«Ο ΙΕΡΟΣ ΦΩΤΙΟΣ ΩΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΑΡΧΙΕΡΕΩΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ

ΙΕΡΟΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΑΛΚΗΣ»

Μακαριώτατε,
Σεβασμιώτατοι, Πανιερώτατοι καὶ Θεοφιλέστατοι
ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Σεβαστοὶ πατέρες, ἀξιότιμοι κύριοι Καθηγητὲς
καὶ ἀγαπητοὶ σύνεδροι,

Ἡ σύνδεση τοῦ Ἁγίου Φωτίου τοῦ Μεγάλου,

Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, μὲ τὴν
ἀπαρχὴ τῆς ὀργάνωσης τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας
Τριάδος Χάλκης, ὅπου δέκα αἰῶνες ἀργότερα
ἱδρύθηκε ἡ Θεολογικὴ Σχολή, ὡδήγησαν στὴ
σύνδεση τοῦ ἱεροῦ ἀνδρὸς καὶ μετὰ τῆς ἱστορικῆς
ταύτης Σχολῆς. Ὁ ἱερὸς Φώτιος ὡς πολυτάλαντος
καὶ χαρισματικὸς ἄνθρωπος προέβαλλε κατὰ
φυσικὸ λόγο ὡς πρότυπο γιὰ τοὺς
ἱεροσπουδαστὲς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς
Χάλκης, ἡ ὁποία πάντοτε ἐκαυχᾶτο γιὰ τὶς
πνευματικὲς καταβολές της καὶ τὴν ἀναγωγὴ τῆς

1
ἵδρυσης τοῦ ἱεροῦ καθιδρύματος ἀπὸ τὸν
Ὁμολογητὴ καὶ Ἅγιο Πατριάρχη.
Ὁ Μέγας Φώτιος ἀπ΄ ἀρχῆς τῆς ἱδρύσεως τῆς
Σχολῆς τῆς Χάλκης ἐτιμᾶτο ἰδιαιτέρως σὲ αὐτήν,
ὡς ἀνιδρυτὴς τῆς Μονῆς τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὡς
συμπάτρωνας τῶν Γραμμάτων μετὰ τῶν Τριῶν
Ἱεραρχῶν, ὡς Μέγας Πατριάρχης τῆς Ἐκκλησίας
τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ὡς βαθὺς θεολόγος, ὡς
ἀκριβὴς περὶ τὴν πίστι καὶ τὸ δόγμα, ὡς
φιλόλογος καὶ πανεπιστήμων, ὡς λόγιος καὶ
δόκιμος συγγραφεύς, ὡς ὀργανωτὴς τῆς
Ἱεραποστολῆς, ὡς Ὁμολογητὴς τῆς πίστεως, ὡς
Ἀρχιερεωσύνης κανών, ὡς Πατριαρχῶν
ἐγκαλλώπισμα, ὡς ὁμότροπος τῶν μεγάλων
Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, καὶ δι΄ ὅλων αὐτῶν τῶν
χαρακτηριστικῶν ἀπέβη μία ἱερὰ μορφή, διαρκῶς
εὑρισκομένη νοερῶς ἐνώπιον τῶν νεαρῶν
ἱεροσπουδαστῶν, ἐμπνέουσα σὲ αὐτοὺς φόβον
Θεοῦ, ἀγάπη, χριστιανικὲς ἀρετὲς καὶ εὐαγγελικὴ
βιοτή.

2
 Χαρακτηριστικὸ δεῖγμα τῆς ἐξόχου τιμῆς τοῦ
Ἱεροῦ Φωτίου στὴν Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης
ὑπῆρξε ἡ συμπίλησι τῶν παλαιῶν ἀκολουθιῶν
τοῦ Ἁγίου καὶ ἡ συμπλήρωσι τῶν ἐλλειπόντων
μελῶν διὰ τῆς συνθέσεως νέων1, ἀπὸ τὸν πρῶτο
Σχολάρχη, Μητροπολίτη Σταυρουπόλεως
Κωνσταντῖνο τὸν Τυπάλδο2. Ἀναφέρει ὁ
Τυπάλδος περὶ τοῦ ἱεροῦ πατρὸς τὰ ἑξῆς εἰς τὸν
πρόλογον τῆς πρώτης ἐκδόσεως τῆς Ἀκολουθίας,
τὸ 1849· «συνέστη μὲν ἡ τοῦ θεσπεσίου Ἱεράρχου
ἑορτὴ ἐν τῇ κατὰ τὴν νῆσον Χάλκην εὐαγεστάτῃ
καὶ Σταυροπηγιακῇ μονῇ τῆς Ἁγίας Τριάδος, τῇ
παρ΄ αὐτοῦ τοῦ τρισμάκαρος τὸ πρῶτον
κτισθείσῃ, ὡς ἐκ πατέρων εἰς ἡμᾶς ἀφικομένη
παράδοσις ἐξιστόρησε3». Ἡ παράδοση αὐτὴ, στὴν
ὁποία γίνεται ἀναφορὰ διεβιβάσθη στὸν

1
Βλ. Ἀκολουθία τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν καὶ Ἰσαποστόλου Φωτίου Πατριάρχου
Κωνσταντινουπόελως τοῦ Ὁμολογητοῦ, συνερανισθεῖσα μὲν ἐξ ἀρχαιοτέρων τῆς Ἐκκλησίας ὕμνων καὶ
συνταχθεῖσα ὑπὸ Κωνσταντίνου Μητροπολίτου Σταυρουπόλεως τοῦ Τυπάλδου, Κάϊρον, 1903.
2
Περὶ τοῦ Κωνσταντίνου Τυπάλδου βλ. Σταυρίδου Β., Ἡ Ἱερὰ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης,
Κυριακίδης, Θεσσαλονίκη, 1988, 61-68.
3
Ἀκολουθία τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν καὶ Ἰσαποστόλου Φωτίου, ὅ.π., ε΄.

3
Κωνσταντῖνο Τυπάλδο4 ἀπὸ τὸν Πατριάρχη
πρώην Κωνσταντινουπόλεως Κωνστάντιο5.
Συνεχίζει δὲ ὁ Τυπάλδος περὶ τῆς
Ἀρχιερατικῆς μορφῆς τοῦ Ἱεροῦ Φωτίου καὶ τῆς
ἀξίας τῆς τιμῆς αὐτοῦ ἐν τῇ Θεολογικῇ Σχολῇ·
«Τιμάσθω πάντως ὁ λαμπρῶς ἀριστεὺς καὶ
ἁγιοπρεπέσιν ὕμνοις ὁ θεῖος Πατὴρ καὶ
Διδάσκαλος γεραιρέσθω, ὡς τῶν Γερμανῶν καὶ
Ἰγνατίων γνήσιός τε διάδοχος, τὴν ἁγιότητα
ἰσοστάσιος· ἐνθέσμως γὰρ καὶ κανονικῶς ὡς
ἄξιος καὶ ἀνέγκλητος εἰς τὸν τῆς Ἀρχιερωσύνης
ἀνενεχθεὶς βαθμόν, καὶ ἀναβὰς εἰς τὸν
Ἀποστολικὸν καὶ ἀναβὰς εἰς τὸν Ἀποστολικὸν καὶ
Οἰκουμενικὸν Πατριαρχικὸν τῆς μεγαλωνύμου
Κωνσταντινουπόλεως Θρόνον, καθὼς εἰς αὐτὸν
τοῦτον πρὸ αὐτοῦ ἀνέβησαν Νεκτάριος καὶ
Ταράσιος καὶ Νικηφόρος οἱ ἁγιώτατοι, καὶ εἰς τὸν
Ἀρχιερατικὸν τῶν Μεδιολάνων Ἀμβρόσιος ὁ
Ἱερώτατος, οἱ μὲν ἀπὸ λαϊκῶν, οἱ δὲ καὶ ἀπὸ
κατηχουμένων, ἱερούργησε τὸ Εὐαγγέλιον, ὡς
4
ὅ.π., ε΄.
5
Κωνσταντίου Βυζαντίου, Κωνσταντινιάς παλαιά τε καὶ νεωτέρα, Παρὰ Πάνῳ Θεοδοσίου, Βενετία,
1824, 166.

4
ἄλλος Παῦλος, δόκιμος ἐν πᾶσιν ἀναδειχθεὶς καὶ
Ἰσαπόστολος, θλίψεσι δὲ καὶ διωγμοῖς καὶ
ποικίλαις στενοχωρίαις ὑπὲρ τῆς τοῦ Χριστοῦ
Ἐκκλησίας προσομιλήσας ἐτελείωσεν ὑπερόριος ὁ
ἀείμνηστος ὄντως καὶ εὐσεβέστατος τὸ στάδιον
τῆς ἀμέμπτου καὶ ἁγίας αὐτοῦ ζωῆς, ὡς ἄλλος
Χρυσόστομος, στερρὸς ἀναφανεὶς καὶ ἀκράδαντος
ἐνώπιον πάσης δυναστείας καὶ μέγας τῆς
Ὀρθοδόξου Πίστεως Ὁμολογητής6».
Ἡ ἀντίληψι αὐτὴ τοῦ Κωνσταντίνου
Τυπάλδου, πρώτου Σχολάρχου τῆς Χαλκίτιδος
Σχολῆς, γιὰ τὴν ἁγιότητα καὶ τὴν ἐξέχουσα θέσι
τοῦ Μεγάλου Φωτίου μεταξὺ τῶν Πατέρων τῆς
Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἐπηρέασε συνολικῶς τὴν
στάσι τῶν σπουδαστῶν καὶ Καθηγητῶν τῆς
Χάλκης πρὸς τὴν ἱερὴ μορφή του, ἐνέπνευσε τὸν
σεβασμὸ καὶ τὴν τιμὴ πρὸς τὸ πρόσωπό του καὶ
τὸν κατέστησε πρότυπο καὶ ὑπογραμμὸ γιὰ τοὺς
ἱεροσπουδαστές, οἱ ὁποῖοι μορφώνονταν καὶ
καταρτίζονταν καταλλήλως γιὰ τὴν μελλοντικὴ
διακονία τους στὴν Ἐκκλησία.
6
Ἀκολουθία τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν καὶ Ἰσαποστόλου Φωτίου, ὅ.π., στ΄-ζ΄.

5
 Τὴν σημαντικὴ αὐτὴ σύνδεση τοῦ προσώπου
τοῦ ἱεροῦ Φωτίου μετὰ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς
τῆς Χάλκης μαρτυρεῖ ἐπίσης τὸ πλῆθος τῶν
δημοσιευμάτων τῶν Καθηγητῶν της γιὰ τὸ
πρόσωπό του7, καθὼς καὶ οἱ δεκάδες σχετικὲς ἐπὶ
πτυχίῳ διατριβὲς τῶν ἱεροσπουδαστῶν, οἱ ὁποῖες
εἴτε ἀφοροῦν ἀποκλειστικῶς τὴν ἱερὴ μορφή του
καὶ τὴν προσφορά του στὴν Ἐκκλησία8, εἴτε
ἀναφέρονται σὲ ζητήματα, τὰ ὁποῖα
ἀπασχόλησαν τὴν Πατριαρχεία τοῦ Φωτίου καὶ
περιέχουν κατὰ συνέπεια ἀντίστοιχα κεφάλαια
γιὰ τὴν προσωπικότητα καὶ τὴν δρᾶσι του9.
Ἡ δεσπόζουσα στὸ ξυλόγλυπτο
προσκυνητάριο τοῦ ναϋδρίου τῆς Σχολῆς εἰκόνα
τοῦ Ἱεροῦ Φωτίου, ἐνδεδυμένου Ἀρχιερατικὴ
στολὴ καὶ φέροντος τὰ Πατριαρχικὰ διάσημα,
προέβαλλε τὴν Σχολὴ σὰν «δῶρο τοῦ Μεγάλου
Πατριάρχου Φωτίου», ὁ ὁποῖος εἶχε ἀναδειχθῇ σὲ

7
Σταυρίδου Β., «Ὁ Ἱερὸς Φώτιος καὶ ἡ Ἱερὰ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης», Μνήμη Ἁγίων Γρηγορίου
τοῦ Θεολόγου καὶ Μεγάλου Φωτίου Ἀρχιεπισκόπων Κωνσταντινουπόλεως, Θεσσαλονίκη, 1994, 470-
474.
8
ὅ.π., 467-468.
9
ὅ.π., 468-469.

6
«ποιμένα καὶ φύλακα10» γιὰ τοὺς σπουδαστές,
σύμφωνα μὲ τὴν μαρτυρία τοῦ ἀποφοίτου τῆς
Χάλκης, Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Παρθενίου. Ἡ
εἰκόνα τοῦ Ἱεροῦ Φωτίου, ποὺ ἀντιπροσώπευε τὴν
τιμή του στὴν Θεολογικὴ Σχολή, εἶχε κεντρικὴ
θέση στὴν ζωὴ τῶν ἱεροσπουδαστῶν. Ἀναφέρει
σχετικῶς, ἕνας ἐξ αὐτῶν, ὁ μακαριστὸς
Μητροπολίτης Πριγκηποννήσων Ἰάκωβος:
«Καίτοι πολλαὶ καὶ ἀξιόλογαι εἰκόνες τοῦ 16ου
αἰῶνος διακοσμοῦν τὸ ξυλόγλυπτον καὶ
ἐπιχρυσωμένον τέμπλον τοῦ Ναϋδρίου τῆς
Σχολῆς, ἐν τούτοις ἐνταῦθα περιορίζομαι νὰ
ἀναφέρω τὴν μεγάλην εἰκόνα τοῦ Πάτρωνος τῆς
Ἱερᾶς Μονῆς, τοῦ Ἁγίου Φωτίου τοῦ Ὁμολογητοῦ,
ἥτις εἶναι κεκαλυμμένη δι΄ ἀργυροῦ
ἐπεξεργασμένου τὸ ἔτος 1903 ἐν Μόσχᾳ
καλύμματος λεπτῆς τέχνης11».

10
Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Παρθενίου, «Τὰ ἑκατὸν πενήντα χρόνια τῆς Μητέρας καὶ Τροφοῦ
Θεολογικῆς Σχολῆς μας», Ἐπιστημονικὴ Παρουσία Ἑστίας Θεολόγων Χάλκης, τ. Γ΄, 1994, 780.
11
Μητροπολίτου Λαοδικείας Ἰακώβου, «Λειτουργικαὶ ἀναμνήσεις-Κειμήλια», Ἐπιστημονικὴ
Παρουσία Ἑστίας Θεολόγων Χάλκης, τ. Γ΄, 1994, 252.

7
 Ἡ Ἀρχιερατικὴ μορφὴ τοῦ Ἱεροῦ Φωτίου, ὡς
«ἐν ἀρχιερεῦσι Θεοῦ μεγίστου καὶ ἀοιδίμου 12»,
κατὰ τὴν ἔκφρασι τοῦ Πατριάρχου
Κωνσταντινουπόλεως Νικολάου τοῦ Μυστικοῦ,
ὑπῆρξε τὸ μέγα πρότυπο γιὰ τοὺς σπουδαστὲς τῆς
Σχολῆς, ὅπως ἀποδεικνύει ἡ ἐνασχόλησί τους μὲ
τὴν προσωπικότητα, τὴν διακονία, τὴν προσφορὰ
καὶ τὰ χαρακτηριστικά του. Διακρίνονται μεταξὺ
τῆς γενικώτερης μελέτης τοῦ Ἱεροῦ Πατρὸς τὰ
πολυάριθμα ἐγκώμια σπουδαστῶν τῆς Σχολῆς
πρὸς αὐτόν, τὰ ἱστορικὰ γυμνάσματα γιὰ τὴν
Πατριαρχεία του, φέροντα πολλὲς φορὲς
ἀντιρρητικὸ καὶ ἀπολογητικὸ χαρακτῆρα, γιὰ τὴν
ἐγκυρότητα τῆς ἐκλογῆς του, ἀλλὰ καὶ τὰ
μετέπειτα ἐπιστημονικὰ συγγράμματα τῶν
ἀποφοίτων τῆς Σχολῆς.
Ἡ ἀθρόον ἐκλογὴ τοῦ Ἁγίου Φωτίου σὲ
Ἐπίσκοπο καὶ μάλιστα ἡ ἀνάρρυσή του στὸν
Πατριαρχικὸ Θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως
ἀποτελεῖ μία ἰδιάζουσα περίπτωσι, κατὰ τὴν

Ἀριστάρχου Σ., Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντίνου Πόλεως Λόγοι καὶ
12

Ὁμιλίαι Ὀγδοήκοντα Τρεῖς, τ. Α΄, Κωνσταντινούπολις, 1900, ρνστ΄.

8
ὁποία ὁ ὁλόκληρος ὁ κληρικὸς βίος ταὐτίζεται μὲ
τὴν περίοδο τῆς Ἀρχιερωσύνης. Παραλλήλως, ἡ
βαθεία θεολογική του κατάρτισι, ἡ ἀκριβὴς
διατύπωση τοῦ δόγματος στὰ κείμενά του πρὸς
τὴν Ἐκκλησία τῆς Ῥώμης, ἡ ὑπεράσπισι τῶν
δικαίων τοῦ Πανσέπτου Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, ὁ
Ἱεραποστολικὸς ζῆλος καὶ ἡ ἀνάπτυξι
ὠργανωμένων ἐκκλησιαστικῶν δράσεων πρὸς
φωτισμὸν τῶν ἐθνῶν, ἀποτελοῦσαν πτυχὲς τῆς
δραστηριοποίησης καὶ διακονίας τοῦ Φωτίου, ποὺ
προβάλλονταν ὡς ὑπογραμμὸς ἐνώπιον τῶν
ἱεροσπυδαστῶν τῆς Χάλκης, οἱ ὁποῖοι, κατὰ
πλειονότητα θὰ στελέχωναν ἐν συνεχείᾳ τὴν
Ἐκκλησία ὡς κληρικοὶ καὶ μάλιστα ὡς Ἀρχιερεῖς.
Ἡ πολυσχιδὴς αὐτὴ δρᾶσι τοῦ Ἱεροῦ Πατρὸς
ὠθεῖ τοὺς Χαλκῖτες σπουδαστὲς νὰ τὸν
ἀποκαλοῦν στὰ γυμνάσματα καὶ τοὺς
ἐγκωμιαστικοὺς λόγους τους «φωτώνυμον
Πατριάρχην», φαεινότατον τῆς Ὀρθοδοξίας

9
ἀστέρα13», «πολύφωτος Φώτιος14», τοῦ ὁποίου ἡ
μίμησι ἀποτελεῖ στόχο τῶν φοιτώντων στὴν
Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης, ὅπως
χαρακτηριστικῶς ἀναφέρεται· «ἀξιώσῃ ἡμᾶς ὁ
Κύριος ἐάν ποτε κληθῶμεν εἰς τὴν διακονίαν
αὐτοῦ νὰ ἀκολουθήσωμεν τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ (τοῦ
Φωτίου), ἐργαζόμενοι μετὰ ζήλου καὶ
αὐταπαρνησίας ἐν τῷ ἀμπελῶνι τοῦ Κυρίου15».
Ἡ περιγραφὴ τῆς ἀποστολῆς τοῦ Πατριάρχου
Κωνσταντινουπόλεως, ὅπως τὴν σκιαγράφησε ὁ
ἴδιος ὁ Μέγας Φώτιος στὰ σχετικὰ κεφάλαια τῆς
Ἐπαναγωγῆς, ἦταν τὸ ὑπόδειγμα ἐν γένει τῆς
Ἀρχιερατικῆς διακονίας τῶν νεαρῶν Χαλκιτῶν,
ἀλλὰ καὶ ἡ παρακαταθήκη τοῦ ἱεροῦ Πατρὸς πρὸς
αὐτοὺς γιὰ τὴν διαφύλαξη τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως
καὶ τῆς Τάξεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Γράφει περὶ αὐτοῦ ἕνας ἐκ τῶν ἀποφοίτων τῆς
Σχολῆς· «Ὁ Πρῶτος τῆς Ἐκκλησίας τῆς
Κωνσταντινουπόλεως, διὰ τῆς ἀποστολικότητος
13
Πρβλ.Ἰωσὴφ Ζαχαρᾶ, Ἐγκώμιον εἰς τὸν φωτώνυμον Φώτιον Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως,
Γυμνάσματα Δ΄ ἔτους, 1877, ἐκ τοῦ Ἀρχείου τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς.
14
Νικολάου Διλβέη, Ἐγκώμιον τῷ Ἁγιωτάτῳ Φωτίῳ Πατριάρχῃ Κωνσταντινουπόλεως, Γυμνάσματα Δ΄
ἔτους, 1877, ἐκ τοῦ Ἀρχείου τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς.
15
ὅ.π.

10
τοῦ Πατριαρχικοῦ ἀξιώματος, καὶ ἰδίως ἐν
οἰκουμενικῇ, ἐκκλησιαστικῇ καὶ συνοδικῇ
συναφείᾳ, εἶναι θεσμὸς καὶ χάρισμα εὑρίσκοντα,
ὡς ἄριστα, τὴν ἔκφρασιν αὐτῶν εἰς τὸ σεπτὸν
πρόσωπον τοῦ Πατριάρχου. Διὰ τὸν θεσμὸν
τοῦτον τοῦ Πρώτου, ὁ ἱερὸς Φώτιος γράφει:
Πατριάρχης ἐστὶν εἰκὼν ζῶσα Χριστοῦ καὶ
ἔμψυχος, δι΄ ἔργων καὶ λόγων χαρακτηρίζουσα
τὴν ἀλήθειαν. Σκοπὸς τῷ Πατριάρχῃ, πρῶτον
μὲν, οὓς ἐκ Θεοῦ παρέλαβεν, εὐσεβείᾳ καὶ
σεμνότητι βίου διαφυλάξαι […]. Τέλος τῷ
Πατριάρχῃ ἡ τῶν καταπεπιστευμένων αὐτῷ
ψυχῶν σωτηρία, καὶ τὸ ζῇν μὲν ἐν Χριστῷ,
ἐσταυρῶσθαι δὲ τῷ κόσμῳ. Ἴδια Πατριάρχου τὸ
εἶναι διδακτικόν, τὸ πρὸς πάντας ὑψηλούς τε καὶ
ταπεινούς, ἀστενοχωρήτους ἐξισοῦσθαι, καὶ
πρᾷον μὲν εἶναι ἐν δικαιοσύνῃ, ἐλεγκτικὸν πρὸς
τοὺς ἀπειθοῦντας, ὑπὲρ δὲ τῆς ἀληθείας καὶ τῆς
ἐκδικήσεως τῶν δογμάτων λαλεῖν ἐνώπιον
βασιλέως καὶ μὴ αἰσχύνεσθαι16».

Μητροπολίτου Φιλαδελφείας Μελίτωνος, «Ἡ σημασία τοῦ Θρόνου Κωνσταντινουπόλεως καὶ τοῦ

16

πρώτου αὐτοῦ», Ἐπιστημονικὴ Παρουσία Ἑστίας Θεολόγων Χάλκης, τ. Δ΄, 1997, 420-421.

11
 Ἡ μορφὴ τοῦ Ἱεροῦ Φωτίου, ὡς διοκητικοῦ καὶ
ποιμένος, ὡς λογίου καὶ ῥήτορος, ὡς Ἱεράρχου καὶ
μάλιστα Πατριάρχου, κατέστη ἔτσι βασικὸ
στοιχεῖο τοῦ ἰδεώδους τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς
Σχολῆς τῆς Χάλκης, στὸ ὁποῖο ἐμβαπτίζονταν
ὅλοι οἱ φοιτῶντες σὲ αὐτήν. Γι΄ αὐτὸν τὸν λόγο ὁ
πρῶτος ὠργανωμένος σύλλογος ἀποφοίτων τῆς
Σχολῆς λαμβάνει τὸ ὄνομα «Φωτειάδα χορεία»,
ἐνῷ ἡ ἀπόδοσι τιμῆς στὸ ἱερὸ πρόσωπο τοῦ
Μεγάλου Φωτίου καὶ ἡ ἐπισταμένη μελέτη τῆς
πρότυπης Ἀρχιερατικῆς πορείας καὶ διακονίας
του ἀποτελοῦν συνεχῆ ἐνασχόληση τῶν
Χαλκιτῶν. Ἐπισημαίνει χαρακτηριστικῶς ἕνας
ἀπὸ τοὺς σπουδαστές, ἀναφερόμενος στὸ «κλέος
τοῦτο τῆς μητρὸς ἡμῶν Ἐκκλησίας», στὸν
«στῦλον καὶ ἑδραίωμα αὐτῆς», στὸν ἱερὸ Φώτιο·
«τὸ σέβας οὖν, ὅπερ ἀνέκαθεν ἐνειμάμεθα τῷ
Ἱερῷ Φωτίῳ, τῷ ἐπιγείῳ τούτῳ ἀγγέλῳ καὶ
οὐρανίῳ ἀνθρώπῳ καλεῖ τὴν γλῶτταν ἡμῶν πρὸς
εὐφημίαν. Καὶ εἰ ταῖς τῶν Ἀγγέλων ἐνῆν πρὸς τὸ
παρὸν χρήσασθαι γλώτταις, καὶ ἀθανάτους

12
ἐκτήσατο φωνάς, ἡ τῶν θνητῶν φύσις ἐτόλμησε
μόλις ἂν τὰς τοῦ ἀνδρὸς ὑμνῆσαι ἀρετάς, νῦν δὲ
γλῶττα θνητὴ καὶ πήλινον ὄργανον τί μὴν ἂν
εἴποι; Τί δὲ καὶ φθέγξοιτο, ὅπερ τὰ πράγματα
μονονουχὶ φωνὴν ἀφιέντα οὐκ ἰσχύουσι πρὸς
ἀξίαν ὑμνεῖν17;»
Μὲ πρότυπο τὸν Ἱερὸ Φώτιο, τὸν πάτρωνα τῆς
Σχολῆς καὶ ἀνιδρυτὴ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς
Χάλκης, οἱ ἀπόφοιτοι ἐξέρχονταν μετὰ τὴν
περάτωση τῶν σπουδῶν τους στὴν κοινωνία καὶ
στὸν κληρικὸ βίο, ἀφιέρωναν ἑαυτοὺς στὴν
Ἐκκλησία καὶ προσπαθοῦσαν νὰ ἐφαρμόσουν τὸ
παράδειγμα τοῦ Μεγάλου Πατρὸς τῆς Ἐκκλησίας
στὴν σύγχρονή τους πραγματικότητα.
Στὴν ἐκδοθεῖσα μὲ τὴν ἐπιμέλεια τοῦ πρώτου
Σχολάρχου τῆς Χάλκης, Μητροπολίτου
Σταυρουπόλεως Κωνσταντίνου τοῦ Τυπάλδου,
ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου Φωτίου, γίνεται
συγκεκριμένη ἀναφορὰ στὴν ἰδιαίτερη σχέση του
μὲ τὴν Σχολὴ διὰ τῆς Μονῆς τῆς Ἁγίας Τριάδος,

Εὐθυμίου Βασιλέιου, Ἐγκώμιον Ἱεροῦ Φωτίου, Γυμνάσματα ἔτους 1903, ἐκ τοῦ Ἀρχείου τῆς Ἱερᾶς
17

Θεολογικῆς Σχολῆς.

13
στὴν ὁποία ὁ ἴδιος ὁ ἱερὸς Πατὴρ προσέδωσε τὴν
ὀνομασία «Νέα Σιών»· «Ὕμνους σου προσφωνεῖ,
ἡ σὴ μονὴ Θεόφρων, Σιὼν τῆς νέας ἥνπερ,
διάσωζε λιταῖς σου, πρὸς Κύριον ἑκάστοτε».
Τὸν Μέγα Φώτιο ἱκέτευε ἡ Σχολὴ νὰ ἀναδείξῃ
τοὺς σπουδαστὲς ἀξίους λειτουργοὺς τοῦ
Ὑψίστου, ἀξίους Ἀρχιερεῖς καὶ Ποιμένες. Τὸν
Μέγα Φώτιο ἐπιακλεῖται νὰ περισώζει τὴν Μονὴ
τῆς Ἁγίας Τριάδος, τὴν ὁποία σκέπει ἐπὶ τόσους
αἰῶνες. Αὐτὸν ἱκετεύει καὶ σήμερα νὰ εὐλογῇ τὸ
ἱερό μας καθίδρυμα, τὴν Μονὴ καὶ τὴν Σχολή, νὰ
ἀναδεικνύῃ καὶ νὰ κρατύνῃ ἀμφότερες, καὶ νὰ
εὐλογῇ ὡς λόγιος, θεολόγος καὶ συμπατρωνας
τῆς Παιδείας, ἐν γένει τὴν καλλιέργεια τῆς Ἱερᾶς
Ἐπιστήμης, ἡ ὁποία φιλοτίμως καὶ μὲ συναίσθησι
τοῦ χρέους καὶ τοῦ καθήκοντος ἔναντι τῆς
Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Θεοῦ ἀναπτύσσεται κατὰ τὰ
τελευταῖα ἔτη καὶ ἐδῶ, στὴν Κύπρο, μὲ τὴν
Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου,
πνευματικὸ ἔργο τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου
Χρυσοστόμου, στὴν ἱερὰ μνήμη τοῦ ὁποίου, ὡς

14
ὁμοτρόπου τῶν ἐπιφανῶν ἐκκλησιαστικῶν
προσωπικοτήτων ὅπως ὁ Μέγας Φώτιος,
ἀφιερώνεται ἡ παροῦσα ταπεινὴ εἰσήγηση.
Σᾶς εὐχαριστῶ πολὺ γιὰ τὴν προσοχή σας.

15