C.

BADANIA KATASTROFY SMOLEŃSKIEJ

FALSYFIKACJA TEZY O MOŻLIWOŚCI PRZEBYWANIA W KABINIE

PILOTÓW OSOBY POSTRONNEJ W MOMENCIE ZDERZENIA
LOTNICZEGO W SMOLEŃSKU, W DNIU 10.04.2010R.

Załącznik nr 7 do Raportu Podkomisji do Ponownego Zbadania Wypadku Lotniczego

2|Strona
Spis treści:

Wykaz ilustracji ...................................................................................................................... 4

Wykaz skrótów: ...................................................................................................................... 5
Wprowadzenie ........................................................................................................................ 6
1. TEZY MAK I OPINIE PODKOMISJI ................................................................................. 6
1.1. PODSTAWA SPORZĄDZENIA OPINII MAK .................................................................... 6
1.2. OPINIA PODKOMISJI W KWESTII ROZPOZNANIA GŁOSU DOWÓDCY SP RP .. 7
1.3. MECHANIKA POWSTANIA OBRAŻEŃ WG MAK .......................................................... 8
1.4. OPINIA PODKOMISJI WS. MECHANIKI POWSTANIA OBRAŻEŃ ........................... 8
1.5. RAPORT MAK O PASACH BEZPIECZEŃSTWA .............................................................. 9
1.6. OPINIA PODKOMISJI O PASACH BEZPIECZEŃSTWA ................................................ 9
1.7. RAPORT MAK O OBRAŻENIACH OSOBY NIEPRZYPIĘTEJ PASAMI
BEZPIECZEŃSTWA ....................................................................................................................... 10
1.8. OPINIA PODKOMISJI O MOŻLIWOŚCI ODNIESIENIA OBRAŻEŃ
WSKAZANYCH W RAPORCIE MAK......................................................................................... 11
1.9. RAPORT MAK O OBRAŻENIACH GEN. BŁASIKA ....................................................... 12
1.10. USTALENIA PODKOMISJI W SPRAWIE OBRAŻEŃ ODNIESIONYCH PRZEZ
GEN. BŁASIKA ............................................................................................................................. 12
1.11. RAPORT MAK O LOKALIZACJI ZWŁOK GEN. BŁASIKA ....................................... 14
1.12. USTALENIA PODKOMISJI – LOKALIZACJA ZWŁOK GEN. BŁASIKA ................ 14
1.13. RAPORT MAK O OBECNOŚCI ALKOHOLU ................................................................ 18
1.14. USTALENIA PODKOMISJI – OBECNOŚĆ ALKOHOLU W ZWŁOKACH GEN.
BŁASIKA. .......................................................................................................................................... 19
2. WNIOSKI DO ROZDZIAŁU 1.......................................................................................... 20
3. PRAWDOPODOBIEŃSWO PRZEBYWANIA GEN. BŁASIKA W SALONIE
PREZYDENCKIM NR 1 ......................................................................................................... 21
4. LOKALIZACJA CIAŁ ZAŁOGI, PRZEBYWAJĄCEJ W KOKPICIE ............................ 29
WNIOSKI ................................................................................................................................. 30

3|Strona
Wykaz ilustracji

Rys. 1. „фото 10” ............................................................................................................................... 15

Rys. 2. „фото 11” ............................................................................................................................... 16

Rys. 3. ”фото 41”............................................................................................................................... 17

Rys. 4. Plik 100_0345.JPG ............................................................................................................... 17

Rys. 5. Położenie zwłok Gen. Błasika i nawigatora Artura Ziętka .................................. 18

Rys. 6. Położenie części ciała Gen. Błasika na głównym polu szczątków. .............. 2222

Rys. 7. Położenie elementów pochodzących z rejonu salonu nr 1. ................................ 23

Rys. 8. Lokalizacja podłokietnika kanapy z prawej strony salonu nr 1. .................. 2323

Rys. 9. Lokalizacja prawej burty salonu nr 1 na polu szczątków. ................................ 244

Rys. 10. Oparcie kanapy z salonu nr 1. ...................................................................................... 24

Rys. 11. Oparcie kanapy salonu nr 1 na polu szczątków. ................................................ 255

Rys. 12. Oparcie kanapy z salonu nr 1 w samolocie Tu154M nr 102.. ....................... 255

Rys. 13. Fragmenty kanapy z salonu nr 1 przy prawym centropłacie - podłokietnik,

tapicerka siedziska............................................................................................................................ 26

Rys. 14. Fragmenty kanapy salonu nr 1 wyjęte przez służby rosyjskie spod
centropłata i położone na nim................................................................................................... 266

Rys. 15. Podłokietnik i tapicerka siedziska kanapy salonu nr 1 w samolocie

Tu154M nr 102................................................................................................................................ 277

Rys. 16. Fragment lustra toalety przy salonie nr 1. ........................................................... 277

Rys. 17. Fragment lustra toalety salonu nr 1 w samolocie Tu154M nr 102. ........... 288

Rys. 18. Lokalizacja przegrody salonu nr 1 na polu szczątków. ................................... 288

Rys. 19. Lokalizacja przegrody salonu nr 1 w Tu154M nr 102. ................................... 299

Rys. 20. Położenie zwłok załogi przebywającej w kokpicie .......................................... 309

4|Strona
Wykaz skrótów:

BOR – Biuro Ochrony Rządu

ICAO - International Civil Aviation Organization

IES – Instytut Ekspertyz Sądowych

KBWL LP – Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa

Państwowego

MAK – Międzypaństwowy Komitet Lotniczy

RP – Rzeczpospolita Polska

SP – Siły Powietrzne

5|Strona
Wprowadzenie

W Raporcie Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego Federacji Rosyjskiej,

dotyczącym zdarzenia lotniczego pod Smoleńskiem z 10.04.2010 r., w rozdziale 1.16.8.
opublikowano opinię ekspercką o możliwości przebywania w kabinie pilotów osoby
postronnej, do momentu zderzenia statku powietrznego z ziemią. Z opinii tej wynika,
że osobą tą miał być Dowódca Sił Powietrznych Rzeczpospolitej Polskiej gen. Andrzej
Błasik. W przywołanej opinii, na potwierdzenie tezy o obecności gen. Błasika
w kokpicie samolotu, posłużono się krótkimi analizami, opartymi o wskazany w nich
materiał dowodowy.

Podkomisja dokonała oceny własnej zarówno opinii z rozdziału 1.16.8.,

jak i materiału dowodowego pod względem prawdziwości tez i sformułowanych na ich
podstawie wniosków.

1. TEZY MAK I OPINIE PODKOMISJI

1.1. PODSTAWA SPORZĄDZENIA OPINII MAK

Cytowana opinia jako podstawę jej sporządzenia przywołuje „Protokół odpisu

rozmów załogi”, w którym teza o możliwości przebywania w kokpicie osoby postronnej
oparta jest na zdaniu wypowiedzianym przez człowieka, którego głos został rozpoznany
jako głos Dowódcy SP RP:

[…] 1.16.8. Opinia ekspercka o możliwości przebywania w kabinie pilotów

osoby postronnej do momentu zderzenia statku powietrznego z ziemią

[…] Podstawą do przeprowadzenia analizy był fakt możliwej obecności w ciągu

ostatnich minut krytycznego lotu w kabinie pilotów rozmówcy – niebędącego członkiem
personelu latającego, co odzwierciedlono w „Protokole odpisu rozmów załogi”. Tak
więc na dwie minuty przed katastrofą we wspomnianym protokole zarejestrowano
zdanie, wypowiedziane przez człowieka, którego głos rozpoznano jako głos Dowódcy
SP Rzeczpospolitej Polskiej […].1

1 Raport MAK, wersja polska, s. 125-126.

6|Strona
1.2. OPINIA PODKOMISJI W KWESTII ROZPOZNANIA GŁOSU DOWÓDCY
SP RP

Według opinii IES Nr Dz. E. 2506/2010/K z 21.12.2011 r.2, na podstawie

przeprowadzonych badań odsłuchowych i identyfikacyjnych zapisu rejestratora
fonicznego MARS-BM, z pomocą dodatkowego materiału dowodowego, w postaci
materiału porównawczego zarejestrowanych głosów członków załogi i innych osób
będących na pokładzie w chwili zdarzenia, w tym głosu gen. Andrzeja Błasika (dowód
nr 4/E 2506/2010)3, zidentyfikowano wypowiedzi 9 osób:

• […] D z wysokim prawdopodobieństwem zostały wypowiedziane przez Arkadiusza

Protasiuka,
• 2P z wysokim prawdopodobieństwem zostały wypowiedziane przez Roberta
Grzywnę,
• N z wysokim prawdopodobieństwem zostały wypowiedziane przez Artura Ziętka,
• T z wysokim prawdopodobieństwem zostały wypowiedziane przez Andrzeja
Michalaka,
• B prawdopodobnie zostały wypowiedziane przez Barbarę Maciejczyk,
• Z prawdopodobnie zostały wypowiedziane przez Mariusza Kazanę,
• J1 z wysokim prawdopodobieństwem zostały wypowiedziane przez Rafała
Kowaleczkę,
• J2 z najwyższym prawdopodobieństwem zostały wypowiedziane przez Artura
Wosztyla,
• J3 z najwyższym prawdopodobieństwem zostały wypowiedziane przez Remigiusza
Musia […]4

Stwierdzono ponadto, że:

[…] W obrębie nagrania zostały utrwalone liczne, niezrozumiałe wypowiedzi

niezidentyfikowanych w większości osób – ze względu na czułość mikrofonów
rejestratora MARS- BM, umożliwiającą rejestrację wypowiedzi osób oddalonych
o kilka metrów od drzwi kabiny załogi, oraz z uwagi na brak wyraźnych odgłosów
otwierania i zamykania drzwi nie można wykluczyć, że w utrwalonej części lotu drzwi
do kabiny załogi były otwarte […]

Oraz, że:

[…] Na podstawie wstępnego porównania dziewięciu grup wypowiedzi

dowodowych względem wypowiedzi porównawczych dziesięciu osób wykluczono,

2 Po. Śl. 54/10, t. 322, k. 72059-72229.

3 Ibidem, k. 72066.
4 Ibidem, k. 72227.

7|Strona
aby wypowiedzi oznaczone jako D, 2P, N, T, Z i J1, J2, J3 mogły być wypowiedziane
przez gen. Andrzeja Błasika. […]5

Na podstawie przywołanej opinii IES Podkomisja uznaje za nieuprawnione

stwierdzenie MAK, że „rozpoznany głos” był głosem Dowódcy SP gen. Andrzeja
Błasika

1.3. MECHANIKA POWSTANIA OBRAŻEŃ WG MAK

W raporcie MAK przestawiono tezy o mechanizmie powstawania niektórych obrażeń:

[…] W celu rozwiązania tego problemu zostały przeanalizowane materiały

badań sądowo-lekarskich szczątków 92 ludzi, znajdujących się na pokładzie statku
powietrznego w momencie katastrofy.

Uwzględniając właściwości mechanizmu zderzenia statku powietrznego

z powierzchnią ziemi i charakter jego zniszczenia, można twierdzić, że najpoważniejsze
obrażenia mechaniczne powinny odnieść osoby znajdujące się w przedniej części
kabiny pasażerskiej, względnie mniej poważne pasażerowie, znajdujący się bliżej
części ogonowej samolotu. Z zastrzeżeniem, że ciała tych, którzy nie byli przypięci
pasami w fotelach, w dużym stopniu ulegają rozczłonkowaniu, ponieważ w
odwróconym położeniu samolotu względem ziemi, znajdują się na „suficie” kabiny i w
chwili zderzenia z powierzchnią ziemi nieuchronnie znajdują się w epicentrum
zniszczenia statku powietrznego, odnosząc przy tym liczne mechaniczne obrażenia
wtórne wskutek kontaktu ze szczątkami rozpadającego i przemieszczającego się po
powierzchni ziemi samolotu […]6

1.4. OPINIA PODKOMISJI WS. MECHANIKI POWSTANIA OBRAŻEŃ

Analiza odniesionych obrażeń wskazuje, że w zdarzeniu lotniczym nad

Smoleńskiem pasażerowie, którzy odnieśli najcięższe obrażenia ciała nie znajdowali się
w przedniej części statku powietrznego. Materiał dowodowy nie daje podstaw do
przyjęcia tezy, iż jakikolwiek pasażer, lub członek załogi nie posiadał zapiętego pasa
bezpieczeństwa. Większość zwłok pasażerów, które odnaleziono na głównym polu
szczątków, nie znajdowało się w fotelach. Same fotele uległy zniszczeniom,
wskazującym na działanie sił przekraczających możliwe przeciążenia, w sugerowanej w
Raporcie MAK konfiguracji zderzenia z ziemią. Ponadto strona rosyjska nie wykonała
badań foteli oraz nie dysponowała przypisaniem konkretnych miejsc do konkretnych
osób, co z góry wyklucza możliwość ustalenia, czy dana osoba miała zapięty pas,
tylko na podstawie uszkodzeń ciała, w tym jego rozkawałkowania.

5 Ibidem, k. 72217.
6 Raport MAK, wersja polska, s. 126.

8|Strona
 Należy dodać, że tak masywne uszkodzenie ciała, jakim jest jego całkowita
fragmentacja, występuje również w innych okolicznościach, niezwiązanych z zapięciem
lub niezapięciem pasów bezpieczeństwa, których to okoliczności w przypadku
zdarzenia nad Smoleńskiem nie badano.

1.5. RAPORT MAK O PASACH BEZPIECZEŃSTWA

MAK kategoryzuje ofiary na podstawie odniesionych przez nie obrażeń ciała:

[…] Na podstawie analizy dokumentacji sądowo-lekarskiej i fotograficznej

wszystkich znajdujących się na pokładzie pasażerów i personelu pokładowego stało się
możliwe podzielenie ich (ze względu na charakter obrażeń ciała) na trzy grupy:
 przypięte pasami w fotelach, znajdujące się w tylnej części kabiny pasażerskiej
(personel ochrony Prezydenta, część członków delegacji i jedna ze stewardess);
 przypięte pasami w fotelach, znajdujące się w przedniej części kabiny pasażerskiej
(część członków delegacji), znajdujące się głównie w przedniej części kabiny
pasażerskiej;
 nieprzypięte pasami, które uległy wielokrotnemu rozczłonkowaniu (w praktyce
wszyscy wyżsi dowódcy, dwoje członków delegacji i stewardesa)[…] 7

1.6. OPINIA PODKOMISJI O PASACH BEZPIECZEŃSTWA

W opinii Podkomisji nie ma podstaw do stwierdzenia, na podstawie

przywołanego przez MAK materiału, czy w jednostkowych przypadkach możliwe było
niezapięcie pasów bezpieczeństwa przez niektórych pasażerów, oraz czy hipoteza
o niezapiętych pasach koreluje z odniesionymi przez pasażerów urazami.
Strona rosyjska nie wskazała, czy w dokonanej analizie dysponowała pełną
dokumentacją wszystkich foteli samolotu wraz z ekspertyzą ich zniszczeń, w tym
zniszczeń i stanu pasów bezpieczeństwa, oraz informacjami o przypisaniu foteli
do konkretnych pasażerów. Bez takiej ekspertyzy i indywidualnego przypisania
miejsc nie może być mowy o prawidłowości wnioskowania. Materiał przywołany
przez MAK, w postaci dokumentacji sądowo-lekarskiej i fotograficznej jest w tym
przypadku niewystarczający.

Wnioskowanie na tej podstawie jest obarczone zasadniczymi błędami

interpretacyjnymi, co można dowieść w niektórych jednostkowych przypadkach,
w których doszło do całkowitego rozczłonkowania ciała mimo znalezienia części tego
ciała w fotelu pasażerskim, co zaprzecza tezie o korelacji pomiędzy
rozczłonkowaniem ciała a niezapięciem pasów bezpieczeństwa.

7 Ibidem.

9|Strona
 […] Z protokołu oględzin miejsca ujawnienia zwłok, oznaczonych nr 8 w
sektorze 2, przeprowadzonych w dniu 10 kwietnia 2010 r. (godz. 14:20-22:30) na
terenie katastrofy w Smoleńsku (tłumaczenie k. 15-19, oryginalny opis k. 6-9), wynika:
[...] Bezpośrednio obok fragmentów zwłok nr 7, w fotelu pasażerskim
znaleziono fragmenty ciała ludzkiego (fragment zwłok nr 8) w postaci prawej dolnej
kończyny męskiej, która jest ubrana w nogawkę czarnych spodni, czarną skarpetę,
czarną bieliznę, czarne buty sznurowane rozmiar 41, a także fragment slipów szarego
koloru z rysunkiem w kształcie litery V w białym kolorze [...].

W materiale dowodowym nie ma również żadnych informacji o tym,

że stewardessa, będąca szefową pokładu nie dopełniła obowiązków, związanych
z bezpieczeństwem pasażerów przed lądowaniem. Istnieje natomiast zapis
z rejestratora rozmów, że szefowa pokładu przed lądowaniem o godz. 8:35:13
zameldowała dowódcy statku powietrznego gotowość pokładu do lądowania8,
co jest jednoznaczne z potwierdzeniem spełnienia wszystkich procedur
bezpieczeństwa na tym etapie lotu, z zapięciem pasów bezpieczeństwa przez
wszystkich pasażerów przebywających na pokładzie, i nie może być podważane
bez posiadania materiału dowodowego, jednoznacznie wskazującego na niezapięcie
pasa przez jakiegokolwiek pasażera lub członka załogi przed lądowaniem.

W Raporcie KBWLLP, w pkt. 104 wniosków końcowych9 stwierdzono, iż:

Szefowa pokładu zgłosiła dowódcy gotowość pokładu do lądowania bez

dokładnego sprawdzenia zapięcia pasów przez pasażerów przed lądowaniem (wiele
ofiar wypadku nie miało zapiętych pasów).

W opinii Podkomisji wniosek ten jest fałszywy i nie opiera się na obiektywnych
przesłankach, wynikających z dostępnego KBWL LP materiału dowodowego, lecz jest
jedynie projekcją błędnej tezy MAK, opartej na niepełnym i fałszywie
zinterpretowanym materiale dowodowym.

1.7. RAPORT MAK O OBRAŻENIACH OSOBY NIEPRZYPIĘTEJ PASAMI

BEZPIECZEŃSTWA

W raporcie MAK opisano „instynktowne” zachowanie Gen. Błasika w momencie

zderzenia samolotu z ziemią, cyt:

[…] Odnośnie osoby postronnej, która mogła znajdować się w kabinie pilotów w
chwili zderzenia samolotu z powierzchnią ziemi, to człowiek ten nie będąc przypięty
pasami w ograniczonej pod względem objętości (małej) przestrzeni kabiny, znajdując

8 IES Zakład Kryminalistyki, Nr Dz. E. 2506/2010/K, s. 138.

9 Raport KBWLLP str. 309

10 | S t r o n a
się na suficie, powinien odnieść poważne obrażenia mechaniczne typu uderzeniowego
„miażdżenia” tułowia.
Oprócz tego, uwzględniając ewolucję przestrzenną statku powietrznego
bezpośrednio przed jego zderzeniem z ziemią (gwałtowne pogłębianie przechylenia w
lewo), pierwotne oddziaływanie uderzeniowe powinno w większości skoncentrować się
na lewej połowie ludzkiego ciała (tułowia), instynktownie usiłującego podnieść się z
powierzchni sufitu, podpierając się lewą ręką […]10

1.8. OPINIA PODKOMISJI O MOŻLIWOŚCI ODNIESIENIA OBRAŻEŃ

WSKAZANYCH W RAPORCIE MAK

Strona rosyjska nie wykonała podstawowej analizy zalecanej przez ICAO, jaką
jest opracowanie wzorca obrażeń dla wszystkich pasażerów i załogi przebywającej na
pokładzie samolotu w chwili zdarzenia, a także nie ustaliła jednostkowych miejsc
zajmowanych przez pasażerów. Bez tego wzorca i ustalenia, gdzie siedziała
przynajmniej większość pasażerów, niemożliwe jest skorelowanie odniesionych
obrażeń z obszarami zniszczeń statku powietrznego.

Gdyby MAK dokonał takiej analizy, musiałby uznać, że praktycznie wszyscy

pasażerowie odnieśli obrażenia mechaniczne typu uderzeniowego „miażdżenia”
tułowia, ergo wszyscy pasażerowie musieliby być niezapięci pasami bezpieczeństwa,
co byłoby w przypadku zdarzenia nad Smoleńskiem tezą całkowicie pozbawioną
zasadności i wręcz nonsensowną, biorąc pod uwagę całość materiału dowodowego
i fakt, że sytuacja taka, w myśl zasad bezpieczeństwa lotu, jest w praktyce niemożliwa.

Odwoływanie się do instynktownych odruchów osoby przebywającej w kabinie

samolotu w momencie zdarzenia nie może mieć żadnego uzasadnienia z uwagi na
ogromne przeciążenia zwalniające, występujące w ułamku sekundy, uniemożliwiające
jakiekolwiek instynktowne czy świadome ruchy obronne poddawanego takim
przeciążeniom ciała człowieka.

Tezy, przedstawione w Raporcie MAK, nie znajdują żadnego uzasadnienia

ani w zgromadzonym materiale dowodowym, ani tym bardziej w odniesieniu
do konfiguracji samolotu w chwili zdarzenia, w tym przy jego prędkości postępowej
i pionowej wynoszącej odpowiednio 70-75 m/s i ok. 12 m/s.
Teza taka jest również sprzeczna z opinią nr 37 (wymienioną niżej), w której
biegli jednoznacznie wskazują, że nastąpiło gwałtowne przemieszczenie ciała ofiary
poprzez inercję.

Ponadto z logicznego punktu widzenia teza o podpieraniu się lewą ręką jest
nonsensowna wobec faktu, że nastąpiła jej amputacja i nie ma absolutnie żadnych

10 Raport MAK, wersja polska, s. 126.

11 | S t r o n a
przesłanek medycznych i dowodów materialnych do stwierdzenia, że istnieje
jakikolwiek związek przyczynowo-skutkowy związany z powstaniem tego
obrażenia za przyczyną instynktownego podpierania się o powierzchnię sufitu.

1.9. RAPORT MAK O OBRAŻENIACH GEN. BŁASIKA

W Raporcie MAK przedstawiono tezę wskazującą na związek przyczynowo –

skutkowy pomiędzy odniesionymi obrażeniami, a lokalizacją pasażera w samolocie:

Z „Opinii sądowo-lekarskiej eksperta Nr 37”, w której szczegółowo opisano

sekcję zwłok, zidentyfikowanych w wyniku ekspertyzy genetycznej, jako zwłoki
człowieka, którego głos rozpoznano w nagraniu magnetofonu pokładowego, wynika, że
zasadnicze uderzenie traumatyczne przypadło na lewą połowę klatki piersiowej,
brzucha i miednicy z oddzieleniem lewej górnej kończyny. Odpowiada to,
przedstawionemu powyżej mechanizmowi możliwego powstawania obrażeń u
człowieka znajdującego się w kabinie pilotów nie przypasanego pasami do
konkretnego siedzenia.

1.10. USTALENIA PODKOMISJI W SPRAWIE OBRAŻEŃ ODNIESIONYCH

PRZEZ GEN. BŁASIKA

W opinii sądowo-lekarskiej eksperta Nr 37, przywołanej przez MAK, w żadnej

z jej części, a szczególnie w zawartych w opinii wnioskach, nie stwierdzono,
że mechanizm powstania licznych i masywnych obrażeń odpowiada ich powstaniu
u człowieka znajdującego się w kabinie pilotów, nieprzypiętego pasami
bezpieczeństwa. Z treści ww. Opinii wynika, że:

[…] Wymienione uszkodzenia przyżyciowe powstały praktycznie w jednym momencie

od działania twardych tępych przedmiotów, których indywidualne cechy nie
odwzorowały się na uszkodzeniach, w mechanizmie ich powstania połączyły się
uderzenie, wstrząs i ślizganie (tarcie), były otrzymane w warunkach zdarzenia
lotniczego, wewnątrz salonu samolotu, przy jego upadku i uderzeniu o ziemię.

Uwzględniając wyrażenie znamion śmierci, zapisanych w protokole oględzin

zwłok, oraz ich wyrażenie na moment sekcji, a także charakter, lokalizację i mechanizm
powstania uszkodzeń, można przypuszczać, że powstały one w momencie czasowym,
odpowiadającym podanemu czasowi katastrofy lotniczej, w wyniku zderzenia statku
powietrznego z powierzchnią ziemi, przy tym gwałtowne przemieszczenie ciała ofiary
poprzez inercję doprowadziło do kontaktu z wystającymi częściami i elementami salonu
samolotu, ich pochodzenie łączy w sobie mechanizm uderzenia, ślizgania i silnego
wstrząsu ciała. […]11

11 PK III 1 Ds/1/2016, t. I, wątek: 37. B.6.2. BŁASIK Andrzej medyczny, k. 2865-2866.

12 | S t r o n a
 Tym samym biegli, upoważnieni do wydania opinii medycznej, nie dokonują
interpretacji mechanizmu powstania obrażeń w sposób przedstawiony w Raporcie
MAK. W tym przypadku teza MAK jest zdaniem Podkomisji nieuprawniona i nie
opiera się na rzeczywistej opinii powołanych do tego biegłych, lecz stanowi jej
nieuprawnioną nadinterpretację.

W przywołanej opinii biegli opisują również inne obrażenia, których

występowanie nie może być kojarzone z – konkretnie – lewą stroną ciała. Są to
obrażenia strony prawej lub obrażenia wskazujące na działanie siły wzdłuż kręgosłupa:

[…] W obrębie głowy i szyi: Rany tłuczono-szarpane głowy i twarzy, częściowa

amputacja głowy, złamania kości sklepienia, podstawy czaszki, twarzoczaszki,
zmiażdżenie mózgowia, przerwanie szczytowo-potylicznej membrany, złamanie
wszystkich wyrostków kolczystych kręgów szyjnych, złamania trzonów 4-7 kręgów
szyjnych, częściowe przerwanie krążka międzykręgowego między 7. szyjnym i 1.
piersiowym kręgiem na przedniej powierzchni na głębokość do 0,5 cm, otarcia głowy i
szyi.

Uszkodzenia powstały na skutek oddziaływania uderzenia twardego tępego

przedmiotu, z ograniczoną powierzchnią styczną, w obrębie głowy, szyi oraz
niebezpośredniego oddziaływania, skierowanego wzdłuż osi kręgosłupa […]
[…] złamania żeber z prawej: 2-12 na linii łopatkowej; 10-12. żebra między linią
łopatkową i tylną pachową; z całkowitym oderwaniem lewego płuca i częściowym
zmiażdżeniem prawego płuca […]

[…] złamanie kości długiej ramiennej prawej […]12

Należy dodać, że opinia polskich biegłych po wykonanych w Polsce sekcjach

zwłok nie wskazuje, jaki był szczegółowy biomechanizm występowania obrażeń
u gen. Błasika, bowiem również polscy biegli, w czasie wydawania opinii,
nie dysponowali wszystkimi wymaganymi informacjami dla określenia tego
mechanizmu. Oprócz tego z opinii polskich biegłych wynika, że podczas sekcji
rosyjskiej, na której opierał się MAK, doszło do szeregu rozbieżności pomiędzy
obserwacjami rosyjskich biegłych a biegłych polskich:

[…] W toku ponownego badania ekshumowanych zwłok Andrzeja Błasika

stwierdzono rozbieżności pomiędzy obserwacjami poczynionymi podczas aktualnych
badań a informacjami zawartymi w protokole sekcji nr 37 oraz nr 225-331/10
(dotyczącego fragmentu nr 161) z sekcji zwłok przeprowadzonej w Moskwie w 2010 r.
[…]13

12 Ibidem.
13 PK III 1 Ds 1.2016, t. V, wątek: 37. B.6.2. BŁASIK Andrzej medyczny, k. 1029.

13 | S t r o n a
 Według oceny Podkomisji, na podstawie sporządzonego wzorca obrażeń, 29
osób przebywających na pokładzie samolotu w chwili zdarzenia odniosło większe
obrażenia niż gen. Andrzej Błasik. W grupie tej znajdują się m.in. jeden
funkcjonariusz BOR, mechanik pokładowy, pierwszy pilot – dowódca załogi,
nawigator, dwie stewardessy oraz jedna osoba, której ciało zostało rozkawałkowane,
a jeden z fragmentów znaleziony w fotelu pasażerskim.

Z logiki wnioskowania MAK wynikałoby, że gen. Błasik, jako osoba

nieprzypięta pasami bezpieczeństwa, w chwili zdarzenia powinien odnieść większe
obrażenia niż załoga, zajmująca miejsca w fotelach lotniczych, przypięta pasami.
Jest to wewnętrznie sprzeczne z tezą MAK, jakoby do rozczłonkowania ciał pasażerów
salonu doszło na skutek niezapięcia pasów bezpieczeństwa, co wcześniej opisano tak:

[…] Na podstawie analizy dokumentacji sądowo-lekarskiej i fotograficznej

wszystkich znajdujących się na pokładzie pasażerów i personelu pokładowego, stało się
możliwe podzielenie ich (ze względu na charakter obrażeń ciała) na trzy grupy: […]
[…] nie przypięte pasami, które uległy wielokrotnemu rozczłonkowaniu (w praktyce
wszyscy wyżsi dowódcy, dwoje członków delegacji i stewardesa).14

1.11. RAPORT MAK O LOKALIZACJI ZWŁOK GEN. BŁASIKA

W Raporcie MAK opisano lokalizacje zwłok Gen. Błasika w sposób następujący:

[…] Ponadto, z protokołu oględzin miejsca zdarzenia wiadomo, że ciało danego

człowieka znaleziono w strefie oględzin Nr 1, tj. w rejonie przedniej części samolotu.
W tymże samym rejonie znaleziono zwłoki również nawigatora.
A zatem, wyniki badań medyczno - traseologicznych obrażeń odniesionych przez
Dowódcę SP Rzeczpospolitej Polskiej, odpowiadają jego przebywaniu w kabinie
pilotów w chwili zderzenia statku powietrznego z powierzchnią ziemi. […]

1.12. USTALENIA PODKOMISJI – LOKALIZACJA ZWŁOK GEN. BŁASIKA

Z dostępnego Podkomisji materiału dowodowego, w postaci Protokołu oględzin

miejsca zdarzenia z dnia 10 kwietnia 2010 r., wynika, że zwłoki gen. Błasika
odnalezione zostały wraz ze zwłokami Jolanty Szymanek-Deresz, które
zlokalizowane były w odległości 17 cm od zwłok Dowódcy SP Rzeczpospolitej
Polskiej, co opisane zostało w następujący sposób:

[…] Na zachód, w odległości 14,9 m od punktu 1 i 24,7 m od punktu 2 na

ziemi, wśród połamanych fragmentów drzew znaleziono zwłoki kobiety (zwłoki nr 3).
Zwłoki znajdują się w pozycji leżącej na brzuchu, kończyny dolne wyprostowane, lewa
ręka odprowadzona pod tułów, prawa ręka wyciągnięta. Zwłoki są ubrane w białą
bluzkę, czarny biustonosz, fragment spódnicy w dużą biało-szaro-czarną kratę.

14 Raport MAK, wersja polska, str. 126

14 | S t r o n a
Na palcu serdecznym lewej ręki znajduje się zdeformowana obrączka z metalu w
kolorze białym. Obrączki nie zdejmowano […].

[…] Na zachód od zwłok kobiety (zwłoki nr 3) w odległości 17 cm znaleziono

zwłoki mężczyzny (zwłoki nr 4). Zwłoki znajdują się w pozycji leżącej na brzuchu, ze
zgiętymi w kolanach, rozłożonymi nogami. Kończyny górne odprowadzone pod tułów.
Zwłoki są ubrane we fragment spodni mundurowych ciemnoszarego koloru z czarnymi
lampasami, pas, czarne obuwie, czarne skarpety, jasnoszare slipy w kolorowe czarno-
niebieskie prążki. Na palcu serdecznym prawej ręki – obrączka z metalu w kolorze
żółtym. W prawej kieszeni spodni znaleziono telefon komórkowy Blackberry, 25
dolarów USA w banknotach o wartości 20 i 5 dolarów, paczkę papierosów Slim i
zapalniczkę Bik, radiotelefon PIH 463092-11 O. Przedmioty zapakowano do
polietylenowego worka, który zabezpieczono samoprzylepną taśmą papierową
i opieczętowano pieczęcią oddziału ds. śledczych Oddziału Spraw Wewnętrznych
Wydziału Śledczego Komitetu Śledczego przy Prokuraturze Federacji Rosyjskiej
obwodu smoleńskiego, opatrzono odpowiednim napisem wyjaśniającym i podpisami
śledczego oraz świadków. W ubraniu znajdującym się na zwłokach nie znaleziono
dokumentów. […]15

Lokalizacja zwłok obu ofiar została udokumentowana w Tablicy poglądowej do

Protokołu oględzin miejsca zdarzenia (plik o nazwie „Авиакатастрофа Сектор №1
10.04.2010 года Кравцов +”) na zdjęciach opisanych jako „фото 10” i „фото 11”,
których oryginalne nazwy, jako plików źródłowych, dostępnych również Podkomisji,
to: 207_0776.JPG oraz 207_0778.JPG.

.
UWAGA!

Ilustracja zawiera dane wrażliwe i jest niedostępna

w niniejszej wersji załącznika

Rys. 1. „фото 10”

15 Po. Śl. 54/10, t. 155, k. 31852–31853.

15 | S t r o n a
 UWAGA!

Ilustracja zawiera dane wrażliwe i jest niedostępna

w niniejszej wersji załącznika

Rys. 2. „фото 11”

Zwłoki nawigatora Artura Ziętka zostały, zgodnie z Protokołem oględzin

miejsca zdarzenia, z dnia 10 kwietnia 2010, sektora nr 2, odnalezione w odległości
4,60 m od przedniej części kadłuba, co w Protokole opisane jest następująco:

[…] W odległości 4,60 m od przedniej części kadłuba w kierunku granicy z

sektorem nr 1, w fotelu z zapiętym pasem bezpieczeństwa, w położeniu na plecach,
znaleziono zwłoki mężczyzny (zwłoki nr 2). Kończyny dolne zwłok są wyprostowane,
górne są odwiedzione na boki, głowy przy zwłokach brakuje. Zwłoki są ubrane w
spodnie granatowe, czarne skarpety, lewy męski pantofel czarny sznurowany, czarny
skórzany pasek z metalową sprzączką koloru szarego, czerwone slipy z czarno-białą
wstawką w pasie. W odzieży znajdującej się na zwłokach przedmiotów wartościowych i
dokumentów nie znaleziono.
Zgodnie z informacją specjalisty Wangorodskiego S. M. opisane zwłoki znajdują
się w fotelu pilota […].16

Lokalizacja zwłok Artura Ziętka została udokumentowana w Tablicy

poglądowej do Protokołu oględzin miejsca zdarzenia (plik o nazwie
„Авиокатастрофа Сектор № 2 10.04.2010 Справцева”) na zdjęciu opisanym, jako
„фото 41”, którego oryginalna nazwa, jako pliku źródłowego, dostępnego również
Podkomisji, to: 100_0346.JPG.

16 Po. Śl. 54/10, t. 155, k. 31943.

16 | S t r o n a
 UWAGA!

Ilustracja zawiera dane wrażliwe i jest niedostępna

w niniejszej wersji załącznika

Rys. 3. ”фото 41”

Należy podkreślić, że nie wszystkie zdjęcia wykonane podczas oględzin sektora

nr 2 w dniu 10 kwietnia zostały załączone do Tablicy poglądowej. Jedno z nich,
przedstawiające lokalizację zwłok Artura Ziętka, o nr. 100_0345.JPG nie zostało w niej
umieszczone.

UWAGA!

Ilustracja zawiera dane wrażliwe i jest niedostępna

w niniejszej wersji załącznika

Rys. 4. Plik 100_0345.JPG

Tym samym lokalizacja zwłok Andrzeja Błasika i Artura Ziętka odpowiada

poniższemu, ustalonemu przez Podkomisję, położeniu na mapie głównego pola
szczątków (rys. 5).

17 | S t r o n a
Rys. 5. Położenie zwłok Gen. Błasika i nawigatora Artura Ziętka

Podkomisja stwierdziła, ponad wszelką wątpliwość, że w przypadku opisu

lokalizacji zwłok Dowódcy SP Rzeczpospolitej Polskiej gen. Andrzeja Błasika,
w odniesieniu do lokalizacji zwłok nawigatora lotu do Smoleńska, kapitana Artura
Ziętka, strona rosyjska intencjonalnie i świadomie potwierdziła nieprawdę.

Podkomisja jednoznacznie i ponad wszelką wątpliwość wykazała, że zwłoki

Dowódcy Sił Powietrznych nie zostały zlokalizowane w rejonie przedniej części
samolotu, tylko w okolicy, w której znajdowały się szczątki m.in. centropłatu,
a także fragmenty pochodzące z okolic salonu nr 1, zaś zwłoki nawigatora
odnaleziono w sektorze (strefie oględzin) nr 2, w odległości ponad 28 m od zwłok
Dowódcy Sił Powietrznych.

1.13. RAPORT MAK O OBECNOŚCI ALKOHOLU

W Raporcie MAK stwierdzono, że gen. Błasik spożywał alkohol w trakcie lotu:

[…] Dodatkowo, w opinii eksperta Nr 37 zawarta jest informacja o wykryciu u

Dowódcy SP Rzeczpospolitej Polskiej alkoholu etylowego „we krwi w stężeniu – 0, 6‰,
co odpowiada lekkiemu zatruciu alkoholowemu, w nerce alkoholu etylowego nie
wykryto”. Stąd też wynika, że najprawdopodobniej alkohol został spożyty w czasie lotu
[…].17

17 Raport MAK, wersja polska, s. 127.

18 | S t r o n a
1.14. USTALENIA PODKOMISJI – OBECNOŚĆ ALKOHOLU W ZWŁOKACH
GEN. BŁASIKA.

W komunikacie Naczelnej Prokuratury Wojskowej z dn. 20 marca 2014 r. stwierdzono,

że:

[…] W oparciu o postanowienie Wojskowej Prokuratury Okręgowej w

Warszawie o zasięgnięciu opinii z dnia 8 lutego 2013 r. (uzupełnione postanowieniem z
dnia 12 czerwca 2013 r.) Instytut Ekspertyz Sądowych w Krakowie wydał opinię (z dnia
17 lutego 2014 r.) w zakresie badań toksykologicznych próbek materiału biologicznego
pobranych w toku czynności sekcyjnych ofiar katastrofy, przekazanych przez Stronę
rosyjską w sierpniu 2012 r.

Badaniami toksykologicznymi na obecność alkoholu etylowego, środków

odurzających oraz hemoglobiny tlenkowęglowej objęto próbki należące do 21 osób, w
tym m.in. członków załogi samolotu Tu-154M nr 101, personelu pokładowego,
funkcjonariuszy BOR oraz gen. Andrzeja Błasika.

Przedmiotowa opinia wpłynęła do Wojskowej Prokuratury Okręgowej w

Warszawie w dniu 5 marca 2014 r.

Z opinii tej wynika, że zarówno gen. Andrzej Błasik, jak i pozostałe osoby
objęte badaniem, byli trzeźwi w chwili zgonu.

Ponadto biegli wykluczyli zażyciowe długotrwałe przebywanie objętych

badaniem osób w atmosferze zawierającej znaczne stężenia tlenku węgla, które mogłyby
doprowadzić do śmiertelnego zatrucia tą substancją.

Przeprowadzone przez biegłych badania członków załogi, w tym pilotów,

funkcjonariuszy BOR oraz wybranych pasażerów nie wykazały w ich organizmach
obecności środków w stężeniach mogących negatywnie oddziaływać na sprawność
psychomotoryczną, a tym samym wpływać na bezpieczeństwo lotu.

p.o. Rzecznika prasowego NPW ppłk Janusz Wójcik […]

Opinia IES jednoznacznie zaprzecza tezie strony rosyjskiej o lekkim zatruciu

alkoholowym gen. Błasika, co potwierdzają również biegli z Międzyuczelnianego
Zespołu Biegłych pod kierunkiem prof. dr hab. n. med. Barbary Świątek w opinii z
29.04.2014 r.:

[…] W czasie sekcji zwłok, wykonanej w Moskwie pobrano do badań

toksykologicznych próbki krwi, nerki i wątroby. We krwi stwierdzono obecność alkoholu
etylowego w stężeniu 0,6‰, natomiast w nerce alkoholu etylowego nie wykryto.

19 | S t r o n a
We wnioskach z sekcji zwłok podano, że ,,[...] ujawniono alkohol etylowy we krwi, w
stężeniu – 0,6‰, co odpowiada LEKKIEMU stopniowi intoksykacji alkoholowej, w
nerce alkoholu etylowego nie wykryto [...]”.

Zawartość alkoholu, wykazana we krwi denata, może, ale nie musi pochodzić od
alkoholu spożytego za życia. W tym przypadku badaniom na zawartość alkoholu
etylowego poddano dwa materiały biologiczne – krew i nerkę. W przypadku spożycia
alkoholu za życia alkohol powinien być stwierdzony zarówno we krwi jak i w nerce.
Wykazanie jego obecności wyłącznie we krwi w niewielkim stężeniu (0,6%0) budzi
podejrzenie, iż mógł on powstać w wyniku przemian pośmiertnych. Wątpliwości co do
wartości diagnostycznej uzyskanego wyniku są tym bardziej uzasadnione, że badanie
zawartości alkoholu przeprowadzano metodą pośrednią (o czym mowa na stronie 12
opinii)18. Reasumując, niżej podpisani biegli stwierdzają, że w oparciu o dane zawarte
w aktach sprawy, nie jest możliwa jednoznaczna interpretacja wyniku określającego
stwierdzone stężenie alkoholu etylowego we krwi denata przy jego braku w nerce.
Przyjęcie, zatem we wnioskach z sekcji zwłok wykonanej w Moskwie „intoksykacji
alkoholowej lekkiego stopnia", przy wyniku 0,6‰ alkoholu etylowego wyłącznie we
krwi, w świetle wyżej podanych wątpliwości jest nieuzasadnione z punktu widzenia
sądowo-lekarskiego […].

Tym samym, biorąc pod uwagę powyższe opinie, Podkomisja jednoznacznie

wyklucza, że gen. Błasik był pod wpływem alkoholu w trakcie lotu do Smoleńska
10.04.2010 r., zaś teza MAK o spożyciu alkoholu przez gen. Błasika w trakcie lotu jest
nieuzasadniona i nie znajduje potwierdzenia w materiale dowodowym.

2. WNIOSKI DO ROZDZIAŁU 1.

1. Analiza zapisów rejestratorów głosowych nie potwierdziła obecności

Gen. Andrzeja Błasika w kabinie załogi, w chwili zdarzenia, ani w trakcie lotu.
2. Z dostępnego materiału dowodowego nie można wywieść wniosków,
że Gen. Andrzej Błasik w chwili zdarzenia nie miał zapiętego pasa
bezpieczeństwa. Teza ta została w sposób nieuprawniony powielona przez
KBWLLP, bez wykonania badań własnych i analiz.
3. Na podstawie opinii medycznych, o odniesionych przez Gen. Błasika
obrażeniach, nie można w sposób jednoznaczny stwierdzić, jaka była
biomechanika ich powstania, zaś wnioski dotyczące powstawania obrażeń
u pasażerów, w świetle materiału dowodowego MAK są bezzasadne
i nie opierają się na zalecanych przez ICAO analizach.

18Po. Śl. 54/10, t. 514, k. 111283 – Powyższe badania wykonano metodą chromatografii gazowej,
przy czym oznaczanym analitem nie był alkohol etylowy, lecz związek otrzymany z niego pośrednio –
azotan etylu.

20 | S t r o n a
 4. Lokalizacja zwłok Gen. Błasika na głównym polu szczątków, w korelacji
z lokalizacją zwłok nawigatora została intencjonalnie sfałszowana przez MAK,
w celu wzmocnienia tezy, iż przebywał on w kokpicie.
5. Wykluczone jest spożycie alkoholu przez Gen. Błasika w trakcie lotu.

3. PRAWDOPODOBIEŃSWO PRZEBYWANIA GEN. BŁASIKA W

SALONIE PREZYDENCKIM NR 1

Z położenia szczątków ludzkich, należących do gen. Andrzeja Błasika oraz

korelacji pomiędzy ich lokalizacją i ustalonym przemieszczaniem się ciała,
po rozerwaniu poszycia i kadłuba samolotu, a ustalonym położeniem
i przemieszczaniem się wyposażenia salonu nr 1 wynika, że pasażer
ten najprawdopodobniej również mógł przebywać bezpośrednio przed zdarzeniem
w salonie nr 1.

Z analizy materiału dowodowego w postaci dokumentacji fotograficznej miejsca

zdarzenia, wykonanej podczas przeprowadzania czynności oględzin sektorów głównego
pola szczątków, oraz protokołów oględzin głównego pola szczątków, wykonanych
bezpośrednio po zdarzeniu lotniczym, wynika, że:

1. Z Protokołu oględzin miejsca zdarzenia, sektora nr 10, z dnia 10 kwietnia

2010 r., wynika, że w sektorze nr 10 odnaleziono w tym dniu dwie lewe górne
kończyny ludzkie:

Fragment nr 1. – […] Dalej w odległości 3 metrów znaleziono fragment lewej ręki

człowieka, oznaczony jako „sektor nr 10, zwłoki nr 3” […]19

Fragment nr 2. – […] Podczas szczegółowych oględzin za silnikiem znaleziono

lewą rękę człowieka (fragment), oznaczoną jako „sektor nr 10, zwłoki nr 4”[…]20

W opiniach Międzyuczelnianego Zespołu Biegłych, pod kierunkiem prof. dr

hab. Barbary Świątek, dotyczących Andrzeja Błasika21 oraz Włodzimierza
Potasińskiego22, występuje błędne przypisanie tej samej kończyny (fragment nr 1)
dwóm osobom. W obu przypadkach biegli powołują się na ten sam opis z protokołu
oględzin miejsca zdarzenia.

2. Podkomisja ustaliła, że lewa ręka, należąca do Andrzeja Błasika została

odnaleziona przy prawym silniku samolotu i opisana podczas oględzin jako
„sektor nr 10, zwłoki nr 4”, a następnie została oznaczona w rosyjskim
prosektorium numerem 161.

19 Po. Śl. 54/10, t. 157, k. 32568.

20 Ibidem, k. 32569.
21 Opinia z dn. 29.04.2014 r., Po. Śl. 54/10, t. 514, pkt 11 i 12, k. 111286.
22 Opinia z dn. 24.03.2015 r., Po. Śl. 54/10, t. 735, pkt 12, k. 142468.

21 | S t r o n a
 3. Zwłoki gen. Błasika zostały odnalezione 10.04.2010 r. w sektorze nr 1 zgodnie
z treścią Protokołu oględzin miejsca zdarzenia:
[...] Na zachód od zwłok kobiety (zwłoki nr 3) w odległości 17 cm znaleziono
zwłoki
mężczyzny (zwłoki nr 4) […].23

4. Na podstawie opisu położenia zwłok i lewej ręki gen. Błasika oraz na podstawie
zdjęć naziemnych, wykonanych podczas oględzin miejsca zdarzenia,
Podkomisja ustaliła, że:
 lewa ręka znaleziona została w odległości 464 m (+/-1 m) od progu pasa
startowego lotniska Siewiernyj i 140 m (+/-1 m) od jego osi;
 zwłoki gen. Błasika zostały odnalezione w odległości 363,5 m od progu
pasa startowego lotniska Siewiernyj i 165 m od jego osi (rys. 6).

Rys. 6. Położenie części ciała Gen. Błasika na głównym polu szczątków.

5. Na linii przemieszczania się ciała gen. Błasika zidentyfikowane zostały

elementy wyposażenia samolotu i jego konstrukcji, pochodzące z prawej strony
kadłuba, m.in.:
A. podłokietnik kanapy salonu nr 1 – prawa strona salonu
B. fragment prawej burty salonu nr 1
C. oparcie kanapy salonu nr 1 – prawa strona salonu
D. tapicerka i drugi podłokietnik kanapy salonu nr 1 – prawa strona salonu
E. fragment lustra z toalety przy salonie nr 1 – prawa strona salonu
F. fragment przegrody wewnętrznej prawej strony salonu nr 1 – prawa
strona salonu (rys. 7–19).

23 Po. Śl. 54/10, t. 155, k. 31852–31853.

22 | S t r o n a
Rys. 7. Położenie elementów pochodzących z rejonu salonu nr 1.

Rys. 8. Lokalizacja podłokietnika kanapy z prawej strony salonu nr 1. Foto oryginalne –

Podkomisja, SAM_0483.JPG

23 | S t r o n a
Rys. 9. Lokalizacja prawej burty salonu nr 1 na polu szczątków. Foto oryginalne –
IMG_0990.JPG, IMG_0996.JPG

Rys. 10. Oparcie kanapy z salonu nr 1. Foto oryginalne – IMG_0767.JPG

24 | S t r o n a
Rys. 11. Oparcie kanapy salonu nr 1 na polu szczątków. Foto oryginalne – IMG_2758

Rys. 12. Oparcie kanapy z salonu nr 1 w samolocie Tu154M nr 102. Foto oryginalne –
Podkomisja.

25 | S t r o n a
Rys. 13. Fragmenty kanapy z salonu nr 1 przy prawym centropłacie - podłokietnik, tapicerka
siedziska. Foto oryginalne – DSCN0911.JPG

Rys. 14. Fragmenty kanapy salonu nr 1 wyjęte przez służby rosyjskie spod centropłata i
położone na nim. Foto oryginalne– IMG_2755.JPG.

26 | S t r o n a
Rys. 15. Podłokietnik i tapicerka siedziska kanapy salonu nr 1 w samolocie Tu154M nr 102.
Foto oryginalne – Podkomisja.

Rys. 16. Fragment lustra toalety przy salonie nr 1. Foto oryginalne – IMG_1382.JPG

27 | S t r o n a
Rys. 17. Fragment lustra toalety salonu nr 1 w samolocie Tu154M nr 102. Foto oryginalne –
Podkomisja.

Rys. 18. Lokalizacja przegrody salonu nr 1 na polu szczątków. Foto oryginalne –

DSCN0838.JPG

28 | S t r o n a
Rys. 19. Lokalizacja przegrody salonu nr 1 w Tu154M nr 102. Foto oryginalne - Podkomisja

4. LOKALIZACJA CIAŁ ZAŁOGI, PRZEBYWAJĄCEJ W KOKPICIE

Na podstawie dostępnego materiału dowodowego w postaci protokołów oględzin

miejsca zdarzenia, dokumentacji obrazowej, a także informacji zawartych w opiniach
biegłych z sekcji zwłok załogi samolotu Tu-154M nr 101 identyfikujących zwłoki
odnalezione podczas czynności oględzin, 10.04.2010 r., w szczególności zawartych w
aktach śledztwa Po. Śl. 54/10, t. 516, k. 111343, t. 517, k. 111383, t. 515, k. 111306, t.
526, k. 111726-111727, Podkomisja ustaliła następujący stan faktyczny:

1. Zwłoki dowódcy statku powietrznego, pierwszego pilota kpt. Arkadiusza

Protasiuka zostały odnalezione w odległości 366,6 m od wschodniego progu
pasa lotniska Siewiernyj i 158,2 m od jego osi.
2. Zwłoki drugiego pilota mjr. Roberta Grzywny zostały odnalezione w odległości
402,4 m od wschodniego progu pasa lotniska Siewiernyj i 147 m od jego osi.
3. Zwłoki nawigatora por. Artura Ziętka zostały odnalezione w odległości 389,2 m
od wschodniego progu pasa lotniska Siewiernyj i 152,6 m od jego osi.
4. Zwłoki mechanika pokładowego chor. Andrzeja Michalaka zostały odnalezione
w odległości 391,8 m od wschodniego progu pasa lotniska Siewiernyj i 143,6 m
od jego osi.

29 | S t r o n a
 Przemieszczanie się ciał członków załogi nastąpiło po ich wyrzuceniu z kokpitu
samolotu, w kierunkach zgodnych z fizycznymi zasadami przemieszczania się ciał,
od miejsca, w którym znajdował się kokpit, przed jego ostatecznym zatrzymaniem,
w kierunku na południowy zachód, w końcowej fazie upadku tej części samolotu

Położenie zwłok członków załogi przebywającej w chwili zdarzenia w kokpicie

oraz kierunki wyrzucenia ciał z kokpitu przedstawia rys. 20.

Rys. 20. Położenie zwłok załogi przebywającej w kokpicie (numeracja zwłok odpowiada
numeracji w tekście)

WNIOSKI

Analiza dostępnego materiału dowodowego wskazuje, że gen. SP RP Andrzej

Błasik nie przebywał w chwili zdarzenia jako osoba postronna w kabinie pilotów.
Usiłowanie udowodnienia obecności gen. Błasika w kabinie pilotów należy uznać
za próbę intencjonalnego, wbrew zgromadzonym dowodom, obciążenia załogi samolotu
odpowiedzialnością za nieprzestrzeganie procedur lotniczych. Jest to także próba
świadomej dyskredytacji Dowódcy Sił Powietrznych RP, któremu usiłowano przypisać
działania zmierzające do wywierania wpływu na pilotów i załogę w chwili lądowania,
w stanie nietrzeźwości, co miałoby stanowić dodatkowy czynnik sprzyjający
„katastrofie”.

W tej próbie dyskredytacji strona rosyjska posłużyła się zarówno fałszerstwem

i potwierdzeniem nieprawdy, jak również wnioskowaniem „oderwanym” od materiału
dowodowego, który posiadała i na podstawie którego można wywieść zupełnie
odmienne wnioski.

Podkomisja ustaliła, że położenie zwłok gen. Błasika koreluje zasadniczo

z lokalizacją szczątków prawej strony salonu nr 1, w którym podróżowali Prezydent RP
Lech Kaczyński z małżonką.

30 | S t r o n a
 […] Ze względu na czułość mikrofonów rejestratora MAPC-BM, umożliwiającą
rejestrację wypowiedzi osób oddalonych o kilka metrów od drzwi kabiny załogi, oraz z
uwagi na brak wyraźnych odgłosów otwierania i zamykania drzwi nie można wykluczyć,
że w utrwalonej części lotu drzwi do kabiny załogi były otwarte […].24

oraz, tym samym, nie jest sprzeczna z tezą, zawartą w późniejszej opinii Zespołu
Biegłych Grażyny Demenko, szczególnie, że ta opinia nie przypisuje kategorycznie
niezidentyfikowanego głosu do Gen. Błasika:

[…] Nie można wykluczyć, iż niezidentyfikowany głos wypowiadający pod

koniec lotu frazę sto metrów (czy też frazę dwieście trzydzieści metrów) mógł należeć do
gen. Andrzeja Błasika lub innej osoby o podobnym głosie. Z dużym stopniem
prawdopodobieństwa, graniczącym z pewnością, należy stwierdzić, iż frazy te nie były
wypowiedziane przez członków załogi. Inne niezidentyfikowane wypowiedzi z bardzo
dużym prawdopodobieństwem nie należały do głosów załogi, jednakże trudno wskazać
obiektywne przypisania. […]25

Należy wykluczyć ewentualność, że w chwili zdarzenia gen. Błasik znajdował

się w kokpicie. Przeczy temu przede wszystkim kierunek przemieszczania się ciała od
momentu, gdy następuje okaleczenie i utrata lewej ręki. Ciało gen. Błasika
przemieszcza się zgodnie z kierunkiem przemieszczania prawej strony salonu nr 1, gdy
tymczasem kokpit wraz ze znajdującą się w nim nadal załogą przemieszcza się z
niewielkim odchyleniem na północ i dopiero w chwili tuż przed zatrzymaniem
następuje wyrzucenie ciał załogi.

Najważniejszym dowodem, który mógł sugerować, że gen. Błasik znajdował się

w kokpicie, było niezgodne z prawdą zlokalizowanie jego zwłok w pobliżu przedniej
części samolotu, przy zwłokach nawigatora. Dalsza część narracji MAK sprowadzała
się do tego, aby tezę tę dodatkowo wzmocnić poprzez nieuprawnione i fałszywe
wnioski dotyczące rzekomego nagrania głosu gen. Błasika, charakteru obrażeń,
możliwości niezapięcia pasa bezpieczeństwa, czy kuriozalną próbę „udowodnienia”, jak
instynktownie zachowuje się ciało w momencie zderzenia samolotu z ziemią. Wszystkie
te twierdzenia strony rosyjskiej należy uznać za fałszywe i nie poparte materiałem
dowodowym.

24IES Zakład Kryminalistyki, Nr Dz. E. 2506/2010/K, Po. Śl. 54/10, t. 322, k. 72227.
25Opinia w zakresie fonetyczno-akustycznej analizy zapisów dźwiękowych z samolotu Tu-154M nr
101, w opracowaniu Grażyny Demenko, Warszawa 2015, (Po. Śl. 54/10), s. 42.

31 | S t r o n a
 Należy zauważyć, że ocena KBWL LP wskazująca, iż wypowiedzi opisane jako
trzykrotne przekazanie swoich obserwacji odnoszących się do wskazań
wysokościomierza barometrycznego26 wypowiedziane rzekomo przez Dowódcę Sił
Powietrznych, nie ma potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Analiza własna zapisu rejestratora MARS-BM, która miała być wg treści

Raportu, wykonana przez Komisję27, nie została załączona do Raportu KBWL LP
ani do jego załączników. Nie ma zatem w Raporcie KBWL LP obiektywnych podstaw
dowodowych, w postaci transkrypcji z opisem metod odczytu, metod identyfikacji
głosu, z określeniem, jakie obiektywne przesłanki świadczyłyby o tym, że
zidentyfikowany przez KBWL LP głos należał do Dowódcy Sił Powietrznych. Należy
więc uznać, że jedynym dostępnym KBWL LP materiałem dowodowym były odczyty
rosyjskie i kopie zapisów dźwiękowych, przekazane stronie polskiej przez stronę
rosyjską.

Nie ma również podstaw do stwierdzenia, że jakakolwiek ocena KBWL LP

opierała się na oryginalnym nośniku dźwiękowym w postaci taśmy magnetycznej
rejestratora MARS-BM zainstalowanego w samolocie Tu-154M oraz brak informacji,
kto takiej oceny i na podstawie jakich kwalifikacji i metod dokonał.

Dlatego też, biorąc pod uwagę syntetyczną ocenę zgromadzonego materiału

dowodowego, tezę o przebywaniu w kabinie pilotów osoby postronnej w chwili
wystąpienia zdarzenia lotniczego nad Smoleńskiem, Podkomisja jednoznacznie
uznaje za fałszywą. Jednocześnie Podkomisja falsyfikuje tezy i opinie przywołane
w Raportach MAK i KBWL LP, dotyczące obecności DSP i ocenia je jako
nieuprawnione i intencjonalnie fałszujące rzeczywisty przebieg zdarzenia w tym
przedmiocie.

26 Ibidem, s. 226.
27 Ibidem.

32 | S t r o n a