C$4 c W SCQ

BIBLIOTHEEK KITLV

0023 3047
 ^

$&*£-
ytEsviie' rV*ÈAiu« i Î3S8SK&

BESCHRIJVING
1

KBATON VAN GROOT-ATJ E E I

fr)
R
1 *<

1
K
m^m^^m^$^?m^iîmiï^^m?$8m^ £S(
 c - i 19 £ - A/

BEKNOPTE BESCHRIJVING

VAN DEN

KRATON VAN GROOT-ATJEH

EN

OMSTREKEN,

ALSMEDE VAN ZIJNE

V E R D E D I G I N G S K E A C H T EN BEWAPENING

EN VAN DE

MERKWAARDIGHEDEN DAARIN AANGETROFFEN.

(Deze door het Indisch bestuur opgezonden beknopte beschrijving behoort bij de Kaart
van den Kraton en zijne omgeving, welke op last van Zijne Excellentie den Minister van
Kolonien is uitgegeven, ten voordeele der nagelaten kinderen van do militairen beneden
den rang van officier, die in Atjoh het leven lieten.

Van de Kaart, zoo min als van de Beschrijving, zijn exemplaren als echt aan te
merken, die niet van een stempel van het Departement van Kolonien zijn voorzien.)
X) »93 9 ^
 ^ ^

BESCHRIJVING

VAN DEN

KRATON VAN GKOOT-ATJEE

J
 De Kraton van Groot-Atjeh is gelegen op den linkeroever der Atjoh-
rivier, ongeveer 3V2 paal boven hare monding, dààr waar de rivier eene ^3Su C
bijna regthoekige kronkeling in oostelijke rigting maakt, in het alluviale
kultuurland, dat rijk bevolkt en zorgvuldig bebouwd, zich langs de
Atjeh-rivier uitstrekt. U-*z~r^i.
Omgeven aan do noord- en westzijde door bouwland en rijstvelden,^
waartusschen tal van begraafplaatsen aangetroffen worden, die, als tot
do geschiedenis van het land behoorende, eene afzonderlijke beschouwing
overwaardig zijn, stuit de Kraton aan de oost- en zuidzijde tegen moerassig
terrein.
De buitenwal is nagenoeg aan alle kanten, door zwaar geboomte of
bamboe-doeri-paggers aan het oog onttrokken, zóó zelfs, dat na weken
toovens in de Mesigit, en nadat de bresbatterij on dagen achtereen, een
zwaar vuur op den Kraton onderhouden hadden, en het geboomte gedund
was, toch hot beloop der enceinte nog niet met zekerheid kon worden
bepaald.
Do Kraton vormt een langwerpigen vierhoek, waarvan do lange zijden:
Ooster- on Westerface, een lengte hebben van 600 meters; de Noorder-
en Zuiderface daarentegen slechts van 250 meters.
Het oppervlak van den Kraton, dat binnen de vuurlijn 166 223 D meters
of 23 Gouvernements bahoes bedraagt, wordt intusschen gewijzigd, zoowel
omdat de Westerface, in haar midden, een uïtspringenden hoek vormt,
als omdat het noordelijk dool der Oosterface binnenwaarts gebroken is,
on zich elders, hier en daar, eenige kleinere bastions of uit- en insprin-
gende hoeken bevinden. Wijkt alzoo de vorm van den Kraton geheel af
van hetgeen daaromtrent door spionnen en langs andere wegen verzameld
was, nog meer is dit het geval met hetgeen binnen den Kraton gevonden
werd; want terwijl door den vijand bijzondere moeite was besteed, om de
Noorder- en Westerface van den buitenwal, waarop onze aanval verwacht
 6
werd, te versterken, zoo niet onneembaar te maken, was alles binnen do
enceinte, in don oorspronkclijken toestand, namelijk in dien van verval
en verwaarloozing gebleven.
De muren, die vroeger gezegd werden eene tweede en derde enceinte
to vormen, werden slechts voor een gering gedeelte en zonder dat daar-
door oenige afsluiting verkregen werd, teruggevonden. Het terrein daar-
tusschen, mot uitzondering van het plein voor de Sultanswoning, vormde
een ordeloos geheel van bamboehuizen tusschen pisangboomen en struik-
gewas, aanleunende aan bosschaadjes, heuvels mot zwaar geboomte en
begraafplaatsen; een en ander van het zuidelijk- en oostelijkgodeelte
van den Kraton gescheiden door de rivier Koerong Daroe, die op 100
meters ten noorden van den zuid-westelijken hoek des Kratons binnen
stroomt, eerst 200 meters in oostelijke en vervolgens 450 meters in
noordelijke rigting de binnenruimte bospoelt, on deze digt naast de
noorderpoort verlaat.
Bij hare kronkeling langs het binnenplein, stroomt zij tusschen muren,
die grootendeels vervallen zijn.
Aan den regteroever der Koerong Daroe liggen do begraafplaatsen van
Sultan IBRAHIM ALAOE 'D-DIN MANTSJOER SCHAH en der oude vorsten van het
rijk van Atjeh, alsmede van personen behoord hebbende tot de vorstelijke
familie, benevens eenige huizen, waarvan de Sultan tijdelijk gebruik maakte.
Hot eigenlijke woonhuis van den Sultan lag ten westen van de Koorong
Daroe aan den westelijkon rand van liet binnenplein, alwaar ook het
kruidmagazijn en het raadhuis gevonden worden.
Behalve door den weg, die van de Noorderpoort langs do Koerong
Daroe, tusschen de half vervallen muren, naar het genoemde plein, en van
dââr over ceno loopbrug, naar de begraafplaatsen der vorsten leidt, en
dan langs don regteroever van het riviertje naar hot zuidelijk gedeelte
van deu Kraton gaat, werd do binnenruimte door slecht onderhouden
voetpaden doorkruist, die allen op verschillende punten van don buitenwal
uitkwamen.
Alle in den Kraton aangetroffen huizen, dat van den Sultan niet uit-
gezonderd, gaven den indruk van verwaarloozing on totaal gemis aan
zindelijkheid en orde; zelfs de begraafplaatsen waren even als het overige
metselwerk, vervallen. Do toestand stond zelfs achter bij hetgeen in de
kampongs gevonden werd, waardoor men ook hier tot de conclusie zoudo
komen, dat het gezag van den Sultan denkbeeldig en zijne positie eeno
gohcele afhankelijke was; j a , dat hij in vergelijking met de hoofden der
Mockims, in een staat van armoede verkeerde, waardoor hij verhinderd
werd zich met eenigo woelde to omgeven, en die hom zelfs niet vergunde
aan de verpligtingen te voldoen, welke door den inlandschen hadat ge-
 7

boden zijn. Van den geringsten vorstelijken luister was hier dan ook
geenerlei vertoon.
Gelijk hier boven gezegd is, werden in de nabijheid van den Kraton
en voornamelijk ten westen en noord-westen daarvan, gebouwen aange-
troffen, die eene nadere beschrijving verdienen, zoo als de Mesigit, de
graven der radja's en kotta Goenoengan.
De Mesigit, gelegen ten noord-westen van den Kraton, is eon soort van
vierkant, gevormd door buitenmuren van klipsteen van 1.80 ol hoogte; de
oost- en westkant is 170 meters, de noordzijde 120 en de zuidzijde 110
meters lang; do oostelijke muur was gedeeltelijk vervallen.
De binnen-enceinte werd gevormd door muren van 1,50 el hoogte, die
grootendeels vervallen waren en een gemetseld fundament omsloten, dat
zich 1 meter boven den beganen grond verhief, en waarop vroeger het
hoofdgebouw der Mesigit heeft gestaan, dat tijdons do eerste expeditie ver-
brand en niet weder opgebouwd word.
De Mesigit dateert van moer dan twee eeuwen hèr; getuige de binnen-
en buitenmuren, waar zware waringinboomen door heen gegroeid zijn.
Zij word in 1614 door Sultan ISKANDER MOEDA gesticht en hoot, volgens
prof. F. J. V E T H , Beitoe 'r rahman of volgens oen van HABIB ABDUL
HACHMAN gevonden aan den Sultan gerichten brief: Beitoe 'el Backman,
't geen Stad dos Barmhartigen betoekent.
Was voor ons het bezit van do Mesigit van voel gewigt, ten einde van
daar tegen den Kraton te opereren, ook de vijand scheen aan die plaats,
al werd zij door ons voor de derde maal geoccupeerd en zoodoende in het
oog van de belijders van don Islam ontheiligd, eene bijzondere waarde to
hebben gehecht, getuige zoowel de hevige tegenstand bij het veroveren
der Mesigit op 6 Januanj ondervonden, als de aanval in den nacht van
7 op 8 J a n u a n j , die door de kalme salvo's onzer troepen afgeslagen werd.
Thans zijn do buitenmuren dor Mesigit omvergeworpen en vernield door
middel van buskruid en lithofracteur. Slechts puinhoopen doen de plaats
kennen, waar voor de derde maal, stormenderhand, de Nederlandsche vlag
geplant werd.
Van den zuidwestelijken hoek van do Mesigit zuidwaarts opgaande, ont-
moet men op 300 motor, ecno begraafplaats, bestaande uit een gemetseld
vierkant van 30 meters lengte, 20 meters breodto en 1,5 meters hoogte,
on de graven van vroegere vorsten bevattende. Kuim honderd meters vorder
ligt een dergelijk kleiner vierkant. Beide deze punten, die de wester-
face van don Kraton beheerschten, werden dien ten gevolge door ons
bezet.
Noch door bouwtrant noch door rijke versieringen zijn dezo begraaf-
plaatsen merkwaardig.
 8

Van hier 400 meters zuidwestwaarts, wordt kotta Goenoengan (abusivelijk

Potjoet genaamd) aangetroffen: een punt van meerdere beteekenis.
Het geheelo gebouw bestaat uit twee deelen :
1°. De begraafplaats derratoes, omsloten door een muur van 3 meters
hoogte en 1 meter dikte, met versieringen op en langs de kroonlijsten, een
vierkant van 20 meters lengte on 15 meters breedte vormende, en door
waringinboomen overschaduwd. Tal van grafsteenen, met rijk vergulde
inscripties worden daar gevonden.
2°. Op 5 meters afstands, zuidelijk van deze begraafplaats, verheft zich
een steenen gebouw in drio verdiepingen ; de basis daarvan vormt een acht-
hoekig prisma tot eene hoogte van 9,16 meters, waarvan elke verdieping
in eigenaardige boogvormige, op bladen gelijkende versieringen eindigt, en
waartusschen steenen zitplaatsen worden aangetroffen ; terwijl eene trap van
buiten, door de dikte van den muur heen, naar de eerste verdieping leidt.
Men verhaalt, dat de Sultans gowoon waren hier met hunne volgelin-
gen een luchtje te scheppen, of er zich met hunne vrouwen heen te begeven,
om op bepaalde tijden „sedeka" te houden, zoowel ter gedachtenis aan
overleden familiebetrekkingen, als bij de zwangerschap der Sultanes.
De totaal indruk door het gebouw te weeg gebragt, is die van eene
ruwe nabootsing der lotus-bloem, zoo als zij in de Hindoesche legende
voorkomt.
Van Goenoengan uit, wordt do toegang tot hot zuidwestelijk gedeelte van
den Kraton boheerscht, zonder dat men ovenwei van dââr, tevens de binnen-
ruimte van den Kraton kon bestrijken, zoo als de gidsen hadden beweerd.
De vijand heeft hier lang stand gehouden, ten einde ons het bezit van
dit gowigtige punt te betwisten.
Tusschen de Mesigit en Goenoengan, westelijk van don Kraton, worden nog
tal van kleinere begraafplaatsen aangetroffen, allen do laatste rustplaats
aanwijzende van personen, dio in vroegere tijden hier een rol gespeeld of
tot het gevolg der Sultans van Atjeh behoord hebben; zij zijn omgeven
door muren van 1 à 1,50 meter hoogte, hebben eene zekere verdedigings-
kracht en zijn in de verschillende gevechten, op weinig uitzonderingen na,
door den vijand verdedigd geworden, of hebben tot schuilplaats van vijan-
delijke posten gediend, die van dààr uit onze voorposten en bezettingen
kwamen bestoken. Ook hier hebben buskruid en lithofracteur moeten dienst
doen, om die schuilplaatsen te vermeien en ons voor onnoodige verliezen
te vrijwaren.
Werd de Kraton door ons als hoofdobject der operatiën beschouwd, ook
de vijand beschouwde dien als het gewigtigste punt der landsverdediging,
en was er op bedacht, om niet alleen aan den Kraton zei ven, maar ook
aan het voorliggende terrein alle mogelijke verdedigingskracht te geven.
 9
Toen eenmaal do rigting gebleken was, van waar onze aanval te ver-
wachten scheen, werd aan die zijde al het mogelijke gedaan, om ons het
binnendringen to beletten. Zoo werden aan de noordzijde der Mesigit ver-
sterkingen opgeworpen, aansluitende aan- en langs de rivier, door verhak-
kingen beschermd, en door zwaar geboomte aan het oog onttrokken.
Ook aan de westzijde der Mesigit was het terrein versterkt door dubbele
borstweringen en verhakkingen.
Kotta Goenoengan was aan de noordzijde door eene borstwering met
traversen, gezamenlijk een langwerpig vierkant vormende, alsmede door
de daarvóór liggende bamboe-doeri verhakkingen, versterkt.
Ook aan de westzijde van Goenoengan was men begonnen eene dergelijke
versterking aan te leggen, maar door onzen aanval van 12 Januarij kwam
dit werk niet tot stand.
Achtte de vijand zich, zoo doende, aan de westzijde beschermd, ook aan
den noordkant, waar de Atjeh-rivier eene natuurlijke verdedigingslinie
opleverde, had hij den linkeroever dier rivier, van af de monding dor
Koeroeng Daroe oostwaarts tot aan de overzijde van Lemboe (waar hij
wclligt na de gevechten van 25 on 26 December eene beweging in den rug
van den Kraton vermoedde) versterkt door eene aaneenschakeling van kleine
redouten, die elk op zich zelve verdedigd kon worden, on allen aan do rivier-
zijdo door zware bamboo-doeri-verhakkingen ongenaakbaar gemaakt waren.
Het eerste gedeelte dier versterkingen, aansluitende aan do Koeroeng
Daroe, had bovendien eene regtlioekig omgebogen face langs genoemd
riviertje, waarmede het aan de borstwering van den Kraton aansloot; de
daar bestaande brug over de Koeroeng Daroe was afgebroken en aan de
oostzijde gobarrikadeerd.
Do vijand had bij de 1ste expeditie, en voornamelijk bij den aanval op
16 April 1873, gezien van hoeveel gewigt die omgebogen face voor de
verdediging van het open terrein tusschen den Kraton en de rivier was,
on had hier de borstweringen dan ook bijzonder hecht en sterk geconstru-
eerd; de daarvoor aangobragte bamboe-doeri-verhakkingen maakten de
nadering letterlijk onmogelijk, terwijl de geblindeerde schietgaten, achter
bamboe-doerie-struiken, een zeer onzeker doel voor onze bresbattenj en op-
leverden.
Deze versterking was bekend onder den naam van Pakan-Atjeh; do
oostelijk daaraan aansluitende versterking, word gezegd door het volk van
PANGLIMA POLIM opgeworpen en bezet te zijn.
In den Kraton was het mogelijke gedaan, om het front van aanval (de
Noor der- en Westerfaco) te versterken en aan die zijde, langs den hoofd-
wal, die den geheelen Kraton insluit, 'de verdedingsmiddelen te con-
centreren.
 1Ü
Deze hoofdwal, die bij eene breedte van 10 à 12 meters, aan de Noorder-
on Westerface eene hoogte hoeft, die tusschen 3.70 en 6 meters varieert,
wordt aan do Zuider- en Oosterface, waar het voorliggend terrein moeras-
grond is, aanmerkelijk lager en is aan de Zuiderface slechts 1 à 2 meters
on aan de Oosterface 3 meters hoog.
Langs allo façon echter was het buitentalud van den hoofdwal met een
4 à 5 meters dikken, levenden bamboe-doeri-pagger versterkt, waarvoor eeno
gracht lag, die bij eene bovenbreedte van 6 ellen aan de Westerface, eeno
diepte van 2 à 3 meters had, met moerassigen bodem , waarop later 0.5 meter
water stond, en die naar den kant van de Koeroeng Daroe droog loopt.
Aan de Zuider- en Oosterface, waar die gracht uit het moerassige terrein
govoed wordt, en haar waterstand door eene afdamming in de nabijheid
van Pakan Atjeh op zekere hoogte kon gehouden worden, was de gracht
veel dieper en vormde dâàr eone belangrijke hindernis.
Waar de gracht aan de Westerface droog is, had do vijand de verdodigings-
kracht aan den buitenwal door eene zware bamboe-doeri-verhakking verhoogd,
die, sluitende aan de natte gracht, zich tot de Koeroeng Daroe uitstrekte.
Langs de Zuider- en Oosterface was do wal eene eenvoudige ophooging,
waar do verdediger die op hot binnentalud geplaatst was, over de kruin
hoen vuren en het voorliggende terrein onder schot houden kon.
Aan de Noorder- en Westerface daarentegen was aan den buitenwal een
profiel gegeven, met een breed banket en een steil naar de binnenzijde
afloopend talud.
Van die steile helling was partij getrokken om blinderingen aan te
brengen, die den verdcdedigers een genoegzaam veilig verblijf verschaften.
Langs de Westerface was, met het oog op het vuur van onzo front-
batterij , het banket door tal van traversen, tegen het enfileerend vuur be-
veiligd, en in do daâr aangetroffen bastions waren kuilen in den grond
gegraven, dio, met dikke planken en daarop gestapelde aarde en graszoden
gedekt, do verdedigers tegen ons granaatvuur beveiligden.
Voor de Noorderface was bovendien cone dubbele bamboe-doeri-ver-
hakking aangelegd, speciaal om den toegang tot de hoofdpoort te beletten.
Die hoofdpoort zelve, waarschijnlijk herhaaldelijk door het vuur der
frontbatterij nedergeworpen, was met planken en balken gebarrikadeerd ;
do oude deuren hingen nog gedeeltelijk in hare ijzeren hengsels, en het
kostte aan eene sectie sappeurs nog oen half uur werkens om de passage
voor een gedeelte te horstellen.
Aan beide zijden der poort bestaat do buitenwal nog uit metselwerk,
dat zich oostwaarts 12 meters tot de Koeroeng Daroe, en westwaarts
24 meters uitstrekt, waarop genoegzame ruimte was om er, ter verdedi-
ging van den ingang, eene batterij te plaatsen.
 11
Door het vuur der Mesigitbatterij, had de noordwestelijke saillant van
den Kraton het meest geleden; de aardo was successievelijk afgestort en
had de gracht gevuld; de vijand, die altijd 's nachts herstelde wat over
dag door onze batterijen vernield was, had het voor den saillant liggende
terrein ontoegankelijk gemaakt, door aldaar, in een halven cirkel, welke
zich tot de gracht uitstrekte, randjoes te planten.
W a t de bewapening van den Kraton en do omliggende werken aangaat,
zoo zal do hierbij overgelegde staat daaromtrent een duidelijk overzigt
geven. Slechts valt op te merken, dat de grooto poort verdedigd werd
door 12 stukken geschut van verschillend kaliber on dat do zwaarste
stukkon in de bastions en saillanten gevonden werden, meestal zoodanig
gerigt, dat zij, bij een oventueelen aanval, do gracht en hot voorliggende
terrein konden bestrijken on gezamenlijk het terrein tusschen Mesigit en
Kraton zoodanig onder vuur houden, dat een aanval van deze zijde, ook
uit aanmerking van do ondoordringbaarheid van de bamboo-doori-paggers
met ontzaggelijke verliezen zou zijn gepaard gegaan.
Bij den toestand, waarin de binnenruimte van den Kraton en do daar
gevonden gebouwen verkeerden, zal het niemand verwonderen, dat er to
vergeefs naar voorwerpen van waarde is gezocht geworden. Ook op het
gebied van merkwaardigheden, is nagenoeg niets anders op te noemen,
dan do begraafplaatsen der vorsten met do daarop geplaatste steenen on
bronzen versierselen, welke op „ u r n e n " geleken en voorzien waren van
Arabische inscripties, alsmede eenige stukken bronzen geschut, waaronder
voornamelijk te vermelden is het monsterkanon met daarbij behoorendc
steenen kogels, gevonden binnen de poort van den Kraton.
Dit kanon heeft een kaliber van 66 c. m. bij eeno metaaldikte van slechts
4 c. m. ; het Engelsche wapen en de inscriptie „ Jacobus Rex " kenmerken
zijnen oorsprong. Ook andere bronzen kanonnen, van Turksch maaksel,
zijn gevonden, waarvan oen 5.5 meter lang en tweo van 3.5 meter. In
vergelijking echter met dio, welke vroeger in kotta Moesapi en te „ Boekit
Radja Bedil" werden aangetroffen, leverdon dezo niets belangrijks op.
Wie dezo korto beschrijving van den Kraton van Oroot-Atjoh gevolgd
heeft en zich teleurgesteld gevoelt, dat dit hoofdobject onzer operation
dit palladium dos lands, zoo weinig bevatte wat men schoon, rijk of
merkwaardig mag noomen, zal aan den anderen kant, met behulp van die
beschrijving, door een blik op de kaart tot do overtuiging komen, dat het ver-
dedigingsvermogen van den Kraton zeer belangrijk was, en dat het als een
geluk te beschouwen is, dat aan den vijand, ten gevolge van de operation
in den rug dor versterking, de mood ontzonken is, om dit object verder te
verdedigen, en dat zoodoende, onze driekleur boven de wallen van den Kraton
wappert, zonder dat wij het verlies van tal van braven te betreuren hebben.
 12

STAAT DER VIJANDELIJKE STUKKEN,

DIE ZICH OP DEN 29STEN JANÜARIJ 1 8 7 4 IN DEN KRATON BEVONDEN.

Soort. Aanmerkingen.
N°.
M

Stukken In battery op den wal.

NOORDERFACE.

1 Kanon, 1.26 0.08 ijzer, bruikbaar, ligt op rol-

paard.
Deze 3 stukken
3.15 0.15 id. bruikbaar, in den muur liggen tusschen
2 Id., poort en Koer-
gegraven.
oeng' Daroe.
3 Id., 5.20 0.17 brons, bruikbaar, in den muur
gegraven.

Id., 2.50 0.13 ijzer, onbruikbaar, ingegraven, ligt beoosten

4
Koeroeng Daroe.

5 Karronade, 0.90 0.12 id. bruikbaar.

6 Kanon, 1.42 0.10 brons, id.

7 Id., 3.42 0.16 id. id.

8 2.70 0.15 id. geheel defect (kulas gesprongen).
Id.,
9 0.90 0.15 id. bruikbaar, op blok.
Houwitser,
10 1.10 0.15 ijzer, onbruikbaar (ingegraven).
Kanon,
11 1.90 0.10 id. id.
Id.,
12 Id.,
1.40 0.10 brons, bruikbaar.

13 1.50 ijzer, onbruikbaar, ingegraven (kaliber was niet

Id.,
te meten).

14 Id., 4.30 0.20 brons, onbruikbaar, gedemonteerd, van Turkschen

oorsprong.

15 Id., 1.48 0.08 id, bruikbaar.

IG Id, 2.35 0.12 ijzer, id.

n Id, 2.32 0.12 id, id.

18 Karronade, 0.65 0.08 id, onbruikbaar.

19 Kanon, 1.17 0.08 id, bruikbaar, op affuit.

20 Id., 3.78 0-20 brons, id, ligt in den hoek van Hoorder-
en "Westerface.
 13

M". Soort. IL ;Q
l Aanmerkingen.
Hl M S

WESTERFACE.

21 Kanon, 2.64 0.10 ijzer, onbruikbaar.

22 Id, 2.45 0.12 id, id, gedemonteerd,
23 Id, 1.30 0.08 id, bruikbaar. ligt op rolpaard.
24 Id, 1.28 0.08 id, id. id.
25 Id, 2.60 0.12 id, onbruikbaar.
26 Id, 5.52 0.17 brons, bruikbaar, lengte druif 0,44, afstand tappen
tot kulas 2,42 , Turksch.
27 Id, 2.57 0.12 ijzer, id.
28 Id, 2.30 0.12 id, onbruikbaar, gedemonteerd.
29 Id, 1.15 0.09 id, b r u i k b a a r , ligt op rol-
paard. Deze 3 stukken
30 Houwitser 0.60 0.12 id, id. liggen bezuiden
de Koeroeng Da-
31 Kanon, 2.80 0.12 id. id, ligt in den roe.
hoek Zuiderface. /

ZUIDERFACE.

32 Kanon. 2.33 0.11 ijzer, onbruikbaar,

33 ld. 2.25 0.12 id, id, ligt in den hoek Oosterface.

OOSTERFACE.

34 Kanon 2.38 0.10 ijzer, onbruikbaar,

35 ld, 2.30 0.10 id. id.
36 ld. 2.80 0.13 id. id.

In de versterking van Pakan-Atjeh.

:i7 Kanon, 1.00 0.0G ijzer, b r u i k b a a r , ligt op rolpaard
B8 ld, 1.00 0.06 id, id
39 Draaibas, 1.85 0.05 brons, id.
40 Kanon, 1.35 0.08 ijzer, id. ligt op rolpaard.
41 ld, 1.00 0.08 id, id.
42 Id., 2.65 O.H id., onbruikbaar, gedemonteerd.
43 Id, 2.15 012 id, bruikbaar.
 14

Soort. Aanmei kingen.

I l i n n c n d e n Et ia É om.
Kanon, 2.70 0.66 brons, omtrek kop 2,17, afstand monding tot l s t o
band 1,24, tappen 1,46, 2de band 2,19,
kulas 2,70, inscriptie: Jacobus Reo:
? 1.40 0.33 id.
Kanon, 1.30 0.0!) id. bruikbaar, ligt op affuit.
Achterlader, 2.53 0.10 ijzer, onbruikbaar. )
id. jj ( L i g g e n zuidoost van h e t
Kanon, 1.25 0.10
ruidmagazijn.
ld. 2.30 0.11 id. id.
ld. 1.35 0.08 id. bruikbaar op rolpaard. ) L i g g ^ bezuiden h e t

ld. 1.37 id. JJ ( kruidmagazijn.

0.08
ld. 2.05 0.10 id. onbruikbaar,
L i g g e n op den muur.
ld. 2.05 0.10 id. bruikbaar.
ld. 3.50 0.10 brons, id.
Achterlader, 2.53 0.10 ijzer, onbruikbaar,

ld. 2.53 0.10 id. id.

/
 n
2Ï

( )
t >
t ;
( i r-
4M
t ;
( ; i
4..J
Ci O
{ ; o
u

«1

s;!
o n
4-1
n:> H
U «t*
i;! o
( f «
L 1 ti
I
S:!
n:J

a
H
r"
H
M
x:
C.) o t!)
ro ISI
C.) co O
IN n
o
.. -.'i ...i o H
d -r I r o
U t! o a ', J
«
o
o
3 i
«w CJ\
»J
'' 5 :
ni C.)
31 ) tu :

u
o
111 T CJ
o
Hi' > t»
H O J
Isi
ß ti d S c
i« I a) H H iS -
Ci u iu :
;:i Oi i ! 1)-J, d
:>i H £J a i
Ö
ii E! OJ <u H U t/3 -
m -I N u H

H -1 ; U d a a .a (|) H 'H ï
uI ' C 4-J + Oi
-II gli ' H rel (U >-i N D 35 S
(j J
3E : i!.. r 4-J m Q a '01 rH -