vẹn. Cũng tương tự như IQ, tài năng là món quà từ những thế hệ đi trước.

Nếu may mắn,

chúng ta có th ể được th ừa hưởng. Trong số ít những tài năng tố t, chiều tiêu cực s ẽ ngay
lập tức kháng cự những nỗ lực mà sáng tạo đòi hỏi, nhưng mộ t khi những tiêu c ực này
kết thúc, phía tài năng sẽ bùng phát hành độ ng và xoay chuyển tình hình b ằng sự điêu
luyện đáng kinh ngạ c. Những điểm sáng này dường như xuấ t hi ện một cách bất ngờ v ới
lý do hiển nhiên sau: chúng ta vô th ức mà nảy sinh ra chúng. Nói ng ắn gọn, nếu niềm
cảm hứng xuất hiện, nàng ta chẳng thì thầm to nhỏ đến những kẻ bất tài.
Vậy nên mặc dù Steve và tôi có th ể b ất đồng quan điể m v ề ngu ồn g ốc, chúng tôi
vẫn đồng ý với nhau v ề tầm ảnh hưởng: khi niềm cảm hứng bộc phát, cô nàng s ản sinh ra
nét đẹp và s ự thật. Và khi Steven Pressfield vi ết nên cuốn Cuộc chiến nghệ thuật, nàng ta
đã quấn trọn lấy ông vào lòng mình.
CUỘC CHIẾN NGHỆ THUẬT
 TÔI LÀM

T ôi thức dậy, tắm một cái và ăn bữa sáng. Tôi đọc báo, đánh răng. Nếu có cú
điện thoại nào cần gọi, tôi li ền th ực hiện chúng. Đến đây tôi làm cho mình một
tách cà phê. Tôi mang đôi boot may mắn của mình rồi thắt dải dây may mắn mà
cháu gái Meredith t ặng. Tôi đến văn phòng, khởi động chiếc máy tính. Cái áo len chui
đầu v ận đỏ được quàng qua ghế, v ới t ấm bùa may mắn tôi có được ở Saintes-Maries-de-
la-Mer thuộc Pháp chỉ với 8 đô la, và cái tag name may m ắn LARGO từ một giấc mơ xưa
cũ. Tôi gắn nó vào. Ở trên cuốn từ điển là chiếc Cannon may m ắn mà người bạn Bob
Versandi gửi tặng từ Morro Castle, Cuba. Tôi để nó hướng về chiếc ghế, để từ đó lan tỏa
thêm niềm cảm h ứng vào mình. Tôi c ầu nguyện, theo phân đoạn l ời c ầu nguyện c ủa àng
thơ trong Chuyến phiêu lưu củ a Homer được dịch bởi T.E. Tôi đặt cuốn Lawrence,
Lawrence xứ Ả Rập mà người bạn trí cốt Paul Rink g ửi tặng gần kệ cùng khuy măng séc
của cha và quả đấu may mắn trên cuốn trận chiến Thermopylae. Đã khoả ng 10 giờ 30.
Tôi ngồi xu ống và bắt tay vào công vi ệc. Khi những l ỗi đánh máy sai b ắt đầu xu ất hi ện,
tôi biết mình đang lả mệt. Công việc kéo dài kho ảng chừng 4 tiếng. Tôi chạm đến
ngưỡng hiệu su ất gi ảm d ần. Tôi gói gọn công việc cho một ngày b ằng cách sao chép b ất
cứ cái gì vừa xong vào đĩa rồi c ất g ọn vào ngăn chứa trên xe phòng trườ ng h ợp cháy nổ
và phải tháo chạy. Tôi tắt năng lượng. Đồng hồ đã điểm 3 giờ, 3 giờ 30 phút. Văn phòng
tan tầm. Tôi đã làm đượ c mấy trang? Tôi ch ẳng quan tâm. Có cái nào t ốt không? Tôi còn
chẳng nghĩ đến chuyện đó. Hơn hết, tôi đã sắ p xếp thời gian và tận dụng nó với tất cả mọi
thứ của mình. Điểm quan tr ọng là, trong ngày hôm nay, trong bu ổi làm việc này, tôi đã
vượt qua Sự Kháng Cự.
 TÔI BIẾT

C
ó m ột bí mật mà chỉ nh ững người vi ết th ực s ự m ới bi ết trong khi những người
đang muốn hành nghề này thì không, bí m ật đó là: Không phả i khó ở khâu viết
lách. Cái khó n ằm ở chuyện ngồi vào bàn mà làm.

Điều ngăn chúng ta thực hiện việc đó chính là S ự Kháng Cự.

 CUỘC SỐNG TINH THẦN

H ầu hết chúng ta đều có hai cu ộc sống. Cuộc sống chúng ta đang tận hưở ng, và
cuộc sống tinh th ần hiện hữu xung quanh ta. Đứng ngăn cách giữa hai phương
diện này là S ự Kháng Cự.
Bạn đã bao giờ mang về nhà một chiếc máy ch ạy bộ và để nó bám b ụi trên gác
mái? Bạn đã từng đổ g ục trước một ch ế độ ăn kiêng, một khóa yoga, một bu ổi t ập thiền?
Bạn đã từng bỏ qua một cuộc gọi để tập trung vào bài tập tinh thần, dốc sức mình cho
một buổi kêu gọi nhân đạo, hay cống hiến cuộc đời cho cộng đồng? Bạn đã từng muốn
trở thành một bà mẹ, một bác sĩ, một luật sư bào chữa cho kẻ yếu; điều hành một quán cà
phê, chiến dịch cho hành tinh, cho hòa bình th ế giới, hay bảo vệ thiên nhiên? Khi đêm
đến, b ạn có hình dung một hình tượ ng mà bạn có thể tr ở thành, công vi ệc mà bạn có thể
đạt đến, nhận ra ý nghĩa khi là chính bạ n? Bạn có phải là một nhà văn mà không viế t, một
họa sĩ mà không vẽ , m ột doanh nhân mà chưa từ ng mạo hi ểm? Nếu đúng thì bạ n biết S ự
Kháng Cự là gì rồi đấy.

Một đêm khi tôi đang ngả giấc,

Tôi nghe cha hàn huyên cùng m ẹ.
Tôi nghe cha nói, hãy để thằng bé bugi-ugi
Vì nó ở bên trong thằng bé và nó s ẽ phải lộ diện.
-John Lee Hooker, “Boogie Chillen”

Sự Kháng Cự là tác động độc hại nhất trên hành tinh. Nó là c ội nguồn của nhiều
sự bất hạnh hơn cả nghèo đói, bệnh dịch, hay cả chứng liệt dương. Để càng lớn mạnh, Sự
Kháng Cự làm bóp méo tinh th ần. Nó khiến ta hao mòn, hạ thấp những giá tr ị đã định sẵn.
Nếu bạn tin vào Chúa (và tôi cũng thế ) b ạn ph
p hải th ừa nh ận S ự Kháng Cự là điều tai hại,
vì nó ngăn cản chúng ta đạt đế n cuộc sống mà Chúa đã đị nh sẵn cho mỗi người với tài
năng thiên phú riêng mình. Genius (tài năng) là mộ t từ Latin; người La Mã s ử dụng nó để
biểu th ị tinh thần bên trong, tinh th ần này bảo v ệ và dẫn l ối đến nh ững s ứ mệnh c ủa h ọ,
linh thiêng và không th ể xâm phạm. Nó là c ốt lõi tâm h ồn và là bình ch ứa những tiềm
năng sắp được khai phá.
Mọi mặt tr ời đều phản chiếu cái bóng của nó, cái bóng của tài năng là Sự Kháng
Cự. Dẫu tiếng gọi tiềm thức bên trong chúng ta có m ạnh mẽ, thì Sức Kháng Cự cũng
không thua kém gì. S ự Kháng Cự có tốc độ nhanh hơn một viên đạ n bắn, đầy năng lượ ng
hơn một đầu toa xe, và khó mà c ự tuyệt hơn cả thuốc phiện. Không chỉ riêng chúng ta d ễ
bị khuất ph ục b ởi S ự Kháng Cự; triệu người đàn ông, phụ n ữ lành mạnh trên thế giới đã
từng l ụy ngã. Và đây là điề u tai quái nh ất: Chúng ta th ậm chí còn ch ẳng biết cái gì đánh
bại mình. Tôi không bao gi ờ biết được điề u này. Ở độ tuổi từ 24 cho đến 32, Sự Kháng
Cự đã hành hạ tôi ngược phía Tây xuôi đến miền Đông và lặp lại như thế những mười ba
lần, thế mà tôi còn ch ẳng biết cái g ọi là Sự Kháng Cự hiện hữu. Tôi tìm ki ếm kẻ thù khắp
mọi nơi và chẳng thể nhìn ra nó đang lừng lừng ngay trước mắt mình.
Bạn đã nghe câu chuyện này chưa: một người phụ nữ phát hiện mình b ị ung thư,
chỉ còn 6 tháng để s ống. Trong những ngày này, cô ta b ỏ việc, quay trở lại thực hiện ước
mơ viết những bài hát Tex- Mex mà mình đã bỏ lỡ để chăm sóc gia đình (hay bắt đầ u học
chuyên ngành Hy L ạp cổ điển, hay chuyển đến một thành phố khác và c ống hiến cuộc
đời mình cho những đứa tr ẻ bị nhiễm AIDS). Bạn bè nghĩ người ph ụ nữ này bị điên; còn
cô ta thì l ại hạnh phúc hơn bao giờ h ết. Tái bút l ại th ế này. Căn bệnh ung thư của ngườ i
phụ nữ thuyên giảm dần.
Lý nào lại thế? Chẳng lẽ chúng ta phải cận kề cái kết thì mới đứng lên đấu tranh
với Sự Kháng Cự? Chẳng lẽ Sự Kháng Cự phải hủy ho ại, làm bi ến dạng cuộc s ống con
người thì chúng ta m ới ngộ ra s ự tồn t ại của nó? Đã ai trong số chúng ta mắc phải chứng
nghiện rượu, nghiện ma túy, m ắc ph ải căn bệnh hiểm nghèo, đàm tiếu sau lưng, hay đơn
thuần là nghi ện công nghệ, chỉ vì chúng ta quá buông l ỏng lý trí? S ự Kháng Cự quật ngã
chúng ta. Nếu sáng hôm sau, b ỗng có phép lạ nào khiến cho mọi tâm trí y ếu đuối, l ạc lối
hồi sinh trở lại với sức lực căng tràn để thực hiện ngay ước mơ đang theo đuổ i, thì sẽ
chẳng có những sự lùi bước trước khó khăn. Nhà tù sẽ không có lấy bóng người. Công
nghiệp sản xuất rượu và thuốc lá, cũng như ngành thức ăn nhanh, phẫ u thuật thẩm mỹ,
hay kinh doanh giải trí s ẽ sụp đổ; đó là chưa đề cập đến các công ty dượ c phẩm, bệnh
viện, các chuyên ngành y khoa t ừ cao đến thấp. Bạo hành trong nướ c sẽ biến mất, cũng
như tình trạng nghiện hút, béo phì, đua xe, chứng đau nửa đầu hay gàu bám da đầ u.
Lắng nghe chính con tim b ạn. Trừ phi tôi đang bị điên, ngay lúc này đây, trong
thâm tâm đang báo hiệu, nói rằng đã mười nghìn lần trước, đó là con đường của b ạn và
chỉ riêng bạn. B ạn bi ết chắc là nó. B ạn không cần ai phải ch ỉ ra điều này. Và tr ừ phi tôi
đang điên, giờ bạn cũng chẳng hành động theo mách b ảo đó hơn bạ n ngày hôm qua hay
bạn của ngày mai. B ạn nghĩ Sự Kháng Cự không có thật ư? Nó sẽ vùi lấp bạn thôi.
Bạn có biết, Hitler đã muố n trở thành một họa sĩ. Năm 18 tuổi, ông thừa hưởng gia
sản 7 triệu đồng vàng Kronen của mình rồi chuyển tới Vienna để sinh sống và học tập.
Ông nộp đơn vào Họ c vi ện Nghệ thu ật và sau đó là Trường Kiến trúc. Thế đã có ai từ ng
nhìn thấy những bức tranh của ông ta chưa? Tôi cũng chưa. Sự Kháng Cự đã lật đổ Hitler.
Cứ cho là phóng đại nhưng tôi vẫ n phải nói: Đối với Hitler, gây bùng n ổ Chi ến tranh thế
giới thứ II còn d ễ dàng hơn so với chuyện đối mặt với một tờ giấy trắng xóa trên bảng vẽ.
 QUYỂN MỘT

SỰ KHÁNG CỰ
Định nghĩa kẻ thù
Kẻ thù là m ột người thầy rất giỏi.

- Dalai Lama
 NHỮNG TUYỆT ĐỈNH CỦA SỰ KHÁNG CỰ

D
ưới đây là một danh sách không theo th ứ tự cụ thể về những hoạt động dễ nảy
sinh Sự Kháng Cự nhất:

1) T heo đuổi con đườ ng viết lách, hội h ọa, âm nhạc, phim ảnh, nhảy múa,
hay bất kỳ hoạt động sáng tạo nào, tuy nhiên khó mà thực hiện hoặc bất quy
tắc.

2) Khởi đầu c ủa b ất kì doanh nghi ệp hay sự đầu tư mạo hi ểm, có thể vì lợi
nhuận hoặc không.

3) Bất kỳ chế độ ăn kiêng hoặc chế độ dinh dưỡng đặ c biệt.

4) Bất kỳ những chương trình thúc đẩy tinh thần.

5) Bất kỳ những hoạt động với mục đích làm săn chắ c bụng.

6) Bất kỳ những khóa học hay chương trình được thiết kế để vượt qua
những thói quen, ch ứng nghiện không lành m ạnh.

7) Mọi loại hình giáo d ục.

8) B ất kỳ những hành vi liên quan đến sự dũng cảm v ề chính trị, đạo đức,
dân tộc, bao gồm những quyết định mang tính thay đổ i hình mẫu, nhận thức
không phù hợp hay phẩm chất đạo đức của con người.
 9) Công cu ộc kinh doanh của b ất k ỳ doanh nghiệp hay những n ỗ lực tương
trợ cho các doanh nghi ệp.

10) Bất kỳ hành vi dẫn đến những cam kết với bản thân. Quyết định kết hôn,
có con, củng cố những thời điểm bất ổn trong một mối quan hệ.

11) Đưa ra những quan điể m có tính nguyên tắc khi đối mặt với nghịch
cảnh.

Nói cách khác, đó là những hành vi bác b ỏ thành quả trực tiếp có lợi ích cho sự
phát tri ển lâu dài nói riêng và các m ục tiêu dài h ạn nói chung. Di ễn đạt theo cách khác,
đó là những hành vi xu ất phát từ bản năng bậc cao của con người. Những hành vi đó khơi
gợi Sự Kháng Cự.

Vậy: đặc điểm của Sự Kháng Cự là gì?

 SỰ KHÁNG CỰ VÔ HÌNH

C
húng ta không th ể nhìn, chạm đến, nghe ngóng hay ngửi thấy Sự Kháng Cự.
Nhưng có thể cảm nhận ra nó. Đây là một tác độ ng rất gây khó ch ịu. Nó tiêu
cực. Mục đích của loại tác động này là làm xao lãng, ngăn cản chúng ta khỏi
công việc đang dở dang của mình.
 SỰ KHÁNG CỰ XUẤT PHÁT TỪ BÊN TRONG TINH TH ẦN

D ường như Sự Kháng Cự đến từ những yếu tố bên ngoài. Chúng ta hay đị
đ ịnh vị
nó t ừ phía bạn đời, công việc, c ấp trên , con cái. Mà như Pat Riley đã từ ng ví
von khi giảng dạy tại Los Angeles Lakes: “Kẻ thù ngoại vi”.

Sự Kháng Cự không phải là một kẻ thù ngoại vi. Sự Kháng Cự phát sinh từ bên
trong. Nó tự phát triển và tự duy trì. Đây là kẻ thù xuất phát từ bên trong chúng ta.
 SỰ KHÁNG CỰ XẢO QUYỆT

S
ự Kháng Cự sẽ thủ thỉ mọi điều để ngăn bạn đến bàn làm vi ệc. Nó thề thốt, bịa
đặt, bóp méo; cám d ỗ, tán tỉnh, vùi lấp. Sự Kháng Cự không kiên đị nh. Nó sẽ
khoác lên b ất kì mọi hình thức để l ừa dối. Nó sẽ lấy lý do cho mọi điều như mộ t
vị luật sư hay dí chặ t một khẩu 9mm vào m ặt bạn như một tên tr ộm. Sự Kháng Cự không
sở hữu lương tâm. Nó thế chấp mọi thứ để đối phó, sau đó thẳ ng thừng phản bội ngay khi
bạn đầu hàng. Sự Kháng Cự luôn dối trá và ch ỉ toàn những thứ rác rưởi.
 SỰ KHÁNG CỰ KHÔNG DỄ MỦI LÒNG

S
ự Kháng Cự giống như một gã ngoài hành tinh, K ẻ hủy diệt hay con cá m ập
hung tợn trong bộ phim Jaws. Nó không th ể bị thuyết phục. Không có gì ngoài
sức m ạnh, nó giống như một c ỗ máy phá hủy đã được lập trình sẵn ch ỉ với một
mục tiêu duy nhất: ngăn cản chúng ta ti ến hành công việc của mình. Sự Kháng Cự không
biết mỏi mệt, nó cứng đầu và không dễ mủi lòng. Khiến nó trở thành một tế bài đơn thì tế
bào đó vẫn sẽ tiếp tục phản kháng.
Đây là bản chất của Sự Kháng Cự. Là những gì mà nó thông th ạo.
 SỰ KHÁNG CỰ KHÔNG HƯỚNG ĐẾN RIÊNG MỘT AI

S
ự Kháng Cự không nhắm vào bạn một cách ch ủ đích. Nó không biết và cũng
chẳng quan tâm bạn là ai. Sự Kháng Cự là một tác động tự nhiên. Nó hành động
không hướng đến riêng một ai cả.
 SỰ KHÁNG CỰ KHÔNG THỂ SAI LẦM

hư một cây kim la bàn bóng loáng trôi n ổi trên bề mặt l ớp dầu, S ự Kháng Cự
sẽ chỉ thẳng hướng Bắc một cách chính xác – tức dù ở trạng thái m ời gọi nào,
nó đều muốn làm ta đứt đoạ n hẳn công việc của mình.
Chúng ta có th ể áp dụng nó. Sử dụng nó như một cái la bàn. S ự Kháng Cự gọi mời,
khiến chúng ta nghe theo và b ỏ qua những thứ khác, ta có th ể trở nên tiêu c ực hẳn.
Kinh nghiệm: L ời mời gọi càng quan tr ọng, càng cấp bách đến diễn biến tâm trí,
thì chúng ta càng có c ảm giác mu ốn theo đuổi Sự Kháng Cự.
 SỰ KHÁNG CỰ RẤT PHỔ BIẾN

ếu bạn nghĩ chỉ có bản thân mình phải vật lộn với Sự Kháng Cự thì bạn sai rồi.
Những ai có th ể xác đều trải nghiệm qua Sự Kháng Cự này.
 SỰ KHÁNG CỰ KHÔNG BAO GIỜ NGHỈ NGƠI

H enry Fonda vẫn luôn cảm thấy hồi hộp lo s ợ trước mỗi phút đầ u của màn biểu
diễn, ngay cả khi ông đã 75 tuổi. Nói cách khác, n ỗi sợ không bao giờ biến
mất. Người chiến binh cũng như ngườ i nghệ sĩ đều có một quy lu ật b ắt bu ộc,
mỗi ngày họ phải luôn làm m ới các mặt trận chiến đấu của minhg.
 SỰ KHÁNG CỰ HÀNH ĐỘNG ĐẾN CÙNG

M ục đích của S ự Kháng Cự không phải là gây thương tích hay tướ c b ỏ năng
lực của một ai. Sự Kháng Cự được định hướng để giết. Đối tượng của nó là
cốt lõi trung tâm c ủa chúng ta: tài năng, lý trí, những thiên phú độ c nhất vô
nhị mà tạo hóa ban t ặng cho mỗi người. Đó là nhiệ m vụ phải được thực hiện của Sự
Kháng Cự. Khi chúng ta đấu tranh, chúng ta đã nhả y vào trận chiến sinh tử với nó.
 NỖI SỢ LÀ NGUỒN DINH DƯỠNG CỦA SỰ KHÁNG CỰ

S
ự Kháng Cự không có một thế mạnh riêng nào. Mỗi aoxo năng lượ ng của nó bắt
nguồn từ bản thân ta. Chúng ta dung n ạp sức mạnh cho nó bằng nỗi sợ của chính
mình. Chống lại nỗi sợ này, chúng ta có th ể quật ngã được Sự Kháng Cự.
 SỰ KHÁNG CỰ CHỈ CHỐNG ĐỐI TỪ MỘT HƯỚNG

S
ự Kháng Cự làm chệch hướng lối đi của ta từ phạm vi nh ỏ đến l ớn. Nó phát huy
khả năng khi chúng ta theo đuổi con đườ ng nghệ thuật, mở đầu một doanh
nghiệp có tính độ t phá, hay khi chúng ta ng ộ ra một góc nhìn cao hơn về mặt đạo
đức, triết lý, tinh thần.
Vậy nên, nếu bạn làm vi ệc với Quỹ Mẹ Teresa ở Calcutta mà đang đắn đo phát
triển sự nghiệp của mình với vị trí ti ếp thị qua điện thoại… hãy cứ thư giãn. Sự Kháng
Cự sẽ không ngó ngàng gì đế n bạn.
 SỰ KHÁNG CỰ PHÁT HUY SỨC MẠNH TỐ ĐA Ở
CHẶNG ĐƯỜNG CUỐI

O
dysseus trở về với gia đình sớm hơn ngày dự định. Ithaca đã ở trong tầm ngắm,
gần đến độ từ b ờ bi ển các th ủy th ủ có thể trông thấy làn khói bốc lên từ đám
cháy phía nhà h ọ. Odysseus đã đinh ninh rằng mình an toàn r ồi, thực tế ông ấy
còn đánh một giấc ngủ ngắn. Và rồi khi lính c ủa ông tin r ằng có vàng trong bao t ải da bò
sở h ữu b ởi ch ỉ huy của h ọ, li ền v ồ l ấy và kéo xoạc nó ra. Chiếc bao chứa nh ững cơn gió
ngược mà vua Aeolus đã nén chặt cho Odysseus, sau khi k ẻ lang thang xâm ph ạm đến
món quà được ban phước c ủa ngài. Cơn gió vụ t m ạnh ra phía trướ c v ới ch ỉ một cái thổi
liều lĩnh, chuyển hướ ng con tàu của Odusseus ngược trở lại những chặng hải lý mà h ọ đã
vất vả vượt qua, khiến ông tiếp tục đương đầu với những gian nan và cùng c ực, cuối cùng,
ông đơn độc trở về quê hương và trở về mãi mãi.
Mối nguy hiểm đạt giới hạn lớn nhất khi ch ặng cuối cùng đã ở trong tầm ngắm.
Tại đây, Sự Kháng Cự biết chúng ta sắp sửa đánh bại nó. Nó kích ho ạt ngay phím bấm sợ
hãi. Đưa đến trận đột kích cuối cùng và nã đạ n ngay tắp lự với mọi thứ mình sở hữu.
Những người chuyên nghi ệp ph ải th ật c ảnh giác ở đòn trả miếng này. Thận tr ọng
cho đến cuối cùng. Đừng mở chiếc bao chứa gió ấy ra.
 SỰ KHÁNG CỰ KÊU GỌI LIÊN MINH

S
ự Kháng Cự theo định nghĩa là tự hủy ho ại. Tuy nhiên v ẫn có những mối nguy
hiểm song song cần phải bị triệt tiêu: hủy hoại bởi các tác động khác.
Khi một người viết bắt đầu tìm cách vượt qua Sự Kháng Cự - nói cách khác, khi
cô ấy bắt đầu viết – cô có thể cảm thấy rằng hành vi c ủa mình đang dần lạ đi. Những
hành vi đó có thể là buồn rầu, ủ rũ hay có cảm giác b ệnh tật; chúng h ọa chăng đang đổ lỗi
cho sự nhận thức “đang thay đổi” của cô, “không phải con người cô trước đây nữa”.
Những người viết càng đến gần hơn với khái ni ệm giác ngộ hành vi nh ận thức, họ sẽ
càng hành xử kì quái và đặt nhiều cảm xúc hơn vào những hành động của mình.
Những yếu tố đó đang cố gắng hủy hoại cô gái này.
Lý do đưa ra là chúng đang đấu tranh, có hoặc không có ch ủ ý, chống lại Sự
Kháng Cự của riêng mình. Khi nh ận thức của cô gái đang dần giác ngộ thành công,
những yếu t ố trên sẽ cảm thấy sự ch ỉ trích. N ếu cô gái có th ể đánh bại những tên yêu ma
Kháng Cự kia, vậy tại sao chúng lại không?
Những cặp đôi hay bạn thân, th ậm chí các thành viên trong m ột gia đình, sẽ
thường hay có nh ững thỏa thuận ngầm hiểu, từ đó mỗi cá nhân cam k ết (một cách vô
tình) giữ l ại nh ững khoảng không gian riêng, nơi bả n thân họ và những người trí cốt c ủa
mình vẫn có được sự thoải mái.
Hành vi nhận th ức c ủa người vi ết c ần ph ải vô tình, không ch ỉ v ới b ản thân họ mà
còn với những người khác. M ột khi bạn tạo sự bức phá của mình, bạn không thể cứ loanh
quanh mãi bên những đứa b ạn thân không có tác độ ng tích cực đến mình. Điều tốt nhất
bạn có thể làm cho người b ạn này (và anh ta s ẽ nói điều này, nếu anh ta th ực sự là một
người bạn) là thoát ly kh ỏi ngục tù và bước nhanh hơn.
Điều t ốt nh ất và duy nhất m ột người nghệ sĩ có thể làm cho nh ững người khác là
trở thành một hình mẫu và đem đến niềm cảm hứng.
Đến đây, chúng ta hãy để ý đến khía cạnh tiếp theo c ủa Sự Kháng Cự: triệu chứng
của nó.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ TRÌ HOÃN

T rì hoãn là bi ểu hiện thông thườ ng nhất của Sự Kháng Cự bởi yếu tố này dễ dàng
xảy ra nhất. Chúng ta ch ẳng bao giờ tự ng ẫm: “Tôi sẽ không bao gi ờ định viết
bản nhạc của mình.” Thay vào đó, chúng ta nói, “Tôi sẽ viết bản nhạc của
mình; tôi d ự định bắt đầu vào ngày mai.”
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ TRÌ HOÃN,
PHẦN HAI

M ặt nguy hại nhất của sự trì hoãn nằm ở chỗ nó có thể trở thành một thói
quen. Chúng ta không ch ỉ buông lỏng cuộc sống của mình hôm nay; chúng
ta buông lỏng nó cho đế n ngày mình ch ết trên giường.
Đừng bao giờ quên rằng: Tại khoảnh khắc này đây, chúng ta có thể thay đổi cu ộc
sống của mình. Chưa bao giờ có một khoảnh khắc, và sẽ không bao giờ có, khi chúng ta
thiếu đi nghị lực thay đổi v ận mệnh của mình. Khoảnh khắc th ứ hai, chúng ta có th ể lật
ngược tình thế với Sự Kháng Cự.
Tại thời điểm này, chúng ta có th ể ngồi xuống và bắt tay vào công vi ệc của mình.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ TÌNH D ỤC

Đ ôi khi, Sự Kháng Cư mang hình hài củ a phương diện tình dục, hay một mối
bận tâm đầy ám ảnh với tình dục. T ại sao lại tình dục? B ởi tình dục đưa đến
sự hài lòng t ức thì và mạnh mẽ. Khi ngủ cùng một người, chúng ta c ảm th ấy
được trân trọng, bằng lòng, và cả yêu thương. Sự Kháng Cự cực kì hứng thú với tác động
đó của mình. S ự Kháng Cự biết nó đã làm xao lãng chúng ta chỉ với một phương thứ c
đơn giản, vô cùng hời hợt và ngăn được ta kh ỏi công việc của mình.
Đương nhiên không phả i mọi hình thái c ủa tình dục đều là biểu hiện của Sự Kháng
Cự. Theo kinh nghi ệm c ủa tôi, bạn có thể bi ết được b ởi mức độ tr ống r ỗng mà bạn c ảm
nhận sau đấy. Bạn càng cảm thấy tr ống r ỗng, bạn càng chắc ch ắc r ằng mình đang không
trân trọng, thậm chí không ham mu ốn động lực thật sự của mình ngoài S ự Kháng Cự
đang đầy rẫy bên trong.
Điều này cũng rõ ràng khi nói đế n các vấn đề nghiện hút, mua sắm, thủ dâm, TV,
ngồi lê đôi mách, rượ u c ồn, và sự tiêu th ụ c ủa tất cả các sản phẩm ch ứa chất béo, đường,
muối, hay sô cô la.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ RẮC RỐI

C
húng ta tự mình rơi vào rắ c r ối vì đó là cách rẻ ti ền nh ất để gây sự chú ý. Rắc
rối là một hình thái gi ả tạo của sự nổi tiếng. Bán khỏa thân trên giườ ng với
chức danh phu nhân ch ủ tịch bao giờ cũng dễ dàng hơn việ c hoàn thành một
bài luận về những lý thuyết suông của chú hề trong tập tiểu thuyết ngắn của Joseph
Conrad.
Sức khỏe kém là m ột dạng của rắc rối, ở đây biểu thị cho chứng nghiện rượu,
nghiện ma túy, tình tr ạng d ễ g ặp tai nạn, các ch ứng r ối lo ạn th ần kinh, và những khuyết
điểm tưởng chừng bình thường như thói ghen tị , thói quen ch ậm trễ, hay phong cách nh ạc
rap 100dB xập xình phát ra t ừ chi ếc ’95 Supra cửa kính mờ c ủa b ạn. B ất c ứ cái gì khiến
chúng ta gây được chú ý một cách giả tạo là một biểu hiện của Sự Kháng Cự.
Ác độc với người khác là một hình thái c ủa Sự Kháng Cự, cũng giống như sự tự
nguyện bị người khác đố i xử tàn nhẫn.
Một người nghệ sĩ đang làm việ c s ẽ không dung túng cho r ắc r ối bao quanh cu ộc
sống của cô ta vì cô bi ết rắc rối làm t ắc nghẽn công việc của mình. Người nghệ sĩ triệt
tiêu mọi nguồn rắc rối khỏi thế giới của mình. Cô t ận dụng sự thúc giục tìm đến những
rắc rối để chuyển đổi nó vào công vi ệc.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ VỞ KỊCH CỦA CHÍNH MÌNH

T ạo ra một loạt các vở opera trong cuộc sống là tri ệu chứng của Sự Kháng Cự.
Tại sao phải tốn nhiều năm thiết kế một phần mềm ứng dụng mới trong khi bạn
có thể tạo ra từng ấy s ự chú ý chỉ b ằng việc mang về nhà một c ậu bạn trai với
tiền án hình sự?
Đôi lúc, nhiều gia đình vô tình tham gia vào mộ t vở kịch do chính họ tự dựng. Bọn
trẻ nạp nhiên li ệu, người lớn nắm gi ữ bộ điều khiển, cả con tàu chao đả o với phần giữa
thấp th ỏm đầy giật gân. Phi hành đoàn biế t cách duy trì tình hình. N ếu mức k ịch tính bị
thụt giảm so với một ngưỡng nhất định, ai đó sẽ nhảy vảo để kéo nó lên. Cha nghi ện rượu,
bà mẹ bị ốm, Janie xu ất hiện tại nhà thờ với hình xăm cướp biển Oakland. Chuyện này
còn châm biếm hơn cả phim truyền hình. Và nó thành công: không ai đạt đượ c một cái gì
cả.
Thỉnh thoảng tôi ví S ự Kháng Cự như một phiên bản song sinh quái đả n c ủa Ông
già Noel, người đi khắ p b ốn phương, từ nhà này sang nhà khác để đảm bảo r ằng ai cũng
được chăm sóc. Khi đi đến một ngôi nhà đang bị vướng vào vở k ịch t ự di ễn, đôi má ửng
hồng c ủa ông già Noel sáng r ực và ông đi thẳ ng ra ngoài ngay sau 8 chú tu ần l ộc tí hon
của mình. Ông biết rằng sẽ chẳng có ai trong cái nhà này đạt đượ c cái gì c ả.
 SỰ KHÁNG CỰ TỰ CHỮA TRỊ

B ạn có thường hay ăn, có hoặ c không kiểm soát, với m ục đích làm giả m b ớt s ự
tuyệt vọng hay lo l ắng? Tôi đã trải qua một vài kinh nghiệm như sau:
Tôi từng làm vi ệc ở vị trí người viết bài cho một công ty quảng cáo lớn ở New
York. Sếp chúng tôi chỉ đạo thế này: Hãy ch ế ra một căn bệnh. Ông ấy nói: Xuất hiện
một căn bệnh, và chúng ta có th ể bán cách ch ữa.
Chứng Rối Loạn Tăng Động Giảm Chú Ý, Tr ầm Cảm Theo Mùa, b ệnh Sợ Xã Hội.
Đó không phả i là bệnh tật, đó là những mánh khóe marketing. Không ph ải bác sĩ phát
hiện ra chúng mà là nh ững copywriter. Là nh ững b ộ phận Marketing. Là nh ững công ty
dược phẩm.
Có lẽ tuyệt vọng và lo l ắng là có thật. Nhưng chúng cũ ng có thể là Sự Kháng Cự.
Khi chúng ta t ự chuốc thuốc bản thân mình để làm mờ đi tiếng gọi của lý trí,
chúng ta là nh ững công dân M ỹ tuy
tu yệt v ời và là nh ững người tiêu dùng mẫu m ực. Chúng
ta hành động chính xác như những gì quảng cáo thương mại trên TV và v ăn hóa vật chất
hiện đại đã in sâu trong trí óc ngay t ừ thuở nhỏ. Ngoại trừ việc tự thu nạp kiến thức, tự kỉ
luật, g ặt hái những thành quả đến mu ộn và làm vi ệc chăm chỉ, chúng ta ch ỉ đơn thuần là
đang tiêu thụ một món hàng.
Nhiều khách bộ hành trên con đường thực hiện bổn phận công vi ệc của mình đã bị
thương tật hay ám sát b ởi sự giao thoa giữa Kháng Cự và Thương Mại này.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ NẠN NHÂN

C
ác bác sĩ ước tính có khoảng 70 đến 80% các ca b ệnh không liên quan gì đế n
vấn đề sức khỏe cả. Họ không bệnh, họ chỉ đang diễn lại là như thế. Đôi khi
phần khó nhất c ủa y khoa là gi ữ cho mình nét mặt th ẳng thắn. Cũng như Jerry
Seinfeld quan sát được từ kinh nghiệm 20 năm hẹn hò của mình: “Phần nhiều khi tán tỉnh
là phải diễn.”
Tiếp nhận một tình trạng mang đến nhiều quan trọng cho sự tồn tại của một người.
Bệnh t ật, những gánh nặng c ủa riêng mình. M ột vài người đi từ tình trạng này sang tình
trạng kia; họ v ừa ch ữa lành cái này, thì cái kia đã nhả y vào thế ch ỗ. Bản thân tình tr ạng
lại tr ở thành công vi ệc nghệ thuật, một phiên bản bóng tối ch ập chờn của ho ạt động sáng
tạo th ực s ự, mà những người đóng vai nạn nhân đang cố tránh xa bằng việc miệt mài và
tâm huyết chăm sóc cho tình trạng của mình.
Hành động như nạn nhân là một hình thái c ủa công kích b ị động. Nó tìm kiếm s ự
hài lòng không phải từ những công việc chân th ực hay sự cống hiến đi lên từ kinh nghiệm
hay thấu hi ểu và yêu thương, mà từ vi ệc lôi kéo các thành ph ần khác bằng s ự đe dọa âm
thầm (và không quá âm th ầm). Nạn nhân ép buộc những người khác chấp nhận sự cứu rỗi
của mình và họ phải cư xử theo ý hắn ta muốn, hoặc bắt giữ họ làm con tin trướ c tính
bệnh hoạn, rò rỉ, thối r ữa quá xa về mặt tinh th ần c ủa mình, hay đơn giản h ắn s ẽ đe dọa
khiến cho cuộc sống của những con người này trở nên khốn khổ nếu không tuân theo.
Tự mình đóng vai nạn nhân là đố i chọi lại với công việc của bạn. Đừng hành động
vậy. Nếu bạn đang trong tình tr ạng như thế , hãy dừng lại.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ SỰ LỰA CHỌN CỦA BẠN ĐỜI

Đ ôi khi, n ếu chúng ta không tự nhận thức được Sự Kháng Cự của riêng bản
thân, chúng ta s ẽ chọn người bạn đời của mình - đã hoặc đang chống lại Sự
Kháng Cự hiệu quả. Tôi không rõ là t ại sao. Có l ẽ tạo ý niệm v ề việc người
bạn đời của mình có một năng lực mà trên th ực t ế, ta bị ám ảnh b ởi nó nhưng quá sợ hãi
để giành l ấy thì dễ dàng hơn. Có lẽ, ni ềm tin về người bạn đời đầy yêu thương củ a mình
đáng được tận hưởng trọn v ẹn cu ộc sống tinh thần của cô ấy/ anh ấy trong khi chúng ta
không, thì ít gây đá ng s ợ. Ho ặc có chăng, chúng ta hi v ọng người b ạn đời c ủa mình như
một hình mẫu để ph ấn đấu. Và rồi, chúng ta tin (hay ướ c r ằng), một vài năng lự c c ủa h ọ
sẽ chuyển đổi sang mình, n ếu chúng ta tiếp xúc đủ lâu với chúng.
Đó là cách mà Sự Kháng Cự làm biến dạng tình yêu. Nó t ạo ra một bể màu mỡ,
đặc sắc đến nỗi Tennessee Williams có th ể dùng để biến hóa thành b ộ ba tác ph ẩm bất hủ
của mình. Nhưng liệu tình yêu là như vậ y? N ếu chúng ta là người v ợ, người ch ồng luôn
hỗ tr ợ, ch ẳng phải chúng ta nên t ự đối m ặt v ới th ất b ại c ủa mình để giành lấy cuộc s ống
tinh thần kia, còn hơn là quá giang theo đuôi người bạn đời? Và nếu chúng ta là ngườ i vợ,
người ch ồng đúng nghĩa, ch ẳng phải chúng ta nên là h ậu phương vững chắc trước s ự ưu
tú đó và khuyến khích h ọ tiến bước, phát triển thêm tiềm năng của mình?
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ CUỐN SÁCH NÀY

K hi mới bắt đầu cuốn sách, Sự Kháng Cự đã gần như đánh bạ i tôi. Như thế này.
Nó nói (giọng nói ở trong đầu tôi) tôi là m ột nhà văn chuyên viết các tác
phẩm thần thoại, do đó tôi không nên đưa ra những ý tưở ng về Sự Kháng Cự
theo nghĩa đen cũng như nghĩa bóng; hơn hế t, tôi nên hòa h ợp và ẩn dụ nó vào trong cu ốn
tiểu thuyết của mình. Quả là một cuộc tranh lu ận đầy thuyết phục và vô cùng tinh vi.
Tính hợp lý
l ý mà S ự Kháng Cự chỉ ra, đó là tôi nên viế t, nói ra, một mẩu chiến tranh mà
vai trò của Sự Kháng Cự được mô tả như nỗi sợ mà các chiến binh có thể cảm nhận được.
Sự Kháng Cự cũng nói rằng tôi không nên theo đuổ i công việc hướng dẫn, hay tự
đặt mình vào v ị trí người ban phát trí tu ệ, bởi điều đó quá kiêu ngạ o và phù phiếm, thậm
chí còn ch ẳng ra đâu vào đâu; đến cuối cùng, điều này cũng chỉ sẽ có hại cho bản thân tôi.
Thật đáng sợ. Nó quá logic.
Sau cùng, điều thôi thúc tôi ti ến thẳng tới đơn giả n chỉ bởi tôi sẽ c ảm thấy thực s ự
không vui khi không làm v ậy. Tôi đang hình thành nên nhữ ng biểu hiện t ốt. Miễn là tôi
ngồi xuống và bắt đầu, tôi sẽ không sao.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ NỖI BẤT HẠNH

C
húng ta cảm nhận Sự Kháng Cự như thế nào?
Đầu tiên, đó là không vui. Chúng ta cả m giác cứ như địa ngục. Nỗi kh ốn khổ
mới chỉ ở cấp thấp tràn ngập mọi thứ. Chúng ta th ấy chán n ản, bồn chồn.
Chẳng thể khai phá được một sự hài lòng nào c ả. Đúng là tiêu cự c song chúng ta chẳng
muốn đụng chạm vào thứ gì cả. Chúng ta ch ỉ mu ốn đi ngủ, th ức d ậy và tiệc tùng. Chúng
ta cảm thấy mình không được yêu thương và cảm thấy bản thân cũng chẳng thú vị.
Chúng ta thật đáng kinh tởm. Chúng ta căm ghét cuộc sống này, và ghét c ả chính bản
thân mình trong đó.
Sự Kháng Cự trở thành một căn bệnh âm ỉ. Trầm cảm, công kích, ho ạt động bất
bình thường. Sau đó là nhữ ng tội ác th ật sự và tự hủy hoại về mặt thể chất.
Nghe giống cuộc sống nhỉ, tôi biết. Nhưng không phải. Đây là Sự Kháng Cự.
Có tính châm biếm ở đây là bởi chúng ta đang số ng trong một nền văn hóa tiêu thụ
với nhận thức sâu sắc về nỗi bất h ạnh này. Nền văn hóa đó tập hợp mọi pháo binh lùng
sục lợi nhuận để bóc lột, b ằng việc bán cho chúng ta m ột sản phẩm, một liều thuốc hay
một sự xao lãng. John Lennon đã từng viết:

Ừ, anh nghĩ mình thật thông minh,

tự do và không phân bi ệt tầng lớp.
Nhưng anh vẫn chỉ là tên nông dân quèn
trong con mắt của ta.

Với cương vị là những người nghệ sĩ và chuyên gia, khởi xướ ng cuộc cách mạnh
tinh thần, sự nổi dậy riêng tư tiềm ẩn bên trong trí óc là b ổn phận của chúng ta. Trong
cuộc cách m ạng này, chúng ta phát giác được tính chuyên ch ế đầy áp đặt của l ối văn hóa
tiêu dùng. Lật đổ những kịch bản phác thảo đã tẩy não chúng ta ngay t ừ thuở ban đầu
trong các phương diện từ quảng cáo, điện ảnh, trò chơi điệ n tử cho đến tạp chí, TV, và
MTV. Chúng ta giải thoát b ản thân khỏi xi ềng s ắt b ằng việc nh ận th ức được mình sẽ c ứ
mãi thao th ức, b ồn ch ốn n ếu c ứ tiếp t ục c ống hiến v ốn tài nguyên sẵn có cho những thứ
rác rưởi; ngoại trừ việc bay vào làm công vi ệc của mình.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ CHỦ NGHĨA CỰC ĐOAN

ghệ sĩ và những ngườ i theo chủ nghĩa cực đoan đều phải đối mặt với một vấn
đề, đó là giải đáp bí ẩn về sự tồn tại như những cá nhân. Các bên đều có
những nghi vấn giống nhau: Tôi là ai? T ại sao tôi lại ở đây? Cuộc sống của tôi
có ý nghĩa gì?
Ở những giai đoạn sơ khai của sự tiến hóa, con người không phải giải quyết những
dạng câu hỏi như thế này. Quay tr ở lại nguyên của sự bạo tàn, ngu dốt, l ối văn hóa nay
đây mai đó, xã hội cổ xưa hay đời sống bộ lạc và thị tộc, vị trí của một người bị điều
khiển bởi lời răn dạ y c ủa cả cộng đồng. Chỉ khi có sự xuất hiện của tính hiện đại (khởi
đầu là Hi Lạp cổ xưa), với sự bùng nổ tự do và t ự tôn cá nhân, nh ững vấn đề trên mới
được bùng lên giải phóng.
Đó chẳng phải là những câu hỏi dễ dàng. Tôi là ai? T ại sao tôi lại ở đây? Chúng
chẳng dễ bởi con người không được khơi dậ y chức năng tồn tại như những cá nhân.
Chúng ta được khơi dậ y tính cộng đồng, hành động như mộ t phần của một nhóm. Tâm lý
của chúng ta được l ập trình bởi hàng triệu năm tiến hóa săn bắt hái lượ m. Chúng ta bi ết
định nghĩa phe phái cũng như cách thích nghi để tồn tại trong một nhóm và c ộng đồng
người. Cái mà chúng ta b ỏ qua chính là cách để sống cho riêng mình. Chúng ta không
biết cách gi ải phóng bản thân.
Nghệ sĩ và phe bảo thủ cực đoan xuất hiện trong xã hội tại những giai đoạn phát
triển khác biệt. Nghệ sĩ là một hình mẫu cao cấp. L ối sống c ủa họ có ảnh hưởng đến số
đông, sự kiên định, cũng như là nguồn tài nguyên có uy tín để dẫn đến cái gọi là tự ngẫm
về bản thân khá là xa x ỉ. T ự do bao trùm l ấy người nghệ sĩ. Họ không sợ điều này. Quả
thật may mắn. Họ được sinh ra đúng nơi vớ i cốt lõi là s ự tự tin, với hoài bão th ẳng tiến về
tương lai. Họ tin tưởng vào quá trình và s ự phát triển. Tin tưởng vào sự tiến hóa cao cấp
của loài người, tuy khập khiễng và kém hoàn hảo, nhưng là hướ ng về một thế giới tốt đẹp
hơn.
 Phe bảo thủ cực đoan thì ấp ủ những hi vọng không theo một ý niệm nào. Trên
quan điểm của họ, loài người đã ngã xuố ng từ một vị thế cao hơn. Sự thật không phải chờ
được soi sáng vì nó đã hiệ n hữu sẵn rồi. Lời nói của Chúa đã được cất lên và ghi nh ận bởi
những giáo đồ của Ngài, là Jesus, Muhammad, hay Karl Marx.
Chủ nghĩa cực đoan là triết lý về sự bất lực, bị chế ngự, bị phơi bày và bị trục xuất.
Mầm mống sinh sôi c ủa nó là s ự đổ nát của chính trị và thất bại của quân đội, như chủ
nghĩa cực đoan của Hebrew đã trỗi dậy trong thời đế ch ế Babylon, của nh ững người Cơ
đốc da trắng xuất hi ện trong suốt giai đoạn tái thi ết Nam Mỹ, như ý niệm của Ch ủng t ộc
thượng đẳng mở ra ở Đức theo dòng l ịch s ử Chi ến tranh thế giới th ứ nhất. Tại vô số th ời
kì bi thương đó, phe chiế n thắng sẽ san bằng mọi tín hiệu của sự sống mà không đoái
hoài đến những chủ nghĩa, thuyết giáo nhằm khôi phục hi vọng và vinh quang. Chủ nghĩa
cực đoan của người Hồi Giáo cũng phát triể n từ bối cảnh của tuyệt vọng và bị chi phối
bởi cùng một lời kêu gọi đầy uy lực và ghê gớm này.
Chính xác thì đó là sự tuyệt v ọng nào? Đó là truyệ t v ọng trong khẩn cầu được t ự
do. Sự dịch chuyển và tách rời được trải nghiệm bởi những cá nhân thoát mình kh ỏi cơ
cấu quen thuộc và đầy thoải mái c ủa mô hình b ộ lạc, thị tộc, làng xóm và gia đình.
Đó là vị thế của cuộc sống hiện đại.
Phe bảo thủ cực đoan (hay chính xác hơn, những cá nhân bị chỉ trích đi theo chủ
nghĩa chính thống) không thể chịu đựng sự tự do. Họ không thể định hướng tương lai củ a
mình và luôn s ống ẩn d ật trong quá khứ. H ọ hoài niệm về nh ững ngày tháng vinh quang
và mong muốn xây dựng lại đế chế ấy với cả bản thân b ằng sự thuần khuyết và đáng
lương tâm hơn. Họ quay tr ở lại những điều căn bản. Những điều chính thống.
Chủ nghĩa cực đoan và nghệ thuật triệt tiêu lẫn nhau. Không có cái g ọi là nghệ
thuật theo ch ủ nghĩa cực đoan. Song không có nghĩa người theo ch ủ nghĩa cực đoan thì
không sáng tạo. Chính xác hơn, đó là sức sáng t ạo ở đây bị đảo lộn. Họ phá hủy. Ngay cả
những công trình thuộc ch ủ nghĩa này, từ trường h ọc cho đến nh ững m ạnh lưới t ổ ch ức,
đều phục vụ cho sự hủy diệt, cả kẻ thù lẫn bản thân những con người đó .
Những người bảo thủ cực đoan dành riêng các thành t ựu sáng tạo để hình tượng
hình ảnh kẻ thù Satan, trái ngược với những định nghĩa và ý niệ m trong cuộc sống của họ.
Giống như nghệ sĩ, người cực đoan cũng trải nghiệm S ự Kháng Cự. Kháng Cự ở đây là
sức cám d ỗ của tội ác. Người cực đoan tìm kiếm động lực từ Satan, kẻ mà họ tôn thờ như
tôn thờ s ự ch ết chóc. Người c ực đoan căm ghét và sợ hãi phụ n ữ vì h ọ xem phụ n ữ như
huyết mạch của Satan, nh ững người đàn bà khêu gợi thì được ví như Delilah, ngườ i
quyến rũ Samson khỏi sức mạnh của hắn.
Để đả kích tên g ọi t ội ác, S ự Kháng Cự, ch ủ nghĩa cực đoan hoặc là lao vào hành
động, hoặc là lao vào chiêm nghi ệm những bài kiểm tra thánh th ần. Họ đánh mất bản
thân từ đây, giống như ngườ i nghệ sĩ trong quá trình sáng tạ o. Sự khác biệt là ở chỗ, một
bên hướng v ề phía trước, hi vọng tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn thì bên còn lạ i ngoảnh
mặt lại phía sau, mong m ỏi trở lại một thế giới thuần khiết mà mình đã sa ngã.
Các nhà nghiên c ứu văn hóa Hi Lạp tin r ằng loài người, như nhữ ng cá thể, có sứ
mện cùng nhau tái t ạo l ại th ế gi ới v ới Chúa. Đó là lý do vì sao họ trân trọng giá trị nhân
loại đến vậy. Theo quan điểm của họ, mọi thứ đều có sự tiến hóa, kéo theo c ả cuộc sống;
mỗi cá nhân đề u có giá tr ị, chí ít là nh ững giá trị tiềm năng để phát triển hệ quả này.
Những người bảo thủ cực đoan không thể chấp nhận điều đó. Trong xã hộ i của họ, bất
đồng quan điể m không chỉ là tội ác mà còn là b ội giáo; đó là dị giáo.
Khi chủ nghĩa cực đoan thắ ng thế, thế giới sẽ chìm vào k ỉ nguyên u ám. Tôi v ẫn
chưa thể lên án ai đã tạo nên triết lý sống này. Tôi đề cập đến hành trình tinh th ần của bản
thân mình, đến nh ững l ợi th ế tôi đã giành được v ề giáo dục, s ự sung túc, ủng h ộ t ừ phía
gia đình, sức kh ỏe, và một điều may mắn vô hình khi đượ c sinh ra là m ột công dân M ỹ,
và hơn hết tôi đã chiêm n ghiệm để sống như một cá nhân t ự trị.
Có lẽ loài người chưa sẵn sàng để trở nên tự do. Phải chăng không khí trên cao tr ở
nên quá loãng để tất cả chúng ta cùng th ụ hưởng. Chắc chắn, tôi s ẽ không thể viết nên
cuốc sách này nếu như sống cùng với tự do quá dễ dàng. Như Socrates đã minh họa trước
đây, có vẻ như nghịch lí xảy ra thế này, cá nhân ch ỉ th ực s ự được t ự do khi chúng ta m ở
rộng được quyền tự làm ch ủ của mình. Trong khi nh ững người không làm ch ủ bản thân
thì lại bị kết án là b ị chi phối bởi những thế lực khác.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ CHỈ TRÍCH

ếu bạn phát hiện thấy bản thân đang chỉ trích người khác, có l ẽ bạn đang hành
động với sự khống chế quá thâm của Sự Kháng Cự. Khi nhìn th ấy những
người khác bắt đầu s ống thật v ới b ản thân, chúng ta có c ảm giác bu ồn b ực vì
mình đang không sống đúng với bản chất.
Những cá nhân s ống đúng với bản thân hầu như không bao giờ chỉ trích người
khác. Nếu có, đó là những l ời đưa đế n s ự khích lệ. Hãy coi ch ừng. Phần l ớn nh ững biểu
hiện của Sự Kháng Cự chỉ có hại đến bản thân chúng ta. Ch ỉ trích và ác ý cũng có hạ i
như vậy đến những người khác.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ HOÀI NGHI

H oài nghi có th ể là một liên minh. B ởi nó hoạt động chẳng khác nào cơ chế hít
thở bình thườ ng của loài người. Nó phản chiếu tình yêu, yêu một người trong
mộng, và khao khát, khao khát có đượ c tình yêu này. N ếu bạn đang tự hỏi bản
thân (và những người bạn xung quanh), “Tôi có phả i thực sự là một người viết? Tôi có
thực sự là một nghệ sĩ?” Nhiều khả năng là có.
Những đổi mới giả tạo thì khiến chúng ta c ực kì ung dung t ự tại. Những cái đổi
mới thực sự mới thật sự đáng khiếp sợ.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ NỖI SỢ

B ạn có bị nỗi sợ làm cho tê li ệt không? Đó là dấ u hiệu tốt đấy.

Sợ hãi là t ốt. Nỗi s ợ cũng là một ch ỉ dẫn, giống như tự hoài nghi vậy. N ỗi s ợ
phản chiếu những gì chúng ta cần phải làm.
Bạn hãy nhớ bài h ọc s ố một: chúng ta càng s ợ công việc hay mục tiêu trước mắt
càng ch ắc chắn đó là những điề u chúng ta cần phải làm b ấy nhiêu.
bao nhiêu thì chúng ta càng
Sự Kháng Cự được trải nghiệm tương tự như nỗi sợ hãi; mức độ sợ hãi làm cân
bằng thế mạnh c ủa S ự Kháng Cự. Vậy nên, chúng ta c ảm nhận càng nhiều nỗi s ợ về một
công việc kinh doanh cụ thể, chúng ta càng đảm b ảo hơn tầm quan trọng của công việc
này đến b ản thân cũng như sự phát triển t ừ lý trí. Đó là lý do ta cả m nh ận quá nhiều S ự
Kháng Cự. Nếu một điều không có nghĩa lý gì, thì sẽ chẳng có cái t ồn tại gọi là Sự Kháng
Cự .
Bạn đã từng xem chương trình Đằng sau phòng thu c ủa diễn viên chưa? Người
dẫn chương tr ình James Lipton luôn luôn h ỏi khách mời của mình rằng, “Yếu tố nào
khiến bạn quyết định nhận vai diễn đó?” Các diễn viên đều trả lời: “Bời vì tôi e s ợ nó.”
Những người chuyên nghiệp thường giải quyết những dự án khiến họ căng cả
người. Họ đảm nhận phần việc khiến bản thân phải nhảy vảo những khối nước chưa đượ c
thăm dò, bắt buộc họ phải thám hi ểm những khía cạnh vô thức của bản thân mình.
Họ có sợ không? Cực kì. Họ sợ chết điếng là đằng khác.
(Ngược lại, người chuyên nghi ệp từ chối những phần việc mà họ đã từng kinh qua
trước đây. Họ không còn e s ợ những thứ đó nữa. Vậy tại sao phải tốn thêm th ời gian vào
chúng làm gì?)
Cho nên, nếu bạn cứng đơ cả người với nỗi s ợ hãi, đó là một dấu hiệu tốt. Nó biểu
thị ra những gì bạn cần phải làm.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ TRỞ THÀNH MỘT NGÔI SAO

K hả năng tưởng tượng đồ sộ là một triệu chứng của Sự Kháng Cự. Chúng là
những dấu hiệu của người không chuyên. Những người chuyên nghi ệp thì
nhận thấy rằng, thành công cũng như niềm hạnh phúc, là một thành quả được
tạo ra từ công việc.
Những người chuyên nghiệp tập trung vào công việc và họ để cho những phần
thưởng tìm đến hoặc không, theo cách mà mình mu ốn.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ CÔ LẬP

Đ ôi khi, chúng ta có nh ững chống đối khi đang bắ t tay vào một công việc kinh
doanh bởi n ỗi s ợ đơn độc. Chúng ta cảm thấy thoải mái khi có đội nhóm, tập
thể xung quanh mình; điề u này nảy sinh lo lắng khiến ta thu mình l ại.
Đây là một mánh: Ta không bao gi ờ cô đơn. Bước ra khỏi lửa trại sáng rực và cảm
hứng s ẽ như một chú bướm đậ u tr ên vai ta. Hành động can đả m dứt khoát ti ến về cái tôi
sâu hơn sẽ hỗ trợ và giúp chúng ta ch ống đỡ.
Bạn đã xem bài phỏng vấn John Lennon hay Bob Dylan th ời trẻ, lúc mà phóng
viên cố gắng hỏi về cái tôi cá nhân c ủa họ chưa? Các chàng trai đánh lạc hướ ng những
nghi vấn đó với sự châm biếm khinh miệt. Vì sao? Vì Lennon và Dylan bi ết rằng cái
phần bên trong mình sáng tác nên nh ững ca khúc không phải “họ”, không phả i cái tôi đầ y
mê hoặc vượt trội mà tên ph ỏng vấn ngu xuẩn đang ám chỉ đến. Lennon và Dylan cũng
biết rằng cái phần sáng tác bên trong đó quá sợ hãi, quá quý giá và mong manh để bị đem
ra làm trò cười cho nh ững bài mua vui của các-vị sẽ-trở nên-điên-cuồng-vì thần tượng (là
những người b ị S ự Kháng Cự làm sập b ẫy). Vậy nên, các chàng trai nh ử h ọ đến r ồi th ổi
bay họ đi ngay.
Nghệ sĩ và trẻ em có một đặc điể m chung, đó là họ không nhận th ức được v ề th ời
gian cũng như trạng thái cô độc trong khi đang quan sát. Thờ i gian trôi qua. C ả th ợ điêu
khắc lẫn cậu bé trèo cây tr ốn chó đều nhìn lên ch ớp mắt khi mẹ gọi, “Giờ cơm tới rồi!”
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ CÔ LẬP
PHẦN HAI

V ài người bạn đôi khi có hỏi, “Ông không thấy cô đơn khi cứ ngồi ở nhà cả
ngày ư?” Lúc đầu, có vẻ hơi kì khi nghe chính bả n thân mình tr ả lời là Không.
Song sau đó, tôi nhậ n ra rằng mình đâu có cô đơn; tôi ở trong cuốn sách; với
các nhân v ật của mình. Tôi đang ở với Chính Tôi cơ mà.
Không chỉ không cảm thấy đơn độc với các nhân v ật, tôi còn h ứng thú và cảm
nhận sống động hơn vớ i hộ, thâm chí hơn vớ i những con người trong đờ i thực của mình.
Nếu b ạn suy nghĩ sẽ th ấy trường h ợp này ch ẳng có gì khác bi ệt. Để một cu ốn sách (hay
bất k ỳ dự án và công vi ệc kinh doanh nào) được đầu tư trong mộ t khoảng thời gian đúng
đắn rồi gặt hái thành qu ả, nó cần phải được kích ho ạt vào tâm trí hay đam mê hết sức
quan trọng của chúng ta. Vấn đề đó trở thành đề tài công vi ệc, ngay cả khi chúng ta chưa
thể hiểu hết hay định hình rõ ràng ban đầu. Khi những nhân vật xuất hiện, mỗi cá th ể
phơi bày chính xác mỗi khía cạnh trong tâm trí ngườ i viết. Những nhân vật này có th ể
không thú vị gì với mọi người xung quanh nhưng lạ i hoàn toàn khiến chúng tôi ph ấn
khích. Họ là chúng tôi. Là phiên b ản xấu tính, thông minh và quy ến rũ hơn. Ở bên những
nhân vật này có rất nhiều lý thú bởi họ bùng phát từ những hình thái tương tự nảy sinh
trong chúng tôi ban đầ u. Họ là tri kỉ, là ngườ i tình, là nh ững người bạn trí cốt. Ngay cả
những kẻ phản diện. Đặc biệt là những kẻ phản diện.
Ngay cả trong một cuốn sách không chứa nhân vật như thế này, tôi v ẫn chẳng cảm
thấy đơn độc bởi tôi đang tưởng tượng nên người đọc, ngườ i mà tôi ví von như một tay
nghệ sĩ truyền cực kì nhiều cảm h ứng chẳng khác gì cái tôi tr ẻ trung mà lại ít phàn nàn
hơn của mình. Tôi hi v ọng gửi gắm đến cái tôi đó mộ t ít nghị lực, một ít cảm hứng và nền
tảng, một ít thôi, v ới sự tinh thông khó-mà- đấm-vỡ và vài cái mánh ngh ề.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ PHỤC HỒI

B ạn có từng du ngoạn đến Santa Fe chưa? Ở đó có một nền văn hóa riêng về
“phục hồi”. Ý tưởng ở đây là xây dự ng nên những phương thứ c trị liệu trong
một bầu không gian. Đó là một nơi an toàn để đến và thả lỏng cơ thể. Cũng có
một vài nơi khác (theo như tôi nhớ thì là Santa Barbara và Ojai, California), thườ ng tụ tập
bởi những con người thượng lưu sỡ hữu quá nhiều thời gian và tiền bạc đến độ không
biết nên sử dụng vào việc gì, và trong gi ới này, văn hóa phụ c hồi cũng phổ biến. Ý tưởng
bao trùm những môi trường này dường như hướng đế n việc hoàn thi ện quá trình ph ục hồi
của một người trướ c khi anh ta ở tư thế sẵn sàng cho công vi ệc của mình.
Cách nghĩ này (anh qua mặt tôi à?) là m ột dạng của Sự Kháng Cự.
Rốt cuộc thì chúng ta đang muố n chữa lành cái gì? Người vận động viên biết ngày
nào sẽ không bao giờ t ới n ếu anh ta thức d ậy mà không thấy đau nhức gì. Anh phải chơi
quyết liệt hơn.
Hãy nhớ r ằng, khía cạnh tưởng tượ ng c ần ch ữa lành trong chúng ta không ph ải là
phần ta tạo ra, phần đó sâu sắc và mạnh mẽ hơn rất nhiều. Cái phần được tạo ra đó không
thể bị chạm tới bởi bất cứ một tác động nào từ cha mẹ hay xã hội. Nó không xấu xa,
không thể bị phá hủy, nó cách âm, không th ấm nước và cũng không đầu đạn nào có thể
bắn thủng. Trên thực tế, chúng ta càng rơi vào nhiề u rắc rối bao nhiêu, khía c ạnh đó sẽ
càng tốt đẹp và dồi dào bấy nhiêu.
Khía cạnh cần phục hồi là đời sống riêng tư của chúng ta. Đờ i sống này không liên
quan gì đế n công việc. Bên cạnh đó, có cách phụ c hồi nào tốt hơn ngoài việ c tìm ra c ốt
lõi của sự tự chủ? Chẳng phải đó là toàn bộ vấn đề của việc phục hồi này hay sao?
Vài thập kỉ trước, tôi t ừng hành nghề rửa chén thuê t ại New York và kiếm được 20
đô mỗi đêm từ vi ệc lái taxi để tìm cách ch ạy tr ốn kh ỏi công việc c ủa mình. Một đêm nọ
đơn độc trong căn hộ thuê với giá 110 đô/ tháng, tôi tụ t dốc thảm h ại khi ngẫm nghĩ về
những hướng r ẽ mà tôi đã trải qua quá nhiều l ần đến độ kiên quyết không th ể ti ếp t ục nó
thêm một đêm nào nữ a. Tôi li ền lôi chi ếc máy Smith- Corona xưa cũ của mình ra, nghĩ
đến mà sợ mớ kinh nghiệm vô dụng, không ích lợi mà cũng chẳ ng có nghĩa lý gì, đó là
chưa kể đến nh ững bài tập đau thương mà tôi có thể tưởng tượng ra. Tôi ngồi đó, tra tấn
những tờ giấy và ném thẳng chúng vào thùng rác trong 2 ti ếng đồng hồ. Đủ rồi. Tôi xê
dịch chiếc máy ra xa r ồi quay vào căn bếp. Trong b ể rửa là đống chén bát dơ bẩ n mười
ngày. Chẳng biết th ế nào mà tôi quyết định đi rửa chúng. Cảm nhận làn nước ấm khá dễ
chịu cùng với xà phòng và mi ếng bọt biển trên tay. Thế là chồng đĩa sạch cứ tăng dần
tăng dần trên giá đỡ khô ráo. Tôi ng ạc nhiên nhận ra, ồ mình đang huýt sáo.
Dường như tôi đã có mộ t ngã rẽ tích cực.
Tôi vẫn ổn.
Tôi sẽ ổn thôi bắt đầu từ bây giờ.
Bạn có hiểu không? Tôi ch ẳng viết được m ột th ứ gì hay ho c ả. Có lẽ s ẽ tốn thêm
nhiều năm trước khi tôi s ẽ, ho ặc có cái hành động như vậy. Điều đó cũng chẳ ng sao. Cái
mấu chốt ở đây, sau nhiều năm tránh xa, giờ đây tôi đã thực sự ngồi vào bàn và làm công
việc của mình.
Đừng hiểu lầm. Tôi không hàm ý gì v ề sự phục hồi đích thự c. Tất cả chúng ta đều
cần nó. Nhưng điều đó không liên quan đế n công việc và có th ể, nó còn là m ột bài luyện
tập đồ s ộ c ủa Sự Kháng Cự. Sự Kháng Cự yêu thích vi ệc “chữa lành”. Nó biết r ằng, nếu
chúng ta càng b ỏ ra nhiều năng lượng tâm lý để nạo vét và tiếp tục n ạo vét sự mệt mỏi,
bất công, buồn chán từ đời sống riêng tư, chúng ta sẽ càng ít động l ực để thực hi ện công
việc của mình.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ HỖ TRỢ

B ạn có từng đến một buổi hội thảo? Những việc làm vô ích đó chính là môi
trường của Sự Kháng Cự. Chúng hẳn phải là tấm bằng Tiến sĩ của Sự Kháng
Cự. Có cách nào xua đuổi s ự hoàn tất công vi ệc t ốt hơn ngoài việc đi đế n h ội
thảo. Nhưng cái cụm từ tôi còn căm ghét hơn ở đây, đó là hỗ trợ.
Tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè và gia đình giống như thể người thân đâng tụ tập
vòng quanh chiếc quan tài c ủa bạn vậy. Có sự hỗ trợ là tốt, nhưng khi con thuyề n hạ thủy,
điều họ có thể làm cho b ạn chỉ là đứng đằng xa từ bến và nói lời tạm biệt.
Mọi sự hỗ trợ nhận được từ những người máu mủ giống như tờ tiền Monopoly; nó
không phát huy tác d ụng trong phạm vi công vi ệc c ủa mình. Trên th ực t ế, chúng ta càng
đốt năng lượng vào những sự hỗ trợ từ phía đồng nghiệp và những người thân yêu, chúng
ta sẽ càng trở nên yếu đuối và thụt giảm khả năng tự chèo lái công vi ệc của mình.
Vào thời điểm Carol b ạn c ủa tôi cảm nh ận cu ộc s ống c ủa mình đang chao đả o và
khó kiểm soát, cô đã có một giấc mơ như sau:
Carol là một hành khách trên xe buýt. Tài x ế là Bruce Springsteen. B ất thình lình,
Springsteen rời bỏ vị trí rồi thả chiếc chìa khóa vào tay cô, r ồi sấm chớp. Trong gi ấc mơ,
Carol rất hoảng loạn. Làm sao cô ấy có th ể lái chiếc Greyhound to đồ sộ như vậy? Lúc
này, các hành khách đều liếc mắt về phía cô. Rõ ràng, h ọ không có ý định bước đế n và hỗ
trợ cô điều gì. Carol gi ữ tay lái. Cô vô cùng ng ạc nhiên khi biết mình có thể xử lý được.
Lúc sau, khi phân tích gi ấc mơ, cô phát hiện ra Bruce Springsteen là “Ngườ i sếp”.
Cấp trên trong tâm trí mình. Chi ếc xe buýt chính là phương tiệ n trong cuộc s ống c ủa cô.
Người sếp nói với Carol rằng đã đến lúc cô hành động. Hơn hế t, bằng việc thực sự đưa cô
ấy vào vị trí tài xế, để cô cảm nhận rằng mình có th ể điều khiển chiếc xe trên đường, giấc
mơ đã mang đến một đường chạy giả lập, để xây dựng nền t ảng t ự tin làm ti ền đề cho cô
làm chủ cuộc sống của mình.
 Giấc mơ như thế là một hỗ trợ thực sự. Đó là một tờ ngân phiếu bạn có thể lãnh
khi ngồi vào bàn, yên v ị và làm việc.
Tái bút: Khi cái tôi sâu th ẳm c ủa bạn nhận được một giấc mơ như thế này, đừng
nói nhiều về nó. Đừng làm nhạt năng lượ ng đi. Giấc mơ là dành cho b ạn. Nó nằm gi ữa
bạn và niềm cảm hứng. Hãy im lặng và sử dụng.
Ngoại trừ duy nhất ở đây, nếu chia sẻ với người bạn đồng cam cộng khổ của mình
là sự khích lệ trong sự cố gắng của họ, hãy cứ chia sẻ.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ TÍNH DUY LÝ

T ính duy lý là cánh tay ph ải của Sự Kháng Cự. Công việc của nó là giữ cho
chúng ta thoát kh ỏi nh ững mặc cảm hổ thẹn, xấu hổ đáng ra phải có khi ta th ực
sự đối mặt với thực tại hèn nhát rằng, mình đang không làm việ c.

MICHAEL

Đừng chỉ trích tính duy lý, chúng ta s ẽ rơi vào tình trạ ng nào nếu thiếu nó? Tôi
không biết ai có th ể trải qua môt ngày mà không có hai hay ba s ự hợp lý hóa ngọt
ngào kia. Chúng còn quan tr ọng hơn cả tình dục.

SAM

A, thôi nào! Chẳng có gì quan tr ọng hơn tình dụ c cả.

MICHAEL

Ồ thế à? Thế cậu có từng trải qua một tuần liền mà không có tính duy lý chưa?

- Jeff Goldblum and Tom Berenger,

trong Rùng Mình của Lawrence Kasdan

Nhưng tính duy lý có thế mạnh riêng của nó. Tâm lý chúng ta th ực sự tin những gì
tính duy lý mách b ảo.
Nói dối bản thân là một chuyện. Tin tưởng vào những lời nói dối lại là một chuyện
khác.
 SỰ KHÁNG CỰ VÀ TÍNH DUY LÝ
PHẦN HAI

S
ự Kháng Cự là nỗi s ợ hãi. Nhưng nó lạ i rất láu cá khi l ộ di ện bản chất c ủa chính
mình. Tại sao? Bởi nếu Sự Kháng Cự để chúng ta thấy rõ nỗi sợ đang khống chế
bản thân, ta sẽ cảm thấy hổ thẹn vì nó. Và s ự hổ thẹn có thể khiến chúng ta hành
động chống lại nỗi sợ.
Sự Kháng Cự không muốn điều này xảy ra. Do đó nó mang tớ i tính duy lý. Tính
duy lý là vị bác sĩ xoay ngượ c thế trận của Sự Kháng Cự. Giấu diếm cây c ọc lớn sau lưng
là mánh khóe c ủa nó. Thay vì bi ểu l ộ ra n ỗi s ợ hãi của chúng ta (điều này có thể gây hổ
thẹn và thúc đẩ y chúng ta làm vi ệc), Sự Kháng Cự trình chiếu một chuỗi nh ững l ời bi ện
minh vì sao không nên làm công vi ệc này một cách quá tinh vi và h ợp lý.
Cụ thể, sự quỷ quyệt ở đây nằm ở chỗ, phần nhiều những cái tính duy lý mà
Kháng Cự trình bày đều là đúng. Chúng đề u rất logic. Vợ chúng ta có l ẽ đang ở th ời k ỳ
bầu 8 tháng rồi; cô ấy thật sự cần chúng ta ở nhà mà. Bộ phận đang thay đổi hệ thống nên
sẽ ngốn nhiều th ời gian làm vi ệc lắm đây. Quả thực, tạm ngưng bản đồ án lúc này có khi
lại hợp lý, ít nhất cho đến khi đứa bé ra đờ i.
Đương nhiên, thứ Sự Kháng Cự để lại là tất cả những thứ mang tên l ừa đảo.
Tolstoy có 13 đứa con và ông v ẫn sáng tác nên Chi ến Tranh và Hòa Bình. Lance
Armstrong mắc bệnh ung thư nhưng vẫn giành đượ c giải the Tour de France t ận 3 năm và
vẫn đang tính tiếp cho đế n bây giờ.
 SỰ KHÁNG CỰ CÓ THỂ BỊ ĐÁNH BẠI

ếu Sự Kháng Cự không thể bị đánh bại, sẽ không có những tuyệt phẩm như
Bản giao hưởng thứ năm, Romeo và Juliet, Chiế c cầu cổng vàng. Đánh bại Sự
Kháng Cự cũng giống như trở dạ sinh con vậy. Trông nó có v ẻ như không
tưởng cho đế n khi bạn sực nhớ ra rằng, dù cho có s ự hỗ trợ hay không thì mọi phụ nữ vẫn
luôn vượt cạn thành công trong 50 tri ệu năm liền.
 QUYỂN HAI

CHIẾN ĐẤU SỰ KHÁNG CỰ

Trở nên chuyên nghiệp
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP VÀ NGƯỜI KHÔNG CHUYÊN

hững người nghệ sĩ tạo cảm h ứng bị Sự Kháng Cự đánh bại chia sẻ một đặc
điểm. Họ đều suy nghĩ như những ngườ i không chuyên. Họ v ẫn chưa trở nên
chuyên nghiệp.
Khoảnh khắc nghệ sĩ trở thành một người chuyên nghiệp thì vô cùng quan tr ọng ví
như thời điểm đứ a con đầu lòng của anh ta ra đờ i. Với một bước ngoặt, mọi thứ liền thay
đổi. Tôi có thể chỉ rõ chính xác r ằng mốc cuộc đời của mình được chia làm hai giai đoạ n:
trước khi trở thành chuyên nghi ệp, và sau đó.
Đễ rõ ràng hơn: khi tôi nói chuyên nghiệ p, tôi không ám ch ỉ các bác sĩ và luật sư,
không phải kiểu “chuyên gia” đó. Ở đây tôi muốn nói rằng Chuyên nghiệp là một hình
mẫu lý tưở ng. Chuyên nghiệp trái ngượ c với không chuyên. Cân nh ắc đến sự khác biệt
như thế này.
Người không chuyên ch ỉ chơi cho vui. Kẻ chuyên nghiệp chơi để tích lũy thành
quả lâu bền.
Đối v ới người không chuyên, trò chơi là giải trí. Với k ẻ chuyên nghiệp, đó được
gọi là nghề nghiệp.
Người không chuyên chơi nửa mùa, kẻ chuyên nghiệp dành trọn thời gian.
Người không chuyên đóng vai chiế n binh vào mỗi cuối tuần. Kẻ chuyên nghiệp
xuất hiện cả 7 ngày.
Cụm từ amateur (không chuyên) xu ất phát từ tiếng Latin có nghĩa là “để yêu”.
Theo cách gi ải thích thông thường, người không chuyên theo đuổ i tiếng gọi tình yêu,
trong khi người chuyên nghiệp hành động vì tiền. Tôi không nhìn theo cách đó. Theo
quan điểm c ủa tôi, người không chuyên không dành đủ tình yêu cho cu ộc chơi. Nếu có,
anh ta đã chẳng xem nó như một con đườ ng d ự bị để theo đuổi, có sự khác biệt v ới nghề
nghiệp “thực sự” của anh này.
 Người chuyên nghi ệp yêu cu ộc chơi rất nhiều. Anh ta cống hiến cuộc đời cho nó
và cam k ết dành trọn thời gian.
Đó là ý tôi ám chỉ khi tôi nói tr ở nên chuyên nghi ệp.
Sự Kháng Cự bày tỏ sự căm phẫn khi chúng ta tr ở nên chuyên nghi ệp.
 MỘT NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP

M
9 giờ.”
ột người từng hỏi Someret Maugham li ệu ông sáng tác theo l ịch trình hay
theo cảm hứng. “Tôi sáng tác chỉ khi cảm hứng ùa đến,” Ông đáp. “Không
may thay, c ảm hứng toàn đến vào mỗi buổi sáng khi kim đồ ng hồ chỉ đúng

Đó là một người chuyên nghiệp.

Khi bàn về Sự Kháng Cự, Maugham có nói, “Tôi khinh thườ ng S ự Kháng Cự; tôi
sẽ không để nó làm mình b ối rối; tôi sẽ ngồi vào bàn và làm vi ệc.”
Maugham bàn đến điều khác, một s ự thật sâu sắc hơn; bằng những hành động r ất
đỗi bình thườ ng như ngồi vào bàn, bắt đầu làm việc, ông sắp xếp theo sự vận động những
sự kiện liên tiếp khó gi ải thích nhưng không thể sai lầm về việc s ản sinh niềm cảm hứng,
ông chắc chắn như thể nữ thần đã đồng hộ hóa đồng h ồ của nàng v ới lịch trình của ông
vậy.
Ông biết nếu ông thiết lập nó, nàng ta sẽ đến.
 MỘT NGÀY CỦA NHÀ VĂN DIỄN RA NHƯ THẾ NÀO

T
tại.
ôi thức dậy với một cảm giác bất mãn đang gậ m nhắm. Chưa gì nỗi sợ đã ùa
đến. Chưa gì những c ảm giác yêu
yêu thương xung quanh đã bắt đầu mờ d ần. Tôi
tương tác với c ảm giác này. Tôi đang ở trong hiện t ại. Nhưng lạ i không ở hi ện

Tôi đang không nghĩ đế n công việc. Thực chất tôi đã phó mặ c nó cho niềm cảm
hứng. Cái tôi quan tâm hi ện giờ là S ự Kháng Cự. Tôi cảm thấy nó sôi sục trong ruột gan
mình. Tôi cho nó m ột sự tôn trọng tối đa, bởi tôi biết nó có thể dễ dàng đánh bại mình
bất kể ngày nào chẳng khác gì sự thèm khát hơi men có thể quật ngã một tay nát rượ u.
Tôi đi làm vài việ c v ặt, thư từ hay những trọng trách cho một ngày. Một l ần n ữa,
tôi đang ở đó nhưng thự c ra lại không. Tiếng đồng hồ tích tắc trong đầu; tôi có th ể buông
lỏng bản thân vào nh ững công việc l ặt v ặt ngán ngẩm thường ngày trong một lúc, nhưng
rồi tôi sẽ phải chấm dứt khi tiếng chuông reo.
Tôi nhận thức rất nghiêm túc v ề các nguyên t ắc ưu tiên, đó là (a) bạ n cần phải biết
sự khác biệt giữa cái khẩn cấp và cái quan tr ọng, và (b) bạn cần phải làm nh ững tác vụ
quan trọng trước.
Tác vụ quan trọng ở đây là công việc. Đó l à cu ộc chơi mà tôi phả i di ện b ộ vét vì
nó. Đó là lĩnh vự c mà tôi ph ải dồn hết mọi nguồn lực mà mình có.
Tôi có thực s ự tin rằng công việc c ủa mình là c ần thiết cho tự tồn vong của hành
tinh? Tất nhiên là không. Nhưng công việ c quan trọng đối với tôi như thể bắt chuột là bản
năng của loài diều hâu đang lấp ló bay lượ n bên ngoài cửa sổ. Nó đang rên đói. Nó cần
phải giết. Cũng tương tự như tôi.
Làm việc vặt đến đây là đủ rồi. Đã đến lúc. Tôi c ầu nguyện và sẵn sàng đi săn.
Mặt trời vẫn chưa lên cao; vẫ n còn c ảm giác lành l ạnh; những cánh đồng bên
ngoài vẫn còn ướt sũng. Bụ i gai mâm xôi cào vào gót chân tôi, nh ững tán lá cây vùn v ụt
hiu hắt ngay trước mặt. Ngọn đồi thật chết tiệt nhưng biết làm sao? Tôi ti ến mỗi bước
chân lên và tiếp tục đi.
 Đã trôi qua một tiếng đồng hồ. Nhịp chân khi ến máu điều hòa hơn, làm tôi cũng
có c ảm giác âm ấm d ần. Những năm tháng qua đã rèn cho tôi mộ t kỷ xảo: cách trở nên
tồi tàn. Tôi bi ết cách im mi ệng và tiếp tục chán chường. Đó là một tài sản quý bởi con
người mà, đó là vai trò hợp lý cho sự tồn tại. Điều này không trái v ới ý Chúa, mà g ợi lên
cho chúng ta s ự nhắc nh ở c ủa h ọ. S ự lơ là của tôi phai m ờ dần. Những bản năng bắt đầu
làm chủ từ đây. Vài giờ đồng hồ nữa lại trôi qua. Tôi thoát ra t ừ bụi cây và nó đây rồi: tôi
biết con thỏ béo núc kia s ẽ xuất hiện nếu tôi cứ kiên trì mà.
Tôi thầm cảm tạ những vị thần vì đã ban cho mình ngôi nhà nhìn ra đồ i này, tôi
dâng hiến thành quả đi săn cho họ. H ọ đã mang nó đến, h ọ x ứng đáng với đóng góp củ a
mình. Tôi cảm thấy đầy biết ơn.
Tôi đùa nghịch với các con trước lò sưởi. Người đàn ông mang về th ịt xông khói,
bọn trẻ hạnh phúc. Người phụ nữ ti ếp t ục công việc nấu nướng, bà cũng hạ nh phúc theo.
Tôi cảm th ấy thỏa lòng; tôi v ẫn luôn chăm sóc cho gia đình như thế , chí ít là trong ngày
hôm nay.
Hiện giờ, Sự Kháng Cự không phải là một tác động. Tôi không nghĩ đế n cuộc đi
săn hay công việ c ở văn phòng. Không có chút căng thẳ ng nào cả. Những gì tôi c ảm nhận,
lên tiếng và thực hiện đêm nay sẽ không xuất phát từ những phần chối bỏ, thiếu quyết
đoán của mình, những phần bị lung lay b ởi Sự Kháng Cự.
Tôi bước lên giường đầ y mãn nguyện, nhưng ý nghĩa cuố i cùng lại dành cho Sự
Kháng Cự. Tôi sẽ thức dậy cùng nó vào ngày mai. Chưa gì tôi đã cả m thấy cứng rắn rồi.
 TRỞ THÀNH KẺ KHỐN KHỔ

T huở niên thiếu luôn né tránh nh ững bản thảo, không rõ cách nào mà tôi có
những trải nghiệm t ại Đoàn Thủ y Quân Lục Chiến. Có một truyền thuyết rằng
những đợt huấn luyện t ại thủy quân sẽ biến những lính mới mặt búng ra s ữa trở
thành những tay giết người máu l ạnh. Tin tôi đi, Thủ y Quân Lục Chiến không có hiệu
quả như thế. Những gì Đoàn huấ n luyện, mặt khác, còn h ữu dụng hơn rất nhiều.
Thủy Quân Lục Chiến dạy bạn cách trở nên khốn khổ.
Điều này đối với một nghệ sĩ được coi là vô giá.
Thủy quân ưa thích sự c ực khổ. Cái thỏa mãn đầy éo le của h ọ đến t ừ việc s ỡ hữu
những thiết b ị nghèo nàn, cùng t ỷ l ệ thương vong cao hơn hẳ n so với các đơn vị bộ binh
hay phi công lái máy bay, và h ọ khinh thường các đơn vị này. Vì sao? Bởi những tên ẻo
lả kia chẳng biết thế nào là cực khổ cả.
Những người nghệ sĩ tận tâm với nghề nghiệp tình nguy ện nhảy vào lửa mà chính
mình cũng không nhậ n biết. Họ sẽ được tuyên dương trướ c những cô lập, bác bỏ, hoài
nghi, tuyệt vọng, chế nhạo, khinh miệt, và sự bẽ mặt.
Người nghệ sĩ phải giống như một người lính th ủy quân. Họ phải biết thế nào là
cùng cực. H ọ phải ưa thích cái sự cùng cực ấy. Họ phải lấy làm tự hào vì những tình thế
cùng cực mà mình đã trả i qua nhiều hơn so với những chiến binh hay đơn vị bộ binh nào.
Bởi vì đây là chiế n tranh, các bạn ạ. Và chiến tranh thì là địa ngục.
 CHÚNG TA ĐỀU ĐÃ LÀ NHỮ NG TAY CHUYÊN NGHI ỆP

T ất cả chúng ta đều chuyên nghiệp ở một lĩnh vự c: công việc của mình.
Chúng ta có chi phi ếu. Chúng ta làm vi ệc để kiếm tiền. Chúng ta là nh ững
người chuyên nghiệp.
Bây giờ: Liệu những quy tắc trong công vi ệc hằng ngày mà chúng ta th ực hiện
thành công có th ể áp dụng trong những khát v ọng nghệ thuật của mình không? Chính xác
thì những yếu tố nào quyết định sự chuyên nghiệp của chúng ta?

1) Chúng tôi xuất hi ện hằng ngày. Có chăng chúng tôi làm thế vì đó là bổn ph ận,
cũng là cách duy trì năng lượ ng hằng ngày. Nhưng đúng vậ y. Chúng ta xuất hi ện
hằng ngày.

2) Dù cho có chuyện gì xảy ra, chúng tôi v ẫn xuất hi ện. Dẫu bệnh tật hay có v ấn
đề về sức khỏe, dẫu có đi xuống đị a ngục hay vượt qua những bậc nước cao,
chúng tôi vẫn đặt chân đến nơi làm việ c. Có thể, chúng tôi làm v ậy ch ỉ để không
làm đồng nghiệp thất v ọng, hay cũng bởi ít những lý do khoa trương. Nhưng đúng
vậy. Chúng tôi xu ất hiện mặc cho chuyện gì có th ể xảy ra.

3) Chúng tôi duy trì công vi ệc cả ngày. Tâm trí có th ể quẩn quanh, song cơ thể vẫn
theo nhịp quay c ủa công việc. Chúng tôi nh ấc điện thoại khi có chuông reo, giúp
đỡ khách hàng khi h ọ tìm kiếm nhu cầu. Chúng tôi không về nhà cho đến khi tiếng
còi được huýt.

4) Chúng tôi cam k ết một chặng đường dài. Năm tới, chúng tôi có th ể sẽ chuyển
sang một công việc khác, một công ty khác, hay qu ốc gia khác. Nhưng chúng tôi
vẫn tiếp tục làm việc. Chỉ khi mức năng lượng đã ở mức thấp nhất, còn không,
chúng tôi vẫn là một phần của lực lượng lao động.
 5) Thù lao c ủa chúng tôi cao và x ứng đáng. Chung quy làm việc là để tồn tại, nuôi
sống gia đình, tạo điề u kiện giáo dục tốt cho con cái. Lo l ắng về vấn đề cơm ăn áo
mặc.

6) Chúng tôi trả công cho lao độ ng của mình. Chúng tôi không ở đây chỉ để cho
vui. Chúng tôi làm vi ệc để kiếm tiền.

7) Chúng tôi không đạ i diện chuẩn mực cho công vi ệc của mình. Chúng tôi có th ể
tự hào về công việc, ở lại làm trễ hay đến văn phòng vào cuố i tuần, song chúng tôi
không giống như mô tả của công việc đang làm. Mặt khác, người không chuyên
lại nhận dạng rất rõ xu hướ ng làm việc cũng như khát vọ ng nghệ thu ật của anh ta.
Đó là cách anh ta định nghĩa bản thân mình. Anh là m ột nhạc sĩ, một h ọa sĩ, hay
một nhà soạn kịch. Sự Kháng Cự ưa thích điều này. Nó biết rằng một nhà soạn
nhạc không chuyên sẽ không bao gi ờ sáng tác nên b ản hòa tấu của mình bởi anh ta
quá đầu tư vào sự thành công c ủa nó và khiếp sự những nỗi thất bại có thể xảy đến.
Người không chuyên suy nghĩ rấ t cẩn thận song cách suy nghĩ đ ó làm anh ta tê li ệt.

8) Chúng tôi thông thạo tay nghề mà công vi ệc yêu cầu.

9) Chúng tôi có khiếu hài hước về công việc đó.

10) Trên thực tế, chúng tôi nhận được cả lời khen và chê.

Bây giờ, khi nói về người không chuyên: m ột người khao khát làm h ọa sĩ, một nhà
soạn kịch tương lai. Làm thế nào họ theo đuổi mục tiêu của mình?
Một, anh ta không xu ất hiện mỗi ngày. Hai, anh không xu ất hiện dẫu có bất cứ
chuyện gì xảy ra. Ba, anh không duy trì cường độ làm việc trong một ngày. Anh không
cam kết đi đến cùng cuộc hành trình l ớn; thù lao c ủa anh không x ứng đáng và vô cùng
viễn vông. Anh không ki ếm được tiền. Anh lại quá coi tr ọng chuẩn mực với công việc.
Anh còn không sở h ữu khiếu hài hước v ề nh ững thất b ại. B ạn s ẽ ch ẳng nghe anh ta ch ừi
thề rằng: “Cái tác phẩ m chết tiệt này đang giế t ch ết tôi!” Thay vào đó, anh ta không sáng
tác một cái gì c ả.
Người không chuyên chưa thông thạ o rõ những kĩ năng cần có trong công vi ệc. Và
anh ta cũng chẳng bộc l ộ b ản thân khi có s ự đánh giá trong thự c ti ễn. N ếu chúng ta khoe
khoang một bài thơ với lũ bạ n và họ nói, “Tuyệt quá, tôi thích bài thơ này,” thì đó không
phải lời phản hồi thực tế, đó chỉ là lời lịch sự tế nhị từ bạn bè chúng ta. Không th ứ gì
quyền năng hơn sự công nhận trong thực tế, ngay cả khi đó là sự công nhận về thất bại.
Công việc viết lách chuyên nghi ệp đầu tiên mà tôi t ừng làm, sau 17 năm miệt mài
cố g ắng, là trong bộ phim King Kong. Tôi cùng người c ộng-sự-lúc-bấy-giờ, Ron Shusett
(một biên kịch thiên tài, đồ ng thời cũng là nhà sả n xuất của các b ộ phim Người ngoài
hành tinh và Truy tìm kí ức) đã ra sứ c hoàn thiện k ịch b ản phim cho Dino DeLaurentiis.
Chúng tôi yêu thích nó c ực k ỳ; và chắc ch ắn r ằng đó là một bước ngoặt ngoạn m ục. Sau
khi xem bản hoàn thành, chúng tôi còn đảm b ảo đây s ẽ là m ột b ộ phim bom t ấn. Chúng
tôi mời tất cả những người mình quen đế n buổi công chiếu, thậm chí còn t ạm thuê một
thanh nối c ửa phòng trường h ợp người xem đến quá đông. Sau khi tớ i t ừ r ất s ớm, chúng
tôi cảnh báo bạn bè rằng, rạp chiếu sẽ chật ních người cho mà xem.
Không một ai đến. Chỉ có một gã đứng ở làn bên c ạnh những vị khách đang càu
nhàu gì đó về m ấy đồng xu lẻ. Trong rạp chi ếu, bạn bè chúng tôi th ẫn th ờ trước bộ phim
không nói một lời. Khi ánh sáng xu ất hiện, họ liền bỏ chạy y như nhữ ng con gián khẽ
chuồn vào bóng đêm.
Ngày ti ếp theo ra mắt bài cảm tưởng trên Variety: ”… Ronald Shusett và Steven
Pressfield; chúng tôi hi v ọng đây không phả i tên thật của họ, nếu đúng thì thật cảm thông
cho cha mẹ của h ọ.” Sau khi tổng kết một tu ần đầu công chiếu, dường như không ai tớ i
xem nữa. Tôi vẫn níu giữ một chút hi vọng. Biết đâu, bộ phim sẽ thu hút ở các đô thị, hay
nó thành công hơn ở vùng ngoại ô. Tôi ch ạy mô tô ra một cụm rạp Edge City. Có một cậu
trai trẻ đang đứng ở quầy popcorn. “King Kong có hay không ?” Tôi hỏi. Cậu ta hướng
ngón cái ch ỉ xuống. “Bỏ qua đi chú. Nó dở kinh.”
Tôi suy sụp. Tôi lúc đó, 42 tuổi, đã li dị , không con, và t ừ b ỏ m ọi th ứ mà đáng lý ra một
con người bình thường nên theo đuổi để đi thực hi ện ước mơ trở thành một nhà văn c ủa
mình; cuối cùng tôi cũng đã đượ c góp tên vào một ê kíp sản xu ất Hollywood to bự đứng
đầu bởi Linda Hamilton, nhưng rồ i chuyện gì xảy ra? Tôi là một kẻ thua cuộc, một tên
bắt chước; cuộc sống chẳng còn giá trị gì hết, tôi cũng vậ y.
Người bạn Tony Keppelman kéo tôi ra kh ỏi tình trạng này bằng câu hỏi: liệu tôi có
định nghỉ việc không? Trời, không! “Vậ y thì cứ vui lên. Cậu đang ở nơi mà cậu muốn rồi
còn gì? Ừ cậu đang có một vài cú ngã. Đó là cái giá khi được đứ ng trên sân khấu chứ
không phải chỉ đứng bên lề. Ngưng phàn nàn và hãy tự thấy biết ơn đi.”
Đó là khoảnh khắc tôi nhận ra mình đã trở thành một người chuyên nghi ệp. Tôi
vẫn chưa thành công. Nhưng tôi đã có một thất bại thực sự.
 CHO TÌNH YÊU V ỚI CUỘC CHƠI

Đ ể chỉ ra một điểm về trình độ chuyên môn, đó là: một người chuyên nghiệp,
mặc dù chấp nhận vấn đề tiền bạc, vẫn thiếu đi sự thích thú. Anh ta bu ộc phải
yêu thích nó. N ếu không anh sẽ không thể dành trọn cuộc đời mình cho nó
như đã dự định.
Người chuyên nghiệp đã học được rằng dành quá nhi ều niềm yêu thích có th ể là
một điểm không tốt. Quá nhiều yêu thích có th ể khiến anh ta tắc nghẽn. Sự thờ ơ bên
ngoài của người chuyên nghiệp, tính cách máu l ạnh thể hiện trên từng cử chỉ, là một
phương cách bù trừ giúp kiềm chế s ự yêu thích quá m ức c ủa anh ta v ới cu ộc c hơi, tránh
để anh chần ch ừ hành động. Bướ c vào cu ộc chơi vì tiền, hay sao chép thái độ c ủa người
tham gia vì ti ền, sẽ làm giảm bớt cơn số t này.
Hãy nhớ những gì chúng ta đã bàn về n ỗi s ợ hãi, tình yêu, và S ự Kháng Cự. B ạn
càng yêu nghệ thu ật/nghề nghiệp/công vi ệc kinh doanh c ủa mình, thì vi ệc hoàn thành nó
trong tiến trình phát tri ển tâm trí c ủa bạn s ẽ càng trở nên quan trọng hơn, bạn s ẽ càng sợ
và trải nghiệm nhiều hơn những Sự Kháng Cự đối diện với nó. Đỉnh cao khi nh ảy-vào-
một-cuộc-chơi-vì-tiền không phải là tiền bạc (thứ mà bạn có thể sẽ không bao giờ có,
ngay cả sau khi bạn đã trở nên chuyên nghiệp). Đỉ nh cao nằm ở ch ỗ nh ảy vào cuộc chơi
vì tiền s ản sinh ra thái độ chuyên nghiệp đúng đắn. Nó khắc sâu vào tâm tính, tâm tr ạng
nòng cốt, cứng cỏi, khó lay độ ng – thứ tâm tr ạng xuất hiện mỗi khi bạn làm việc, ngày
qua ngày đấu tranh đế n cùng bất kể bối cảnh khắc nghiệt ra sao.
Nhà văn là một người lính bộ binh. Anh ta bi ết sự tiến b ộ lấy thước đo từ những
thước bùn lầy bòn rút ở kẻ thù một ngày, một giờ, một phút cùng một lúc và phải đánh
đổi bằng máu. Người nghệ sĩ đi đôi boot chiến đấu. Anh nhìn vào gương và trông thấ y GI
Joe. Hãy nhớ, niềm cảm hứng yêu thích nh ững con người làm việc để kiếm sống, mặc dù
đó là những công việc bu ồn tẻ. Cô nàng dị ứng với nh ững nữ ca sĩ hát chính đầ y kiêu sa.
Đối v ới các v ị th ần, t ội ác tối thượng không phải cưỡng đoạ t hay gi ết người mà là ni ềm
kiêu hãnh. Kiêu hãnh khi t ự xem mình như mộ t kẻ tay sai, một tên sát th ủ đã in sâu ý
niệm về địa vị thấp kém của mình. Nó gột sạch những kiêu hãnh và quý giá đi.
Sự Kháng Cự yêu thích ni ềm kiêu hãnh và tính quý giá. Nó nói r ằng, “Chỉ cho ta
một nhà văn quá giỏi đến độ họ không thèm đảm nhận công việc X hay nhi ệm vụ Y đi, ta
sẽ cho ngươi thấ y một gã ta có th ể bẻ gãy như nghiề n nát một hạt óc chó.”
Về căn bản, người chuyên nghi ệp làm hao tốn ti ền bạc. Nói một cách nghiêm túc,
người chuyên nghi ệp tham gia cuộc chơi để được trả tiền. Nhưng sau cùng, anh ta làm
việc vì niềm yêu thích.
Hãy cùng cân nh ắc thử xem: Người chuyên nghi ệp có những khía cạnh gì?
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP KIÊN NHẪN

S
ự Kháng Cự đánh lừa một người không chuyên b ằng cái mánh khóe xưa cũ nhấ t
ở trong sách: s ử dụng s ự hăng hái của chính người này để chống lại h ọ. Để hoàn
thành nhiệm v ụ c ủa mình, Sự Kháng Cự khi ến chúng ta dồn h ết tâm trí vào m ột
dự án với k ế hoạch làm vi ệc quá tham v ọng và phi th ực t ế. Nó biết ch ắc ta không th ể tr ụ
vững trước một mức cường độ như vậy. Ta sẽ đâm thẳng vào tường và đổ vỡ.
Người chuyên nghi ệp, mặt khác, lại hiểu rõ những thành quả đến trễ. Anh ta là
một loài kiến lửa, không phải châu chấu; là rùa ch ứ không phải thỏ. Bạn đã nghe về
huyền thoại Sylvester Stallone, người đã thứ c trắng ba đêm để hoàn thành kịch bản cho
bộ phim Rocky chưa? Tôi thì chưa, mà có th ể điều đó lại đúng. Như ng theo l ời đồn, nó là
loài độc hại nhất trước cả những nhà văn đã giác ngộ, bởi nó dụ dỗ anh ta tin rằng anh có
thể dành lấy bàn thắng lớn mà không phải hứng chịu thương đau hay thiếu đi sự kiên trì.
Người chuyên nghi ệp trang bị cho mình tính kiên nh ẫn, không phải chỉ để nuôi
dưỡng những tinh túy để tương trợ cho sự nghiệp, mà còn để trấn áp anh ta kh ỏi việc
bùng phát quá mức trong những công việc cá nhân. Anh bi ết rằng bất kì công việc nào
cũng vậy, sáng tác một cu ốn ti ểu thuyết hay tu s ửa căn bếp, có thể tốn th ời gian gấp hai
và cũng tốn chi phí gấp hai lần như thế. Anh chấp nhận điều này. Anh công nhận điều
này đúng với thực tế.
Người chuyên nghiệp khổ luyện ngay từ thời điể m bắt đầu của một dự án, điều
này nhắc nh ở anh rằng d ự án này là Iditarod ch ứ không phải m ột cu ộc đua dài 60 thướ c.
Anh bảo toàn năng lượng của mình, chu ẩn bị tâm trí cho m ột ch ặng đường dài. Anh trụ
vững với ý nghĩ, nế u anh có th ể gi ữ cho đoàn Husky tiế p tục ch ạy, dù sớm hay muộn thì
chiếc xe kéo cũng sẽ đậu đến Nome.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP TÌM KIẾM THỨ BẬC

K hi còn sinh s ống đằng sau chiếc van Chevy, tôi đã phả i dịch chuyển chiếc máy
đánh chữ c ủa mình ra kh ỏi m ớ công cụ tháo lắp phía dưới, đống quần áo bẩn
thỉu, và những cuốn sách đóng bìa thườ ng ở trong. Chiếc xe tải của tôi lúc đó
chẳng khác gì m ột cái ổ chuột, tổ ong, nơi dơ dáy có bốn bánh xe với giường ngủ luôn
phải được lau chùi mỗi đêm để có chỗ mà nghỉ ngơi.
Người chuyên nghiệp không thể sống như thế. Anh ta đang phả i thi hành m ột
nhiệm v ụ. Anh sẽ không cho phép s ự b ừa bãi. Anh lo ại bỏ s ự h ỗn độn kh ỏi th ế gi ới c ủa
mình để trục xuất nó ra kh ỏi tâm trí bên trong. Anh mu ốn một tấm thảm đã được hút sạch
bụi và ngưỡng cửa nhà đã được lau dọn kĩ càng, để như thế, có cơ may nàng thơ cảm
hứng sẽ gõ cửa và bụi bẩn sẽ không vương vãi tà áo c ủa nàng.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP LÀM SÁNG TỎ MỌI THỨ

M ột người chuyên nghi ệp nhìn nhận công việc như cái nghề ch ứ không phải
nghệ thuật. Không phải vì cô ấy tin nghệ thuật thiếu đi một khía cạnh
huyền bí. Ngược lại. Cô hiểu rằng mọi nỗ lực nghệ thuật thì đều thiêng
liêng, nhưng cô không nghĩ về nó. Cô biết khi mình nghĩa quá nhiề u về nó, cô sẽ bị tê liệt.
Vậy nên, cô chú tâm vào nh ững kĩ năng. Ngườ i chuyên nghi ệp tinh thông nh ững cái như
thế nào, và để lại cái gì và tại sao cho Chúa. Giống như Somerset Maugham, cô không
đợi c ảm h ứng kéo đến, cô hy vọng cho sự xuất hiện. Người chuyên nghi ệp nhận th ức r ất
sâu sắc những điều mơ hồ kéo theo c ảm h ứng. Với mọi sự trân tr ọng, cô để chúng phát
huy tiềm năng của mình. Để chúng nhận diện tầm vóc của mình trong khi cô chú tâm vào
tầm vóc cô.
Dấu hiệu c ủa người không chuyên là s ự tán dương thái quá và bậ n tâm vào nh ững
điều bí ẩn.
Người chuyên nghi ệp khép mi ệng họ lại. Cô không bàn đế n những chuyện đó. Cô
ngồi vào bàn làm công vi ệc của mình.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP HÀNH ĐỘNG ĐỐI DIỆN NỖI SỢ HÃI

gười không chuyên tin r ằng anh ta phải đánh bại n ỗi s ợ hãi trước tiên; sau đó
mới bắt tay vào công vi ệc. Người chuyên nghi ệp thì biết nỗi s ợ chẳng bao giờ
có thể b ị khu ất ph ục. Anh biết trên đời này không có th ứ gì gọi là chiến binh
không sợ hãi hay người nghệ sĩ không khiế p sợ cả.
Henry Fonda, sau khi ói m ửa trong toa lét t ại phòng thay đồ , li ền lau chùi và ti ến
bước ra sân khấu. Ông vẫn chưa hết kinh hãi nhưng vẫn gi ữ mình kiềm ch ế trước n ỗi lo
sợ này. Ông biết một khi mình ti ến thẳng ra ngoài, n ỗi sợ sẽ thụt lùi và để ông yên.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP KHÔNG CHẤP NHẬN NGỤY BIỆN

gười không chuyên đánh giá thấ p tính xảo quyệt của Sự Kháng Cự, chấp nhận
cơn cảm cúm để ngăn mình khỏi những chương sách; anh ta tin rằ ng giọng
nói trong đầu đang mách bả o, g ửi mẫu b ản th ảo quan trong hơn nhiề u so với
việc hoàn tất công việc hằng ngày.
Người chuyên nghi ệp hiểu th ấu thâm hơn. Anh tôn trọ ng S ự Kháng Cự. Anh biết
nếu mình nhượng bộ hôm nay, dù cái c ớ có h ợp lý đế n mức nào, khả năng gấp đôi là anh
sẽ tiếp tục nhượng bộ vào ngày mai.
Sự Kháng Cự giống như một nhà marketing qua điệ n thoại; nếu bạn a lô, bạn xong
đời rồi. Người chuyên nghi ệp còn ch ẳng thèm nhấc điện thoại lên. Anh ta kiên định v ới
công việc của mình.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP CÓ SỰ CHUẨN BỊ

H iển nhiên là tôi không nói đế n nh ững mánh khóe. Người chuyên nghiệp được
chuẩn bị ở m ột cấp độ sâu hơn. Anh ta đượ c chuẩn bị m ỗi ngày, để ch ống l ại
sự tự hủy hoại của bản thân mình.
Người chuyên nghi ệp hiểu rằng Sự Kháng Cự nảy sinh không ng ừng và rất tài tình.
Nó sẽ tống vào anh nh ững thứ anh chưa từng thấy trước đây.
Người chuyên nghi ệp chuẩn bị về mặt tinh th ần để hấp thụ những ngọn gió và
truyền tải chúng. Mục đích của anh là để nhận lấy những gì một ngày đem lại. Anh đượ c
chuẩn bị để trở nên thận trọng, trở nên liều lĩnh, chủ động ném trả cú đánh nếu buộc phải,
và phản công trở lại khi anh có kh ả năng. Trận chiến thay đổi mỗi ngày. Mục tiêu của anh
không phải chiến thắng (thành công s ẽ tự đến khi nó muốn) mà là để chế ngự bản thân và
tinh thần bên trong c ủa anh, với mọi sự kiên định và vững vàng hết mức có thể.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP KHÔNG KHOE KHOANG

C
ông việc của một người chuyên nghi ệp có phong cách, và nó minh bạch hoàn
toàn với phong cách c ủa anh ta. Phong cách c ủa anh phục vụ cho nguồn tư liệu.
Anh không đặt nặng vai trò của nó như một cách gây s ự chú ý c ủa mình.
Điều này không có nghĩa ngườ i chuyên nghi ệp không chấp nhận một thử thách
360 tomahawk jam 3, chỉ là anh mu ốn các cậu bé biết mình vẫn đang ở trong cuộc chơi.

3
Một thuật chơi nổi tiếng trong môn th ể thao bóng r ổ.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP CỐNG HIẾN HẾT MÌNH ĐỂ TINH THÔNG
TAY NGHỀ

gười chuyên nghi ệp tôn trọng nghề nghiệp và không t ự đề cao bản thân đẳng
cấp hơn nó. Anh công nhậ n những thành qu ả đóng góp của những người đi
trước. Với họ, anh cũng chỉ như một thợ học việc.
Người chuyên nghi ệp cống hiến hết mình để tinh thông tay ngh ề không phải do
anh tin tưởng vào kĩ năng như mộ t vật thay thế cho cảm hứng, mà bởi anh muốn toàn
quyền sỡ hữu kho màu m ỡ kĩ năng này khi niề m cảm hứng kéo đến. Kẻ chuyên nghiệp
thì láu cá l ắm. Anh ta biết bằng sự chăm chỉ cần cù bên thềm kĩ năng, tài năng sẽ gõ c ửa
ngay sau lưng anh.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP KHÔNG DO DỰ YÊU CẦU SỰ GIÚP ĐỠ

T iger Woods là tay gôn tuy ệt vời nhất thế giới. Ông vẫn đang luôn có một ngườ i
thầy; đó là Butch Harmon. Tiger không tr ải nghiệm lời chỉ dẫn hay bị tác động
– ông say sưa cùng vớ i nó. Ra ngoài kia và tham gia m ột trận phát bóng cùng
Butch là ni ềm vui chuyên nghi ệp mãnh li ệt nhất của ông, để tìm hiểu sâu hơn về môn thể
thao yêu thích này.
Tiger Woods là một k ẻ chuyên nghiệp t ột b ậc. Không bao giờ có chuyện ông biết
hết mọi thứ, hay tự tìm hiểu mọi thứ được, và điều này cũng tương tự với những người
không chuyên. Ngược l ại, ông tìm ki ếm người th ầy am tường nhất và lắng nghe bằng c ả
hai tai. Người h ọc trò của cu ộc chơi biết r ằng các mức độ khám phá có th ể bộc l ộ trong
bộ môn gôn nói riêng, cũng như các lĩnh vự c nghệ thuật nói chung, đều không thể lần đâu
cho hết được.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP GIỮ KHOẢNG CÁCH BẢN THÂN VỚI CÁC
CÔNG CỤ

gười chuyên nghiệp đứng tách rời với công cụ của mình – đó là con ngườ i, thể
xác, tiếng nói, tài năng củ a cô; tinh th ần thể chất, sự tồn tại về mặt cảm xúc và
tâm lý mà cô s ử d ụng cho công việc c ủa mình. Cô không đồ ng nhất v ới công
cụ này. Đó đơn thuầ n là những gì Chúa ban t ặng, là những gì cô ph ải cộng hưởng. Cô
đánh giá nó một cách h ờ hững, bâng quơ và khách quan.
Người chuyên nghiệp đồng nhất với nhận thức và mong muốn của mình, không
phải với sự thật rằng nhận thức và mong mu ốn ảnh hưởng đế n nghệ thuật. Madonna có
quanh quẩn xung quanh căn nhà với chiếc áo lót hình nón l ả lơi khêu gợi không? Cô ấy
quá bận b ịu l ập nên kế ho ạch D-Day. Madonna không đồng nhất v ới “Madonna”. Chính
“Madonna” này làm việc cho Madonna.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP KHÔNG NHẬN LẤY THẤT BẠI
(HAY THÀNH CÔNG) V Ề PHÍA MÌNH

K hi người ta nói ngh ệ sĩ mặt dày, họ không ám chỉ rằng người này ngu ng ốc
hay lạnh lùng, mà người này đã đặ t nhận thức chuyên nghi ệp của mình lên
ngoại trừ bản ngã cá nhân của họ. Để trở nên như thế cần một cá tính r ất
mạnh m ẽ, bởi bản năng sâu xa nhấ t c ủa chúng ta đi ngượ c l ại với điều này. Tiến hóa đã
lập trình để chúng ta c ảm nhận sự cự tuyệt. Đó là cách mà các b ộ tộc thời xưa khống chế
phục tùng, bằng việc đe dọa trục xuất. Nỗi sợ bị cự tuyệt không phải về mặt tâm lý mà v ề
mặt sinh học. Nó hiện hữu trong tế bào của chúng ta.
Sự Kháng Cự bi ết điều này và lợi d ụng nó chống l ại chúng ta. Nó s ử d ụng n ỗi s ợ
cự tuyệt để làm tê li ệt và ngăn cả n ta, nếu không phải từ vấn đề công việc thì cũng là phơi
bày sự đánh giá công khai. Tôi có m ột người bạn đáng mến, người đã ấp ủ hàng năm trời
để cho ra cuốn tiểu thuyết cá nhân đầy ưu tú sâu sắc. Bản thảo hoàn thành. Ông để nó
trong hộp thư nhưng không thể tự mình gửi nó. Nỗi sợ bị cự tuyệt làm ông n ản chí.
Người chuyên nghiệp không th ể lấy v ấn đề cự tuyệt làm chuyện cá nhân b ởi làm
vậy ch ỉ khi ến S ự Kháng Cự thêm mạnh hơn. Người biên tập không phải k ẻ th ủ, các nhà
phê bình cũng không. Sự Kháng Cự mới là kẻ thù. Cuộc chiến đang diễn ra bên trong đầ u
chúng ta. Chúng ta không th ể để những lời chỉ trích từ bên ngoài, dẫu cho nó có đúng,
làm cho k ẻ thù bên trong mạnh thêm. Tên địch thủ đó đã đủ mạnh lắm rồi.
Người chuyên nghiệp yêu thích công việc của mình. Cô toàn tâm toàn ý dành tr ọn
tâm trí vào nó. Nhưng cô quên mấ t một điều, công việc không phải là cô. Khía c ạnh nghệ
thuật hàm ch ứa nhiều công việc và nhiều s ự th ực hi ện. Chưa gì nhữ ng công việc, những
bổn phận ti ếp theo đã thấ m sâu vào bên trong cô. Nh ững l ần ti ếp theo sẽ t ốt đẹp hơn, và
những cái sau nữa vẫn sẽ như thế.
Người chuyên nghi ệp tự thừa nhận bản thân. Cô có cách nhìn r ất cứng rắn và trung
lập. Khi phải đối m ặt v ới s ự lãnh đạm hay nịnh b ợ bên trong thâm tâm, cô đánh giá mọ i
công việc của mình một cách khách quan và độ c lập. Khi có thiếu sót, cô sẽ tìm cách c ải
thiện. Khi nó vượt trội, cô sẽ khiến nó trở nên vượt trội hơn. Cô sẽ làm vi ệc ngày một
chăm chỉ. Cô sẽ luôn quay tr ở lại vào ngày mai.
Người chuyên nghi ệp lắng nghe những lời chỉ trích, tiếp thu để học hỏi và phát
triển. Nhưng không bao giờ quên rằng Sự Kháng Cự lợi dụng chỉ trích ở một mức độ
ranh ma, qu ỷ quyệt hơn nhiề u để chống lại cô. Sự Kháng Cự tăng cường những lời chỉ
trích để gia tăng thêm cột thứ năm là n ỗi s ợ hãi vốn đã định hình rõ ràng trong đầ u, từ đó
thèm khát được đốn ngã và phá hủy mọi sự cống hiến của cô. Người chuyên nghi ệp thì
không dễ b ị đổ v ỡ b ởi th ế l ực này. Hơn hết, s ự kiên quyết c ủa người chuyên nghiệp v ẫn
luôn được b ảo toàn: Dẫu có vấn nạn thế nào, tôi s ẽ không bao giờ để Sự Kháng Cự đánh
bại được mình.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP CHỊU ĐỰNG VẬN ĐEN

T ôi đã ở Tinseltown 5 năm, hoàn thành chín bộ kịch b ản như một s ự đầu cơ cho
cá nhân nhưng chẳng bộ nào bán được. Cuối cùng tôi dành đượ c cu
c uộc h ẹn với
một nhà sản xuất lớn. Ông ta cứ mãi nói chuyện qua điện thoại, ngay cả khi tôi
đang hăng say kể về những tác phẩm của mình. Ông ta có th ứ gọi là ống nghe điện đài
của riêng mình, v ậy nên không c ần phải nhấc điện thoại lên nhiều lần, ông ta bấm và
nhận những cuộc gọi đó. Cuối cùng có một cuộc khá là riêng tư. “Phiề n anh một chút
nhé?” ông ta nói , ra dấu v ề phía cửa. “Tôi cần chút không gian riêng cho cu ộc g ọi này.”
Tôi đi ra ngoài. Chiế c cửa đóng sầm l ại đằng sau. 10 phút trôi qua. Lúc đó tôi vẫn đang
đứng ngoài sảnh tiếp tân. Lại 20 phút khác. Cu ối cùng, chiếc cửa bật mở, nhà sản xuất
bước ra mặc vội chiếc khoác da. “Ồ, tôi rất xin lỗi!”
Ông ta đã quê n hẳn tôi.
Tôi là con người. Đau lắ m chứ. Tôi còn không phải là một đứa con nít, là một
thằng cha 40 tuổi với một chuỗi dài th ất b ại tr ừ phi có th ể tr ở thành cánh tay đắ c lực c ủa
ông ta.
Người chuyên nghi ệp không thể để bản thân mình gánh l ấy sự nhục nhã. Tình
trạng bẽ mặt, giống như sự cự tuyệt và chỉ trích, là nh ững phản chiếu bên ngoài c ủa Sự
Kháng Cự bên trong.
Người chuyên nghiệp chịu đựng những vận rủi, vận đen. Anh ta để phân chim
tung tóe trên chi ếc áo của mình với sức phun cực mạnh. Bản thân anh ta, với cốt lõi sáng
tạo, không thể bị vùi dập, ngay c ả khi bị vùi dập dưới đống phân phim. Cốt lõi của anh
không thể xuyên thủng bởi đạn bạc nào. Không gì có th ể chạm đến nó trừ phi anh có ý
định như vậ y.
Tôi từng thấy một gã béo già h ạnh phúc trong chiếc Cadillac trên đoạn đườ ng cao
tốc. Gã có một chiếc điều hòa đang chạ y, thở phì thò điếu xì gà rẻ ti ền bên máy CD v ới
từng giai điệu của Pointer Sisters. Bi ển số xe của gã đề:
 NỢ ĐÃ TRẢ

Người chuyên nghi ệp dán m ắt lên chiếc bánh rán ch ứckhông phải lỗ hổng. Anh tự
nhủ bản thân rằng đứng trên sân kh ấu thì luôn t ốt hơn, dẫu cho có b ị húc bởi một con bò
đực, còn hơn là lẫn đâu đó trong đám đông hay mộ t bãi gi ữ xe chật kín người.
NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP NHẬN BIẾT GIỚI HẠN CỦA MÌNH

C
ô ấy trở thành một đặc vụ, một luật sư, hoặc có thể là một kế toán. Cô biết
mình chỉ có th ể trở nên chuyên nghiệp trong một lĩnh vực. Cô tập hợp lại hết
thảy những ưu điểm khác và hết mực tôn trọng chúng.
 NGƯỜI CHUYÊN NGHIỆP ĐỔI MỚI BẢN THÂN

D iễn viên Gildie Hawn t ừng nói câu tho ại: m ột n ữ diễn viên chỉ có 3 giai đoạ n
tỏa sáng ở Hollywood: “Bé cưng, Hoa Khôi củ a Hạt, Quý cô độc dược điên
đảo.” Bà ấ y nói theo m ột khía cạnh khác, nhưng tương đồ ng thế này: Như
nghệ sĩ chúng ta tôn thờ niềm cảm hứng, thì niềm cảm hứng lại có thể có nhiều vai trò
với chúng ta hơn trong suố t cả cuộc đời.
Người chuyên nghi ệp không đóng khung bả n thân trở thành một hình tượng cụ thể
dẫu cho đó là một hình tượng đầy thành công. Ví như sự luân hồi, anh ta tháo b ỏ l ớp áo
cũ và khoác lên mình bộ cánh mới. Anh tiếp tục đi trên cuộc hành trình c ủa mình.
 LÀM CHỦ BẢN THÂN

K hi tôi mới lần đầu chuyển đến Los Angeles và làm quen v ới công việc viết
kịch bản, tôi nhận thấy rất nhiều biên kịch có công ty riêng c ủa mình. Họ
cung cấp dịch vụ vi ết không phải với tư cách nghề mà theo “hình thức đầu tư
lẫn nhau” với phía đối tác kinh doanh. Các b ản hợp đồng viết bài c ủa họ đều là “cho dị ch
vụ của” – chính họ. Tôi chưa từng thấy chuyện này trước đây. Tôi nghĩ nó khá là ngầu.
Đối v ới nh ững nhà văn có thể làm chủ b ản thân, nguồn thuế và tài chính t ự ch ủ là
những lợi thế. Nhưng điều tôi hứng thú ở đây là phép ẩ n dụ. Tôi thích cái ý tưở ng bản
thân được cộp mác một tổ chức. Như thể tôi có th ể đội đến hai cái mũ. T ôi có thể thuê
mướn bản thân và cũng có thể sa thải chính bản thân. Thậm chí, như Robin Williams
từng nhận xét về những nhà sản xuất kiêm biên k ịch, tôi còn có th ể tự tung hô nịnh bợ cái
mác của chính mình.
Làm chủ bản thân (hay chỉ mới nghĩ mình theo cách đó) củng cố ý tưởng về phẩm
chất chuyên môn b ởi nó tách r ời hai khái ni ệm nghệ-sĩ-làm-việc với mong-muốn-và-
nhận-thức-điều-hành-công-việc. Cho dù ý ni ệm lạm dụng này có thể bị nhồi nhét quá
nhiêu trong đầu, song sau cùng ta cũng sẽ ch ấp nhận và ti ếp t ục gi ữ vững. Ngược l ại v ới
thành công: Bạn-là-một-nhà-văn có thể là một đỉnh cao, nhưng bạ n-là-sếp dạy cho bạn
cách tiết chế niềm kiêu hãnh và nhún nhường.
Bạn có từng đi làm ở m ột văn phòng chưa? Nếu có hẳn b ạn bi ết nh
n hững nghi thức
họp m ặt bu ổi sáng thứ hai. Cả nhóm tập h ợp trong phòng h ội nghị và người s ếp s ẽ phân
công nhiệm vụ cho mỗi thành viên trong tu ần. Khi cuộc họp kết thúc, trợ lý chuẩn bị giấy
tờ và phân b ổ nó. Một ti ếng sau, tờ giấy đó đã hiện hữu trên bàn làm vi ệc của bạn, chỉ rõ
những gì bạn phải làm trong tu ần.
Tôi có những buổi họp như thế với bản thân vào sáng s ớm th ứ hai mỗi tuần. Tôi
ngồi xuống bàn và th ực hiện bảng phân công. Sau đó đánh máy lạ i và phân bổ cho bản
thân.
 Tôi có đồ dùng văn phòng phẩ m, t ấm danh thiếp làm ăn và một cu ốn s ổ ki ểm tra
trong tổ chức của riêng mình. Tôi t ự khấu trừ những khoảng chi phí và chi tr ả cho các
khoản thuế của t ổ chức đó. Tôi có nhiều t ấm th ẻ tín dụng khác nhau cho b ản thân và cho
cả tổ chức nói trên.
Nếu chúng ta cân nh ắc đến bản thân như một đoàn thể , nó sẽ giữ cho ta nh ững
khoảng cách lành m ạnh v ề bản thân. Chúng ta ít tính ch ủ quan hơn, không câu nệ những
lặt vặt cá nhân. Máu l ạnh hơn, và đ ánh giá món hàng c ủa mình đầy tính xác th ực. Đôi khi,
như Joe Blow phiên bản chính mình, tôi cư xử quá dễ dãi để ti ếp c ận bên ngoài. Nhưng
với cương vị đoàn thể Joe Blow, tôi còn có th ể đi dắt khách cho b ản thân. Tôi không còn
là tôi nữa. Tôi là T ổ chức liên hợp Tôi.
Tôi là một kẻ chuyên nghiệp.
 CON NGỰA VẪN CỨ TIẾN LÊN

T ại sao Sự Kháng Cự lại chịu nhún nhường khi ta tr ở nên chuyên nghi ệp? Bởi Sự
Kháng Cự chỉ là một kẻ bắt nạt. Nó không có điể m mạnh, với nguồn năng
lượng chính vớt vát từ nỗi sợ của chúng ta. K ẻ bắt nạt sẽ lùi bước khi những
đứa còi cọc ngu đần nhất khẳng định chỗ đứng của mình.
Cốt lõi c ủa ph ẩm ch ất chuyên nghiệp đứng đằng sau công việc và những yêu cầu
công việc. Những chiến binh Sparta c ổ xưa kiểm soát chính mình khi đố i mặt v ới kẻ thù,
bất c ứ k ẻ thù vô danh hay vô di ện nào. Nói cách khác, h ọ tin tưởng r ằng nếu h ọ d ốc s ức
vì nhiệm vụ của mình thì không m ột thế lực nào trên Trái Đất có thể ch ống lại h ọ. Trong
bộ phim Cuộc Truy Lùng, John Wayne và Jeffrey Hunter c ạnh tranh vị trí đứng đầu, xuất
hiện nhân vật Scar bắt cóc một người họ hàng của họ thủ vai bởi Natalie Wood. Winter
đưa tay ngăn cản, nhưng nhân vậ t c ủa Wayne là Ethan Edwards, l ại tr ở nên chùng bước.
Anh ta quay lại con đường mòn, anh dám ch ắc, không sớm thì muộn, kẻ trốn ch ạy cũng
sẽ mất cảnh giác mà thôi.

ETHAN

Dường như anh ta không bao giờ nh ận ra rằng ngựa r ồi s ẽ c ứ ti ến lên phía trướ c.
Chúng ta sẽ tìm thấy họ, tôi hứa với anh điều đó. Chắc như vòng quay củ a Trái
Đất.

Người chuyên nghiệp cứ thế mà tiến lên. Anh đánh bại Sự Kháng Cự trong cuộc
chơi của riêng mình b ằng cách kiên quyết và cứng rắn hơn nó.
 CHẲNG CÓ GÌ BÍ ẤN

C
hẳng có điề u gì thần bí xung quanh chuy ện trở nên chuyên nghiệp. Đó là quyết
định được mang đế n t ừ những hành động c ủa khao khát. Chúng ta thay đổi để
nhìn nhận con người mình như mộ t tay chuyên nghi ệp. Chỉ đơn giản vậy thôi.
 QUYỂN BA

VƯỢT XA SỰ KHÁNG CỰ
Tầm cao mới
“Bổn phận hàng đầu là thành tâm hướng đế n thánh thần, c ầu mong sự thông thái, l ời hay
ý đẹp và k ỳ tích để tạo ra những chiến công khiến người hài lòng, nh ững chiến công đem
đến cho bản thân, bằng hữu và quê hương sự yêu thương, thuận lợi may mắn ngập tràn và
những chiến thắng vinh quang.”

- Xenophon,
Tư lệnh kỵ binh
 LÝ THUYẾT VỀ NHỮNG THIÊN THẦN

C
ác chương tiếp theo bàn về những tác động huyền bí vô hình góp ph ần hỗ trợ
và nâng đỡ chúng ta trong cu ộc hành trình tìm đế n chính mình. Tôi d ự định sẽ
sử dụng những cụm từ như: nàng thơ và thiên thầ n .

Điều này có gây b ất tiện cho bạn không?

Nếu có, bạn có thể nghĩ đến hàm ý các thiên th ần theo khía cạnh lý thuyết. Hãy
xem những tác động này huyền ảo, không thể chạm đến được như trọng lực. Có khi họ lại
đúng như vậ y. Không khó để tin vào điề u này phải không, rằng thế lực trên hiện hữu
trong mỗi hạt giống được gieo mầm và phát tri ển dần? Hay bên trong m ỗi con mèo, mỗi
con lừa là những bản năng thôi thúc chúng chạ y tới, chơi đùa và nhậ n biết.

Cũng như Sự Kháng Cự có thể được gợi nhắc đến như một con người (tôi có đề
cập rằng Sự Kháng Cự “ưa thích” rất rất nhiều hay “căm ghét” cũng rất rất nhiều lần), nó
còn được nhìn nhận như một tác động tự nhiên trừu tượng chẳng khác gì nhi ệt lực học
hay sự phân rã phân t ử.

Tương tự, tiếng gọi của sự phát triển cũng được định nghĩa như nhữ ng yếu tố chủ
quan (một vị thần hay một thiên tài, m ột thiên thần hay một nàng thơ), tự a tiến trình biến
đổi của sao Kim hay nh ững cơn thủ y triều gợn sóng. Dù sao đi nữa, cách hiểu nào cũng
đều hướng đế n những hàm ý chung mi ễn là chúng ta c ảm thấy thoải mái khi ti ếp nhận.
Nhưng nếu hàm ý của nó quá sâu xa và v ẫn gây cản trở, hãy nghĩ đến nó như một “tài
năng” đã được lập trình vào bộ gen của bạn thông qua sự tiến hóa.

Điểm mấu chốt ở đây mà tôi vẫn đang hướng đến, đó là tồn tại những tác động mà
ta có thể coi là đồng minh.
 Nếu Sự Kháng Cự là tác động ngăn cản chúng ta tr ở thành những người mà ta
được sinh ra để hướng đến thì cân bằng và đối nghịch là những năng lượng chống lại nó.
Những năng lượng đó là đồ ng mình và các thiên s ứ của ta.
 TIẾP CẬN SỰ HUYỀN BÍ

T ại sao tôi l ại nhấn mạnh rất nhiều về phẩm chất chuyên nghi ệp trong các
chương trước? Bởi vì điề u quan trọng nhất về nghệ thuật là sự hành động.
Không có điề u gì gây ảnh hưởng bằng việc ngồi xuống mỗi ngày và c ố gắng.
Tại sao điều này lại quan trọng?

Bởi vì khi chúng ta ng ồi xuống mỗi ngày và ti ếp tục mài dũa, những điề u thần bí
sẽ xảy ra. Đưa một quá trình vào qu ỹ đạo chắc chắn và hiệu quả thì thiên đườ ng sẽ rộng
mở. Những yếu tố vô hình hiện hữu trong hành động lại củng cố một cách th ần kì cho
mục đích của chúng ta.

Đây lại là một bí mật khác chỉ những nghệ sĩ thực thụ mới biết mà những người
muốn trở thành nhà văn thì không. Khi chúng ta ngồ i xuống mỗi ngày và làm vi ệc, năng
lượng liền phong tỏa xung quanh. Nàng thơ cả m hứng để ý đến nỗ lực ta gây dựng. Nàng
chấp nhận nó. Chúng ta nh ận được sự ủng hộ từ nàng. Khi ngồi xuống và làm vi ệc, chúng
ta dần trở thành một thanh nhiễm từ thu hút nhi ều mảnh sắt. Ý tưở ng nảy sinh. Sự nhìn
thấu thông suốt dần.

Cũng như Sự Kháng Cự có tầm ảnh hưởng từ địa ngục, sức sáng tạo cũng định
hình được chỗ đứng của nó trên thiên đàng. Nó không chỉ là một nhân chứng mà còn là
một đồng minh hăng hái và nhiệt thành.

Cái phẩm chất chuyên nghiệp mà tôi gọi tên có th ể được nhiều người khác hiểu
như Chuẩn Mực của Nghệ Sĩ hay Hướng Đi của Chiến Binh. Nó là thái độ của bản ngã
và phụng sự. Những Hiệp Sĩ Bàn Tròn thì thuầ n khiết và khiêm nhườ ng song họ vẫn
chưa thể đối chọi với những con rồng.

Chúng ta cũng đang phải đố i mặt với những con rồng, những con quái vật đang
khè lửa bên trong tâm hồn ta. Đó là đối tượ ng mà ta phải chiến đấu quật cường và đầy
mưu mẹo để có thể với tay đến kho tàng của cái tôi ti ềm ẩn, giải phóng những tinh túy
mà Chúa định sẵn cho mỗi con người cũng như tìm ra câu trả lời về sứ mệnh khi sinh ra
của mỗi cá nhân.
 KÊU GỌI NIỀM CẢM HỨNG

L ời trích dẫn từ nhà sử học Xenophon mở đầu cho phần này đến từ một cuốn
sách nhỏ có tên Tư lệnh k ỵ binh, được các chi ến binh nổi ti ếng và các sử gia sử
dụng để ch ỉ d ẫn cho những thanh niên tr ẻ, nh ững người có khao khát tr ở thành
một ph ần c ủa binh đoàn Athena. Ông chỉ ra rằng, nhiệm vụ trước nh ất c ủa người tư lệ nh
là toàn tâm toàn ý ph ụng sự chúa trời và khẩn cầu sự trợ giúp.
Tôi cũng làm điều tương tự. Trướ c khi ng ồi xuống làm việc, tôi luôn c ầu nguyện và nói
lớn những lời cầu nguyện đó với một sự nghiêm túc tuyệt đối. Sau đó, tôi mớ i bắt tay vào
các công việc.
Trong những năm tháng cuối c ủa m ốc tu ổi 20, tôi có thuê m ột căn nhà nhỏ ở B ắc
California; đến đó để hoàn thành cu ốn tiểu thuyết hay cố gắng đến chết để hoàn thành nó.
Cũng cùng thời điểm này, tôi đã phá hỏ ng cuộc hôn nhân với người phụ nữ mình yêu
bằng c ả trái tim, b ị th ổi bay mất hai sự nghiệp, bla bla,…, tấ t cả những chuyện đó xả y ra
cũng bởi (lúc đó tôi không hề có một ý niệm gì về nó cả) tôi không th ể kh ống chế được
Sự Kháng Cự. Tôi đã viết được chín phần mười một cuốn tiểu thuyết và đến 99% một
cuốn khác trước khi quăng thẳ ng chúng vào sọt rác. Tôi đã không thể hoàn thành. Chẳng
có một nghị l ực nào cả. Trước s ự vây hãm của S ự Kháng Cự, tôi trở thành n ạn nhân của
mọi tội lỗi, xấu xa, điên cuồ ng, bạn có thể kể tên những thứ tôi đã đề cập trước đây,
chúng đều chẳng đi đến đâu, và cuối cùng bị gột sạch trong cái x ứ California đầ y hiu
quạnh này, với chiếc Chevy, con mèo Mo, và món đồ cổ Smith-Corona.

Một gã tên là Paul Rink s ống ở cuối con đường. Nhìn ông ta như thể bước ra từ
quyển hồi kí của Henry Miller. Paul là m ột nhà văn và ông sống trong chiếc lều “Con Cá
Voi” của mình. Tôi thườ ng hay có những buổi cà phê với Paul và được ông khai sáng về
những kiểu nhà văn mà trướ c gi ờ tôi chưa từng biết đến. Ông thuyết gi ảng về tính tự kỉ
luật, s ự c ống hiến và những m ặt x ấu c ủa th ị trường bây giờ. Nhưng trên hết, ông chia s ẻ
lời c ầu nguyện của mình, L ời C ầu Kh ẩn Nàng Thơ từ Odyssey của Homer theo b ản dịch
của T.E.Lawrence. Paul đánh chữ lời cầu nguyện đó trên chiếc máy Remington th ậm-chí-
còn-cổ-xưa-hơn-nhiều so với cái của tôi. Tôi v ẫn còn giữ t ờ gi ấy này. Giờ đây nó đã ngả
vàng và nứt nẻ đến độ chỉ cần thổi nhẹ một cái là tan bi ến thành tro b ụi.

Trong căn nhà nhỏ đó, tôi không có TV. Tôi chưa bao giờ đọc một tờ báo hay đế n
một r ạp chi ếu phim nào. Tôi ch ỉ đơn thuần là làm vi ệc. M ột chiều n ọ, khi đang sáng tác
trong phòng ngủ thì tôi nghe đài radio bên nhà hàng xóm phát sang. Ai đó vớ i gi ọng nói
lớn đang diễ n thuyết “… để giữ gìn, bảo vệ và bào chữa cho Quốc Hội Hoa Kỳ.” Tôi liền
chạy ra. Cái gì đang diễ n ra vậy? “Anh không nghe thấ y à? Nixon từ chức rồi; Họ đã
chọn ra một gã mới.”

Tôi đã hoàn toàn bỏ lỡ vụ Watergate 4.

Tôi đã xác định là tiếp tục công việc. Tôi đã thất bại quá nhiều, và gây ra quá
nhiều tổn thương đế n bản thân cũng như những người mình yêu quý, đế n nỗi mà tôi có
cảm giác n ếu lần này lại đổ vỡ, tôi sẽ treo cổ luôn cho xong. Khi đó tôi chẳ ng biết đến cái
khái niệm g ọi là Sự Kháng Cự. Không có ai ch ỉ ra cho tôi điều này. Dù sao tôi cũng đã
kinh qua rồi, một c ảm giác khó mà rơi vào quên lãng. Tôi trả i nghiệm nó như một sự bắt
buộc phải tự hủy hoại mình. Tôi không th ể hoàn thành nh ững cái đã bắt đầ u. Càng tiến
đến gần nó, tôi càng có nhi ều cách khác nhau để làm hỏng. Tôi đã làm việ c tròn 26 tháng,
chỉ nh ận hai chỉ định v ề di cư lao động t ại bang Washington, và cu ối cùng thì trong m ột
ngày nọ, tôi lật đến trang cuối cùng và đánh dòng chữ :

KẾT THÚC.

Tôi đã chưa bao giờ tìm một ai đó để bán cu ốn sách này. Và cũng không cho cuố n
sách tiếp theo. Đã 10 năm kể từ ngày tôi nh ận được tấm séc đầu tiên cho th ứ mà mình
viết và 10 năm tiếp theo trước khi cuốn tiểu thuyết, Huyền thoại Bagger Vance được xuất
bản thật sự. Nhưng cái khoả nh khắc của bước đột phá đầu tiên để tôi có th ể tự hào nói lên

4
Một vụ bê bối chính tr ị tại Hoa Kỳ từ 1972 đến 1974.
cụm từ KẾT THÚC đó quả nhiên r ất tuyệt vời. Không một ai biết tôi đã hoàn thành.
Chẳng ai quan tâm c ả. Nhưng tôi biế t. Cảm giác này c ứ như thể con rồng mà tôi đã chiế n
đấu trong suốt cuộc đời mình nay đã ngã xuống dướ i chân mình và thoi thóp gượng lại
những hơi thở cuối cùng.

Yên nghỉ nhé, con m ẹ chết tiệt.

Sáng hôm sau, tôi đi uố ng cà phê cùng Paul và k ể rằng tôi đã hoàn thành rồ i.
“Chúc mừng cậu,” ông ấy nói mà không ngướ c mắt nhìn. “Hãy bắt đầu một cuốn khác
hôm nay nhé.”
 KÊU GỌI NIỀM CẢM HỨNG,

PHẦN HAI

T rước khi quen biết Paul, tôi chưa hề nghe qua đến Các Nàng Thơ lầ n nào. Ông
ấy đã khai sáng cho tôi v ề h ọ. Các Nàng Thơ là chín chị em ruột, những người
con gái c ủa th ần D ớt và Mnemosyne, mang ý nghĩa “kí ức.” Họ tên lần lượt là
Clio, Erato, Thalia, Terpsichore, Calliope, Polyhymnia, Euterpe, Melpomene, và Urania.
Nhiệm vụ của họ là truyền cảm hứng cho các nghệ sĩ. Mỗi Nàng Thơ chị u trách nhiệm về
một phân vùng nghệ thuật khác nhau. Ở New Orleans có m ột khu phố với các con đường
đều được lấy tên từ Các Nàng Thơ. Tôi có số ng ở đó một l ần và cũng chẳng hiểu nổi; tôi
cứ nghĩ đó là mấ y cái tên kì d ị.
Người Hi Lạp hiểu rõ sự thần bí bằng việc nhân cách hóa nó lên. La Mã c ổ đại
nắm bắt những năng lực sơ khai đầ y quyền năng của thế giới. Để có thể đến gần với
những năng lực này, họ gán lên chúng nh ững hình hài gương mặt con ngườ i. H ọ g ọi tên
những thế lực đó là thầ n Dớt, thần Apollo, thần Aphrodite. Bộ tộc da đỏ cảm thấu những
điều thần bí tương tự song diễn t ả chúng theo những hình thái linh v ật – Linh Thú Gấu,
Sứ Giả Diều Hâu, Sói Ranh Mãnh.
Tổ tiên của chúng ta nh ận thức rất sắc sảo về các thế lực và năng lượng này, chúng
không hiện hữu ở thế giới vật chất này mà t ồn tại ở một chân trời khác cao quý và đầ y
thần bí hơn. Họ đã tin tưởng những gì về cái hiện thực cao hơn kia?
Thứ nhất, họ cho rằng cái ch ết không hề tồn tại ở đó. Các vị thần đều bất tử.
Các vị thần, mặc dù không giống như loài người, nhưng có vô vàn quyền năng.
Thách thức ý chí c ủa họ là một điều vô cùng phù phiếm. Hành xử cao ngạo chống lại
thiên đàng đồng nghĩa vớ i việc nhận những cú giáng tai ương.
 Thời gian và không gian thì bi ểu thị cho những hình thái luôn bi ến đổi c ủa chiều
cao hơn này. Các vị th ần du ngoại “nhanh như suy nghĩ.” Một vài trong s ố họ còn có thể
thấy được tương lai, và mặc dù nhà soạn kịch Agathon đã kể,

Con người đơn độ c khước từ Chúa:

khả năng làm lại quá khứ

Những người b ất t ử có thể chơi đùa với th ời gian, cũng như chính chúng ta có lẽ ,
thỉnh thoảng trong những viễn cảnh hay giấc mơ.
Vũ trụ, theo như lòng tin của ngườ i Hi Lạp, thì không có gì khác biệt. Các vị thần
hứng thú với những mối quan hệ giữa người với người, và can thi ệp vào khi t ốt đẹp cũng
như ôm đau như ý muốn của chúng ta.
Theo cách nhìn đương thời, những ý niệm ở trên gây mê m ẩn nhưng lại hết sức
phi lý. Có phải không? Vậy bạn hãy trả lời câu hỏi này. Hamlet đế n từ đâu? Đền
Parthenon bắt nguồn từ đâu? Bức tranh Nude Descending a Staircase xu ất phát từ nơi
nào?
 KINH THÁNH CỦA KẺ MƠ MỘNG

Sự vĩnh hằng len lỏi trong tình yêu v ới sức sáng tạo của thời gian.
- William Blake

T ôi biết nhà thơ mơ mộng William Blake là m ột trong những hiện thân điên rồ
của tạo hóa – những con người uyên bác có kh ả năng ngược dòng thời gian đến
những tầng thời đại sững sờ đẹp đẽ, và quay trở lại thực tại để sẻ chia những
trải nghiệm kỳ thú qua những ý thơ.
Chúng ta có nên c ố gắng phân tích câu thơ ở trên không nhỉ?
Điều Blacke ám ch ỉ khi nói đến “Sự vĩnh hằng”, tôi nghĩ, phạ m vi hàm ý r ộng hơn
hẳn so với bản chất th ật của nó , đó là hành tinh củ a hi ện thực thiên về những khía cạnh
vật chất mà chúng ta ng ụ tại. Trong “sự vĩnh hằng”, không có cái khái ni ệm gọi là thời
gian (hay cú pháp s ử dụng từ ngữ của Black không phân bi ệt nó từ “sự vĩnh hằng”) và có
lẽ cũng chẳng có cái g ọi là không gian. Hành tinh này có l ẽ được ng
n gự tr ị b ởi nh ững loài
sinh vật cao c ấp hơn. Hay đơn thuần, đó là hành tinh củ a những linh hồn và nhận thức
thuần khiết. Dù là dạng nào, thì theo cách nói c ủa Black, nó đề u có khả năng “rơi vào
trạng thái yêu.”
Nếu có sinh vật t ồn t ại trên hành tinh này, tôi ch ắc ch ắc Blake ám ch ỉ r ằng h ọ vô
hình. Họ không có thể xác, nhưng có sự kết nối với giới hạn của thời gian mà chúng ta
đang sống. Những vị thần hay linh hồn đó bị lôi cuốn vào chiều sâu này. Họ trở nên hứng
thú với nó.
“Sự vĩnh hằng len lỏi bên trong tình yêu v ới sự sáng tạo của thời gian” có nghĩa là,
theo tôi, bằng cách nào đó, nhữ ng sinh vật trên quả c ầu r ộng l ớn này (hay b ản thân Trái
Đất một cách trừu tượng) tận hưởng niềm vui thích t ừ những gì chúng ta – loài người có
sự sống hạn định sản sinh vào sự tồn tại tự nhiên trong thế giới vật chất của mình.
Nó có th ể vượt quá giới hạn của mình, nhưng những sinh vật này tận hưởng trong
“sự sáng tạo của thời gian”, phải chăng họ không thể thúc đẩy chúng ta s ản sinh thêm cho
mình? Nếu đúng như vậy thì hình tượ ng niềm c ảm hứng thì thầm bên tai người nghệ sĩ
khá là đúng.
Sự vô tận có kết nối với sự định hạn trong thời gian.
Bằng hình mẫu của Blake, tôi hi ểu nó thế này, như thể bản giao hưởng số 5 đã
được đình hình trước đó trong quả địa cầu ở bậc cao kia, trước cả khi Beethoven ng ồi
xuống và chơi điệu dah-dah-dah-DUM. Mấu chốt ở đây: công việc chỉ hiện hữu ở dạng
tiềm tàng, chính xác là như vậy. Đó chưa hẳ n là âm nh ạc. Bạn không thể chơi điệu đó, và
cũng chẳng thể nghe nó.
Nó cần một ai đó, cầ n một v ật chất cụ th ể, một con người, m ột nghệ sĩ (chính xác
hơn là một tài năng, theo hàm nghĩa Latin là “tâm trí” hay “linh hồ n s ống động”) để biến
nó trở nên hữu hình trong th ế giới này. Do vậy, một Nàng Thơ thủ thỉ niềm cảm hứng
bên tai Beethoven. Có l ẽ, cô nàng còn th ủ thủ bên tai hàng tri ệu người khác. Nhưng
không ai nghe cả, chỉ duy có Beethoven.
Ông sáng tác nên Bản giao hưởng số 5, một “sự sáng tạo của thời gian,” để “sự
vĩnh hằng” có thể “len lỏi tình yêu vào.”
Sự vĩnh hằng, chúng ta có hi ểu về ý niệm này với nhận thức thuần khiết và tinh
thông sâu rộng như của Chúa, hoặc chúng ta nghĩ đến nó như nhữ ng sinh vật, những vị
thần, linh hồn, hay một hi ện thân nào đó – “nó” hay “họ”, không biế t b ằng cách nào mà
khi lắng nghe thứ âm nhạc trần tục của Trái Đất, lại cảm thấy hứng thú và đầ y niềm vui.
Nói c ách khác, Black đồng quan điể m v ới người Hi Lạp c ổ đại. Chúa trời là có thật. H ọ
thâm nhập vào hành tinh trần tục của chúng ta.
Tôi hiểu Xenophon theo ý c ủa ông; trước khi ngồi xu ống làm vi ệc, tôi sẽ dành ra
vài phút để trân trọng Năng lượng vô hình này, thứ năng lượng có thể định hình và cũng
có thể vật ngã tôi.
 ĐIỀU KÌ DIỆU CỦA BƯỚC KHỞI ĐẦU

B ạn đã xem Đôi cánh khát vọ ng, một b ộ phim của Wim Wenders nói v ề nh ững
thiên thần xung quanh chúng ta chưa? (Thành phố của những thiên thần do
Meg Ryan và Nicolas Cage là phiên b ản của M ỹ). Tôi tin điều đó, Tôi tin rằ ng
ngoài kia có các thiên th ần. Họ ở đây, chỉ là chúng ta không th ể thấy.
Các thiên th ần phụng sự cho Chúa tr ời. Nhiệm vụ của họ là giúp đỡ chúng ta.
Thức t ỉnh và để chúng ta t ự v ấp ngã, tự đứng lên. Thuyết Kabbalah mô t ả các thiên th ần
như những bó đuốc sáng, đạ i di ện cho sự tinh túy và xu ất s ắc. Những người theo thuyết
tin tưởng r ằng trên mỗi chiếc lá là m ột thiên th ần đang gào thét “Lớ n lên! Lớn lên!” Tôi
sẽ đi xa hơn như thế này. Tôi tin trên ch ặng đường của mỗi con người sẽ có một siêu
thiên thần đang la lớn: “Cố lên! Cố lên!”
Các thiên thần cũng giống như niề m c ảm h ứng. Họ biết đến nh ững thứ mà chúng
ta không. Họ muốn giúp đỡ. Họ đứng ở phía bên kia t ấm gương, la hét để khiến ta chú ý.
Nhưng chúng ta chẳng thể nghe. Chúng ta bị xao lãng quá mức bởi những thứ vụ vặt
nhảm nhí c ủa bản thân mình.
À, nhưng khi chúng ta bắt đầ u.
Khi chúng ta có m ột sự khởi đầu.
Khi chúng ta theo đuổ i một công việc kinh doanh và theo đuổ i tới cùng với nó
trước nỗi sợ hãi đang hiện hữu, một điều tuyệt vời liền xảy đến. Vết nứt xuất hiện trên
màn chắn. Như vết n ứt đầu tiên trên chi ếc v ỏ lúc chú gà con c ố gắng chui ra. Thiên th ần
đóng vai trò như nhữ ng nữ hộ sinh xung quanh ta, h ọ giúp sức khi ta lột xác ra chính
mình, cái tôi hi ện hữu từ ngày ta chào đời, v ới cái định mệnh đã gắn chặt trong tâm trí,
những thói vô thường, và tài năng thiên bẩ m của chúng ta.
Khi có một s ự khởi đầu, chúng ta rẽ bước để nhường đường cho những thiên thần
dảm trách nhiệm vụ của mình. Giờ đây, họ có thể trò chuyện với chúng ta và điề u này
khiến h ọ ph ấn khích. Điều này khiến Chúa mãn nguyện. S ự vĩnh hằng, Như Black đã có
thể bày tỏ, đã mở ra một chiếc cổng đón chào thời gian.
Và chúng ta chính là nó.
 SỰ KÌ DIỆU CỦA VIỆC TIẾP TỤC TIẾN BƯỚC

K hi tôi hoàn thành công vi ệc của một ngày, tôi li ền thẳng tiến đến ngọn đồi cho
một chuyến đi bộ. Tôi mang theo m ột cuộn băng ghi hình để

bắt đầu chuyện trò.

đ ể khi cái tôi bên
ngoài đang trống r ỗng v ới cuộc đi bộ, m ột ph ần khác bên trong s ẽ tr ỗi dậy và

Cụm từ “cái liếc nhìn đểu cáng” ở trang 342… lẽ ra nên là “cái liếc mắt đưa tình.”
Ông lặp lại bản thân ở Chương 21. Câu văn cuố i cùng chẳng khác gì câu văn đoạn
giữa của Chương 7.
Đó là kiểu chuyện trò sẽ xảy ra. Nó xảy đến với tất cả chúng ta, mỗi ngày, mỗi
phút. Những đoạn văn tôi đang viế t bây giờ là những đoạn khiến tôi ức chế hôm qua;
chúng thay th ế cho đoạn mở đầu cụt ngủn, thiếu thuyết phục ở chương này. Tôi đang
định hình một phiên bản khấm khá hơn, và giờ thì ghi âm l ại trong máy.
Cái quá trình t ự tổng duyệt và tự sửa sai này rất thông thường nhưng chúng ta
chẳng bao giờ để ý tới. Song quá trình này chính là một phép màu. Những gợi ý từ nó
thật sự đáng kinh ngạc.
Nhưng ai lại đang làm những cái khâu duyệt bài như thế này? Tác động nào khiến
ta ngập ngừng trước những khâu đó?
Điều gì tạo ra tác động này cũng đang ám chỉ đến cấu trúc tâm lý c ủa ta, đó là, nếu
thiếu đi những n ỗ l ực c ố g ắng hay thậm chí ch ỉ là suy nghĩ, một vài giọng nói trong đầ u
sẽ vụt đến khuyên bảo chúng ta (khuyên b ảo một cách thông minh) v ề những cách chúng
ta cần làm để tiếp tục công việc và cuộc đời của mình? Đó là nhữ ng giọng nói của ai?
Phần mềm nào đang rít lên ken két để ghi lại dung lượng gigabyte, trong khi cái c ốt lõi
trọng tâm của chúng ta đang hoạt động kiểu khác?
Đó có phải những thiên th ần không?
Hay họ là những niềm cảm hứng?
Liệu đó chỉ là sự vô tình?
Cái tôi?
 Dù có là gì đi chăng nữa thì nó thông minh hơn chúng ta. Hơn hẳn là đằ ng khác.
Nó không cần chúng ta mách b ảo ph ải làm những gì. Nó tự mình nỗ l ực. Dường như nó
muốn được làm việc. Nó hưởng thụ điều đó.
Vậy chính xác nó đang làm gì?
Nó đang tổ chức.
Nguyên tắc tổ chức được xây dựng trong t ự nhiên. Bản thân sự hỗn độn cũng
chính là tự tổ chức. Những ngôi sao tìm ki ếm qu ỹ đạo của chúng, những dòng sông tự
tìm đường nối ra biển lớn, tất cả xảy ra một cách hỗn độn.
Giống như Chúa khởi tạo vũ trụ, khi chúng ta kh ởi tạo một cuốn sách, một vở diễn
opera, một khoảng đầu tư kinh doanh mạ o hiểm – những nguyên tắc tương tự sẽ xảy đến.
Kịch b ản phim tự bản chất nó đã có cấu trúc 3 ph ần, b ản giao hưởng chuyển đổi những
hình thái bình thườ ng trở nên sống động, Khoản đầu tư mạo hiểm tìm ra chu ỗi các điều
kiện thuận lợi nhất để đáp ứng thời cuộc. Làm sao chúng ta có nh ững trải nghiệm này?
Bằng việc nảy sinh ra những ý tưởng. Những sự thật ngầm hiểu bộc phát trong đầ u khi
chúng ta cạo râu, tắm rửa hay thậm chí, đầy thú vị là khi chúng ta đang làm việ c. Những
người tí hon đằ ng sau chuyện đó thật thông minh. N ếu chúng ta quên điề u gì, họ liền
nhắc nh ở. N ếu chúng ta đang đi chệch hướng, họ tính toán phân tích l ại r ồi kéo chúng ta
quay về.
Chúng ta có th ể rút ra điều gì từ đây?
Rõ ràng trí óc thì đang làm việc, đang độ c lập với nhận thức của chúng ta và đang
xử lý dữ liệu, như thể nó đang ngồi ngay bên c ạnh tách bi ệt hẳn với ta vậy.
Đó là lý do vì sao ngườ i nghệ sĩ thì thườ ng khiêm tốn. Họ biết rằng không phải
chính họ đang thực hiện công việc, họ chỉ đi theo những chỉ dẫn. Đó cũng là lý do vì sao
những người “không sáng tạo” thì không ưa người “sáng tạo.” Bởi những con người này
đang ghen tị. Họ cảm tưởng rằng nghệ sĩ và nhà văn có thể sờ đến được những nguồn
năng lượng và cảm hứng mà bản thân họ họ không thể kết nối tới.
Tất nhiên, điề u này thật vớ vẩn. Chúng ta đều sáng tạo như nhau. Chúng ta đề u có
tâm lý như nhau. Nhữ ng phép màu xuất hi ện trong đầ u chúng ta ngày này qua ngày n ọ,
qua từng giờ từng phút.
 LARGO

độ tuổi hai mươi, tôi có làm lái xe cho m ột công ty có tên là Burton Lines ở

Ở Durham, phía Bắc Carolina. Tôi không gi ỏi mấy về công việc này; thế là con qu ỷ
tự hủy hoại liền thăm dò đế n. Chỉ có may mắn hi hữu lắm mới giúp tôi thoát kh ỏi
cái việc tự giết bản thân hay bất cứ một kẻ nghèo khổ nào lang lang thang trên đườ ng cao
tốc. Đó là một th ời kì khủng hoảng. Tôi khánh ki ệt, v ợ và gia đình ghẻ l ạnh thờ ơ. Đêm
nọ, tôi mơ thấ y:

Tôi là một trong những nhân viên tại bến tàu. Chỉ có một con tàu
còn đậu tại vùng nước nông. Nó vẫn đang cố định tại vị trí đó,
nhưng bỗng chốc trôi dạt nửa dặm ra bi ển. Mọi thủy thủ đều hiểu
rõ cái tình tr ạng toáng loạn lúc đó, ai nấy cũng đều lo lắng triền miên
không dứt. Chỉ duy có một người là trung sĩ hải quân với biệt danh
“Largo”. Trong giấc mơ, dường như đây là cái tên ngầ u nhất mà một
người có thể có. Largo. Tôi thích cái tên này. Largo là m ột trong
những hạ sĩ quan nòng cốt tựa như nhân vật Warden trong bộ phim
Từ đây cho đến Vô Tận. Kẻ duy nhất trên tàu bi ết được chính xác
chuyện gì đang diễn ra, đó là kẻ rắn rỏi lão làng nh ất có thể đưa ra
mọi quyết định và thực sự làm ch ủ tình hình.

Nhưng Largo đang ở đâu? Tôi đang đứng khắc khổ bên cạnh tay
vịn thì thuyền trưởng tiến lại nói chuyện. Ngay cả khi ông đang
hoang mang. Đó là tàu của
c ủa ông, nhưng ông cũng không biế t làm
cách nào để đưa nó quay lạ i chỗ bến. Được nói chuyện với một
con người kì cựu khiến tôi lo l ắng cực kì, và ch ẳng thể nghĩ được
câu nào để nói cho ra h ồn. Thuyền trưởng dường như không chú ý,
ông chỉ bất ngờ quay sang phía tôi và h ỏi, “Giờ chúng ta phải
 làm cái quái gì đây, Largo?”

Tôi tỉnh dậy trong bất thình lình. Tôi là Largo. Tôi chính là gã r ắn rỏi lão làng đó .
Dòng xung điệ n n hư chạy ngang qua đôi tay, tấ t c ả nh ững gì tôi có thể nghĩ là tin tưở ng
vào điều đó.
Giấc mơ này đến từ đâu? Hiển nhiên mục đích của nó là giúp người. Nhưng nó từ
đâu ra nhỉ?
Lại một lần nữa, chúng ta đều những giấc mơ dạng như vậy. Chúng y chang nhau.
Vậy nên cũng như ánh nắng mặt trời, điều đó chẳng làm phai nh ạt đi cái gọi là nhiệm
màu chút nào cả.
Trước khi chuyển đến Bắc Carolina, tôi làm vi ệc cho một mỏ dầu gần vùng Buras
thuộc Louisiana. Tôi s ống trong một căn nhà tồ i tàn với vài con ngườ i nhạt nhẽo. Một gã
nhặt được tờ giấy nói về thiền tại một cửa tiệm sách ở New Orleans; và anh ta d ạy tôi
cách để thiền như thế nào. Tôi đã từ ng hay tạt qua khu vũng này sau giờ làm và luyện tập
xem liệu có nghiệm được gì không. Một đêm xả y ra câu chuyện:

Tôi đang ngồi bắt chéo chân thì m ột con diều hâu bay đến
đậu ngang vai mình. Con di ều hâu hòa vào tôi và c ất cánh
bay tiếp, tâm trí tôi trở thành tâm trí nó, đôi tay tôi cũng như
thể trở thành đôi cánh của nó. Cảm giác như thật. Tôi có thể
cảm nhận không khí áp sát vào đôi cánh, vững vàng như khi
quạt mái chèo vào làn nướ c. Sống động như thậ t. Vậy hóa ra
chim thường bay như thế . Tôi nhận ra rằng việc một chú chim
rơi ra khỏi bầu trời là không tưởng; nó chỉ cần vương rộng
đôi cánh, không khí sẽ nâng đỡ như cái cảm giác khi ta dán tay
ta y
vào cửa kính của một chiếc ô tô đang đi chuyển. Tôi khá là ấn
tượng với cảnh tượng đang hình dung trong đầu nhưng chẳ ng
thể lý giải ý nghĩa của nó. Tôi hỏi con diều hâu, Này, tôi ph ải
làm sao để giác ngộ từ điều này? Một giọng nói cất lên (âm th ầm):
 Anh phải học những thứ mà mình nghĩ chẳng có gì, những thứ
nhẹ bỗng như không khí, đó mớ i chính là những nguồn lực sống
động đầy năng lượ ng, có thật và rắn chắn như Trái Đất.

Tôi đã hiểu. Con diều hâu mách b ảo rằng những giấc mơ, viễn c ảnh, những buổi
thiền mà tôi có mà ngày trướ c bị xem thường như ảo tưở ng viễn vông, giờ đây sống động,
vững chãi như mọ i thứ trong cuộc sống thực tế của mình.
Tôi tin con diều hâu. Tôi đã nhận được một thông điệ p. Sao l ại không cơ chứ ? Tôi
đã cảm nhận sự vững vàng của không khí. Tôi bi ết nó đang nói sự thật.
Điều này dẫn chúng ta t ới câu hỏi: Con diều hâu đến từ đâu? Tại sao nó lại xuất
hiện thật đúng lúc để nói những cái tôi đang cần nghe?
Rõ ràng, sự tinh thông vô hình đã tạo ra, đưa nó đến dướ i hình hài một con diều
hâu để tôi có để hiểu rõ những gì nó muốn truyền đạt. Trí tinh thông này đã dìu dắ t tôi từ
lâu. Giữ cho mọi thứ đơn giản. Đưa ra nhữ ng vấn đề rõ ràng và căn bản đến nỗi những ai
cù lần và hay ngái ng ủ như tôi cũng có thể hiểu.
 CUỘC SỐNG VÀ CÁI CHẾT

C
ác b ạn còn nhớ bộ phim Billy Jack do Tom Laughlin th ủ vai không? Bộ phim
và những phần ti ếp theo có kho ảng cách khá xa, song Tom Laughlin v ẫn luôn
góp mặt. Bên cạnh công việc đóng phim, ông còn là một giảng viên, nhà văn và
nhà tâm lý học thuộc trường phái tâm lý c ủa Karl Jung và ông chuyên làm vi ệc với những
bệnh nhân bị chủng đoán ung thư. Tom Laughlin dạ y h ọc và dẫn dắt trong các buổi hội
thảo; đây là một đoạn tôi có nghe được của ông:
Khi một người biết được mình đang bị ung thư giai đoạ n cu ối, m ột s ự thay đổi to
lớn li ền l ấn chiếm lấy tâm lý ông. Ch ỉ m ột lúc trong văn phòng bác sĩ, ông đã nhậ n th ức
được điều gì đang đế n với mình. Những thứ mà m ới 60 giây trước còn đang quan trọ ng
bỗng chốc trở nên vô nghĩa, trong khi những ngườ i và những v ấn đề ông đã bỏ quên từ
lâu nay lại quan trọng tột bậc.
Có lẽ, ông đã nhậ n ra rằng, làm việc vào ngày cu ối tuần cho thương vụ lớn này giờ
chẳng còn mấy c ần thiết. Bây giờ bay dọc đất nước đến bu ổi t ốt nghiệp c ủa cháu trai có
khi lại quan trọng hơn. Có lẽ , tranh giành l ời nói sau cùng trong nh ững trận cãi vả với vợ
không còn là vấn đề cốt yếu nữa. Thay vào đó, có lẽ ông nên tâm s ự rằng bà ấy có ý
nghĩa với ông đến nhườ ng nào và ông yêu bà bi ết bao nhiêu.
Một vài suy nghĩ khác vụt đến ngườ i b ệnh nhân này? Th ế còn những suy nghĩ đó
của ông với âm nhạc thì sao? Điều gì trở thành niềm đam mê khi ông có lần muốn làm
việc với những người vô gia cư và đau ố m? Tại sao những ý nghĩ trong tâm trí đó giờ đây
lại quay về đầy năng lượng và sự sâu sắc đến vậy?
Khi phải đối m ặt v ới cái chết đang ập đến, Tom Laughlin tin tưởng r ằng, mọi gi ả
thiết đều sẽ trở thành câu h ỏi. Cuộc sống chúng ta có ý nghĩa gì? Liệ u chúng ta đã làm
tròn bổn phận v ới s ự s ống? Liệu có những hành động nào cần làm nhưng chúng ta đã bỏ
quên từ lâu? Liệu có quá trễ?
Tom Laughlin đã vẽ ra một biểu đồ tâm lý, hình m ẫu được chuyển tải từ thuyết
trường phái tâm lý c ủa Karl Jung có d ạng như thế này:
 BẢN NGÃ

BẢN CHẤT

VÙNG SIÊU PHÀM

Jung chỉ ra rằng, Bản Ngã là một phần tâm lý mà chúng ta định hình thành “Tôi.”
Trí óc nhận th ức c ủa chúng ta. Đó là bộ não suy nghĩ, lên kế ho ạch, điều hành mọi ho ạt
động thường nhật trong cuộc sống.
Cái Tôi, theo như Jung định nghĩa, là mộ t thực thể tuyệt vời hơn, nó bao gồ m Bản
Ngã nhưng không hòa hợp với Sự vô thức có tập hợp và riêng v ề cá nhân mình. Gi ấc mơ
và những trực giác đến t ừ phần Cái Tôi này. Nguyên b ản c ủa s ự vô thức ng ự tr ị t ại đây.
Jung tin tưở ng rằng, nó là hình kh ối của tâm h ồn.
Tom Laughlin tranh lu ận: Điều gì xảy ra trong khoảnh khắc chúng ta bi ết mình
sắp chết sớm, liệu đó có phải sự thay đổi về bản chất của nhận thức không.
Nó dịch chuyển từ vùng Bản Ngã sang vùng Cái Tôi.
Dưới góc nhìn c ủa Cái Tôi, th ế giới hoàn toàn m ới mẻ. Trong ch ốc lát, chúng ta
phân biệt được những cái thực sự quan trọng. Những mối quan tâm h ỡ hững bị bỏ lại, thế
chỗ là những mối quan tâm sâu s ắc, với góc nhìn đầ y sâu rộng hơn.
Đó là cách mà khám phá c ủa Tom Laughlin đánh bại ung thư. Ông khuyên bệnh
nhân không nên để sự thay đổi đó ảnh hưởng đến tâm lý mà hãy để nó hiện hữu trong
cuộc sống của mình. Ông ủng hộ những người nội trợ tìm lại sự nghiệp ngoài xã hội, thúc
đẩy một doanh nhân quay tr ở về với violon, giúp đỡ một cựu chiến binh Việt Nam viết
nên cuốn tiểu thuyết của mình.
Kì diệu thay, căn bệnh ung thư ngày càng thuyên giả m. Bệnh nhân hồi phục trở lại.
Tom Laughlin t ự hỏi: Có khả thi không khi bệnh tật tự thân nó là h ậu quả gia tăng từ
những hành vi trong đờ i sống? Liệu đời sống tinh thần có ném nh ững cú trả đũa vào
chúng ta dưới hình hài ung thư? Và nếu như vậ y, liệu ta có th ể chữa lành cho b ản thân,
ngay bây gi ờ, bằng việc sống chung với nó?
 BẢN NGÃ VÀ CÁI TÔI

T ôi nghĩ thế này. Các thiên th ần trú ngụ ở vùng Cái Tôi, trong khi S ự Kháng Cự
cư trú tạ i vùng Bản Ngã.
Đây là cuộc chiến giữa hai thế lực này.
Cái Tôi có mong mu ốn sáng tạo, mong muốn gia tăng. Còn Bản Ngã ưa chuộ ng
những thứ trước sau như một.
Vậy Bản Ngã là gì? Bởi đây là cuốn sách c ủa tôi nên tôi s ẽ tự định nghĩa theo
quan điểm của mình.
Bản Ngã là phần tâm lý tin tưở ng vào những thực thể hữu hình.
Nhiệm vụ của Bản Ngã là quan tâm đến những gì thế giới thực tại đang diễn ra.
Đó là một nhiệm vụ quan trọng. Chúng ta không thể nào trải qua một ngày mà thi ếu đi nó.
Nhưng có những thế gi ới khác bên ngoài th ế gi ới thực này, và đó là nơi Bả n Ngã sa vào
những rắc rối.
Đây là những gì Bản Ngã tin tưởng:

1) Cái chết là có th ật. Bản Ngã tin r ằng sự tồn tại của chúng ta được định nghĩa
bằng xương bằng thịt. Khi một cơ thể chết đi, chúng ta cũng không còn tồ n tại.
Không có một cuộc sống nào khác ngoài cu ộc sống này.

2) Thời gian và không gian là hi ện thực. Tương tự, Bản Ngã tin rằng để đi từ A
đến Z, chúng ra ph ải đi qua B, C và D. Để có t ừ b ữa ăn sáng cho đến b ữa ăn tối,
chúng ta phải sống qua nguyên một ngày.

3) Mỗi cá thể thì khác bi ệt và tách bi ệt lẫn nhau. Bản Ngã tin rằng tôi khác bi ệt so
với b ạn. Cặp đôi chúng ta không th ể đồng nhất. Tôi có th ể làm đau bạn nhưng nó
sẽ không khiến tôi bị thương.
 4) Sự bất đồng dễ nhận th ấy với cuộc sống là bản năng tự vệ. Bởi vì sự tồn tại của
chúng ta được tính về mặt sinh học và theo đó, dễ b ị t ổn thương trướ c vô vàn cái
ác, chúng ta hành x ử không sợ hãi trước những việc làm c ủa mình. Bản Ngã tin
rằng những hành động như có con để duy trì nòi gi ống, đạt lấy những thành quả sẽ
trường tồn với thời gian, hay th ắt dây an toàn là nh ững hành động thông minh.

5) Chúa không t ồn tại. Không có một khái ni ệm nào tồn tại ngoại trừ các khái
niệm sinh học và không có nh ững luật lệ nào được áp dụng ngoại trừ những
nguyên tắc của thế giới vật chất.

Đó là những nguyên tắc s ống của B ản Ngã. Chúng là nh ững nguyên tắc b ất di bất
dịch.
Còn đây là những điề u Cái Tôi tin tưởng:

1) Cái chết là ảo ảnh. Linh hồn vẫn duy trì và tr ỗi dậy trước vô số hình thái.

2) Thời gian và không gian là ảo ảnh. Thời gian và không gian ch ỉ hoạt động
trong phạm vi vật lý, và th ậm chí ở đây, cũng đừng ứng dụng vào giấc mơ, viễn cảnh, hay
những cảm xúc mãnh li ệt. Ở những chiều sâu khác, chúng ta d ịch chuyển cái gọi là “suy
nghĩ nhanh chóng” và tồ n tại trong nhiều mặt phức tạp cùng một lúc.

3) Một cá thể đều là m ột. Nếu tôi làm đau bạn, tôi cũng sẽ bị tổn thương.

4) Thứ cảm xúc tối thượng nhất là tình yêu. Liên minh và giúp đỡ qua lại lẫn nhau
là nhu cầu của cuộc sống. Chúng ta hòa h ợp trong vấn đề này.

5) Chúa hiện h ữu ở m ọi nơi. M ọi th ứ đều là Chúa trong nhi ều hình hài. Chúa tr ời
– Vùng siêu phàm mà chúng ta sinh s ống, di chuyển và hòa h ợp. Vô vàn nh ững m ặt c ủa
thực tiễn tồn tại, tất cả đều được tạo ra, duy trì và căng đầ y sức sống bởi linh h ồn của
Chúa.
 TRẢI NGHIỆM CÁI TÔI

B ạn có bao gi ờ tự hỏi tại sao thuật ngữ lóng cho tình tr ạng nhiễm độc lại có
thiên hướng xấu xa không? Say thuốc, sau rượu, vỡ nợ. Bởi vì họ đang bàn
đến Bản Ngã. Chính Bản Ngã đã dẫn đến những tình trạng tiêu cực, đáng
nguyền rủa trên. Chúng ta đập đổ Bản Ngã để tiến về vùng Cái Tôi.
Phần rìa vùng Cái Tôi ch ạm đến Sự Siêu Phàm. Đó là khoả ng rỗng bí ẩn, nguồn
nhiên liệu cho trí tu ệ tinh và nhận thức tinh thông.
Những ước mơ trở thành hiện thực, những ý tưởng nảy sinh đều xuất phát từ vùng
Cái Tôi. Khi thi ền, chúng ta xâm nh ập được đến vùng này. Khi chúng ta ăn chay, cầ u
nguyện, tìm ki ếm những viễn cảnh; thì chúng ta cũng đang tìm kiế m Cái Tôi. Khi th ầy tu
xoay vòng, nhà thi ền sinh tụng kinh, người sùng đạ o cắt đi một phần máu thịt; khi kẻ sám
hối lê lết trăm dặ m, công dân M ỹ đâm xuyên người trong nghi th ức Sun Dance, hay khi
lũ trẻ ngoại ô ngây ng ất nh ảy điên cuồng trong một l ễ hội, tất th ảy họ đều tìm kiếm Cái
Tôi. Khi chúng ta th ận trọng thay đổi nhận thức, chúng ta cũng đang cố gắng tìm kiếm
Cái Tôi của mình. Khi k ẻ say rượu ngã quỵ quên mất bản thân, một gi ọng nói vọng lên
thế này, “Tôi sẽ giúp anh,” đó là giọng nói bắt nguồn từ Cái Tôi của hắn.
Cái Tôi là hi ện thân sâu s ắc nhất của chúng ta.
Cái Tôi hòa h ợp với Chúa.
Cái Tôi không có kh ả năng nói dố i.
Cái Tôi, cũng giống như Sự Siêu Phàm th ấm đẫm trong nó, luôn luôn phát tri ển và
luôn luôn tiến hóa.
Cái Tôi lên ti ếng cho tương lai.
Đó là lý do tạ i sao Bản Ngã căm ghét nó.
Bản Ngã căm ghét Cái Tôi bởi khi đặ t nhận thức vào vùng Cái Tôi, chúng ta đã bỏ
quên Bản Ngã.
Bản Ngã không muốn chúng ta ti ến hóa. Bản Ngã đang làm chủ vỡ diễn. Nó chỉ
ưa thích những thứ như vốn dĩ bả n chất của chúng.
 Bản năng hướng chúng ta đế n với nghệ thuật là sự thúc đẩy tiến hóa, thúc đẩ y học
hỏi, tăng cườ ng và nâng cao nh ận thức của mình. Bản Ngã ghét điều này. Vì chúng ta
càng tỉnh táo bao nhiêu, chúng ta s ẽ chẳng cần đến Bản Ngã bấy nhiêu.
Bản Ngã căm phẫn khi những nhà văn giác ngộ bắt tay vào công vi ệc bên chi ếc
máy đánh chữ.
Bản Ngã căm phẫn khi một người khao khát tr ở thành họa sĩ bước tới khung vẽ
tranh.
Bản Ngã căm phẫn như vậ y vì nó bi ết những tâm trí này đang dầ n thức t ỉnh theo
tiếng gọi, từ một vùng cao quý hơn nhữ ng thứ vật chất và bắt nguồn những những kho
tàng sâu sắc, mạnh mẽ hơn vật chất bình thườ ng.
Bản Ngã không ưa nhà tiên tri và nh ững người nhìn xa trông r ộng vì họ tiên đoán
những chặng đường phía trướ c. Bản Ngã căm ghét Socrates và Dớ t, Luther và Galieo,
Lincoln, JFK và Martin Luther King.
Bản Ngã căm ghét những ngườ i nghệ sĩ vì họ là những người mở đường, mở lối
hướng về tương lai, vì mỗi cá nhân đề u thách th ức, theo cách nói c ủa James Joyce, để
“rèn cho tâm hồn những lương tri chưa từng đượ c tạo ra trên ch ặng đường của mình.”
Những sự tiến hóa như vậy đe dọa đế n cuộc sống của Bản Ngã. Do đó mà nó phản
ứng lại. Nó triệu tập những sự xảo quyệt, hợp thành bè lũ kéo đế n.
Bản Ngã sản sinh ra Sự Kháng Cự và tấn công những người nghệ sĩ giác ngộ.
 NỖI SỢ HÃI

S
ự Kháng Cự ti ếp thêm nhiên li ệu từ n ỗi s ợ hãi. Chúng ta tr ải nghiệm nó như trả i
nghiệm nỗi sợ. Nhưng đó là nỗ i sợ về cái gì?
Nỗi sợ hậu qu ả khi theo đuổ i tiếng gọi trái tim. N ỗi sợ phá sản, nghèo túng, v ỡ
nợ. N ỗi s ợ khi tự mình làm ch ủ, khi chúng ta bỏ cu ộc và bò l ết v ề điểm b ắt đầu. Nỗi s ợ
trở nên ích k ỷ, trở thành những người vợ lăng loàn hay những ngườ i chồng không thủ y
chung; nỗi s ợ khi không đủ kh ả năng nuôi sống gia đình, khi bỏ qua những ước mơ củ a
họ để theo đuổi hoài bão của mình. Nỗi sợ pphhản b ội đồng đội, b ạn bè, những người yêu
quý. Nỗi s ợ th ất b ại. N ỗi s ợ tr ở thành trò cười. N ỗi s ợ b ỏ ngang trườ ng học, huấn luyện,
sự chuẩn bị mà những người thân yêu đã hi sinh quá nhiều để dành lấy cho chúng ta, hay
khi chúng ta làm vi ệc cực nhọc để dành lấy chúng. Nỗi sợ sa ngã; bỏ lỡ quá nhiều thứ mà
ta không thể rút lui, không th ể đảo ngược hay hủy bỏ, và phải sống với những sự lựa
chọn đã rồi đó trong suố t phần đời còn lại. Nỗi sợ điên loạn. Nỗi sợ mất trí. Nỗi sợ cái
chết.
Đó là những nỗi s ợ nghiêm tr ọng. Nhưng chúng không phả i nỗi s ợ th ật sự. Không
phải Trùm c ủa nh ững N ỗi S ợ hay Bà Mẹ c ủa nh ững N ỗi S ợ c ận kề chúng ta đến n ỗi nói
thành lời cũng khó mà tin đượ c.
Nỗi Sợ rằng Chúng Ta S ẽ Thành Công.
Rằng chúng ta có th ể thâm nhập vào những năng lực mà mình khát khao th ầm kín.
Rằng chúng ta có th ể trở thành những người mà cảm nhận sâu sắc trong trái tim
phải là chính chúng ta.
Đây là viễn c ảnh đầy đáng sợ mà một người bình thườ ng có thể phải đối m ặt, b ởi
nó sẽ t ống khứ anh ngay l ập tức (anh tưởng tượ ng) khỏi c ộng đồng đã hằn sâu trong tâm
trí anh từ bao đời nay.
Chúng ta sợ phải khám phá ra r ằng chúng ta còn hơn cả những gì mình nghĩ. Hơn
cả nh ững gì cha m ẹ/con cái/thầy cô nghĩa. Chúng ta sợ r ằng mình thực s ự khao khát cái
tài năng mà giọng nói nhỏ trong đầu vẫn luôn mách b ảo. Rằng chúng ta th ật sự có nghị
lực, lòng kiên nh ẫn, sức chịu đựng. Chúng ta sợ rằng mình đúng thậ t có thể lái thuyền.
giương cờ, tiến đến Mi ền Đất H ứa. Có nỗi s ợ đó bởi vì nếu đúng như vậy. ta đã trở nên
xa lạ với chính con người mình. Ta vượ t rào chắn. Trở thành những con quái thú g ớm
guốc.
Chúng ta biết nếu đi theo những lý tưở ng này, mình c ần phải chứng minh sự giá trị
của nó. Và điều đó đáng sợ đến thất kinh. Cái gì s ẽ trở thành chúng ta? Ta s ẽ đánh mất
bạn bè và gia đình, họ s ẽ không còn nhận ra ta n ữa. Ta chiến th ắng trong đơn độ c, trong
không gian rỗng tuếch, không một ai, một bóng người để dựa dẫm nữa.
Đương nhiên đó chính xác là nhữ ng chuyện s ẽ xảy ra. Nhưng đây là mộ t cái mẹo.
Ta đạt được mục tiêu, nhưng không đơn độc. Thay vào đó, ta trôi dạ t vào kho tàng r ực
sáng, vô tận và không bao gi ờ cạn kiệt của trí tuệ, nhận thức và tình b ằng hữu. Đúng,
chúng ta mất bạn. Nhưng ta cũng tìm thấ y những người bạn, ở nơi mà mình chưa từ ng
nghĩ đến. Và họ là những người bạn tốt hơn, chân thành hơn. Và ta cũng nên tố t và chân
thành như thế với họ.
Bạn có tin tôi không?
 CÁI TÔI ĐÍCH THỰC

B ạn có con cái không?

Nếu có thì b ạn biết rồi đấy, chúng chẳng tự nhiên mới sinh ra mà đã có kinh
nghiệm hay nhận th ức. M ỗi cá nhân đế n th ế gi ới này với nh ững tính cách độ c
đáo và khác biệt. M ỗi đứa tr ẻ là chính b ản thân chúng. Ngay c ả ở những c ặp song sinh,
dẫu có được sinh ra t ừ chính xác một c ặp gen tương đồng thì chúng v ẫn có sự khác biệt
hoàn toàn t ừ ngày đầu tiên xu ất hiện và mãi mãi v ẫn như thế.
Nói cách khác, không ai trong s ố chúng ta được sinh ra như nhữ ng giọt nước
giống nhau và ch ờ đợi thế giới ghi dấu. Thay vào đó, chúng ta xuấ t hiện v ới niềm khao
khát về sự tinh tế và cá nhân hóa b ản thân.
Một cách nghĩ khác nữa là: Chúng ta không đượ c sinh ra với vô vàn nh ững sự lựa
chọn.
Chúng ta không thể trở thành những gì chúng ta mu ốn.
Chúng ta đến thế giới này v ới mỗi s ố phận c ụ thể. Ta có công vi ệc ph ải làm, tiếng
gọi để bước đế n, và một cái tôi để hướng tới. Chúng ta là chính mình t ừ trong cái nôi, và
bị mắc kẹt trong cái nôi này.
Nhiệm vụ của chúng ta trên đờ i không phải định hình bản thân theo m ột hình mẫu
tưởng tượng trong đầ u, mà phải khám phá mình đã là ai và hướng đế n nó.
Nếu sinh ra để vẽ thì bổn phận của ta là tr ở thành họa sĩ.
Nếu sinh ra để nuôi dưỡng và giáo d ục trẻ em thì b ổn phận của chúng ta là tr ở
thành những bà mẹ.
Nếu sinh ra để đấu tranh cho s ự ngu dốt và bất công trên hành tinh thì b ổn phận
của chúng ta là nhìn nh ận ra nó và b ắt tay vào công vi ệc.
 PHÂN VÙNG LÃNH TH Ổ VỚI HỆ THỐNG CẤP BẬC

vương quốc các loài v ật, m ỗi cá thể định nghĩa bản thân chúng bằng m ột trong

Ở hai cách – b ởi th ứ hạng tính theo sự tôn ti tr ật t ự ho ặc s ự k ết n ối của chúng với

lãnh thổ.
Đó là cách mà mỗi cá thể - con người cũng như độ ng vật – đạt l ấy s ự an toàn về
mặt tâm lý c ủa mình. Các cá th ể biết chỗ đứng của nó. Đó là cách thế giới hoạt động.
Ở hai khía c ạnh này, tôn ti tr ật t ự dường như được tự ngầm hiểu v ới nhau. Đây là
yếu tố tự động kích hoạt khi chúng ta còn nh ỏ. Chúng ta hành độ ng tự nhiên theo s ố đông,
theo bè phái mà không nh ận thức nhiều về điều này, chúng ta bi ết ai là con đầu đàn và ai
là con đứng chót. Và ta bi ết được c ả ch ỗ đứng c ủa mình. Dường như chúng ta đị nh hình
bản thân một cách b ản năng, trong phạm vi sân trường, bè lũ hay câu lạ c bộ.
Mãi đến sau này, thườ ng là sau những quá trình giáo d ục nghiêm ng ặt, ta mới b ắt
đầu tìm hiểu về vế phân vùng lãnh th ổ.
Đối với một vài người, điều đó cứ u sống họ.
 ĐỊNH HƯỚNG HỆ THỐNG THỨ BẬC

Đ a số chúng ta định hình bản thân theo th ứ bậc mà không hề nhận thức điều đó.
Khó mà không như vậy. Trườ ng học, quảng cáo, và c ả cái nền văn hóa vật
chất này tập cho ta ngay t ừ thu ở l ọt lòng cái thói quen định nghĩa bả n thân từ
những ý kiến của người khác. Uống cốc bia này và có ngay m ột công việc, nhìn nhận
theo cách đó và mọi người đều sẽ yêu mến bạn.
Rốt cuộc thì hệ thống cấp bậc là gì?
Hollywood là m ột h ệ th ống cấp bậc. Tương tự như Washinton, Phố Wall, và c ả tổ
chức Daughters of the American Revolution.
Trường trung học chính là h ệ thống cấp bậc tiền đề. Và nó thành công; trong cái
ao nhỏ đó, định hướng tôn tri trật tự đã thành công. Đội trưởng độ i cổ vũ biết nơi nào phù
hợp với cô ta, cũng như nhữ ng kẻ ngố trong Câu L ạc Bộ Cờ Vua vậy. Mỗi cá nhân có
chỗ đứng thích hợp của họ. Hệ thống làm việc hiệu quả.
Tuy nhiên, cái định hướng này lại phát sinh v ấn đề. Khi số lượng trở nên quá l ớn,
sẽ có thứ bùng nổ. Một thứ tự bầy đàn chỉ có thể giữ một số lượng gà nhất định. Tại
Massapequa High, bạn s ẽ tìm thấy chỗ đứng c ủa mình. Di chuyển đến Manhattan thì cái
mánh đó chẳng còn tác d ụng. Thành phố New York thì l ại quá lớn để thực hiện chức
năng như một hệ thống cấp bậc. Tương tự như IBM, và bang Michigan. Mỗ i cá nhân
trong đám đông cả m th ấy mình bị lấn át và tr ở nên vô hình. Anh ta b ị nhấm chìm trong
đám đông quá lớn. Anh lạc lối.
Con người chúng ta dường như chị u ảnh hưởng t ừ s ự ti ến hóa trong quá kh ứ, t ức
cảm th ấy thoải mái trong m ột c ộng đồng chỉ kho ảng 20 cho đến 800 ngườ i. Chúng ta có
thể nâng con s ố này lên vài nghìn, th ậm chí 5 nghìn. Nhưng trong mộ t vài khía c ạnh, nó
trở nên quá l ớn. Bộ não chúng ta không th ể lưu trữ nổi quá nhiều khuôn mặt như vậ y. Ta
dịch chuyển không ngừng nghỉ, phơi bày chớ p nhoáng những tấm huy hiệu cho địa vị của
mình (Này, cậu có thích huy hi ệu thủy thủ Lincoln c ủa tôi không?) và t ự hỏi sao chẳng ai
thèm quan tâm.
 Chúng ta đã thâm nhậ p vào Xã Hội Quần Chúng. Hệ thống thứ bậc quá lớn. Nó
không còn hiệu quả như trước nữa.
 NGƯỜI NGHỆ SĨ VÀ HỆ THỐNG THỨ BẬC

Đ
sẽ:
ể một người nghệ sĩ định nghĩa bả n thân theo sự phân bậc là một điều tai hại.
Hãy cùng tìm hi ểu vì sao. Đầu tiên, các b ạn hãy nhìn xem điề u gì xảy ra với
định hướng tôn ti tr ật tự.
Một cá nhân định nghĩa bả n thân b ởi chỗ đứng của mình trong h ệ thống cấp bậc

1) Cạnh tranh đế n cùng với nh ững người khác trong h ệ th ống, mong muốn
nâng hạng bậc của mình bằng cách nâng t ầm hơn những kẻ ở trên, trong khi
trấn giữ vị trí của mình trước những kẻ thấp hơn.

2) Đánh giá hạ nh phúc/ thành công/ thành t ựu bằng thứ hạng c ủa mình trên
bậc thang c ấp, c ảm thấy thỏa mãn nhất khi thứ hạng của mình cao và kh ốn
khổ khi thứ hạng thấp.

3) Hành xử với người khác dựa trên th ứ bậc của họ, loại trừ các yếu tố khác.

4) Đánh giá mỗi bước ti ến c ủa mình bằng hiệu quả nó mang lại vào những
người khác. Anh ta s ẽ hành động, ăn mặc, nói chuyên hay suy nghĩ sao cho
phù hợp với người khác.

Nhưng nghệ sĩ không thể cứ nhìn nét mặt kẻ khác mà đánh giá nỗ lực hay mục tiêu
của mình. Nếu bạn không tin tôi, hãy h ỏi Van Gogh, người cho ra đờ i đầy những tác
phẩm bất hủ và không bao gi ờ phải tìm một người mua trong suốt cuộc đời của mình.
Người nghệ sĩ phải hành động theo sự phân vùng lãnh th ổ. Anh ta phải làm vi ệc vì
lợi ích của chính mình.
 Trong hệ thống cấp bậc, người nghệ sĩ đối mặt với bên ngoài. Khi g ặp gỡ một
người mới, anh ta t ự hỏi bản thân, Người này có th ể làm gì cho mình? Làm th ế nào để
người này nâng cấp chỗ đứng của mình?
Trong hệ thống này, người nghệ sĩ thường ngắm núi này trông núi n ọ. Nơi duy
nhất anh ta không th ể nhìn ra chính l à nơi mà anh ta phải: tiến vào trong.
 ĐỊNH NGHĨA CỦA NGƯỜI VIẾT THUÊ

T ôi học được điều này từ Robert McKee. Ông ấy nói, ngườ i viết thuê là những
nhà văn dự đoán khán giả. Khi một người vi ết thuê ngồi vào bàn làm vi ệc, anh
ta không hỏi b ản thân rằng trái tim mình đang cả m nhận điều gì. Anh ta hỏi th ị
trường đang tìm kiếm điề u gì.
Người viết thuê hạ mình trước người đọc. Anh ta nghĩ mình cao cấp hơn họ . Sự
thật là, anh chàng s ợ họ muốn chết, chính xác hơn, sợ là hàng thật khi đứng trướ c mặt họ,
sợ viết nên những cái mình th ực sự cảm nhận hay tin tưở ng, những cái tự thân anh nghĩ là
thú vị. Anh sợ nó sẽ ch
c hẳng bán được. Do đó, ngườ i vi ết thuê phải đoán trước cái mà th ị
trường muốn, rồi đưa nó cho họ .
Nói cách khác, những người viết thuê sáng tác d ựa trên thứ bậc. Anh ta viết những
gì mình tưởng tượ ng là sẽ được mọi người đón nhậ n. Anh ta ch ẳng tự hỏi mình, Chính tôi
muốn viết cái gì? Tôi nghĩ cái gì là quan trọ ng? Thay vào đó, anh hỏi, Bây giờ cái gì
nóng hổi nhất, Có cái gì để mình kiếm hời không?
Người viết thuê giống như một chính trị gia luôn thăm các bả ng khảo sát trước khi
đảm nhận vi trí. Ông ta là m ột kẻ mị dân đầy lén lút.
 ĐỊNH HƯỚNG PHÂN VÙNG LÃNH THỔ

G
ần khu đồi chỗ tôi có một con sói ba chân. M ọi thùng rác trong khu ph ố đều
thuộc v ề nó. Đó là cách nó đánh dấ u lãnh thổ c ủa mình. Thỉnh thoảng, những
con vật phá đám bốn chân khác c ố g ắng chiếm l ấy lãnh thổ này nhưng chúng
không thể. Trong vùng đất sỡ hữu của con sói, mặc dù nó bị cụt chân song vẫn là bất khả
chiến bại.
Con người chúng ta cũng có nhữ ng vùng lãnh th ổ của riêng mình. Vùng lãnh th ổ
đó thuộc về tâm lý. Lãnh th ổ của Stevie Wonder là chi ếc piano. Của Arnold
Schwarzenegger là phòng t ập thể hình. Khi Bill Gates bước vào khu đậ u xe của
Microsoft, ông ấy đang tiến vào vùng lãnh th ổ. Khi tôi ngồi xuống sáng tác, tôi đang ở
trong lãnh th ổ của chính tôi.
Những yêu cầu của một vùng lãnh thổ là gì?

1) Vùng lãnh th ổ sản sinh phương tiệ n sinh sống. Những đấu thủ chạy đua biết thế
nào là một vùng lãnh thổ. Tương tự như những người leo núi, người đua thuyề n và các
nhà thiền sinh. Nghệ sĩ và các doanh nhân cũng biết vùng lãnh th ổ là gì.

2) Vùng lãnh th ổ nâng đỡ chúng ta mà không c ần đến một lực truyền từ bên ngoài.
Một lãnh th ổ hàm chứa luồng ý kiến phản hồi khép kín. Nhiệm vụ của chúng ta là ra s ức
nỗ lực và yêu thương; vùng lãnh thổ bị cuốn hút bởi những tác động này và g ửi lại chúng
ta những hình thái tốt đẹp tương tự .

3) Vùng lãnh th ổ có yêu sách làm vi ệc m ột mình. Bạn có thể chung nhóm v ới một
đối tác, tập thể hình với một người bạn, nhưng bạn chỉ cần chính bản thân để khai thác s ự
màu mỡ, tiềm năng trong lãnh th ổ của mình.
 4) Vùng lãnh th ổ có yêu sách v ề công việc. Khi Arnold Schwarzenegger vượt qua
một thử thách th ể hình, anh đang ở trong mảnh đất của bản thân. Nhưng những thứ khẳng
định tính chủ quyền của anh lại chính là hàng gi ờ, hàng năm vật vã mồ hôi để thu phục
nó. Lãnh th ổ không cho tặng mà nó trao tr ả lại.

5) Vùng lãnh th ổ trao tr ả lại chính xác nh ững gì b ạn đã bỏ ra. Các vùng lãnh th ổ,
phạm vi thì r ất công bằng. Mỗi éc năng lượng bạn bỏ ra liền chảy hết vào trong tài kho ản
của mình. Lãnh th ổ không bao gi ờ h ạ th ấp giá trị c ủa m ột ai và cũng không bao giờ s ụp
đổ. Khi bạn đặt cọc, bạn sẽ nhận lại, chính xác đế n từng đô la.

Lãnh thổ của bạn là gi?

 NGƯỜI NGHỆ SĨ VÀ LÃNH THỔ

H ành động c ủa sáng tạo thì bắt nguồn từ sự xác định lãnh thổ. Gi ống như một
bà mẹ chuẩn bị chờ đón đứa con chào đời, người nghệ sĩ hay nhà cải cách đề u
mang trong mình sự s ống mới c ủa h ọ. Không ai có th ể giúp họ đón nhận nó.
Và họ cũng không cần những sự hỗ trợ.
Cả người mẹ và nghệ sĩ đều được thượng đế quan sát từ phía trên. S ự thông thái
của tự nhiên biết đâu là thời điể m s ự sống bên trong hé mở một cách toàn di ện. Nó biết
chính xác đến từng nano giây khi nào nh ững xuất hiện những chiếc móng tay nhỏ bé đầu
tiên.
Khi người nghệ sĩ hành động theo sự phân cấp bậc, cô lòng vòng xung quanh
Nàng Thơ Cảm Hứng. Cô đả kích và khiến nàng ta bực mình.
Nghệ sĩ và người mẹ là những phương tiện, không phải là người khởi đầu. Họ
không tạo ra sự s ống m ới mà chỉ là người b ảo b ọc. Đó là lý do tại sao sinh đẻ l ại là một
trải nghiệm khiêm nhường. Ngườ i mẹ vỡ òa vì sung sướng trước điề u kì diệu bé nhỏ trên
tay. Cô biết đứa con đi ra khỏi ngườ i cô chứ không phải từ cô, thông qua cô nhưng không
phải của cô.
Khi những người nghệ sĩ làm việc trong phạm vi của mình, cô tôn sùng chúa tr ời.
Cô hướng mình đế n với thế lực bí ẩn hội t ụ năng lượng cho vũ trụ ấy và khao khát giải
phóng s ự s ống m ới thông qua bản thân. Bằng việc hoàn thành công vi ệc c ủa mình vì lợi
ích của nó, cô toàn tâm toàn ý v ới những thế lực này.
Hãy nhớ, v ới v ị trí là những người nghệ sĩ, chúng ta không biết đế n những thứ vô
giá trị. Chúng ta trau d ồi nó mỗi ngày. Cố gắng dự đoán những bước ti ếp theo của Nàng
Thơ Cảm Hứng giống như cách những người viết thuê dự đoán khán giả của họ là một
cách hạ thấp giá tr ị bản thân với chúa tr ời. Đây chẳng khác nào m ột sự báng bổ và xúc
phạm đến thần thánh.
Thay vào đó, chúng ta hãy tự hỏi bản thân như những bà mẹ ch ờ đón đứa con đầu
lòng. Tôi cảm nhận ra thứ gì đang hình thành bên trong mình? Hãy để tôi dìu d ắt nó, nếu
có thể, vì lợi ích c ủa chính nó ch ứ không phải vì những điều nó có thể làm hay nâng cao
địa vị của tôi.
 SỰ KHÁC BIỆT GIỮA PHÂN VÙNG LÃNH TH Ổ VÀ PHÂN CẤP BẬC

L àm sao để biết nếu định hướng của chúng ta là v ạch ra những phạm vi của mình
hay hành động dựa trên sự phân cấp bậc?
Có một cách, đó là tự hỏi b ản thân. Nếu tôi đang cảm th ấy lo lắng, tôi định sẽ
làm gì? Nếu chúng ta nhấc điện thoại và gọi cho sáu người bạn, từng người từng người
một để được nghe giọng nói của họ và v ững tâm rằng họ vẫn quan tâm đến chúng ta, tức
chúng ta đang hình thành sự phân cấp bậc.
Chúng ta tìm ki ếm những ý kiến tốt từ người khác.
Arnold Schwarzenegger s ẽ làm gì trong m ột ngày quái đản? Anh ta không g ọi cho
những người bạn trí cốt của mình mà ti ến thẳng đến phòng tập thể hình. Anh chẳng quan
tâm nếu nơi này đang trống rỗng, nếu mình đang không cất tiếng nói đến tâm trí. Anh
biết rằng chỉ cần tập thể hình cũng đủ để kéo bản thân tập trung trở lại.
Đó là định hướng đánh dấ u lãnh th ổ.
Sau đây là một bài kiểm tra khác. Khi tham gia b ất k ỳ hoạt động nào, bạn hãy tự
hỏi bản thân: Nếu tôi là ngườ i cuối cùng còn lại trên Trái Đất, liệu tôi có còn làm nó
không?
Nếu chỉ có mình b ạn đơn độc trên hành tinh, định hướ ng về phân cấp bậc sẽ không
còn nghĩa lý gì. Không có ai để gây ấn tượng. Vậy nên, nếu b ạn v ẫn theo đuổi hình thái
này, xin chúc mừng. Bạn đang thự c hiện nó với định hướng phân vùng lãnh th ổ
Nếu Anrnold Scharzenegger là người đàn ông cuối cùng trên Trái Đấ t, anh ta s ẽ
vẫn đến phòng tập. Stevie Wonder s ẽ vẫn luyện các điệu nhạc với chiếc piano. Giá tr ị họ
nhận được đến t ừ chính những hành vi, chứ không phải t ừ ấn tượng mà chúng đem đế n.
Tôi có một người b ạn rất say mê th ời trang. Nếu cô là ngườ i ph ụ n ữ cu ối cùng trên Trái
Đất, h ẳn cô ta s ẽ phóng thẳng t ới c ửa hi ệu Givenchy hay St. Laurent, l ập t ức ti ến vào và
bắt đầu công cuộc ă n tr ộm. Trong trường hợp của cô bạn này, hành vi không ph ải để gây
ấn tượng với kẻ khác. Cô ch ỉ đơn giản là yêu thời trang. Đó là lãnh thổ của cô.
Bây giờ: Chúng ta v ới cương vị là những người nghệ sĩ thì sao?
 Chúng ta thực hi ện công việc c ủa mình như thế nào? Ảnh hưởng b ởi s ự phân cấp
bậc hay phân vùng lãnh th ổ của mình?
Nếu trở nên hoảng loạn, liệu chúng ta có đến đó trướ c?
Nếu chúng ta là nh ững người cuối cùng trên Trái Đấ t, liệu chúng ta v ẫn sẽ xuất
hiện ở phòng thu, buổi diễn tập, phòng thí nghiệm?
 ĐỨC TÍNH QUAN TR ỌNG NHẤT

M ột người từng xin đức vua Leonidas c ủa Sparta ch ỉ ra đức tính quan tr ọng
nhất của một người chiến binh. Ông đáp: “Khinh thườ ng cái ch ết.”
Đối v ới chúng ta, như những người nghệ sĩ, hãy thay thế bằng c ụm
từ “thất b ại”. Khinh thườ ng sự th ất b ại là thói quen quan tr ọng nhất. B ằng việc kìm hãm
sự chú ý của mình đến những hành động và ý nghĩa – nói cách khác, đế n công việc và
những yêu cầu công việc – chúng ta đã chém xo ạc đến những kẻ thù đang xuyên mác
vung giáo kia.
 THÀNH QUẢ LAO ĐỘNG

K hi Krishna hướ ng dẫn cho Arjuna rằng chúng ta có quy ền với lao động của
mình chứ không phải với thành quả của họ, tức anh ta đang khuyên nhủ các
chiến binh hành động theo sự phân vùng ph ạm vi, chứ không phải theo sự
phân cấp bậc. Chúng ta nên làm vi ệc vì sự tận hưởng, yêu thích chứ không phải vì của cải,
sự chú ý hay những tràng pháo tay.
Đến đây, có một cách th ứ ba được đề nghị từ cuốn sách Chúa t ể Kỉ Luật, cách này
nằm ngoài những khái niệm phân cấp bậc hay phân vùng lãnh th ổ. Đó là, làm vi ệc và
cống hiến cho Người. Thực hiện nó như một sự dâng tặng đến Chúa.

Hãy đưa ta sự hành động

Thanh lọc những hi vọng và bản ngã
Trau dồi sự quan tâm đến tâm hồn
Hành động đi và hành động vì ta.

Dù sao đi nữa thì công vi ệc cũng bắt nguồn t ừ Chúa trời. Tại sao không gửi trả nó
lại?
Để lao động theo cách này, văn bả n Bhagavad Gita có nói, chính là m ột d ạng c ủa
thiền và là hình thái t ối cao của sự thành tâm về tinh thần. Tôi tin nó cũng chuẩ n mực và
gần gũi nhất với Hiện Thực Cao Hơn. Trên thự c tế, chúng ta là nh ững nô lệ của Điều
Thần Bí. Chúng ta hi ện diện trên trái đất để trở thành những đặc vụ của Thượng Đế, để
đem lại sự tồn tại cho những thứ vẫn chưa thể tồn tại, nhưng những thứ đó sẽ tồn tại
thông qua chúng ta.
Từng hơi thở, t ừng nhịp đập c ủa chúng ta, m ỗi quá trình ti ến hóa c ủa t ừng t ế bào
đều b ắt nguồn từ Chúa và được duy trì b ởi Người t ừng giây một, cũng như mỗ i s ự sáng
tạo, mỗi phát minh, mỗi vạch nhịp hay mỗi khổ thơ, mỗi suy nghĩ, viễ n cảnh, tưởng
tượng, mỗi thất b ại v ớ v ẩn và đột phá của thiên tài đề u bắt nguồn t ừ trí tinh thông vô t ận
đã hình thành chúng ta và cả vũ trụ trong cả mọi chiều sâu, vượt xa những khoảng trống
rỗng, những vô tận tiềm tàng, những hỗn độn sơ nguyên, nhữ ng cảm hứng. Để thừa nhận
hiện thực này, để lu mờ những bản ngã, để công việc hòa vào chúng ta và t ự do trở về với
nguồn gốc, đó, theo ý kiến của tôi, chân thực như hiện thật đã định.
 CHÂN DUNG NGƯỜI NGHỆ SĨ

C
uối cùng, chúng ta đi đế n tìm hiểu về hình mẫu trong thế giới của người nghệ sĩ.
Đó là hình mẫ u tồn tại ở một hiện thực xa vời khác, nơi ta chẳ ng thể chứng
mình điều gì, nhưng lạ i có thể n ảy sinh sức s ống, công việc và ngh ệ thu ật c ủa
mình. Những hành tinh này đang cố g ắng giao tiếp v ới thế gi ới của chúng ta. Khi Black
ca ngợi r ằng Sự Vĩnh Hằng len lỏi tình yêu với s ức sáng tạo của thời gian, ông đang liên
tưởng đến những hành tinh này với tiềm ẩn thuần khiết. Những tiềm ẩn đó vô hạn, không
bị giam hãm b ởi nơi chốn hay một không gian nào, song có th ể truyền tải những tầm nhìn
đến đây, đến thế giới đã được định hình về không gian và th ời gian của chúng ta.
Người nghệ sĩ là nô lệ của khái niệm đó, của những thiên thần, của Nàng Thơ Cả m
Hứng kia. Kẻ thù của nghệ sĩ lại chính là cái B ản Ngã tầm thường có thể sản sinh Sự
Kháng Cự, s ản sinh ra con r ồng luôn cảnh giác trông gi ữ kho vàng quý giá. Đ ây là lý do
tại sao nghệ sĩ phải trở thành chiến binh, và gi ống như các chiến binh, những người nghệ
sĩ trong suốt bấy lâu nay đã giành đượ c sự khiêm tốn, khiêm nhườ ng. Một vài trong s ố họ
có thể hành xử quá phô trương trong xã hội. Song, khi đượ c ở một mình v ới công việc,
họ l ại tr ở nên mộc mạc, đầy khiêm tốn. Họ bi ết b ản thân mình không ph ải là nguồn sáng
tạo truyền tải đến đời thực. Họ chỉ đang tạo điều kiện và nâng niu chúng. H ọ chính là
những công cụ điêu luyệ n và tự nguyện đến các vị thánh thần mà mình thành tâm ph ụng
sự.
 CUỘC SỐNG NGƯỜI NGHỆ SĨ

B ạn có phải một nhà văn bẩm sinh? Bạn được sinh ra để trở thành họa sĩ, nhà
khoa học, hay một sứ giả của hòa bình? Đến cuối cùng, câu h ỏi chỉ có thể
được trả lời bằng hành động.
Làm hoặc không làm.
Nghĩ theo hướ ng thế này có th ể dễ hiểu. Nếu bạn được sinh ra để ch ữa trị ung thư
hay sáng tác một bản hòa tấu hay mã hóa ph ần mềm mà bạn không làm, b ạn không chỉ
làm tổn thương, mà thậ m chí còn h ủy hoại b ản thân. Bạn khiến con cái t ổn thương. Bạ n
khiến tôi tổn thương. Bạn làm đau hành tinh này.
Bạn xấu hổ trước những thiên sứ đã kề vai sát cánh v ới mình, b ạn căm phẫn
Thượng Đế, Người đã tạ o ra bạn với những món quà độc nhất vô nhị chỉ bạn mới có, với
mục đích duy nhất: đị nh hình mỗi con người v ới những con đường riêng quay tr ở l ại v ới
Chúa.
Công việc sáng tạo không phải hành động ích k ỷ hay lôi kéo s ự chú ý như một
phần của các diễn viên. Đó là món quà đế n thế giới và mỗi sinh vật sinh sống trên thế
giới này. Đừng l ừa d ối chúng tôi b ằng s ự đóng góp của b ạn. Hãy thể hi ện nh ững cái mà
bạn có.
 S T E V E N P R E S S F I E L D là tác gi ả c ủa cuốn sách bán ch ạy trên toàn th ế
giới Huyền Thoại Bagger Vance, C ổng Lửa, Dòng Chảy Chiến Tranh, và Th ời Khắc
Cuối Cùng C ủa Người Amazon. Ông hiện đang sinh sống tại Los Angeles.

Để biết thêm chi ti ết, truy cập www.StevenPressfield.com