PATLICAN  YETİŞTİRİCİLİĞİNDE  GÜBRELEME  
 
 

 
 
Ülkemizde  patlıcan  yetiştiriciliği  en  çok  Akdeniz  ve  Ege  Bölgelerinin  yanında  Samsun  
ilinde  yapılmaktadır.  Toplam  250  bin  dekarlık  üretimin  %40  kadarı  örtü  altında  (tünel-­‐
sera)  ve  %60’ı  açıkta  yetiştiricilik  şeklinde  yapılır.  Patlıcan  bitkisi  derin  yapılı,  kumlu  tın  
ve  tın  bünyeye  sahip,  organik  maddece  zengin,  6.5-­‐7.5  pH  değerleri  arasında  iyi  gelişir.  
Kazık  kök  oluşumundan  sonra  meydana  gelen  yan  kökler  toprağın  80-­‐100  cm  kadar  
derinliğine  ve  yanlarına  doğru  gelişebilir.  Bu  nedenle  toprakta  taban  suyu  seviyesinin  
yüksek  olmaması  ve  toprakta  tuzluluğun  olmaması  gerekir.    
 
Patlıcan  bitkisinde  genellikle  fide  dikimi  yoluyla  yetiştiricilik  yapılmaktadır.  Batı  
ülkelerinde  yapılan  yetiştiricilikte,  fide  dikimi  ile  birlikte  başlangıç  gübresi  olarak  ilk  can  
suyu  verilerek  gübreleme  yapılmaktadır.  Bu  uygulamada  100  lt  suda  400-­‐500  g  MKP  
(%52  P2O5  +  %34  K2O)  ve  400-­‐500  g  MAP  (%12  N  +%60  P2O5)  eritilir  ve  her  bir  bitkiye  
100-­‐150  ml  kadar  (bir  çay  bardağı)  uygulanır.  Bu  gübrenin  yerine,  içinde  mikro  element  
bulunan  15-­‐30  15  +  TE  gübresinden  1.5-­‐2  kg  eritmek  suretiyle  hazırlanan  eriyik  ile  de  
başlangıç  gübresi  hazırlanabilir.  Fide  dikimi  yoluyla  yapılan  yetiştiricilikte,  başlangıç  
gübresi  uygulanarak  fide  dikiminin  yapılmasının  üreticimiz  tarafından  da  denenmesi  
yararlı  olur.  Fide  dikimi  yapılmadan  önce  toprak  analizine,  dekardan  alınabilecek  ürün  
miktarına  (4-­‐6  ton)  ve  sulama  yöntemine  (karık  -­‐  damlama)  göre  taban  gübreleme  
yapmak  gerekir.  
   
Patlıcan  gübrelemesi  konusunda  yapılan  bilimsel  çalışmalarda  dekardan  4  ton  ürün  ile  
kaldırılan  besin  maddesi  miktarı  Tablo-­‐1,  Şekil-­‐1  ve  Şekil  -­‐2  de  gösterilmiştir:  
 
 

1
 Tablo-­‐1:  Patlıcan  bitkisinin  topraktan  kaldırıldığı  bitki  besin  maddeleri  
(4  ton  ürün  +  Bitki/Dekar)  
 
Bitki  kısmı     Kaldırılan  besinler  kg/da  
Azot  (N)   Fosfor  (P2O5)   Potasyum  (K2O)  
Meyve     7.5   2.7   10.8  
Kök+sap+yaprak   13.2   1.9   23.2  
Toplam   20.7   4.6   34.0  
 
 
 
Şekil-­‐1:  Patlıcan  bitkisinin  topraktan  kaldırıldığı  bitki  besin  maddeleri  
(4  ton  ürün  +  Bitki/Dekar)  
 

35  
30  
25  
20  
15  
10  
5  
0  
AZOT(N)   FOSFOR(P2O5)   POTASYUM(K2O)  

SAP+YAPRAK+KÖK   MEYVE  

 
 
Tablo-­‐1  ve  Şekil-­‐1’den  görülebileceği  gibi  patlıcan  bitkisi  ile  topraktan  en  çok  potasyum  
ve  azot  kaldırılmaktadır.  Bu  durum,  bir  patlıcan  bitkisindeki  besin  maddelerinin  oransal  
(%)  miktarı  ile  daha  iyi  görülmektedir  (Şekil-­‐2).  Toprak  analizine  göre  bir  uzman  
tarafından  sulama  yöntemine  ve  alınabilecek  ürün  miktarına  göre  fide  dikiminden  önce  
taban  gübre  uygulamak  gerekir.  Tablo-­‐2  ve  Tablo-­‐3’te  karık  ve  damla  sulama  sistemi  ile  
sulama  için  örnek  gübreleme  programı  verilmiştir.  Tablolardaki  bilgiler  sadece  bir  
örnektir.  Toros  Tarım  bayiniz  kanalı  ile  Toros  Tarım’ın  uzman  mühendislerinden  bilgi  
alarak  gübreleme  yapınız.    
 

2
 Şekil-­‐2:  Patlıcan  bitkisinin  topraktan  kaldırdığı  bitki  besin  maddeleri  
oransal  (%)  miktarları  
 

kök+sap+yaprak   Meyve  

AZOT(N)   AZOT(N)  
35%   36%  
FOSFOR(P2O5)   FOSFOR(P2O5)  
51%  
60%  
POTASYUM(K2O)   13%   POTASYUM(K2O)  
5%  

   
 
    Tüm  bitki  
 
   
 
 
  35%   AZOT(N)  

  FOSFOR(P2O5)  
  57%  
POTASYUM(K2O)  
  8%  
 
 
 
 
Karık  usulü  sulama  ile  yapılan  yetiştiricilikte  Tablo-­‐2’de  önerilen  fide  dikim  öncesi  
gübrelerden  biri  seçilerek  (toprak  analizine  göre)  toprağın  15-­‐20  cm  derinliğine  
karıştırılarak  uygulanır.  Fide  dikiminden  3-­‐4  hafta  sonra  yapılacak  ara  çapada  ve  meyve  
tutum  döneminde  ise  üst  gübre  uygulamaları  yapılır.  Önerilen  üst  gübre  miktarı  toplamı,  
istenirse  3  kısma  da  bölünebilir.  Birincisi  ara  çapada,  ikincisi  meyve  tutum  başlangıcında  
(sulama  öncesi)  ve  üçüncüsü  meyve  irileşme  döneminde  sıra  aralarına  uygulanır  ve  
sulama  yapılır.  
 
Tabloda  önerilen  taban  ve  üst  gübre  miktarları,  dekardan  ortalama  4  ton  kadar  ürün  
alınması  için  yapılmıştır.    
 

3
Tablo-­‐2:  Karık  usulü  sulama  ile  patlıcan  yetiştiriciliğinde  gübreleme  
 
Hafif  Bünyeli  Kumlu  Tın  Toprak  
Öneriler     Gübre  dikim  önerisi   Ara  çapada   Meyve  
tutumunda  
Gübre  cinsi   Kg/da   Kg/da   CAN  Ultra    
**CAN  AS      
 
1   15-­‐15-­‐15+Zn   60   18  22   15  12  
2   10-­‐20-­‐20+Zn   45   25  30   22  18  
3   12-­‐12-­‐12+10  OM   60   18  22   15  12  
4   13-­‐24-­‐12   38   25  30   22  18  
Orta  Bünyeli  Killi  Tın  Toprak  
5   20-­‐20-­‐0+Zn   45   18  22   15  12  
6   20-­‐320+15(SO3)+Zn   28   25  30   22  18  
7   *DAP  +  Üre   20+(12)   18  22   15  12  
*  DAP  kullanımında  parantez  içindeki  miktar  üre  gübresidir.  
**  Toprak  çok  kumsal  ise  ara  çapada  CAN  gübresinin  yarısı  kadar  potasyum  nitrat  kullanabilirsiniz.  
   
Patlıcan  yetiştiriciliğinde  damla  sulama  yapılıyorsa  damla  sulamaya  uygun  gübreler  
(katla-­‐dolgu  maddesi  ihtiva  etmeyen)  kullanılmalıdır.  Bu  gübreler  örnek  olarak  aşağıda  
verilmiştir.  
- %33  N  :  Amonyum  Nitrat  (x)  
- %12  N  +  61  P2O5  MAP  :Monoamonyumfosfat  
- %13  N  +  46  K2O  KNO3  :Potasyum  Nitrat  
- %52  P2O5  +  %34  K2O  MKP  :  monopotasyum  fosfat  
- %  51  K2O  KS  Buda  erir  potasyum  sülfat  
- %15.5  N  +  %26  CaO  Kalsiyum  nitrat  
- (*)  %46  Üre    
- (*)  %21  N  AS  :  amonyum  sülfat  
 
(x)  :  %33  N  Amonyum  Nitrat  temin  edilememesi  durumunda  Üre  ve  AS  gübreleri  bire  bir  
oranında  karıştırılmak  sureti  ile  %33.5  N  yapılır.  
 
Bu  tek  ve  ikili  besinli  gübreler  yerine  üç  ana  besin  maddesine  ilave  olarak  magnezyum  
ve  mikroelement  (Fe-­‐Mn-­‐Zn-­‐Cu-­‐B)  ihtiva  eden  çeşitli  formülasyonlarda  olan  kompoze  
gübreler  de  damla  sulamada  kullanılabilir.  Örnek  olarak  15-­‐30-­‐15+TE,  18-­‐18-­‐18+TE,  20-­‐
20-­‐20+TE,  16-­‐6-­‐32+  2MgO+TE+  ve  16-­‐8-­‐24+Mg+TE  gibi  gübreler  uygundur.  %33  N  AN  
damla  tipi  gübre  temin  edilememesi  durumunda  Toros  Tarım’ın  25-­‐5-­‐5  damla  tipi  
gübresi  %33  N  AN  yerine  kullanılabilir.  Damla  sulama  için  örnek  bir  gübreleme  
programı  Tablo-­‐3’te  verilmiştir.  Bu  sadece  bir  örnektir.  Doğru  gübre  kullanımı  için  

4
toprak  analizine  göre  gübre  kullanınız.  Damla  sulama  ile  gübre  kullanımına  başlamadan  
önce,  fide  dikim  döneminde  dekara  40  kg  15-­‐15-­‐15+Zn  veya  dekara  30  kg  10-­‐20-­‐20+Zn  
Süpergold  Kompoze  gübresi  taban  gübre  olarak  verilip  toprağın  15-­‐20  cm  derinliğine  
karıştırılır.  Taban  gübresi  hayvan  gübreleri  ile  birlikte  de  uygulanabilir.  
 
Tablo-­‐3:  Damla  sulama  ile  gübreleme  (4  ton  ürün/dekar)  
   
Gelişme  dönemi     Kg  gübre  /  dekar  /  dönem*  
**%34  N   MAP   Potasyum   Magnezyum   Çinko  
AN   nitrat   sülfat**   sülfat  (g)  
Fide  dikim  -­‐  Çiçeklenme   4   2   2   2   100  
Çiçeklenme  -­‐  Meyve  tutum   8   5   6   3   200  
Meyve  tutum  -­‐  İlk  hasat   10   3   4   -­‐   150  
İlk  Hasat  -­‐  Son  hasat  öncesi   4   -­‐   2   -­‐   -­‐  

*  Bir  dönem  için  önerilen  gübre  miktarları  o  dönemde  yapılacak  sulama  adedine  bölünerek  uygulanır.  
**  %  34  N  AN  temin  edilememesi  durumunda  bire  bir  Üre-­‐AS  karışımı  aynı  miktarda  kullanılabilir.  
***  Çok  kumsal  topraklarda  magnezyum  eksikliğinde  magnezyum  sülfat  (MgSO4.7H2O)  kullanılabilir.  
 
 
Patlıcan  Yetiştiriciliğinde  Besin  Elementi  Noksanlıkları  
 
Azot  noksanlığı  en  alttaki  yaşlı  yapraklarda  renk  açılması  ve  daha  ileri  safhada  sararma  
şeklinde  görülür.  Bitki  boyunda  kısalma  olur,  ana  gövde  de  ince  ve  zayıf  yapılıdır.  Açıkta  
yapılan  yetiştiricilikte  veya  örtü  altında  en  dış  (yan)  sıralardaki  bitkilerin  yapraklarında  
soğuk  havalarda  morarma  şeklinde  renk  değişimi  görülür.  Bu  fosfor  noksanlığındandır.  
Toprak  ve  havanın  ısınması  ile  yapraklar  tekrar  yeşil  renge  döner.  Soğukta  fosfor  alımı  
azalmaktadır.  Fosfor  noksanlığında  sap  ve  dallarda  incelme  ve  hasatta  gecikme  olur.    
 
En  alttaki  yaşlı  yaprakların  uç  ve  kıyı  kısımlarında  önce  renk  açılması  ve  daha  sonra  
kahverengileşme  görülüyorsa,  bu  potasyum  noksanlığına  işaret  eder.  Çok  kumsal  
topraklarda  yetiştirilen  patlıcanların  alt  yapraklarında  damar  aralarında,  yaprak  sap  
kısmından  başlayarak  renk  açılmaları  ve  beyazlaşma  görülür.  Bu  da  magnezyum  
noksanlığını  gösterir.  Besin  elementi  noksanlıklarının  kontrolü  için  çiçeklenme  
döneminde  yaprak  örneği  alınıp  analiz  yaptırılmalıdır.  Analiz  sonuçları  Tablo-­‐4’te  
verilen  kriter  değerleri  ile  karşılaştırılarak,  hangi  besin  elementinin  yetersiz  olduğu  
belirlenmelidir.  Mikro  element  noksanlıkları  ile  kükürt  ve  kalsiyum  noksanlığı  tepe-­‐uç  
yapraklarda  görülür.  
 
 
 
 

5
  
Tablo-­‐4:  Patlıcan  yapraklarında  besin  elementi  miktarları  (çiçeklenme  dönemi)  
 
Bitki  besin  elementleri  K.M  %  
AZOT  (N)   FOSFOR  (P2O5)   POTASYUM  (K2O)   KALSİYUM  (Ca)   MAGNEZYUM  (Mg)  

4.8-­‐5.0   0.3-­‐0.6   4.5-­‐4.7   1.3-­‐1.8   0.6-­‐0.7  

Mikro  Besin  Elementleri  ppm-­‐mg  K.M/kg  
DEMİR  (Fe)   MANGAN  (Mn)   ÇİNKO  (Zn)   BAKIR  (Cu)   BOR  (B)  
100-­‐400   40-­‐100   30-­‐50   10-­‐12   10-­‐50