See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/311495749

Biberde Fizyolojik Meyve Bozuklukları

Article · January 2016

CITATIONS READS

0 5,387

1 author:

Özlem Alan
Ege University
37 PUBLICATIONS   366 CITATIONS   

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Asparagus View project

All content following this page was uploaded by Özlem Alan on 26 June 2017.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

SEBZECİLİK
40
Biberde fizyolojik meyve
bozuklukları
Biber, dünyada ve ülkemizde önemli
tarımsal ürünler arasında yer almaktadır.
Dünyada yaklaşık 1.9 milyon hektar
alanda 31.2 milyon ton biber üretimi
yapılmaktadır. FAOSTAT (2012)’ın biber
üretim miktarlarına göre, Türkiye üretim
miktarı bakımından dünya sıralamasında
Çin ve Meksika’dan sonra üçüncü sırada
yer almaktadır. Ülkemizde ise, üretilen
tüm sebzeler içerisinde biber, 793 bin
dekar alanda yapılan 2.307.456 ton üretim
miktarı ile domates ve karpuzdan sonra
üçüncü sırada yer almaktadır (TÜİK, 2015a).
Bitkisel üretim istatistiklerine göre 2015 yılı
biber üretim miktarlarının %40’ı sivri biber,
%38’i salçalık biber, %17’si dolmalık biber
ve %5’i çarliston biberden oluşmaktadır.
Yine geçtiğimiz yıl verilerine göre, açıkta
biber üretim miktarları toplam üretimimizin
%76’sını oluştururken, örtüaltı (alçak tünel
+ cam sera + plastik sera + yüksek tünel)
biber üretim miktarları ise toplam biber
üretimimizin %24’ünü oluşturmuştur.
Ülkemizde açıkta ve örtüaltında yapılan
biber üretimlerinin bölgelere göre
dağılımına Çizelge 1’de yer verilmiştir. Buna
göre, Bitkisel Üretim İstatistiklerinde (TÜİK,
Eylül-Ekim 2016
Ege Üniversitesi Ödemiş Meslek Yüksekokulu
2015a) Batı, Doğu ve hatta İstanbul olarak
ayrı ayrı verilen biber üretim miktarları
bölge bazında birleştirildiğinde en fazla
açıkta biber üretim miktarına Marmara
Bölgesi sahip olurken, bunu Ege Bölgesi
takip etmektedir. Örtüaltı biber üretiminde
ise, 523.4 bin ton ile Akdeniz bölgesi ilk sırayı
alırken, bunu 14.5 bin ton ile Batı Karadeniz
bölgesi takip etmiştir.
Biberin ekonomik öneminde belirtilebilecek
diğer bir konu, ihracat miktarları ve getirisi
olabilir. 2015 yılı Ocak-Aralık döneminde
biber domatesten sonra en fazla ihracatı
yapılan sebze olarak ikinci sırada yer almış
ve yaş sebze ihracat rakamlarının değer
bakımından %13’ü, miktar bakımından
%9’una sahip olmuştur (TÜİK, 2015b). Açıkta
ve örtü altında olmak üzere iki farklı üretim
yapısına sahip olan biberde, iki üretim
şeklinde de birçok stres faktörü yetiştiricilik
üzerine etki etmektedir. Stres (baskı)
faktörleri, bitkilerin yaşamlarının herhangi
bir döneminde ortaya çıkarak etkileyen,
değişik tepkilerin alınmasına yol açabilen
çevresel etmenlerdir. Canlı (biyotik) ve cansız
(abiyotik) stres faktörleri olarak ikiye ayrılır.
Canlı stres faktörleri arasında birçok fungal
Yrd. Doç. Dr. Özlem Alan
ve bakteriyel hastalıklar, virüs hastalıkları
ve zararlı böcekler yer almaktadır. Cansız
stres faktörleri arasında ise yüksek ve düşük
sıcaklıklar, yüksek ışık intensitesi, kuraklık,
tuzluluk, besin maddesi eksiklikleri, kültürel
uygulamalar (sulama, gübreleme, budama
ve askıya alma) en önemlilerindendir. Cansız
stres faktörlerinin neden olduğu bozukluklar
‘fizyolojik bozukluklar’ olarak ifade edilir ve
bitkilerde büyüme ve gelişmeyi olumsuz
şekilde etkilerken, üründe verim ve kalite
kaybına, bitkinin veya organlarının ölümüne
yol açabilmektedir. Biber meyvelerinde
yaygın olarak görülen fizyolojik bozukluklar
şunlardır;
1) Meyvede Çiçek Burnu Çürüklüğü
(Blossom-End Rot): Meyvenin çiçek
burnunda oluşan ve başlangıçta açık renkli
olan leke, giderek kahverengi ve siyah bir
renge dönüşür ve sonunda kuru, deriye
benzer bir görünüm alır (Şekil 1a-1b-1c).
Daha sonraki aşamalarda mantarların
enfeksiyonu sonucunda bu bölge yumuşak
ve ıslak görünüme dönüşebilir (Şekil 1d).
Nedeni, meyve gelişiminin ilk veya sonraki
dönemlerinde meydana gelen, meyvedeki
kalsiyum eksikliğidir. Düşük ortam nemi,
 KAPAK
SEBZECİLİK
21
41
yüksek sıcaklık, gübreleme, sulama gibi kalsiyumun meyveye
taşınımını sınırlandıran çevresel faktörlerin neden olduğu
belirtilmektedir (Taylor and Locascio, 2004; Bar Tal et. al., 2006;
Savvas et. al., 2007). Ayrıca, kök bölgesinde yüksek potasyum/
kalsiyum oranı (Savvas et. al., 2008), yüksek tuz içeriği (Navarro
et. al., 2002), amonyum (NH4) konsantrasyonunun yüksekliği
(Bar Tal et. al., 2001) ve manganez eksikliği (Silber et. al., 2005)
biberde çiçek burnu çürüklüğünü arttırmaktadır. Önlem olarak,
kalsiyumlu gübre verilmeli ve yukarıda sözü geçen kalsiyumun
meyveye taşınımını sınırlandıran faktörler gözden geçirilmelidir.
Kalsiyumlu gübreler ya olabildiğince erken dönemlerde verilmeli
veya geç kalınmış ise yapraktan uygulanmalıdır.
2) Meyvede Güneş Yanıklığı (Sunscald, Sunburn): Meyvelerde,
meyvenin güneş gören tarafı beyazımsı ve sarımsı renk alır.
Belirtilerin olduğu bölgelerde, meyve dokusu bozulur, çöküntü
meydana gelir (Şekil 2a-2b-2c). Meyve dokusunun bozulduğu bu
bölgeler diğer hastalık ve zararlıların bitkiye girişini kolaylaştırır
(Şekil 2d). Bazı durumda belirtiler, çiçek burnu çürüklüğüne
benzemektedir. Bu noktada belirtilerin meyvede meydana
geldiği yer belirleyici olmaktadır. Kuru ve sıcak hava koşullarında,
meyvelerin ani olarak aşırı güneş ışınlarına maruz kalmasından
ileri gelir. Bitkide herhangi bir nedenle oluşmuş yaprak yanıklıkları
meyveleri güneş ışınlarına maruz bırakacağından buna neden
olabilir. Bitkilerin iyi gelişmesi ve yeteri kadar yaprak oluşturması
sağlanmalı, gübreleme programı düzgün uygulanmalı, meyveyi
açıkta bırakacak olan seyrek dikimlerden kaçınılmalıdır. Seralarda
gölgeleme yapmak yararlıdır.
3) Meyvede Çatlama (Fruit Cracking): Domates ile benzer
şekilde, biber meyvesinde de kılcal, dikey ve dairesel olmak
üzere üç tip çatlama görüldüğü belirtilmekle birlikte (Savvas
et. al., 2008), ilk iki tip çatlama daha yaygın olarak karşımıza
çıkmaktadır.
Kılcal Çatlama (Russeting, Cuticle Cracking): Meyve üzerinde
kılcal biçimde ve az belirgin olan çatlamalardır (Şekil 3a).
Dikey Çatlama (Radial Cracking): Meyvelerde dikine oluşan
çatlamalardır (Şekil 3b). Genel olarak meyve sapından itibaren
çatlamalar başlar.
Özellikle ilkbahar ve sonbahar döneminde, düşük sıcaklık ve
yüksek ortam neminde azalan terlemelerin biberde meydana
gelen çatlamaların en önemli sebebi olduğu belirtilmektedir
(Savvas et. al., 2008).Çeşitlerin çatlamaya karşı olan dayanıklılıkları
farklı olduğu için çeşit seçimi önemlidir. Meyve eti kalınlığının fazla
olması, çatlamaları arttırdığı belirtilmektedir. Yaprak kaybına
neden olan hastalık, zararlı ve budama gibi faktörler terlemeyi
azalttığından çatlamaların artmasına neden olmaktadır. Yine
terlemenin azalmasına neden olan su stresi çatlamalara neden
olan çevresel faktörler olarak belirtilebilir. Ayrıca yüksek azot/
düşük potasyumlu gübreleme sonucu meydana gelen hızlı
büyümenin de çatlamayı arttırdığı belirtilmektedir.
4) Meyvede Yarılma (Fruit Splitting, Scarring): Meyvede
meydana gelen çatlamaların gelişimine devam etmesi sonucu
meyvede oluşan yarıklardır (Şekil 4a-4b). Meyve eti kalın olan
çeşitlerde daha fazla görülür. Sulama düzeninde meydana
gelen dalgalanmaların bu durumu arttırdığı belirtilmektedir
(Anonymous, 2016).
5) Meyvede Renk Anormallikleri (Colour Disorders): Meyve
renginde meydana gelen anormalliklere göre farklı şekillerde

Eylül-Ekim 2016
SEBZECİLİK
42
isimlendirilir. Bunlar; meyvede benek, Çizelge 1. 2015 Yılı Biber Üretim Miktarlarının Bölgelere Göre Dağılımı (TÜİK, 2015a)
meyvede mor renk, meyvede gümüş renk Açıkta Örtüaltı
Meyvede Benek (Colour Spots, Stips, Bölgeler Üretim Miktarı Üretim Miktarı
Flecks): Meyvedeki benekler gri, kahverengi, (ton) (ton)
siyah ve yeşil renkli olabilir. Tek tek olabildiği Batı Marmara 264.257 140
gibi gruplar halinde de benekler oluşabilir Doğu Marmara 196.341 2332
(Şekil 5a-5b-5c-5d). Beneklenmeyi etkileyen İstanbul 1466 190
faktörler aşırı azotlu gübreleme, düşük Batı Anadolu 46.631 86
radyasyon, besin çözeltisindeki elektriki Akdeniz 224.999 523.417
iletkenliğin yüksekliği, serin ve beraberindeki Ege 364.640 7409
kısa gün koşulları olarak belirtilmektedir Orta Anadolu 8596 127
(Jovicich et. al., 2007). Çeşitlerin Batı Karadeniz 338.927 14.445
beneklenmeye dayanıklılıkları farklıdır. Doğu Karadeniz 2684 31
Meyvede Mor Renk (Purple striping): Güneydoğu Anadolu 255.817 365
Yetiştirme döneminde meydana gelen düşük Ortadoğu Anadolu 45.760 114
sıcaklıklar meyvede mor renk oluşumuna Kuzeydoğu Anadolu 8705 4
neden olmaktadır (Şekil 5e-5f). 13 oC ve altı
sıcaklıklarda meyvede renklenme sorunları
görülmektedir.
Meyvede Gümüş Renk (Silvering, skin
separation, epidermal seperation): Meyvenin
dış yüzeyinde gümüş renk meydana gelir
(Şekil 5g). Çeşitlerin bu tür renklemeye karşı
duyarlılıkları farklıdır. Sebebi tam olarak
bilinmemekle birlikte çevresel faktörlerin
etkili olduğu belirtilmektedir (Anonymous,
2016).
6) Şekilsiz, Anormal Meyve (misshapen
fruit, abnormal fruit): Çiçeklenme ve
tozlanma döneminde meydana gelen
yüksek (32 C üstü gündüz, 21 C üstü gece) ve
düşük sıcaklıklar (15 C altı gündüz, 5 C altı)
basık, şekilsiz, gelişimini tamamlamamış
bazen tohumsuz anormal meyve oluşumuna
neden olmaktadır (Şekil 6).

» KAYNAKLAR » Navarro, J.M., Garrido, C., Carvajal, M., and Martinez V., 2002. Yield and fruit quality
of pepper
» Anonymous, 2016. http://www.omafra.gov.on.ca/IPM/english/peppers/diseases-and-
disorders/colour disorders.html. (Erişim: Eylül, 2016). » plants under sulphate and chloride salinity. Journal of Horticultural Science and
» Bar-Tal, A., Aloni, B., Karni, L., Oserovitz, J., Hazan A., Itach, M., Gantz, S., Posalski, I., Biotechnology, 77:52
Tratkovski, » 57.
» N., Rosenberg, R., 2001. Nitrogen nutrition of greenhouse pepper. I. Effects of » Savvas D., Stamati E., Tsirogiannis I.L., Mantzos N., Barouchas P.E., Kittas, K. and
nitrogen concentration Katsoulas N.,
» and NO3: NH4 ratio on yield, fruit shape and the incidence of blossom-end rot in 2007. Interaction between salinity and irrigation frequancy in grrenhouse pepper grown
relation to plant in a closed loop hydroponic system. Agricultural Water Management, 91:102-111.
» mineral composition. HortScience, 36:1244-1251. Savvas D., Ntatsi, G. and Passam, H.C., 2008. Plant nutrition and physiological disorders
» Bar-Tal, A., Aloni, B., Arbel, A., Barak, M., Karni, L., Oserovitz, J., Hazan A., Gantz, S., in greenhouse growmn tomato, pepper and eggplant. The European Journal of Plant
Avidan, A., Science and
» Posalski, I., and Keinan M., 2006. Effects of an evaporative cooling system on » Biotechnology, 2:45-61.
greenhouse climate, » Silber, A., Bruner, M., Kenig, E., Reshef G., Zohar H., Posalski, I., Yehezkel H., Shmuel,
» fruit disorders and yield in bell pepper (Capsicum annuum L.). Journal of Horticultural D., Cohen
Science and » S., Dinar M., Matan E., Dinkin I., Cohen Y., Karni L., Aloni B., Assouline S., 2005. High
» Biotechnology 81. 599-606. fertigation frequency and phosphorus level: Effects on summer-grown bell pepper
» FAO, 2012. http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx#ancor (Erişim: Eylül, 2016). growth and blossom-end rot incidence. Plant and Soil, 270: 135-146.
» Jovicich, E., Cantliffe, D.J., Stoffella P.J. and Haman D.Z., 2007. Bell pepper fruit yield » Taylor M.D. and Locescio, S.J., 2004. Blossom-end rot: a calcium deficiency. Journal
and quality as of Plant
» nfluenced by solar radiation-based irrigation and container media in a passively » Nutrition, 27:123-139.
ventilated greenhouse. » TÜİK, 2015a. Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı.
» HortScience, 42:642-652. » TÜİK, 2015b. Dış Ticaret İstatistikleri Veritabanı.

Eylül-Ekim 2016

View publication stats