόντων εἶναι, τὰς δι᾽ ἄλλων κωμωδῶν καὶ διαπαίζων δόξας, αὐτὸς ἣν θειάζει
οὐ τίδησι, πλὴν εἴς τις αὐτοῦ δόξαν ἐρεῖ τὸ μηδὲν δοξάζειν.». Ὁ Φώτιος, ὥς
Φαίνεται ἐκ τοῦ ἀποσπάσματος τούτου, θεωρεῖ τὸν Λουκιανὸν ὡς νιχελιστὴν καίτοι ἐκ-
δειάζει τὴν περὶ τὸ γράφειν δεινότητά του. Τ5ρβλ. ναὶ Σουΐδαν εἰς λέξιν Λουκιανός
ὁ ἐπικληθεὶς βλάσφημµος ἢ δύσφημος ὅτι ἐν τοῖς διαλόγοις αὐτοῦ γελοῖα εἶναι καὶ
τὰ περὶ τῶν θείων εἰρημένα παρατίθεται ..εὶς γὰρ τὸν Περεγρίνου βίον καθάπτε-
ται τοῦ χριστιανισμοῦ καὶ αὐτὸν βλασμημεῖ τὸν Χριστὸν ὁ παµµίαρος» «ἐν δὲ τῷ-
μέλλοντι κληρονόμος μετὰ τοῦ Σατανᾷ γενήσεται ».
54. ᾿Ἐνθδυμίζει κατὰ τοῦτο τὸν ᾿Αριστοφάνη βάλλοντα καὶ κατὰ τῶν δύο παρα":
τάξεων, σοφιστῶν ἀλλὰ καὶ σωκρατικῶν.
65. Σημειωτέον ὅτι, καίπερ Σῦρος, ἐξέμαθε ἄριστα τὴν 'Ελληνικὴν καὶ καθαρὰν
᾽Αττικὴν χατατασσόµενος δικαίως μεταξὺ τῶν ᾽Αττικιστῶν. Πρβλ. καὶ Ο]]ίες
ἐνθ' ἀνωτ. σελ 7 καὶ Delz Evd’iaywr. 0.3 Ὡς δὲ σημειο ὁ Ἡ εἰ πι ἐν
Paulys - Wissova: Realenz. 13/1725 &n. ὃ Λουκιανὸς ἐγνώριζε καὶ ἐχρησιμοποίει
ὅλην τὴν κλασσικὴν φιλολογίαν’ τοῦτο μαρτυρεῖται ἀμέσως καὶ ἐκ τῶν ἔργων του.
56. Πρβλ. καὶ Οτοῖϊῖςθαεῖί; Histoire xAn. V o. 603 ἐπ.
ὃτ. Πυβλ. καὶ Οτοίἱςσαῖί ἐνθ' ἄνως. Ἡ σ. ῦδά ἐπ. 602. Πολλοί συγκρίνουσιν
αὐτὸν πρὸς τὸν Βολταῖρον (Π ϱ Ι τι ἐνδ' avwuı 0.7 En, Ollier ἐν) ἀνωτ. σ 6
καὶ (Η οσε απ): Lukian’s Parodien und Burlesken, Einl. (Ermatinger) 0. X (: BoA-
ταῖρος τῆς ἐποχῆς τῶν "Avtwvivay) "Oga xai Murray - Mevapdou: Ἱστορία
τῆς ἀρχαίας "Ελληνικῆς Aoyorexviag (1922) oeA. 405 (: 6 µέγισιος τῶν σοφιστῶν..,
ἔχει παγκόσµιον σπουδαιόσητα., παρεβλήδη κατὰ τὴν τάσιν τοῦ πγεύµατός του πρὸς
τὸν Ολλανδὸν "Βρασμον), ἔτι δὲ Christ - Κώστα - Πολίτου: “Ἱστορία τῆς ᾿Ελληνικῆς
λογοτεχνίας (ἐκδ. Μαρασλῆ) 1 σελ. 498 En., 517 En.
 — 14 —

πατακεχωρισμένον εἰς τοὺς «Νεκρικοὺς Διαλόγους» (Χ/29)5 και

εἰδικώτερον εἰς τὸν διάλογον «Κάρων καὶ Μένιππος» ὃν ἔχει δὲ ὡς
ἑξῆς 0.

Χάρων: ᾽Απόδος ὦ κατάρατε τὰ πορῦθμεῖα.

Χάρων: ᾿Απόδος φηµί, ἀνθ᾽ ὧν σὲ διεπορῦμεύσαμεν.
Μένιππος: Οὐὖὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ μὴ ἔχοντος.
Χάρων: Ἔστι δέ τις ὀβολὸν μὴ ἔχων;
Μένιππος: Εἰ μὲν καὶ ἄλλος τις, οὐκ) οἶδα: ἐγὼ δὲ οὐκ ἔχω.
Χάρων: Kai μὴν ἄγξω σε (: δὰ σὲ πνίξῶ), νὴ τὸν Πλούτωνα,
«ἣν μὴ ἀπόδως.
Χάρων: Μάτην οὖν ἂν εἴην τοσοῦτον πλοῦν πεπλευκώς;:
Μένιππος: Ὁ Ἑρμῆς ὑπὲρ ἐμοῦ σοι ἀποδὺ ότω,
ὕς µε παρέδωχέ σοι.
Ἑρμῆς: Νὴ Δι, ὠνάμην yes ei μέλλω καὶ ὑπερ-
εκτίνειν τῶν νεκρῶν (:αὐτὺ δὰ δὰ μοῦ
ἔλλειπε νὰ πληρώνω ἐγὼ διὰ τοὺς νεκρούς).
Νάρων: Οὖκ ἀποστήσομαι (:δὲν δὰ φύγω ἀπὸ κοντά σου.
58. Περὶ τῆς γνησιότητος τῶν «Νεκρικῶν διαλόγων» δὲν ὑπάρχουν ἀμφιβολίαι.
Καὶ οἱ «Νεχρικοὶ διάλογοι» εἶναι ὡς γνωστὸν σάτυρα τῶν δοξασιῶν τῶν ἀρχαίων
ἀναφορικῶς πρὸς τὰς ἀντιλήψεις αὐτῶν περὶ τῶν νεκρῶν καὶ τῆς μετὰ τὸν θάνατον
καταστάσεως αὐτῶν' εἰδικώτερφον περὶ τούτων πρβλ. H e Im ἐνθ᾽ ἀνωτ. σελ. 190 ἐπ.,
ρα δὲ καὶ Βοπιρα τε ἐνθ ἄνως. σ. 865 ἐπ, καὶ Weiss: Griech. Privat-
recht 1/142 ἐπ. Ἰίατὰ τὸν Christ: “Ἱστορία τῆς "Ελληνικῆς Λογοτεχνίας
ήἔκδοσις Μαρασλῆ) Ι σ. 506 οἱ «Νεκρικοὶ διάλογοι» ἐγράφησαν ἐν ᾿Αθήναις
τῷ 166/167 u.X.
69. Πρβλ. περὶ τοῦ διαλόγου τούτου εἰδικώτερον τὸν Ἡ ϱ 1 πι ἐνθ' άνωτ. σελ. 198
ἐπ. (καὶ περὶ τούτου ὅσα παραθέτει ὁ Delz Evi’ άνωτ, σελ 3 σηµ. 6). «... ἕνδα
γὰρ ἂν inte, ἀκολουθήσω ἀνιῶν καὶ κατάδων καὶ καταγελῶν». Ὁ Μένιππος, κυνικὸς
φιλόσοφος, ἐβίωσε κατὰ τὸν ὃον π.χ αἰῶναἲ ὁ Λουκιανὸς χρησιμοποιεῖ πολλαχοῦ
τῶν διαλόγων τὸ ὄνομά του’ μάλιστα ἐν τῷ διαλόγῳ «Πλούτων ἢ κατὸ Μενίππου»
καὶ μετὰ τὴν εἰς "Αδου κάθοδον τὸν ἐμφανίξει ὥς νεκρὸν πειράζοντα τοὺς ὁμονέ-
xpouc, πρβλ. ἐν γένει καὶ Bompaire ἐνῦ' ἀνωτ. σ. 650 ἐπ.
60. Πρβλ. καὶ άνωτ. σηµ. 60 καὶ δΙ. Ὡς συνάγεται ἐκ τοῦ ἔργου «περὶ τῶν ἐπὶ
μισδῷ συνόντων» (ΧνΙΠ: ἆςφ πιεοστεάς conductis potentium familiaribus) Aıuxa-
στὴς διωρίσθη περὶ τὸ τέλος τοῦ βίου του καὶ ὅτε πλέον εἶχε τὸν ἕνα πόδα εἰς τὸ
πορὺμεῖον τοῦ Χάρωνος (πρβλ. καὶ Μαιττα υγ ἐνῦ' άἀνωτ,σ 40θ) ἴσως 6 διάλογος
Μενίππου καὶ Χάρωνος ἔχει τὴν αἰτίαν αὐτοῦ εἰς τὴν συναίσθησιν τοῦ ἐγγίζοντος
τέλους τοῦ βίου του καὶ ἀποτελεῖ ἐκδήλωσιν σχέψεων περὶ τοῦ τί ἀνέμενε τοὺς ἀρχαιο:
τέρους διαπλέοντας τὴν ᾿Αχερουσίαν! ἴσως σκεπτόμενος τὴν κατάστασίν του νὰ ἔσχε-
δίασε τί δά ἔλεγε εἷς τὸν Χάρωνα, ἂν φυσικἀ ἀπέθνησκε πρὸ 9 αἰώνων !!
 - ji, =

Κατὰ τὸ χωρίον ὃ Χάρων, πορῦθμεὺς τῶν ψυχῶν εἰς τὴν

᾿Αχερουσίαν, ζητεῖ ἀπὸ τὸν κυνικὸν Μένιππον 3, τὸν εἰθισμένον
«ὁβολὸν» (ἀντίτιμον τῆς διαπορῦεύσεως), ὃν ἔθετον εἰς τὸ στόµα
τῶν νεκρῶν πρὸς τὸν σκοπὸν τοῦτον "-' ὃ Μένιππος, κυνικός, οὐ-
δὲν ἔχων ἐπὶ τῆς γῆς, φέρεται συζητῶν πρὸς τὸν Χάρωνα καὶ
ἀρνεῖται διαρρήδην τὴν δόσιν 5 καὶ μὲ καυγᾶν προτείνει εἰς τὸν
Χάρωνα ὅπως ζητήσῃ τὸν «ὁβολὸν» ἀπὸ τὸν 'Ἡρμῆν: «ö Ἔνρ-
μῆς ὑπὲρ ἐμοῦ σοὶ ἀποδ ότω, ὃς μὲ παρέδωκέ σοι» 5’.
Κατὰ τὸ χωρίον ὁ Μένιππος προβαίνει εἰς ὑπόδειξιν---πρότα-
σιν πρὸς τὸν Χάρωνα ὅπως ζητήσῃ τὸν ὀβολὸν ἀπὸ τὸν Ἑρομῆν,
ἣν ὅμως πρότασιν ὁ Χάρων δὲν φαίνεται ἀποδεχόμενος (ἐπιμένων
εἰς τὴν παρ᾽ αὐτοῦ τοῦ Μενίππου καταβολήν), συνεπῶς δὲν εἶναι
δυνατὸν νὰ γίνῃ λόγος περὶ συµβάσεως μεταξὺ Μενίππου
καὶ Χάρωνος περὶ παροχῆς τρίτου’ ἀλλὰ καὶ ἂν ἀκόμη συνήπτετο
σύμβασις μεταξὺ Μενίππου καὶ Χάρωνος, καὶ πάλιν αὕτη δὰ ἦτο
ἐντελῶς ἄνευ σημασίας διὰ τὸν τρίτον 'Ερμῆν, ὅστις φέρεται ὄχι
µόνον μὴ ἐγκρίνων τὴν πρότασιν, ἀλλὰ καὶ προλαμβάνων τυ-
χὺν ἄἀποδοχὴν τῆς προτάσεως ἐκ µέρους τοῦ Χάρωνος ῥητῶς
ἀποκρούει α Ρτιοτ πᾶσαν ἓκ μέρους του καταβολήν: «νὴ Δι
ὠνάμην γε, εἰ µέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν τῶν νεκρῶν» ὃ, δυνεπῶς
καὶ ἂν ἀκόμη κατηρτίζετο σύμβασις μεταξὺ Μενίππου καὶ Χάρω-
νος, ὁ Ἑρμῆς (--τρίτος) οὐδόλως τῆς συµβάσεως μετασχὼν οὐδ᾽
ἐγκρίνας ταύτην ἐκ τῶν ὑστέρων ὥστε νὰ καταστήσῃ ἰδίαν τὴν
ὑποχρέωσιν, οὐδόλως δὰ ηὐθύνετο ἔναντι τοῦ Χάρωνος, ἀλλὰ καὶ
ὁ Μένιππος (ἰσχυριζόμενος ἄλλως τε ἐν τῇ διακρινούσῃ αὐτὸν
ἀναιδείᾳ ὅτι ἐξώφλησεν εἰς εἶδος) οὐδόλως οὐδὲ τὸ παρᾶπαν φέ-
ρεται ἀναλαμβάνων τοὐλάχιστον ὑποχρέωσίν τινα ἕναντι τοῦ

61. Πρβλ. καὶ άνωτ. σημ. 59.

69. Εἰς τὸν διάλογον ΧΙΙ «Κατάπλους ἢ τύραννος» ὁ Χάρων παραπονεῖται
ὅτι ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας δὲν εἰσέπραξεν «ὀβολὸν» διότι ὁ ᾿Ερμῆς ἀδρανεῖ !ἱ, καὶ Exei
ὁ σκυτοτύµος Μίχυλλος ἐμφανίξεται μὴ διαθέτων «ὀβολὸν» «Ὁν οὐκ οἶδεν εἰ τετρά-
ywvov &otiv ἢ στρογγύλον»' πρβλ. καὶ ἐπομένην σηµείωσιν.
63, 64. Ὡς γνωστὸν κατὰ τὰς ἀντιλήψεις τῶν ἀρχαίων ὁ 'Ερμῆς εἶναι, σὺν
ἄλλαις ἰδιότησι, καὶ ὁ ὁδηγῶν τὰς ψυχὰς εἰς τὸν "Αδην' ὁ Helm ἐνθ' ἀνωτ.,
σελ. 166 τὸν χαρακτηρίζει ὡς οἴοετοπε τοῦ Χάρωνος!
66. Καὶ εἷς τὸν διάλογον «Διὸς καὶ Γανυμήδους» ὁ Γανυμήδης προτείνει εἰς
τὸν Δία, εἰς βάρος τοῦ πατρός του, κριὸν ἂν ἐπιστρέψῃ εἰς τὴν γῆν τὸν Γανυμήδην᾽
φυσικὰ ὃ Ζεὺς δὲν δέχεται τὸ εὐτελὲς ἀντάλλαγμα διὰ τὸν ἀγαπημένον νεανίαν|
 -- 16 --

Χάρωνος ὃ οἵα ἡ ἐν ἀριῦ. 1 ὥστε νὰ εὐθύνεται αὐτὸς περὶ τῆς

παροχῆς τοῦ τρίτου.
Ῥυνεπῶς, ὁ Χάρων, μὴ δυνάµενος νὰ λάβῃ ἀπὸ τὸν Μένιππον
οὐδὲ δικαιούµενος νὰ στραφῇ κατὰ τοῦ ᾿Ἑρμοῦ, θέλει ἀπολέσει τὸ
ἀντίτιμον τῆς διαπορῦ µεύσεως, καὶ οὐδὲν ἄλλο τῷ ὑπολείπεται ἢ
νὰ πραγµατοπηιήσῃ τὴν ἀπειλήν του κατὰ τοῦ Μενίππου καὶ
πνίξῃ αὐτὸν εἰς τὴν ᾿Αχερουσίαν ἢ νὰ τὸν ἐπαναφέρῃ πάλιν
ἐντεῦθεν τῆς ᾿Αχερουσίας δηλ. εἷς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὑπόδειξιν'
τοῦ ἀναιδοῦς Μενίππου 1 0ἵ

66. 'Ἡ γνωστὴ «ἔνστασις τοῦ Μενίππου». «Οὖκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ μὴ ἔχοντος»-
καὶ περαιτέρω: «σὺ δ᾽ οὖκ Ίδεις ὣς κοµίζειν δέον ὀβολόν; ἤδειν μέν, οὖκ εἶχον δέ».
61. Χάρων: «Καὶ μὴν άγξω σε ὦ μιαρὲ ἦν μὴ ἀπόδως». Μένιππος: Οὐκοῦν:
ἀπάγαγέ µε αὖδις εἰς τὸν βίον!
 . τος

A \OFECOο
KON wenig, ur EN
V