T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dali Muhasebe Finansman Bilim Dali

T.C.
MARMARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İŞLETME ANABİLİM DALI
MUHASEBE FİNANSMAN BİLİM DALI
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ AÇISINDAN TÜRKİYE FİNANSAL

RAPORLAMA STANDARTLARI (TFRS) KAPSAMINDA DÜZENLENEN
FİNANSAL TABLOLAR İLE MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL
TEBLİĞİ’NDEKİ (MSUGT) FİNANSAL TABLOLARIN
KARŞILAŞTIRILMASI
Yüksek Lisans Tezi
YASİN CEBECİ
İstanbul, 2014
T.C.
MARMARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İŞLETME ANABİLİM DALI
MUHASEBE FİNANSMAN BİLİM DALI
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ AÇISINDAN TÜRKİYE FİNANSAL

RAPORLAMA STANDARTLARI (TFRS) KAPSAMINDA DÜZENLENEN
FİNANSAL TABLOLAR İLE MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL
TEBLİĞİ’NDEKİ (MSUGT) FİNANSAL TABLOLARIN
KARŞILAŞTIRILMASI
Yüksek Lisans Tezi
YASİN CEBECİ
Danışman: Prof. Dr. GÜRBÜZ GÖKÇEN
İstanbul, 2014
GENEL BİLGİLER
İsim ve Soyadı : Yasin Cebeci
Anabilim Dalı : İşletme
Programı : Muhasebe Finansman
Tez Danışmanı : Prof. Dr. Gürbüz Gökçen
Tez Türü ve Tarihi : Yüksek Lisans – Haziran 2014
Anahtar Kelimeler : Finansal Tablolar, Finansal Tablolar Analizi, Finansal
Raporlama, Türkiye Finansal Raporlama Standartları.
ÖZET
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ AÇISINDAN TÜRKİYE
FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI (TFRS)
KAPSAMINDA DÜZENLENEN FİNANSAL TABLOLAR İLE
MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ’NDEKİ
(MSUGT) FİNANSAL TABLOLARIN KARŞILAŞTIRILMASI
Sermaye birikiminin artmasıyla birlikte özellikle yatırımcıların işletmeler ile

ilgili doğru, güvenilir, şeffaf ve karşılaştırılabilir nitelikteki bilgi ihtiyacının artması,
finansal raporlama ile ilgili ortak bir dilin olmasını gerekli kılmaktadır. Ülkemizde bu
ihtiyacı karşılamaya yönelik Türkiye Finansal Raporlama Standartları’nın yayımlanması
tüm finansal tabloları etkilemiştir. Bu çalışma ile Türkiye Finansal Raporlama
Standartları’na göre düzenlenen finansal tablolar ile Muhasebe Sistemi Uygulama Genel
Tebliği’ndeki finansal tablolar, finansal tablo analizi açısından karşılaştırılmıştır.
Karşılaştırma sonucunda çıkan farklılıkların nedenleri ve finansal tablo analizine etkileri
açıklanmıştır.
GENERAL KNOWLEDGE
Name and Surname : Yasin Cebeci
Field : Business Administration
Programme : Accounting and Finance
Supervisor : Prof. Dr. Gürbüz Gökçen
Degree Awarded and Date : Master – June 2014
Keywords : Financial Statements, Financial Statements
Analysis, Financial Reporting, Türkish
Financial Reporting Standarts.
ABSTRACT
COMPARISON OF THE FINANCIAL STATEMENTS PREPARED

IN ACCORDANCE WİTH TURKISH FINANCIAL REPORTING
STANDARTS (TFRS) AND GENERAL COMMUNIQUE ON
ACCOUNTING SYSTEM APPLICATION (GCASA) IN TERMS OF
FINANCIAL STATEMENT ANALYSIS
With the rise of capital accumulation, increasing in accurate, reliable, transparent

and comparable information needs of investors, especially require a comman language
for financial reporting. In order to meet this need, development of Turkish Financial
Reporting Standards has affected all financial statements in our country. In this study,
financial statements prepared in accordance with Turkish Financial Reporting Standarts
(TFRS) and General Communique On Accounting System Application (GCASA) were
compared. The reasons for the comparison resulting differences and their impacts on
financial statement analysis were examined.
İÇİNDEKİLER
Sayfa No
TABLOLAR LİSTESİ ................................................................................................. VI

ŞEKİLLER LİSTESİ ................................................................................................. VII
KISALTMALAR LİSTESİ ........................................................................................ VII
GİRİŞ…………. .............................................................................................................. 1
1. FİNANSAL TABLOLAR VE FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ ..................... 3

1.1. FİNANSAL TABLO KAVRAMI ........................................................................ 3
1.2. FİNANSAL TABLO ÇEŞİTLERİ ...................................................................... 4
1.2.1. Bilanço .............................................................................................................. 4
1.2.2. Gelir Tablosu .................................................................................................... 6
1.2.3. Satışların Maliyeti Tablosu ............................................................................... 7
1.2.4. Fon Akım Tablosu ............................................................................................ 8
1.2.5. Nakit Akım Tablosu........................................................................................ 10
1.2.6. Kâr Dağıtım Tablosu ...................................................................................... 12
1.2.7. Öz Kaynaklar Değişim Tablosu ...................................................................... 14
1.2.8. Net İşletme Sermayesindeki Değişim Tablosu ............................................... 15
1.3. FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ ................................................................ 17
1.3.1. Amacı .............................................................................................................. 18
1.3.2. Yararları .......................................................................................................... 18
1.3.3. Kullanım Alanları ........................................................................................... 18
1.3.4. Yöntemleri ...................................................................................................... 19
1.3.4.1. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi Yöntemi ................................................ 19
1.3.4.2. Dikey Yüzde Analizi Yöntemi ................................................................. 20
1.3.4.3. Eğilim Yüzdeleri Analizi Yöntemi ........................................................... 20
1.3.4.4. Oranlar Yöntemi ....................................................................................... 22
1.3.4.4.1. Likidite Oranları ................................................................................. 23
1.3.4.4.1.1. Cari Oran....................................................................................... 23
1.3.4.4.1.2. Likidite Oranı ................................................................................ 23
1.3.4.4.1.3. Nakit Oranı ................................................................................... 24
1.3.4.4.1.4. Net İşletme Sermayesinin Satışlara Oranı .................................... 24
1.3.4.4.2. Finansal Yapı Oranları ........................................................................ 25
1.3.4.4.2.1. Borçlanma Oranı ........................................................................... 25
1.3.4.4.2.2. Öz Kaynak Oranı .......................................................................... 26
1.3.4.4.2.3. Borçlanma Katsayısı Oranı ........................................................... 26
1.3.4.4.2.4. Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların Öz Kaynaklara Oranı ............. 26
1.3.4.4.2.5. Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Oranı .............................................. 27
1.3.4.4.2.6. Uzun Vadeli Yabancı Kaynakların Pasiflere Oranı ...................... 27
1.3.4.4.2.7. Duran Varlıkların Öz Kaynaklara Oranı ....................................... 28
I
1.3.4.4.2.8. Duran Varlıkların Sürekli Sermayeye Oranı ................................ 28
1.3.4.4.3. Faaliyet Oranları ................................................................................. 28
1.3.4.4.3.1. Stok Devir Hızı Oranları ............................................................... 29
1.3.4.4.3.2. Alacak Devir Hızı Oranı ............................................................... 30
1.3.4.4.3.3. Aktif Devir Hızı Oranı .................................................................. 31
1.3.4.4.3.4. Net Çalışma Sermayesi Devir Hızı Oranı ..................................... 31
1.3.4.4.3.5. Dönen Varlıklar Devir Hızı Oranı ................................................ 32
1.3.4.4.3.6. Maddi Duran Varlıklar Devir Hızı Oranı ..................................... 32
1.3.4.4.3.7. Öz Kaynak Devir Hızı Oranı ........................................................ 33
1.3.4.4.4. Kârlılık Oranları .................................................................................. 33
1.3.4.4.4.1. Dönem Net Kârının Öz Kaynaklara Oranı ................................... 34
1.3.4.4.4.2. Dönem Kârının Öz Kaynaklara Oranı .......................................... 34
1.3.4.4.4.3. İktisadi Kârlılık Oranı ................................................................... 34
1.3.4.4.4.4. Brüt Satış Kârı Oranı .................................................................... 35
1.3.4.4.4.5. Faaliyet Kârı Oranı ....................................................................... 35
1.3.4.4.4.6. Olağan Kâr Oranı .......................................................................... 35
1.3.4.4.4.7. Dönem Net Kârı Oranı .................................................................. 36
1.3.4.4.4.8. Aktif Kârlılık Oranı ...................................................................... 36
1.3.4.4.4.9. Satışların Maliyeti Oranı ............................................................... 36
1.3.4.4.4.10. Finansman Giderleri Karşılama Oranı ........................................ 37
1.3.4.4.4.11. Borç Servis Oranı........................................................................ 37
1.3.4.4.4.12. Sabit Ödemeleri Karşılama Oranı ............................................... 37
1.3.4.4.5. İşletme Değeri Oranları ...................................................................... 38
1.3.4.4.5.1. Hisse Senedi Başına Kâr Oranı ..................................................... 38
1.3.4.4.5.2. Fiyat – Kazanç Oranı .................................................................... 38
1.3.4.4.5.3. Hisse Senedi Başına Defter Değeri Oranı ..................................... 39
1.3.4.4.5.4. Piyasa Değeri – Defter Değeri Oranı ............................................ 39
1.3.4.4.5.5. Hisse Senedi Başına Dağıtılacak Kâr Oranı ................................. 39
1.3.4.4.5.6. Kâr Payı Verim Oranı ................................................................... 40
2. MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ’NDE YER ALAN

FİNANSAL TABLOLAR............................................................................................. 41
2.1. TEMEL FİNANSAL TABLOLAR ................................................................... 42
2.1.1. Bilanço ............................................................................................................ 43
2.1.1.1. Bilançonun Düzenlenmesi ........................................................................ 43
2.1.1.2. Bilançonun Biçimsel Yapısı ..................................................................... 43
2.1.2. Gelir Tablosu .................................................................................................. 47
2.1.2.1. Gelir Tablosunun Düzenlenmesi .............................................................. 47
2.1.2.2. Gelir Tablosunun Biçimsel Yapısı ............................................................ 47
2.2. EK FİNANSAL TABLOLAR ............................................................................ 50
2.2.1. Satışların Maliyeti Tablosu ............................................................................. 50
2.2.2. Fon Akım Tablosu .......................................................................................... 52
2.2.3. Nakit Akım Tablosu........................................................................................ 54
2.2.4. Kar Dağıtım Tablosu ...................................................................................... 56
2.2.5. Öz Kaynaklar Değişim Tablosu ...................................................................... 58
2.3. FİNANSAL TABLO İLKELERİ ...................................................................... 59
2.3.1 Gelir Tablosu İlkeleri ....................................................................................... 59
II
2.3.2 Bilanço İlkeleri ................................................................................................ 60
2.3.2.1 Varlıklara İlişkin İlkeler ............................................................................. 60
2.3.2.2. Yabancı Kaynaklara İlişkin İlkeler ........................................................... 62
2.3.2.3. Öz Kaynaklara İlişkin İlkeler .................................................................... 63
3. TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARINDA YER ALAN

FİNANSAL TABLOLAR............................................................................................. 64
3.1. KAVRAMSAL ÇERÇEVEDE YER ALAN FİNANSAL TABLOLARA
İLİŞKİN BİLGİLER ...................................................................................... 65
3.1.1. Kapsam ........................................................................................................... 65
3.1.2. Amaç ............................................................................................................... 65
3.1.3. Genel Amaçlı Finansal Raporlama ................................................................. 66
3.1.4. Faydalı Finansal Bilginin Niteliksel Özellikleri ............................................. 67
3.1.5. Finansal Tabloların Unsurlarının Tanımı ....................................................... 67
3.1.6. Finansal Tabloların Unsurlarının Tahakkuk ve Ölçüm Esasları ..................... 68
3.1.7. Sermaye ve Sermayenin Korunması ............................................................... 69
3.2. TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARININ İLK
UYGULAMASI (TFRS-1) ............................................................................. 70
3.2.1. Amaç ............................................................................................................... 70
3.2.2. Kapsam ........................................................................................................... 70
3.2.3. Muhasebeleştirme ve Ölçme ........................................................................... 71
3.2.4. Açıklama ve Sunum ........................................................................................ 72
3.3. TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINDA FİNANSAL
TABLOLARIN SUNULUŞU (TMS-1) ......................................................... 74
3.3.1. Amaç ............................................................................................................... 74
3.3.2. Kapsam ........................................................................................................... 74
3.3.3. Finansal Tablolar ............................................................................................ 75
3.3.3.1. Finansal Durum Tablosu (Bilanço)........................................................... 77
3.3.3.1.1. Dönen Varlıklar ..................................................................................... 78
3.3.3.1.2. Kısa Vadeli Borçlar ............................................................................... 79
3.3.3.1.3. Finansal Durum Tablosunda veya Dipnotlarda Sunulacak Bilgiler ...... 80
3.3.3.2. Kapsamlı Gelir Tablosu ............................................................................ 81
3.3.3.3. Öz Kaynak Değişim Tablosu .................................................................... 84
3.3.3.4. Dipnotlar ................................................................................................... 85
3.4. TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINDA NAKİT AKIŞ
TABLOLARI (TMS-7)................................................................................... 86
3.4.1. Amaç ............................................................................................................... 86
3.4.2. Kapsam ........................................................................................................... 86
3.4.3. Nakit Akış Tablosunun Sunumu ..................................................................... 87
3.4.3.1. İşletme Faaliyetlerinden Nakit Akışları .................................................... 87
3.4.3.2. Yatırım Faaliyetlerinden Nakit Akışları ................................................... 88
3.4.3.3. Finansman Faaliyetlerinden Nakit Akışları .............................................. 89
3.4.3.4. Nakit Akışlarının Netleştirilmesine İlişkin Esaslar .................................. 89
3.4.3.5. Nakit Akış Tablosunun Sunumu İle İlgili Diğer Konular......................... 90
III
4. MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ İLE TÜRKİYE
FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARININ FİNANSAL TABLO
ANALİZİ AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI .................................................... 91
4.1. FİNANSAL TABLOLARIN ŞEKLİ AÇISINDAN ......................................... 91
4.1.1. Finansal Durum Tablosunun (Bilanço) Şekil Açısından Karşılaştırması ....... 92
4.1.2. Kapsamlı Gelir Tablosunun Şekil Açısından Karşılaştırması ........................ 92
4.2. FİNANSAL TABLO KALEMLERİ AÇISINDAN ......................................... 93
4.2.1. Finansal Durum Tablosu (Bilanço)................................................................. 93
4.2.1.1. Nakit Ve Nakit Benzerleri ........................................................................ 93
4.2.1.2. Finansal Yatırımlar ................................................................................... 94
4.2.1.3. Ticari Alacaklar ........................................................................................ 94
4.2.1.4. Ticari Borçlar ............................................................................................ 95
4.2.1.5. Stoklar ....................................................................................................... 96
4.2.1.6. Maddi Duran Varlıklar.............................................................................. 97
4.2.1.7. Maddi Olmayan Duran Varlıklar .............................................................. 98
4.2.1.8. Finansal Borçlar ...................................................................................... 100
4.2.1.9. İlişkili Taraflardan Alacaklar ve Borçlar ................................................ 100
4.2.1.10. Kıdem Tazminatı Karşılıkları ............................................................... 101
4.2.1.11. Öz Kaynaklar ........................................................................................ 101
4.2.1.12. Ertelenen Vergi Varlığı Ve Yükümlülüğü ............................................ 102
4.2.2. Kapsamlı Gelir Tablosu ................................................................................ 103
4.2.2.1. Esas Faaliyet Gelirleri ............................................................................. 103
4.2.2.2. Esas Faaliyet Maliyetleri ........................................................................ 103
4.2.2.3. Faaliyet Giderleri .................................................................................... 104
4.2.2.4. Diğer Faaliyetlerden Gelirler Ve Giderler .............................................. 104
5. UYGULAMA .......................................................................................................... 105

5.1. UYGULAMANIN YÖNTEMİ VE KISITLARI ............................................ 105
5.2. UYGULAMA YAPILAN İŞLETMEYE İLİŞKİN BİLGİLER ................... 105
5.3. İŞLETMENİN MSUGT’NE GÖRE HAZIRLANMIŞ FİNANSAL
TABLOLARININ FİNANSAL ANALİZİ ................................................. 106
5.3.1. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi ................................................................... 112
5.3.2. Dikey Yüzde Analizi .................................................................................... 119
5.3.3. Oran Analizi .................................................................................................. 126
5.4. İŞLETMENİN TFRS’LERE GÖRE HAZIRLANMIŞ FİNANSAL
TABLOLARININ FİNANSAL ANALİZİ ................................................. 131
5.4.1. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi ................................................................... 136
5.4.2. Dikey Yüzde Analizi .................................................................................... 142
5.4.3. Oran Analizi .................................................................................................. 148
5.5. ABC İŞLETMESİNİN MSUGT’NE GÖRE HAZIRLANAN FİNANSAL
TABLOLARI İLE TFRS’LERE GÖRE HAZIRLANMIŞ FİNANSAL
TABLOLARININ FİNANSAL TABLO ANALİZİ AÇISINDAN
KARŞILAŞTIRILMASI .............................................................................. 153
5.5.1. Karşılaştırma Tablolar Analizi Karşılaştırması ............................................ 153
5.5.2. Dikey Yüzde Analizi Karşılaştırması ........................................................... 154
5.5.3. Oran Analizi Karşılaştırması ........................................................................ 155
IV
5.5.4. Karşılaştırma Sonucu Ortaya Çıkan Farkların Başlıca Nedenleri ve Analize
Etkisi ............................................................................................................... 156
SONUÇ. ....................................................................................................................... 160
KAYNAKÇA ............................................................................................................... 162
V
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1.1. Kâr Dağıtım Tablosu .................................................................................... 13

Tablo 1.2. Öz Kaynak Değişim Tablosu ........................................................................ 15
Tablo 1.3. Net İşletme Sermayesi Kaynak ve Kullanımları........................................... 17
Tablo 2.1. Özet Bilanço Tipi .......................................................................................... 44
Tablo 2.2. Ayrıntılı Bilanço Tipi.................................................................................... 45
Tablo 2.3. Özet Gelir Tablosu Tipi ................................................................................ 48
Tablo 2.4. Ayrıntılı Gelir Tablosu Tipi .......................................................................... 49
Tablo 2.5. Satışların Maliyeti Tablosu ........................................................................... 51
Tablo 2.6. Fon Akım Tablosu ........................................................................................ 53
Tablo 2.7. Nakit Akım Tablosu...................................................................................... 55
Tablo 2.8. Kâr Dağıtım Tablosu .................................................................................... 57
Tablo 2.9. Öz Kaynaklar Değişim Tablosu .................................................................... 58
Tablo 3.1. Sermayenin Korunması Kavramı.................................................................. 69
Tablo 3.2. Giderlerin Niteliklerine Göre Sınıflandırılması ............................................ 83
Tablo 3.3. Giderlerin Fonksiyonlarına Göre Sınıflandırılması ...................................... 83
Tablo 4.1. Ertelenmiş Vergilerde Sebep Sonuç İlişkisi .............................................. 102
Tablo 5.1. ABC İşletmesi’nin MSUGT’ne Göre Hazırlanmış 31.12.2012 Tarihli ve
31.12.2013 Tarihli Ayrıntılı Bilançoları ......................................................... 107
Tablo 5.2. ABC İşletmesi’nin MSUGT’ne Göre Hazırlanmış 01.01.2012 - 31.12.2012
Dönemi ve 01.01.2013 - 31.12.2013 Dönemine Ait Gelir Tabloları.............. 111
Tablo 5.3. ABC İşletmesi’nin Bilançolarının Karşılaştırmalı Tablolar Analizi .......... 114
Tablo 5.4. ABC İşletmesi’nin Gelir Tablolarının Karşılaştırmalı Tablolar Analizi .... 118
Tablo 5.5. ABC İşletmesi’nin Bilançolarının Dikey Yüzde Analizi .......................... 121
Tablo 5.6. ABC İşletmesi’nin Gelir Tablolarının Dikey Yüzde Analizi ..................... 125
Tablo 5.7. ABC İşletmesi’nin Oran Analizi................................................................. 128
Tablo 5.8. ABC İşletmesi’nin TFRS’lere Göre Hazırlanmış 31.12.2012 Tarihli ve
31.12.2013 Tarihli Finansal Durum Tabloları ................................................ 132
Tablo 5.9. ABC İşletmesi’nin TFRS’lere Göre Hazırlanmış
01.01.2012 - 31.12.2012 Dönemi ve 01.01.2013 - 31.12.2013
Dönemine Ait Kâr veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir Tabloları ................ 135
Tablo 5.10. ABC İşletmesi’nin Finansal Durum Tablolarının Karşılaştırmalı
Tablolar Analizi .............................................................................................. 138
Tablo 5.11. ABC İşletmesi’nin Kâr veya Zarar ve Kapsamlı Gelir Tablolarının
Karşılaştırmalı Tablolar Analizi ..................................................................... 141
Tablo 5.12. ABC İşletmesi’nin Finansal Durum Tablolarının Dikey Yüzde Analizi .. 144
Tablo 5.13. ABC İşletmesi’nin Kâr veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir
Tablolarının Dikey Yüzde Analizi ................................................................. 147
Tablo 5.14. ABC İşletmesi’nin Oran Analizi............................................................... 150
VI
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil 1.1. İşletmelerde Fon Akışı ..................................................................................... 9

Şekil 4.1. TFRS Kapsamında Stoklarda Değerleme....................................................... 97
KISALTMALAR LİSTESİ
MSUGT : Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği

TFRS : Türkiye Finansal Raporlama Standartları
TMS : Türkiye Muhasebe Standartları
s. : Sayfa
ss. : Sayfa Sayısı
VII
GİRİŞ
Her ülkenin kendi vergi yasaları, muhasebe uygulamalarını ve dolayısıyla

muhasebe uygulamalarının çıktısı olan finansal raporlamayı etkilemektedir. Sermaye
birikiminin artmasıyla birlikte özellikle yatırımcıların işletmeler ile ilgili doğru, güvenilir,
şeffaf ve karşılaştırılabilir nitelikteki bilgi ihtiyacının artması, finansal raporlama ile ilgili
ortak bir dilin olmasını gerekli kılmaktadır.
Bu ihtiyacı karşılamak üzere Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu

tarafından Uluslararası Muhasebe Standartları ve Uluslararası Finansal Raporlama
Standartları yayımlanmıştır. Ülkemizde de bu standartlara entegrasyonu sağlamak için
Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından Türkiye
Muhasebe Standartları ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları yayımlanmıştır.
Finansal tabloların TFRS dikkate alınarak hazırlanması, finansal tablo analizini

de etkileyecektir. Bu çalışmanın amacı, TFRS ve ülkemizdeki yasal düzenleme olan
MSUGT dikkate alınarak hazırlanan finansal tabloların, işletme ile ilgili tarafların karar
almasında önemli bir etken alan finansal tablo analizine etkisini incelemektir.
Buna göre birinci bölümde, finansal tablo kavramı ve finansal tablo çeşitleri
incelenmiştir. Ayrıca finansal analizin amacı, yararları ve finansal analiz yöntemlerine
değinilmiştir. Finansal analiz yöntemleri; karşılaştırmalı tablolar analizi yöntemi, dikey
yüzde analizi yöntemi, eğim yüzdeleri analizi yöntemi ve oranlar yöntemi olmak üzere
dört başlıkta incelenmiştir.
İkinci bölümde, MSUGT’ne yer alan finansal tablolar incelenmiştir. Temel ve

ek finansal tablolar olmak üzere iki grupta incelenen finansal tabloların biçimsel
yapılarına da yer verilmiştir. Finansal tablolar düzenlenirken uyulacak ilkeler
incelenmiştir.
Üçüncü bölümde, TFRS’lerde yer alan finansal tablolar incelenmiştir. Bu

bağlamda finansal tabloları etkileyen Kavramsal Çerçeve, Türkiye Finansal Tablo
Standartlarının İlk Uygulaması (TFRS-1), Türkiye Muhasebe Standartlarında Finansal
Tabloların Sunuluşu (TMS-1), Türkiye Muhasebe Standartlarında Nakit Akış
Tabloları’na (TMS-7) yer verilmiştir.
Dördüncü bölümde, iki farklı düzenlemeye göre raporlanan finansal tablolar

arasındaki farklılıklar şekil ve finansal tablo kalemleri açısından incelenmiştir. Aradaki
farklılıkların finansal tablo analizine ve yorumuna etkileri irdelenmiştir.
Çalışmanın son bölümünde, bir endüstri işletmesine ait iki farklı düzenlemeye
göre raporlanmış finansal tabloların; karşılaştırmalı tablolar analizi, dikey yüzde analizi
ve oranlar yöntemine göre ayrı ayrı analizi yapılıp yorumlanmıştır. Daha sonra analiz
sonuçları karşılaştırılarak farklılıklar tespit edilmiş ve bu farklılıkların analizin yorumuna
etkileri incelenmiştir.
2
1. FİNANSAL TABLOLAR VE FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ
1.1. FİNANSAL TABLO KAVRAMI
Sermaye yoğun şirketlerin artması ile birlikte sınırlı sorumlu şirket türünün
ortaya çıkması, işletme sahipliği ile yönetimin ayrı kişiliklerde toplanması sonucunu
doğurmuştur. İşletme sahiplerinin işletme içindeki etkinliğinin azalması, bu kişileri
işletmenin finansal durumu ile ilgili bilgilendirmeyi zorunlu kılmıştır1. Ayrıca, sermaye
yoğun şirketlerin bu büyük sermaye birikimini küçük sermaye sahiplerinden
sağlayabilme olanağı yatırımcılar grubunun ortaya çıkmasına neden olmuş, yatırımcıların
işletmeye çekilebilmesi için işletme hakkında daha fazla bilgi ihtiyacı ortaya çıkmıştır2.
Yukarıdaki ve benzeri nedenlerle işletmede meydana gelen finansal olayları

belirli dönem aralıklarıyla işletme sahiplerine, kredi verenlere, yatırımcılara ve ilgili diğer
taraflara raporlamak muhasebenin en önemli görevlerinden biridir. Bu raporlama işi ise
finansal tablolar aracılığı ile yapılmaktadır3.
Finansal tablolar, muhasebe sistemi içinde toplanan ve kaydedilen bilgilerin,

belirli zaman aralıklarında bu bilgileri kullanacak kesimlere iletilmesini sağlayan
araçlardır biçiminde de tanımlanmaktadır4.
Finansal tablolar, işletmelerin belirli bir dönem sonundaki ekonomik ve finansal

durumlarını göstermek amacıyla düzenlenen raporlardır5.
Finansal tablolar, bir işletmenin varlık ve sermaye yapısı, faaliyet sonuçları,

dönem kârının oluşumu ve kullanımı ve benzeri konularda bilgileri içeren, muhasebe
ilkelerine uygun olarak düzenlenen raporlardır6.
1 Nejat Tenker, Şirketlerin Halka Açılmasında Finansal Tabloların ve Dış Denetimlerinin Önemi, 1. Basım,
Ankara: Gazi Üniversitesi, 1982, s. 60.
2 Nalan Akdoğan ve Nejat Tenker, Finansal Tablolar ve Analizi, 2. Basım, Ankara: Savaş Yayınları, 1985, s.12.
3 Akdoğan ve Tenker, s.1.
5 Nejat Akıncı ve Müjdat Ünlen, Mali Tablolar Analizi, 2. Basım, İzmir: Barış Yayınları, 1988, s.25
6 Ümit Ataman, Tek Düzen Hesap Planı ve Mali Tablolar, 1. Basım, İstanbul: Türkmen Kitabevi, 1997, s. 431.
3
1.2. FİNANSAL TABLO ÇEŞİTLERİ
Finansal tablolar, bilanço, gelir tablosu, satışların maliyeti tablosu, fon akım
tablosu, nakit akım tablosu, kâr dağıtım tablosu, öz kaynaklar değişim tablosu ve net
işletme sermayesindeki değişim tablosu olmak üzere sekiz başlık altında incelenir.
1.2.1. Bilanço
Önceleri mali pozisyon raporu, mali durum raporu, aktif ve pasifler tablosu,
aktifler, borçlar ve sermaye tablosu, tahsisler ve pasifler tablosu olarak da adlandırılan
bilanço, işletmenin belirli bir tarihindeki aktif, pasif ve öz sermaye kalemlerinin bir
listesidir7.
Bilanço, muhasebe prensiplerine göre tutulan defterlerdeki hesapların, belirli bir

tarihte fiilen ya da teorik olarak kapatılıp gelecek döneme aktarılan borç ve alacak
kalıntılarının bir özetidir8.
Bilanço, bir işletmenin belirli bir andaki varlıklarını ve bu varlıklarını sağlandığı

kaynakları belirli bir düzen içinde gösteren mali tablodur9.
Aktif ve pasif kısımlardan oluşan bilançonun aktif tarafında dönen varlıklar ve

duran varlıklar nakde çevrilme hızına göre sıralanırken, pasif tarafında yer alan kaynaklar
ise vadelerine göre kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve öz
sermaye şeklinde sıralanırlar10. Bilanço bahsedilen sıra gözetilmeksizin de
düzenlenebilir. Ancak bu şekilde düzenlenen bilanço hiçbir amaca hizmet etmeyecektir.
Bilançonun karşılaştırılabilir olması için yukarıda bahsedilen biçimde oluşturulması
gerekmektedir11.
7 Ralph Dale Kennedy, Finansal Durum Tabloları: Form Analiz ve Yorumlama, Atilla Gönenli (çev.), İstanbul:
İstanbul Üniversitesi, 1967, s.4-31.
8 Akıncı ve Ünlen, s.26.
9 İbrahim Lazol, Mali Analiz Uygulamaları, 5. Basım, Bursa: Ekin Yayınevi, 2010, s.1.
10 Cengiz Erol, Nakit Akım Yaklaşım Yöntemiyle Kredi Değerlendirmesi, 1. Basım, Ankara: Türkiye Bankalar
Birliği, 1991, s.16.

4
Bir işletmenin belli bir tarihteki aktif toplamı ile pasif toplamı birbirine eşittir.
Buna bilanço eşitliği veya bilanço denklemi de denir. İşletmenin varlıkları, borçları ve öz
sermayesinde sürekli değişiklikler olsa da, finansal işlemler doğru ve usulüne uygun bir
şekilde kaydedildiği takdirde bu eşitlik değişmeyecektir12.
Bilançoda aşağıda sıralanan bilgilerin bulunması gerekir:13:
 İşletmenin adı,
 Bilanço veya finansal durum tablosu sözcükleri,
 Bilançonun hangi tarih itibari ile düzenlendiği.
Bilançonun belirli bir tarih itibari ile düzenlemesi gerekmektedir. Bu tarihten

sonra bilançoda raporlanan finansal durum değişebilecektir.14 Bilanço belirli bir tarihte
düzenlendiği için statik bir finansal tablodur. Bilançonun bu durumu belirli bir tarih
yazılması suretiyle başlığında da belirtilir. 15
Bilanço, hesap tipi ve rapor tipi olmak üzere başlıca iki şekilde düzenlenebilir.
Hesap tipi bilançoda aktif sol tarafta, pasif ise sağ tarafta yer almaktadır. Böylece
işletmelerin dönen varlıkları ile kısa vadeli yabancı kaynakları kolaylıkla
karşılaştırılabilir. Rapor tipi bilançoda ise aktif ve pasif alt alta sıralanarak dönemler
itibariyle karşılaştırma yapma olanağı sağlanır16.
Varlık ve kaynakları ilgilendirmekle beraber bilançoda gösterilemeyen ancak

karar alıcılar için ilgili ve önemli olan bilgiler bilançonun dipnotlarında açıklanır.
Dipnotlar, bilançoda yer alan kalemlerin daha iyi anlaşılabilmesini sağlar. Bu nedenle
bilançonun dipnotları, bilançonun kullanıcıları açısından son derece önem taşır17.
12 Öztin Akgüç, Mali Tablolar Analizi, 6. Basım, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 1985, s.19.
14 Atilla Gönenli, Finansal Tablolar: Analiz ve Yorum, 2. Basım, İstanbul: Sermet Matbaası, 1979, s.9.
15 Ömer Lâlik, Finansal Muhasebe: Özellikler, Değerleme, Düzenleme, Tablolar, 1. Basım, Ankara: A.İ.T.İ.A.
Muhasebe Yüksek Okulu Yayınları, 1982, s.302.

17 Hüseyin Ergin ve Şerafettin Sevim, Envanter Bilanço, 2. Basım, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Yayınları, 2009,
s. 190.
5
1.2.2. Gelir Tablosu
Gelir tablosu, ekonomik birimlerin belli bir hesap döneminde elde ettiği tüm
gelirler ile aynı dönem içerisinde katlandığı tüm giderleri ve bunların sonucunda
işletmenin elde ettiği dönem net kârı veya zararını gösteren finansal tablodur18.
Gelir tablosu, işletmenin özvarlığında olumlu ya da olumsuz etkileri olan

işlemleri bir araya getiren finansal tablodur. Bir başka deyişle gelir tablosu, ana hasılat
gurupları ile bu hasılatın elde edilmesi için katlanılan giderleri anlamlı bir şekilde sunar19.
Birbirini izleyen ve aritmetik bağları olan bölümlere göre düzenlenen gelir

tablosunun oluşturulmasında işletmenin gelir, gider, kâr ve zarar hesapları birinci
derecede etkilidir20.
Bir hesap dönemi boyunca yaşanan mali nitelikli olayları takip eden gelir
tablosu, bu yönüyle işletmenin sadece belirli bir tarihteki finansal durumunu gösteren
bilançoya göre daha dinamik bir yapıya sahiptir21.
Gelir tablosu kapsam yönünden incelendiğinde brüt satış kârı, faaliyet kârı, net
kâr veya zarar bölümü olmak üzere üç bölümden oluştuğu görülmektedir 22. Bu
bölümlerde yer alan belli başlı kalemler şöyle sıralanabilir23:
1. Brüt satış kârı bölümü

a. Brüt satış hasılatı
b. Satıştan iadeler, indirimler ve satış iskontoları
c. Net satış hasılatı
d. Satılan malın veya hizmetlerin maliyeti
e. Brüt satış kârı
2. Faaliyet kârı (faaliyet geliri) bölümü
18 Mehmet Emin Arat, Finansal Analiz Aracı Olarak Oranlar: İlke ve Yorumlar, 1. Basım, İstanbul: Marmara
Üniversitesi Nihad Sayâr Eğitim Vakfı, 2005, s. 42.
19 Gönenli, s.116.
20 Lâlik, s.289.
21 Tenker, s.90.
23 Akgüç, s.183.
6
a. Genel yönetim giderleri
b. Satış giderleri
c. Şüpheli alacaklar karşılığı
d. Faaliyet kâr veya zararı
3. Net kâr veya zarar bölümü
a. İşletmenin esas faaliyet dışı gelir ve kârları
b. İşletmenin esas faaliyet dışı gider ve zararları
c. Vergi öncesi kâr veya zarar
d. Ödenecek gelir veya kurumlar vergisi
e. Vergi sonrası net kâr
Gelir tablosu hazırlanırken hiçbir gelir veya gider kalemi kapsam dışında
bırakılmamalı veya birbiriyle mahsup yoluna gidilmemelidir. Vergiler açık olarak
belirtilmeli ve bunun dağıtım şekli gösterilmelidir24.
Gelir tablosu, işletmenin periyodik ekonomik gelişmeleri ile faaliyet gösterdiği

dönemdeki kazanç gücünü tam ve gerçek olarak göstermektedir. Bu hali ile gelir tablosu,
belli bir dönemde işletmeye ait faaliyetlerin bir bütün olarak mali yönden başarı
derecesini ölçen özet bir rapor olmaktadır25.
Kârlılığın bir işletmenin faaliyetlerinin başarısı hakkında fikir veren en önemli

kıstas olması yatırımcıların kâra ve kârın oluşum aşamalarına olan ilgisini arttırmaktadır.
Kâr kalemine ilişkin bilgileri bilançoya göre daha ayrıntılı gösteren gelir tablosu
yatırımcılar açısından bilançodan daha yararlı bulunmaktadır26.
1.2.3. Satışların Maliyeti Tablosu
Dönem sonlarında düzenlenen gelir tablosunda, net satışlardan bir indirim

kalemi olarak yer alan satışlarının maliyetinin ayrıntısı satışların maliyeti tablosunda
görülür 27
. Bu tablonun düzenlenmesi, sadece mal alım satımı ile uğraşan ticaret
24 Ahmet Hayri Durmuş, Mali Tablolar Tahlili, 1. Basım, İstanbul: Nihad Sayâr-Yayın ve Yardım Vakfı, 1986, s.76.
26 Tenker, s.86.
27 Mehmet Uragun, Maliyet Muhasebesi ve Mali Tablolar, 1. Basım, Ankara: Yetkin Basımevi, 1993, s. 669.
7
işletmelerinde basitken, üretim faaliyetlerinin de olduğu sanayi işletmelerinde ise daha
karmaşıktır28.
Satışların maliyeti tablosunda ayrıntısıyla gösterilen satışların maliyeti

kalemleri, gelir tablosunda “D. Satışların Maliyeti” satırında toplam tutar olarak yer
almakta ve net satışlar ile karşılaştırılmaktadır29.
Satışların maliyeti tablosu, gelir tablosunda brüt satış kârına ulaşabilmek için
satılan mamul, ticari mal ve hizmet maliyetlerinin hesaplamalarının ve bunlara ilişkin
stok hareketlerinin özetlendiği tablodur30.
Satışların maliyeti tablosu; satılan mamullerin maliyeti, satılan ticari malların

maliyeti ve satılan hizmet maliyeti olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır31.
1.2.4. Fon Akım Tablosu
Fon akım tablosu, işletmenin belirli bir hesap döneminde sağladığı fonları ve bu
fonların kullanımını gösteren tablodur. Bu tanımlamadan da anlaşılacağı gibi fon akım
tablosunu fon kaynakları ve fon kullanımları olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır32.
Fon akım tablosu işletmenin finansal gücünün büyüklüğünü ve bu gücü nasıl

kullandığını gösterir. Fon akım tablosuna konu olan fon, en geniş anlamıyla, bir
işletmenin üçüncü kişilerle olan ilişkilerinden doğan mali olanakların tümüdür33. Buna
göre işletmede herhangi bir varlık azaldığında fon yaratılmış, bir varlık kalemi elde
edildiğinde ise fon kullanılmış olur. Benzeri durum kaynaklar için de geçerlidir. Buna
karşılık varlık ve kaynaklardaki her değişim fon akımına neden olmadığından bilanço ve
28 Ahmet Hayri Durmuş ve Mehmet Emin Arat, Mali Tablolar Tahlili: İlkeler ve Uygulamalar, 5. Basım, İstanbul:
Marmara Üniversitesi Nihad Sayâr Eğitim Vakfı, 2000, s. 105.
29 Sait Y. Kaygusuz ve Şükrü Dokur, Maliyet Muhasebesi, 1. Basım, Bursa: Dora Basım Yayın Dağıtım, 2009, s. 92.
30 Gürbüz Gökçen, Genel Muhasebe: ilkeler ve Tek Düzen Hesap Planı Uygulamaları, 4. Basım, İstanbul: Beta
Basım Yayım Dağıtım, 2013, s. 11.

31 Mustafa Savcı, Mali Tablolar Analizi, 3. Basım, Trabzon: Murathan Yayınevi, 2010, s. 109.
32 Erol, s.20.
33 Akgüç, s.237.
8
gelir tablosu fon akımını göstermekte yetersiz kalmakta, bu boşluğu ise fon akım tablosu
doldurmaktadır34.
Fon akım tablosu, diğer finansal durum değişim tabloları olan net işletme
sermayesi değişim tablosu ve nakit akım tablosundan, işletmenin tüm mali
değişikliklerini ortaya koyması açısından daha kapsamlıdır35.
Fon akım tablosunun temelini oluşturan fon kaynakları ve kaynak kullanımları

şekil 1’de gösterilmiştir:
KAYNAKLAR KAYNAK KULLANIMI
Ödenen
Net Kâr
Temettüler
Amortismanlar Faaliyetlerden
Sağlanan Sabit Kıymet
Yatırımları
Nakit Ödeme Fonlar
Gerektirmeyen
Masraflar İşletme Sermayesi
Yatırımları
Kullanılabilir Kaynaklar
Sabit Kıymet İç
Satışları Kaynaklar Borç ve Sermaye
Azalışları
Yeni Borçlanma Dış

Kaynaklar
Sermaye Artışı
Şekil 1.1: İşletmelerde Fon Akışı
Kaynak: Cengiz Erol, Nakit Akım Yaklaşım Yöntemiyle Kredi Değerlendirmesi, 1. Basım, Ankara: Türkiye
Bankalar Birliği, 1991, s. 20.
Şekilde 1’de görüldüğü gibi işletmeler, faaliyetleri sonucu elde ettiği kâr, sabit
kıymet satışları vb. iç kaynaklar ile borçlanma, sermaye artışları vb. dış kaynaklardan fon
sağlar. Sağladığı bu fonları ise temettü ödemesi, sabit kıymet yatırımı, işletme sermayesi
34 Gönenli, s.200.
9
yatırımı, borç ödemesi vb. faaliyetlerde kullanılır. Fon akım tablosu ise tüm bu döngüyü
özetler.
İşletmedeki tüm mali olayların akışını gösteren fon akım tablosu, kullanıcılarına
aşağıdaki bilgileri sağlar36:
 Dönem kârının nasıl kullanıldığı,

 Büyümenin nasıl finanse edildiği,
 Yüksek kâr olduğu halde neden kâr payı ödenmediği,
 Dönem sonunda net zarar olduğu halde dönen varlıklardaki artışın nasıl
sağlandığı,
 İşletmenin genel olarak finansal yapısının nasıl olduğu, vb.
Fon akım tablosunun düzenlenebilmesi için karşılaştırmalı bilançolara, ilgili

dönemin gelir tablosuna ve kâr dağıtım bilgilerini de içeren ek bilgilere ihtiyaç vardır 37.
1.2.5. Nakit Akım Tablosu
Nakit akım tablosu fon akım tablosuna göre fon kavramını daha dar anlamda ele
almakta ve yalnızca nakdi değerlerdeki değişmeyi açıklamaktadır. Buna göre nakit akım
tablosu, bir faaliyet dönemi içinde işletmede ortaya çıkan nakit akışlarını, kaynakları ve
kullanım yerleri açısından gösteren tablodur. Sadece nakit artış ve azalışları dikkate
aldığından kasa ve banka hesabındaki artış ve azalışları, nedenleri ile birlikte görmeye
yardımcı olur38.
Nakit akım tablosu, belirli bir dönemde işletmenin para hareketlerini, başka bir
ifade ile sadece nakit tahsilatı ve nakit ödemelerini, bunların gelir sağlayan faaliyetler ile
olan ilişkilerini göz önüne almadan özetleyen finansal tablodur39.
36 Tenker, s.99.
10
Muhasebe kayıtlarının tahakkuk esasına göre tutulması ve işletmelerin seçeceği
muhasebe politikalarındaki esneklik nedeniyle gelir tablosunda sunulan dönem kârının
farklı muhasebe politikalarıyla keyfi denilebilecek ölçüde ayarlanabilmesine karşın nakit
akış tablosunun bu keyfilikten uzak olması, gelir tablosundaki kârın nakit akış tablosu ile
daha gerçekçi değerlendirilmesine olanak sağlamaktadır40.
Nakit akım tablosunun düzenlenebilmesi için, fon akım tablosunda olduğu gibi,
birbirini izleyen iki dönemin bilançoları, dönemin gelir tablosu ve kâr dağıtımı
bilinmelidir. Ayrıca ilgili hesap döneminde nakit hareketi gerektirmeyen işlemlerin
saptanarak bunların elenmesi gerekmektedir41. Nakit akım tablosunun düzenlenmesi
tahakkuk esasına göre hazırlanan fon akım tablosunun nakde dönüştürülmesidir42.
Nakit akım tablosu, fon akım tablosunda olduğu gibi, nakit kaynakları ve nakit
kullanımları olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Nakit kaynakları olarak43;
 Peşin mal satışı,

 Alacakların tahsili veya iskonto ettirilmesi sonucu sağlanan nakit,
 Alacak senetlerinin tahsili,
 Yatırımlardan elde edilen faiz,
 Kâr payları ve benzeri gelir kalemlerinden tahsilat,
 Duran varlıkların satışından elde edilen nakit,
 Tahvil ve bono ihracı,
 Hisse senedi satışı ve benzeri kaynaklar olarak sıralanabilir.
Başlıca nakit kullanımları ise şunlardır44;
 Peşin mal, hammadde ve malzeme satışı,

 İşçi ücretlerinin ödenmesi,
 Faaliyet giderlerinin ödenmesi,
40 Necdet Şensoy, Nakit Akış Tabloları, 1. Basım, İstanbul: Yaylım Yayıncılık, 2002, s. 33.
42 Erol, s.27.
43 Gönenli, s.288.
11
 Kısa ve uzun vadeli borçların nakden ödenmesi,
 Vergilerin ödenmesi,
 Nakit kâr dağıtımı,
 Olağanüstü zararlar,
 Peşin olarak duran varlık alımı,
 Hisse senedi ve tahvil satın alınması,
 Sermaye azaltılması, vb.
Nakit akım tablosu düzenlenirken elenmesi gereken işletmeye nakit girişi

sağlamayan ve işletmeden nakit çıkışı gerektirmeyen işlemler ise şunlardır45;
 Amortismanlar,
 Şüpheli alacak karşılığı,
 Değersiz hale düşen alacaklar,
 Hisse senedi şeklinde kâr payı dağıtımı,
 Dağıtılmayan kârlardan belli amaçlarla ayrılan yedekler,
 Duran varlıkların değerinin artması,
 Duran varlıkların defter değerinin azaltılması ya da silinmesi,
 Kısmen veya tamamen amorti edilen duran varlıkların elden çıkarılması.
Yukarıdaki hususlar dikkate alınarak hazırlanan nakit akım tablosu ile finansal
tablo kullanıcıları, işletmenin belli bir dönemdeki nakit girişlerinin hangi kaynaklardan
sağlandığı ve nakit çıkışlarının hangi alanlarda kullanıldığı hakkında fikir sahibi
olabilecektir.
1.2.6. Kâr Dağıtım Tablosu
Kâr dağıtım tablosu, vergiden önceki kârdan (ticari kârdan) başlayarak bu kârın
ne şekilde kullanıldığını açıklamayı amaçlayan finansal tablodur46. Bir başka deyişle kâr
45 Kennedy, s.391.
46 Gönenli, s.138.
12
dağıtım tablosu, brüt kârdan hesaplanan vergileri, yasal yedek akçeleri, dağıtılacak kârları
ve kuruma kalan kârı gösterir47.
Kâr dağıtım tablosu, ilgili yasalar, şirket ana sözleşmesi ve genel kurul kararları
doğrultusunda dönem kârının dağıtılmasını ayrıntılı biçimde gösterir. Bu tablolar dönem
sonunda düzenlenen bilanço ve gelir tablosunun tamamlayıcısıdır48.
Kâr dağıtım tablosu aracılığıyla sermaye şirketlerinin dönem kârından ödenecek

vergilerin, ayrılacak yedeklerin ve ortaklara yapılacak temettü ödemelerinin belirlenip,
hisse başına kâr ile hisse başına temettü tutarının hesaplanması amaçlanmaktadır49.
Kâr dağıtım tablosunun biçimsel yapısı için Tablo 1.1.’deki örnek

kullanılabilir50:
Tablo 1.1. Kâr Dağıtım Tablosu

Dönem Kârı X
I. Kurumlar Vergisi (X)
II. Yedek Akçeler (X)
— Birinci Tertip Yedek Akçe X
— İkinci Tertip Yedek Akçe X
— Diğer Yedek Akçeler X
III. İlan Edilen Temettüler (X)
— Kuruculara X
— Yönetim Kurulu ve Denetçilere X
— Ortaklara X
— Kâra Katılmalı Tahvil Sahiplerine X
— Memur ve İşçilere X
— Diğer X
— Gelir Vergisi Stopajı (X)
IV. Gelir Vergisi Stopajı (X)
Toplam X
47 Durmuş, s.109.
49 Mehmet Emin Arat ve Ayten Çetin, Finansal Durum Tabloları Analizi, 1. Basım, İstanbul: Marmara Üniversitesi
Nihad Sayâr Eğitim Vakfı, 2011, s. 70.

13
Kâr dağıtım tablosunun düzenlenebilmesi için Türk Ticaret Kanunu, Gelir
Vergisi Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu ile şirketin ana
sözleşmesi ve genel kurul kararlarının bilinmesine ihtiyaç duyulmaktadır51.
1.2.7. Öz Kaynaklar Değişim Tablosu
Hem işletme faaliyetlerinin yürütülmesi hem de işletmenin alacaklılarına karşı

güvence oluşturması nedeniyle ihtiyaç duyulan öz kaynaklardaki değişimler analistler
için büyük önem taşır. Bu değişimlerin gösterildiği öz kaynak değişim tablosu, öz
sermayedeki artışlar ve öz sermayedeki azalışlar olmak üzere iki bölümden oluşur52.
Öz kaynaklar değişim tablosu net aktiflerdeki değişmelerin özeti ile gelir

tablosu, kâr dağıtım tablosu ve kayıtlı sermaye hesaplarına aktarılmış olan öz sermaye
azalış veya artışlarının özetlenerek gösterilmesidir53.
Öz kaynaklar değişim tablosunun düzenleniş amacı, özellikle sermaye

şirketlerinde dönem içinde öz kaynak kalemlerinde meydana gelen değişmeleri topluca
göstermektir54.
Öz kaynak değişim tablosu Tablo 1.2.’deki gibi düzenlenebilir55:

52 Akgüç, s.195.
53 Kennedy, s.386.
54 Adem Çabuk, Muhasebede Dönem Sonu İşlemleri, 4. Basım, Bursa: Dora Yayıncılık, 2009, s. 246.
55 Akgüç, s.198.
14
Tablo 1.2. Öz Kaynak Değişim Tablosu
Dönem Başı Öz sermayesi XXX
Öz Sermayedeki Artışlar XXX
Dönem İçinde Sağlanan Net Kâr XX
Hisse Senedi Çıkarılması XX
Hisse Senedi İhraç Primi XX
Çıkarılan Katılma Ve İntifa Senetleri XX
Yeniden Değerleme Değer Artışları XX
Diğer Artışlar XX
Öz Sermayedeki Azalışlar XXX
Dönem Zararı XX
Dağıtılan Kâr Payları XX
İşletmeden Çekilen Varlıklar XX
Sermayenin Azaltılması Veya İtfası XX
Geri Satın Alınan Katılma Ve İntifa Senetleri XX
Dönem Sonu Öz Sermayesi XXX
1.2.8. Net İşletme Sermayesindeki Değişim Tablosu
Net işletme sermayesindeki değişim tablosu tanımından önce işletme sermayesi

ve net işletme sermayesi kavramlarını açıklamak gerekmektedir. Brüt işletme sermayesi
olarak da ifade edilen işletme sermayesi, dönen varlıkların toplamıdır ve nesnel bir
yapıdadır56. Net işletme sermayesi ise dönen varlıklar toplamının kısa vadeli borçları
aşan kısmıdır57.
Net işletme sermayesi, bir işletmenin borç ödeme gücünü ortaya koyan en
önemli göstergelerden biridir. Bu nedenle kredi kurumları, kredi verecekleri işletmelerin
net işletme sermayesi durumuna önem vermekte, hatta kredinin ödenmesini garanti altına
almak için kredi sözleşmesine, kredi verdikleri işletmelerin net işletme sermayesinde
azalmayı önleyecek hükümler koymaktadır58.
56 Oktay Güvemli, Sanayi İşletmelerinde İşletme Sermayesi Ve Analizi, 1. Basım, İstanbul: Türkiye Muhasebe
Uzmanları Derneği, 1973, s. 17.
57 Gönenli, s.224.
58 Akgüç, s.201.
15
Net işletme sermayesinin tanımından hareketle net işletme sermayesindeki
değişim tablosunu, bir işletmenin iki dönemine ait bilançolarındaki dönen varlık ve kısa
vadeli borçları arasındaki farkın değişimini gösteren tablo olarak tanımlayabiliriz59.
Net işletme sermayesindeki değişim tablosu ile işletmede bir faaliyet dönemi
içinde işletme sermayesinde ortaya çıkan değişiklikler gösterilmekte ve çalışma
sermayesini arttıran veya azaltan nedenler belirli bir düzende sunulmaktadır 60.
Net işletme sermayesi işletme için yeterli miktarda olmalıdır. Net işletme
sermayesinin az olması işletmenin gündelik faaliyetlerini yerine getirmede sıkıntıya
sokup kârı azaltacaktır. Bunun tersine net işletme sermayesinin gereğinden fazla olması
ise işletmenin verimliliğini azaltacak, bu da kârlığı düşürecektir61.
Bir işletmenin sahip olması gereken en uygun net işletme sermayesi tutarını ise,
işletmenin büyüklüğü ve faaliyet konuları, üretim ve satılacak malların tedarik süresi,
satılacak malların birim maliyetleri, satış hacmi, stokların devir hızı, alacakların tahsil
süresi ve benzeri faktörler etkilemektedir62.
Net işletme sermayesindeki değişim tablosuna göre dönen varlıklar ile kısa
vadeli borçlar arasında aşağıdaki üçlü ilişki kurulabilir63:
 Dönen Varlıklar > Kısa Vadeli Borçlar ise, net işletme sermayesi
mevcudu
 Dönen Varlıklar = Kısa Vadeli Borçlar ise, sıfır net işletme sermayesi
 Dönen Varlıklar < Kısa Vadeli Borçlar ise, net işletme sermayesi açığı
Net işletme sermayesindeki değişim tablosu iki bölüm olarak düzenlenmektedir.

İlk bölümde hesap dönemi içinde dönen varlıklar ve kısa vadeli borçlardaki artış veya
azalışlar tespit edilerek net işletme sermayesindeki değişim hesaplanır. İkinci bölümde
59 Durmuş, s.113.
60 Nalan Akdoğan ve Nejat Tenker, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, 13. Basım, Ankara: Gazi Kitabevi,
2010, s. 343.
61 Gönenli, s.224.
16
ise net işletme sermayesini arttıran kaynaklar ve azaltan kullanımlar gösterilerek
değişimin nedenleri açıklanır64.
Net işletme sermayesini arttıran kaynaklar ve azaltan kullanımları tablo 1.3.’de

gösterilmiştir65:
Tablo 1.3. Net İşletme Sermayesi Kaynak ve Kullanımları

KAYNAKLAR KULLANIMLAR
Faaliyet sonucu yaratılan kaynaklar İşletme faaliyetlerinin zararla
sonuçlanması
Duran varlık azalışlarından sağlanan Duran varlık alımları
kaynaklar
Uzun vadeli borçlanma ile sağlanan Uzun vadeli borç ödemeleri
kaynaklar
Sermaye artırımıyla sağlanan kaynaklar Sermayenin azaltılması
Ödenen kâr payları
Ödenen vergiler
1.3. FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ
Finansal tabloların dönemsel olarak karşılaştırılması ya da aynı dönem finansal

tabloların yatay ve dikey oranlanarak standart oranlarla karşılaştırılması ve
değerlendirilmesine finansal tablo analizi denir66.
Finansal tablolar analizi, bir veya daha fazla döneme ait finansal tablolarda yer
alan kalemlerin, gerek kendi aralarında, gerekse bütünle olan ilişkilerinin çeşitli analiz
teknikleri aracılığıyla incelenerek yorumlanması ve işletmenin içinde bulunduğu
koşulların da göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi işlemidir67.
Bir başka tanıma göre ise finansal tablo analizi, bir işletmenin temel mali
tablolarının incelenerek, işletmenin likidite durumu, mali yapısı, varlıklarını kullanım
64 Akgüç, s.212.
65 Akdoğan ve Tenker, s.175-177.
66 Niyazi Berk, Finansal Yönetim, 10. Basım, İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2010, s. 465.
67 Akdoğan ve Tenker, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, s. 549.
17
verimliliği, kârlılık düzeyi ve borsa performansı hakkında bir kanıya varmak için
uygulanan tekniklerin bütünüdür68.
1.3.1. Amacı
Finansal tablo analizinin amaçları şunlardır69:
 Varlık ve sermaye durumuyla işletme sonuçlarını değerlemek,

 İşletmelerin gelişme eğilimini saptamak,
 İşletmelerin faaliyet gösterdikleri sektördeki ve ülke ekonomisindeki
yerini ve durumunu saptamak,
 İşletmelerin borç ödeyebilme kabiliyetlerini ölçmek,
 İşletmenin yeni yatırım veya genişleme yatırımına karar verebilmektir.
1.3.2. Yararları
Yukarıdaki açıklamalardan hareketle mali tablo analizinin yararlarını aşağıdaki

gibi sıralayabiliriz:
 İşletme performansı hakkında bilgi verir,

 İşletmenin borçlarını ödeme gücü hakkında bilgi verir,
 İşletmenin hisse senetlerine yatırım kararlarına yardımcı olur,
 Gelecekteki işletme faaliyetlerinin planlamasına katkıda bulunur.
1.3.3. Kullanım Alanları
Finansal tablo analizi, işletme ilgililerinin amaçlarına göre değişiklik

göstermekle birlikte genellikle aşağıdaki alanlarda kullanılmaktadır70:
 Yönetim analizleri,
 Kredi analizleri,
68 Lazol, s. 13.
69 Durmuş ve Arat, s. 116.
18
 Yatırım analizleri.
1.3.4. Yöntemleri
Finansal tablolar analizinin yöntemleri; karşılaştırmalı tablolar analizi yöntemi,

dikey yüzde analizi yöntemi, eğim yüzdeleri analizi ve oranlar yöntemi olmak üzere dört
başlıkta incelenir.
1.3.4.1. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi Yöntemi
Dinamik bir analiz türü olan karşılaştırmalı tablolar analizi yöntemi, birbirini
izleyen iki döneme ait finansal tablolar karşılaştırılarak farkların hesaplanması ve
değişimlerin yorumlanmasıdır. İki dönem arasındaki bu değişim hem tutar olarak hem de
yüzde olarak ifade edilir71.
Bu yöntemde karşılaştırılan finansal tablolardaki hesap kalemleri ve hesap

grupları arasındaki farklar bulunarak her hesap kalemi ve grubundaki artış ve azalışlar
tespit edilir. Böylece iki hesap dönemi arasındaki gelişme veya daralma belirlenmiş
olur72.
Bu yöntemdeki karşılaştırma iki dönemi kapsayacağı gibi ikiden fazla dönemli

olarak da düzenlenebilir. Karşılaştırılan finansal tablolar birbirini izleyen ikiden fazla
dönemi kapsaması durumunda ya en eski dönem temel alınarak, ya da daima bir önceki
dönem temel alınarak karşılaştırma yapılır73.
Tutarlar karşılaştırıldıktan sonra analiz ve yorumu yapılır. Analiz ve yorumda

kalemlerdeki değişmelerin nedenleri diğer kalemlerle olan ilişkiler de göz önünde
bulundurularak tespit edilir. Buna göre elde edilen bulgularla değişimler değerlendirilir
ve işletmenin gelişme yönü belirlenmeye çalışılır74.
71 Lazol, s. 17.
72 Arat ve Çetin, s. 85.
73 Öztin Akgüç, Finansal Yönetim, 7. Basım, İstanbul: Muhasebe Enstitüsü Eğitim ve Araştırma Vakfı, 1998, s. 99.
19
1.3.4.2. Dikey Yüzde Analizi Yöntemi
Dikey yüzde analizi yöntemi, analizi yapılacak finansal tablodaki tutarlardan

birinin 100 kabul edilmesiyle, diğer tutarların bu bütün içindeki payının bulunarak
yapılan analiz yöntemidir75.
Bu yöntem ile gelir tablosu analizinde, net satış gelirleri tutarı 100 olarak kabul
edilip diğer kalemlerin net satışlar içindeki payı hesaplanırken, bilançonun analizinde ise
aktif ve pasif toplamları 100 kabul edilir ve bilançodaki diğer hesap kalemlerinin aktif
veya pasif içindeki payı gösterilir76.
Dikey yüzde analizi yöntemi genellikle tek dönem finansal tabloların analizinde
kullanıldığından statik bir analiz türüdür. Ancak istenirse, bu yönteme göre hazırlanmış
birden fazla döneme ilişkin finansal tabloların karşılaştırılması yapılarak dinamik bir
nitelik kazandırılabilir77.
Dikey yüzde analizinin yorumlanması aşamasında, genel toplamdan hesap

toplamlarına doğru gidilerek, hesapların toplam içindeki büyüklüğü incelenir.
Hesaplanan büyüklükler işletmenin geçmiş dönem bilgileri, bütçe hedefleri, benzer
işletme bilgileri, sektör ortalamaları ve varsa diğer standartlarla karşılaştırılarak
yorumlanır78.
1.3.4.3. Eğilim Yüzdeleri Analizi Yöntemi
Yatay yüzde analizi olarak da adlandırılan eğilim yüzdeleri analizi yönteminde,

birbirini izleyen dönemlere ait mali tablolarda yer alan kalemlerin, temel alınan mali tablo
kalemlerine göre gösterdiği artış veya azalışlar yüzde olarak hesaplanır79.
Bu analiz yönteminde, temel olarak seçilen yıldaki finansal tablolarda yer alan
kalemlerin değeri 100 olarak kabul edilmekte ve her kalemin temel yılı izleyen

76 Savcı, s. 181.
78 Lazol, s. 32.
79 Adem Çabuk ve İbrahim Lazol, Mali Tablolar Analizi, 10. Basım, Bursa: Ekin Yayınevi, 2010, s. 173.
20
dönemlerdeki değeri, temel yıldaki değerine bölünüp 100 ile çarpılarak eğilim yüzdesi
hesaplanmaktadır80.
Eğilim yüzdeleri analizi yönteminde yukarıdaki hesaplamaların doğru

yorumlanabilmesi için temel alınan yılın doğru seçilmesi büyük önem taşımaktadır.
Temel alınan yılın işletmeyi temsil edici nitelikte olmasına, başka bir deyişle, her yönden
normal olan ve olağanüstü durumların etki etmemiş bir yıl olmasına özen gösterilmelidir.
Ayrıca inceleme yapılacak dönemlerin de oldukça uzun tutulmasında analizin doğruluğu
açısından fayda vardır81.
Finansal tabloların eğilim yüzdeleri analizi yöntemiyle, işletmenin finansal

durumu hakkında yorum yapılırken aşağıdaki kalemlerin karşılaştırılması, analizin
doğruluğunu arttıracaktır82:
 Ticari alacaklar ile satışların gösterdiği eğilim,

 Stoklar ile satışların gösterdiği eğilim,
 Maddi duran varlıklar ile satışların gösterdiği eğilim,
 Dönen varlıklar ile kısa süreli borçların göstermiş olduğu eğilim,
 Öz sermaye ile yabancı kaynakların göstermiş olduğu eğilim,
 Öz sermaye ile maddi duran varlıkların gösterdiği eğilim,
 Ticari borçlar ile ticari alacakların gösterdiği eğilim,
 Satışlar ile satışların maliyetinin gösterdiği eğilim,
 Satışlar ile faaliyet kârının göstermiş olduğu eğilim,
 Satışlar ile dönem net kârının göstermiş olduğu eğilim,
 Öz sermaye ile dönem net kârının göstermiş olduğu eğilim.

82 Akgüç, Finansal Yönetim, s. 107.
21
1.3.4.4. Oranlar Yöntemi
Finansal oran, en basit haliyle, finansal tablolarda yer alan iki kalem arasındaki
ilişkiyi ifade eden sayıdır83. Bir başka ifade ile hesap veya hesap grupları arasında
matematiksel ilişkiler kurularak işletmenin ekonomik ve mali yapısı ile kârlılık, çalışma
durumu hakkında kanaate varılmaya çalışılmaktadır84.
Kural olarak analizde, çok sayıda oranın hesaplanması mümkündür. Ancak oran
analizinden asıl beklenen, değerlendirilecek işletme hakkında bilgi verecek ve yorumu
kolaylaştıracak kadar yeterli miktarda oranın hesaplanmasıdır85.
Oran analizinden başarılı sonuçlar alınabilmesi için aşağıdaki hususlara dikkat

edilmelidir86:
 Oran analizinde anlamsız oran kullanmaktan kaçınılmalıdır,

 Oranlar doğru ve amaçlarına uygun olarak yorumlanmalıdır,
 Oranlar üzerindeki mevsimlik ve konjonktürel hareketlerin etkileri
yorumda dikkate alınmalıdır,
 Oranlardaki değişimlerin yorumlanırken diğer analiz yöntemlerinden
yararlanılmalıdır,
 Oranlar değerlendirilirken işletmenin kendi geçmiş yıl bilgileri yanında
sektör oranları da dikkate alınmalıdır,
 Oran analizinde amaç işletmenin geleceği ile ilgili ipuçlarını yakalamak
olmalıdır.
Çok miktarda finansal oran hesaplanabilmekle birlikte analizde kullanılan

başlıca oranlar beş grupta toplanabilir. Bunlar87:
1. Likidite oranları
83 Nurhan Aydın ve Diğerleri, Finansal Yönetim, 1. Basım, Eskişehir: Aktüel Tanıtım ve Ofset Hizmetleri, 2006, s.
91.
85 Berk, s. 466.
86 Çabuk ve Lazol, s. 204.
87 Arat, s. 91.
22
2. Finansal yapı oranları
3. Faaliyet oranları
4. Kârlılık oranları
5. İşletme değeri oranlarıdır.
1.3.4.4.1. Likidite Oranları
Likidite oranlarında, dönen varlıklar ile kısa vadeli yabancı kaynaklar arasındaki
ilişki hesaplanarak, işletmenin kısa vadeli yabancı kaynaklarını ödeme gücü belirlenmeye
çalışılır88.
Likidite oranları; cari oran, likidite oranı, nakit oranı ve net işletme sermayesinin
satışlara oranı olmak üzere dört başlıkta incelenecektir.
1.3.4.4.1.1. Cari Oran
İşletmenin kısa süreli borçlarını ödeme gücünü gösterir. Her sektörde farklı
olmakla birlikte, bu oranın genellikle 2 olması yeterli kabul edilir89. Cari oran aşağıdaki
gibidir:
Dönen Varlıklar
Cari Oran =
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
1.3.4.4.1.2. Likidite Oranı
Asit-Test oranı olarak da adlandırılan likidite oranı, stokların paraya

çevrilememe riskini ortadan kaldırarak, satışlar dursa bile işletmenin elindeki fonlarla
kısa vadeli borçlarını ödeyebilme gücünü gösterir90. Likidite oranının 1 olması beklenir91.
Likidite oranı aşağıdaki gibidir:
88 Savcı, s. 208.
90 Lazol, s. 65.
91 Berk, s. 470.
23
Dönen Varlıklar – Stoklar
Likidite Oranı =
1.3.4.4.1.3. Nakit Oranı
Bu oran, para ve para benzeri değerlerin kısa vadeli borçları karşılama ölçüsüdür.
Başka bir deyişle, işletmenin acil para durumunu yansıtmaktadır 92. Bu oran para ve para
benzeri olarak sadece hazır değerler ve menkul kıymetleri dikkate alması nedeniyle
likidite oranına göre daha katıdır. Genel kural olarak oranın 0,20 olması beklenir93.
Yukarıdaki açıklamalara nakit oranı aşağıdaki gibi gösterilebilir:
Hazır değerler + menkul kıymetler

Nakit Oranı =
1.3.4.4.1.4. Net İşletme Sermayesinin Satışlara Oranı
Bu oran net işletme sermayesinin ne derece etkin kullanıldığını gösterir. Oranın

yüksek çıkması net işletme sermayesinin fazla olması nedeniyle kaynakların verimsiz
kullanıldığını, oranın düşük çıkması ise net işletme sermayesinin yetersizliğini
göstermektedir94.
Net işletme sermayesinin satışlara oranı aşağıdaki gibidir:
Dönen Varlıklar – Kısa Vadeli Yabancı

Net İşletme Sermayesinin Kaynaklar
=
Satışlara Oranı Net Satışlar

93 Akgüç, s. 30.
94 Arat, s. 97.
24
1.3.4.4.2. Finansal Yapı Oranları
Bir işletmenin finansal yapısını bilançosunun pasif tarafı bir başka deyişle,
yabancı kaynak ve öz kaynak dağlımı gösterir95. Kaldıraç oranları olarak da adlandırılan
bu oranlar, yabancı kaynak ve öz kaynak dağılımının dengede olup olmadığını gösterir96.
Yabancı kaynaklarının toplam kaynaklar içindeki oranının yüksek olması,

işletme ve işletmeye kredi verenler açısından risk oluştururken, düşük olması ise
işletmenin kârlılığını olumsuz etkiler97.
Finansal yapı oranları yardımıyla işletmelerin borçlanma düzeylerinin yıllar

itibari ile gösterdiği eğilim, otofinansman politikası, borçlanmada kısa ve uzun vadeli dış
kaynak dengesi değerlendirilir98.
Finansal yapı oranları; borçlanma oranı, öz kaynak oranı, borçlanma katsayısı

oranı, kısa vadeli yabancı kaynakların öz kaynaklara oranı, kısa vadeli yabancı kaynak
oranı, uzun vadeli yabancı kaynak oranı, duran varlıkların öz kaynaklara oranı ve duran
varlıkların sürekli sermayeye oranı olmak üzere sekiz başlıkta incelenecektir.
1.3.4.4.2.1. Borçlanma Oranı
Kaldıraç oranı olarak da adlandırılan bu oran, varlıkların hangi oranda borçlarla

finanse edildiğini gösterir. Söz konusu oranın yüksek olması borç verenler açısından risk
oluştururken, işletme sahipleri açısından az sermaye ile çok geniş kaynakları kullanma
imkânı yaratır99.
Borçlanma oranı aşağıdaki gibidir:
Toplam Yabancı Kaynaklar

Borçlanma Oranı =
Varlıklar Toplamı
95 Lazol, s. 68.
97 Arat, s. 98.
98 Berk, s. 471.
99 Akgüç, s. 32.
25
1.3.4.4.2.2. Öz Kaynak Oranı
Öz kaynak oranı, işletme varlıklarının hangi oranda ortaklar veya işletme

sahiplerince karşılandığını gösterir. Orta ve uzun vadeli kredi analizlerinde kredi değerini
tespit amacıyla kullanılır. Bu oranın 0,50 civarında olması normal karşılanabilir100.
Öz kaynak oranı aşağıdaki gibidir:
Öz Kaynaklar
Öz Kaynak Oranı =
Pasif Toplamı
1.3.4.4.2.3. Borçlanma Katsayısı Oranı
Finansal bağımsızlık oranı olarak da adlandırılan borçlanma katsayısı oranı, öz

kaynakların kaç katı oranında borçlanıldığını gösterir. Oranın 1 olması yeterli olarak
görülür101.
Borçlanma katsayısı oranı aşağıdaki gibi gösterilebilir:
Yabancı Kaynaklar
Borçlanma Katsayısı Oranı =
Öz Kaynaklar
1.3.4.4.2.4. Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların Öz Kaynaklara Oranı
Bu oran, kısa vadeli borçların öz kaynakların kaç katı olduğunu gösterir. Oranın
yüksek olması işletme ve alacaklılar açısından risk oluşturur. Oranın 1’den küçük olması
beklenir102.
Oran aşağıdaki gibi gösterilebilir:

101 Arat, s. 101.
26
Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların Öz
=
Kaynaklara Oranı
Öz Kaynaklar
1.3.4.4.2.5. Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Oranı
Kısa vadeli yabancı kaynak oranı, işletme varlıklarının yüzde kaçının kısa süreli
borçlarla karşılandığını gösterir. Oranın 0,30’dan az olması beklenir. Oranın yükselmesi
işletme faaliyetlerinin sürdürülmesinde üçüncü kişilerin baskısı altına girildiğini
gösterir103.
Kısa vadeli yabancı kaynak oranı aşağıdaki gibi gösterilebilir:

Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların Oranı =
Pasif Toplam
1.3.4.4.2.6. Uzun Vadeli Yabancı Kaynakların Pasiflere Oranı
Bu oran, işletme varlıklarının ne kadarlık kısmının uzun süreli borçlarla

karşılandığını gösterir. Oranın 1/6 olması normal kabul edilir. Kısa süreli borçları
azaltmak kaydıyla oranın artması uygun görülür104.
Uzun vadeli yabancı kaynakların pasiflere oranı aşağıdaki gibi gösterilebilir:
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar

Uzun Vadeli Yabancı Kaynakların Oranı =
Pasif Toplam

27
1.3.4.4.2.7. Duran Varlıkların Öz Kaynaklara Oranı
Bu oran, işletmenin öz sermayesinin ne ölçüde duran varlıkların finansmanında

kullanıldığını gösterir. Oranın 1’den küçük olması, duran varlıkların tamamının öz
kaynaklar ile karşılandığını gösterir105.
Duran varlıkların öz kaynaklara oranı aşağıdaki gibi gösterilebilir:
Duran Varlıklar
Duran Varlıkların Öz Kaynaklara Oranı =
Öz Kaynaklar
1.3.4.4.2.8. Duran Varlıkların Sürekli Sermayeye Oranı
Yatırım oranı olarak da adlandırılan duran varlıkların sürekli sermayeye oranı,

duran varlıkların finansmanında öz kaynağın yetersiz olduğu durumda başvurulur. Bu
oranın 1’den küçük olması, duran varlık yatırımlarının sürekli sermaye ile finanse
edildiğini gösterir106.
Duran varlıkların sürekli sermayeye oranı aşağıdaki gibi gösterilebilir:
Duran Varlıklar
Duran Varlıkların Sürekli
=
Sermayeye Oranı
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar + Öz Kaynaklar
1.3.4.4.3. Faaliyet Oranları
Bu grupta yer alan oranlar, işletmenin sahip olduğu ve faaliyetlerini

gerçekleştirmek için kullandığı varlıkların etkinliğini tespit etmede kullanılır. Varlık
kullanım oranları olarak da adlandırılan bu oranlar, satışlar ile çeşitli varlık kalemleri
arasında uygun bir denge olduğunu varsayar107.
105 Akgüç, s. 41.

106 Arat, s. 105.
28
Faaliyet oranları; stok devir hızı, alacak devir hızı, aktif devir hızı, net çalışma
sermayesi devir hızı, dönen varlıklar devir hızı, maddi duran varlıklar devir hızı, öz
kaynak devir hızı olmak üzere yedi başlıkta incelenecektir.
1.3.4.4.3.1. Stok Devir Hızı Oranları
Stok devir hızı oranı, stokların belirli bir dönem içerisinde kaç kez yenilendiğini
gösterir. Stok yönetimindeki etkinliğin göstergesidir108.
Stok devir hızının sektör ortalamasından düşük olması halinde, stokların çalışma
şartlarına göre fazla olduğunu, dolayısı ile gereksiz depolama giderlerine katlanıldığını
ve stokların fiziki özelliklerinin bozulabileceğini veya demode olabileceğini gösterir.
Stok devir hızının sektör ortalamasından yüksek olması ise, müşteri taleplerinin
zamanında karşılanamadığına, kısa aralıklarla alım yapma nedeniyle sipariş giderlerinin
fazlalığına işaret eder109.
Dönemler arası karşılaştırmada; stok devir hızındaki artış, satış güçlüğü

olmadığını gösterirken, bu durumun işletmedeki nakit sıkıntısı, depolama güçlüğü ve
benzeri nedenlerle stokların elden çıkarılmış olma ihtimali kontrol edilmelidir. Stok devir
hızındaki azalış ise genellikle satış güçlüğünü gösterirken, bunun spekülasyon amaçlı
bilerek stoklama olabilme ihtimalinden kaynaklandığı göz ardı edilmemelidir110.
Stok devir hızı oranları ticaret ve üretim işletmelerinde farklı olmakla birlikte
genellikle kullanılan oranlar aşağıdaki gibidir:
Satılan Ticari Malların Maliyeti

Stok Devir Hızı Oranı =
Ortalama Ticari Mal Stoku
Satılan Mamulün Maliyeti
Mamul Stoklarının Devir Hızı Oranı =
Ortalama Mamul Stoku

29
Üretim Maliyeti
Yarı Mamul Stok Devir Hızı Oranı =
Ortalama Yarı Mamul Stoku
Direkt İlk Madde Ve Malzeme Giderleri

Direkt İlk Madde Ve Malzeme
=
Stok Devir Hızı Oranı
Ortalama Direkt İlk Madde Ve Malzeme Stoku
365
Stokların Devir Süresi =
Stokların Devir Hızı Oranı
1.3.4.4.3.2. Alacak Devir Hızı Oranı
Alacak devir hızı oranı, işletmenin alacaklarının yılda kaç kez tahsil edildiğini
gösterir. Burada temel amaç, satışları azaltmadan alacakları olabildiğince kısa sürede
tahsil etmektir111. Alacak devir hızı oranı, ticari alacakların kalitesi ve likiditesi hakkında
bir yargıya ulaşmak için kullanılan bir orandır112.
Bu oranın büyümesi alacakların vadelerinin kısaldığını, oranın küçülmesi ise

alacakların vadelerinin uzadığını gösterir113. Alacak devir hızı oranı aşağıdaki gibi
gösterilebilir:
Kredili Satışlar
Alacak Devir Hızı Oranı =
Ortalama Ticari Alacaklar
111 Berk, s. 473.

30
365
Alacakların Tahsil Süresi =
Alacak Devir Hızı Oranı
1.3.4.4.3.3. Aktif Devir Hızı Oranı
Varlık devir hızı oranı olarak da adlandırılan bu oran, her bir TL’lik varlığın
yarattığı satışı ölçer. Başka bir ifade ile varlıkların verimli kullanılıp kullanılmadığının
göstergesidir114.
Aktif devir hızı, bir işletmenin kârlılığını belirleyen en önemli etkenlerden

biridir. Diğer koşullar aynı kalmak şartıyla, aktif devir hızının artması öz sermaye
kârlılığını arttırabilir. Buna karşın aktif devir hızının yavaşlaması, işletmede atıl
kaynaklar olduğunu işaret edebilir115.
Sanayi işletmelerinde, aktifler içerisinde duran varlık payı nispeten yüksek

olduğundan, aktif devir hızı oranın 2 olması normal karşılanabilir. Diğer işletmelerde ise
bu oranın 2 ile 4 arasında olması beklenir116.
Aktif devir hızı oranı aşağıdaki gibi hesaplanabilir:
Net Satışlar
Aktif Devir Hızı Oranı =
Aktif Toplamı
1.3.4.4.3.4. Net Çalışma Sermayesi Devir Hızı Oranı
Net çalışma sermayesi devir oranı, her 1 TL’lik net işletme sermayesinin
işletmede yarattığı satış hacmini gösterir117. Genel olarak bu oranın yüksek olması, net
114 Aydın ve diğerleri, s. 103.

115 Akgüç, s. 58.
31
çalışma sermayesinin verimli kullanıldığını gösterir. Ancak bu durumun net çalışma
sermayesinin yetersiz olmasından kaynaklanmış olabileceği de değerlendirilmelidir118.
Net çalışma sermayesi devir hızı aşağıdaki gibi hesaplanabilir:
Net Satışlar
Net Çalışma Sermayesi Devir Hızı Oranı =
Net İşletme Sermayesi
1.3.4.4.3.5. Dönen Varlıklar Devir Hızı Oranı
Dönen varlıkların verimliliğini ölçen bu oran, her 1 TL’lik satış hasılatını

gerçekleştirebilmek için gerekli dönen varlık tutarını gösterir119. Dönen varlıklar devir
hızının yavaşlaması, net satışlara oranla işletmenin dönen varlıklara daha fazla yatırım
yaptığını gösterir. Bu durumun finansman ihtiyacını arttırdığı gibi, kârlılık üzerinde de
olumsuz etkisi vardır. Oranın çok yükselmesi ise nakit değerlerin ya da stokların
yetersizliğine işaret edebilir120.
Dönen varlık devir hızı oranı aşağıdaki gibi hesaplanabilir:
Net Satışlar
Dönen Varlık Devir Hızı Oranı =
Dönen Varlıklar
1.3.4.4.3.6. Maddi Duran Varlıklar Devir Hızı Oranı
Maddi duran varlıklar devir hızı oranı, duran varlıklara yapılan yatırımın
uygunluğunu belirleme, başka bir deyişle, makine ve tesislerde atıl kapasite olup
olmadığını belirlemek için kullanılır121.
Bu oranın yüksek olması maddi duran varlıkların etkin kullanıldığını

göstermekle birlikte maddi duran varlıkların kapasitelerinin üzerinde kullanıldığını da

120 Akgüç, s. 56.
121 Berk, s. 478.
32
işaret edebilir. Oranın düşme eğiliminde olması ise kapasite kullanımının düştüğünü
gösterir. Büyük sanayi işletmelerinde bu oranın 5 olması normal kabul edilir122.
Maddi duran varlık devir hızı oranı aşağıdaki gibi hesaplanabilir:
Net Satışlar
Maddi Duran Varlık Devir Hızı Oranı =
Maddi Duran Varlıklar (Net)
1.3.4.4.3.7. Öz Kaynak Devir Hızı Oranı
Öz kaynak devir hızı oranı, işletmelerin öz kaynaklarını ne ölçüde etkin

kullandığını gösterir. Oranın yüksek olması, öz kaynakların etkin kullanıldığını
göstermesinin yanında öz kaynak yetersizliğine de işaret edebilir. Oranın düşük olması
ise öz kaynak kârlılığı üzerinde olumsuz etki yapar123.
Öz kaynak devir hızı oranı aşağıdaki gibi hesaplanabilir:
Net Satışlar
Öz Kaynaklar Devir Hızı Oranı =
Öz Kaynaklar
1.3.4.4.4. Kârlılık Oranları
İşletmeler kâr amacıyla faaliyet gösteren iktisadi birimlerdir. Elde edilen kârın
işletme için ölçülü, yeterli ve tatmin edici olup olmadığı konusundaki değerlendirmeler
kârlılık oranları aracılığıyla yapılır124.
Kârlılık oranları; dönem net kârının öz kaynaklara oranı, dönem kârının öz

kaynaklara oranı, iktisadi kârlılık oranı, brüt satış kârı oranı, faaliyet kârı oranı, olağan
kâr oranı, dönem net kârı oranı, aktif kârlılık oranı, satışların maliyeti oranı, finansman

123 Akgüç, s. 60.
124 Akgüç, s. 62.
33
giderleri karşılama oranı, borç servis oranı, sabit ödemeleri karşılama oranı olmak üzere
on iki başlıkta incelenecektir.
1.3.4.4.4.1. Dönem Net Kârının Öz Kaynaklara Oranı
Dönem net kârının öz kaynaklara oranı, işletme sahipleri tarafından sağlanan

kaynağın bir birimine düşen kâr payını göstermektedir. Mali rantabilite olarak da
adlandırılan bu oranın yeterliliğinin saptanmasında alternatif yatırımların getirileri ile
karşılaştırılması uygun olur125.
Dönem Net Kârı

Dönem Net Kârının Öz Kaynaklara Oranı =
Öz Kaynaklar
1.3.4.4.4.2. Dönem Kârının Öz Kaynaklara Oranı
Vergi oranlarındaki değişiklikler, dönem net kârı tutarını etkiler. Bu tür işletme
dışı etkilerin giderilmesi ve dönemler arası karşılaştırmanın sağlıklı olması için bu oranın
kullanılmalıdır126.
Dönem Kârı
Dönem Kârının Öz Kaynaklara Oranı =
Öz Kaynaklar
1.3.4.4.4.3. İktisadi Kârlılık Oranı
Tüm sermaye kârlılığı olarak da adlandırılan iktisadi kârlılık oranı, eğer yabancı
kaynaklara faiz ödenmeseydi işletmenin ulaşabileceği kârlılık düzeyi hakkında fikir
vermektedir127.
Dönem Kârı + Faiz Giderleri

İktisadi Kârlılık Oranı =
Pasif Toplamı

126 Arat, s. 124.
34
1.3.4.4.4.4. Brüt Satış Kârı Oranı
Bu oran işletmenin satış kârlılığını gösterir. Oranın yükselme eğiliminde olması

satışların içindeki satışların maliyeti payının azaldığını göstermesi nedeniyle işletme
açısından olumludur128.
Brüt Satış Kârı

Brüt Satış Kârı Oranı =
Net Satışlar
1.3.4.4.4.5. Faaliyet Kârı Oranı
Faaliyet kârı oranı, iş hacmi kârlılığı hakkında bilgi verir. Bir işletmenin esas
faaliyetlerinden ne ölçüde kârlı olduğunun saptanmasında kullanılır129.
Faaliyet Kârı
Faaliyet Kârı Oranı =
Net Satışlar
1.3.4.4.4.6. Olağan Kâr Oranı
Olağan kâr oranı, faaliyet kârı oranından sonra kârlılık üzerinde etkili olan diğer
faaliyetlerle ilgili gelir ve gider ile finansman giderlerinin kârlılık üzerindeki etkisini
gösterir130.
Olağan Kâr
Olağan Kâr Oranı =
Net Satışlar

130 Lazol, s. 72.
35
1.3.4.4.4.7. Dönem Net Kârı Oranı
Dönem net kârı oranı, işletmenin tüm giderleri ve vergiden sonraki kârlılığını
ölçer. Başka bir ifade ile bir birim satışlardan ne oranda kâr elde edildiğini gösteren
orandır131.
Dönem Net Kârı

Dönem Net Kârı Oranı =
Net Satışlar
1.3.4.4.4.8. Aktif Kârlılık Oranı
Aktif kârlılık oranı, bir işletmenin yapmış olduğu yatırımın kârlılığını, bir başka
ifade ile varlıkların ne ölçüde verimli kullanıldığını gösterir132.
Dönem Net Kârı

Aktif Kârlılık Oranı =
Aktif Toplamı
1.3.4.4.4.9. Satışların Maliyeti Oranı
Satışların maliyeti oranı, işletmenin her 1 TL satışı içindeki satışların maliyetinin

payını gösterir. Bu oranın dönemler arası karşılaştırmada azalma eğiliminde olması
işletme lehine yorumlanır133.
Satışların Maliyeti
Satışların Maliyeti Oranı =
Net Satışlar

132 Akgüç, s. 67
133 Arat, s. 131.
36
1.3.4.4.4.10. Finansman Giderleri Karşılama Oranı
Finansman giderleri karşılama oranı, işletmenin finansman giderlerini karşılama

yeteneğinin olup olmadığının göstergesidir. Oranın hesaplanmasında dönem kârı tutarı
ve dönem net kârı tutarı kullanılabilir. Kâr rakamlarının tercihi ülkedeki gelir ve kurumlar
vergisi oranlarına göre değişmektedir. Söz konusu vergiler düşükse dönem kârı tutarını,
yüksekse dönem net kârı tutarı kullanılabilir134.
Dönem Kârı + Faiz Giderleri

Finansman Giderleri Karşılama Oranı =
Faiz Giderleri
1.3.4.4.4.11. Borç Servis Oranı
Borçları karşılama oranı, işletme borçlarının anapara taksiti ve faiz toplamının,

ilgili dönemde işletme faaliyetleri sonucunda yaratılan fon kaynakları ile ödenip
ödenemeyeceğini gösterir. Oranın 2 olması normal kabul edilir135.
Dönem Net Kârı + Nakit Çıkışı Gerektirmeyen

Giderler + Faiz Giderleri
Borç Servis Oranı =
Borç Anapara Taksitleri + Faiz Giderleri
1.3.4.4.4.12. Sabit Ödemeleri Karşılama Oranı
İşletmeye önemli ölçüde yük getiren ve sabit nitelik taşıyan faiz, iş yeri kirası,
finansal kiralama taksitleri ve benzeri ödemeler için sabit ödemeleri karşılama oranı
hesaplanarak, işletmenin dönem içindeki yerine getirmek zorunda olduğu
yükümlülüklerin kaç katı gelir elde ettiği belirlenir136.

37
Dönem Kârı + Sabit Ödemeleri + Nakit
Çıkışı Gerektirmeyen Giderler
Sabit Ödemeleri Karşılama Oranı =
Sabit Ödemeler
1.3.4.4.5. İşletme Değeri Oranları
İşletme değerinin belirlenmesinde kullanılan oranlar, işletme sahiplerinin ölçülü,

yeterli ve tatmin edici bir gelir sağlayıp sağlamadıklarını belirlemeye çalışır137.
İşletme değeri oranları; hisse senedi başına kâr oranı, fiyat – kazanç oranı, hisse
senedi başına defter değeri oranı, piyasa değeri – defter değeri oranı, hisse senedi başına
dağıtılacak kâr oranı ve kâr payı verim oranı olmak üzere altı başlıkta incelenecektir.
1.3.4.4.5.1. Hisse Senedi Başına Kâr Oranı
Hisse senedi başına elde edilen kâr, bir hisse senedinin değerini etkileyen en
önemli unsurlardan biri olduğundan hisse senedi başına kâr oranının hesaplanması
yararlıdır138.
Dönem Net Kârı

Hisse Senedi Başına Kâr Oranı =
Hisse Senedi Sayısı
1.3.4.4.5.2. Fiyat – Kazanç Oranı
Fiyat – kazanç oranı, işletmenin her 1 TL’lik hisse başı kazancına karşılık,
yatırımcıların hisse senedine kaç lira ödemeye razı olduğunu gösterir. Genelde bir
işletmenin fiyat – kazanç oranı, işletmenin riskinin azalması, işletmenin gelirlerinde
büyüme beklentisi ve benzeri nedenlerle artar139.
Hisse Başına Piyasa (Borsa) Fiyatı

Fiyat – Kazanç Oranı =
Hisse Başına Kâr

138 Akgüç, s. 66
38
1.3.4.4.5.3. Hisse Senedi Başına Defter Değeri Oranı
Öz kaynak tutarı ihraç edilen hisse senetlerinin sayısına bölünerek, her bir
çıkarılmış hisse senedinin muhasebe kayıtlarına göre değeri hesaplanır140.
Öz Kaynaklar
Hisse Senedi Başına Defter Değeri Oranı =
1.3.4.4.5.4. Piyasa Değeri – Defter Değeri Oranı
İşletmenin borsa değerinin, öz kaynaklarının kaç katı olduğunu gösteren orandır.

Bu oran hisse senedi yatırımcılarına alma, satma ya da elde tutma kararlarında yardımcı
olur141.
Hisse Senedi Başına Piyasa Değeri

Piyasa Değeri – Defter Değeri Oranı =
Hisse Senedi Başına Defter Değeri
1.3.4.4.5.5. Hisse Senedi Başına Dağıtılacak Kâr Oranı
Hisse senedi başına dağıtılacak kâr oranı, hisse senedi değerini belirleyen önemli
unsurlardan biri olduğundan gerek hissedarlar, gerekse yatırımcılar tarafından dikkatle
izlenir142.
Kâr Payı (Temettü)

Hisse Başına Dağıtılacak Kâr Oranı =
140 Arat, s. 135.

39
1.3.4.4.5.6. Kâr Payı Verim Oranı
Hisse senedi başına kâr payı verimliliğini ortaya koyan bu oran, alternatif yatırım
araçları karşılaştırmasında önemli bir değerlendirme aracıdır143.
Hisse Senedi Başına Kâr Payı

Kâr Payı Verim Oranı =
Hisse Senedi Başına Piyasa Fiyatı
143 Arat, s. 139.
40
2. MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ’NDE
YER ALAN FİNANSAL TABLOLAR
Muhasebe düzeninden beklenen verimi sağlayabilmek için, muhasebe
hesaplarının belirli bir sistemde gruplandırılması ihtiyacı vardır. Buna göre, benzer
özelliklerdeki işletmelerin aynı finansal olaylarına ilişkin kullanılacak hesaplar aynı
olmalıdır144.
Bu amaçla hazırlanacak hesap planı, bir işletmenin muhasebe sisteminin

temelidir. İşletmeler muhasebe sistemlerini, Maliye Bakanlığı tarafından tebliğ ile
yayınlanan hesap planı doğrultusunda kurmak zorundadırlar145.
Maliye Bakanlığı tarafından, 26.12.1992 tarihli ve mükerrer 21447 no.lu Resmi

Gazete’de yayınlanan 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile;
işletmelerin faaliyetlerinin ve bu faaliyetlerinin sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bir
biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tablolar aracılığı ile ilgililere sunulan bilgilerin
tutarlılık ve karşılaştırılabilirlik özelliklerini taşıyarak işletmelerin gerçek durumunu
yansıtması ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması amaçlanmaktadır146.
Bu amaca ulaşmak için, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 175 ve mükerrer 257.
maddesinin Maliye Bakanlığı’na verdiği yetkiye dayanarak;
a) Muhasebenin temel kavramları,

b) Muhasebe politikalarının açıklanması,
c) Mali tablo ilkeleri,
d) Mali tabloların düzenlenmesi ve sunulması,
e) Tek düzen hesap çerçevesi, hesap planı ve işleyişi,
144 Hüseyin Ergin, Muhasebeye Giriş, 15. Basım, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Yayınları, 2010, s. 61.
145 Ataman, s. 10.
146 Gökçen, s. 111.
41
konularında düzenlemeler yapılmıştır147. Yapılan bu düzenlemeler Tek Düzen Muhasebe
Sistemi olarak da adlandırılmaktadır148.
1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile finansal tablolar,
temel finansal tablolar ve ek finansal tablolar olmak üzere iki grupta düzenlenmiştir.
Finansal tabloların sınıflandırılmasını aşağıdaki gibi gösterebiliriz149:
 Temel Finansal Tablolar

o Bilanço
o Gelir Tablosu
 Ek Finansal Tablolar
o Satışların Maliyeti Tablosu
o Fon Akım Tablosu
o Nakit Akım Tablosu
o Kâr Dağıtım Tablosu
o Öz kaynaklar Değişim Tablosu
2.1. TEMEL FİNANSAL TABLOLAR
Temel finansal tablolar işletmelerde belirli bir faaliyet döneminde meydana

gelen finansal olayların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre kaydedilmesi
sonucu düzenlenir. Bu tablolar işletmenin finansal yapısındaki güçlü ve zayıf yönlerini
ortaya koyan özet bilgileri içerir. Muhasebede bilanço ve gelir tablosu olmak üzere iki
temel finansal tablo vardır150.
147 Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği, Sıra No: 1

148 Osman Bayrı, “Tek Düzen Muhasebe Sistemine ve Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama Standartlarına Göre
Bilançonun Biçimsel Yapısı, Kapsamı ve İçeriğinin Karşılaştırmalı Analizi”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı.98 (Mart
2010), s.91.
150 Lazol, s. 1.
42
2.1.1. Bilanço
1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre bilanço; “bir
işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağlandığı
kaynakları gösteren bir mali tablodur” şeklinde tarif edilmektedir151.
2.1.1.1. Bilançonun Düzenlenmesi
Bilançonun düzenlenmesinde, 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Genel Tebliği’nde

açıklanan bilanço ilkeleri esas alınır. Bilançoda varlıklar; en hızlı paraya dönüştürülenden
en aza doğru, kaynaklar ise; en kısa vadeliden en uzuna doğru sıralanır152.
2.1.1.2. Bilançonun Biçimsel Yapısı
Tek Düzen Muhasebe Sistemi’nde bilanço hesaplarının işleyişleri de dikkate

alınarak kesin bir şekil belirlenmiş ve sisteme tabi tüm işletmelerde bu şekle uyulması
istenmiştir153.
Bilanço, hesap tipi ve rapor tipi olmak üzere iki şekilde düzenlenebilir. Hesap
tipi bilanço; defteri kebir hesabı şeklinde olup, sol tarafta aktif, sağ tarafta ise pasif yer
alır. Rapor tipi bilançoda ise; aktif ve pasif kalemleri alt alta yazılır154.
Muhasebe sistemi uygulama genel tebliğinde hesap tipi bilanço şekli esas
alınmış ve özet ve ayrıntılı olarak hesap tipi bilanço şekilleri yayınlanmıştır 155. Tebliğde
yayınlanan örnek tablolar tablo 2.1. ve tablo 2.2. de gösterilmiştir.

152 Gökçen, s. 116.
153 Bayrı, s. 92.
154 Lazol, s. 2.
155 Gökçen, s. 117.
43
Tablo 2.1. Özet Bilanço Tipi
İŞ LETME ÖZET BİLANÇO TİPİ
(………TL)*
AKTİF (VARLIKLAR) PASİF (KAYNAKLAR)
Önceki DönemCari Dönem Önceki Dönem Cari Dönem
I-DÖNEN VARLIKLAR I-KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
A-Hazır Değerler A-M ali Borçlar
B- M enkul Kıymetler B-Ticari Borçlar
1-M enkul Kıymetler Değer Düşüklüğü 1-Borç Senetleri Reeskontu (-)
Karşılığı (-) C-Diğer Borçlar
C-Ticari Alacaklar 1-Borç Senetleri Reeskontu (-)
1-Alacak Senetleri Reeskontu (-) D-Alınan Avanslar
2-Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-) E-Ödenecek Vergi Ve Yükümlülükler
D-Diğer Alacaklar F-Borç Ve Gider Karşılıkları
1-Alacak Senetleri Reeskontu (-) 1-Dönem Kârı Vergi Ve Diğer Yasal
2-Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-) Yükümlülük Karşılıkları
E-Stoklar 2-Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi Ve
1-Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) Diğer Yükümlülükleri(-)
2-Verilen Sipariş Avansları 3-Kıdem Tazminatı Karşılığı
F- Gelecek Aylara Ait Giderler Ve Gelir 4-Diğer Borç Ve Gider Karşılıkları
Tahakkukları G-Gelecek Aylara Ait Gelirler Ve Gider
G-Diğer Dönen Varlıklar Tahakkukları
DÖNEN VARLIKLAR TOPLAM I H-Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
II-DURAN VARLIKLAR KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
A-Ticari Alacak TOPLAM I
1-Alacak Senetleri Reeskontu (-) II-UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
2-Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-) A-M ali Borçlar
B-Diğer Alacaklar B-Ticari Borçlar
1-Alacak Senetleri Reeskontu (-) 1-Borç Senetleri Reeskontu (-)
2-Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-) C-Diğer Borçlar
C.M ali Duran Varlıklar 1-Borç Senetleri Reeskontu (-)
1-Bağlı M enkul Kıymetler D-Alınan Avanslar
2-Bağlı M enkul Kıymetler Değer E-Borç Ve Gider Karşılıkları
Düşüklüğü Karşılığı (-) 1-Kıdem Tazminatı Karşılığı
3-İştirakler 2-Diğer Borç Ve Gider Karşılıkları
4-İştiraklere Sermaye Taahhütleri (-) F-Gelecek Yıllara Ait Gelirler Ve Gider
5-İştirakler Sermaye Payları Değer Tahakkukları
Düşüklüğü Karşılığı (-) G-Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
6-Bağlı Ortaklıklar UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKALR
7-Bağlı Otaklıklara Sermaye Taahütleri(-) TOPLAM I
8-Bağlı Ortaklıklara Sermaye Payları Değer III-ÖZ KAYNAKLAR
Düşüklüğü Karşılığı (-) A-Ödenmiş Sermaye
9-Diğer M ali Duran Varlıklar 1-Ödenmiş Sermaye
10-Diğer M ali Duran Varlıklar Değer 2-Ödenmemiş Sermaye(-)
Düşüklüğü Karşılığı (-) B-Sermaye Yedekleri
D-M addi Duran Varlıklar 1-Hisse Senedi İhraç Primleri
1-M addi Duran Varlıklar (Brüt) 2-Hisse Senedi İptal Kârları
2-Birikmiş Amortismanlar (-) 3-M .D.V. Yeniden Değerleme Artışları
3-Yapılmakta Olan Yatırımlar 4-İştirakler Yeniden Değerleme Artışları
4-Verilen Sipariş Avansları 5-Diğer Sermaye Yedekleri
E-M addi Olmayan Duran Varlıklar C-Kâr Yedekleri
1-M addi Olmayan Duran Varlıklar(Brüt) 1-Yasal Yedekler
2-Birikmiş Amortismanlar (-) 2-Statü Yedekler
3-Verilen Avanslar 3-Olağanüstü Yedekler
F-Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 4-Diğer Kâr Yedekleri
1-Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar(Brüt) 5-Özel Fonlar
2-Birikmiş Tükenme Payları D-Geçmiş Yıl Kârları
3-Verilen Avanslar E-Geçmiş Yıl Zararları(-)
G-Gelecek Yıllara Ait Giderler Ve Gelir F-Dönem Net Kârı(Zararı)
Tahakkukları ÖZ KAYNAKLAR TOPLAM I
H-Diğer Duran Varlıklar
DURAN VARLIKLAR TOPLAM I
AKTİF (VARLIKLAR) TOPLAM I PASİF (KAYNAKLAR) TOPLAM I
DİPNOTLAR
1-……………………………
2-……………………………
……………………………
*işletmeler belirlenen büyüklüklerine göre, bin, milyon, milyar ya da trilyon olarak rakamlarını göstereceklerdir.
Kaynak: 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği
44
Tablo 2.2. Ayrıntılı Bilanço Tipi
İŞLETM E AYRINTILI BİLANÇO TİPİ
(………TL)*
Önceki Dönem Cari Dönem Önceki Dönem Cari Dönem
I-DÖNEN VARLIKLAR I-KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
A-Hazır Değerler A-M ali Borçlar
1-Kasa 1-Banka Kredileri
2-Alınan Çekler 2-Uzun Vadeli Kredilerin Anapara
3-Bankalar Taksitleri ve Faizleri
4-Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri(-) 3-Tahvil, Anapara, Borç taksit ve Faizleri
5-Diğer Hazır Değerler 4-Çıkarılmış Bonolar ve Senetler
B-M enkul Kıymetler 5-Çıkarılmış Diğer M enkul Kıymetler
1-Hisse Senetleri 6-M enkul Kıymet İhraç Farkı (-)
2-Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları 7-Diğer M ali Borçlar
3-Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonoları B-Ticari Borçlar
4-Diğer M enkul Kıymetler 1-Satıcılar
5-M enkul Kıymetler Değer Düşüklüğü 2-Borç Senetleri
Karşılığı(-) 3-Borç Senetleri Reeskontu (-)
C-Ticari Alacaklar 4-Alınan Depozito ve Teminatlar
1-Alıcılar 5-Diğer Ticari Borçlar
2-Alacak Senetleri C-Diğer Borçlar
3-Alacak Senetleri Reeskontu (-) 1-Ortaklara Borçlar
4-Verilen Depozito ve Teminatları 2-İştiraklere Borçlar
5-Şüpheli Ticari Alacaklar 3-Bağlı Ortaklıklara Borçlar
6-Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-) 4-Personele Borçlar
D-Diğer Alacaklar 5-Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-)
1-Ortaklardan Alacaklar 6-Diğer Çeşitli Borçlar
2-İştiraklerden Alacaklar D-Alınan Avanslar
3-Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar E-Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler
4-Personelden Alacaklar 1-Ödenecek Vergi ve Fonlar
5-Diğer Çeşitli Alacaklar 2-Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri
6-Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-) 3-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya
7-Şüpheli Diğer Alacaklar Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer
8-Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-) Yükümlülükler
E-Stoklar 4-Diğer Yükümlülükler
1- İlk M adde ve M alzeme F-Borç ve Gider Karşılıkları
2-Yarı M amuller 1-Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal
3-M amuller Yükümlülük Karşılıkları
4-Ticari M allar 2-Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve
5-Diğer Stoklar Diğer Yükümlülükleri(-)
6-Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 3-Kıdem Tazminatı Karşılığı
7-Verilen Sipariş Avansları 4-Diğer Borç ve Gider Karşılıkları
F-Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir G-Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider
Tahakkukları Tahakkukları
1- Gelecek Aylara Ait Giderler 1-Gelecek Aylara Ait Gelirler
2-Gelir Tahakkukları 2-Gider Tahakkukları
G-Diğer Dönen Varlıklar H-Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
1-İndirilecek KDV 1-Hesaplanan KDV
2-Diğer KDV 2-Diğer KDV
3-Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar 3-Sayım ve Tesellüm Fazlaları
4-Personel Avansları 4- Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar
5-Sayım Tesellüm Noksanları
6-Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar
7-Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı (-) KISA VADELİ YABANCI
DÖNEN VARLIKLAR TOPLAM I KAYNAKLAR TOPLAM I
45
İŞLETM E AYRINTILI BİLANÇO TİPİ (Devamı)
(………TL)*
Önceki Dönem Cari Dönem Önceki Dönem Cari Dönem
I-DURAN VARLIKLAR II-UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
A-Ticari Alacaklar A. Mali Borçlar
1-Alıcılar 1. Banka Kredileri
2-Alacak Senetleri 2. Çıkarılmış T ahviller
3-Alacak Senetleri Reeskontu (-) 3. Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler
4-Verilen Depozito ve Teminatlar 4. Menkul Kıymetler İhraç Farkı (-)
5-Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-) 5. Diğer Mali Borçlar
B-Diğer Alacaklar B. T icari Borçlar
1-Ortaklardan Alacaklar 1. Satıcılar
2-İştiraklerden Alacaklar 2. Borç Senetleri
3-Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar 3. Borç Senetleri Reeskontu (-)
4-Personelden Alacaklar 4. Alınan Depozito ve T eminatlar
5-Diğer Çeşitli Alacaklar 5. Diğer T icari Borçlar
6-Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-) C. Diğer Borçlar
7-Şüpheli Alacaklar Karşılığı(-) 1. Ortaklara Borçlar
C-M ali Duran Varlıklar 2. İştiraklere Borçlar
1-Bağlı M enkul Kıymetler 3. Bağlı Ortaklıklara Borçlar
2-Bağlı M enkul Kıymetler Değer 4. Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-)
Düşüklüğü Karşılığı (-) 5. Kamuya Olan Ertelenmiş ve
3-İştirakler Taksitlendirilmiş Borçlar
4-İştiraklere Sermaye Taahhütleri (-) 6. Diğer Çeşitli Borçlar
5-İştirakler Sermaye Payları Değer D. Alınan Avanslar
Düşüklüğü Karşılığı (-) E. Borç ve Gider Karşılıkları
6-Bağlı Ortaklıklar 1. Kıdem T azminatı Karşılıkları
7-Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri 2. Diğer Borç ve Gider Karşılıkları
8-Bağlı Ortaklıklara Sermaye Payları Değer F. Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider
Düşüklüğü Karşılığı (-) T ahakkukları
D-M addi Duran Varlıklar 1. Gelecek Yıllara Ait Gelirler
1-Arazi ve Arsalar 2. Gider T ahakkukları
2-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri G. Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
3-Binalar 1. Gelecek Yıllara Ertelenen veya Terkin
4-Tesis, M akine ve Cihazlar Edilecek KDV
5-Taşıtlar 2. Diğer Çeşitli Uzun Vadeli Yabancı
6-Demirbaşlar Kaynaklar
7-Diğer M addi Duran Varlıklar UZUN VADELİ YABANCI KAYNAK
8-Birikmiş Amortismanlar (-) T OPLAMI
9-Yapılmakta Olan Yatırımlar III-ÖZ KAYNAKLAR
10-Verilen Avanslar A. Ödenmiş Sermaye
E-M addi Olmayan Duran Varlıklar 1. Sermaye
1-Haklar 2. Ödenmemiş Sermaye (-)
2-Şerefiye B. Sermaye Yedekleri
3-Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri 1. Hisse Senedi İhraç Primleri
4-Araştırma ve Geliştirme Giderleri 2. Hisse Senedi İptal Kârları
5-Özel M aliyetler 3. M.D.V. Yeniden Değerleme Artışları
6-Diğer M addi Olmayan Duran Varlıklar 4. İştirakler Yeniden Değerleme Artışları
7-Birikmiş Amortismanlar (-) 5. Sermaye Yedekleri
8-Verilen Avanslar C. Kâr Yedekleri
F-Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 1. Yasal Yedekler
1-Arama Giderleri 2. Statü Yedekleri
2-Hazırlık ve Geliştirme Giderleri 3. Olağanüstü Yedekler
3-Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 4. Diğer Kâr Yedekleri
4-Birikmiş Tükenme Payları (*) 5. Özel Fonlar
5-Verilen Avanslar D. Geçmiş Yıllar Kârları
G. Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir E. Geçmiş Yıllar Zararları (-)
T ahakkukları F. Dönem Net Kârı (Zararı)
1. Gelecek Yıllar Ait Giderler ÖZ KAYNAKLAR TOPLAM I
2. Gelir T ahakkukları
H. Diğer Duran Varlıklar
1. Gelecek Yıllarda İndirilecek KDV
2. Diğer KDV
3. Diğer Çeşitli Duran Varlıklar
DURAN VARLIKLAR T OPLAMI

AKTİF (VARLIKLAR) TOPLAM I PASİF (KAYNAKLAR) TOPLAM I
DİPNOTLAR
1-……………………………
2-……………………………
……………………………
*işletmeler belirlenen büyüklüklerine göre, bin, milyon, milyar ya da trilyon olarak rakamlarını göstereceklerdir.
46
2.1.2. Gelir Tablosu
1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre gelir tablosu,
“işletmenin belirli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün
maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net kârını veya
dönem net zararını kapsar” şeklinde tarif edilmektedir156.
2.1.2.1. Gelir Tablosunun Düzenlenmesi
Gelir tablosunun düzenlenmesinde finansal tablo ilkeleri esas alınır. Gelir

tablosu düzenlenirken, esas faaliyetlerden sağlanan gelirler, süreklilik arz eden diğer
olağan faaliyetlerden sağlanan gelirler ve süreklilik arz etmeyen olağan dışı gelirler ayrı
ayrı gösterilir. Aynı durum giderler için de geçerlidir157.
2.1.2.2. Gelir Tablosunun Biçimsel Yapısı
Gelir tablosu, aynı bilançoda olduğu gibi, hesap tipi ve rapor tipi olarak iki
şekilde düzenlenebilmekle birlikte, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği rapor tipi
gelir tablosu şeklini esas almıştır158. Tebliğde özet ve ayrıntılı rapor tipi gelir tablosu şekli
verilmiştir. Özet gelir tablosu tipi tablo 2.3.’de, ayrıntılı gelir tablosu tipi ise tablo 2.4.’de
gösterilmiştir.

157 Çabuk, s. 228.
158 Gökçen, s. 121.
47
Tablo 2.3. Özet Gelir Tablosu Tipi
48
Tablo 2.4. Ayrıntılı Gelir Tablosu Tipi
49
2.2. EK FİNANSAL TABLOLAR
Temel finansal tabloları tamamlar nitelikli ek finansal tablolar, finansal analize

yardımcı olan tablolardır159. Satışların maliyeti tablosu, fon akım tablosu, nakit akım
tablosu, kâr dağıtım tablosu ve öz kaynaklar değişim tablosu tebliğde sıralanan ek
finansal tablolardır.
2.2.1. Satışların Maliyeti Tablosu
1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre satışların

maliyeti tablosu; “gelir tablosundaki satışların maliyeti kısmı işletmenin dönem içindeki
stok hareketleri ile satılan mamul, ilk madde ve malzeme ile ticari mal gibi maddelerin
ve satılan hizmetlerin maliyetini göstermek üzere ayrı bir tablo halinde düzenlenir”
şeklinde ifade edilmektedir160.
Direkt ilk madde ve malzeme giderleri, direkt işçilik giderleri, genel üretim
giderleri, yarı mamul stoklarındaki değişim ve mamul stoklarındaki değişim olmak üzere
beş ana kalemden oluşan satışların maliyeti tablosu, gelir tablosunun ekini oluşturur ve
gelir tablosunu tamamlar161.
1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde yayınlanan örnek

satışların maliyeti tablosu tablo 2.5.’de gösterilmiştir.

161 Ataman, s. 441.
50
Tablo 2.5. Satışların Maliyeti Tablosu
51
2.2.2. Fon Akım Tablosu
1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre fon akım
tablosu, “işletmenin belirli bir hesap döneminde sağladığı fon kaynaklarını ve bunların
kullanım yerlerini gösteren tablodur. Bu tabloda, fon kavramı tüm finansal araçları
kapsar” şeklinde tarif edilmektedir162.
Fon akım tablosunun hazırlanabilmesi için; karşılaştırmalı bilanço,

karşılaştırmalı gelir tablosu, kâr dağıtım tablosu ve muhasebe kayıt ve raporlarından
sağlanacak diğer bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır163.

fon akım tablosu tablo 2.6.’da gösterilmiştir.

163 Uragun, s. 675.
52
Tablo 2.6. Fon Akım Tablosu
53
2.2.3. Nakit Akım Tablosu
1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre nakit akım
tablosu, “işletmenin belirli bir hesap dönemi içinde ortaya çıkan nakit akışlarını,
kaynakları ve kullanım yerleri bakımından gösteren tablodur. Bu tabloda fon kavramı,
kasa mevcudu ve bankadaki mevduatları kapsar” şeklinde tarif edilmektedir164.
Nakit akım tablosunun hazırlanabilmesi için, karşılaştırmalı bilanço, cari dönem

gelir tablosu ve mizana ihtiyaç duyulmaktadır165. 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi
Uygulama Genel Tebliği’nde yayınlanan örnek nakit akım tablosu tablo 2.7.’de
gösterilmiştir.

165 Şensoy, s. 57.
54
Tablo 2.7. Nakit Akım Tablosu
55
2.2.4. Kâr Dağıtım Tablosu
1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre kâr dağıtım
tablosu, “işletmenin dönem kârının dağıtım biçimini gösteren tablodur. Düzenlenme
amacı, özellikle sermaye şirketlerinde dönem kârından, ödenecek vergilerin, ayrılan
yedeklerin ve ortaklara dağıtılacak kâr paylarının açıkça gösterilmesi ve şirketlerin hisse
başına kâr ile hisse başına temettü tutarının hesaplanmasıdır” şeklinde tarif
edilmektedir.
İşletmeler, sermayesinin %20’sine ulaşıncaya kadar dönem kârının %5’i

oranında birinci tertip yasal yedek akçe ayırması, ödenmiş sermayenin %5’i oranında
ortaklara birinci temettü ödemesi ve ortaklara birinci temettü dağıtımından sonra
dağıtımına karar verilen temettü üzerinden %10 oranında ikinci tertip yasal yedek akçe
ayırması zorunludur. Ancak şirket ana sözleşmesi ve genel kurul kararları kâr dağıtım
tablosunun hazırlanmasındaki yasal uygulamaları etkiler166.

kâr dağıtım tablosu tablo 2.8.’de gösterilmiştir.
56
Tablo 2.8. Kâr Dağıtım Tablosu
57
2.2.5. Öz Kaynaklar Değişim Tablosu
1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre öz kaynaklar

değişim tablosu, “ilgili dönemde öz kaynak kalemlerinde meydana gelen artış veya
azalışları bir bütün olarak gösteren tablodur” şeklinde tanımlanmaktadır.
Öz kaynaklar değişim tablosunda önceki dönem ve cari dönem verileri ayrı ayrı
gösterilir167. Tablo, öz kaynak kalemlerinin dönem başı tutarları, dönem içindeki artış ve
azalışları ile dönem sonu tutarları yansıtacak şekilde düzenlenir168.

öz kaynaklar değişim tablosu tablo 2.9.’da gösterilmiştir.
Tablo 2.9. Öz Kaynaklar Değişim Tablosu
167 Savcı, s. 153.

168 Çabuk, s. 246.
58
2.3. FİNANSAL TABLO İLKELERİ
Finansal tablo ilkeleri, temel finansal tabloların düzenlenmesinde işletmeler

tarafından uygulanacak kurallardır. Tebliğde yer almayan konularda, sırası ile Türkiye
Finansal Raporlama Standartları, işletmenin içinde bulunduğu sektörde söz konusu
işletme büyüklüğü için yaygın olarak kullanılan esaslar, Uluslararası Finansal Raporlama
Standartları’nda benimsenen esaslara uyulur169.
Finansal tablo ilkeleri; gelir tablosu ilkeleri ve bilanço ilkeleri olmak üzere iki
başlık altında açıklanmıştır.
2.3.1 Gelir Tablosu İlkeleri
Gelir tablosu ilkeleri 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel

Tebliği’nde aşağıdaki gibi açıklanmıştır:
Gelir Tablosu’nda bütün satışlar, gelir ve kârlar ile maliyet, gider

ve zararlar brüt tutarları üzerinden gösterilirler. Hiçbir gelir ve kâr
kalemi bir maliyet, gider ve zarar kalemi ile tamamen veya kısmen
karşılaştırılmak suretiyle gelir tablosu kapsamından çıkarılamaz.
Bu amaçlar doğrultusunda benimsenen gelir tablosu ilkeleri

aşağıdadır:
1) Gerçekleşmemiş satışlar, gelir ve kârlar; gerçekleşmiş gibi veya

gerçekleşenler gerçek tutarından fazla veya az gösterilmemelidir. Belli
bir dönem veya dönemlerin gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını
göstermek için, dönemin başında ve sonunda doğru hesap kesimi
işlemleri yapılmalıdır.
2) Belli bir dönemin satışları ve gelirleri bunları elde etmek için yapılan
satışların maliyeti ve giderleri ile karşılaştırılmalıdır. Belli bir dönemin
başında ve sonunda maliyet ve giderleri gerçeğe uygun olarak
gösterebilmek için stoklarda, alacak ve borçlarda doğru hesap kesimi
işlemleri yapılmalıdır.
3) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel tükenmeye tabi

varlıklar için uygun amortisman ve tükenme payları ayrılmalıdır.
169 Gökçen, s.111.
59
4) Maliyetler; maddi duran varlıklar, stoklar, bakım-onarım ve diğer
gider grupları arasında uygun bir şekilde dağıtılmalıdır. Bunlardan
direkt olanları doğrudan doğruya, birden fazla faaliyeti ilgilendirenleri
zaman ve kullanma faktörü dikkate alınarak tahakkuk ettirilip,
dağıtılmalıdır.
5) Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip kâr ve zararlar meydana geldikleri

dönemde tahakkuk ettirilmeli, fakat normal faaliyet sonuçlarından ayrı
olarak gösterilmelidir.
6) Bütün kâr ve zararlardan, önceki dönemlerin mali tablolarında

düzeltme yapılmasını gerektirecek büyüklük ve niteliktekiler dışında
kalanlar, dönemin gelir tablosunda gösterilmelidir.
7) Karşılıklar, işletmenin kârını azaltmak veya bir döneme ait kârı

diğer döneme aktarmak amacıyla kullanılmamalıdır.
8) Dönem sonuçlarının tespiti ile ilgili olarak uygulana gelen

değerleme esasları ve maliyet yöntemlerinde bir değişiklik yapıldığı
takdirde, bu değişikliğin etkileri açıkça belirtilmelidir.
9) Bilanço tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir veya bir kaç olayın
gelecekte ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade eden, şarta
bağlı olaylardan kaynaklanan, makul bir şekilde gerçeğe yakın olarak
tahmin edilebilen gider ve zararlar, tahakkuk ettirilerek gelir tablosuna
yansıtılmalıdır. Şarta bağlı gelir ve kârlar için ise gerçekleşme ihtimali
yüksek de olsa herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmadan; dipnotlarda
açıklama yapılmalıdır.
2.3.2 Bilanço İlkeleri
1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde bilanço ilkeleri;

varlıklara ilişkin ilkeler, yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler ve öz kaynaklara ilişkin ilkeler
olmak üzere üç kısımda açıklanmıştır.
2.3.2.1 Varlıklara İlişkin İlkeler
Varlıklara ilişkin ilkeler 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel

1) İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde paraya

dönüşebilecek varlıkları, bilançoda dönen varlıklar grubu içinde
gösterilir.
60
2) İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde paraya
dönüşemeyen, hizmetlerinden bir hesap döneminden daha uzun süre
yararlanılan uzun vadeli varlıkları, bilançoda duran varlıklar grubu
içinde gösterilir. Dönem sonu bilanço gününde bu grupta yer alan
hesaplardan vadeleri bir yılın altında kalanlar dönen varlıklar
grubunda ilgili hesaplara aktarılır.
3) Bilançoda varlıkları, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleriyle

gösterebilmek için, varlıklardaki değer düşüklüklerini göstererek
karşılıkların ayrılması zorunludur.
Dönen varlıklar grubu içinde yer alan menkul kıymetler, alacaklar,

stoklar ve diğer dönen varlıklar içindeki ilgili kalemler için yapılacak
değerleme sonucu gerekli durumlarda uygun karşılıklar ayrılır.
Bu ilke, duran varlıklar grubunda yer alan alacaklar, bağlı menkul

kıymetler, iştirakler, bağlı ortaklıklar ve diğer duran varlıklardaki ilgili
kalemler için de geçerlidir.
4) Gelecek dönemlere ait olarak önceden ödenen giderler ile cari

dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde tahsil edilecek olan
gelirler kayıt ve tespit edilmeli ve bilançoda ayrıca gösterilmelidir.
5) Dönen ve duran varlıklar grubunda yer alan alacak senetlerini,

bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleri ile gösterebilmek için
reeskont işlemleri yapılmalıdır.
6) Bilançoda duran varlıklar grubunda yer alan maddi duran varlıklar

ile maddi olmayan duran varlıkların maliyetini çeşitli dönem
maliyetlerine yüklemek amacıyla her dönem ayrılan amortismanların
birikmiş tutarları bilançoda gösterilmelidir.
7) Duran varlıklar grubu içinde yer alan özel tükenmeye tabi

varlıkların maliyetini çeşitli dönem maliyetlerine yüklemek amacıyla,
her dönem ayrılan tükenme paylarının birikmiş tutarları ayrıca
bilançoda gösterilmelidir.
8) Bilançonun dönen ve duran varlıklar gruplarında yer alan alacaklar,

menkul kıymetler, bağlı menkul kıymetler ve diğer ilgili hesaplardan ve
yükümlülüklerden işletmenin sermaye ve yönetim bakımından ilişkili
bulunduğu ortaklara, personele, iştiraklere ve bağlı ortaklıklara ait
olan tutarlarının ayrı olarak gösterilmesi temel ilkedir.
9) Tutarları kesinlikle saptanamayan alacaklar için herhangi bir

tahakkuk işlemi yapılmaz. Bu tür alacaklar bilanço dipnot veya
eklerinde gösterilir.
61
10) Verilen rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer
teminatların özellikleri ve kapsamları bilanço dipnot veya eklerinde
açıkça belirtilmelidir.
Bu ilke, alınan rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer

teminatlar için de geçerlidir.
Ayrıca, işletme varlıkları ile ilgili toplam sigorta tutarlarının da

bilanço dipnot veya eklerinde açıkça gösterilmesi gerekmektedir.
2.3.2.2. Yabancı Kaynaklara İlişkin İlkeler
Yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama

Genel Tebliği’nde aşağıdaki gibi açıklanmıştır:
1) İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelen
borçları, bilançoda kısa vadeli yabancı kaynaklar grubu içinde
gösterilir.
2) İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi

gelmemiş borçları, bilançoda uzun vadeli yabancı kaynaklar grubu
içinde gösterilir. Dönem sonu bilanço gününde bu grupta yer alan
hesaplardan vadeleri bir yılın altında kalanlar kısa vadeli yabancı
kaynaklar grubundaki ilgili hesaplara aktarılır.
3) Tutarları kesinlikle saptanamayanları veya durumları tartışmalı

olanları da içermek üzere, işletmenin bilinen ve tutarları uygun olarak
tahmin edilebilen bütün yabancı kaynakları kayıt ve tespit edilmeli ve
bilançoda gösterilmelidir.
4) Gelecek dönemlere ait olarak önceden tahsil edilen hasılat (gelir) ile
cari dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde ödenecek olan
giderler kayıt ve tespit edilmeli ve bilançoda ayrıca gösterilmelidir.
5) Kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar grubunda yer alan borç

senetlerini bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleri ile
gösterebilmek için reeskont işlemleri yapılmalıdır.
6) Bilançonun kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar gruplarında yer

alan borçlar, alınan avanslar ve diğer ilgili hesaplardan işletmenin
sermaye ve yönetim bakımından ilgili bulunduğu ortaklara, personele,
iştiraklere ve bağlı ortaklıklara ait olan tutarlarının ayrı olarak
gösterilmesi temel ilkedir.
62
2.3.2.3. Öz Kaynaklara İlişkin İlkeler
Öz kaynaklara ilişkin ilkeler 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel

1) İşletme sahip veya ortaklarının sahip veya ortak sıfatıyla işletme

varlıkları üzerindeki hakları öz kaynaklar grubunu oluşturur.
İşletmenin bilanço tarihindeki ödenmiş sermayesi ile işletme

faaliyetleri sonucu oluşup, çeşitli adlar altında işletmede bırakılan
kârları ile dönem net kârı (zararı) bilançoda öz kaynaklar grubu içinde
gösterilir.
2) İşletmenin ödenmiş sermayesi bilançoda tek bir kalem olarak

gösterilir. Ancak, esas sermaye özellikleri farklı hisse gruplarına
ayrılmış bulunuyorsa esas sermaye hesapları her grubun haklarını, kâr
ve tasfiye paylarının dağıtımında sahip olabilecekleri özellikleri ve
diğer önemli özellikleri yansıtacak biçimde bilançonun dipnotlarında
gösterilmelidir.
3) İşletmenin ortakları tarafından yatırılan sermayenin devam

ettirilmesi gerekir. İşletmede herhangi bir zararın ortaya çıkması,
herhangi bir nedenle öz kaynaklarda meydana gelen azalmalar; hem
dönemsel, hem de kümülatif olarak izlenmeli ve kaydedilmelidir.
4) Öz kaynakların bilançoda net olarak gösterilmesi için geçmiş yıllar

zararları ile dönem zararı, öz kaynaklar grubunda indirim kalemleri
olarak yer almalıdır.
5) Öz kaynaklar; ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kâr yedekleri,

geçmiş yıl kârları (zararları) ve dönem net kârı (zararı) ndan oluşur.
Kâr yedekleri yasal, statü ve olağanüstü yedekler ile yedek niteliğindeki
karşılıklar, özel fonlar gibi işletme faaliyetleri sonucu elde edilen
kârların dağıtılmamış kısmını içerir. Sermaye yedekleri ise hisse senedi
ihraç primleri, iptal edilen ortaklık payları, yeniden değerleme değer
artışları gibi kalemlerden meydana gelir. Sermaye yedekleri, gelir
unsuru olarak gelir tablosuna aktarılamaz.
63
3. TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARINDA
YER ALAN FİNANSAL TABLOLAR
Ülkelerin dış ticaretlerinin çeşitlenmesi, küreselleşme ile birlikte ülkeler
arasındaki fiili sınırların adeta ortadan kalkmış olması ve isteyenin istediği ülkeden alış-
veriş yapabilmesinin kolaylaşması ve büyüyen sermaye olanakları sayesinde birçok çok
uluslu şirketin oluşması ve birçok ülkede şubeler açmaları gibi temel gerekçeler
muhasebe uygulamalarının ülkelere özgü oluşunu bir sorun olarak karşımıza çıkmasına
neden olmuştur170.
Yakın geçmişte başlayıp günümüzde de devam eden yukarıdaki gelişmeler,

dünya ekonomisine yön veren gelişmiş ülkeler ile bu ülkeleri takip eden diğer ülkelerin
aynı veya birbirleri ile uyumlu muhasebe standartlarını benimsemeleri gereğini ortaya
çıkarmıştır171.
Bu standartları benimsemedeki asıl amaç; uluslararası yatırımcıların, ülkelerin

sermaye piyasalarına yatırım yapmalarını kolaylaştırmaktır. Çünkü muhasebe/finansal
raporlama standartları ile küresel bir muhasebe sistemi oluşturulmakta ve finansal
tabloların anlaşılabilirliği, karşılaştırılabilirliği ve güvenilirliği arttırılmaktadır172.
Çalışmamızın konusunu oluşturan finansal tablolar ile ilgili Türkiye Finansal

Raporlama Standartları’ndaki düzenlemeleri; kavramsal çerçeve, standartların ilk
uygulaması, finansal tabloların sunuluşu ve nakit akış tabloları olmak üzere dört bölümde
inceleyeceğiz.
170 Cemal Elitaş, Feyyaz Yıldız ve Mustafa Üç, “Muhasebe Biliminin Çevresi: Anglo Sakson ve Kıta Avrupa
Karşılaştırması”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.11, Sayı.2 (2011), s.16.
171 Semih Hüseyin Tokay ve Ali Deran, “Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları’nda Gerçeğe Uygun
Değer Ölçüsünün Kullanımı”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt.11, Sayı.1 (2009), s.151.
172 Serkan Terzi, İlker Kıymetli Şen ve Derya Üçoğlu, “Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Geçişin
Etkilerinin Sermayenin Korunması Açısından Değerlendirilmesi: İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında Bir
Araştırma”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt.15, Sayı.3 (2013), s.2.
64
3.1. KAVRAMSAL ÇERÇEVEDE YER ALAN FİNANSAL TABLOLARA
İLİŞKİN BİLGİLER
Türkiye Finansal Raporlama Standartları’nın (TFRS) anlaşılmasını kolaylaştıran

kavramsal çerçeve bir standart olmayıp, herhangi bir finansal tablo kalemi ile ilgili ölçme
ya da raporlama kurallarına işaret etmemekle birlikte TFRS’nin iyi anlaşılması
bakımından standartlar kadar önemlidir173.
3.1.1. Kapsam
Muhasebe standartlarının çerçevesini çizerek sınırlarını belirleyen Kavramsal

Çerçeve ile aşağıdaki konular düzenleme kapsamına alınmıştır174:
 Finansal raporlamanın amacı

 Faydalı finansal bilginin niteliksel özellikleri
 Finansal tabloları oluşturan unsurların tanım, tahakkuk ve ölçümleme
esasları
 Sermaye ve sermayenin devamlılığı (korunması) kavramları
3.1.2. Amaç
Kavramsal Çerçevenin temel amacı, yatırımcılar, borç verenler ve kredi veren

diğer taraflar için hazırlanan ve sunulan finansal tabloların tabi olacakları usul ve esasları
ortaya koymaktır175.
Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından

yayınlanan Finansal Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçeve’de amaçlar aşağıdaki gibi
sıralanmıştır176;
173 Kerem Sarıoğlu, “Finansal Tabloların Hazırlanması ve Sunulması ile ilgili Kavramsal Çerçeve”, Volkan Demir
(Ed.), Seçilmiş Türkiye Finansal Raporlama Standartları: Açıklamalar ve Uygulamalar içinde (9-27), İstanbul:
İSMMMO, 2009, s. 12.
174 Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, Finansal Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçeve,
2011, http://www.kgk.gov.tr/contents/files/F_R_I_K_C_1_.pdf (06 Mayıs 2014), s.3.

175 Seçkin Gönen, “Muhasebe Standartlarına Yön Veren Temel Rehber: Finansal Raporlamaya İlişkin Kavramsal
Çerçeve”, Dayanışma Dergisi, Sayı. 116 (Ekim 2012), s.19.

176 Finansal Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçeve, s. 3.
65
(a) Kurul’a yeni Standartları geliştirmede ve mevcut Standartları
gözden geçirmede yardımcı olmak,
(b) Standartların izin verdiği alternatif muhasebe yöntemlerinin

azaltılmasına yönelik bir temel oluşturmak suretiyle Kurul’a finansal
tabloların sunumuna ilişkin kuralların, muhasebe standartlarının ve
uygulama usullerinin uyumlaştırılması konusunda yardımcı olmak,
(c) Kendi görev alanları dâhilinde muhasebe kural ve uygulamalarını

belirleyebilen otoritelere yardımcı olmak,
(d) Finansal tablolarını Standartlara göre hazırlayanlara,

Standartların uygulanmasında ve henüz herhangi bir Standartların
kapsamına girmeyen konularda yardımcı olmak,
(e) Bağımsız denetçilere, finansal tabloların Standartlara uygun olup

olmadığı konusundaki görüşlerini belirlemelerinde yardımcı olmak,
(f) Finansal tablo kullanıcılarına, Standartlara uygun olarak

hazırlanmış olan finansal tablolarda yer alan bilgileri
yorumlamalarında yardımcı olmak ve
(g) Kurul’un çalışmaları konusuna ilgi duyanlara Standartları

belirlemedeki yaklaşımı konusunda bilgi sağlamaktır.
3.1.3. Genel Amaçlı Finansal Raporlama
Kavramsal Çerçeve’nin temelini oluşturan genel amaçlı finansal raporlamanın

amacı, işletme ile ilgili taraflara karar almalarında yardımcı olacak faydalı finansal bilgiyi
sağlamaktır177.
Genel amaçlı finansal raporlama ile sağlanacak bu faydalı bilgi, mevcut ve

potansiyel yatırımcılar, borç verenler ve kredi veren diğer taraflara ilgili işletmenin
gelecekte beklenen net nakit girişlerinin değerlendirilmesinde yardımcı olur178.
Genel amaçlı finansal raporlar, işletmenin ekonomik kaynakları ile işletmeye

yönelik talep haklarına ilişkin finansal bilgi sağlar. Ekonomik kaynaklar, gelecekte
177 Gönen, s.20.

66
işletmeye nakit akışı oluşturacak varlıklar olup, talep hakları bu ekonomik kaynakların
nasıl edinildiğini gösterir179.
3.1.4. Faydalı Finansal Bilginin Niteliksel Özellikleri
Finansal bilginin faydalı olabilmesi için, ihtiyaca uygun olması ve açıklamayı

amaçladığı hususu gerçeğe uygun bir şekilde sunması gibi iki temel özelliği taşımasının
yanı sıra, karşılaştırılabilir, doğrulanabilir, anlaşılabilir ve zamanında sunulması gibi
destekleyici özellikleri de taşımalıdır. Temel niteliksel özelliklere sahip olmayan bir bilgi,
destekleyici özellikler bulunsa dahi faydalı sayılmamaktadır180. Ayrıca Finansal
tablolarda yer alacak bilgiden sağlanacak faydanın bu bilgiyi üretmenin maliyetinden
fazla olması beklenmelidir181.
3.1.5. Finansal Tabloların Unsurlarının Tanımı
Kavramsal çerçevede finansal tablo unsurları bilanço ve gelir tablosu unsurları

olmak üzere iki kısımda açıklanmaktadır. Bilançodaki finansal tablo unsurları varlıklar,
borçlar ve öz kaynaklardır. Gelir tablosu unsurları ise gelir ve gider olduğu ifade
edilmektedir182.
Bilanço unsurlarından ilki olan varlıklar, geçmişte gerçekleşen olayların

sonucunda ortaya çıkan ve gelecekte işletmeye ekonomik fayda sağlaması beklenen,
işletmenin kontrolü altındaki ekonomik değerlerdir. Varlık edinimi için bir harcama
yapılmamış olması varlık olarak tanınmayı önlemez183. Bir varlık, gelecekte işletmeye
ekonomik fayda sağlayabileceği ve maliyetinin veya değerinin güvenilir bir biçimde
ölçülebileceği aşamada bilançoda yer almak zorundadır184.
Borçlar, geçmiş olaylardan kaynaklanan ve ödenmesi işletmenin ekonomik

değerlerinde bir çıkışa neden olacak mevcut yükümlülüklerdir. Ödemeden kaynaklı
179 Gönen, s.20.

180 Gönen, s.23.
181 Sarıoğlu, s.21.
183 Sarıoğlu, s. 21.
184 Gönen, s.24.
67
varlıklarda azalmanın olabileceği ve rakamın güvenilir bir şekilde ölçülebildiği aşamada
yükümlülüklerin bilançoda gösterilmesi zorunludur185.
Öz kaynaklar, varlıklardan bütün borçlar düşüldükten sonra kalan kısım olarak

tanımlanabilse de, bu durum öz kaynakların; dağıtılmamış kârlar, yasal yedekler, sermaye
yedekleri ve benzeri alt sınıflandırma yapılmasına engel teşkil etmez186.
Gelir tablosu unsurlarının ilki olan gelir; satış, ücret, kira ve benzeri olağan
faaliyetler sonucunda ortaya çıkan hasılat ile uzun vadeli yabancı kaynakların elden
çıkarılması veya menkul kıymet satışı sonucu elde edilen kâr gibi işletmenin olağan ve
olağan dışı faaliyetlerinden sağladığı kazançları içerir187.
Gider ise, işletme faaliyetleri sonucunda oluşan ekonomik yararlarda azalış ya

da borçlarda artıştır. Ancak ortakların işletmeden çektikleri kâr payları ekonomik
yararlardaki azalış olarak değerlendirilmez188.
3.1.6. Finansal Tabloların Unsurlarının Tahakkuk ve Ölçüm Esasları
Yukarıda açıklanan finansal tablo unsurlarının tanımlarından birine uyan bir

finansal tablo kaleminin; gelecekte işletmeye ekonomik yarar sağlama olasılığı taşıması
ve maliyeti ya da değerinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda, tahakkuk
esasına göre muhasebeleştirilir. Bir başka deyişle, tahakkuk ölçütlerine uyan kalemler
bilançoda veya gelir tablosunda gösterilmelidir189.
Kavramsal Çerçevede ölçüm kavramı, finansal tablolarda yer alan unsurların

bilanço ve gelir tablosunda gösterilecek parasal tutarlarını belirleyen bir işlemdir. Bu
işlem, uygulanacak ölçüm esasının da seçilmesini içermektedir190. Kavramsal çerçevede,
finansal tablolarda değişik derecelerde ve değişik bileşimlerde kullanılan birkaç farklı
185 Gönen, s.24.

188 Sarıoğlu, s. 25.
190 Gönen, s.24.
68
ölçüm esası belirtilmiştir. Bu ölçüm esasları Tarihi maliyet, Cari maliyet, Gerçekleşebilir
Değer (Ödeme Değeri) ve Bugünkü Değer’dir191.
Tarihi maliyet hem varlıkları hem de borçları değerlemede kullanılan değerleme

esasıdır. Cari maliyet, bugünkü değer ve gerçekleşebilir değer ise esas itibariyle varlıkları
değerlemede kullanılan değerleme esaslarıdır. Ancak, son zamanlarda bugünkü değeri
değerleme esasının borçları değerlemede de kullanıldığı görülmektedir192.
3.1.7. Sermaye ve Sermayenin Korunması
Sermayenin Korunması kavramı finansal sermayenin devamlılığı ve fiziki

sermayenin devamlılığı olarak ayrılmaktadır. Finansal sermaye işletmenin net öz
kaynaklarını ifade ederken, fiziki sermaye ise günlük üretim miktarı gibi işletmenin
üretim kapasitesini belirtir193. Sermayenin korunması kavramlarının karşılaştırması tablo
3.1. de daha ayrıntılı gözükmektedir.
Tablo 3.1. Sermayenin Korunması Kavramı

Sermayenin Nominal Olarak Sermayenin Üretim Gücünün
Korunması Korunması
Net varlıkların dönem sonu parasal tutarı Net varlıkların dönem sonu fiziki üretim gücü
dönem başı parasal tutarını aşıyorsa gelir dönem başı fiziki üretim gücünü aşıyorsa gelir
vardır. (Dönem içinde hissedarlara yapılan vardır. (Dönem içinde hissedarlara yapılan
ödemeler ve onların getirdiği tutarlar hariç)
ödemeler veya onların getirdiği tutarlar hariç)
Belirli bir ölçüm esası yoktur. Cari maliyet ölçüm esası vardır.
Kâr, dönem sonundaki finansal sermayedeki Kar, dönem sonunda fiziki sermaye artışıdır.
artıştır. Fiyat değişiklikleri kâr sayılmaz.
Kullanıcıların ilgilendikleri konu, yatırılan
Kullanıcıların ilgilendikleri konu işletmenin
sermayenin satın alma gücüdür. üretim kapasitesi (Faaliyette bulunabilme
kapasitesidir).
Kaynak: Seçkin Gönen, “Muhasebe Standartlarına Yön Veren Temel Rehber: Finansal
Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçeve”, Dayanışma Dergisi, Sayı. 116 (Ekim 2012), s.25.
191 Ali Kaya ve Emre Horasan, “Ticari Defterlere İlişkin Yeni Ticaret Kanunu Hükümlerinin Muhasebe Açısından
Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt.18, Sayı.3, (2012),
s.289.
192 Hikmet Ulusan, “Değerleme Esasları Ve Finansal Tabloların Niteliksel Özellikleri Açısından İncelenmesi”,
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.8, Sayı.1, (2008), s.148.

193 Finansal Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçeve, s.20.
69
Genel olarak, işletme dönem sonunda dönem başındaki kadar sermayeye sahip
ise sermayesini korumuş demektir. Dönem başındaki sermayeyi devam ettirmek için
gereken tutarın üzerindeki sermaye kısmı kâr olarak tanımlanır194.
3.2. TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARININ İLK

UYGULAMASI (TFRS-1)
TFRS'lere uygun olarak işletmeler tarafından hazırlanan finansal tablolar, hem

şekil ve hem de içerik bakımından Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre
hazırlanan finansal tablolarda farklıdır. Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının İlk
Uygulaması ile farklılaşan hususlar detaylı bir şekilde açıklanmıştır195.
3.2.1. Amaç
Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının İlk Uygulaması ile, TFRS’nin ilk

kez uygulandığı finansal tabloların, şeffaf, karşılaştırılabilir nitelikte olan, standart
uygulamasına uygun bir başlangıç sağlayan ve faydasından daha düşük bir maliyetle elde
edilebilecek yüksek kalitede bilgiler içermesini amaçlanmaktadır196.
3.2.2. Kapsam
TFRS 1 aşağıdaki finansal tablolara uygulanır197:
a) TFRS’lerin ilk kez uygulandığı finansal tablolara ve

b) TFRS’lerin ilk kez uygulandığı finansal tabloların kapsadığı dönemlere
ilişkin olarak “TMS 34 Ara Dönem Finansal Raporlama” Standardı
çerçevesinde ara dönem finansal raporlama yapıldığı durumlarda, söz
konusu raporların her birine.
194 Gönen, s.25.

195 Ahmet Ağca and Rafet Aktaş, “First Time Application of IFRs and Its Impact on Financial Ratios: A Study on
Turkish Listed Firms”, Problems and Perspectives in Management, Vol.5, No.2, (2007), s.105.
196 Gürbüz Gökçen, Başak Ataman ve Cemal Çakıcı, Türkiye Finansal Raporlama Standartları Uygulamaları, 1.
Basım, İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2011, s. 23.

197 Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının İlk
Uygulaması – TFRS 1, 2006, http://kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TFRS/TFRS_1.pdf (06 Mayıs 2014), s.4.
70
Ayrıca, önceki bir raporlama döneminde TFRS’leri uygulayan ancak düzenlenen
en son yıllık finansal tablolarının TFRS’lerle uyumunu açık ve tam bir şekilde
belirtmemiş olan bir işletme, bu TFRS’yi uygulamalıdır198.
3.2.3. Muhasebeleştirme ve Ölçme
TFRS’lere geçiş tarihi itibariyle, ilk muhasebeleştirme işlemi olarak, TFRS

Açılış Finansal Durum Tablosu (bilançosu) düzenlenir199.
TFRS Açılış Finansal Durum Tablosunda kullanılan muhasebe politikaları ile

TFRS’lerin ilk kez uygulandığı finansal tablolarda kullanılan muhasebe politikaları aynı
olmalıdır200.
Bu standartta açıklanan özel durumlar hariç olmak üzere, TFRS Açılış Finansal
Durum Tablosu hazırlanmasında aşağıdaki düzenlemelere uyulması gerekir201:
a) TFRS’ler uyarınca finansal tablolara yansıtılması zorunlu olan tüm varlık ve

borçlar TFRS Açılış Finansal Durum Tablosuna yansıtılır, TFRS’lerin izin
vermediği varlık ve borç kalemleri ise yansıtılmaz.
b) Daha önce farklı muhasebe ilkelerine göre sınıflandırılmış olan varlık, borç
ve öz kaynak kalemleri, Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına uygun
olarak yeniden sınıflandırılır,
c) TFRS Açılış Finansal Durum Tablosunda yer alan varlık ve borçların
ölçümünde Türkiye Finansal Raporlama Standartları uygulanır.
İşletmelerin TFRS’lere geçiş tarihi itibariyle yaptığı tahminler, aynı tarih

itibariyle TFRS’lere geçmeden önceki muhasebe ilkelerine göre yapılan tahminlerle, ilgili
tahminlerin yanlış olduğunu gösteren tarafsız bir kanıt bulunmadığı sürece tutarlı
olmalıdır202.
198 TFRS 1, s.5.

199 Gökçen, Ataman ve Çakıcı, s.25.
200 Arat ve Çetin, s.202.
202 TFRS 1, s.6.
71
3.2.4. Açıklama ve Sunum
Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının ilk kez uygulandığı finansal

tablolar, sunulan tüm tablolar için karşılaştırmalı bilgiyi içerecek biçimde, en az üç
finansal durum tablosuna, iki kapsamlı gelir tablosuna, sunuluyor ise iki bireysel gelir
tablosuna, iki nakit akış tablosuna, iki öz kaynaklar değişim tablosuna ve ilgili
dipnotlarına yer verilir203.
TFRS öncesi finansal tablo verilerini veya TFRS’lere geçmeden önceki

muhasebe ilkelerine göre hazırlanmış karşılaştırmalı bilgileri içeren finansal tablolarda;
önceki muhasebe ilkelerine göre hazırlanan bilginin TFRS’lere göre hazırlanmadığı
açıkça belirtilerek, TFRS’ler ile uyumlu olması için yapılması gereken düzeltmelerin
nitelikleri dipnotlarda açıklanır204.
TFRS’lerin ilk kez uygulandığı finansal tablolarda aşağıdaki bilgilere yer

verilir205:
a) TFRS’lere geçiş tarihi itibari ile önceki dönem raporlanan öz kaynak ile
TFRS’lere göre belirlenen öz kaynağın birbirleriyle mutabakatı.
b) İşletmenin en son yıllık finansal tablolarındaki sonuncu döneme ilişkin
toplam kapsamlı gelir tutarının TFRS’lere göre tespit edilen tutarla
mutabakatı.
c) TFRS Açılış Finansal Durum Tablosunun hazırlanması sırasında ilk kez bir
değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirilmiş veya iptal edilmiş ise, söz
konusu değer düşüklüğü zararı veya iptali TFRS’lere geçiş tarihi ile birlikte
başlayan dönemde muhasebeleştirilmiş olsaydı TMS 36 Varlıklarda Değer
Düşüklüğü Standardına göre yapılması gerekecek olan açıklamalar.
Daha önce muhasebeleştirilmiş olan finansal varlığın ve borcun, gerçeğe uygun

değer farkı kâr veya zarara yansıtılarak ölçülen finansal varlık ve borç olarak veya
203 TFRS 1, s.7.

72
satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflaması mümkündür. Bu şekilde sınıflanan
finansal varlıkların ve borçların sınıflanma tarihindeki gerçeğe uygun değerleri ile önceki
dönem finansal tablolarında dahil oldukları sınıflar ve defter değerleri hakkında
dipnotlarda açıklama yapılması gerekir206.
TFRS Açılış Finansal Durum Tablosunda, bir maddi duran varlık, yatırım amaçlı
gayrimenkul veya maddi olmayan duran varlık kalemi için tahmini maliyet olarak
gerçeğe uygun değerin kullanılırsa, sözü edilen her bir kalem için gerçeğe uygun
değerlerin toplam tutarı ve önceki döneme göre raporlanan defter değerlerinde yapılan
düzeltmelerin toplamının açıklanması gerekir207. Benzer durum mali duran varlıklar için
de söz konusudur.
TFRS’lerin ilk kez uygulandığı finansal tabloların kapsadığı dönemin bir

bölümü için ara dönem finansal raporu sunulduğu durumlarda, TMS 34 hükümlerine ek
olarak aşağıdaki hükümlere de uyulmalıdır208:
a) Bir önceki yılın aynı dönemi için sunulmuş bir ara dönem finansal raporu
bulunması durumunda, TFRS’lerin ilk kez uygulandığı dönemin kapsadığı
ara dönem finansal raporlarında, bir önceki yılın ara dönem finansal
raporunda önceki muhasebe ilkelerine göre tespit edilen özkaynak tutarı ile
aynı tarih itibariyle TFRS’ler çerçevesinde hesaplanan özkaynak tutarının
mutabakatı ve önceki ara döneme ait toplam kapsamlı gelirin TFRS’ler ile
mutabakatı yer almalıdır.
b) Bu mutabakat işlemleri yanısıra, söz konusu ara dönemlere ilişkin olarak
TMS 34’e göre hazırlanan ilk ara dönem finansal raporlarında, standardın
önceki bölümlerinde açıklanan mutabakatlara da yer verilir.
TMS 34, ara dönem finansal tablo kullanıcılarına cari ara dönemin anlaşılması
için gerekli olan tüm işlemlerin açıklanmasını gerektirir. Bu nedenle, cari ara dönemin
anlaşılması açısından önemli bir işlemin TFRS’lere geçmeden önceki muhasebe

207 TFRS-1, s.9.
73
ilkelerine göre hazırlanan en son yıllık finansal tablolarda kamuoyuna açıklanmamış
olması durumunda, TFRS’lere göre hazırlanan ara dönem finansal raporlarında bu
açıklamalar yapılır209.
3.3. TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINDA FİNANSAL

TABLOLARIN SUNULUŞU (TMS-1)
Diğer tüm standartların bileşimi olarak Finansal Tabloların Sunuluşu

Standardında, genel amaçlı finansal tabloların hangi asgari unsur ve şekil şartlarına göre
düzenlenmesi gerektiği belirtilmiştir210.
Standartta düzenlenen genel amaçlı finansal tablolar; bilanço (finansal durum

tablosu), gelir tablosu (gelir-gider tablosu) öz kaynak değişim tablosu, nakit akış tablosu
ve bunlara ilişkin dipnotlardan oluşmaktadır211.
3.3.1. Amaç
İşletmelerin genel amaçlı finansal tablolarının dönemler arası ve işletmeler arası

karşılaştırmayı sağlayacak şekilde hazırlanması için temel kuralların belirlenmesi bu
standardın asıl amacıdır. Özünde bu standart finansal tabloların, sunuluşu ile ilgili genel
kurallar ve asgari içeriği ve yapısı hakkında açıklamalar getirmektedir. Bu standart
bilanço kalemlerinin hangi sırada ve biçimde sunulacağını açıklama amacı taşımaz212.
3.3.2. Kapsam
Bu standart, Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına (TFRS’lere) göre

hazırlanan ve sunulan genel amaçlı finansal tablolara uygulanır213.
Bu standart, TMS 34 Ara Dönem Finansal Raporlama Standardına göre

düzenlenmiş olan özet ara dönem finansal tablolara uygulanmamakla birlikte, standardın

210 Bayrı, s.94.
213 Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, TMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu, 2005,
http://kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TMS/TMS1.pdf (07 Mayıs 2014), s.3.
74
genel hususlar başlığı altındaki finansal tabloların gerçeğe uygun sunuluşu ve TFRS’lerle
uyumu, işletmenin sürekliliği, muhasebenin tahakkuk esası, önemlilik ve birleştirme,
netleştirme hükümleri, ilgili finansal tablolarına uygulanır214.
Bu standart, TMS 27 Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar Standardında

tanımlandığı şekliyle bireysel finansal tablolar sunan işletmeler ile konsolide finansal
tablolar sunan işletmeler de dahil olmak üzere bütün işletmeler tarafından uygulanır215.
3.3.3. Finansal Tablolar
Finansal tablolar, işletmenin finansal durumunun ve finansal performansının

biçimlendirilmiş sunumudur. Finansal tabloların amacı, işletme hakkında ekonomik
kararlar almak isteyen geniş bir kullanıcı kitlesine yardımcı olmak için, işletmenin
finansal durumu, finansal performansı ve nakit akışları hakkında bilgi sağlamaktır. Ayrıca
finansal tablolar, yöneticilerin kaynakları ne etkinlikte kullandıklarını da gösterir216.
Finansal tablolar bu amaca ulaşmak için işletmeyle ilgili aşağıdaki bilgileri

sunar217:
a) Varlıklar,
b) Borçlar,
c) Öz kaynaklar,
d) Gelir ve giderler, kârlar ve zararlar dâhil,
e) Ortakların ortak olmaları sebebiyle yaptıkları katkılar ve ortaklara yapılan
dağıtımlar,
f) Nakit akışları,
g) Dipnotlar.
Tam bir finansal tablolar seti aşağıdaki finansal tablolar ve bilgileri içerir218:

217 TMS-1, s.5.
218 TMS-1, s.5.
75
a) Dönem sonu finansal durum tablosu (bilanço),
b) Döneme ait kapsamlı gelir tablosu,
c) Döneme ait öz kaynak değişim tablosu,
d) Döneme ait nakit akış tablosu,
e) Dipnotlar ve diğer açıklayıcı notlar,
f) İşletmenin, bir muhasebe politikasını geriye dönük olarak uygulaması
durumunda ya da finansal tablolarındaki kalemleri geriye dönük olarak
yeniden ifade etmesi söz konusu olduğunda ya da finansal tablo kalemlerini
yeniden sınıflandırdığında, karşılaştırılabilir en erken dönemin başına ait
finansal durum tablosu.
TMS 1 ile tanımlanan finansal tabloların TFRS’ye uygun hazırlanmış tablolar

olduğunun iddia edilebilmesi için tüm TMS ve TFRS’lere uyulmuş olması ve bunun
dipnotlarda açıklanması gerekir. TFRS’ye uygun olarak hazırlanmış finansal tablolar
“gerçeğe uygun” hazırlanmış tablolar olarak kabul edilmektedir219.
İşletme, nakit akış tablosu hariç, tüm finansal tablolarını muhasebenin tahakkuk
esasına göre düzenler220.
İşletme finansal tablolarında, benzer kalemlerden oluşan her bir önemli sınıfı
ayrı bir biçimde gösterir. İşletme, farklı olan kalemleri de, önemsiz olmadıkları takdirde,
ayrı olarak sunar. Finansal tablodaki bir hesap kalemi kendi başına önemli değilse, bu
tablolarda ya da dipnotlarda diğer kalemlerle birleştirilir221.
Önemlilik esası nedeniyle, hiçbir varlık ve kaynak veya gelir ve gider kalemi
mahsup edilemez. Aksi takdirde finansal tablo kullanıcılarının, finansal tablolarda
sunulan işlem ve olayları veya nakit akışlarını anlamaları zorlaşacaktır222. Ancak

220 TMS-1, s.8.
76
varlıkların, düzenleyici hesaplar düşüldükten sonra net tutarları ile gösterilmesi
netleştirme sayılmaz223.
İşletme tam bir finansal tablolar setini yılda en az bir kere sunmalıdır. Sunulan
finansal tablolar seti asgari olarak iki döneme ait; finansal durum tablosu, kâr veya zarar
tablosu ve kapsamlı gelir tablosu, nakit akış tablosu ve öz kaynak değişim tablosu ile
bunlara ait dipnotları içermelidir224.
İşletme, her finansal tablosunu ve dipnotlarını açıkça tanımlamalı ve aşağıdaki

bilgileri de açıklamalıdır225:
a) Raporlayan işletmenin adı veya diğer kimlik bilgileri ve bu bilgide önceki

duruma göre yapılan değişiklikler,
b) Finansal tabloların tek bir şirketi mi yoksa şirketler grubunu mu içerdiği,
c) Raporlama dönemi sonu veya finansal tablo ve dipnotların kapsadığı dönem,
d) Sunum para birimi ve
e) Finansal tablolarda sunulan tutarların yuvarlanma derecesi.
3.3.3.1. Finansal Durum Tablosu (Bilanço)
TMS 1’de işletmeler finansal durum tablosunu, cari/cari olmayan varlık ve

kaynak ayrımına göre sınıflama ve likidite esaslı sınıflama olmak üzere iki yöntemden
birine göre sunabilmekle birlikte, yöntem seçiminde, işletmenin normal faaliyet
döngüsünün açıkça belirlenip belirlenememesine ve hangi yöntemin güvenilir bilgi
sağlayacağına bakılması gerekmektedir226.
Standartta, normal faaliyet döngüsü açıkça belirlenemeyen işletmelerin, daha

tutarlı ve güvenilir bilgi sunabilmesi açısından, likidite esaslı sınıflamayı tercih etmesi
tavsiye edilmektedir227.
223 TMS-1, s.8.

225 TMS-1, s.11.
226 Bayrı, s. 97.
77
Finansal durum tablosunda, aşağıdaki hesap grupları yer almalıdır228:
a) Maddi duran varlıklar,

b) Yatırım amaçlı gayrimenkuller,
c) Maddi olmayan duran varlıklar,
d) Finansal varlıklar ((e), (h) ve (i) şıklarında gösterilenler hariç),
e) Öz kaynak yöntemine göre muhasebeleştirilen yatırımlar,
f) Canlı varlıklar;
g) Stoklar,
h) Ticari ve diğer alacaklar,
i) Nakit ve nakit benzerleri,
j) Satılmak üzere elde tutulan varlıkların toplamı ile TFRS 5’e göre satılmak
üzere elde tutulan ve elden çıkarılacaklar grubuna dahil olan varlıkların
toplamı,
k) Ticari ve diğer borçlar,
l) Karşılıklar,
m) Finansal borçlar ( (k) ve (l) şıklarında gösterilenler hariç),
n) Dönem vergisiyle ilgili borçlar ve varlıklar,
o) Ertelenmiş vergi borçları ve ertelenmiş vergi varlıkları,
p) TFRS 5’e göre elden çıkarılacaklar grubuna dâhil olan satılmak üzere elde
tutulanlar olarak sınıflandırılan borçlar,
q) Öz kaynaklarda gösterilen kontrol gücü olmayan paylar ve
r) Ana şirketin ortaklarına ait çıkarılmış sermaye ve yedekler.
3.3.3.1.1. Dönen Varlıklar
Aşağıdaki kıstaslardan herhangi birine uyan bir varlığın dönen varlık olarak
sınıflandırılması gerekir229:

229 TMS-1, s.13.
78
a) İşletmenin normal faaliyet döngüsü içinde paraya çevrilmesinin,
satılmasının veya tüketilmesinin beklenmesi,
b) Öncelikle ticari amaçla elde bulundurulması,
c) Raporlama döneminden sonra on iki ay içinde paraya çevrilmesi veya
d) Raporlama döneminden sonra en az on iki ay içinde bir borcun ödenmesi için
kullanılmak üzere veya başka bir nedenle sınırlandırılmamış olmak
koşuluyla, söz konusu varlıklar nakit veya nakit benzeriyse.
3.3.3.1.2. Kısa Vadeli Borçlar
Aşağıdaki kıstaslardan herhangi birine uyan bir borç, kısa vadeli borç olarak
sınıflandırılması gerekir230:
a) Normal faaliyet döngüsü içinde ödenmesinin beklenmesi,

b) Öncelikle ticari amaçla oluşması,
c) Raporlama döneminden sonra on iki ay içinde ödenecek olması veya
d) İşletmenin borcun ödenmesini, raporlama döneminin sonundan itibaren en
az on iki ay süreyle erteleyebilmesine yönelik koşulsuz bir hakkının
bulunmaması.
Yukarıdakilerin dışındaki bütün borçları uzun vadeli olarak sınıflandırılır.

Ancak işletme, gerçek vadesi on iki aydan uzun olsa dahi ve finansal tabloların
yayınlanmak üzere onaylanmasından önce ve raporlama döneminden sonra, uzun vadeli
yeni bir ödeme planı yapılmış olsa bile, finansal borçlarını, vadeleri raporlama
döneminden sonra on iki ay içinde doluyorsa, kısa vadeli olarak sınıflar231.
Bu durumun tersi olarak, işletmeye ait bir borç kısa vadede ödenecek olsa bile,
raporlama döneminden sonra borcunu revize etmeyi düşünüyorsa ya da borcu on iki
aydan uzun süre kayıtsız şartsız erteleme hakkı varsa, uzun vadeli borç niteliği kazanır 232.
230 TMS-1, s.13.

79
3.3.3.1.3. Finansal Durum Tablosunda veya Dipnotlarda Sunulacak Bilgiler
Kamuyu aydınlatma amacıyla sunulan bilgilerin gerçeğe uygun, açık, ayrıntılı,

yeterli düzeyde, karşılaştırılabilir nitelikte olmasının en önemli unsurlardan birisi de
finansal tablo dipnotlarıdır233. Finansal tablo dipnotları ile ilgili hususlar TMS-1’de
düzenlenmiştir.
İşletme, sunulan kalemlerin alt sınıflamalarını, işletmenin faaliyetlerine uygun

bir şekilde ya finansal durum tablosunda ya da dipnotlarında sunacaktır. Ayrıca, aşağıdaki
hususlar da ya finansal durum tablosunda ya öz kaynaklar değişim tablosunda ya da
dipnotlarda açıklanacaktır234:
a) Paylara bölünmüş sermayenin her sınıfı için

i. Kayıtlı sermayeyi oluşturan hisse senedi sayısı;
ii. Çıkarılıp tamamı ödenen ve tamamı ödenmeyen hisse senetlerinin
sayısı;
iii. Bir hisse senedinin nominal değeri veya hisse senetlerinin nominal
değerinin olmadığı,
iv. Dönem başı ve dönem sonunda bulunan hisse senetleri sayısının
uyumlaştırılması,
v. Temettülerin dağıtımı ve sermayenin geri ödenmesindeki
sınırlamalarda dahil söz konusu sermaye sınıfıyla ilgili haklar,
imtiyazlar ve sınırlamalar,
vi. İşletme tarafından veya iştirakleri veya bağlı ortaklıkları tarafından
sahip olunan işletmenin kendi hisse senetleri,
vii. Opsiyonlar ve sözleşmeler gereği yapılacak hisse senedi satışları için
çıkarılmak üzere işletmede bulundurulan hisse senetleri, bunların
vadeleri ve tutarları ve
233 Azzem Özkan, Şükran Güngör Tanç ve Ahmet Tanç, “Finansal Tablo Dipnotlarının Kamuyu Aydınlatmadaki
Öneminin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt.10, Sayı.3 (2008), s.72.
234 TMS-1, s.15.
80
b) Öz kaynaklardaki yedeklerin her birinin niteliği ve amacıyla ilgili açıklama
yapılmalıdır.
3.3.3.2. Kapsamlı Gelir Tablosu
Finansal Tabloların Sunuluşu standardında, gelir tablosu için sunulacak olan

kalemlerin kapsamı genişletilerek “kapsamlı gelir tablosu” ifadesi kullanılmıştır.
Kapsamlı gelir tablosu kâr ya da zarar ile diğer kapsamlı gelirlerden oluşur. Kâr ya da
zarar; işletmenin toplam gelirinden, diğer kapsamlı gelir unsurları dışındaki giderlerin
indirilmesi ile hesaplanır235. Diğer kapsamlı gelir başka bir deyişle öz kaynaklara
yansıtılan kâr veya zararlar ise, kâr ya da zararda muhasebeleştirilmeyen gelir ya da gider
kalemlerini kapsar. Diğer kapsamlı gelir, geleneksel gelir tablosu ile kapsamlı gelir
tablosu arasındaki en önemli farktır236.
Kapsamlı gelir tablosunda, söz konusu dönemle ilgili aşağıdaki kalemlerin

tutarları yer alır237:
a) Hâsılat, itfa edilmiş maliyetinden ölçülen finansal varlıkların finansal durum

tablosu dışı bırakılmasından kaynaklanan kazanç veya kayıplar,
b) Finansman maliyetleri,
c) Öz kaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilen iştirakler ve iş
ortaklıklarının kâr veya zarar payları, bir finansal varlığın yeniden
sınıflandırılması neticesinde gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülmesi
durumunda, önceki defter değeri ile yeniden sınıflandırma tarihindeki
gerçeğe uygun değeri arasındaki farktan kaynaklanan kazanç ya da kayıplar,
d) Vergi gideri,
e) Durdurulan faaliyetlere ilişkin vergi sonrası kâr ya da zarar ile satış maliyeti
düşülmüş gerçeğe uygun değerin ölçülmesinde veya durdurulan faaliyetleri
oluşturan elden çıkarılacak grupların veya varlıkların elden çıkarılmasında
235 Ahmet Gökgöz, “Diğer Kapsamlı Gelirler ve Muhasebeleştirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.57
(Ocak 2013), s.24.
236 Mustafa Doğan ve Emrah Ertugay, “Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına Göre Kapsamlı Gelir Tablosu ve
Örnek Uygulama”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Cilt.3, Sayı.3 (2010), s.123.
81
muhasebeleştirilen vergi sonrası kazanç ya da zarar toplamını içeren tek bir
tutar,
f) Kâr veya zarar,
g) (h) maddesinde belirtilen tutarlar hariç olmak üzere niteliğine göre
sınıflandırılan gerçekleşmemiş kâr ya da zarar bileşenlerinin her biri,
h) Öz kaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilen iştirakler ve iş
ortaklıklarının gerçekleşmemiş kâr veya zarar payları,
i) Toplam kapsamlı gelir.
Kapsamlı veya bireysel gelir tablosunda ya da dipnotlarda, hiçbir gelir veya

gider kalemi olağan dışı kalem olarak gösterilmez238.
Önemli gelir ya da gider kalemlerinin niteliği ve tutarı ayrı ayrı açıklanmalıdır.

Aşağıdaki durumlarda gelir ve gider kalemleri ayrı ayrı sunulur239:
a) Stokların net gerçekleşebilir değerine veya maddi duran varlıkların geri

kazanılabilir tutarına indirgenmesi için ayrılan karşılık giderleri ve bunların
iptali,
b) İşletmenin faaliyetlerinin yeniden yapılandırılması ve yeniden yapılandırma
maliyetleriyle ilgili karşılıkların iptali,
c) Maddi duran varlıkların elden çıkarılması,
d) Yatırımların elden çıkarılması,
e) Durdurulan faaliyetler,
f) Dava ödemeleri ve
g) Karşılıklarla ilgili diğer iptaller.
TMS 1’de giderlerin gelir tablosunda raporlanması için kullanılabilecek iki

sınıflama yöntemini açıklanmıştır. İlk yöntem giderleri niteliklerine göre sınıflamadır240.
Bu yöntemin bir örneği Tablo 3.2.’de gösterilmiştir:
238 Doğan ve Ertugay, s.123.

239 TMS-1, s.18.
82
Tablo 3.2. Giderlerin Niteliklerine Göre Sınıflandırılması
Hasılat X
Diğer Gelirler X
Mamul ve yarı mamul stoklarında değişim X
Kullanılan hammadde ve diğer tüketim malları X
Çalışanlara sağlanan fayda maliyetleri X
Amortisman ve itfa giderleri X
Diğer giderler X
Toplam giderler (X)
Vergi öncesi kâr X
Kaynak: Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, TMS 1 Finansal
Tabloların Sunuluşu, 2005, http://kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TMS/TMS1.pdf (07
Mayıs 2014), s.19.
Giderlerin gelir tablosunda raporlanması için kullanılabilecek ikinci sınıflama

yöntemini ise giderlerin fonksiyonu veya satışların maliyeti yöntemidir. Bu yöntemde
giderler, pazarlama veya yönetim faaliyetleri gibi fonksiyonlarına göre veya satışların
maliyetine göre sınıflandırılır. Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunca, uygulama
birliğinin sağlanması bakımından Türkiye içi raporlamada giderlerin fonksiyona göre
sınıflandırılması yöntemi tercih edilmiştir241. Bu yöntemin bir örneği Tablo 3.3.’de
gösterilmiştir:
Tablo 3.3. Giderlerin Fonksiyonlarına Göre

Sınıflandırılması
Hasılat X
Satışların Maliyeti (X)
Brüt Kâr X
Diğer Gelir X
Dağıtım Maliyetleri (X)
Yönetim Giderleri (X)
Diğer Giderler (X)
Vergi Öncesi Kâr X
Kaynak: Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, TMS 1 Finansal
Tabloların Sunuluşu, 2005, http://kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TMS/TMS1.pdf (07
Mayıs 2014), s.20.
83
Giderlerini satışların maliyeti veya fonksiyon esasına göre sınıflayan bir işletme,
amortisman ve itfa giderleri ve çalışanlara sağlanan fayda giderlerini nitelikleriyle ilgili
ek bilgi sunar242.
3.3.3.3. Öz Kaynak Değişim Tablosu
Kapsamlı gelir kavramının TFRS uygulamasına girmesiyle, döneme ilişkin öz

kaynak değişim tablosu kalemlerinin ana ortaklığa ve kontrol gücü olmayan paylara yani
azınlık paylarına ait toplam tutarların ayrı ayrı gösterilmesi gerekmektedir243.
Öz kaynak değişim tablosu aşağıdaki bilgileri sunar244:
a) Ana ortaklığın sahiplerine ve kontrol gücü olmayan paylarına ilişkin toplam

tutarları ayrı olarak gösteren, döneme ilişkin toplam kapsamlı gelir,
b) Her bir öz kaynak bileşeni için, TMS 8’e göre muhasebeleştirilen, geçmişe
yönelik uygulama ve düzeltmelerin etkileri,
c) Her bir öz kaynak bileşeni için aşağıdakilerden kaynaklanan değişiklikleri
ayrı olarak gösteren, dönem başındaki ve sonundaki defter değeri arasındaki
mutabakat,
i. Kâr ya da zarar,
ii. Gerçekleşmemiş kâr ya da zararın her bir kalemi,
iii. Ortaklar tarafından yapılan katkıları ve ortaklara yapılan dağıtımları
ayrı olarak gösteren ortaklarla bunların ortak olmaları nedeniyle
ortaya çıkan işlemler ve kontrolün kaybedilmesiyle sonuçlanmayan
bağlı ortaklıktaki ortaklık paylarındaki değişimler.
İşletme, öz kaynak değişim tablosunda veya dipnotlarda dönem içinde ortaklara

dağıtılmak üzere muhasebeleştirilen temettü tutarını ve hisse başına düşen tutarı
açıklar245.

243 Can Öztürk, “2007 Yılında UMS 1: Muhasebesel Değişiklikler ve Yorumlar”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi,
Cilt.11, Sayı.2 (2009), s.103.
244 TMS-1, s.20.
245 TMS-1, s.20.
84
3.3.3.4. Dipnotlar
Finansal Tablolar, dipnotları ve açıklamaları ile bir bütünlük oluşturmaktadır.

Dipnotlar, finansal durum tablosu ve kapsamlı gelir tablosunda gösterilemeyen bilgilerin,
bu tabloların sonunda, standartlaştırılmış özel notlar şeklinde verilen halidir. Bu bilgilerin
kamu tarafından bilinmesi ihtiyacı dipnotların önemi arttırmaktadır246.
İşletme, finansal tablolarındaki dipnotları, kullanıcıların finansal tabloları

anlamalarını ve bunların diğer işletmelerin finansal tablolarıyla karşılaştırmalarını
kolaylaştırmak için, aşağıdaki sırada sunar247:
a) TFRS’lerle uyum durumu,

b) Uygulanan önemli muhasebe politikalarının özeti,
c) Her tablonun ve sunulan her kalemin sıralanış biçimiyle aynı sıralama
düzeninde, finansal durum tablosu, kapsamlı gelir tablosu, bireysel gelir
tablosu, öz kaynak değişim tablosu ve nakit akış tablosunda sunulan her
kalem için destekleyici bilgi ve
d) Aşağıdakileri içeren diğer açıklamalar:
i. Koşullu borçlar ve henüz muhasebeleştirilmemiş sözleşmeye bağlı
borçlar ve
ii. Finansal olmayan açıklamalar.
İşletme, önemli muhasebe politikalarının özetinde, finansal tabloların

düzenlenmesinde kullanılan kullanıcıların analizini etkileyecek ölçüm esası (veya
esasları) ve finansal tabloların anlaşılması için uygun olan diğer muhasebe politikalarını
açıklamalıdır248.
İşletmenin muhasebe politikalarındaki tahminlere ilişkin belirsizlik olması

durumunu, izleyen yılda önemli düzeltmeler gerektirebilecek belirsizlikleri ve bunların
246 Sevgi Eda Dinçer ve Utku Şendurur, “Sermaye Piyasası Kurulunun Kuruluşundan Bu Yana Finansal Tablo
Dipnotlarına İlişkin Yaptığı Düzenlemeler (1983-2008)”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt.10, Sayı.3 (2008),
s.136.
247 TMS-1, s.21.
85
nedenleri dipnotlarda açıklanır. Diğer açıklamalarda ise, dağıtılmayan kârlar ve hisse
başına tutarı ile henüz tahakkuk etmemiş birikmiş imtiyazlı temettü bilgileri yer alır 249.
3.4. TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINDA NAKİT AKIŞ

TABLOLARI (TMS-7)
Nakit akış tablosu, mali dönemde işletme faaliyetlerinden, yatırım

faaliyetlerinden ve finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit akışlarını gösteren ve nakit
ve nakit benzerlerindeki değişikliklere ilişkin bu bilgileri finansal tablo kullanıcılarına
sunmayı amaçlayan bir finansal tablodur250. Nakit akış tablosu yardımı ile dönem içinde
işletmenin nakit tahsil ve ödemeleri kaynakları ve kullanım yerleri kapsamında
izlenebilmektedir251.
Bu haliyle nakit akış tablosu, işletmelerin finansal analizinde tahakkuk esasına

göre hazırlanan finansal tabloların yanında kullanılan önemli bir finansal tablodur252.
3.4.1. Amaç
Bu Standardın amacı nakit akış tablosu vasıtasıyla, bir işletmenin nakit ve nakit
benzerlerindeki tarihi değişikliklere ilişkin bilgi sağlaması hususunu düzenlemektedir253.
3.4.2. Kapsam
Standart kapsamında işletmenin temel finansal tablolarından nakit akış

tablosunun hazırlanması ve kullanıcıları açısından anlaşılır ve güvenilir bir şekilde
sunulması ile ilgili temel ilkeler ve kurallar açıklanmıştır254.

250 Mahmut Karğın ve Rabia Aktaş, “Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Raporlanmış Nakit Akış Tablosu ve
Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.52 (Ekim 2011), s.2.
252 Rabia Aktaş, Sibel Karğın ve Mahmut Karğın, “Nakit Akışlarının Sağlandığı Faaliyetler Yöntemi İle İşletmelerin
Nakit Akış Profillerinin İncelenmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.56 (Ekim 2012), s.115.
253 Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, TMS 7 Nakit Akış Tabloları, 2005,
http://kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TMS/TMS7.pdf (10 Mayıs 2014), s.2.

86
3.4.3. Nakit Akış Tablosunun Sunumu
İşletmenin belirli bir dönemdeki finansal analizi yapılabilecek nakit akışları

aşağıdaki faaliyet türlerine göre sınıflandırılarak sunumu yapılabilir255:
a) İşletme faaliyetlerinden nakit akışları

b) Yatırım faaliyetlerinden nakit akışları
c) Finansman faaliyetlerinden nakit akışları
Her bir grupta ilgili faaliyete ilişkin nakit girişleri ve nakit çıkışları arasındaki
fark, ilgili faaliyetlerden kaynaklanan net nakit kaynağı veya kullanımı olarak nakit akım
tablosunda sunulur256.
3.4.3.1. İşletme Faaliyetlerinden Nakit Akışları
İşletme faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları, net kârın veya zararın

belirlenmesinde yer alan işlem ve olaylardan kaynaklanan ana gelir getirici faaliyetlerle
ilgilidir. İşletme faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışlarına ait örnekler aşağıda
verilmiştir257:
a) Satılan mallardan ve verilen hizmetlerden elde edilen nakit girişleri,

b) Royalti, ücret, komisyon ve diğer hasılatla ilgili nakit girişleri,
c) Mal ve hizmetler için yapılan ödemelerden kaynaklanan nakit çıkışları,
d) Çalışanlar için yapılan ödemelerden kaynaklanan nakit çıkışları,
e) Sigorta şirketlerinin aldığı veya ödediği primler, tazminatlar, yıllık ödemeler
ve poliçeyle ilgili diğer yükümlülükler nedeniyle oluşan nakit giriş ve
çıkışları,
f) Finansman veya yatırım faaliyeti ile doğrudan ilgili olmadığı sürece kurum
kazancı üzerinden hesaplanan diğer vergiler ile ilgili nakit çıkışları veya söz
konusu vergiler kapsamında alınan vergi iadeleri ile ilgili nakit girişleri,

256 Ümit Gücenme ve Aylin Poroy Aksoy, “Muhasebe Standartlarındaki Sınıflandırılmış Nakit Akım Tablosu Formatı
ile Finansal Performansın Ölçülmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.30 (Nisan 2006), s.70.
257 TMS-7, s.4.
87
g) Alım satım amaçlı elde bulundurulan sözleşmelerle ilgili nakit girişleri ve
çıkışları.
Ülkemizde nakit akış tablosu düzenlenmesi ilkelerini belirleyen MSUGT’ne

göre nakit akış tablosu klasik formata göre düzenlenmekte ve tablonun düzenlenmesinde
sadece brüt yöntem uygulanabilmektedir258. TMS-7’de ise nakit akış tablosu
sınıflandırılmış formata göre düzenlenmekte ve tablonun ilk bölümünü oluşturan İşletme
Faaliyetlerine İlişkin Nakit Akışları bölümünün hazırlanmasında brüt yöntem veya net
yöntem kullanılabilmektedir. Ancak, uygulama birliğinin sağlanması bakımından
Türkiye içinde raporlamada sadece brüt yöntemin uygulanması tercih edilmiştir259.
Brüt (dolaysız) yöntemde, brüt nakit girişleri ve brüt nakit çıkışları farklı ana
gruplar altında toplanır. Net (dolaylı) yöntem ise, net kâr ile başlar ve bu kârdan nakit
girişi sağlamayan gelirler çıkarılır, nakit çıkışı gerektirmeyen giderler ise kâra eklenir260.
3.4.3.2. Yatırım Faaliyetlerinden Nakit Akışları
Yatırım faaliyetleri, uzun vadeli varlıkların ve nakit benzerleri içerisinde yer

almayan diğer yatırımların, edinilmesi veya elden çıkarılmasına ilişkin faaliyetleri
içermektedir261.
Aşağıda yatırım faaliyetleri ile ilgili örneklere yer verilmiştir262:
a) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ve diğer uzun vadeli varlıkların

alımı ve satımı ile ilgili nakit giriş ve çıkışları.
b) Mali duran varlıkların alımı için yapılan nakit çıkışları ve satımı için yapılan
nakit girişleri.
c) Üçüncü kişilere verilen avans ve borçlara ilişkin nakit çıkışları ve bunların
tahsilinden kaynaklanan nakit girişleri.
258 Gücenme ve Aksoy, s.70.

259 TMS-7, s.5.
260 Şensoy, s.64.
261 TMS-7, s.3.
88
d) Vadeli işlem veya forward, opsiyon ve swap sözleşmelerine ilişkin nakit
giriş ve çıkışları.
3.4.3.3. Finansman Faaliyetlerinden Nakit Akışları
Finansman faaliyetleri, öz kaynaklar ile yabancı kaynakların yapısında ve

tutarında değişiklik meydana getiren faaliyetleri ifade etmektedir263.
Hisse senedi ihracı gibi yöntemlerle gerçekleştirilen öz sermaye artışı ile elde
edilen nakit, sermaye artırımı ve azaltılması, kâr payı ödemeleri, kısa ve uzun vadeli
kredilerle ilgili nakit tahsilatları ta da ödemeleri, finansal kiralama işlemleri ile ilgili nakit
ödemeleri gibi işlemler finansman faaliyetleriyle ilgili nakit akışları olarak
değerlendirilir264.
Ancak yabancı kaynaktaki her nakit artış ve azalışlarının finansman faaliyeti ile
ilgili olduğu düşünülmemelidir. Örneğin, ticari borçlar ile ilgili nakit hareketleri işletme
faaliyeti ile ilgili nakit akışları olarak sunulurken, iştiraklere olan borçlardaki nakit
hareketlerini de yatırım faaliyetleri ile ilgili nakit akışları olarak raporlanmalıdır.
Finansman faaliyeti, işletmenin para veya sermaye piyasalarından elde ettiği kaynaklarla
ilgili nakit hareketlerini kapsamaktadır265.
3.4.3.4. Nakit Akışlarının Netleştirilmesine İlişkin Esaslar
Aşağıda belirtilen yatırım ve finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit akışları

için netleştirme esası uygulanabilir266:
a) Mülk sahipleri adına tahsil edilen ve sonra kendilerine ödenen kiralar gibi
işletme tarafından müşterileri adına yapılan tahsilat ve ödemeler,
263 TMS-7, s.3.

89
b) Menkul kıymet alım ve satımları, vadesi üç ay veya daha kısa olan diğer kısa
vadeli borçlanmalar gibi devir hızı yüksek, tutarları büyük ve vadeleri kısa
olan kalemlere ilişkin nakit girişleri ve çıkışlarına netleştirme uygulanabilir.
3.4.3.5. Nakit Akış Tablosunun Sunumu İle İlgili Diğer Konular
Yabancı paraya dayalı işlemlere ilişkin nakit akışları işletmenin kullandığı

fonksiyonel para birimine çevrilir. Bu işlem için kullanılacak kurların türleri şunlardır267:
a) Yabancı paraya dayanan işlemlerden kaynaklanan nakit akışları gerçekleşme

tarihindeki kurlar üzerinden,
b) Yabancı ülkedeki bağlı şirketlerin nakit akışları da gerçekleşme tarihindeki
kur kullanılarak yabancı ülkede kullanılan para birimi üzerinden fonksiyonel
paraya çevrilir.
Nakit akış tablosunda, faiz ve temettülere ilişkin nakit giriş ve çıkışları ayrı ayrı
açıklanır. Bu kalemlerin her biri dönemler arasında tutarlı bir şekilde işletme, yatırım
veya finansman faaliyetleriyle olan ilgisine göre sınıflandırılır268.
Vergiler ile ilgili nakit akışları, kesin olarak finansman ve yatırım faaliyetleri ile
ilgili olmadıkça, işletme faaliyetlerinden nakit akışı olarak sınıflandırılır269.
İşletme, nakit akış tablosunda yer alan nakit ve nakit benzerlerinin unsurlarını
açıklayarak, nakit akış tablosundaki tutarlar ile finansal durum tablosunda bunlara
karşılık gelen tutarlar arasındaki mutabakatın gösterilmesini sağlar270.
Grup tarafından kullanımı mümkün olmayan önemli tutardaki nakit ve nakit

benzerleri tutarlarına ilişkin bilgiler, nedenleri ile birlikte nakit akış tablosunda
açıklanır271.

268 TMS-7, s.7.
270 TMS-7, s.9.
271 TMS-7, s.9.
90
4. MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ İLE
TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARININ
FİNANSAL TABLO ANALİZİ AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI
Finansal analiz açısından finansal tablolardaki bilgilerin finansal tablo
kullanıcıları için anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir olmalıdır. Bu ihtiyacı karşılamak için
oluşturulan TFRS’ler işletmelerin finansal tablolarında değişim meydana
getirmektedir272.
Muhasebe kayıtlarının nasıl tutulacağından ziyade finansal tabloların

hazırlanmasına odaklanan TFRS’ler, meydana getirdiği bu değişim ile finansal tablo
kullanıcıları tarafından yapılacak finansal tablo analizini de etkilemektedir273.
TFRS’lerin finansal tablo analizine etkileri aşağıda yer almaktadır274:
 TFRS’ler İşletmelerin karşılaştırabilirlik düzeylerini arttırmıştır.

 İşletmelerin finansal sonuçlarının güvenirlilik düzeylerini arttırmıştır.
 İşletmelerin performanslarının doğru biçimde ölçülmesine katkı sağlamıştır.
 Yatırım, yönetim ve kredi amaçlı analizi olumlu yönde etkilemiştir.
Çalışmamızda finansal tablo analizi kapsamında, MSUGT’ne göre hazırlanan

finansal tablolar ile TFRS’lere göre hazırlanan finansal tabloları, şekil ve finansal tablo
kalemleri açısından karşılaştırmasını yapacağız.
4.1. FİNANSAL TABLOLARIN ŞEKLİ AÇISINDAN
Finansal tabloların şekil açısından karşılaştırması, finansal durum tablosu ve

kapsamlı gelir tablosu açısından yapılmıştır.
272 Metin Atmaca ve Hakan Çelenk, “Uluslararası Muhasebe Ve Finansal Raporlama Standartlarının Finansal Analize
Etkilerinin Regresyon Analizi İle Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.49,
(Ocak 2011), s.116.
273 Mahmut Yardımcıoğlu, “Finansal Tabloların UFRS’ye Çevrimi”, Sosyoekonomi Dergisi, Cilt.20, Sayı.2, (Temmuz
2013), s.56.
274 Atmaca ve Çelenk, s.125.
91
4.1.1. Finansal Durum Tablosunun (Bilanço) Şekil Açısından
Karşılaştırması
MSUGT’nde bilançoda yer alacak hesap grupları için kesin bir şekil
belirlenmekle birlikte, TFRS’lerde finansal durum tablosunda bulunması gereken asgari
hesap grupları belirtilmiş, ancak bunun dışında işletmelerin kendi finansal durumlarını
gerçeğe uygun sunabilmeleri için rakamsal büyüklük, kalemin işlevi ve doğası gereği
sunulması önem arz eden kalemlerin sunulmasına imkân sağlamıştır275.
TFRS’lere göre hazırlanan finansal durum tablosunda, hazır değerler-nakit ve

nakit benzeri gibi bazı hesap gruplarının adı değiştirilmekle birlikte, canlı varlıklar gibi
yeni hesap grupları da eklenmiştir.
İşletmelerin farklı isim ve içerikteki kalemleri kullanmaları, ayrıca bazı oranların

hesaplanmasında detay rakamlar için dipnotlara başvurulması gereği, TFRS’lere göre
hazırlanan finansal durum tablosunun analizini zorlaştıracaktır276.
4.1.2. Kapsamlı Gelir Tablosunun Şekil Açısından Karşılaştırması
Finansal durum tablosuna benzer bir şekilde, MSUGT’nde fonksiyon esası

dikkate alınarak gelir tablosu formatı belirlenmiş, buna karşılık TFRS’lerde ise gelir
tablosunda bulunması gereken asgari kalemler sayılmıştır, kesin bir format
belirlenmemiştir277.
Ayrıca işletmeler TFRS’lere göre, bir dönem boyunca elde ettiği gelirler ile
katlandığı giderler tek bir kapsamlı gelir tablosunda gösterilebileceği gibi veya iki tabloda
sunabilir. Tek tabloda sunumda, bütün gelir ve gider kalemlerine bir tek tabloda yer
verilir. İki tablolu sunumda ise, ilk tabloda (geleneksel gelir tablosu) kâra ya da zarara
275 Serdar Özkan ve Erdener Acar, “Uluslararası Muhasebe / Finansal Raporlama Standartlarının Finansal Tablolar
Analizi Üzerindeki Etkilerine Genel Bakış”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı.97, (2010), s.69.
276 Özkan ve Acar, s.69.
277 Osman Bayrı, “Tekdüzen Muhasebe Sistemine ve Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama Standartlarına Göre
Gelir Tablolarının Biçimsel Yapısı, Kapsamı ve İçeriğinin Karşılaştırmalı Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi,
Sayı.47, (Temmuz 2010), s.101.
92
yansıtılan gelir ve giderler sunulur. Tablonun en alt satırı, ikinci tablonun (kapsamlı gelir
tablosu) kâr ya da zararla başlayan ilk satırı olacaktır278.
MSUGT’nden farklı olarak TFRS’lere göre işletmeler, güvenilir ya da tutarlı

bilgi sağlamaları koşuluyla işletme faaliyetlerine ilişkin kâr veya zararı oluşturan gelir ve
gider unsurlarını fonksiyon veya çeşit esası yöntemlerinden birine göre raporlayabilir 279.
4.2. FİNANSAL TABLO KALEMLERİ AÇISINDAN
MSUGT’ne göre hazırlanan finansal tabloların TFRS’ye dönüştürülmesi

sırasında oluşacak değerleme ve sınıflandırma farklılıkları karşılaştırmalı tablolar analizi,
trend analizi ve dikey yüzde analizlerini de mutlaka etkileyecektir. Çalışmanın bu
bölümünde değerleme ve sınıflama farklılıklarının özellikle hangi finansal oranları
etkilediği ayrıca açıklanmıştır.
4.2.1. Finansal Durum Tablosu (Bilanço)
4.2.1.1. Nakit Ve Nakit Benzerleri
MSUGT’ndeki hazır değerler grubu TFRS’ye göre nakit ve nakit benzeri

varlıklar grubu olarak isimlendirilmektedir. Bu grup, hazır değerlere ek olarak banka
mevduatlarına tanınan ve hesap bakiyesinin eksiye inebilmesine neden olan kredi
kullanımlarını ve nakit benzeri yatırımları da kapsamaktadır. Ayrıca nakde çevrilmesinde
herhangi bir değişim riski bulunmayan likit fonlar gibi menkul kıymetler de bu grupta
izlenir280.
Nakit ve nakit benzeri varlıklar gerçeğe uygun değerleriyle değerlenirler. Türk

Lirası nakit mevcudunun gerçeğe uygun değerinin tespitinde MSUGT ile TFRS arasında
bir fark olmamakla birlikte, yabancı para mevcutları ise MSUGT’ne göre efektif alış kuru

279 Bayrı, “Tekdüzen Muhasebe Sistemine ve Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama Standartlarına Göre Gelir
Tablolarının Biçimsel Yapısı, Kapsamı ve İçeriğinin Karşılaştırmalı Analizi”, s.102.
280 Bayrı, “Tekdüzen Muhasebe Sistemine ve Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama Standartlarına Göre Gelir
Tablolarının Biçimsel Yapısı, Kapsamı ve İçeriğinin Karşılaştırmalı Analizi”, s.104.
93
esas alınarak değerlenirken, TFRS’de ise döviz alış kuru ile değerlenir. İlgili kurlar
arasındaki farka göre yabancı para mevcudunda farklılıklar oluşacaktır281.
Yabancı para mevcudunda ve dolayısıyla kasa hesabında meydana gelebilecek

bu farklılıklar likidite oranlarını ve dönen varlık devir hızı oranını doğrudan
etkileyecektir.
4.2.1.2. Finansal Yatırımlar
MSUGT’ndeki menkul kıymetler hesap grubu TFRS’de finansal yatırımlar

olarak adlandırılır. MSUGT’ne göre hisse senetleri ve fon portföyünün %51’i Türkiye’de
kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonları alış değeri ile
diğer menkul kıymetler ise borsa rayici ile değerlenir282.
TFRS’de ise, finansal varlıklar gerçeğe uygun değer ile değerlenmektedir.

Finansal yatırımlardaki değerleme yöntemleri arasındaki farklar likidite oranlarını ve
kârlılık oranlarını etkilemektedir283.
4.2.1.3. Ticari Alacaklar
TFRS’ye göre düzenlenen finansal durum tablosundaki ticari alacaklar hem

sınıflandırma hem de değerleme açısından MSUGT’ndeki ticari alacaklar kaleminden
farklılaşmaktadır.
TFRS’ye göre normal bir faaliyet döngüsünün bir parçası olan ticari alacakların,
bilanço tarihinden sonraki 12 ay içinde nakde dönüşmesi beklenmiyor olsa dahi dönen
varlıklar arasında gösterilmesi, ticari alacakların sınıflandırılması açısından
MSUGT’nden ayrılmaktadır284.
281 Yıldız Özerhan Akbulut, “Vergi Usul Kanunundaki Değerleme Hükümlerinin Türkiye Finansal Raporlama
Standartları Kapsamında Değerlendirilmesi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt.10, Sayı.1, (2008), s.31.
282 Hümeyra Adıgüzel, “Finansal Varlıklarda Değer Düşüklüğünün Muhasebeleştirilmesi ve Vergisel Açıdan
İncelenmesi”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Cilt.14, Sayı.42, (Nisan 2014), s.107.
283 Baki Rıza Balcı, “TFRS’lerin Oran Analizine Etkileri”, Yaşar Üniversitesi Dergisi, Cilt.7, Sayı.28, (2012), s.4690.
284 Bayrı, “Tekdüzen Muhasebe Sistemine ve Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama Standartlarına Göre Bilançonun
Biçimsel Yapısı, Kapsamı ve İçeriğinin Karşılaştırmalı Analizi”, s.99.
94
Değerleme açısından ise, MSUGT ticari alacaklardan yalnız senetli olanları
bilanço günündeki değerine indirgenirken, TFRS’de ise senetli veya senetsiz olduğuna
bakılmaksızın tüm alacakların bilanço günündeki değerine indirgenmesi
öngörülmüştür285. Ancak, hasılat standardının uygulanması halinde, satış esnasında vade
farkı hasılattan düşülerek ertelenmiş gelir olarak kaydedildiğinden, ticari alacakların
bilanço günündeki değerine indirgenmesine gerek yoktur286.
Ticari alacaklardaki sınıflandırma ve değerleme farklılıklarından likidite ve

faaliyet oranları etkilenecektir287.
4.2.1.4. Ticari Borçlar
Ticari alacaklar kaleminde olduğu gibi, TFRS’ye göre düzenlenen finansal

durum tablosundaki ticari borçlar hem sınıflandırma hem de değerleme açısından
MSUGT’ndeki ticari borçlar kaleminden farklılaşmaktadır.
MSUGT’nden farklı olarak TFRS’de, normal faaliyet döngüsü içinde olan

personel ve diğer faaliyet giderleri, tahakkuklar gibi ticari borçlar da, raporlama
döneminden itibaren on iki aydan daha uzun bir sürede ödenecek olsalar bile, kısa vadeli
borçlar olarak sınıflandırılır288. Ayrıca ileri tarihli verilen çekler de ticari borçlar arasında
sınıflandırılmalıdır289.
Değerleme de ise ticari alacaklar ile benzer durum söz konusudur. Ticari
borçlardaki sınıflandırma ve değerleme farklılıklarından likidite ve faaliyet oranları
etkilenecektir.
285 Fatma Pamukçu, “Gerçeğe Uygun Değer Muhasebesi ve Finansal Tablolara Etkisi”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı.103,
(Ocak 2011), s.93.
286 Başak Ataman ve Evrim Altuk Özden, “Tek Düzen Hesap Planına Göre Hazırlanan Finansal Tabloların UFRS’ye
Uyarlanması ve Rasyo Yöntemi İle Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.44, (Ekim 2009), s.63.
287 Balcı, s.4690.
289 Balcı, s.4692.
95
4.2.1.5. Stoklar
İşletmelerde genellikle büyük bir varlık kalemini oluşturan stoklar, MSUGT’ne

göre maliyet bedeliyle, zayi olan veya değeri düşen stoklar emsal bedeli ile
değerlenmektedir290.
TFRS’lere göre ise stoklar, ihtiyatlılık ilkesi de göz önünde bulundurularak

maliyet bedeli veya net gerçekleşebilir değerden düşük olanı ile değerlenmektedir291.
Şekil 4.1.’de görüldüğü üzere önce maliyet bedeli ile kaydedilen stoklar için elde kalan
stok maliyeti hesaplanır.
Daha sonra elde kalan stokların tahmini satış fiyatından, bu satış için
katlanılacak giderler düşülerek net gerçekleşebilir değer hesaplanır. Maliyet bedeli ile net
gerçekleşebilir değer karşılaştırılarak küçük olanı seçilir. Karşılaştırma sonucunda
maliyet bedeli seçilirse finansal durum tablosunda maliyet bedeli ile gösterilir ve ayrıca
kayıt yapmaya gerek yoktur. Eğer net gerçekleşebilir değer seçilirse, finansal durum
tablosunda bu değer ile gösterilir ancak, maliyet bedeli ile net gerçekleşebilir değer
arasındaki fark kadar değer düşüklüğü karşılığı ayrılır.
Stok kaleminde TFRS ve MSUGT’ne göre yapılan değerlemelerde fark oluşması

durumunda likidite ve faaliyet oranları etkilenecektir.
290 Seçkin Gönen ve Çağla Demir, “Vergi Usul Kanunu ve KOBİ TFRS Bölüm 13 Açısından Stokların
Karşılaştırılması”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt.4, Sayı.2, (2012), s.164.
291 İpek Türker, “IAS /TMS 2 Stoklar Standardına ve Türk Vergi Sistemine Göre Stokları Değerleme”, Muhasebe ve
Denetime Bakış Dergisi, Sayı.30, (Ocak 2010), s.108.
96
Stokları Maliyet Satış Satış
Bedeli İle Kaydet Fiyatını Giderini
Tahmin Et Tahmin Et
Satılan Stok
Maliyetini Hesapla
Maliyet Hesaplama
Yöntemini Seç
Elde Kalan Stok Net Gerçekleşebilir
Maliyetini Hesapla Değeri Hesapla
KARŞILAŞTIR
Stok Maliyeti Net Gerçekleşebilir Değer Değer

KÜÇÜK KÜÇÜK Düşüklüğü
Karşılığı
Ayır
Finansal Durum Finansal Durum

Tablosunda Maliyet Tablosunda Net
Bedeli ile Raporla Gerçekleşebilir Değer
ile Raporla
Şekil 4.1. TFRS Kapsamında Stoklarda Değerleme

Kaynak: Oğuzhan Bahadır, “Stoklarda Değerleme: UFRS/TFRS ve Vergi Mevzuatı Açısından”, Mali Çözüm Dergisi,
Sayı.109, (Ocak 2012), s.55.
4.2.1.6. Maddi Duran Varlıklar
MSUGT’ne göre maddi duran varlıklar ilk muhasebeleştirme sırasında maliyet

bedeli ile değerlenir. Bu maliyet bedeline satın alma bedeli, gümrük vergileri, nakliye ve
montaj giderleri gibi giderler dahil edilecektir292. Maddi duran varlıkların vadeli olarak
satın alınması durumunda vade farkları da duran varlığın maliyetine dahil edilmektedir293.
292 Uğur Kaya, “Maddi Duran Varlıkların Elde Edilmesinde TMS 16 ve Vergi Kanunlarındaki Düzenlemelerin
Karşılaştırılması”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı.83, (Eylül 2007), s.69.
293 Fatma Pamukçu, “Maddi Duran Varlıklarda Amortisman Uygulamasının Türkiye Muhasebe Standartları Ve Türk
Vergi Mevzuatı Açısından Karşılaştırılması”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Cilt.10, Sayı.32, (Ekim 2010),
s.68.
97
İlk muhasebeleştirme sonrası değerlemelerde ise maliyet değerinden birikmiş
amortismanların düşülmesi suretiyle bulunan değer ile değerlendirilir294.
TFRS’lerde de ilk muhasebeleştirme maliyet bedeli ile olmakla birlikte dönem

sonunda işletmenin tercihine göre maliyet bedeli ya da yeniden değerleme
yöntemlerinden biri ile değerleme yapılabilmektedir. Ancak seçilen model sadece bir
maddi duran varlık kalemine değil, ilgili sınıfın tamamına uygulanmalıdır295.
Maliyet modelinde finansal tablolarda duran varlık, maliyetinden birikmiş

amortisman ve varsa birikmiş değer düşüklüğü zararları indirildikten sonraki net defter
değeri ile gösterilir. Yeniden değerleme modelinde ise, gerçeğe uygun değeri
güvenilebilir olarak ölçülebilen bir maddi duran varlık kalemi, değerleme zamanında
yeniden değerlenmiş tutarı üzerinden gösterilir296. Ayrıca standartların getirdiği en
önemli yenilik maddi duran varlıklarda değer düşüklüğünün zarar yazılabilmesi veya
karşılık ayrılabilmesidir297.
Maddi duran varlık kalemlerinin değerlemesinde ortaya çıkabilecek TFRS ve

MSUGT uygulama farklılıkları finansal yapı ve faaliyet oranlarını etkileyecektir.
4.2.1.7. Maddi Olmayan Duran Varlıklar
MSUGT’ne göre maddi olmayan duran varlıklar; haklar, şerefiye, kuruluş ve

örgütlenme giderleri, araştırma ve geliştirme giderleri, özel maliyetler ve diğer maddi
duran varlıklar ile bunlar için ayrılan amortismanlar ve verilen avanslardan
oluşmaktadır298.
294 Hikmet Ulusan, “Maliye Bakanlığı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve Türkiye Muhasebe – Finansal
Raporlama Standartları’na Göre Varlık ve Borçları Değerleme Esasları: Bir Karşılaştırma (II)”, Muhasebe ve
Finansman Dergisi, Sayı.44, (Ekim 2009), s.156.
295 Süleyman Yükçü ve Yılmaz İçerli, “TMS-16 Maddi Duran Varlıklar Standardına İlişkin Uygulama Önerileri”, Mali
Çözüm Dergisi, Sayı.82, (Temmuz 2007), s.25.

296 İhsan Yıldıztekin, “Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Duran Varlıkların Muhasebeleştirmesiyle İlgili
Örnekler”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt.24, Sayı.4, (2010), s.262.
297 Remzi Örten ve Rıdvan Bayırlı, “TMS 16’ya Göre, Maddi Duran Varlıkların Dönem Sonunda Değerlemesi ve
Muhasebe Uygulamaları”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.36, (Ekim 2007), s.35.

298 Gökçen, s.104.
98
Buna göre maddi olmayan duran varlıkların ilk muhasebeleştirilmesi maliyet
bedeliyle, dönem sonu değerlemesi ise mukayyet değer ile yapılmaktadır. Haklar 15 yıl,
diğer maddi olmayan duran varlıklar ise 5 yılda itfa edilir299.
TFRS’lerde ise ilk muhasebeleştirme MSUGT ile aynı olmasına karşın, maddi
duran varlıklar olduğu gibi, dönem sonunda işletmenin tercihine göre, maliyet bedeli ile
yeniden değerleme yöntemlerinden biri değerlenebilecektir300.
TFRS’lerde maddi olmayan duran varlık sınıflandırmasında da farklılık

görülmektedir. MSUGT’nde araştırma ve geliştirme giderleri aktifleştirilirken,
standartlarda araştırma giderleri giderleştirilip geliştirme giderlerinin ise aktifleştirilmesi
öngörülmüştür. İşletme araştırma ve geliştirme giderlerini birbirinden ayrıt edemiyorsa,
tamamı araştırma giderleri kabul edilip giderleştirilmektedir301.
MSUGT ile TFRS arasındaki bir diğer ayrım ise maddi olmayan duran
varlıkların itfasıdır. Buna göre MSUGT’nde tüm maddi olmayan duran varlıklar için
yukarıda açıklanan itfa süreleri uygulanır. TFRS ise sadece faydalı ömrü sınırlı olan
maddi olmayan duran varlıklar itfa edilmekte, faydalı ömrü sınırsız olan maddi olmayan
duran varlıklar için itfa yapılmamakta, belli aralıklarla değer düşüklüğü testi
uygulanmaktadır302.
Maddi olmayan duran varlık kalemlerinin değerlemesinde ve sınıflandırmasında

ortaya çıkabilecek yukarıda açıklanan TFRS ve MSUGT uygulama farklılıkları finansal
yapı, faaliyet ve kârlılık oranlarını etkileyecektir.
299 AliDeran ve İncilay Savaş, “Maddi Olmayan Duran Varlıkların Değerleme ve Finansal Tablolarda Sunum Esasları”,
C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt.14, Sayı.2, (2013), s.79-82.
300 Ulusan, “Maliye Bakanlığı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama
Standartları’na Göre Varlık ve Borçları Değerleme Esasları: Bir Karşılaştırma (II)”, s.157.
301 Mahmut Yardımcıoğlu, Nuray Demirel ve Veli Özer, “Araştırma – Geliştirme Harcamalarının ve Maddi Olmayan
Duran Varlıkların TMS-38, Tek Düzen Muhasebe Sistemi ve SPK Tebliği’ne Göre Muhasebeleştirilmesi İşlemlerinin
Karşılaştırılması”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı.85, (Ocak 208), s.47.
302 Duygu Fırat ve A. Cemkut Badem, “Marka Değerleme Yöntemleri ve Marka Değerinin Mali Tablolara
Yansıtılması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı.38, (Nisan 2008), s.218.
99
4.2.1.8. Finansal Borçlar
Finansal borçların ilk muhasebeleştirilmesinde MSUGT’ne göre nominal değer

veya nominal değerin altında ihraç edilen tahvil vb. menkul kıymetler satış fiyatı ile
değerlemeye tabi tutulur. TFRS’lerde ise, borç olarak alınan bedelin maliyeti olan makul
değer ile değerlenir303.
Değerleme günü veya dönem sonunda ise MSUGT’ne göre finansal borçlar
değerleme gününe kadar olan süre için hesaplanacak faiz ile birlikte yani kıst gider
esasına göre ve ilgili giderden ayrı olarak değerlenir. TFRS’lerde ise, finansal borçlar
makul değerleri veya etkin faiz yöntemi ile hesaplanan itfa edilmiş maliyet değerleri ile
değerlenirler304.
Değerleme farklılıkları likidite ve finansal yapı oranlarına etki edebilmekle

birlikte uygulamada etkin faiz oranlarının kredi faiz oranlarına yakın olacağından
oranlarda önemli düzeyde etkilenme beklenmemektedir305.
4.2.1.9. İlişkili Taraflardan Alacaklar ve Borçlar
TFRS’na göre hissedarlık, sözleşmeye dayalı haklar, aile ilişkisi veya benzeri
yollarla karşı tarafı kontrol edebilen veya etkileyebilen kuruluşları, sermayedarları ve
holding yönetimi ilişkili taraf olarak tanımlanmalı, bunlar ile ilgili işlemleri finansal
durum tablosunda ayrı kalem olarak sunulmalıdır306.
MSUGT’nde ise ilişkili taraflar ile ilgili ve ticari bir olaydan kaynaklanmayan
borç ve alacaklar diğer alacaklar veya diğer borçlar başlığı altında gösterilirken, ticari bir
olaydan kaynaklanan borç veya alacaklar ise ticari alacaklar veya ticari borçlar başlığı
305 Balcı, s.4692.
306 Engin Dinç ve İdiris Varıcı, “İlişkili Taraf İşlemlerinin İçeriği ve Hileli Finansal Raporlamaya Etkisi: İMKB’de
Faaliyet Gösteren İşletmeler Üzerine Bir Uygulama”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt.14, Sayı.1, (2012), s.69.
100
altında sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırma farklılığı nedeniyle faaliyet oranlarında
etkilenme olabilecektir.
4.2.1.10. Kıdem Tazminatı Karşılıkları
MSUGT’ne göre, çalışanlara ödenecek kıdem tazminatları ancak ödendiği

takdirde gider kaydedilebilecektir307. Muhasebe prensibi olarak ayrılması gereken kıdem
tazminatı karşılıklarını, uygulamada işletmeler vergi hesabında kanunen kabul edilmeyen
gider olarak dikkate alınacağından, hesaplamamayı tercih etmektedir308.
TFRS’lerde de çalışanlar için ileriki tarihlerde meydana gelebilecek olası isten

çıkarmalar nedeniyle her raporlama döneminde kıdem tazminatı karşılığı ayrılması
gerektiğini belirtmektedir. Ancak hesaplanması gereken kıdem tazminatı karşılığı sadece
fiilen çalışılmış yıllar için değil aynı zamanda gelecekte çalışılacak yılları da
kapsamalıdır309.
Buna göre, çalışanın gelecekte ayrılacağı tarihte hak edeceği kıdem tazminatının
bilanço tarihi itibariyle net bugünkü değeri hesaplanmaktadır310. Gelecekteki hak edilecek
kıdem tazminatının bugünkü değerinin kaydedilmesi ile işletmenin borçlarını artıracaktır.
Bu da likidite ve finansal yapı oranlarına etki edecektir.
4.2.1.11. Öz Kaynaklar
Kısa vadede satımı gerçekleşecek finansal varlıkların gerçeğe uygun değer

farkları, maddi ve maddi olmayan duran varlıklarda yeniden değerleme modelinin
uygulanması durumundaki değer değişimleri, yatırım amaçlı gayrimenkullerin ve satış
amaçlı elde tutulan duran varlıkların değerlemesinde gerçeğe uygun değerlerindeki artış
307 Fatma Pamukçu ve Nevzat Pamukçu, “Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesaplamasında İş Kanunu ile Türkiye Muhasebe
Standartlarındaki Düzenlemelerin Karşılaştırılması”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Cilt.11, Sayı.34, (Nisan
2011), s.73.
308 Uğur Akdoğan, “TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı Kapsamında Kıdem Tazminatı Karşılığı
Uygulaması Üzerinden TFRS’nı İlk Defa Uygulayacak İşletmelerin Hazırlık Seviyelerinin Analizi”, Muhasebe Bilim
Dünyası Dergisi, Cilt.15, Sayı.3, (2013), s.93.
309 Ayşe Nilgün Ertuğrul, “TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardının Türkiye’de Uygulanabilirliği”,
Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt.15, Sayı.3, (2013), s.84.

310 Mehmet Kaygusuzoğlu, “Kıdem Tazminatı Karşılığı Uygulamasının Muhasebe Standardı (IAS-TMS 19)
Kapsamında Değerlendirilmesi”, Muhasebe Ve Finansman Dergisi, Sayı.47, (Temmuz 2010), s.184.
101
yada azalışlar, öz kaynaklarda değer artış ve azalışlara yol açması nedeni ile finansal yapı
ve kârlılık oranlarında farklılaşma yaşanabilmektedir311.
4.2.1.12. Ertelenen Vergi Varlığı Ve Yükümlülüğü
Ertelenmiş vergiler, muhasebe ve vergi kurallarının kâra bakış açılarının farklı

olması nedeniyle TFRS kapsamında hesaplanan ticari kâr ile mali kâr arasında
oluşabilecek geçici farklardan kaynaklanmaktadır312. Söz konusu farklar izleyen
dönemlerde matrahtan indirilmek veya matraha ilave edilmek suretiyle vergi etkisi
yaratır313.
Ertelenmiş vergilerin ortaya çıkış nedenleri Tablo 4.1.’de gösterilmiştir:
Tablo 4.1. Ertelenmiş Vergilerde Sebep Sonuç İlişkisi

Aktif Kalemler Farkın Niteliği Farkın Vergi Etkisi
Vergi Değeri > Muhasebe Değeri İndirilebilir Geçici Fark Ertelenmiş Vergi Alacağı
Vergi Değeri < Muhasebe Değeri Vergilendirilebilir Geçici Fark Ertelenmiş Vergi Borcu
Pasif Kalemler Farkın Niteliği Farkın Vergi Etkisi
Vergi Değeri > Muhasebe Değeri Vergilendirilebilir Geçici Fark Ertelenmiş Vergi Borcu
Vergi Değeri < Muhasebe Değeri İndirilebilir Geçici Fark Ertelenmiş Vergi Alacağı
Kaynak: E. Handan Sümer Göğüş, “Ertelenmiş Vergi ve Muhasebeleştirilmesi”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı.101,
(Eylül 2010), s.21.
TFRS’na göre düzenlenen finansal durum tablosunda tamamen yeni bir hesap
gurubunda takip edilen ertelenen vergi varlığı ve yükümlülüğü, MSUGT’ne göre
düzenlenen bilançoda yer almamaktadır314.
311 Balcı, s.4692.

312 Hilmi Kırlıoğlu ve Ahmet Gündoğan Şişman, “İşletme Birleşmelerinde Ertelenmiş Vergilerin Oluşumu ve Özel Bir
Durum: Şerefiyeden Kaynaklanan Ertelenmiş Vergiler”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı.98, (2010), s.71.
313 Nalan Akdoğan, “UMS 12-Gelir Vergileri Standart Hükümlerine Göre Dönem Kârından İndirilecek Vergi Giderinin
Hesaplanması ve Ertelenmiş Vergilerin Muhasebeleştirilmesi”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Sayı.17, (Ocak
2006), s.3.
314 Bayrı, “Tekdüzen Muhasebe Sistemine ve Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama Standartlarına Göre Bilançonun
Biçimsel Yapısı, Kapsamı ve İçeriğinin Karşılaştırmalı Analizi”, s.104.
102
4.2.2. Kapsamlı Gelir Tablosu
4.2.2.1. Esas Faaliyet Gelirleri
Esas faaliyet gelirleri olan hasılatın vadeli olması durumda, vade farkından
arındırılması brüt kâr marjını düşürecektir. Ancak vade farkı başka bir gelir kalemi olan
faiz gelirlerinde gösterileceğinden dönem kâr yada zarara ilişkin oranlarda bir değişiklik
yapmayacaktır. İnşaat işletmelerinde tamamlanma yüzdesi yöntemine göre gelir
tahakkukları ve zirai işletmelerde gerçeğe uygun değerdeki değişiklikler, kârlılık
oranlarını etkileyecektir315.
4.2.2.2. Esas Faaliyet Maliyetleri
Stokların vadeli alımı sırasında katlanılan vade farkı MSUGT’ne göre stokların
maliyetine eklenirken, TFRS’de ise stok maliyetinden ayrı bir şekilde faiz gideri olarak
dönem giderlerinde sınıflandırılır. Eğer dönem sonunda stok kalmamışsa fark oluşmaz
ancak stok kalması durumunda farklılık oluşacaktır316.
MSUGT’ne göre, bir işletmenin maliyet sistemi oluşturulurken, giderlerin

kapsamına göre tam maliyet yöntemi kullanılmaktadır. TFRS’de ise, normal maliyet
yönteminin tercih edilmesiyle sabit genel üretim giderleri stoklara kullanılan kapasite
oranında yüklenilecek, dolayısıyla atıl kapasite oluşması durumunda buna isabet eden
sabit genel üretim giderleri stoklara yüklenmek yerine dönem gideri yazılacaktır317.
Stok değerlemesinde ise MSUGT maliyet bedelini, TFRS ise maliyet bedeli ile
net gerçekleşebilir değerden düşük olanı kullanmaktadır318.
Yukarıdaki açıklanan durumlardan dolayı satışların maliyetinde oluşacak

farklılıklar brüt kâr marjını, dolayısıyla kârlılık oranlarını etkileyecektir.
315 Balcı, s.4692.

316 Türker, s.111.
317 Ali Haydar Güngörmüş ve Ender Boyar, “TMS – 2 Stoklar Standardına Göre, Standart Maliyet Yönteminin
Uygulanması”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı.102, (Kasım 2010), s.113.

318 Ali İhsan Akgün, “TMS-2 Stoklar Standardı Kapsamında Tam Maliyet ve Normal Maliyete Göre Düzenlenen Gelir
Tabloları Karşılaştırması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.17,
Sayı.2, (2012), s.232.
103
4.2.2.3. Faaliyet Giderleri
MSUGT ile TFRS uygulamalarında araştırma giderleri, kuruluş ve örgütlenme

giderlerinin aktifleştirilmesindeki farklılıklar ve üretim işletmelerinde tam maliyet ile
normal maliyet yöntemleri çerçevesinde ortaya çıkan farklılıklar, faaliyet giderleri
tutarlarını değiştirecek, bu da kârlılık oranlarını etkileyecektir319.
4.2.2.4. Diğer Faaliyetlerden Gelirler Ve Giderler
TFRS’lere göre yapılan değerlemelerde kullanılan gerçeğe uygun değer

yönteminde ortaya çıkan farklılıkların pek çoğu diğer faaliyetlerden gelirler veya diğer
faaliyetlerden gelirler kalemlerinde takip edilmektedir. Bu kalemlerdeki değişimler
kârlılık ve borçlanma oranlarını etkileyecektir320.
319 Balcı, s.4693.

320 Balcı, s.4693.
104
5. UYGULAMA
Çalışmanın bu bölümünde, örnek olay incelemesi yapılacak bir üretim
işletmesine ait bilgiler verildikten sonra, ilgili işletmenin MSUGT’ne göre hazırlanmış
finansal tabloların finansal analizi yapılacaktır. Daha sonra TFRS’ye göre hazırlanan
finansal tablolarının da finansal analizi yapılarak, her iki analiz sonuçları
karşılaştırılacaktır.
5.1. UYGULAMANIN YÖNTEMİ VE KISITLARI
Uygulama yöntemi olarak örnek olay incelemesi yöntemi kullanılacaktır.

Uygulamanın ilk kısıtı, örnek olay öncelemesi yapılacak işletmenin 2012 yılı ve 2013 yılı
finansal tablolarının kullanılacak olmasıdır. Uygulamanın ikinci kısıtını ise, yapılacak
finansal analizde finansal durum tablosu (bilanço) ile kâr veya zarar ve diğer kapsamlı
gelir tablosu (gelir tablosu) finansal tablolarının kullanılması oluşturacaktır.
5.2. UYGULAMA YAPILAN İŞLETMEYE İLİŞKİN BİLGİLER
İmalat sanayisinde faaliyet gösteren bir sermaye şirketi olan işletme, 1954
yılında kurulmuştur. İşletmenin ana faaliyet konusu metal eşya yapımıdır. İşletme üretim
faaliyetlerini biri ana üretim tesisi olmak üzere iki üretim tesisinde gerçekleştirmektedir.
Ürünlerinin pazarlaması için kendi dağıtım kanallarını kullanmaktadır.
İşletme kendi ürettikleri ürünlerin dışında, başka firmaların ürettikleri metal

eşyaların da ticaret ve pazarlamasını yapmaktadır. İşletme kendi ürünlerini ondan fazla
ülkeye ihraç etmekte olup, bunun için yurt dışında temsilcilikleri bulunmaktadır. Ayrıca
yurt dışındaki bazı firmaların Türkiye’deki tek yetkilisi olarak ürünlerini ithal edip, kendi
dağıtım kanalları vasıtasıyla pazarlamasını yapmaktadır.
Halka açık olan işletmenin hisse senetleri 1992 yılından itibaren Borsa
İstanbul’da işlem görmektedir.
105
5.3. İŞLETMENİN MSUGT’NE GÖRE HAZIRLANMIŞ FİNANSAL
TABLOLARININ FİNANSAL ANALİZİ
İşletmenin MSUGT’ne göre hazırlanmış 31.12.2012 tarihli ve 31.12.2013 tarihli

bilançoları tablo 5.1.’de gösterilmiştir. 01.01.2012 – 31.12.2012 dönemi ve 01.01.2013 –
31.12.2013 dönemine ilişkin gelir tablosu ise tablo 5.2.’de gösterilmiştir.
Finansal analiz, karşılaştırmalı tablolar analizi, dikey yüzde analizi ve oran

analizi olmak üzere üç aşamada yapılacaktır.
106
31.12.2013 Tarihli Ayrıntılı Bilançoları
AKTİF (VARLIKLAR) 31.12.2012 31.12.2013
I-DÖNEN VARLIKLAR 304.050.736,50 338.863.774,36
A-Hazır Değerler 104.764.180,36 115.812.450,70
1-Kasa 12.873,85 9.957,05
2-Alınan Çekler 4.378.006,04 1.331.719,92
3-Bankalar 97.925.627,33 106.265.398,22
4-Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri(-) 0,00 0,00
5-Diğer Hazır Değerler 2.447.673,14 8.205.375,51
B-Menkul Kıymetler 401.093,34 257.354,73
1-Hisse Senetleri 0,00 0,00
2-Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları 0,00 0,00
3-Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonoları 0,00 0,00
4-Diğer M enkul Kıymetler 401.093,34 257.354,73
5-M enkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı(-) 0,00 0,00
C-Ticari Alacaklar 124.137.716,40 133.650.362,96
1-Alıcılar 28.517.304,46 40.128.819,34
2-Alacak Senetleri 96.599.161,50 95.959.284,41
3-Alacak Senetleri Reeskontu (-) 1.002.932,16 2.461.166,08
4-Verilen Depozito ve Teminatları 23.937,68 23.425,29
5- Diğer Ticari Alacaklar 244,92 0,00
6-Şüpheli Ticari Alacaklar 7.870.222,39 7.792.008,38
7-Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-) 7.870.222,39 7.792.008,38
D-Diğer Alacaklar 17.553,81 19.445,48
1-Ortaklardan Alacaklar 0,00 0,00
2-İştiraklerden Alacaklar 0,00 0,00
3-Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar 0,00 0,00
4-Personelden Alacaklar 0,00 0,00
5-Diğer Çeşitli Alacaklar 17.553,81 19.445,48
6-Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-) 0,00 0,00
7-Şüpheli Diğer Alacaklar 14.490,82 14.490,82
8-Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-) 14.490,82 14.490,82
E-S toklar 69.884.465,89 82.535.990,39
1- İlk M adde ve M alzeme 11.800.498,96 14.540.329,98
2-Yarı M amuller 2.746.655,52 6.943.154,19
3-M amuller 11.430.417,25 13.798.966,55
4-Ticari M allar 31.860.454,67 34.199.034,90
5-Diğer Stoklar 0,00 0,00
6-Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 0,00 0,00
7-Verilen Sipariş Avansları 12.046.439,49 13.054.504,77
F- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri 0,00 151.706,15
1- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım M aliyetleri 0,00 151.706,15
2- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı 0,00 0,00
3- Taşeronlara Verilen Avanslar 0,00 0,00
G-Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 910.183,16 1.120.332,28
1- Gelecek Aylara Ait Giderler 594.364,92 751.446,03
2-Gelir Tahakkukları 315.818,24 368.886,25
H-Diğer Dönen Varlıklar 3.935.543,54 5.316.131,67
1- Devreden KDV 2.425.052,62 3.770.862,52
2-İndirilecek KDV 0,00 0,00
3-Diğer KDV 212.190,06 96.958,37
4-Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar 0,00 5.559,78
5. İş Avansları 574,75 983,90
6-Personel Avansları 1.601,18 0,00
7-Sayım Tesellüm Noksanları 0,00 0,00
8-Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar 1.296.124,93 1.441.767,10
9-Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı (-) 0,00 0,00
107
31.12.2013 Tarihli Ayrıntılı Bilançoları (Devamı)
I-DURAN VARLIKLAR 39.970.919,74 43.357.844,92
A-Ticari Alacaklar 269.118,13 608.508,23
1-Alıcılar 0,00 0,00
2-Alacak Senetleri 304.051,76 705.557,01
3-Alacak Senetleri Reeskontu (-) 37.799,79 100.302,57
4-Verilen Depozito ve Teminatlar 2.866,16 3.253,79
5-Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-) 0,00 0,00
B-Diğer Alacaklar 0,00 0,00
5-Diğer Çeşitli Alacaklar 0,00 0,00
7-Şüpheli Alacaklar Karşılığı(-) 0,00 0,00
C-Mali Duran Varlıklar 0,00 0,00
1-Bağlı M enkul Kıymetler 0,00 0,00
2-Bağlı M enkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 0,00 0,00
3-İştirakler 0,00 0,00
4-İştiraklere Sermaye Taahhütleri (-) 0,00 0,00
5-İştirakler Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 0,00 0,00
6-Bağlı Ortaklıklar 0,00 0,00
7-Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri (-) 0,00 0,00
8-Bağlı Ortaklıklara Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 0,00 0,00
D-Maddi Duran Varlıklar 38.158.229,34 40.806.792,95
1-Arazi ve Arsalar 721.000,39 713.485,39
2-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri 3.391.151,71 3.428.831,71
3-Binalar 39.409.120,97 39.409.120,97
4-Tesis, M akine ve Cihazlar 49.470.458,95 49.488.147,08
5-Taşıtlar 1.143.971,28 888.031,07
6-Demirbaşlar 16.430.485,35 17.184.158,18
7-Diğer M addi Duran Varlıklar 16.736.286,65 17.327.096,15
8-Birikmiş Amortismanlar (-) 91.765.735,79 94.490.243,36
9-Yapılmakta Olan Yatırımlar 2.513.859,83 6.792.122,00
10-Verilen Avanslar 107.630,00 66.043,76
E-Maddi Olmayan Duran Varlıklar 1.465.740,48 1.854.607,66
1-Haklar 3.646.563,91 4.087.735,99
2-Şerefiye 0,00 0,00
3-Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri 0,00 0,00
4-Araştırma ve Geliştirme Giderleri 1.493.996,62 1.977.550,15
5-Özel M aliyetler 2.162.693,24 2.457.741,63
6-Diğer M addi Olmayan Duran Varlıklar 0,00 0,00
7-Birikmiş Amortismanlar (-) 5.837.513,29 6.668.420,11
8-Verilen Avanslar 0,00 0,00
F-Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 0,00 0,00
1-Arama Giderleri 0,00 0,00
2-Hazırlık ve Geliştirme Giderleri 0,00 0,00
3-Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 0,00 0,00
4-Birikmiş Tükenme Payları (*) 0,00 0,00
G. Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 77.824,88 87.929,17
1. Gelecek Yıllar Ait Giderler 77.824,88 87.929,17
2. Gelir Tahakkukları 0,00 0,00
H. Diğer Duran Varlıklar 6,91 6,91
1. Gelecek Yıllarda İndirilecek KDV 0,00 0,00
2. Diğer KDV 0,00 0,00
3. Diğer Çeşitli Duran Varlıklar 6,91 6,91
AKTİF (VARLIKLAR) TOPLAMI 344.021.656,24 382.221.619,28
108
PAS İF (KAYNAKLAR)
I-KIS A VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 42.362.644,21 46.403.357,80
A-M ali Borçlar 0,00 0,00
1-Banka Kredileri 0,00 0,00
2-Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri 0,00 0,00
3-Tahvil, Anapara, Borç taksit ve Faizleri 0,00 0,00
4-Çıkarılmış Bonolar ve Senetler 0,00 0,00
5-Çıkarılmış Diğer M enkul Kıymetler 0,00 0,00
6-M enkul Kıymet İhraç Farkı (-) 0,00 0,00
7-Diğer M ali Borçlar 0,00 0,00
B-Ticari Borçlar 25.905.581,44 28.287.259,15
1-Satıcılar 16.760.630,94 17.409.486,57
2-Borç Senetleri 0,00 0,00
3-Borç Senetleri Reeskontu (-) 0,00 0,00
4-Alınan Depozito ve Teminatlar 0,00 0,00
5-Diğer Ticari Borçlar 9.144.950,50 10.877.772,58
C-Diğer Borçlar 121.640,74 237.824,65
1-Ortaklara Borçlar 2.273,59 0,00
2-İştiraklere Borçlar 0,00 0,00
3-Bağlı Ortaklıklara Borçlar 0,00 0,00
4-Personele Borçlar 2.115,44 12.160,54
5-Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-) 0,00 0,00
6-Diğer Çeşitli Borçlar 117.251,71 225.664,11
D-Alınan Avanslar 11.152.193,99 12.621.978,21
1- Alınan Sipariş Avansları 11.152.193,99 12.621.978,21
2- Alınan Diğer Avanslar 0,00 0,00
E-Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri 0,00 185.326,15
1- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri 0,00 185.326,15
F-Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler 1.841.471,22 1.643.967,37
1-Ödenecek Vergi ve Fonlar 1.240.976,39 938.827,11
2-Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri 593.693,55 697.335,36
3-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler 0,00 0,00
4-Diğer Yükümlülükler 6.801,28 7.804,90
G-Borç ve Gider Karşılıkları 2.720.697,38 2.859.187,23
1-Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları 6.052.527,77 8.840.311,37
2-Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri(-) 4.118.110,00 5.985.675,70
3-Kıdem Tazminatı Karşılığı 0,00 0,00
4- M aliyet Giderleri Karşılığı 0,00 4.551,56
5-Diğer Borç ve Gider Karşılıkları 786.279,61 0,00
H-Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 345.983,45 441.828,57
1-Gelecek Aylara Ait Gelirler 102.016,05 119.461,13
2-Gider Tahakkukları 243.967,40 322.367,44
I-Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 275.075,99 125.986,47
1-Hesaplanan KDV 0,00 0,00
2-Diğer KDV 275.075,99 96.958,37
3-Sayım ve Tesellüm Fazlaları 0,00 0,00
4- Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar 0,00 29.028,10
109
II-UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 15.694.518,08 17.261.195,99
A. Mali Borçlar 0,00 0,00
1. Banka Kredileri 0,00 0,00
2. Çıkarılmış Tahviller 0,00 0,00
3. Çıkarılmış Diğer M enkul Kıymetler 0,00 0,00
4. M enkul Kıymetler İhraç Farkı (-) 0,00 0,00
5. Diğer M ali Borçlar 0,00 0,00
B. Ticari Borçlar 527.785,04 508.156,22
1. Satıcılar 0,00 0,00
2. Borç Senetleri 0,00 0,00
3. Borç Senetleri Reeskontu (-) 0,00 0,00
4. Alınan Depozito ve Teminatlar 527.785,04 508.156,22
5. Diğer Ticari Borçlar 0,00 0,00
C. Diğer Borçlar 0,00 0,00
1. Ortaklara Borçlar 0,00 0,00
2. İştiraklere Borçlar 0,00 0,00
3. Bağlı Ortaklıklara Borçlar 0,00 0,00
4. Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-) 0,00 0,00
5. Kamuya Olan Ertelenmiş ve Taksitlendirilmiş Borçlar 0,00 0,00
6. Diğer Çeşitli Borçlar 0,00 0,00
D. Alınan Avanslar 0,00 0,00
E. Borç ve Gider Karşılıkları 14.343.839,50 15.901.313,47
1. Kıdem Tazminatı Karşılıkları 14.343.839,50 15.901.313,47
2. Diğer Borç ve Gider Karşılıkları 0,00 0,00
F. Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 822.893,54 851.726,30
1. Gelecek Yıllara Ait Gelirler 822.893,54 851.726,30
2. Gider Tahakkukları 0,00 0,00
G. Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 0,00 0,00
1. Gelecek Yıllara Ertelenen veya Terkin Edilecek KDV 0,00 0,00
2. Diğer Çeşitli Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 0,00 0,00
III-ÖZ KAYNAKLAR 285.964.493,95 318.557.065,49

A. Ödenmiş S ermaye 36.465.049,89 36.465.049,89
1. Sermaye 10.800.000,00 10.800.000,00
2. Ödenmemiş Sermaye (-) 0,00 0,00
3- Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları 25.665.049,89 25.665.049,89
4- Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları(-) 0,00 0,00
B. S ermaye Yedekleri 0,00 0,00
1. Hisse Senedi İhraç Primleri 0,00 0,00
2. Hisse Senedi İp tal Kârları 0,00 0,00
3. M .D.V. Yeniden Değerleme Artışları 0,00 0,00
4. İştirakler Yeniden Değerleme Artışları 0,00 0,00
5. Sermaye Yedekleri 0,00 0,00
C. Kâr Yedekleri 223.800.506,77 243.235.444,06
1. Yasal Yedekler 4.956.282,00 5.528.682,00
2. Statü Yedekleri 0,00 0,00
3. Olağanüstü Yedekler 199.215.831,81 218.078.369,10
4. Diğer Kâr Yedekleri 0,52 0,52
5. Özel Fonlar 19.628.392,44 19.628.392,44
D. Geçmiş Yıllar Kârları 0,00 0,00
E. Geçmiş Yıllar Zararları (-) 0,00 0,00
F. Dönem Net Kârı (Zararı) 25.698.937,29 38.856.571,54
PAS İF (KAYNAKLAR) TOPLAMI 344.021.656,24 382.221.619,28
110
Tablo 5.2. ABC İşletmesi’nin MSUGT’ne Göre Hazırlanmış 01.01.2012 -
31.12.2012 Dönemi ve 01.01.2013 - 31.12.2013 Dönemine Ait Gelir Tabloları
01.01.2012 / 01.01.2013 /
31.12.2012 31.12.2013
A. Brüt S atışlar 373.693.633,60 395.223.335,98
1. Yurtiçi Satışlar 323.659.380,90 340.941.941,40
2. Yurt Dışı Satışlar 47.311.588,14 51.899.121,11
3. Diğer Gelirler 2.722.664,56 2.382.273,47
B. S atış İndirimleri (-) 12.042.093,45 7.935.894,38
1. Satıştan İadeler 1.224.000,80 1.837.249,94
2. Satış Iskontoları 10.818.092,65 6.098.644,44
3. Diğer İndirimler 0,00 0,00
C.Net S atışlar 361.651.540,15 387.287.441,60
D. S atışların Maliyeti (-) 274.015.932,06 287.735.741,02
1. Satılan M amuller M aliyeti 90.793.819,44 83.872.443,59
2. Satılan Ticari M allar M aliyeti 155.144.497,89 173.735.763,09
3. Satılan Hizmet M aliyeti 16.702.186,52 18.459.493,50
4. Diğer Satışların M aliyeti 11.375.428,21 11.668.040,84
Brüt S atış Karı veya Zararı 87.635.608,09 99.551.700,58
E. Faaliyet Giderleri (-) 51.968.857,36 53.195.139,18
1. Araştırma ve Geliştirme Giderleri 2.155.256,97 452.003,42
2. Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri 39.388.152,08 41.335.518,37
3. Genel Yönetim Giderleri 10.425.448,31 11.407.617,39
Faaliyet Karı veya Zararı 35.666.750,73 46.356.561,40
F. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar 15.845.497,62 22.385.268,82
1.İştiraklerden Temettü Gelirleri 595.279,08 0,00
2. Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri 0,00 0,00
3. Faiz Gelirleri 7.112.178,43 5.962.686,71
4. Komisyon Gelirleri 8.315,06 3.814,96
5. Konusu Kalmayan Karşılıklar 1.960.966,52 4.994.164,09
6. M enkul Kıymet Satış Karları 64.488,97 24.978,60
7. Kambiyo Karları 4.486.674,54 10.298.639,63
8. Reeskont Faiz Gelirleri 1.559.244,42 1.040.731,95
9. Faaliyetle İlgili Diğer Olağan Gelir ve Karlar 58.350,60 60.252,88
G. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar (-) 19.805.083,11 20.464.591,05
1.Komisyon Giderleri 683.559,65 397.716,26
2. Karşılık Giderleri 1.454.600,35 3.584.867,44
3. M enkul Kıymet Satış Zararları 0,00 0,00
4. Kambiyo Zararları 5.780.438,80 3.789.285,26
5. Reeskont Faiz Giderleri 1.040.731,95 2.561.468,65
6. Diğer Olağan Gider ve Zararlar 10.845.752,36 10.131.253,44
H. Finansman Giderleri (-) 408.185,12 558.120,09
1. Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri 408.185,12 558.120,09
2. Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri 0,00 0,00
Olağan Kar veya Zarar 31.298.980,12 47.719.119,08
I. Olağan Dışı Gelir ve Karlar 537.364,78 180.635,88
1. Önceki Dönem Gelir ve Karları 0,00 0,00
2. Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar 537.364,78 180.635,88
J. Olağandışı Gider ve Zararlar (-) 84.879,84 202.872,05
1. Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları 0,00 0,00
2. Önceki Dönem Gider ve Zararları 0,00 0,00
3. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar 84.879,84 202.872,05
Dönem Karı veya Zararı 31.751.465,06 47.696.882,91
K. Dönem Karı, Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları (-) 6.052.527,77 8.840.311,37
Dönem Net Karı veya Zararı 25.698.937,29 38.856.571,54
111
5.3.1. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
Karşılaştırmalı tablolar analizi için yapılan hesaplamaların sonuçları tablo 5.3.

ve 5.4.’te gösterilmiştir. Hem bilanço hem de gelir tablosu karşılaştırmalarına göre
aşağıdaki analiz sonuçlarına ulaşabiliriz:
 Dönen varlıklar 2012 yılına göre (önceki dönem) 2013 yılında (cari dönem)
%11,45 artış göstermiştir. Dönen varlıkların artması net çalışma sermayesini
de arttırması açısından olumludur. Ancak bu değerlendirmeyi yapabilmek
için kısa vadeli yabancı kaynaklardaki değişime de bakmak gerekmektedir.
Kısa vadeli yabancı kaynaklarda ise önceki döneme göre %9,54’lük bir artış
ile dönen varlıklardan daha az oranda artış göstermesi net çalışma
sermayesindeki artışı desteklemektedir.
 Alınan çeklerde %69,58, alacak senetlerinde ise %0,66’lık azalışa rağmen
alıcılar hesabında %40,72’lik bir artış olması işletmenin satışlarını artırma
çabası olarak düşünülse de, bu durum net satışlarda sadece %7,09’luk bir
artışa etki edebilmesi olumsuz karşılanmaktadır.
 Stok hesaplarını incelediğimizde, mamullerdeki %20,72’lik bir artışı
desteklemek için ilk madde ve malzemede %23,22’lik bir artış
gerçekleşmiştir. Binalar ve tesis, makine ve cihazlarda artış olmamasına
karşın üretim miktarının artması, ölçek ekonomisi nedeniyle satılan
mamullerin maliyetinde %7,62’lik bir azalmayla olumlu etkisi olmuştur.
 Ticari mallardaki %7,34, verilen sipariş avanslarında ise %8,37’lik artış, net
satışlardaki %7,09’luk artışı desteklemesi açısından normal karşılanabilir.
 Uzun vadeli alacaklardaki %132,05’lik artış işletmenin likiditesini
düşürmesi açısından olumsuzdur.
 Yapılmakta olan yatırımlardaki %170,19’luk artış, işletmenin gelecekte
üretim kapasitesini arttırması açısından olumludur. Bu durum aynı
kapasitede %20,72 mamul artışı ile değerlendirildiğinde de kapasite artışının
gerekli olduğu anlaşılmaktadır.
 Dönen varlıklardaki %11,45 artışa karşın, duran varlıklardaki %8,47’lik artış
işletmenin likiditesi açısından olumlu karşılanabilir.
112
 Duran varlılardaki %8,47’lik artış ile öz kaynaklardaki %11,40’lık artış
değerlendirildiğinde, işletmenin uzun vadeli yatırımlarını kendi öz
kaynakları ile finanse etmesi olumlu karşılanmaktadır.
 İşletmenin verdiği çek ve borç senetleri olmayıp bunun yerine kredili hesap
ile satıcılara borçlanması ticari itibarının yüksek olduğunu göstermekle
birlikte, kredili alacaklardaki %40,72’lik artışa rağmen kredili borçlardaki
sadece %3,87’lik artış, işletmenin kaynaklarını alıcılarını finanse etmekte
kullandığını göstermektedir. Bir başka deyişle, işletme peşin alım yapıp
veresiye mal satmaktadır.
 Brüt satışlardaki %5,76’lik artışa rağmen satış ıskontolarındaki %43,63’lük
düşüşün net satışlarda %7,09’luk artışa neden olması pazarlama politikasının
başarısını göstermektedir. Ancak satıştan iadelerin %50,10 gibi ciddi bir
oranda artış göstermesi, alıcı siparişlerini yerine getirirken özensiz
davranıldığına işaret etmesi açısından olumsuzdur.
 Ölçek ekonomisi nedeniyle mamul maliyetlerindeki azalış, net satışlarda
%7,09’luk artışa rağmen satışların maliyetindeki artışın %5,01’de kalmasını
sağlamış, bu durum da brüt satış kârının %13,60 artmasına neden olmuştur.
 Pazarlama satış ve dağıtım giderlerinde %4,94, genel yönetim giderlerinde
ise %9,42’lik artışa rağmen araştırma ve geliştirme giderlerinde %79,03’lük
azalış olması faaliyet giderlerinde %2,36 gibi sınırlı bir artışa neden olmuş,
bu da faaliyet kârının %29,97 artışını desteklemiştir. Ancak işletmenin
araştırma ve geliştirme giderlerinde tasarrufa gitmesi gelecekteki rekabet
gücünü azaltabileceği göz ardı edilmemelidir.
 Yurt dışı satışından elde ettiği dövizlerden, ülkemizdeki döviz kurlarındaki
artış nedeniyle, kambiyo kârlarında %129,54 artış, kambiyo zararlarında ise
%34,45 azalış olağan kârı da olumlu etkilemiş, olağan kâr %52,46 gibi
yüksek oranda artmıştır.
 Olağan dışı gelirlerde %66,38 azalışa karşın olağan dışı giderlerde
%139,01’lik artış olmakla birlikte, tutarların düşük olması dönem net kârına
fazla etki etmemiş ve dönem net kârı %51,20 artmıştır.
113
Tablo 5.3. ABC İşletmesi’nin Bilançolarının Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
AKTİF (VARLIKLAR) Fark (TL) Fark (%)
I-DÖNEN VARLIKLAR 34.813.037,86 11,45
A-Hazır Değerler 11.048.270,34 10,55
1-Kasa -2.916,80 -22,66
2-Alınan Çekler -3.046.286,12 -69,58
3-Bankalar 8.339.770,89 8,52
4-Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri(-)
5-Diğer Hazır Değerler 5.757.702,37 235,23
B-Menkul Kıymetler -143.738,61 -35,84
1-Hisse Senetleri
2-Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları
3-Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonoları
4-Diğer M enkul Kıymetler -143.738,61 -35,84
5-M enkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı(-)
C-Ticari Alacaklar 9.512.646,56 7,66
1-Alıcılar 11.611.514,88 40,72
2-Alacak Senetleri -639.877,09 -0,66
3-Alacak Senetleri Reeskontu (-) 1.458.233,92 145,40
4-Verilen Depozito ve Teminatları -512,39 -2,14
5- Diğer Ticari Alacaklar -244,92 -100,00
6-Şüpheli Ticari Alacaklar -78.214,01 -0,99
7-Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-) -78.214,01 -0,99
D-Diğer Alacaklar 1.891,67 10,78
1-Ortaklardan Alacaklar
2-İştiraklerden Alacaklar
3-Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar
4-Personelden Alacaklar
5-Diğer Çeşitli Alacaklar 1.891,67 10,78
6-Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-)
7-Şüpheli Diğer Alacaklar 0,00 0,00
8-Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-) 0,00 0,00
E-S toklar 12.651.524,50 18,10
1- İlk M adde ve M alzeme 2.739.831,02 23,22
2-Yarı M amuller 4.196.498,67 152,79
3-M amuller 2.368.549,30 20,72
4-Ticari M allar 2.338.580,23 7,34
5-Diğer Stoklar
6-Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)
7-Verilen Sipariş Avansları 1.008.065,28 8,37
F- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri
1- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım M aliyetleri
2- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı
3- Taşeronlara Verilen Avanslar
G-Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 210.149,12 23,09
1- Gelecek Aylara Ait Giderler 157.081,11 26,43
2-Gelir Tahakkukları 53.068,01 16,80
H-Diğer Dönen Varlıklar 1.380.588,13 35,08
1- Devreden KDV 1.345.809,90 55,50
2-İndirilecek KDV
3-Diğer KDV -115.231,69 -54,31
4-Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar
5. İş Avansları 409,15 71,19
6-Personel Avansları -1.601,18 -100,00
7-Sayım Tesellüm Noksanları
8-Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar 145.642,17 11,24
9-Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı (-)
114
(Devamı)
I-DURAN VARLIKLAR 3.386.925,18 8,47
A-Ticari Alacaklar 339.390,10 126,11
1-Alıcılar
2-Alacak Senetleri 401.505,25 132,05
3-Alacak Senetleri Reeskontu (-) 62.502,78 165,35
4-Verilen Depozito ve Teminatlar 387,63 13,52
5-Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-)
B-Diğer Alacaklar
1-Ortaklardan Alacaklar
2-İştiraklerden Alacaklar
3-Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar
4-Personelden Alacaklar
5-Diğer Çeşitli Alacaklar
6-Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-)
7-Şüpheli Alacaklar Karşılığı(-)
C-Mali Duran Varlıklar
1-Bağlı M enkul Kıymetler
2-Bağlı M enkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)
3-İştirakler
4-İştiraklere Sermaye Taahhütleri (-)
5-İştirakler Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)
6-Bağlı Ortaklıklar
7-Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri (-)
8-Bağlı Ortaklıklara Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)
D-Maddi Duran Varlıklar 2.648.563,61 6,94
1-Arazi ve Arsalar -7.515,00 -1,04
2-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri 37.680,00 1,11
3-Binalar 0,00 0,00
4-Tesis, M akine ve Cihazlar 17.688,13 0,04
5-Taşıtlar -255.940,21 -22,37
6-Demirbaşlar 753.672,83 4,59
7-Diğer M addi Duran Varlıklar 590.809,50 3,53
8-Birikmiş Amortismanlar (-) 2.724.507,57 2,97
9-Yapılmakta Olan Yatırımlar 4.278.262,17 170,19
10-Verilen Avanslar -41.586,24 -38,64
E-Maddi Olmayan Duran Varlıklar 388.867,18 26,53
1-Haklar 441.172,08 12,10
2-Şerefiye
3-Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri
4-Araştırma ve Geliştirme Giderleri 483.553,53 32,37
5-Özel M aliyetler 295.048,39 13,64
6-Diğer M addi Olmayan Duran Varlıklar
7-Birikmiş Amortismanlar (-) 830.906,82 14,23
8-Verilen Avanslar
F-Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
1-Arama Giderleri
2-Hazırlık ve Geliştirme Giderleri
3-Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
4-Birikmiş Tükenme Payları (*)
5-Verilen Avanslar
G. Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 10.104,29 12,98
1. Gelecek Yıllar Ait Giderler 10.104,29 12,98
2. Gelir Tahakkukları
1. Gelecek Yıllarda İndirilecek KDV
2. Diğer KDV
AKTİF (VARLIKLAR) TOPLAMI 38.199.963,04 11,10
115
(Devamı)
PAS İF (KAYNAKLAR)
I-KIS A VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4.040.713,59 9,54
A-M ali Borçlar
1-Banka Kredileri
2-Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri
3-Tahvil, Anapara, Borç taksit ve Faizleri
4-Çıkarılmış Bonolar ve Senetler
5-Çıkarılmış Diğer M enkul Kıymetler
6-M enkul Kıymet İhraç Farkı (-)
7-Diğer M ali Borçlar
B-Ticari Borçlar 2.381.677,71 9,19
1-Satıcılar 648.855,63 3,87
2-Borç Senetleri
3-Borç Senetleri Reeskontu (-)
4-Alınan Depozito ve Teminatlar
5-Diğer Ticari Borçlar 1.732.822,08 18,95
C-Diğer Borçlar 116.183,91 95,51
1-Ortaklara Borçlar -2.273,59 -100,00
2-İştiraklere Borçlar
3-Bağlı Ortaklıklara Borçlar
4-Personele Borçlar 10.045,10 474,85
5-Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-)
6-Diğer Çeşitli Borçlar 108.412,40 92,46
D-Alınan Avanslar 1.469.784,22 13,18
1- Alınan Sipariş Avansları 1.469.784,22 13,18
2- Alınan Diğer Avanslar
E-Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri
1- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri
2- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı
F-Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler -197.503,85 -10,73
1-Ödenecek Vergi ve Fonlar -302.149,28 -24,35
2-Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri 103.641,81 17,46
3-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler
4-Diğer Yükümlülükler 1.003,62 14,76
G-Borç ve Gider Karşılıkları 138.489,85 5,09
1-Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları 2.787.783,60 46,06
2-Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri(-) 1.867.565,70 45,35
3-Kıdem Tazminatı Karşılığı
4- M aliyet Giderleri Karşılığı
5-Diğer Borç ve Gider Karşılıkları -786.279,61 -100,00
H-Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 95.845,12 27,70
1-Gelecek Aylara Ait Gelirler 17.445,08 17,10
2-Gider Tahakkukları 78.400,04 32,14
I-Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar -149.089,52 -54,20
1-Hesaplanan KDV
2-Diğer KDV -178.117,62 -64,75
3-Sayım ve Tesellüm Fazlaları
4- Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar
116
(Devamı)
II-UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 1.566.677,91 9,98
A. Mali Borçlar
1. Banka Kredileri
2. Çıkarılmış Tahviller
3. Çıkarılmış Diğer M enkul Kıymetler
4. M enkul Kıymetler İhraç Farkı (-)
5. Diğer M ali Borçlar
B. Ticari Borçlar -19.628,82 -3,72
1. Satıcılar
2. Borç Senetleri
3. Borç Senetleri Reeskontu (-)
4. Alınan Depozito ve Teminatlar -19.628,82 -3,72
5. Diğer Ticari Borçlar
C. Diğer Borçlar
1. Ortaklara Borçlar
2. İştiraklere Borçlar
3. Bağlı Ortaklıklara Borçlar
4. Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-)
5. Kamuya Olan Ertelenmiş ve Taksitlendirilmiş Borçlar
6. Diğer Çeşitli Borçlar
D. Alınan Avanslar
E. Borç ve Gider Karşılıkları 1.557.473,97 10,86
1. Kıdem Tazminatı Karşılıkları 1.557.473,97 10,86
2. Diğer Borç ve Gider Karşılıkları
F. Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 28.832,76 3,50
1. Gelecek Yıllara Ait Gelirler 28.832,76 3,50
2. Gider Tahakkukları
G. Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
1. Gelecek Yıllara Ertelenen veya Terkin Edilecek KDV
2. Diğer Çeşitli Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
III-ÖZ KAYNAKLAR 32.592.571,54 11,40

A. Ödenmiş S ermaye 0,00 0,00
1. Sermaye 0,00 0,00
2. Ödenmemiş Sermaye (-)
3- Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları 0,00 0,00
4- Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları(-)
B. S ermaye Yedekleri
1. Hisse Senedi İhraç Primleri
2. Hisse Senedi İptal Kârları
3. M .D.V. Yeniden Değerleme Artışları
4. İştirakler Yeniden Değerleme Artışları
5. Sermaye Yedekleri
C. Kâr Yedekleri 19.434.937,29 8,68
1. Yasal Yedekler 572.400,00 11,55
2. Statü Yedekleri
3. Olağanüstü Yedekler 18.862.537,29 9,47
5. Özel Fonlar 0,00 0,00
D. Geçmiş Yıllar Kârları
E. Geçmiş Yıllar Zararları (-)
F. Dönem Net Kârı (Zararı) 13.157.634,25 51,20
PAS İF (KAYNAKLAR) TOPLAMI 38.199.963,04 11,10
117
Tablo 5.4. ABC İşletmesi’nin Gelir Tablolarının Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
Fark (TL) Fark (%)

A. Brüt S atışlar 21.529.702,38 5,76
1. Yurtiçi Satışlar 17.282.560,50 5,34
2. Yurt Dışı Satışlar 4.587.532,97 9,70
3. Diğer Gelirler -340.391,09 -12,50
B. S atış İndirimleri (-) -4.106.199,07 -34,10
1. Satıştan İadeler 613.249,14 50,10
2. Satış Iskontoları -4.719.448,21 -43,63
3. Diğer İndirimler
C.Net S atışlar 25.635.901,45 7,09
D. S atışların Maliyeti (-) 13.719.808,96 5,01
1. Satılan M amuller M aliyeti -6.921.375,85 -7,62
2. Satılan Ticari M allar M aliyeti 18.591.265,20 11,98
3. Satılan Hizmet M aliyeti 1.757.306,98 10,52
4. Diğer Satışların M aliyeti 292.612,63 2,57
Brüt S atış Karı veya Zararı 11.916.092,49 13,60
E. Faaliyet Giderleri (-) 1.226.281,82 2,36
1. Araştırma ve Geliştirme Giderleri -1.703.253,55 -79,03
2. Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri 1.947.366,29 4,94
3. Genel Yönetim Giderleri 982.169,08 9,42
Faaliyet Karı veya Zararı 10.689.810,67 29,97
F. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar 6.539.771,20 41,27
1.İştiraklerden Temettü Gelirleri -595.279,08 -100,00
2. Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri
3. Faiz Gelirleri -1.149.491,72 -16,16
4. Komisyon Gelirleri -4.500,10 -54,12
5. Konusu Kalmayan Karşılıklar 3.033.197,57 154,68
6. M enkul Kıymet Satış Karları -39.510,37 -61,27
7. Kambiyo Karları 5.811.965,09 129,54
8. Reeskont Faiz Gelirleri -518.512,47 -33,25
9. Faaliyetle İlgili Diğer Olağan Gelir ve Karlar 1.902,28 3,26
G. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar (-) 659.507,94 3,33
1.Komisyon Giderleri -285.843,39 -41,82
2. Karşılık Giderleri 2.130.267,09 146,45
3. M enkul Kıymet Satış Zararları
4. Kambiyo Zararları -1.991.153,54 -34,45
5. Reeskont Faiz Giderleri 1.520.736,70 146,12
6. Diğer Olağan Gider ve Zararlar -714.498,92 -6,59
H. Finansman Giderleri (-) 149.934,97 36,73
1. Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri 149.934,97 36,73
2. Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri
Olağan Kar veya Zarar 16.420.138,96 52,46
I. Olağan Dışı Gelir ve Karlar -356.728,90 -66,38
1. Önceki Dönem Gelir ve Karları
2. Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar -356.728,90 -66,38
J. Olağandışı Gider ve Zararlar (-) 117.992,21 139,01
1. Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları
2. Önceki Dönem Gider ve Zararları
3. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar 117.992,21 139,01
Dönem Karı veya Zararı 15.945.417,85 50,22
K. Dönem Karı, Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları (-) 2.787.783,60 46,06
Dönem Net Karı veya Zararı 13.157.634,25 51,20
118
5.3.2. Dikey Yüzde Analizi
Dikey yüzde analizi için yapılan hesaplamaların sonuçları tablo 5.5. ve 5.6.’da
gösterilmiştir. Hem bilanço hem de gelir tablosu yüzdelerine göre aşağıdaki analiz
sonuçlarına ulaşabiliriz:
 İşletmenin varlık yapısına bakıldığında, cari dönemde varlıkların %88,66’sı

dönen varlık, %11,34’ü ise duran varlıklardan oluşmaktadır. Bir imalat
işletmesine göre dönen varlıkların duran varlıklardan az olması beklenirken
tam tersine bu kadar yüksek çıkması, işletme kaynaklarının etkin
kullanılmadığına işaret edebilir.
 Dönen varlık yapısına bakıldığında, cari dönemde dönen varlıkların
%30,30’u hazır değerlerden, %34,97’si ticari alacaklardan, %21,59’u
stoklardan ve %13,14’ü ise diğer dönen varlıklardan oluşmaktadır. Stoklar
haricindeki dönen varlıklar önceki yıla göre düşüş eğilimindedir.
 Net çalışma sermayesi açısından bakıldığında, cari dönemde dönen varlıklar
aktifin %88,66’sı iken, kısa vadeli yabancı kaynaklar ise pasifin
%12,14’üdür. Bu durum işletmenin pozitif net çalışma sermayesi olduğunu
ve kısa vadeli borçlarını ödemekte kesinlikle sorun yaşamayacağını
göstermekle birlikte %76,42 düzeyindeki net çalışma sermayesinin
kaynakların verimsiz kullanıldığını göstermektedir.
 Toplam borçların pasif içindeki %16,66 olması da işletmenin hem kısa hem
de uzun vadeli borçlarını ödemekte güçlük çekmeyeceğini göstermektedir.
 Cari dönemde duran varlıkların aktif içindeki payı %11,34 iken, öz
kaynakların pasif içindeki payı ise 83,34’tür. Buna göre işletme duran
varlıklarını tamamen kendi kaynakları ile finanse ettiği gibi, dönen
varlıkların da büyük bir kısmını kendi kaynakları ile finanse etmektedir.
 Ticari alacakların aktif içindeki payı %34,97, ticari borçların pasif içindeki
payı ise, %7,40’tır. İşletmenin öz kaynaklarının yeterli olması ticari alacaklar
ile ticari borçlar arasındaki bu dengesizliğin olumsuz etkisini gidermektedir.
 Brüt satışların önceki yıla göre net satışlar içindeki payının % 1,28 azalması
işletme açısından olumludur.
119
 Satışların maliyetinin bir önceki yıla göre net satışlar içindeki payı %1,47
düşüş göstererek %74,30 olarak gerçekleşmesi brüt satış kârının da net
satışlar içindeki payını aynı oranda arttırmıştır.
 Faaliyet giderlerinin net satışlar içindeki payının önceki yıla göre %0,63
azalması faaliyet kârının da net satışlar içindeki payını arttırmıştır.
 Ayrıca olağan gelir ve kârların net satışlar içindeki payı artarken, olağan
gider ve zararların net satışlar içindeki payının azalması olağan kârı arttırmış
ancak bu artış tutarların düşük olması nedeniyle sınırlı kalmıştır.
 İşletme net satışlarının kârlılığını %7,11’den %10,03’e çıkararak başarılı bir
dönem geçirmiştir.
120
Tablo 5.5. ABC İşletmesi’nin Bilançolarının Dikey Yüzde Analizi
AKTİF (VARLIKLAR) 31.12.2012 31.12.2013
I-DÖNEN VARLIKLAR 88,38 88,66
A-Hazır Değerler 30,45 30,30
1-Kasa 0,00 0,00
2-Alınan Çekler 1,27 0,35
3-Bankalar 28,46 27,80
4-Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri(-) 0,00 0,00
5-Diğer Hazır Değerler 0,71 2,15
B-Menkul Kıymetler 0,12 0,07
1-Hisse Senetleri 0,00 0,00
2-Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları 0,00 0,00
3-Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonoları 0,00 0,00
4-Diğer M enkul Kıymetler 0,12 0,07
5-M enkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı(-) 0,00 0,00
C-Ticari Alacaklar 36,08 34,97
1-Alıcılar 8,29 10,50
2-Alacak Senetleri 28,08 25,11
3-Alacak Senetleri Reeskontu (-) 0,29 0,64
4-Verilen Depozito ve Teminatları 0,01 0,01
5- Diğer Ticari Alacaklar 0,00 0,00
6-Şüpheli Ticari Alacaklar 2,29 2,04
7-Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-) 2,29 2,04
D-Diğer Alacaklar 0,01 0,01
7-Şüpheli Diğer Alacaklar 0,00 0,00
8-Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-) 0,00 0,00
E-S toklar 20,31 21,59
1- İlk M adde ve M alzeme 3,43 3,80
2-Yarı M amuller 0,80 1,82
3-M amuller 3,32 3,61
4-Ticari M allar 9,26 8,95
5-Diğer Stoklar 0,00 0,00
6-Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 0,00 0,00
7-Verilen Sipariş Avansları 3,50 3,42
F- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri 0,00 0,04
1- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım M aliyetleri 0,00 0,04
3- Taşeronlara Verilen Avanslar 0,00 0,00
G-Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 0,26 0,29
1- Gelecek Aylara Ait Giderler 0,17 0,20
2-Gelir Tahakkukları 0,09 0,10
H-Diğer Dönen Varlıklar 1,14 1,39
1- Devreden KDV 0,70 0,99
2-İndirilecek KDV 0,00 0,00
3-Diğer KDV 0,06 0,03
4-Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar 0,00 0,00
5. İş Avansları 0,00 0,00
6-Personel Avansları 0,00 0,00
7-Sayım Tesellüm Noksanları 0,00 0,00
8-Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar 0,38 0,38
9-Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı (-) 0,00 0,00
121
Tablo 5.5. ABC İşletmesi’nin Bilançolarının Dikey Yüzde Analizi (Devamı)
I-DURAN VARLIKLAR 11,62 11,34
A-Ticari Alacaklar 0,08 0,16
1-Alıcılar 0,00 0,00
2-Alacak Senetleri 0,09 0,18
3-Alacak Senetleri Reeskontu (-) 0,01 0,03
4-Verilen Depozito ve Teminatlar 0,00 0,00
5-Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-) 0,00 0,00
B-Diğer Alacaklar 0,00 0,00
7-Şüpheli Alacaklar Karşılığı(-) 0,00 0,00
C-Mali Duran Varlıklar 0,00 0,00
1-Bağlı M enkul Kıymetler 0,00 0,00
2-Bağlı M enkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 0,00 0,00
3-İştirakler 0,00 0,00
4-İştiraklere Sermaye Taahhütleri (-) 0,00 0,00
5-İştirakler Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 0,00 0,00
6-Bağlı Ortaklıklar 0,00 0,00
7-Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri (-) 0,00 0,00
8-Bağlı Ortaklıklara Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 0,00 0,00
D-Maddi Duran Varlıklar 11,09 10,68
1-Arazi ve Arsalar 0,21 0,19
2-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri 0,99 0,90
3-Binalar 11,46 10,31
4-Tesis, M akine ve Cihazlar 14,38 12,95
5-Taşıtlar 0,33 0,23
6-Demirbaşlar 4,78 4,50
7-Diğer M addi Duran Varlıklar 4,86 4,53
8-Birikmiş Amortismanlar (-) 26,67 24,72
9-Yapılmakta Olan Yatırımlar 0,73 1,78
E-Maddi Olmayan Duran Varlıklar 0,43 0,49
1-Haklar 1,06 1,07
2-Şerefiye 0,00 0,00
3-Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri 0,00 0,00
4-Araştırma ve Geliştirme Giderleri 0,43 0,52
5-Özel M aliyetler 0,63 0,64
6-Diğer M addi Olmayan Duran Varlıklar 0,00 0,00
7-Birikmiş Amortismanlar (-) 1,70 1,74
F-Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 0,00 0,00
1-Arama Giderleri 0,00 0,00
2-Hazırlık ve Geliştirme Giderleri 0,00 0,00
3-Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 0,00 0,00
4-Birikmiş Tükenme Payları (*) 0,00 0,00
G. Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 0,02 0,02
1. Gelecek Yıllar Ait Giderler 0,02 0,02
2. Gelir Tahakkukları 0,00 0,00
1. Gelecek Yıllarda İndirilecek KDV 0,00 0,00
2. Diğer KDV 0,00 0,00
AKTİF (VARLIKLAR) TOPLAMI 100,00 100,00
122
PAS İF (KAYNAKLAR)
I-KIS A VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 12,31 12,14
A-M ali Borçlar 0,00 0,00
1-Banka Kredileri 0,00 0,00
2-Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri 0,00 0,00
3-Tahvil, Anapara, Borç taksit ve Faizleri 0,00 0,00
4-Çıkarılmış Bonolar ve Senetler 0,00 0,00
5-Çıkarılmış Diğer M enkul Kıymetler 0,00 0,00
6-M enkul Kıymet İhraç Farkı (-) 0,00 0,00
7-Diğer M ali Borçlar 0,00 0,00
B-Ticari Borçlar 7,53 7,40
1-Satıcılar 4,87 4,55
2-Borç Senetleri 0,00 0,00
3-Borç Senetleri Reeskontu (-) 0,00 0,00
4-Alınan Depozito ve Teminatlar 0,00 0,00
5-Diğer Ticari Borçlar 2,66 2,85
C-Diğer Borçlar 0,04 0,06
1-Ortaklara Borçlar 0,00 0,00
2-İştiraklere Borçlar 0,00 0,00
3-Bağlı Ortaklıklara Borçlar 0,00 0,00
4-Personele Borçlar 0,00 0,00
5-Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-) 0,00 0,00
6-Diğer Çeşitli Borçlar 0,03 0,06
D-Alınan Avanslar 3,24 3,30
1- Alınan Sipariş Avansları 3,24 3,30
2- Alınan Diğer Avanslar 0,00 0,00
E-Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri 0,00 0,05
1- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri 0,00 0,05
F-Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler 0,54 0,43
1-Ödenecek Vergi ve Fonlar 0,36 0,25
2-Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri 0,17 0,18
3-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler 0,00 0,00
4-Diğer Yükümlülükler 0,00 0,00
G-Borç ve Gider Karşılıkları 0,79 0,75
1-Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları 1,76 2,31
2-Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri(-) 1,20 1,57
3-Kıdem Tazminatı Karşılığı 0,00 0,00
4- M aliyet Giderleri Karşılığı 0,00 0,00
5-Diğer Borç ve Gider Karşılıkları 0,23 0,00
H-Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 0,10 0,12
1-Gelecek Aylara Ait Gelirler 0,03 0,03
2-Gider Tahakkukları 0,07 0,08
I-Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 0,08 0,03
1-Hesaplanan KDV 0,00 0,00
2-Diğer KDV 0,08 0,03
3-Sayım ve Tesellüm Fazlaları 0,00 0,00
4- Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar 0,00 0,01
123
II-UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4,56 4,52
A. Mali Borçlar 0,00 0,00
1. Banka Kredileri 0,00 0,00
2. Çıkarılmış Tahviller 0,00 0,00
3. Çıkarılmış Diğer M enkul Kıymetler 0,00 0,00
4. M enkul Kıymetler İhraç Farkı (-) 0,00 0,00
5. Diğer M ali Borçlar 0,00 0,00
B. Ticari Borçlar 0,15 0,13
1. Satıcılar 0,00 0,00
2. Borç Senetleri 0,00 0,00
3. Borç Senetleri Reeskontu (-) 0,00 0,00
4. Alınan Depozito ve Teminatlar 0,15 0,13
5. Diğer Ticari Borçlar 0,00 0,00
C. Diğer Borçlar 0,00 0,00
1. Ortaklara Borçlar 0,00 0,00
2. İştiraklere Borçlar 0,00 0,00
3. Bağlı Ortaklıklara Borçlar 0,00 0,00
4. Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-) 0,00 0,00
5. Kamuya Olan Ertelenmiş ve Taksitlendirilmiş Borçlar 0,00 0,00
6. Diğer Çeşitli Borçlar 0,00 0,00
D. Alınan Avanslar 0,00 0,00
E. Borç ve Gider Karşılıkları 4,17 4,16
1. Kıdem Tazminatı Karşılıkları 4,17 4,16
2. Diğer Borç ve Gider Karşılıkları 0,00 0,00
F. Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 0,24 0,22
1. Gelecek Yıllara Ait Gelirler 0,24 0,22
2. Gider Tahakkukları 0,00 0,00
G. Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 0,00 0,00
1. Gelecek Yıllara Ertelenen veya Terkin Edilecek KDV 0,00 0,00
2. Diğer Çeşitli Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 0,00 0,00
III-ÖZ KAYNAKLAR 83,12 83,34

A. Ödenmiş S ermaye 10,60 9,54
1. Sermaye 3,14 2,83
2. Ödenmemiş Sermaye (-) 0,00 0,00
3- Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları 7,46 6,71
4- Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları(-) 0,00 0,00
B. S ermaye Yedekleri 0,00 0,00
1. Hisse Senedi İhraç Primleri 0,00 0,00
2. Hisse Senedi İptal Kârları 0,00 0,00
3. M .D.V. Yeniden Değerleme Artışları 0,00 0,00
4. İştirakler Yeniden Değerleme Artışları 0,00 0,00
5. Sermaye Yedekleri 0,00 0,00
C. Kâr Yedekleri 65,05 63,64
1. Yasal Yedekler 1,44 1,45
2. Statü Yedekleri 0,00 0,00
3. Olağanüstü Yedekler 57,91 57,06
5. Özel Fonlar 5,71 5,14
D. Geçmiş Yıllar Kârları 0,00 0,00
E. Geçmiş Yıllar Zararları (-) 0,00 0,00
F. Dönem Net Kârı (Zararı) 7,47 10,17
PAS İF (KAYNAKLAR) TOPLAMI 100,00 100,00
124
Tablo 5.6. ABC İşletmesi’nin Gelir Tablolarının Dikey Yüzde Analizi
01.01.2012 / 01.01.2013 /
31.12.2012 31.12.2013
A. Brüt S atışlar 103,33 102,05
1. Yurtiçi Satışlar 89,49 88,03
2. Yurt Dışı Satışlar 13,08 13,40
3. Diğer Gelirler 0,75 0,62
B. S atış İndirimleri (-) 3,33 2,05
1. Satıştan İadeler 0,34 0,47
2. Satış Iskontoları 2,99 1,57
3. Diğer İndirimler 0,00 0,00
C.Net S atışlar 100,00 100,00
D. S atışların Maliyeti (-) 75,77 74,30
1. Satılan M amuller M aliyeti 25,11 21,66
2. Satılan Ticari M allar M aliyeti 42,90 44,86
3. Satılan Hizmet M aliyeti 4,62 4,77
4. Diğer Satışların M aliyeti 3,15 3,01
Brüt S atış Karı veya Zararı 24,23 25,70
E. Faaliyet Giderleri (-) 14,37 13,74
1. Araştırma ve Geliştirme Giderleri 0,60 0,12
2. Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri 10,89 10,67
3. Genel Yönetim Giderleri 2,88 2,95
Faaliyet Karı veya Zararı 9,86 11,97
F. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar 4,38 5,78
1.İştiraklerden Temettü Gelirleri 0,16 0,00
2. Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri 0,00 0,00
3. Faiz Gelirleri 1,97 1,54
4. Komisyon Gelirleri 0,00 0,00
5. Konusu Kalmayan Karşılıklar 0,54 1,29
6. M enkul Kıymet Satış Karları 0,02 0,01
7. Kambiyo Karları 1,24 2,66
8. Reeskont Faiz Gelirleri 0,43 0,27
9. Faaliyetle İlgili Diğer Olağan Gelir ve Karlar 0,02 0,02
G. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar (-) 5,48 5,28
1.Komisyon Giderleri 0,19 0,10
2. Karşılık Giderleri 0,40 0,93
3. M enkul Kıymet Satış Zararları 0,00 0,00
4. Kambiyo Zararları 1,60 0,98
5. Reeskont Faiz Giderleri 0,29 0,66
6. Diğer Olağan Gider ve Zararlar 3,00 2,62
H. Finansman Giderleri (-) 0,11 0,14
1. Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri 0,11 0,14
2. Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri 0,00 0,00
Olağan Kar veya Zarar 8,65 12,32
I. Olağan Dışı Gelir ve Karlar 0,15 0,05
1. Önceki Dönem Gelir ve Karları 0,00 0,00
2. Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar 0,15 0,05
J. Olağandışı Gider ve Zararlar (-) 0,02 0,05
1. Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları 0,00 0,00
2. Önceki Dönem Gider ve Zararları 0,00 0,00
3. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar 0,02 0,05
Dönem Karı veya Zararı 8,78 12,32
K. Dönem Karı, Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları (-) 1,67 2,28
Dönem Net Karı veya Zararı 7,11 10,03
125
5.3.3. Oran Analizi
Oran analizi için yapılan hesaplamaların sonuçları tablo 5.7.’de gösterilmiştir.

Tablolardaki oranlara göre aşağıdaki analiz sonuçlarına ulaşabiliriz:
 Cari yıla ait cari oran 7,30, likidite oranı 5,52, nakit oranı 2,50, net işletme
sermayesinin satışlara oranı 0,72’dir. İşletmenin likidite oranları, stoklarını
elden çıkarmadan bile rahatlıkla kısa vadeli yükümlülüklerini
ödeyebileceğini göstermektedir. Ancak bu haliyle likidite oranları olması
gereken oranların çok üzerindedir. Bu durum işletmenin sahip olduğu
kaynakları verimsiz kullandığını göstermektedir. İşletme atıl kalan likit
varlıklarının bir kısmını uzun dönemli daha kârlı yatırımlarda değerlendirme
imkânından yoksun bırakılmıştır. Ayrıca oranların önceki yıla göre artış
eğilimde olması bu olumsuzluğu daha da arttırmaktadır.
 Finansal yapı oranlarına bakıldığında cari yılda, borçlanma oranı 0,17,
özkaynak oranı 0,83, borçlanma katsayısı oranı 0,20, kısa vadeli yabancı
kaynakların öz kaynaklara oranı 0,15, kısa vadeli yabancı kaynaklar oranı
0,12, uzun vadeli yabancı kaynaklar oranı 0,05, duran varlıkların öz
kaynaklara oranı 0,14 ve duran varlıkların sürekli sermayeye oranı 0,13’tür.
Yukarıdaki yorumları da destekler nitelikteki bu oranlar işletmenin hiçbir
şekilde fon sıkıntısı olmadığını, borçlarını dilediği zaman ödeyebileceğini
göstermektedir. İşletme varlıklarının büyük çoğunluğunu öz kaynakları ile
finanse etmektedir. Ancak bu haliyle işletmenin kaynak yapısı bozuktur.
Ülkemizde ideal kabul edilen yabancı kaynak-öz kaynak dağılımı %40-
%60’tır. İşletme hissedarlarının borçlardan yararlanılmasını ve yüksek öz
kaynak kârlılığı elde edilmesini aşırı korumacı politika takip ederek
engellemektedir.
 Faaliyet oranlarına bakıldığında stokların devir süresi 69,39 gün, alacakların
devir süresi 121,48 gündür. Bu süreler uzun olmakla birlikte önceki yıla göre
azalma eğilimi göstermesi olumludur. İşletme yüksek net işletme sermayesi
sayesinde rekabet avantajı yaratmak için alıcılara tanınan süreyi uzatmış
olabilir. Aktif devir hızı oranı 1,01, net çalışma sermayesi devir hızı oranı
126
1,32, dönen varlık devir hızı oranı 1,14, maddi duran varlık devir hızı oranı
9,49 ve öz kaynak devir hızı oranı ise 1,22’dir. Bu oranlar ise normal
oranların altında kalmaktadır. İşletme bu haliyle kaynaklarını verimsiz
kullanmaktadır. Maddi duran varlık devir hızındaki düşük bir artış işletmenin
satışlarına olumlu yansımıştır. Varlık yapısı dönen varlık lehine olan
işletmede, duran varlıklara yatırım yapılmasının satışları arttıracağını
göstermektedir.
 Karlılık oranlarına bakıldığında ise tüm oranlarda önceki yıla göre iyileşme
olduğu görülmektedir. Faaliyet oranları ile birlikte değerlendirildiğinde,
işletme kaynakları verimsiz kullanılmakla birlikte bu kaynaklar ile sağlanan
kâr geçen yıla göre artış göstermiştir. Özellikle öz kaynak kârlılığı 2012
yılında %9 ile devlet iç borçlanma senetlerinin 2012 yılı getirisi olan
%11,24’ün321 altında kalırken, 2013 yılında %12 ile devlet iç borçlanma
senetlerinin 2013 yılı getirisi olan %6,11’in322 üzerinde bir getiri sağlayarak
başarılı bir yıl geçirmiştir.
 İşletme değeri oranlarına bakıldığında, işletmenin 31.12.2012 tarihinde
Borsa İstanbul’daki hisse senedi değeri 38,81 TL iken, işletmenin defter
değeri 26,48 TL’dir. Bu haliyle değerinden fazla fiyatla işlem gören işletme
hisse senetlerinin 31.12.2013 tarihli piyasa değeri ise 25,90 TL’ye
düşmüştür. 31.12.2013 tarihi itibari ile işletmenin defter değeri ise 29,50
TL’dir. Diğer bir deyişle, işletme değerinden daha düşük bir fiyat ile işlem
görmektedir. İşletmenin değerinden düşük fiyatla işlem görmesi yatırımcılar
açısından yatırım yapılabilir hisse senetleri arasında yer almalıdır.
321 TÜİK, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1064, (03.06.2014).

322 TÜİK, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1064, (03.06.2014).
127
Tablo 5.7. ABC İşletmesi’nin Oran Analizi
2012 Yılına Ait Oranlar 2013 Yılına Ait Oranlar
304.050.736,50 338.863.774,36
Cari Oran = = 7,18 = = 7,30
42.362.644,21 46.403.357,80
304.050.736,50 - 69.884.465,89 338.863.774,36 - 82.535.990,39

Likidite Oranı = = 5,53 = = 5,52
42.362.644,21 46.403.357,80
104.764.180,36 + 401.093,34 115.812.450,70 + 257.354,73

Nakit Oranı = = 2,48 = = 2,50
42.362.644,21 46.403.357,80
Net İşletme Sermayesinin 304.050.736,50 - 42.362.644,21 338.863.774,36 - 46.403.357,80

= = 0,72 = = 0,76
Satışlara Oranı 361.651.540,15 387.287.441,60
42.362.644,21 + 15.694.518,08 46.403.357,80 + 17.261.195,99

Borçlanma Oranı = = 0,17 = = 0,17
344.021.656,24 382.221.619,28
285.964.493,95 318.557.065,49
Öz Kaynak Oranı = = 0,83 = = 0,83
344.021.656,24 382.221.619,28
42.362.644,21 + 15.694.518,08 46.403.357,80 + 17.261.195,99

Borçlanma Katsayısı Oranı = = 0,20 = = 0,20
285.964.493,95 318.557.065,49
Kısa Vadeli Yabancı 42.362.644,21 46.403.357,80

= = 0,15 = = 0,15
Kaynakların Öz Kaynaklara 285.964.493,95 318.557.065,49

= = 0,12 = = 0,12
Kaynakların Oranı 344.021.656,24 382.221.619,28
Uzun Vadeli Yabancı 15.694.518,08 17.261.195,99

= = 0,05 = = 0,05
Duran Varlıkların Öz Kaynaklara 39.970.919,74 43.357.844,92

= = 0,14 = = 0,14
Oranı 285.964.493,95 318.557.065,49
Duran Varlıkların Sürekli 39.970.919,74 43.357.844,92

= = 0,13 = = 0,13
Sermayeye Oranı 15.694.518,08 + 285.964.493,95 17.261.195,99 + 318.557.065,49
128
Tablo 5.7. ABC İşletmesi’nin Oran Analizi (Devamı)
155.144.497,89 173.735.763,09
Stok Devir Hızı Oranı = = 4,87 = = 5,26
31.860.454,67 33.029.744,79
Mamul Stoklarının Devir Hızı 90.793.819,44 83.872.443,59

= = 7,94 = = 6,65
Oranı 11.430.417,25 12.614.691,90
365,00 365,00
Stokların Devir Süresi = = 74,96 = = 69,39
4,87 5,26
361.651.540,15 387.287.441,60
Alacak Devir Hızı Oranı = = 2,91 = = 3,00
124.137.716,40 128.894.039,68
365,00 365,00
Alacakların Tahsil Süresi = = 125,29 = = 121,48
2,91 3,00
361.651.540,15 387.287.441,60
Aktif Devir Hızı Oranı = = 1,05 = = 1,01
344.021.656,24 382.221.619,28
Net Çalışma Sermayesi Devir 361.651.540,15 387.287.441,60

= = 1,38 = = 1,32
Hızı Oranı 304.050.736,50 - 42.362.644,21 338.863.774,36 - 46.403.357,80
361.651.540,15 387.287.441,60
Dönen Varlık Devir Hızı Oranı = = 1,19 = = 1,14
304.050.736,50 338.863.774,36
Maddi Duran Varlık Devir Hızı 361.651.540,15 387.287.441,60

= = 9,48 = = 9,49
Oranı 38.158.229,34 40.806.792,95
361.651.540,15 387.287.441,60
Öz Kaynaklar Devir Hızı Oranı = = 1,26 = = 1,22
285.964.493,95 318.557.065,49
Dönem Net Kârının Öz 25.698.937,29 38.856.571,54

= = 0,09 = = 0,12
Kaynaklara Oranı 285.964.493,95 318.557.065,49
Dönem Kârının Öz Kaynaklara 31.751.465,06 47.696.882,91

= = 0,11 = = 0,15
Oranı 285.964.493,95 318.557.065,49
129
31.751.465,06 + 408.185,12 47.696.882,91 + 558.120,09
İktisadi Kârlılık Oranı = = 0,09 = = 0,13
344.021.656,24 382.221.619,28
87.635.608,09 99.551.700,58
Brüt Satış Kârı Oranı = = 0,24 = = 0,26
361.651.540,15 387.287.441,60
35.666.750,73 46.356.561,40
Faaliyet Kârı Oranı = = 0,10 = = 0,12
361.651.540,15 387.287.441,60
31.298.980,12 47.719.119,08
Olağan Kâr Oranı = = 0,09 = = 0,12
361.651.540,15 387.287.441,60
25.698.937,29 38.856.571,54
Dönem Net Kârı Oranı = = 0,07 = = 0,10
361.651.540,15 387.287.441,60
25.698.937,29 38.856.571,54
Aktif Kârlılık Oranı = = 0,07 = = 0,10
344.021.656,24 382.221.619,28
274.015.932,06 287.735.741,02
Satışların Maliyeti Oranı = = 0,76 = = 0,74
361.651.540,15 387.287.441,60
Finansman Giderleri Karşılama 31.751.465,06 + 408.185,12 47.696.882,91 + 558.120,09

= = 78,79 = = 86,46
Oranı 408.185,12 558.120,09
25.698.937,29 38.856.571,54
Hisse Senedi Başına Kâr Oranı = = 2,38 = = 3,60
10.800.000 10.800.000
38,81 25,90
Fiyat – Kazanç Oranı = = 16,31 = = 7,20
2,38 3,60
Hisse Senedi Başına Defter 285.964.493,95 318.557.065,49

= = 26,48 = = 29,50
Değeri Oranı 10.800.000 10.800.000
Piyasa Değeri – Defter Değeri 38,81 25,90

= = 1,47 = = 0,88
Oranı 26,48 29,50
130
5.4. İŞLETMENİN TFRS’LERE GÖRE HAZIRLANMIŞ FİNANSAL
TABLOLARININ FİNANSAL ANALİZİ
İşletmenin TFRS’lere göre hazırlanmış 31.12.2012 tarihli ve 31.12.2013 tarihli

finansal durum tabloları tablo 5.8.’de gösterilmiştir. 01.01.2012 – 31.12.2012 dönemi ve
01.01.2013 – 31.12.2013 dönemine ilişkin kâr veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tabloları
ise tablo 5.9.’da gösterilmiştir.
İşletmenin TFRS’lere göre hazırlanmış finansla tabloların finansal analizi,

karşılaştırmalı tablolar analizi, dikey yüzde analizi ve oran analizi olmak üzere üç
aşamada yapılacaktır.
131
31.12.2013 Tarihli Finansal Durum Tabloları
VARLIKLAR 31.12.2012 31.12.2013
DÖNEN VARLIKLAR 302.931.706,00 337.548.077,00
Nakit ve Nakit Benzerleri 105.481.092,00 116.438.692,00
Finansal Yatırımlar 0,00 0,00
Ticari Alacaklar 123.787.617,00 133.999.480,00
- İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar 4.678.755,00 12.861.593,00
- İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar 119.108.862,00 121.137.887,00
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar 0,00 0,00
- Finans Sektörü Faaliyetleri İlişkili Taraflardan Alacaklar 0,00 0,00
- Finans Sektörü Faaliyetlerinden İlişkili Olmayan Taraflardan Alacaklar 0,00 0,00
Diğer Alacaklar 41.491,00 42.871,00
- İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar 0,00 0,00
- İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar 41.491,00 42.871,00
Türev Araçlar 41.061,00 0,00
Stoklar 52.885.988,00 61.959.278,00
Canlı Varlıklar 0,00 0,00
Peşin Ödenmiş Giderler 12.640.804,00 13.805.951,00
Cari Dönem Vergisiyle İlgili Varlıklar 3.920.480,00 5.771.907,00
Diğer Dönen Varlıklar 2.899.934,00 4.117.159,00
ARA TOPLAM 301.698.467,00 336.135.338,00
Satış Amaçlı Sınıflandırılan Duran Varlıklar 1.233.239,00 1.412.739,00
DURAN VARLIKLAR 42.411.547,00 43.487.171,00

Ticari Alacaklar 285.607,00 591.725,00
- İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar 0,00 0,00
- İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar 285.607,00 591.725,00
Diğer Alacaklar 2.866,00 3.254,00
- İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar 2.866,00 3.254,00
Türev Araçlar 0,00 0,00
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar 0,00 0,00
Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller 0,00 0,00
M addi Duran Varlıklar 36.690.544,00 35.463.563,00
M addi Olmayan Duran Varlıklar 877.419,00 1.251.172,00
- Şerefiye 0,00 0,00
- Diğer M addi Olmayan Duran Varlıklar 877.419,00 1.251.172,00
Peşin Ödenmiş Giderler 185.457,00 153.973,00
Ertelenmiş Vergi Varlığı 4.369.647,00 6.023.477,00
Diğer Duran Varlıklar 7,00 7,00
TOPLAM VARLIKLAR 345.343.253,00 381.035.248,00
132
31.12.2013 Tarihli Finansal Durum Tabloları (Devamı)
K AYNAKLAR
KIS A VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER 51.241.858,00 57.725.211,00
Kısa Vadeli Borçlanmalar 0,00 0,00
Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları 0,00 0,00
Diğer Finansal Yükümlülükler 0,00 0,00
Ticari Borçlar 26.648.984,00 28.727.718,00
- İlişkili Taraflara Ticari Borçlar 9.087.179,00 10.862.563,00
- İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar 17.561.805,00 17.865.155,00
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Borçlar 0,00 0,00
- Finans Sektörü Faaliyetleri İlişkili Taraflara Borçlar 0,00 0,00
- Finans Sektörü Faaliyetlerinden İlişkili Olmayan Taraflara Borçlar 0,00 0,00
Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar 1.676.947,00 1.670.802,00
Diğer Borçlar 338.277,00 321.982,00
- İlişkili Taraflara Diğer Borçlar 2.274,00 0,00
- İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar 336.003,00 321.982,00
Türev Araçlar 0,00 501.707,00
Devlet Teşvik ve Yardımları 0,00 0,00
Ertelenmiş Gelirler 11.562.634,00 13.000.634,00
Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü 6.052.528,00 8.840.311,00
Kısa Vadeli Karşılıklar 4.495.558,00 4.324.696,00
- Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Kısa Vadeli Karşılıklar 0,00 0,00
- Diğer Kısa Vadeli Karşılıklar 4.495.558,00 4.324.696,00
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 466.930,00 337.361,00
ARA TOPLAM 51.241.858,00 57.725.211,00
Satış Amaçlı Sınıflandırılan Varlık Gruplarına İlişkin Yükümlülükler 0,00 0,00
UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER 11.462.631,00 12.771.673,00

Uzun Vadeli Borçlanmalar 0,00 0,00
Ticari Borçlar 0,00 0,00
- İlişkili Taraflara Ticari Borçlar 0,00 0,00
- İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar 0,00 0,00
- Finans Sektörü Faaliyetlerinden İlişkili Taraflara Borçlar 0,00 0,00
Diğer Borçlar 527.785,00 508.156,00
- İlişkili Taraflara Diğer Borçlar 0,00 0,00
- İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar 527.785,00 508.156,00
Ertelenmiş Gelirler 822.894,00 851.726,00
Uzun Vadeli Karşılıklar 10.103.377,00 11.312.004,00
- Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Uzun Vadeli Karşılıklar 10.103.377,00 11.312.004,00
- Diğer Uzun Vadeli Karşılıklar 0,00 0,00
Cari Dönem Vergisiyle İlgili Borçlar 0,00 0,00
Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 8.575,00 99.787,00
Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler 0,00 0,00
133
31.12.2013 Tarihli Finansal Durum Tabloları (Devamı)
ÖZKAYNAKLAR 282.638.764,00 310.538.364,00
ANA ORTAKLIĞA AİT ÖZKAYNAKLAR 282.638.764,00 310.538.364,00
Ödenmiş Sermaye 10.800.000,00 10.800.000,00
Sermaye Düzeltme Farkları 25.665.050,00 25.665.050,00
Geri Alınmış Paylar (-) 0,00 0,00
Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi (-) 0,00 0,00
Paylara İlişkin Primler/İskontolar 0,00 0,00
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler -58.001,00 -354.943,00
- Yeniden Değerleme ve Ölçüm Kazanç/Kayıpları -58.001,00 -354.943,00
- Diğer Kazanç/Kayıplar 0,00 0,00
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler 0,00 0,00
- Yabancı Para Çevirim Farkları 0,00 0,00
- Riskten Korunma Kazanç/Kayıpları 0,00 0,00
- Yeniden Değerleme ve Sınıflandırma Kazanç/Kayıpları 0,00 0,00
Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 4.956.282,00 5.528.682,00
Geçmiş Yıllar Karları/Zararları 215.403.857,00 234.439.033,00
Net Dönem Karı/Zararı 25.871.576,00 34.460.542,00
KONTROL GÜCÜ OLMAYAN PAYLAR 0,00 0,00
TOPLAM KAYNAKLAR 345.343.253,00 381.035.248,00
134
Tablo 5.9. ABC İşletmesi’nin TFRS’lere Göre Hazırlanmış 01.01.2012 - 31.12.2012
Dönemi ve 01.01.2013 - 31.12.2013 Dönemine Ait Kâr veya Zarar ve Diğer
Kapsamlı Gelir Tabloları
01.01.2012 / 01.01.2013 /
KAR VEYA ZARAR KIS MI 31.12.2012 31.12.2013
Hasılat 353.719.738,00 370.334.866,00
Satışların M aliyeti (-) -272.907.710,00 -278.988.479,00
Ticari Faaliyetlerden Brüt Kar (Zarar) 80.812.028,00 91.346.387,00
Finans Sektörü Faaliyetleri Hasılatı 0,00 0,00
Finans Sektörü Faaliyetleri M aliyeti (-) 0,00 0,00
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Brüt Kar (Zarar) 0,00 0,00
BRÜT KAR/ZARAR 80.812.028,00 91.346.387,00
Genel Yönetim Giderleri (-) -14.206.543,00 -17.665.838,00
Pazarlama Giderleri (-) -43.148.331,00 -45.400.397,00
Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) -4.627.261,00 -5.615.275,00
Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler 25.374.205,00 30.636.699,00
Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler (-) -12.415.182,00 -11.253.396,00
ES AS FAALİYET KARI/ZARARI 31.788.916,00 42.048.180,00
Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler 0,00 0,00
Yatırım Faaliyetlerinden Giderler (-) 0,00 0,00
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Karlarından/Zararlarından Paylar 0,00 0,00
FİNANS MAN GİDERİ VE VERGİ ÖNCES İ FAALİYET KARI/ZARARI 31.788.916,00 42.048.180,00
Finansman Giderleri (-) -260.967,00 -235.707,00
S ÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCES İ KARI/ZARARI 31.527.949,00 41.812.473,00
Sürdürülen Faaliyetler Vergi Gideri (-)/Geliri -5.656.373,00 -7.351.931,00
- Dönem Vergi Gideri (-)/Geliri -6.052.528,00 -8.840.311,00
- Ertelenmiş Vergi Gideri (-)/Geliri 396.155,00 1.488.380,00
S ÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM KARI/ZARARI 25.871.576,00 34.460.542,00
DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM KARI/ZARARI 0,00 0,00
DÖNEM KARI/ZARARI 25.871.576,00 34.460.542,00
DİĞER KAPS AMLI GELİR:

Kar veya Zararda Yeniden S ınıflandırılmayacaklar
Tanımlanmış Fayda Planları Aktüeryal Kazançları/Kayıpları 1.309.621,00 -371.178,00
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler -261.924,00 74.236,00
- Dönem Vergi Gideri (-)/Geliri 0,00 0,00
- Ertelenmiş Vergi Gideri (-)/Geliri -261.924,00 74.236,00
DİĞER KAPS AMLI GELİR 1.047.697,00 -296.942,00
TOPLAM KAPS AMLI GELİR 26.919.273,00 34.163.600,00
Pay Başına Kazanç 2,396 3,191

- Sürdürülen Faaliyetlerden Pay Başına Kazanç 2,396 3,191
- Durdurulan Faaliyetlerden Pay Başına Kazanç 0,00 0,00
Sulandırılmış Pay Başına Kazanç 2,396 3,191

- Sürdürülen Faaliyetlerden Sulandırılmış Pay Başına Kazanç 2,396 3,191
- Durdurulan Faaliyetlerden Sulandırılmış Pay Başına Kazanç 0,00 0,00
135
5.4.1. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
Karşılaştırmalı tablolar analizi için yapılan hesaplamaların sonuçları tablo 5.10.

ve 5.11.’de gösterilmiştir. Hem finansal durum tablosu hem de kâr veya zarar ve diğer
kapsamlı gelir tablosu karşılaştırmalarına göre aşağıdaki analiz sonuçlarına ulaşabiliriz:
 Net çalışma sermayesi açısından değerlendirme yapıldığında, dönen

varlıklarda %11,43, kısa vadeli yabancı kaynaklarda ise %12,65 oranında
artış meydana gelmiştir. Tutar olarak bakıldığında ise dönen varlıklarda
34.616.371 TL artış olmasına karşın kısa vadeli yabancı kaynaklarda ise
yalnızca 6.483.353 TL artış olması net çalışma sermayesinde artışa neden
olmuştur. Net çalışma sermayesinin artmış olması işletmenin günlük
faaliyetlerini sıkıntı yaşamadan yapacağını göstermesi açısından olumludur.
 Satışlardaki %4,70 oranında bir artış için ticari alacaklarda %8,25 oranında
bir artışa katlanılması işletmenin satış organizasyonu açısından olumlu
gözükmemektedir. Ayrıca ilişkili taraflardan olan alacakların ticari alacaklar
içerisindeki payının %174,89 gibi çok büyük bir oranda artması da dikkati
çekmektedir.
 Stoklar ile satışlar ve satışların maliyeti arasındaki ilişkiyi incelediğimizde,
işletmenin satışları artarken stoklarının da artması üretim hacminin arttığını
göstermektedir. Bunun sonucu olarak satışlardaki %4,70 artışa karşın
satışların maliyetindeki artışın %2,23’de kalması işletmenin kârlılığına
olumlu etki yapmıştır.
 İlişkili olmayan taraflardan olan uzun vadeli alacakların %107,18 artması
işletmenin likiditesi açısından olumsuz olarak değerlendirilmektedir.
 Maddi duran varlıklarda %3,34 oranındaki düşüş bir üretim işletmesi olması
nedeniyle dikkati çekmektedir. Bu düşüşün detayına baktığımızda, taşıt
makine ve demirbaş satışlarından kaynaklandığı anlaşılmıştır. Taşıt ve
demirbaşların elden çıkarılması hem verimliliği arttırması hem de kaynak
yaratması açısından olumludur. Satılan makinelerin ise toplam makineler
içerisindeki payının düşük olması nedeniyle, eskiyen ve teknolojisi demode
olan makinelerin elden çıkarıldığı düşünülebilir.
136
 Dönen varlıklardaki %11,43 artışa karşın, duran varlıklardaki %2,54
oranındaki artış işletmenin likiditesi açısından olumlu karşılansa da üretim
işletmesinin maddi duran varlık yatırımının az olması gerek ölçek ekonomisi
kullanımı, gerekse rakiplerini takip edememesi gibi nedenlerle dikkatle
izlenmesi gereken bir durumdur.
 Duran varlıklardaki %2,54’lük artış ile öz kaynaklardaki %9,87’lik artış
değerlendirildiğinde, işletmenin uzun vadeli yatırımlarını kendi öz
kaynakları ile finanse etmesi olumlu karşılanmaktadır.
 İlişkili taraflar ile yapılan ticari faaliyetlerin arttığın işareti olan ilişkili
taraflardan olan ticari alacakların %174,89 artmasının bir sonucu olarak,
ilişkili taraflara olan ticari borçların %19,54 artması normal karşılanabilir.
 Satışlardaki %4,70 artışı destekleyebilmek için pazarlama satış ve dağıtım
giderlerinde %5,22 oranında artışa katlanılması normaldir. Ancak genel
yönetim giderlerindeki %24,35’lik bir artışın işletmenin verimliliğini
düşürmesi açısından nedenlerinin araştırılması gereklidir.
 Araştırma ve geliştirme giderlerindeki %21,35 oranındaki artış, işletmenin
gelecekteki rekabet gücünü arttıracak faaliyetleri desteklediğini
göstermektedir.
 Esas faaliyetlerden diğer giderler kalemlerindeki %9,36 azalış ile birlikte
esas faaliyetlerden diğer gelirler kalemlerindeki %21,35’lik bir artış
işletmenin faaliyet giderlerinin etkisini azaltarak esas faaliyet kârının
%32,27 artmasına neden olmuştur. Esas faaliyetlerden diğer gelirlerdeki bu
artışı kambiyo kârı ve tahsil edilen şüpheli ticari alacaklar sağlamıştır.
137
Tablolar Analizi
VARLIKLAR Fark (TL) Fark (%)
DÖNEN VARLIKLAR 34.616.371,00 11,43
Nakit ve Nakit Benzerleri 10.957.600,00 10,39
Finansal Yatırımlar
Ticari Alacaklar 10.211.863,00 8,25
- İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar 8.182.838,00 174,89
- İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar 2.029.025,00 1,70
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar
- Finans Sektörü Faaliyetleri İlişkili Taraflardan Alacaklar
- Finans Sektörü Faaliyetlerinden İlişkili Olmayan Taraflardan Alacaklar
Diğer Alacaklar 1.380,00 3,33
- İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar
- İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar 1.380,00 3,33
Türev Araçlar -41.061,00 -100,00
Stoklar 9.073.290,00 17,16
Canlı Varlıklar
Peşin Ödenmiş Giderler 1.165.147,00 9,22
Cari Dönem Vergisiyle İlgili Varlıklar 1.851.427,00 47,22
Diğer Dönen Varlıklar 1.217.225,00 41,97
ARA TOPLAM 34.436.871,00 11,41
Satış Amaçlı Sınıflandırılan Duran Varlıklar 179.500,00 14,56
DURAN VARLIKLAR 1.075.624,00 2,54

Finansal Yatırımlar
Ticari Alacaklar 306.118,00 107,18
- İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar
- İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar 306.118,00 107,18
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar
- Finans Sektörü Faaliyetleri İlişkili Taraflardan Alacaklar
- Finans Sektörü Faaliyetlerinden İlişkili Olmayan Taraflardan Alacaklar
Diğer Alacaklar 388,00 13,54
- İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar
- İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar 388,00 13,54
Türev Araçlar
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar
Canlı Varlıklar
Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
M addi Duran Varlıklar -1.226.981,00 -3,34
M addi Olmayan Duran Varlıklar 373.753,00 42,60
- Şerefiye
- Diğer M addi Olmayan Duran Varlıklar 373.753,00 42,60
Peşin Ödenmiş Giderler -31.484,00 -16,98
Ertelenmiş Vergi Varlığı 1.653.830,00 37,85
TOPLAM VARLIKLAR 35.691.995,00 10,34
138
Tablolar Analizi (Devamı)
K AYNAKLAR
KIS A VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER 6.483.353,00 12,65
Kısa Vadeli Borçlanmalar
Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları
Diğer Finansal Yükümlülükler
Ticari Borçlar 2.078.734,00 7,80
- İlişkili Taraflara Ticari Borçlar 1.775.384,00 19,54
- İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar 303.350,00 1,73
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Borçlar
- Finans Sektörü Faaliyetleri İlişkili Taraflara Borçlar
- Finans Sektörü Faaliyetlerinden İlişkili Olmayan Taraflara Borçlar
Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar -6.145,00 -0,37
Diğer Borçlar -16.295,00 -4,82
- İlişkili Taraflara Diğer Borçlar -2.274,00 -100,00
- İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar -14.021,00 -4,17
Türev Araçlar
Devlet Teşvik ve Yardımları
Ertelenmiş Gelirler 1.438.000,00 12,44
Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü 2.787.783,00 46,06
Kısa Vadeli Karşılıklar -170.862,00 -3,80
- Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Kısa Vadeli Karşılıklar
- Diğer Kısa Vadeli Karşılıklar -170.862,00 -3,80
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler -129.569,00 -27,75
ARA TOPLAM 6.483.353,00 12,65
Satış Amaçlı Sınıflandırılan Varlık Gruplarına İlişkin Yükümlülükler
UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER 1.309.042,00 11,42

Uzun Vadeli Borçlanmalar
Diğer Finansal Yükümlülükler
Ticari Borçlar
- İlişkili Taraflara Ticari Borçlar
- İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Borçlar
- Finans Sektörü Faaliyetlerinden İlişkili Taraflara Borçlar
- Finans Sektörü Faaliyetlerinden İlişkili Olmayan Taraflara Borçlar
Diğer Borçlar -19.629,00 -3,72
- İlişkili Taraflara Diğer Borçlar
- İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar -19.629,00 -3,72
Türev Araçlar
Devlet Teşvik ve Yardımları
Ertelenmiş Gelirler 28.832,00 3,50
Uzun Vadeli Karşılıklar 1.208.627,00 11,96
- Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Uzun Vadeli Karşılıklar 1.208.627,00 11,96
- Diğer Uzun Vadeli Karşılıklar
Cari Dönem Vergisiyle İlgili Borçlar
Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 91.212,00 1.063,70
Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler
139
Tablolar Analizi (Devamı)
ÖZKAYNAKLAR 27.899.600,00 9,87
ANA ORTAKLIĞA AİT ÖZKAYNAKLAR 27.899.600,00 9,87
Ödenmiş Sermaye 0,00 0,00
Sermaye Düzeltme Farkları 0,00 0,00
Geri Alınmış Paylar (-)
Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi (-)
Paylara İlişkin Primler/İskontolar
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler-296.942,00 511,96
- Yeniden Değerleme ve Ölçüm Kazanç/Kayıpları -296.942,00 511,96
- Diğer Kazanç/Kayıplar
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler
- Yabancı Para Çevirim Farkları
- Riskten Korunma Kazanç/Kayıpları
- Yeniden Değerleme ve Sınıflandırma Kazanç/Kayıpları
- Diğer Kazanç/Kayıplar
Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 572.400,00 11,55
Geçmiş Yıllar Karları/Zararları 19.035.176,00 8,84
Net Dönem Karı/Zararı 8.588.966,00 33,20
KONTROL GÜCÜ OLMAYAN PAYLAR
TOPLAM KAYNAKLAR 35.691.995,00 10,34
140
Tablo 5.11. ABC İşletmesi’nin Kâr veya Zarar ve Kapsamlı Gelir Tablolarının
Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
KAR VEYA ZARAR KIS MI Fark (TL) Fark (%)
Hasılat 16.615.128,00 4,70
Satışların M aliyeti (-) 6.080.769,00 2,23
Ticari Faaliyetlerden Brüt Kar (Zarar) 10.534.359,00 13,04
Finans Sektörü Faaliyetleri Hasılatı
Finans Sektörü Faaliyetleri M aliyeti (-)
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Brüt Kar (Zarar)
BRÜT KAR/ZARAR 10.534.359,00 13,04
Genel Yönetim Giderleri (-) 3.459.295,00 24,35
Pazarlama Giderleri (-) 2.252.066,00 5,22
Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) 988.014,00 21,35
Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler 5.262.494,00 20,74
Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler (-) -1.161.786,00 -9,36
ES AS FAALİYET KARI/ZARARI 10.259.264,00 32,27
Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler
Yatırım Faaliyetlerinden Giderler (-)
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Karlarından/Zararlarından Paylar
FİNANS MAN GİDERİ VE VERGİ ÖNCES İ FAALİYET KARI/ZARARI 10.259.264,00 32,27
Finansman Giderleri (-) -25.260,00 -9,68
S ÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCES İ KARI/ZARARI 10.284.524,00 32,62
Sürdürülen Faaliyetler Vergi Gideri (-)/Geliri 1.695.558,00 29,98
- Dönem Vergi Gideri (-)/Geliri 2.787.783,00 46,06
- Ertelenmiş Vergi Gideri (-)/Geliri 1.092.225,00 275,71
S ÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM KARI/ZARARI 8.588.966,00 33,20
DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM KARI/ZARARI
DÖNEM KARI/ZARARI 8.588.966,00 33,20

Tanımlanmış Fayda Planları Aktüeryal Kazançları/Kayıpları -1.680.799,00 -128,34
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler -187.688,00 -71,66
- Dönem Vergi Gideri (-)/Geliri
- Ertelenmiş Vergi Gideri (-)/Geliri -187.688,00 -71,66
DİĞER KAPS AMLI GELİR -1.344.639,00 -128,34
TOPLAM KAPS AMLI GELİR 7.244.327,00 26,91
Pay Başına Kazanç 0,80 33,18

- Sürdürülen Faaliyetlerden Pay Başına Kazanç 0,80 33,18
- Durdurulan Faaliyetlerden Pay Başına Kazanç
Sulandırılmış Pay Başına Kazanç 0,80 33,18

- Sürdürülen Faaliyetlerden Sulandırılmış Pay Başına Kazanç 0,80 33,18
- Durdurulan Faaliyetlerden Sulandırılmış Pay Başına Kazanç
141
5.4.2. Dikey Yüzde Analizi
Dikey yüzde analizi için yapılan hesaplamaların sonuçları tablo 5.12. ve 5.13.’de
gösterilmiştir. Hem finansal durum tabloları hem de kâr veya zarar ve diğer kapsamlı gelir
tabloları yüzdelerine göre aşağıdaki analiz sonuçlarına ulaşabiliriz:
 İşletmenin varlık yapısına bakıldığında, cari dönemde varlıkların %88,59’u

dönen varlık, %11,41’i ise duran varlıklardan oluşmaktadır. Bir imalat
işletmesine göre dönen varlıkların duran varlıklardan az olması beklenirken
tam tersine bu kadar yüksek çıkması, işletme kaynaklarının etkin
kullanılmadığına işaret edebilir.
 Dönen varlık yapısına bakıldığında, cari dönemde dönen varlıkların
%30,56’sı nakit ve nakit benzerlerinden, %35,17’si ticari alacaklardan,
%16,26’sı stoklardan ve %18,01’i ise diğer dönen varlıklardan oluşmaktadır.
Dönen varlık yapısı önceki yıldaki yapısını stoklardaki sınırlı artış haricinde
korumuştur.
 Net çalışma sermayesi açısından bakıldığında, cari dönemde dönen varlıklar
aktifin %88,59’u iken, kısa vadeli yabancı kaynaklar ise pasifin %15,15’idir.
Bu durum işletmenin pozitif net çalışma sermayesi olduğunu ve kısa vadeli
borçlarını ödemekte kesinlikle sorun yaşamayacağını göstermekle birlikte
%73,44 düzeyindeki net çalışma sermayesinin kaynakların verimsiz
kullanıldığını göstermektedir.
 Toplam borçların pasif içindeki %18,50 olması da işletmenin hem kısa hem
de uzun vadeli borçlarını ödemekte güçlük çekmeyeceğini göstermektedir.
 Cari dönemde duran varlıkların aktif içindeki payı %11,41 iken, öz
kaynakların pasif içindeki payı ise 81,50’dir. Buna göre işletme duran
varlıklarını tamamen kendi kaynakları ile finanse ettiği gibi, dönen
varlıkların da büyük bir kısmını kendi kaynakları ile finanse ettiğini
göstermektedir.
 Ticari alacakların aktif içindeki payı %35,17, ticari borçların pasif içindeki
payı ise, %7,54’tür. İşletmenin öz kaynaklarının yeterli olması ticari
alacaklar ile ticari borçlar arasındaki bu dengesizliğin olumsuz etkisini
142
gidermektedir. Ancak hem ticari alacaklar içerisinde hem de ticari borçlar
içerisindeki ilişkili taraf işlemleri artış eğilimindeyken, ilişkili olmayan taraf
işlemlerinin ise düşüş eğiliminde olması sonraki yıllarda izlenmelidir.
 Satışların maliyetinin bir önceki yıla göre net satışlar içindeki payı %1,82
oranında düşüş göstererek %75,33 oranında gerçekleşmesi brüt satış kârının
da net satışlar içindeki payını aynı oranda arttırmıştır.
 Pazarlama satış ve dağıtım giderlerinin net satışlar içindeki payı önceki
seneye göre sadece %0,06 artması, doğru pazarlama politikasının izlendiğine
işaret etmektedir. Genel yönetim giderleri ve araştırma ve geliştirme
giderlerinin net satışlar içindeki payı, pazarlama satış ve dağıtım giderlerine
göre daha fazla artmasına rağmen, esas faaliyetlerden diğer gelirlerdeki artış
ve esas faaliyetlerden diğer giderlerdeki azalışın da etkisiyle esas faaliyet
kârının net satışlar içindeki payı önceki seneye göre %2,36 artmıştır. Ancak
bu artışın asıl nedeni yukarıda bahsedilen satışların maliyetinin satışlardan
daha az oranda artmasıdır. Dolayısıyla işletme operasyonel verimliliğini
arttırması kârı çok daha olumlu etkileyecektir.
 İşletme net satışlarının kârlılığını %7,31’den %9,31’e çıkararak başarılı bir
dönem geçirmesine rağmen üretimdeki arttırılan verimliliği operasyonel
faaliyetlerinde de göstermesi halinde kârlılığını daha da arttırabilme
kapasitesine sahiptir.
143
Tablo 5.12. ABC İşletmesi’nin Finansal Durum Tablolarının Dikey Yüzde Analizi
VARLIKLAR 31.12.2012 31.12.2013
DÖNEN VARLIKLAR 87,72 88,59
Nakit ve Nakit Benzerleri 30,54 30,56
Ticari Alacaklar 35,84 35,17
- İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar 34,49 31,79
Stoklar 15,31 16,26
Peşin Ödenmiş Giderler 3,66 3,62
Cari Dönem Vergisiyle İlgili Varlıklar 1,14 1,51
Diğer Dönen Varlıklar 0,84 1,08
ARA TOPLAM 87,36 88,22
Satış Amaçlı Sınıflandırılan Duran Varlıklar 0,36 0,37
0,00 0,00
DURAN VARLIKLAR 12,28 11,41
Ticari Alacaklar 0,08 0,16
- İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar 0,08 0,16
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar 0,00 0,00
Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller 0,00 0,00
M addi Duran Varlıklar 10,62 9,31
M addi Olmayan Duran Varlıklar 0,25 0,33
- Şerefiye 0,00 0,00
- Diğer M addi Olmayan Duran Varlıklar 0,25 0,33
Peşin Ödenmiş Giderler 0,05 0,04
Ertelenmiş Vergi Varlığı 1,27 1,58
TOPLAM VARLIKLAR 100,00 100,00
144
(Devamı)
K AYNAKLAR
KIS A VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER 14,84 15,15
Kısa Vadeli Borçlanmalar 0,00 0,00
Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları 0,00 0,00
- Finans Sektörü Faaliyetleri İlişkili Taraflara Borçlar 0,00 0,00
Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar 0,49 0,44
Diğer Borçlar 0,10 0,08
- İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar 0,10 0,08
Ertelenmiş Gelirler 3,35 3,41
Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü 1,75 2,32
Kısa Vadeli Karşılıklar 1,30 1,13
- Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Kısa Vadeli Karşılıklar 0,00 0,00
- Diğer Kısa Vadeli Karşılıklar 1,30 1,13
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 0,14 0,09
ARA TOPLAM 14,84 15,15
Satış Amaçlı Sınıflandırılan Varlık Gruplarına İlişkin Yükümlülükler 0,00 0,00
0,00 0,00
UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER 3,32 3,35
Uzun Vadeli Borçlanmalar 0,00 0,00
- Finans Sektörü Faaliyetlerinden İlişkili Taraflara Borçlar 0,00 0,00
Diğer Borçlar 0,15 0,13
- İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar 0,15 0,13
Ertelenmiş Gelirler 0,24 0,22
Uzun Vadeli Karşılıklar 2,93 2,97
- Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Uzun Vadeli Karşılıklar 2,93 2,97
- Diğer Uzun Vadeli Karşılıklar 0,00 0,00
Cari Dönem Vergisiyle İlgili Borçlar 0,00 0,00
Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 0,00 0,03
Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler 0,00 0,00
145
(Devamı)
ÖZKAYNAKLAR 81,84 81,50
ANA ORTAKLIĞA AİT ÖZKAYNAKLAR 81,84 81,50
Ödenmiş Sermaye 3,13 2,83
Sermaye Düzeltme Farkları 7,43 6,74
Geri Alınmış Paylar (-) 0,00 0,00
Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi (-) 0,00 0,00
Paylara İlişkin Primler/İskontolar 0,00 0,00
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler -0,02 -0,09
- Yeniden Değerleme ve Ölçüm Kazanç/Kayıpları -0,02 -0,09
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler 0,00 0,00
- Yabancı Para Çevirim Farkları 0,00 0,00
- Riskten Korunma Kazanç/Kayıpları 0,00 0,00
- Yeniden Değerleme ve Sınıflandırma Kazanç/Kayıpları 0,00 0,00
Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 1,44 1,45
Geçmiş Yıllar Karları/Zararları 62,37 61,53
Net Dönem Karı/Zararı 7,49 9,04
KONTROL GÜCÜ OLMAYAN PAYLAR 0,00 0,00
TOPLAM KAYNAKLAR 100,00 100,00
146
Tablo 5.13. ABC İşletmesi’nin Kâr veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir
Tablolarının Dikey Yüzde Analizi
01.01.2012 / 01.01.2013 /
KAR VEYA ZARAR KIS MI 31.12.2012 31.12.2013
Hasılat 100,00 100,00
Satışların M aliyeti (-) 77,15 75,33
Ticari Faaliyetlerden Brüt Kar (Zarar) 22,85 24,67
Finans Sektörü Faaliyetleri Hasılatı 0,00 0,00
Finans Sektörü Faaliyetleri M aliyeti (-) 0,00 0,00
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Brüt Kar (Zarar) 0,00 0,00
BRÜT KAR/ZARAR 22,85 24,67
Genel Yönetim Giderleri (-) 4,02 4,77
Pazarlama Giderleri (-) 12,20 12,26
Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) 1,31 1,52
Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler 7,17 8,27
Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler (-) 3,51 3,04
ES AS FAALİYET KARI/ZARARI 8,99 11,35
Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler 0,00 0,00
Yatırım Faaliyetlerinden Giderler (-) 0,00 0,00
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Karlarından/Zararlarından Paylar 0,00 0,00
FİNANS MAN GİDERİ VE VERGİ ÖNCES İ FAALİYET KARI/ZARARI 8,99 11,35
Finansman Giderleri (-) 0,07 0,06
S ÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCES İ KARI/ZARARI 8,91 11,29
Sürdürülen Faaliyetler Vergi Gideri (-)/Geliri 1,60 1,99
- Ertelenmiş Vergi Gideri (-)/Geliri 0,11 0,40
S ÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM KARI/ZARARI 7,31 9,31
DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM KARI/ZARARI 0,00 0,00
DÖNEM KARI/ZARARI 7,31 9,31

Tanımlanmış Fayda Planları Aktüeryal Kazançları/Kayıpları 0,37 -0,10
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler 0,07 0,02
- Ertelenmiş Vergi Gideri (-)/Geliri 0,07 0,02
DİĞER KAPS AMLI GELİR 0,30 -0,08
TOPLAM KAPS AMLI GELİR 7,61 9,23
147
5.4.3. Oran Analizi
Oran analizi için yapılan hesaplamaların sonuçları tablo 5.14.’de gösterilmiştir.

Tablolardaki oranlara göre aşağıdaki analiz sonuçlarına ulaşabiliriz:
 Cari yıla ait cari oran 5,85, likidite oranı 4,77, nakit oranı 2,02, net işletme
sermayesinin satışlara oranı 0,76’dır. İşletmenin likidite oranları, stoklarını
elden çıkarmadan bile rahatlıkla kısa vadeli yükümlülüklerini
ödeyebileceğini göstermektedir. Ancak bu haliyle likidite oranları, olması
gereken oranların çok üzerindedir. Bu durum işletmenin sahip olduğu
kaynakları verimsiz kullandığını göstermektedir. İşletme atıl kalan likit
varlıklarının bir kısmını uzun dönemli daha kârlı yatırımlarda değerlendirme
imkânından yoksun bırakılmıştır. Ancak, net işletme sermayesi oranı
dışındaki oranların önceki yıla göre azalış eğilimde olması normalleşme
açısından olumludur.
 Finansal yapı oranlarına bakıldığında cari yılda, borçlanma oranı 0,19,
özkaynak oranı 0,81, borçlanma katsayısı oranı 0,23, kısa vadeli yabancı
kaynakların öz kaynaklara oranı 0,19, kısa vadeli yabancı kaynaklar oranı
0,15, uzun vadeli yabancı kaynaklar oranı 0,03, duran varlıkların öz
kaynaklara oranı 0,14 ve duran varlıkların sürekli sermayeye oranı 0,13’tür.
Yukarıdaki yorumları da destekler nitelikteki bu oranlar işletmenin hiçbir
şekilde fon sıkıntısı olmadığını, borçlarını dilediği zaman ödeyebileceğini
göstermektedir. İşletme varlıklarının büyük çoğunluğunu öz kaynakları ile
finanse etmektedir. Ancak bu haliyle işletmenin kaynak yapısı bozuktur.
Ülkemizde ideal kabul edilen yabancı kaynak-öz kaynak dağılımı %40-
%60’tır. İşletme hissedarlarının borçlardan yararlanılmasını ve yüksek öz
kaynak kârlılığı elde edilmesini aşırı korumacı politika takip ederek
engellemektedir.
 Faaliyet oranlarına bakıldığında stokların devir süresi 65,06 gün, alacakların
devir süresi 127,04 gündür. Bu süreler uzun olmakla birlikte önceki yıla göre
azalma eğilimi göstermesi olumludur. İşletme yüksek net işletme sermayesi
sayesinde rekabet avantajı yaratmak için alıcılara tanınan süreyi uzatmış
148
olabilir. Aktif devir hızı oranı 0,97, net çalışma sermayesi devir hızı oranı
1,32, dönen varlık devir hızı oranı 1,10, maddi duran varlık devir hızı oranı
10,44 ve öz kaynak devir hızı oranı ise 1,19’dur. Faaliyet oranları normal
oranların altında kalmaktadır. İşletme bu haliyle kaynaklarını verimsiz
kullanmaktadır. Maddi duran varlık devir hızındaki düşük bir artış işletmenin
satışlarına olumlu yansımıştır. Varlık yapısı dönen varlık lehine olan
işletmede, duran varlıklara yatırım yapılmasının satışları arttıracağını
göstermektedir.
 Kârlılık oranlarına bakıldığında ise tüm oranlarda önceki yıla göre iyileşme
olduğu görülmektedir. Faaliyet oranları ile birlikte değerlendirildiğinde,
işletme kaynakları verimsiz kullanılmasına rağmen bu kaynaklar ile sağlanan
kâr geçen yıla göre artış göstermiştir. Özellikle öz kaynak kârlılığı 2012
yılında %9 ile devlet iç borçlanma senetlerinin 2012 yılı getirisi olan
%11,24’ün323 altında kalırken, 2013 yılında %11 ile devlet iç borçlanma
senetlerinin 2013 yılı getirisi olan %6,11’in324 üzerinde bir getiri sağlayarak
başarılı bir yıl geçirmiştir.
 İşletme değeri oranlarına bakıldığında, işletmenin 31.12.2012 tarihinde
Borsa İstanbul’daki hisse senedi değeri 38,81 TL iken, işletmenin defter
değeri 26,17 TL’dir. Bu haliyle değerinden fazla fiyatla işlem gören işletme
hisse senetlerinin 31.12.2013 tarihli piyasa değeri ise 25,90 TL’ye
düşmüştür. 31.12.2013 tarihi itibari ile işletmenin defter değeri ise 28,75
TL’dir. Diğer bir deyişle, işletme değerinden daha düşük bir fiyat ile işlem
görmektedir. İşletmenin değerinden düşük fiyatla işlem görmesi yatırımcılar
açısından yatırım yapılabilir hisse senetleri arasında yer almalıdır.
323 TÜİK, Finansal Yatırım Araçlarının Yıllara Göre Dönemsel Reel Getiri Oranları,
http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1064 (03.06.2014).
324 TÜİK, Finansal Yatırım Araçlarının Yıllara Göre Dönemsel Reel Getiri Oranları,
149
Tablo 5.14. ABC İşletmesi’nin Oran Analizi
2012 Yılına Ait Oranlar 2013 Yılına Ait Oranlar
302.931.706,00 337.548.077,00
Cari Oran = = 5,91 = = 5,85
51.241.858,00 57.725.211,00
302.931.706,00 - 52.885.988,00 337.548.077,00 - 61.959.278,00

Likidite Oranı = = 4,88 = = 4,77
51.241.858,00 57.725.211,00
105.481.092,00 + 0,00 116.438.692,00 + 0,00

Nakit Oranı = = 2,06 = = 2,02
51.241.858,00 57.725.211,00
Net İşletme Sermayesinin 302.931.706,00 - 51.241.858,00 337.548.077,00 - 57.725.211,00

= = 0,71 = = 0,76
Satışlara Oranı 353.719.738,00 370.334.866,00
51.241.858,00 + 11.462.631,00 57.725.211,00 + 12.771.673,00

Borçlanma Oranı = = 0,18 = = 0,19
345.343.253,00 381.035.248,00
282.638.764,00 310.538.364,00
Öz Kaynak Oranı = = 0,82 = = 0,81
345.343.253,00 381.035.248,00
51.241.858,00 + 11.462.631,00 57.725.211,00 + 12.771.673,00

Borçlanma Katsayısı Oranı = = 0,22 = = 0,23
282.638.764,00 310.538.364,00
Kısa Vadeli Yabancı = 51.241.858,00

= 0,18 =
57.725.211,00
= 0,19
Kaynakların Öz Kaynaklara 282.638.764,00 310.538.364,00

= = 0,15 = = 0,15
Uzun Vadeli Yabancı = 11.462.631,00

= 0,03 =
12.771.673,00
= 0,03
Duran Varlıkların Öz = 42.411.547,00

= 0,15 =
43.487.171,00
= 0,14
Duran Varlıkların Sürekli = 42.411.547,00

= 0,14 =
43.487.171,00
= 0,13
Sermayeye Oranı 11.462.631,00 + 282.638.764,00 12.771.673,00 + 310.538.364,00
150
165.709.059,00 185.114.758,00
Stok Devir Hızı Oranı = = 5,21 = = 5,61
31.827.012,00 32.997.035,50
Mamul Stoklarının Devir Hızı = 89.827.637,00

= 8,10 =
74.219.036,00
= 6,24
Oranı 11.096.028,00 11.896.753,50
365,00 365,00
Stokların Devir Süresi = = 70,10 = = 65,06
5,21 5,61
353.719.738,00 370.334.866,00
Alacak Devir Hızı Oranı = = 2,86 = = 2,87
123.787.617,00 128.893.548,50
365,00 365,00
Alacakların Tahsil Süresi = = 127,74 = = 127,04
2,86 2,87
353.719.738,00 370.334.866,00
Aktif Devir Hızı Oranı = = 1,02 = = 0,97
345.343.253,00 381.035.248,00
Net Çalışma Sermayesi Devir = 353.719.738,00

= 1,41 =
370.334.866,00
= 1,32
Hızı Oranı 302.931.706,00 - 51.241.858,00 337.548.077,00 - 57.725.211,00
353.719.738,00 370.334.866,00
Dönen Varlık Devir Hızı Oranı = = 1,17 = = 1,10
302.931.706,00 337.548.077,00
Maddi Duran Varlık Devir Hızı 353.719.738,00 370.334.866,00

= = 9,64 = = 10,44
Oranı 36.690.544,00 35.463.563,00
353.719.738,00 370.334.866,00
Öz Kaynaklar Devir Hızı Oranı = = 1,25 = = 1,19
282.638.764,00 310.538.364,00
Dönem Net Kârının Öz 25.871.576,00 34.460.542,00

= = 0,09 = = 0,11
Dönem Kârının Öz Kaynaklara = 31.527.949,00

= 0,11 =
41.812.473,00
= 0,13
Oranı 282.638.764,00 310.538.364,00
151
31.527.949,00 + 260.967,00 41.812.473,00 + 235.707,00
İktisadi Kârlılık Oranı = = 0,09 = = 0,11
345.343.253,00 381.035.248,00
80.812.028,00 91.346.387,00
Brüt Satış Kârı Oranı = = 0,23 = = 0,25
353.719.738,00 370.334.866,00
31.788.916,00 42.048.180,00
Faaliyet Kârı Oranı = = 0,09 = = 0,11
353.719.738,00 370.334.866,00
25.871.576,00 34.460.542,00
Dönem Net Kârı Oranı = = 0,07 = = 0,09
353.719.738,00 370.334.866,00
25.871.576,00 34.460.542,00
Aktif Kârlılık Oranı = = 0,07 = = 0,09
345.343.253,00 381.035.248,00
272.907.710,00 278.988.479,00
Satışların Maliyeti Oranı = = 0,77 = = 0,75
353.719.738,00 370.334.866,00
Finansman Giderleri Karşılama = 31.527.949,00 + 260.967,00

= 121,81 =
41.812.473,00 + 235.707,00
= 178,39
Oranı 260.967,00 235.707,00
25.871.576,00 34.460.542,00
Hisse Senedi Başına Kâr Oranı = = 2,40 = = 3,19
10.800.000 10.800.000
38,81 25,90
Fiyat – Kazanç Oranı = = 16,20 = = 8,12
2,40 3,19
Hisse Senedi Başına Defter = 282.638.764,00

= 26,17 =
310.538.364,00
= 28,75
Değeri Oranı 10.800.000 10.800.000
Piyasa Değeri – Defter Değeri = 38,81

= 1,48 =
25,90
= 0,90
Oranı 26,17 28,75
152
5.5. ABC İŞLETMESİNİN MSUGT’NE GÖRE HAZIRLANAN
FİNANSAL TABLOLARI İLE TFRS’LERE GÖRE HAZIRLANMIŞ FİNANSAL
TABLOLARININ FİNANSAL TABLO ANALİZİ AÇISINDAN
KARŞILAŞTIRILMASI
Çalışmamızın bu bölümünde işletmenin MSUGT’ne ve TFRS’lere göre

hazırlanmış, 31.12.2012 tarihli ve 31.12.2013 tarihli finansal durum tabloları ile
01.01.2012 – 31.12.2012 dönemi ve 01.01.2013 – 31.12.2013 dönemine ilişkin kâr veya
zarar ve diğer kapsamlı gelir tabloları, finansal tablo analizi açısından karşılaştırılacaktır.
Söz konusu karşılaştırma ile öncelikle karşılaştırmalı tablolar analizi, dikey

yüzde analizi ve oran analizi sonuçlarındaki farklılıklar tespit edildikten sonra bu
farklılıkların nedenleri ve analize etkileri açıklanmaya çalışılacaktır.
5.5.1. Karşılaştırma Tablolar Analizi Karşılaştırması
Karşılaştırmalı tablolar analizi yöntemi ile finansal analiz yapıldığında MSUGT

ile TFRS’lere göre düzenlenmiş finansal tablolar arasında aşağıdaki farklılar ortaya
çıkmıştır:
 Dönen varlıklarda önceki yıla göre cari dönemde oran olarak %0,2, tutar
olarak ise 196.666,86 TL MSUGT’ne göre düzenlenen finansal tablolar
lehine fark gözükmektedir.
 Kısa vadeli yabancı kaynaklar cari dönemde oran olarak %3,11, tutar olarak
ise 2.442.693,41 TL TFRS’lere göre düzenlenen finansal tablolar lehine fark
gözükmektedir.
 İşletmenin ticari alacakları cari dönemde oran olarak %0,59, tutar olarak ise
699.216,44 TL TFRS’lere göre düzenlenen finansal tablolar lehine fark
gözükmektedir.
 Stoklar cari dönemde oran olarak %0,95, tutar olarak ise 3.578.234,50 TL
MSUGT’ne göre düzenlenen finansal tablolar lehine fark gözükmektedir.
153
 Maddi duran varlıklar cari dönemde oran olarak %10,29, tutar olarak ise
3.875.544,61 TL MSUGT’ne göre düzenlenen finansal tablolar lehine fark
gözükmektedir.
 Dönem kârı vergi yükümlülüğü oransal olarak değişmemesine karşın tutar
olarak 920.217,30 TL TFRS’lere göre düzenlenen finansal tablolar lehine
fark gözükmektedir.
 Öz kaynaklarda oransal olarak %1,53, tutar olarak ise 4.692.971,54 TL
 Dönem net kârı oransal olarak %18, tutar olarak ise 4.568.668,25 TL
 Net satışlar oran olarak %2,39, tutar olarak ise 9.020.773,45 TL MSUGT’ne
göre düzenlenen finansal tablolar lehine fark gözükmektedir.
 Satışların maliyeti oran olarak %2,78, tutar olarak ise 7.639.039,96 TL
5.5.2. Dikey Yüzde Analizi Karşılaştırması
Dikey yüzde analizi yöntemi ile finansal analiz yapıldığında cari dönemde
MSUGT ile TFRS’lere göre düzenlenmiş finansal tablolar arasında aşağıdaki farklılar
ortaya çıkmıştır:
 Nakit ve nakit benzerlerinin aktif içindeki payı TFRS’lere göre düzenlenen

finansal tablolarda %0,19 fazladır.
 Ticari alacakların aktif içindeki payı TFRS’lere göre düzenlenen finansal
tablolarda %0,20 fazladır.
 Stokların aktif içindeki payı MSUGT’ne göre düzenlenen finansal tablolarda
%5,33 fazladır.
 Maddi duran varlıkların aktif içindeki payı MSUGT’ne göre düzenlenen
 Kısa vadeli yükümlülüklerin pasif içindeki payı TFRS’lere göre düzenlenen
154
 Uzun vadeli yükümlülüklerin pasif içindeki payı MSUGT’ne göre
düzenlenen finansal tablolarda %1,16 fazladır.
 Öz kaynakların pasif içindeki payı MSUGT’ne göre düzenlenen finansal
 Dönem net kârının pasif içindeki payı MSUGT’ne göre düzenlenen finansal
 Satışların maliyetinin net satışlar içindeki payı TFRS’lere göre düzenlenen
 TFRS’lere göre düzenlenen finansal tablolarda net satışlar içindeki genel
yönetim giderleri payı %1,82, pazarlama giderlerinin payı %1,59 ve
araştırma giderlerinin payı %1,40 fazladır.
5.5.3. Oran Analizi Karşılaştırması
Oran analizi yöntemi ile finansal analiz yapıldığında cari dönemde MSUGT ile
TFRS’lere göre düzenlenmiş finansal tablolar arasında aşağıdaki farklılar ortaya
çıkmıştır:
 Net işletme sermayesinin satışlara oranı dışındaki tüm likidite oranları

MSUGT’ne göre düzenlenen finansal tablolarda fazla olduğu saptanmıştır.
Net işletme sermayesinin satışlara oranı ise hem MSUGT hem de TFRS’lere
göre düzenlenen finansal tablolar için eşit çıkmıştır.
 Finansal yapı oranlarına bakıldığında, MSUGT’ne göre düzenlenen finansal
tablolarda öz kaynak oranı ve uzun vadeli yabancı kaynakların oranı fazla
çıkarken; duran varlıkların öz kaynaklara oranı ve duran varlıkların sürekli
sermaye oranı ise TFRS’lere göre düzenlenen finansal tablolara eşit
çıkmıştır. Diğer finansal yapı oranları ise TFRS’lere göre düzenlenen
finansal tablolarda daha fazla olduğu tespit edilmiştir.
 Faaliyet oranlarına bakıldığında, MSUGT’ne göre düzenlenen finansal
tablolarda mamul stoklarının devir hızı oranı, stokların devir hızı süresi,
alacak devir hızı oranı, aktif devir hızı oranı, dönen varlık devir hızı oranı ve
öz kaynaklar devir hızı oranı fazla çıkarken; net çalışma sermayesi devir hızı
oranı ise TFRS’lere göre düzenlenen finansal tablolara eşit çıkmıştır. Diğer
155
faaliyet oranları ise TFRS’lere göre düzenlenen finansal tablolarda daha
fazla olduğu tespit edilmiştir.
 Kârlılık oranları incelendiğinde, MSUGT’ne göre düzenlenen finansal
tablolarda satışların maliyeti oranı ve finansman giderleri karşılama oranı
dışındaki tüm oranlar TFRS’lere göre düzenlenen finansal tablolarda
hesaplanan oranlara göre fazla olduğu tespit edilmiştir.
 İşletme değeri oranlarında ise hisse başına kâr oranı ile hisse başına defter
değeri oranı MSUGT’ne göre düzenlenen finansal tablolarda daha fazla
çıkarken; fiyat-kazanç oranı ile piyasa değeri-defter değeri oranı TFRS’lere
göre düzenlenen finansal tablolarda daha fazla olduğu tespit edilmiştir.
5.5.4. Karşılaştırma Sonucu Ortaya Çıkan Farkların Başlıca Nedenleri ve

Analize Etkisi
ABC işletmesinin MSUGT’ne göre hazırlanan finansal durum tablolarındaki

dönen varlıkları TFRS’lere göre düzenlenen finansal durum tablolarındaki dönen
varlıklarından fazladır. Bu fazlalık her üç analiz yöntemine de yansımıştır.
TFRS’lere göre hazırlanan finansal durum tablolarındaki dönen varlıkların daha

düşük olmasının ana nedeni stok değerleme yöntemindeki ve sınıflandırmadaki
farklılıktır. MSUGT’ne göre maliyet bedeli ile değerlenen stoklar, TFRS’lere göre ise
maliyet bedeli ile net gerçekleşebilir değerinden düşük olanı ile değerlenmektedir.
İşletme de stoklarını, stoklarının iskonto sonrası liste fiyatlarını dikkate alarak,

maliyet bedeline göre daha düşük olan net gerçekleşebilir değere göre değerlemiş, bunun
sonucunda 31.12.2013 tarihinde, stoklar için 6.037.166 TL değer düşüklüğü karşılığı
ayırmıştır. Stoklar için ayrılan bu karşılık stoklarının değerini aynı tutarda düşürmüştür.
Stoklarda gösterilen verilen sipariş avanslarının TFRS’lere göre düzenlenmiş

finansal durum tablolarında ayrı bir kalem olarak “Peşin Ödenmiş Giderler” başlığı
altında gösterilmesi de stokların tutarında azalmaya neden olmuştur. Buna göre
31.12.2013 tarihinde, verilen sipariş avansları tutarı olan 13.805.951,00 TL TFRS’lere
göre düzenlenmiş finansal durum tablosunda peşin ödenmiş giderler başlığında
gösterilerek aynı tutarda stoklarda azalmaya neden olmuştur.
156
Ayrıca stok alımı sırasında katlanılan vade farkı gibi borçlanma maliyetlerinin
de stoklar içerisinde gösterilmemesi toplamda iki farklı düzenlemeye göre oluşturulan
finansal durum tablolarında 31.12.2013 tarihi itibari ile stoklarda 20.576.712,39 TL
MSUGT lehine fark oluşmuş, bu da dönen varlıkların fazla gözükmesine neden olmuştur.
MSUGT’ne göre düzenlenen finansal durum tablosunda kısa vadeli yabancı

kaynak içerisinde sınıflandırılan “Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer
Yükümlülükleri” kalemi, TFRS’lere göre netleştirilerek dönen varlıklar gurubundaki
“Cari Dönem Vergisi ile İlgili Varlıklar” kaleminde gösterilmiştir. Sınıflandırma
farklılığı TFRS’lere göre düzenlenen 31.12.2013 tarihli finansal durum tablosundaki
dönen varlıkları 5.771.907,00 TL arttırmıştır.
Dönen varlıklardaki önemli değişime neden olan bir diğer kalem ise “Satış
Amaçlı Sınıflandırılan Duran Varlıklar”dır. MSUGT böyle bir sınıflandırmaya izin
vermemekle birlikte, TFRS’lere göre uygun bir yönetim kademesi tarafından varlığın
satışına ilişkin plan yapılmış ve alıcıların tespiti için aktif bir program başlatılması halinde
söz konusu duran varlık dönen varlıklar içerisinde sınıflandırmalıdır. Buna göre işletme
31.12.2013 tarihinde, tahsil edemediği alacaklarına karşılık aldığı ve kısa vadede satma
niyetinde olduğu 1.412.739,00 TL’lik binalarını dönen varlıklar içerisinde göstermiştir.
Yukarıdaki TFRS lehine dönen varlık değişimlerine rağmen stoklardaki

MSUGT lehine dönen varlık değişimi daha fazla olduğundan MSUGT’ne göre
düzenlenen finansal durum tablosunda dönen varlık kalemi daha yüksek çıkmıştır. Bu
durum işletmenin net işletme sermayesinin satışlarına oranı haricindeki tüm likidite
oranlarına yansımıştır.
Analizin yorumunda işletmenin dönen varlıklarının yüksek olduğu için

işletmenin kaynaklarını verimli kullanmadığı belirtilmişti. Buna göre işletmenin
TFRS’lere göre düzenlenmiş finansal tablolardaki oranların, normal likidite oranlarına
daha yakın olduğundan, daha olumlu olduğu söylenebilir.
İşletmenin duran varlıkları MSUGT’ne göre hazırlanan finansal durum

tablolarında daha fazladır. Bu fazlalığın detayına bakıldığında, maddi duran varlıklarda
MSUGT’ne göre düzenlenen finansal durum tablosu lehine fazlalık söz konusuyken,
157
TFRS’lere göre düzenlenen finansal durum tablolarında yer alan ertelenen vergi varlığı
kalemi nedeniyle duran varlıklardaki artışın etkisi sınırlı kalmıştır.
Duran varlıklar içinde yer alan maddi duran varlık kaleminde 31.12.2013 tarihi
itibariyle iki farklı düzenlemeye göre raporlanan finansal durum tablolarında
5.343.229,95 TL tutarında farklılık meydana gelmiştir. Bu fark TFRS’lere göre
düzenlenen finansal durum tablolarında, satış amaçlı sınıflandırılan maddi duran
varlıkların dönen varlıklar arasında gösterilmesi, yapılmakta olan yatırımlar kaleminin
maddi duran varlıklar içinde sınıflandırılmaması ve binalardaki arsa payının arsa ve
araziler içerisinde gösterilmesi nedeniyle amortisman ayrılmamasından
kaynaklanmaktadır. Bu gibi nedenlerle azalan maddi duran varlıklar, maddi duran varlık
devir hızı oranını arttırarak işletme faaliyetlerindeki verimliliğin MSUGT’ne göre
hazırlanan finansal tablolara göre daha fazla olmasını sağlamıştır.
TFRS’lere göre düzenlenen 31.12.2013 tarihli finansal durum tablosundaki kısa

vadeli yükümlülükler 11.321.853,20 TL daha fazla çıkmıştır. Bunun başlıca nedenleri,
dönem kârının peşin ödenen vergi ve diğer yükümlülüklerinin kısa vadeli yabancı
kaynaklar yerine dönen varlıklar içerisinde gösterilmesi ve geçmiş dönemde gerçekleşen
giderler esas alınarak tahmin edilen tutarlar üzerinden hesaplanan garanti gider
karşılıklarının kısa vadeli yükümlülükler arasında sınıflandırılmasıdır.
Kısa vadeli yabancı kaynakların TFRS’lere göre düzenlenen finansal durum

tablolarında daha yüksek olması, başta likidite oranları olmak üzere kısa vadeli yabancı
kaynaklar oranı ve kısa vadeli yabancı kaynakların öz kaynaklara oranını etkilemiştir.
MSUGT’ne göre düzenlenen finansal tabloların analizi yapılırken cari oranın çok yüksek
olduğu ve finansal yapı oranlarının işletmenin korumacı bir politika izlediği yorumu
yapılmıştı. Aynı yorum, TFRS’lere göre düzenlenen finansal tabloların analizinde de
yapılmakla birlikte oranların iyileşme yönünde olduğu söylenebilir.
Öz kaynaklarda, kâr payı ödemesi ve dönem net kârı hesaplamaları nedeniyle

toplamda MSUGT’ne göre düzenlenen 31.12.2013 tarihli finansal durum tablosu lehine
8.018.701,49 TL farklılığın ortaya çıkması finansal yapı, kârlılık ve işletme değeri
oranlarını etkilemiştir. Yabancı kaynaklarda yapılan yoruma paralel olarak, her iki
158
düzenlemeye göre raporlanan finansal durum tablolarının korumacı yapıda olduğu
gözükmekle birlikte, TFRS’lere göre düzenlenen finansal durum tablolarının normal
değerlere daha yakın olduğu saptanmıştır. Ancak dönem net kârının 31.12.2013 tarihli
TFRS’lere göre düzenlenen finansal durum tablosunda 4.568.668,25 TL az olması tüm
kârlılık oranlarına yansımış, analiz sonuçları açısından olumsuz sonuç doğurmuştur.
İşletmenin vadeli satış yapması nedeniyle net satışlar içindeki vade farklarını
ayırması ve hizmet satışlarının tamamlanma derecelerine göre gelir kaydedilmesi nedeni
ile TFRS’lere göre düzenlenen 2013 yılı kâr veya zarar ve kapsamlı gelir tablosunda net
satışlar kalemi 16.952.575,60 TL daha düşük çıkmıştır. Bu durum kârlılık oranlarını
etkilemiş ancak satışların maliyetinin de 8.747.262,02 TL azalması, bu olumsuzluğun
etkilerini sınırlamıştır.
MSUGT’ne göre düzenlenen finansal tablo kalemlerinin neredeyse tamamı

TFRS’lerden etkilenmiş, bunun sonucu olarak da finansal tablo analizi yöntemlerinde
farklı sonuçlar bulunmasına neden olmuştur. Etkinin büyüklüğüne göre ise finansal tablo
analizi sonuçlarına etki etmiştir.
Bu etkileri iyi ya da kötü olarak yorumlamak doğru değildir. Finansal tablo

analizinden beklenen işletmenin finansal durumunu iyi göstermesi değil, gerçeği
yansıtmasıdır. TFRS’ler de bu amaca hizmet etmekte olup, amaca ulaşmak için yapılan
düzeltmeler finansal analiz sonuçlarını etkilemiş ancak sonuçların yorumlanmasında
işletmenin öz kaynaklarının çok yüksek olması nedeniyle önemli bir değişiklik
olmamıştır.
159
SONUÇ
İşletmelerin finansal durumunu öğrenmek isteyen devlet ile yatırımcılar, borç

verenler ve diğer ilgililerin beklentileri birbirinden farklıdır. 26.12.1992 tarihinde
yayınlanan ve 01.01.1994 yılında yürürlüğe giren 1 Seri No.lu Muhasebe Sistemi
Uygulama Genel Tebliği ile düzenlemeye tabi tutulan finansal tablolar, genel muhasebe
ilkelerini kabul etmekle birlikte devletin vergi önceliğini de göz önünde bulundurmuştur.
Sermaye birikiminin artmasıyla birlikte, özellikle yatırımcıların, yatırım

yapılmak istenen işletmelerin gerçek finansal durumunu öğrenme ihtiyacını karşılamaya
yönelik Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu tarafından Uluslararası Muhasebe
Standartları ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartları yayımlanmıştır. Ülkemizde
de uluslararası entegrasyonu sağlamaya yönelik olarak Kamu Gözetimi Muhasebe ve
Denetim Standartları Kurumu tarafından Türkiye Muhasebe Standartları ve Türkiye
Finansal Raporlama Standartları yayımlanmıştır.
Çalışmamızda, MSUGT ve TFRS dikkate alınarak hazırlanan finansal tabloların,

finansal tablo analizi açısından karşılaştırmasının yapılmasına katkı sağlaması açısından
öncelikle finansal tablolar ve finansal tablo analizi kavramları açıklanmıştır. Daha sonra
sırasıyla MSUGT’ndeki finansal tablo kavramı ile TFRS’ndaki finansal tablo kavramı
açıklandıktan sonra, iki farklı düzenlemeye göre hazırlanan finansal tabloların hem şekil
hem de finansal tablo kalemleri açısından farklılıkları tespit edilmiş ve bu farklılıkların
finansal tablo analizine muhtemel etkileri tahmin edilmiştir.
Çalışmamızın son bölümünde bir endüstri işletmesine yönelik uygulama

yapılmıştır. Uygulamada her iki düzenlemeye göre hazırlanan finansal tabloların
karşılaştırmalı tablolar analizi, dikey yüzde analizi ve oran analizi yöntemleri kullanılarak
finansal analizleri yapılmış ve bu analizler yorumlanmıştır. Daha sonra analizlerdeki
farklılıklar tespit edilmiş ve bu farklılıkların yoruma etkisi açıklanmıştır.
Uygulamada görüldüğü üzere TFRS neredeyse tüm finansal tablo kalemlerinde

farklılığa neden olmuştur. Bu farklılıklar, hem değerleme farklılıkları hem de finansal
tablo kalemlerinin sınıflandırma farklılıklarından kaynaklanmaktadır. Finansal tablo
kalemlerinin değişmesi de başta oran analizi olmak üzere üç finansal tablo analizi
160
yönteminin sonuçlarını da etkilemiştir. Ancak işletmenin öz varlığı çok yüksek
olduğundan, iki farklı düzenlemeye göre hazırlanan finansal tabloların finansal tablo
analizinin yorumlanmasında önemli bir farklılık olmamıştır.
TFRS uygulamaları, ekonomik kararlar alınmasında yardımcı olacak finansal

tabloların, vergi önceliği olmadan düzenlendiğinde çok daha farklı sonuçlara ulaşıldığını
göstermesi açısından dikkat çekicidir. Raporlayan işletmeden doğrudan bilgi isteme hakkı
olmayan yatırımcılar, borç verenler ve diğer ilgililerin raporlanan finansal tablolardaki
bilgilere güvenmek zorunda olması TFRS’lerin önemini daha arttırmaktadır.
İşletmeler; yatırımcılar, borç verenler ve diğer ilgililerin kaynaklarını kullanma

potansiyeline sahip olduklarından, söz konusu tarafların önceliklerine dikkat etmelidirler.
İşletmelerden beklenen, raporlanan finansal tablolarının güvenilir, şeffaf ve sadece yurt
içinde değil, yurt dışındaki diğer işletmelerin finansal tablolarıyla da karşılaştırılabilir
olmalarıdır.
Finansal tablo kullanıcılarının yukarıdaki isteklerini karşılayan TFRS’lerin

işletmeler tarafından kullanılması halinde, gerek ulusal gerekse uluslararası alanda daha
uygun koşullarda kaynak temin edilmesine imkân sağlayacağı değerlendirilmektedir.
161
KAYNAKÇA
Kitaplar
Akdoğan, Nalan ve Nejat Tenker. Finansal Tablolar ve Analizi. 2. Basım. Ankara:

Savaş Yayınları, 1985.
Akdoğan, Nalan ve Nejat Tenker. Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri. 13.
Basım. Ankara: Gazi Kitabevi, 2010.
Akgüç, Öztin. Mali Tablolar Analizi. 6. Basım. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 1985.
Akgüç, Öztin. Finansal Yönetim. 7. Basım. İstanbul: Muhasebe Enstitüsü Eğitim ve

Araştırma Vakfı, 1998.
Akıncı, Nejat ve Müjdat Ünlen. Mali Tablolar Analizi. 2. Basım. İzmir: Barış Yayınları,
1988.
Arat, M.Emin. Finansal Analiz Aracı Olarak Oranlar: İlke ve Yorumlar. 1. Basım.
İstanbul: Marmara Üniversitesi Nihad Sayâr Eğitim Vakfı, 2005.
Arat, Mehmet Emin ve Ayten Çetin. Finansal Durum Tabloları Analizi. 1. Basım.
İstanbul: Marmara Üniversitesi Nihad Sayâr Eğitim Vakfı, 2011.
Ataman, Ümit. Tek Düzen Hesap Planı ve Mali Tablolar. 1. Basım. İstanbul: Türkmen
Kitabevi, 1997.
Aydın, Nurhan, Mehmet Başar, Metin Coşkun. Finansal Yönetim. 1. Basım. Eskişehir:
Aktüel Tanıtım ve Ofset Hizmetleri, 2006.
Berk, Niyazi. Finansal Yönetim. 10. Basım. İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2010.
Çabuk, Adem. Muhasebede Dönem Sonu İşlemleri. 4. Basım. Bursa: Dora Yayıncılık,
2009.
Çabuk, Adem ve İbrahim Lazol. Mali Tablolar Analizi. 10. Basım. Bursa: Ekin
Yayınevi, 2010.
Durmuş, Ahmet Hayri. Mali Tablolar Tahlili. 1. Basım. İstanbul: Nihad Sayâr-Yayın ve
Yardım Vakfı, 1986.
Durmuş, Ahmet Hayri ve Mehmet Emin Arat. İşletmelerde Mali Tablolar Tahlili:
İlkeler ve Uygulamalar. 5. Basım. İstanbul: Marmara Üniversitesi Nihad Sayâr
Eğitim Vakfı, 2000.
Ergin, Hüseyin. Muhasebeye Giriş. 15. Basım. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi

Yayınları, 2010.
162
Ergin, Hüseyin ve Şerafettin Sevim. Envanter Bilanço. 2. Basım. Kütahya: Dumlupınar
Üniversitesi Yayınları, 2009.
Erol, Cengiz. Nakit Akım Yaklaşım Yöntemiyle Kredi Değerlendirmesi. 1. Basım.

Ankara: Türkiye Bankalar Birliği, 1991.
Gökçen, Gürbüz. Genel Muhasebe: ilkeler ve Tek Düzen Hesap Planı Uygulamaları.
4. Basım. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım, 2013.
Gökçen, Gürbüz, Başak Ataman ve Cemal Çakıcı. Türkiye Finansal Raporlama

Standartları Uygulamaları. 1. Basım. İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2011.
Gönenli, Atilla. Finansal Tablolar: Analiz ve Yorum. 2. Basım. İstanbul: Sermet

Matbaası, 1979.
Güvemli, Oktay. Sanayi İşletmelerinde İşletme Sermayesi Ve Analizi. 1. Basım.

İstanbul: Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği, 1973.
Kaygusuz, Sait Y. ve Şükrü Dokur. Maliyet Muhasebesi. 1. Basım. Bursa: Dora Basım
Yayın Dağıtım, 2009.
Kennedy, Ralph Dale. Finansal Durum Tabloları: Form Analiz ve Yorumlama. Atilla
Gönenli (çev.). İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 1967.
Lâlik, Ömer. Finansal Muhasebe: Özellikler, Değerleme, Düzenleme, Tablolar. 1.

Basım. Ankara: A.İ.T.İ.A. Muhasebe Yüksek Okulu Yayınları, 1982.
Lazol, İbrahim. Mali Analiz Uygulamaları. 5. Basım. Bursa: Ekin Yayınevi, 2010.
Sarıoğlu, Kerem. “Finansal Tabloların Hazırlanması ve Sunulması ile ilgili Kavramsal

Çerçeve”, Volkan Demir (Ed.). Seçilmiş Türkiye Finansal Raporlama
Standartları: Açıklamalar ve Uygulamalar içinde. İstanbul: İSMMMO, 2009,
ss.9-27.
Savcı, Mustafa. Mali Tablolar Analizi. 3. Basım. Trabzon: Murathan Yayınevi, 2010.
Şensoy, Necdet. Nakit Akış Tabloları. 1. Basım. İstanbul: Yaylım Yayıncılık, 2002.
Tenker, Nejat. Şirketlerin Halka Açılmasında Finansal Tabloların ve Dış

Denetimlerinin Önemi. 1. Basım. Ankara: Gazi Üniversitesi, 1982.
Uragun, Mehmet. Maliyet Muhasebesi ve Mali Tablolar. 1. Basım. Ankara: Yetkin

Basımevi, 1993.
Süreli Yayınlar
163
Adıgüzel, Hümeyra. “Finansal Varlıklarda Değer Düşüklüğünün Muhasebeleştirilmesi ve
Vergisel Açıdan İncelenmesi”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi. Cilt.14,
Sayı.42, Nisan 2014, ss.101-120.
Ağca, Ahmet and Rafet Aktaş. “First Time Application of IFRs and Its Impact on
Financial Ratios: A Study on Turkish Listed Firms”, Problems and
Perspectives in Management. Vol.5, No.2, 2007, ss.99-112.
Akdoğan, Nalan. “UMS 12-Gelir Vergileri Standart Hükümlerine Göre Dönem Kârından
İndirilecek Vergi Giderinin Hesaplanması ve Ertelenmiş Vergilerin
Muhasebeleştirilmesi”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi. Sayı.17, Ocak
2006, ss.1-18.
Akdoğan, Uğur. “TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı Kapsamında Kıdem

Tazminatı Karşılığı Uygulaması Üzerinden TFRS’nı İlk Defa Uygulayacak
İşletmelerin Hazırlık Seviyelerinin Analizi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi.
Cilt.15, Sayı.3, 2013, ss.91-113.
Akgün, Ali İhsan. “TMS-2 Stoklar Standardı Kapsamında Tam Maliyet ve Normal
Maliyete Göre Düzenlenen Gelir Tabloları Karşılaştırması”, Süleyman Demirel
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt.17, Sayı.2,
2012, ss.229-246.
Aktaş, Rabia, Sibel Karğın ve Mahmut Karğın. “Nakit Akışlarının Sağlandığı Faaliyetler
Yöntemi İle İşletmelerin Nakit Akış Profillerinin İncelenmesi”, Muhasebe ve
Finansman Dergisi. Sayı.56, Ekim 2012, ss.101-118.
Ataman, Başak ve Evrim Altuk Özden. “Tek Düzen Hesap Planına Göre Hazırlanan
Finansal Tabloların UFRS’ye Uyarlanması ve Rasyo Yöntemi İle Analizi”,
Muhasebe ve Finansman Dergisi. Sayı.44, Ekim 2009, ss.59-73.
Atmaca, Metin ve Hakan Çelenk. “Uluslararası Muhasebe Ve Finansal Raporlama

Standartlarının Finansal Analize Etkilerinin Regresyon Analizi İle Ölçülmesine
Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. Sayı.49, Ocak
2011, ss.113-125.
Bahadır, Oğuzhan. “Stoklarda Değerleme: UFRS/TFRS ve Vergi Mevzuatı Açısından”,

Mali Çözüm Dergisi. Sayı.109, Ocak 2012, ss.51-67.
Balcı, Baki Rıza. “TFRS’lerin Oran Analizine Etkileri”, Yaşar Üniversitesi Dergisi.
Cilt.7, Sayı.28, 2012, ss.4687-4707.
Bayrı, Osman. “Tek Düzen Muhasebe Sistemine ve Türkiye Muhasebe – Finansal

Raporlama Standartlarına Göre Bilançonun Biçimsel Yapısı, Kapsamı ve
İçeriğinin Karşılaştırmalı Analizi”, Mali Çözüm Dergisi. Sayı.98, Mart 2010,
ss.89-116.
Bayrı, Osman. “Tekdüzen Muhasebe Sistemine ve Türkiye Muhasebe – Finansal

Raporlama Standartlarına Göre Gelir Tablolarının Biçimsel Yapısı, Kapsamı ve
164
İçeriğinin Karşılaştırmalı Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. Sayı.47,
Temmuz 2010, ss.95-109.
Deran, Ali ve İncilay Savaş. “Maddi Olmayan Duran Varlıkların Değerleme ve Finansal
Tablolarda Sunum Esasları”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Cilt.14,
Sayı.2, 2013, ss.73-95.
Dinç, Engin ve İdiris Varıcı. “İlişkili Taraf İşlemlerinin İçeriği ve Hileli Finansal
Raporlamaya Etkisi: İMKB’de Faaliyet Gösteren İşletmeler Üzerine Bir
Uygulama”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. Cilt.14, Sayı.1, 2012, ss.67-86.
Dinçer, Sevgi Eda ve Utku Şendurur. “Sermaye Piyasası Kurulunun Kuruluşundan Bu

Yana Finansal Tablo Dipnotlarına İlişkin Yaptığı Düzenlemeler (1983-2008)”,
Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. Cilt.10, Sayı.3, 2008, ss.135-159.
Doğan, Mustafa ve Emrah Ertugay. “Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına Göre

Kapsamlı Gelir Tablosu ve Örnek Uygulama”, Muhasebe ve Vergi
Uygulamaları Dergisi. Cilt.3, Sayı.3, 2010, ss.117-138.
Elitaş, Cemal, Feyyaz Yıldız ve Mustafa Üç. “Muhasebe Biliminin Çevresi: Anglo
Sakson ve Kıta Avrupa Karşılaştırması”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler
Dergisi. Cilt.11, Sayı.2, 2011, ss.1-18.
Ertuğrul, Ayşe Nilgün. “TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardının Türkiye’de

Uygulanabilirliği”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. Cilt.15, Sayı.3, 2013,
ss.71-89.
Fırat, Duygu ve A. Cemkut Badem. “Marka Değerleme Yöntemleri ve Marka Değerinin

Mali Tablolara Yansıtılması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. Sayı.38,
Nisan 2008, ss.210-219.
Göğüş, E. Handan Sümer. “Ertelenmiş Vergi ve Muhasebeleştirilmesi”, Mali Çözüm

Dergisi. Sayı.101, Eylül 2010, ss.13-29.
Gökgöz, Ahmet. “Diğer Kapsamlı Gelirler ve Muhasebeleştirilmesi”, Muhasebe ve

Finansman Dergisi. Sayı.57, Ocak 2013, ss.23-38.
Gönen, Seçkin. “Muhasebe Standartlarına Yön Veren Temel Rehber: Finansal

Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçeve”. Dayanışma Dergisi. Sayı. 116, Ekim
2012, ss.18-26.
Gönen, Seçkin ve Çağla Demir. “Vergi Usul Kanunu ve KOBİ TFRS Bölüm 13
Açısından Stokların Karşılaştırılması”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi
Dergisi. Cilt.4, Sayı.2, 2012, ss.163-171.
Gücenme, Ümit ve Aylin Poroy Aksoy. “Muhasebe Standartlarındaki Sınıflandırılmış

Nakit Akım Tablosu Formatı ile Finansal Performansın Ölçülmesi”, Muhasebe
ve Finansman Dergisi. Sayı.30, Nisan 2006, ss.66-74.
165
Güngörmüş, Ali Haydar ve Ender Boyar. “TMS – 2 Stoklar Standardına Göre, Standart
Maliyet Yönteminin Uygulanması”, Mali Çözüm Dergisi. Sayı.102, Kasım
2010, ss.109-127.
Karğın, Mahmut ve Rabia Aktaş. “Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Raporlanmış

Nakit Akış Tablosu ve Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. Sayı.52,
Ekim 2011, ss.1-23.
Kaya, Ali ve Emre Horasan. “Ticari Defterlere İlişkin Yeni Ticaret Kanunu Hükümlerinin
Muhasebe Açısından Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. Cilt.18, Sayı.3, 2012, ss.269-293.
Kaya, Uğur. “Maddi Duran Varlıkların Elde Edilmesinde TMS 16 ve Vergi

Kanunlarındaki Düzenlemelerin Karşılaştırılması”, Mali Çözüm Dergisi.
Sayı.83, Eylül 2007, ss.67-80.
Kaygusuzoğlu, Mehmet. “Kıdem Tazminatı Karşılığı Uygulamasının Muhasebe

Standardı (IAS-TMS 19) Kapsamında Değerlendirilmesi”, Muhasebe Ve
Finansman Dergisi. Sayı.47, Temmuz 2010, ss.173-191.
Kırlıoğlu, Hilmi ve Ahmet Gündoğan Şişman. “İşletme Birleşmelerinde Ertelenmiş

Vergilerin Oluşumu ve Özel Bir Durum: Şerefiyeden Kaynaklanan Ertelenmiş
Vergiler”, Mali Çözüm Dergisi. Sayı.98, 2010, ss.71-87.
Örten, Remzi ve Rıdvan Bayırlı. “TMS 16’ya Göre, Maddi Duran Varlıkların Dönem
Sonunda Değerlemesi ve Muhasebe Uygulamaları”, Muhasebe ve Finansman
Dergisi. Sayı.36, Ekim 2007, ss.34-49.
Özerhan Akbulut, Yıldız. “Vergi Usul Kanunundaki Değerleme Hükümlerinin Türkiye

Finansal Raporlama Standartları Kapsamında Değerlendirilmesi”, Muhasebe
Bilim Dünyası Dergisi. Cilt.10, Sayı.1, 2008, ss.1-41.
Özkan, Azzem, Şükran Güngör Tanç ve Ahmet Tanç. “Finansal Tablo Dipnotlarının
Kamuyu Aydınlatmadaki Öneminin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”,
Özkan, Serdar ve Erdener Acar. “Uluslararası Muhasebe / Finansal Raporlama

Standartlarının Finansal Tablolar Analizi Üzerindeki Etkilerine Genel Bakış”,
Mali Çözüm Dergisi. Sayı.97, 2010, ss.49-85.
Öztürk, Can. “2007 Yılında UMS 1: Muhasebesel Değişiklikler ve Yorumlar”,

Pamukçu, Fatma. “Gerçeğe Uygun Değer Muhasebesi ve Finansal Tablolara Etkisi”,

Mali Çözüm Dergisi. Sayı.103, Ocak 2011, ss.79-95.
Pamukçu, Fatma. “Maddi Duran Varlıklarda Amortisman Uygulamasının Türkiye

Muhasebe Standartları Ve Türk Vergi Mevzuatı Açısından Karşılaştırılması”,
Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi. Cilt.10, Sayı.32, Ekim 2010, ss.67-84.
166
Pamukçu, Fatma ve Nevzat Pamukçu. “Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesaplamasında İş
Kanunu ile Türkiye Muhasebe Standartlarındaki Düzenlemelerin
Karşılaştırılması”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi. Cilt.11, Sayı.34,
Nisan 2011, ss.64-78.
Terzi, Serkan, İlker Kıymetli Şen ve Derya Üçoğlu. “Uluslararası Finansal Raporlama
Standartlarına Geçişin Etkilerinin Sermayenin Korunması Açısından
Değerlendirilmesi: İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında Bir Araştırma”,
Tokay, Semih Hüseyin ve Ali Deran. “Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama

Standartları’nda Gerçeğe Uygun Değer Ölçüsünün Kullanımı”, Muhasebe
Bilim Dünyası Dergisi. Cilt.11, Sayı.1, 2009, ss.149-188.
Türker, İpek. “IAS /TMS 2 Stoklar Standardına ve Türk Vergi Sistemine Göre Stokları
Değerleme”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi. Sayı.30, Ocak 2010,
ss.105-120.
Ulusan, Hikmet. “Değerleme Esasları Ve Finansal Tabloların Niteliksel Özellikleri

Açısından İncelenmesi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt.8,
Sayı.1, 2008, ss.129-154.
Ulusan, Hikmet. “Maliye Bakanlığı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve

Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama Standartları’na Göre Varlık ve
Borçları Değerleme Esasları: Bir Karşılaştırma (II)”, Muhasebe ve Finansman
Dergisi. Sayı.44, Ekim 2009, ss.149-164.
Yardımcıoğlu, Mahmut. “Finansal Tabloların UFRS’ye Çevrimi”, Sosyoekonomi

Dergisi. Cilt.20, Sayı.2, Temmuz 2013, ss.27-58.
Yardımcıoğlu, Mahmut, Nuray Demirel ve Veli Özer. “Araştırma – Geliştirme

Harcamalarının ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların TMS-38, Tek Düzen
Muhasebe Sistemi ve SPK Tebliği’ne Göre Muhasebeleştirilmesi İşlemlerinin
Karşılaştırılması”, Mali Çözüm Dergisi. Sayı.85, Ocak 208, ss.43-58.
Yıldıztekin, İhsan. “Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Duran Varlıkların

Muhasebeleştirmesiyle İlgili Örnekler”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari
Bilimler Dergisi. Cilt.24, Sayı.4, 2010, ss.259-288.
Yükçü, Süleyman ve Yılmaz İçerli. “TMS-16 Maddi Duran Varlıklar Standardına İlişkin
Uygulama Önerileri”, Mali Çözüm Dergisi. Sayı.82, Temmuz 2007, ss.21-33.
Diğer Yayınlar
167
Kamu Gözetimi Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu. Finansal Raporlamaya
İlişkin Kavramsal Çerçeve. 2011.
http://www.kgk.gov.tr/contents/files/F_R_I_K_C_1_.pdf (06 Mayıs 2014).
TÜİK. Finansal Yatırım Araçlarının Yıllara Göre Dönemsel Reel Getiri Oranları.
168

T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dali Muhasebe Finansman Bilim Dali

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dali Muhasebe Finansman Bilim Dali

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ AÇISINDAN TÜRKİYE FİNANSAL

Yüksek Lisans Tezi

FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ AÇISINDAN TÜRKİYE FİNANSAL

Yüksek Lisans Tezi

Sermaye birikiminin artmasıyla birlikte özellikle yatırımcıların işletmeler ile

COMPARISON OF THE FINANCIAL STATEMENTS PREPARED

With the rise of capital accumulation, increasing in accurate, reliable, transparent

TABLOLAR LİSTESİ ................................................................................................. VI

1. FİNANSAL TABLOLAR VE FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ ..................... 3

2. MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ’NDE YER ALAN

3. TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARINDA YER ALAN

5. UYGULAMA .......................................................................................................... 105

Tablo 1.1. Kâr Dağıtım Tablosu .................................................................................... 13

Şekil 1.1. İşletmelerde Fon Akışı ..................................................................................... 9

MSUGT : Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği

Her ülkenin kendi vergi yasaları, muhasebe uygulamalarını ve dolayısıyla

Bu ihtiyacı karşılamak üzere Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu

Finansal tabloların TFRS dikkate alınarak hazırlanması, finansal tablo analizini

İkinci bölümde, MSUGT’ne yer alan finansal tablolar incelenmiştir. Temel ve

Üçüncü bölümde, TFRS’lerde yer alan finansal tablolar incelenmiştir. Bu

Dördüncü bölümde, iki farklı düzenlemeye göre raporlanan finansal tablolar

Yukarıdaki ve benzeri nedenlerle işletmede meydana gelen finansal olayları

Finansal tablolar, muhasebe sistemi içinde toplanan ve kaydedilen bilgilerin,

Finansal tablolar, işletmelerin belirli bir dönem sonundaki ekonomik ve finansal

Finansal tablolar, bir işletmenin varlık ve sermaye yapısı, faaliyet sonuçları,

Bilanço, muhasebe prensiplerine göre tutulan defterlerdeki hesapların, belirli bir

Bilanço, bir işletmenin belirli bir andaki varlıklarını ve bu varlıklarını sağlandığı

Aktif ve pasif kısımlardan oluşan bilançonun aktif tarafında dönen varlıklar ve

Birliği, 1991, s.16.

Bilançoda aşağıda sıralanan bilgilerin bulunması gerekir:13:

Bilançonun belirli bir tarih itibari ile düzenlemesi gerekmektedir. Bu tarihten

Varlık ve kaynakları ilgilendirmekle beraber bilançoda gösterilemeyen ancak

Muhasebe Yüksek Okulu Yayınları, 1982, s.302.

Gelir tablosu, işletmenin özvarlığında olumlu ya da olumsuz etkileri olan

Birbirini izleyen ve aritmetik bağları olan bölümlere göre düzenlenen gelir

1. Brüt satış kârı bölümü

Gelir tablosu, işletmenin periyodik ekonomik gelişmeleri ile faaliyet gösterdiği

Kârlılığın bir işletmenin faaliyetlerinin başarısı hakkında fikir veren en önemli

1.2.3. Satışların Maliyeti Tablosu

Dönem sonlarında düzenlenen gelir tablosunda, net satışlardan bir indirim

Satışların maliyeti tablosunda ayrıntısıyla gösterilen satışların maliyeti

Satışların maliyeti tablosu; satılan mamullerin maliyeti, satılan ticari malların

1.2.4. Fon Akım Tablosu

Fon akım tablosu işletmenin finansal gücünün büyüklüğünü ve bu gücü nasıl

Basım Yayım Dağıtım, 2013, s. 11.

Fon akım tablosunun temelini oluşturan fon kaynakları ve kaynak kullanımları

KAYNAKLAR KAYNAK KULLANIMI

Yeni Borçlanma Dış

 Dönem kârının nasıl kullanıldığı,

Fon akım tablosunun düzenlenebilmesi için karşılaştırmalı bilançolara, ilgili

1.2.5. Nakit Akım Tablosu

 Peşin mal satışı,

Başlıca nakit kullanımları ise şunlardır44;

 Peşin mal, hammadde ve malzeme satışı,

Nakit akım tablosu düzenlenirken elenmesi gereken işletmeye nakit girişi

1.2.6. Kâr Dağıtım Tablosu

Kâr dağıtım tablosu aracılığıyla sermaye şirketlerinin dönem kârından ödenecek

Kâr dağıtım tablosunun biçimsel yapısı için Tablo 1.1.’deki örnek

Tablo 1.1. Kâr Dağıtım Tablosu

Nihad Sayâr Eğitim Vakfı, 2011, s. 70.

1.2.7. Öz Kaynaklar Değişim Tablosu

Hem işletme faaliyetlerinin yürütülmesi hem de işletmenin alacaklılarına karşı