BEKNOPTE GESCHIEDENIS van

DE ROCK- en POPMUZIEK
Karel Van Marcke
bronvermelding:

- OOR Pop Encyclopdie

- Surfing on pop waves (bib Gent)
- 50 Years of rock music (Chambers Encyclopedic Guides)
- Wikipedia

Inleiding: Big Waves en Little Waves

Hoofdstukken

1. Blues
2. Rock’n roll
3. Britse pop
4. Progressieve rock
5. Hard rock
6. Symfonische rock
7. Folkrock
8. Punkrock
9. Gitaarrock
10. Lofi
11. Glamrock
12. Popart - pop
13. New wave
14. New Pop

2
0. Inleiding

De 20ste eeuwse popmuziek bestaat uit diverse genres of muziekstijlen. Genrenamen

zijn handig, maar ook een bron van verwarring! Een echt verfijnde methode om muziek
in genres te delen is er niet, maar toch kunnen we een poging doen:

Type genrecategorieën:
/ algemeen: klassiek / pop / jazz / ...
/ specifieker: licht klassiek / experimentele pop / zwarte muziek / ...
/ concreet: blues / hiphop / soul / ...
/ uiterst specifiek: rapmetal / ambient house / hardcore punk / ...

Big Waves en Little waves

Er bestaan hoofdstromingen en stijlvernieuwingen (die lichtere veranderingen brengen
aan een hoofdstroming, nog niet voor een echte nieuwe hoofdstroming zorgen, maar wel
een variant vormen binnen die hoofdstroming).

Een hoofdstroming is een basisstijl met zijn eigen basisregels. Blues is een voorbeeld
van een hoofdstroming. Een stylistische variatie (stijlvernieuwing) op de blues is bv. de
Chicago blues. Dat is nog steeds blues, maar het onderscheidt zich van bv. Delta blues.

Stylistische wijzigingen kunnen echter zodanig verregaand zijn, dat ze leiden tot een
nieuwe genre (een nieuwe hoofdstroming). Soul-muziek is bijvoorbeeld een sa-
mensmelting van gospel en R&B (= rhythm and blues).

Howlin’ Wolf

3
1. Big Waves
Algemeen kunnen we stellen dat er 4 oergenres bestaan die aan de basis liggen van de
pop- en rockmuziek:

1. Angelsaksische volksmuziek
2. blues
3. gospel
4. jazz

Doorheen de jaren was er door de immigratie van Ieren en Schotten, een import van
Angelsaksische volksmuziek in Amerika. Er ontstonden twee muziekstijlen: de country
& western met zijn vele regionale invloeden (banjo - fiddle (viool) - mandoline) en de
meer sociaal bewogen stadstroubadours met hun folkmuziek (cfr. Woody Guthrie).

Bij de zwarten was er de blues met enerzijds de Chicago blues, zeer expressieve blues
zoals Muddy Waters en Howlin’ Wolf. Anderzijds is er de R&B (rhythm and blues), een
meer gepolijste, ritmische en door jazz beïnvloede dansante blues zoals Muddy Waters,
BB King en Fats Domino.

Doorheen de beginjaren ontstond er een samensmelting van country en R&B, waardoor

er een nieuw genre ontstond (big wave!): de rock’n roll! De blanken imiteren de R&B,
zoals Elvis Presley en Billy Haley, en de zwarten imiteren de Country zoals Chuck Berry.

De rock ‘n roll is het begin van de blanke (!) popmuziek.

De zwarten gaan ook nog de (profane) R&B samensmelten met de (religieuze) Gospel,
met de soul als gevolg, het begin van de zwarte (!) popmuziek.

Deze twee big waves - rock ‘n roll en soul - zijn de nieuwe basis voor de verdere evo-
lutie van de popmuziek.

Rock ‘n roll zal door de Britse muziekscène nieuwe evoluties ondergaan, bv. de Mersey-
beat met de Beatles, het ruigere R&B-werk van The Rolling Stones. Bij de zwarten zal de
soul evolueren naar de funk en de Jamaicaanse reggae.

Familietrekjes
Bij alle verschillende genres en muzikanten zijn er steeds familietrekjes, overeenkomsten
of beïnvloedingen.

4
Er zijn duidelijk bepaalde parameters:

/ ritme
/ harmonie
/ structuur (song)
/ instrumentarium
/ relatie melodie en begeleiding

/ voorbeeld: een bluesmuzikant

- elektrische gitaar + zang als expressiemiddel
- gebruik van de bluestoonladder
- 12/8 maat (feel)
- I - IV - V basisakkoorden
- 12-maten structuur

Een karaktertrek kan leiden tot een “dominant”, een typisch kenmerkvan een genre:

/ reggae: de afterbeat
/ funk & hiphop: de breakbeat
/ blues: de typische (melancholische) bluesscale

Groepsgevoel: “form of life”

Elke soort popmuziek heeft een sociaal gegeven, zijn eigen manier om een relatie te
leggen tussen de maker (muzikant / groep) en het publiek. Het heeft zijn ‘eigenheid’ en
heeft de pest aan zaken die voor anderen ‘eigen’ zijn.

/ een new waver zal bluesakkoorden mijden en zich houden aan soortgelijke
mineurakkoorden
/ housers willen geen strofe/refrein-structuur in hun muziek en zullen de elektri-
sche gitaren verbannen, maar houden zich aan de 4/4 maat, gebruiken veel elektroni-
sche effecten en werken met eenvoudige melodieën.

Het is duidelijk dat ieder genre op zijn eigen manier zijn weg zoekt naar het publiek.
Men richt zijn eigen labels (platenfirma) op, zoeken nieuwe distributiekanalen, hebben
eigen (vak-)tijdschriften en een gespecialiseerde pers. Maar ieder genre heeft ook zijn
eigenheden.

5
 / megadisco’s (house: naar analogie van de disco)
/ bruine rokerige kroegen (blues)
/ zwarte sobere kledij (wew wave)

Na verloop van tijd zullen die eigenheden (“familiebanden”) afzwakken en komt er veel-
al invloed van buitenaf, dit alles met een fusion of cross-over (vermenging van diverse
stijlen) als gevolg.

Dit fenomeen kan uiteindelijk leiden tot een nieuwe Big Wave!

6
2. Little Waves
Het zou natuurlijk maar al te gemakkelijk zijn om iedere muzikant of groep in een
bepaald genre te plaatsen zonder te kijken naar hun persoonlijke eigenheid en invloed.
Groep A zal toch nog anders klinken dan groep B, zelfs al behoren ze tot hetzelfde genre.
AC/DC is niet zoals Deep Purple, Will Tura is niet zoals Eddy Wally.

Iedere groep of muzikant heeft duidelijk zijn persoonlijke stijl en inbreng met stijl-
vernieuwingen als gevolg, zoals bijvoorbeeld songstructuur / arrangement / variatie
basiselementen / accentueren van bepaalde instrumenten / ...

‘ voorbeeld: AC/DC blijft binnen een strikt bluesideoom werken terwijl Deep Purple
duidelijk durft afwijken van de blues, en toch zijn ze beiden mijlpalen in het hard rock
genre.

AC/DC

Progressief /vs/ conformistisch

We kunnen duidelijk stellen dat er twee soorten muzikanten zijn, nl. de progressieve en
de conformistische.

Progressief: bij hen zie je radicale wijzigingen aan een bepaalde stijl.

/ voorbeeld: Metallica (anno 1985): gewone hard rock wordt door hen supersnel
gespeeld met de speedmetal als gevolg
7
Conformistisch: zij vernieuwen het genre zonder dat de herkenbaarheid van het genre
wijzigt.

/ voorbeeld: Pet shop boys is een typische hitparade groep maar ze maken zeer
ongebruikelijke songs voor hun genre

Een muziekgroep of muzikant moet te veel herhaling vermijden. En dus gaan ze

steeds op zoek naar verniewing binnen het genre.

Soms kan een stijlvernieuwing veroorzaakt worden door een hype.

/ voorbeeld: toen de new beat zijn succes kende, begonnen diverse artiesten uit
andere genres hun muziek aan te passen. Will Tura, Eddy Wally en Rocco Granata
brachten nieuwe of oude songs uit in een new beat-jasje.

Binnen een genre / stijl is er duidelijk sprake van conformisme, zoals:

/ het vasthouden aan de “roots”, cfr. AC/DC

/ eigen kledij en houding primeert
/ de groepsleden moeten er uitzien als “èèn van hen”

Een nieuwe conformistische groep moet dus voldoen aan de criteria die de fans en het
genre voorop stellen !

Progressieve bands darentegen kiezen voor originaliteit en creativiteit! Ze doorbreken

hun genre en kappen met het verleden van hun stijl.

/ voorbeeld: het perfect muzikale karakter van de symfonische rock wordt doorbro-
ken door de glitterrock waar bij “pulp” en “fake” voorop staan (Pink Floyd ←→MUD)

Mud
8
Middelen om een eigen positie te accentueren

/ experimentele technieken: trage loops / sampling

/ instrumentale virtuositeit
/ compositorische complexiteit: ritmeveranderingen / doorbreken songstructuur
/ originele bezetting: basgitaar vervangen door cello (E.L.O.)
/ invloed van andere stijlen: jazzakkoorden / symfonische akkoorden / ...
/ werken met een baanbrekende producer (bv. Brian Eno)

Pink Floyd

Het mixen van uiteenlopende stijlelementen is sinds het prille begin van zowel de rock’n
roll als de soul een belangrijk onderdeel van de popmuziek. Als een nieuw genre ont-
staat en succes krijgt, dan ging daar een lange evolutie aan vooraf !

Popmuziek evolueert geleidelijk en niet plots:

/ R&R ontstònd niet in 1956, maar brak toen pas door

/ house ontstònd niet in 1996, maar was al jaren aan het groeien als subcultuur

9
1. Blues
Blues is ontstaan als zwarte wereldlijke vocale muziek met twee opvattingen:

/ gevoelsexpressie (country blues): een manier om je gevoel (vooral negatieve

gevoelens als verdriet, somberheid...) te vertolken
/ amusement (diverse stedelijke bluesstijlen zoals classic blues, Kansas City
blues, boogie woogie en urban blues): om een publiek vermaak en
ontspan ning te verschaffen

Een muziekstijl die ongeveer tussen 1860 en 1900 is ontstaan en zijn oorsprong vindt
in de muziek die slaven (de zwarte bevolking die als “eigendom” van blanke slavenhan-
delaars massaal uit Afrika naar Amerika werden verscheept) in het diepe Zuiden van
de Verenigde Staten - onder andere in de Mississippidelta, tussen Memphis en New
Orleans - maakten.

De voornaamste muzikale bronnen die tot het ontstaan van de blues hebben bijgedragen
zijn de religieuze liederen (gospels, spirituals), de worksongs en de field songs. Muziek
maken met elkaar of alleen, met of zonder instrumenten, was voor hen vaak de enige
manier om hun lijden uit te drukken en te verzachten. Omdat deze muziek een melan-
cholische toon en inhoud had, werd ze blues genoemd.

Soms gebruikten de zangers scheldwoorden die de bewakers niet kenden. Ze spraken

bijvoorbeeld af dat “hark” in hun liedje eigenlijk “gek” betekende. Zo scholden ze de
bewakers uit zonder dat die het merkten.

Ze maakten zelf instrumenten en ‘s avonds zongen ze uit volle borst over de miserie die
ze hadden.

10
De aanduiding “blue” voor rouw is afkomstig uit de zeilscheepvaart. Als een schip haar
kapitein of een andere officier tijdens de reis verloor, voerde ze voor de rest van de reis
een blauwe vlag en werd een blauwe band rond het hele schip geschilderd alvorens de
thuishaven binnen te varen.

Toen vele zwarten rond de Eerste Wereldoorlog vanuit het Zuiden naar de steden in het
Noorden ( onder andere Chicago en Detroit ) trokken, kreeg de blues een meer
‘stedelijk ‘ geluid, voornamelijk gekenmerkt door het gebruik van elektrisch versterkte
instrumenten. Deze meer up-tempo variant van de blues zou later de weg bereiden voor
rhythm and blues en rock ‘n roll.

Rock ’n roll zal de blues enigszins naar de achtergrond dringen, maar in de jaren 1960
en 1970 leefde het genre opnieuw op wanneer Britse (blanke) rockmuzikanten als Eric
Clapton, de Rolling Stones en Led Zeppelin opnieuw blues gingen spelen.

Alle stijlen van de jazz zijn sterk door de blues beïnvloed, van New Orleans jazz tot en
met cool jazz.

Bluesteksten zijn tegelijkertijd een uiting van het harde dagelijkse leven, waar seks
uiteraard een belangrijke rol speelde, en van sociaal protest.

‘ Muddy Waters, Bo Diddley, J.J. Johnson en B.B. King

Robert Johnson

11
2. Rock’n roll
Zoals reeds eerder opgemerkt is Rock’n Roll (1950) een fusie van zwarte rhythm &
blues en blanke country & western. Daarvoor had de jeugd (tieners) geen eigen muziek,
ze luisterden naar wat hun ouders ook luisterden.

De opjuttende kreten van de zwarte R&B zangers - “Come on baby “, “Shake it”, “Oh
yeah”… - waarvan de blanke volwassenen een afkeer hadden, sloegen bij de jongeren net
wel aan. Eerst coverden blanke muzikanten R&B-songs (= naspelen) met kleine aanpas-
singen aan de blanke populaire (= volkse) markt: geen tenorsolo’s, openhartige teksten
(met name op seksgebied)...

/ de R&B tekst van “Shake, rattle & roll” van Big Joe Turner: “Get out of bed, and
wash your face and hands...” werd in de gekuiste versie rock’n rollversie van Bill Haley:
“Get out of that kitchen and rattle those pots and pans”.

De blanke variant van R&B sloeg geweldig aan. Diskjockey (radio) Alan Freed begon,
naast zijn klassiek muziekprogramma, rhythm & blues-platen te draaien in een
programma genaamd “Moondog’s rock ’n roll party”. De blanke R&B ging zodanig
verschillen van de oorspronkelijke vorm, dat het een nieuwe genre werd. De woorden
“rock and roll” waren, naar eigen zeggen, de meest voorkomende termen in R&B-songs.
Wellicht is de populariteit van de woorkeuze ook te danken aan het feit dat het een
bedekte term is voor voor seks. De naam voor de nieuwe stijl lag voor de hand...

In 1953 had Alan Freed zoveel succes met zijn programma dat hij besloot een waar
rock’n roll-concert in te richten met verschillende artiesten.

Verschillende blanke artiesten, met meestal een country-achtergrond, zoals Bill Haley en
Elvis Presley begonnen country met blues te vermengen, en dit vormde het ware begin
van rock’n roll!

Haley en Presley bepaalden de 2stijlen aan het begin van dit nieuwe genre.

Bill Haley was geen plattelandsjongen maar een stadsjongen en speelde binnen het
country-idioom een Western swing stijl. Uiteindelijk vermengde hij die met blues en
boogie en kwam daardoor in het rock’n roll-vaarwater met een typische rechttoe
rechtaan mentaliteit die weinig ruimte tot nadenken biedt.

‘ “Rock around the clock” (Bill Haley)

12
De rockabilly was een creatie van Elvis Presley. Rockabilly is een samentrekking van
rock en hillbilly (betekent: boerenkinkel). De stijl is herkenbaar aan het meer zuiderse
accent, maar staat ook heel dicht bij de country en blues.

‘ “That’s allright mama” - “Hounddog” - “Jailhouse Rock” (Elvis Presley)

Andere gekende artiesten in het genre: Buddy Holly, Jerry Lee Lewis ...

Elvis Presley

Door mensen zoals Chuck Berry werd de zwarte rock ‘n roll een gegeven! De
gitaarintro van ”Johnny B Goode” is een waar monument geworden.

‘ “Johnny B Goode”

Het grote verschil ligt hem duidelijk in de teksten. Terwijl Presley en Haley tekstueel
duidelijk in het blues-idioom waren, sloten de songtektsten van Chuck Berry veel dichter
aan bij de leefwereld van zijn jonge fans: school, tienerliefde, auto’s...

Chuck Berry
13
Latere rhythm & blues artiesten zoals Fats Domino en Little Richard kregen ook de term
rock’n roll opgeplakt.

/ Fats Domino zal men eerder plaatsen onder de noemer boogie woogie,
pianostijl met een typische linkerhandbegeleding.
/ Little Richard daarentegen was uiterst extravagant en lanceerde, met het ruige
“Tutti frutti”, de alombekende zin “awopbopaloobop alopbamboom”.

‘ “Blueberry hill” & “Ain’t that a shame” (Fats Domino)

Fats Domino

Waarom hadden rhythm & blues en rock’n roll zo veel succes bij de
jeugd ?
De blanke arbeidersjeugd en de zwarte jongeren hadden iets gemeenschappelijks. Beide
groepen verzette zich tegen de onderdrukking, respectievelijk tegen de door
volwassenen gedomineerde maatschappij en tegen de blanke samenleving. Dit jeugdig
verzet vind ook terug in film, zoals “Rebel without a cause” (met James Dean), “The wild
one” (met Marlon Brando) of “West Side Story” (met de wereldberoemde soundtrack van
Leonard Bernstein).

14
Typische kenmerken van de rock’n roll
/ kleding (nauwe pijpen, lange jassen)
/ haardracht (vetkuiven, kippenkontjes)
/ vervoermiddelen (bromfietsen met korte sturen)
/ gedrag (schijnbaar doelloos rondhangen in snackbars)

Al bij al kunnen we stellen dat het verzet van de jeugd t.o.v. de maatschappij nog zeer
summier en onschuldig was. Vele jongeren luisterden naar jazz en chansons, enkel de
arbeidersjeugd was echte voorstander van rock‘n roll. Pas later zal de sociologische
impact groter worden door groepen zoals The Beatles en The Rolling Stones.

Rond de late jaren ‘50 waren er de eerste door de rock’n roll beïnvloede artiesten zoals
Buddy Holly en de Everly Brothers. Zij vertegenwoordigden een tweede rock’n roll golf.
Ze schrijven eigen songs en teksten en begonnen zelfs meerstemmig te zingen (beste
voorbeeld: The Everly Brothers).

THE EVERLY BROTHERS

The Everly Brothers

Verwatering van rock’n roll

Rock’n roll onderging diverse stijlveranderingen en verwaterde in een soort
mainstreampop onder invloed van machtige platenlabels.

In 1961 wilde men de ‘oude’ rock ‘n roll doen herleven met de twist (cfr. Chubby
Checker) en enkele twistfilms…

In Califonië ontstond er een ander modieus verschijnsel: de surf met als belangrijkste
artiesten The Beach Boys en de instrumentale gitaarmuziek van Dick Dale.

15
 ‘ “ Let’s twist again “ & “ The twist “ (Chubby Checker)
‘ “Peggy Sue” (Buddy Holly)
‘ “Pulp Fiction” (Dick Dale): muziek begingeneriek film
‘ “Surfin’ USA” - “Good vibrations” (The Beach Boys)

Steeds meer werd rock‘n roll een commercieel succes met een artistieke en authentieke
vervlakking als gevolg. Voortaan waren het vooral de platenproducers die hun stempel
drukten op de artiest en de muziek.

Het internationale succes van rock’n roll legde de basis voor vele buitenlandse atiesten
met Cliff Richard en de instrumentale The Shadows als belangrijkste Britse artiesten.

En dan waren er nog Ritchie Valens (uit Mexico) en Peter Koelewijn (uit Nederland).

‘ “La Bamba” (Ritchie Valens)

‘ “The young ones” - “Move it” (Cliff Richard)
‘ “Apache” (The Shadows)
‘ “Kom van dat dak af ” (Peter Koelewijn)

Tal van externe factoren zorgden uiteindelijk voor het “echte” verval van de rock’n roll:
de legerdienst van Elvis Presley, het vliegtuigongeluk (1959) waarbij Buddy Holly en
Rudy Valens om het leven kwamen...

Elvis Presley
Elvis Aaron Presley werd op 8 januari 1935 in Mississippi geboren. Het gezin leefde een
zeer armoedig bestaan. De omgeving waarin de Presleys leefden was zeer religieus en
was van grote invloed tijdens de opvoeding van Elvis. Meerdere keren per week was het
gezin te vinden in de kerkgemeenschap, waar Elvis kennismaakte met de vele spirituals
en gospelsongs waarbij de predikanten luidkeels en stampvoetend het woord van God
predikten.

16
Elvis kreeg een gitaar als verjaardagscadeau van zijn moeder, hij volgde les bij zijn oom.
Na het einde van zijn schooltijd ging hij als vrachtwagenchauffeur werken. In 1953
besloot hij om een plaatje te maken bij de (inmiddels legendarische) Sun Studio, waar
iedereen voor vier dollar een liedje kon laten opnemen.

Elvis maakte hiermee zo’n indruk op de studiosecretaresse, dat die onmiddellijk zijn
naam noteerde. Volgens haar had Elvis iets bijzonders en na veel aandringen nodigde
Sun Records-eigenaar Sam Phillips Elvis uit voor een eerste opname. De eerste
radio-exposure van zijn eerste single “That’s all Right Mama” had zo’n impact, dat Elvis
plaatselijk meteen een groot succes was. Met liveoptredens in de regio nam zijn
populariteit alleen maar toe. Ook ene Tom Parker - beter bekend als The Colonel -
merkte Elvis op. Hij kon ‘m overtuigen om hem als manager te nemen.

Colonel Parker & Elvis Presley

Nummers als “Love Me Tender”, “Hound Dog”, “Don’t Be Cruel”, “All Shook Up”, “Teddy
Bear”, “Jailhouse Rock” waren zeer grote hits. Hij acteerde ook in enkele succesvolle
Hollywood films, waaronder Jailhouse Rock.

Vooral Elvis’ optredens deden veel stof opwaaien. Veel mensen vonden de snelle bekken-
bewegingen waarmee hij zijn podiumoptredens begeleidde, schandalig en immoreel. Hij
werd al gauw Elvis the Pelvis genoemd (pelvis = bekken), een bijnaam die Elvis zelf niet
al te leuk vond.

17
De Europese fans hebben Elvis nooit live zien optreden in Europa. Dit had mogelijks te
maken met zijn manager Colonel Parker: hij heeft nooit het Amerikaans staatsburger-
schap aangevraagd en kon bij gebrek aan een paspoort dus niet naar het
buitenland. Zijn gedachtengang was: zolang ik niet in aanraking kom met justitie en
mijn belastingen betaal, zal er geen haan naar kraaien dat ik illegaal in de VS verblijf.

Nadat Elvis en Priscilla Presley gescheiden waren, ging het langzaam bergafwaarts met
de King of rock’n roll. Ongezonde leef- en eetgewoontes, excessief pillengebruik, de druk
van het “Elvis-zijn” en de stress van het artiestenleven sloopten zijn gezondheid.

In 1973 had hij nog één keer een primeur: het eerste live via een satelliet over de hele
wereld: één tot anderhalf miljard mensen hebben deze show gezien, wat in 1973 een
derde van de wereldbevolking was.

Elvis overleed op 16 augustus 1977 in Memphis in de badkamer van zijn huis Graceland,
officieel door een hartstilstand, maar na een autopsie zou blijken dat zijn lichaam sporen
van meerdere soorten pillen bevatte. Vermoedelijk was er sprake van een overdosis van
(door zijn arts voorgeschreven) medicijnen.

‘ “ Jailhouse rock”
‘ “Heartbreak hotel”
‘ “Love me tender”
‘ “That’s all Right Mama”

18
3. Britse pop
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwamen Amerikanen - yanks (scheldnaam) - naar
Engeland om van daaruit met de geallieerde troepen te vechten. Hun impact op de Britse
samenleving, en dan vooral op de jongeren, zou tijdens de jaren 1950 overduidelijk
worden.

De Britse jongeren waren het zeer conservatieve Engeland beu en gingen volledig op in
de Amerikaanse way of life, nl. de rock’n roll. Zoals eerder vermeld kwam er een heuse
Britse muziekscene met als grootse mijlpalen The Beatles en The Rolling Stones.

De caverns (= ondergrondse clubs), origineel bedoeld voor jazz en daarna voor rock’n
roll optredens, begonnen die jonge Britse groepen kansen te geven.

The Beatles
The Beatles was een popgroep uit Liverpool bestaande uit Paul McCartney, John Len-
non, George Harrison en Ringo Starr. De groep was actief van 1962 tot 1970 en wordt in
de 21ste eeuw nog steeds beschouwd als de invloedrijkste band uit de geschiedenis van
de popmuziek.

Al vrij snel na hun doorbraak kregen de leden van The Beatles te maken met hysterische
reacties van met name jonge tienermeisjes, die tijdens concerten de muziek met hun
gegil overstemden. Voor dit gedrag raakte de term Beatlemania in zwang.

Tijdens hun carrière verrichtten ze (samen met producer George Martin) pionierswerk
in de geluidsstudio (Abbey Road Studios, Londen) waarvoor ze in brede kring lof oogst-
ten.

Paul McCartney en John Lennon waren de belangrijkste liedjesschrijvers van het

viertal.

Tot de bekendste hits van The Beatles behoren: “I Want To Hold Your Hand”, “She Loves
You”, “Yesterday”, “Michelle”, “Yellow Submarine”, “Lucy in the Sky with Diamonds”,
“All You Need Is Love”, “Hey Jude”, “Let It Be”, “Help!”, “Penny Lane” en “Strawber-
ry Fields Forever”.

19
Hun album “Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band” uit 1967 geldt als een mijlpaal in
de popgeschiedenis.

‘ “She loves you”

‘ “Help!”
‘ “Let it be”

The Beatles

De Britse popscene was geboren en had twee duidelijke tendensen: de mod-beweging

(tegenhangers van de rockers) en de revival van de blues.

De mods /vs/ de rockers

De arbeidersjeugd zocht een nieuwe manier om zich uit te drukken door zich te rebel-
leren in hun eenvoudige muziek. Hun look was daarbij van groot belang: zwarte kle-
ren, lang haar (tot onder de oren), donkere smalle schoenen... De toenmalige Italiaanse
modetrends waren hun voorbeeld. Omdat ze vervoer nodig hadden, maar natuurlijk niet
onder het vet en de olie konden zitten, werd de scooter hét vervoermiddel van de Mods.
Een scooter had tot dan toe een behoorlijk braaf imago, maar dat veranderde snel, omdat
mods nogal eens betrokken waren bij rellen. De mods-scooters werden flink voorzien
van accessoires, zoals spiegels en allerlei lampen.

The Beatles, Keith Richards, Eric Clapton, Jimmy Page... waren echte mods. Bands die
bij de mods in goede aarde vielen waren The Small Faces (The Faces), The Kinks, The
Spencer Davis Group en The Who.

The Who nam in 1973 de rockopera “Quadrophenia” op over het leven van de mods. De
gelijknamige film (met een jonge Sting in de hoofdrol) zorgde voor een heropleving van
de mod-beweging in Engeland én zorgde ook mee voor de doorbraak van The Police.

20
Rockers waren Engelse jongeren in de jaren zestig op snelle motoren, meestal caféracers.
Hun standaardkleding bestond uit: een spijkerbroek, leren jas, motorlaarzen, klef sjaaltje
en jethelm. Hun outfit was deels geïnspireerd op de film “The Wild One” uit 1953.

De blues-revival
Terwijl The Beatles de Engelse grondvesten deden daveren speelden The Shadows (in-
strumentaal) rustig voort. Artiesten zoals The Rolling Stones, John Mayall zochten hun
gade in de Amerikaanse roots via de blues.

Het is deze tendens die uiteindelijk de verdere evolutie van de rock zal bepalen.

Sommigen zullen progressiever worden (zoals The Cream), anderen symfonischer (zoals
Pink Floyd) en anderen harder en luider (zoals Led Zeppelin).

John Mayall

21
The Rolling Stones

De Rolling Stones is een Engelse rock-’n-rollband die actief is sinds 1962. Zij spelen,
naast rock’n roll, ook rock, blues, country, hardrock, reggae en punk.

Sinds de Rolling Stones in 1962 werden opgericht hebben zij vele grote hits gehad:

‘ “Angie”
‘ “Paint it Black”
‘ “(I can’t get no) Satisfaction”.

Zij hebben meer dan 25 studio-albums uitgebracht.

The Rolling Stones bestaan tegenwoordig uit Mick Jagger (zang), Keith Richards
(gitaar), Ron Wood (gitaar) en Charlie Watts (drums). De bekendste ex-leden zijn Brian
Jones (in 1969 werd hij dood in zijn zwembad gevonden), Mick Taylor, Bill Wyman en
Ian Stewart.

22
The Yardbirds
Een Britse rockband uit de jaren zestig. De band is vooral bekend omdat drie van de
beroemdste gitaristen, Eric Clapton, Jeff Beck en Jimmy Page, hun carrière bij the
Yardbirds begonnen. De band had gedurende de jaren zestig vele hits, waaronder
“I’m a Man” en “For Your Love”.

In 1962-63 begon de band in de buitenwijken van Londen.

De band wilde ook de popmarkt veroveren en bracht enkele singles uit. De eerste singles
waren oude blues-covers, maar ze kregen hun eerste grote succes met “For Your Love”,
een nummer geschreven door Graham Gouldman (later 10CC). De single was voor de
band het eerste grote succes in eigen land en de grote doorbraak in het buitenland.

Alhoewel de single een groot succes was, viel hij niet in de smaak bij Clapton, die in die
tijd een pure bluesman was. Hij verliet de band begin 1965 en vertrok naar John
Mayall’s Bluesbreakers. Als vervanger raadde Clapton Jimmy Page en Jeff Beck.

Page en Beck speelden voor een korte tijd samen gitaar, totdat Beck in 1966 uit de groep
ging en zijn eigen band begon.

Er kwam één single uit waarop beide topgitaristen te horen waren, “Happenings Ten
Years Time Ago”, een psychedelisch hoogstandje. John Paul Jones (later Led Zeppelin)
speelde basgitaar. De experimenteerdrift van de band, en vooral van Page, was hoog.
Ondanks (of juist dankzij) het vernieuwende geluid van de band was het succes en de
populariteit tanende. Page probeerde een nieuwe Yardbirds te creëren, wat eerst The

New Yardbirds zou heten, maar later Led Zeppelin werd.

‘ “ For your love”

23
4. Progressieve rock
In 1960 hoorde rock, t.o.v. pop, een sociaal-politieke en culturele te hebben. Maar nu
wilde men ook meer en meer de virtuositeit van de musici in de verf zetten.

Gedurende de tweede helft van ‘60 was er de Britse bluesrevival met groepen zoals John
Mayall and the Bluesbreakers en daarna Led Zeppelin. Daarna was er een blues boom
met Ten Years After, Jethro Tull en Fleetwood Mac. Steeds meer begon de muzikale
virtuositeit te primeren, een virtuositeit die zelfs door de fans aanbeden werd:
supergitarist Eric Clapton kreeg de graffiti-slogan Clapton is God.

Eric Clapton

24
Jimi Hendrix
Zanger/gitarist Jimi Hendrix was Amerikaan maar toch bouwde hij zijn carrière uit
in het Verenigd Koninkrijk en dit na talloze jams met Clapton en Pete Townsend (The
Who). Hendrix was zeer vernieuwend voor de rock en legde de ultieme basis en was de
inspiratiebron voor de verdere ontwikkeling van de hard rock.

Werd bekend door zijn virtuoze, flamboyante gitaarspel. Hij bracht een revolutie in het
gitaarspelen teweeg door het gebruik van nieuwe akkoorden, feedback en vernieuwende
opnametechnieken. Zijn stijl is een samensmelting van rock, blues en jazz.

Als beroepsmuzikant oefende Hendrix gemiddeld 6-8 uur per dag, een gewoonte, die hij
tot aan zijn dood vol zou houden.

Jimmy Hendrix

In Engeland vormde hij een groep onder de naam The Jimi Hendrix Experience. Het
was een groep met een paar vluchtig bij elkaar gezochte muzikanten, die later een sterk
trio blekente vormen. Eenmaal gelanceerd, trad de band op in kleine cafeetjes in Enge-
land, maar echte faam bleef uit.

Het eerste optreden in de VS sloeg in als een bom en Jimi Hendrix kreeg de status from
rumour to legend. Op dit optreden stak hij ook zijn gitaar in brand, iets wat hij overigens
maar drie keer deed. De in brand gestoken gitaar sloeg hij vervolgens stuk op de grond.
Andere gimmicks waren het spelen met zijn tanden en met de gitaar achter zijn rug.

Hendrix stierf in 1970 in Londen, als gevolg van een overdosis slaappillen. Hierbij zou
een rol hebben gespeeld dat Britse slaappillen die hij in had genomen sterker waren dan
de Amerikaanse slaappillen, waaraan hij gewend was. Hendrix werd 27 jaar oud.

Hendrix haalde het uiterste uit zijn gitaar, meestal een Fender Stratocaster (die hij daar-
mee definitief op de kaart zette), en combineerde die op allerhande manieren met zijn
versterker(s), meestal Marshall.

25
 / feedback: het oversturen van de gitaarversterker met een piep - geluid als gevolg
/ vervorming: het oversturen van de gitaarversterker met een vervormd geluid als
gevolg
/ wah wah: het gebruiken van een effect - pedaal waarbij het gitaargeluid een ‘wah
wah ‘ geluid krijgt
/ tremolo-arm: een staaf verbonden aan de brug van de gitaarsnaren om zodanig
de spanning van de snaren aan te passen tijdens het spelen

‘ “Hey Joe”
‘ “Stone free”
‘ “Purple haze”

Psychedelische rock
Ondertussen was er een psychedelische rock-tendens in San Francisco, de Frisco Scene
‘65, met Janis Joplin, Jefferson Airplane, Grateful Dead...

Janis Joplin

Kenmerken: blues / Britse beat / rock’n roll / jazz / vrije expressie / vèèl verbeelding /
LSD & drugs / ...

Deze stijl werd ook acid rock genaamd, dit omwille van het overmatige drugsgebruik en
diens effect op de muziek.

26
Typische psychedelische elementen
/ lange improvisaties
/ luide en ruwe meerlagige geluidsmist
/ veel klankschakeringen
/ afwisseling regelmatige en onregelmatige ritmes
/ eenvoudige melodieën met veel elektronische effecten

Typische tijdssfeer
/ projecties van vloeistofdia’s
/ veel lichteffecten
/ flitsende affiches
/ kleurige outfit (een verbeelding van hallucinante drugservaringen)

Met verloop van tijd ontstond de ware hippiebeweging met zijn vele love-ins, sit-ins,
happenings (totaalspektakels) en openluchtfestivals (Woodstock!).

Jim Morrison (The Doors)

1967 was internationaal het topjaar van de hippiebeweging met groepen zoals The
Doors, Steve Miller, The Kinks, Procul Harum. Maar iedere grote groep van die tijd
zou zich ook aan een underground-elpee wagen, zoals The Beatles deden met hun
legendarische “Sgt. Peppers’s Lonely Hearts Club Band”.

27
Woodstock festival
Was een rockfestival dat in 1969 plaatsvond op een weideveld van een melkveehouder
nabij New York. Het festival, onder het motto three days of peace and music, wordt door
velen beschouwd als het belangrijkste muziekfestival ooit.

Hoewel tien- tot twintigduizend mensen werden verwacht, lag het uiteindelijke bezoe-
kersaantal ruim boven de 400 000 (sommigen beweren zelfs een miljoen), waarvan de
meesten geen entreegeld hadden betaald. Ondanks de vele regen en de consumptie van
alcohol en drugs was er betrekkelijk weinig misdaad en geweld op het festival. Er waren
echter te weinig voorzieningen getroffen voor het onverwacht grote aantal bezoekers.

Artiesten die optraden op Woodstock waren: Joan Baez - The Band Blood - Sweat &
Tears - Joe Cocker - Creedence Clearwater Revival - Crosby, Stills, Nash & Young -
Grateful Dead - Jimi Hendrix - Jefferson Airplane - Janis Joplin - Santana - Ten Years
After - The Who…

Woodstock Festival

28
Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band
Deze plaat is volledig gebaseerd op de idee van de underground en is toch zeer
mainstream tegelijk! De plaat is revolutionair op alle vlakken: The Beatles experimen-
teren met compositietechnieken, muziekstijlen en opnametechnieken. Daarentegen is
het de eerste conceptplaat ooit (= een plaat met een welbepaald concept/idee/verhaal
doorheen de verschillende nummers ).

Sgt.Pepper’s Lonely Hearts Club Band

Het is de ultieme documentaire van de jaren zestig, de tijd waarin drugsgebruik modi-
eus waren (“Lucy in the Sky with Diamonds” = LSD), waarin optimisme, liefde (“Lovely
Rita”), samenhorigheid (“Benefit for Mr. Knite”) en escapisme (“Fixing a Hole”) voorop-
stonden, waarin geflirt werd met oosterse mystiek (“Within you without you”) en waarin
de maatschappij (“Getting better”), traditionele familiebanden (“She’s leaving home”) en
oude waardepatronen (“When I’m 64”) bekritiseerd worden.

‘ “A day in life”
‘ “Lucy in the sky with diamonds”

Deze plaat was een verschuiving van pop naar rock voor The Beatles.

The Beatles waren aanvankelijk gewone pop-hitmakers met perfece, mooie songs,
teksten en gevoelens. Ze begonnen muzikaal zeer eenvoudig maar ontwikkelden zich
steeds verder! Uiteindelijk werd “Sgt. Peppers” een kruisbestuiving tussen pop en rock
met een waar kunstwerk als resultaat! Opmerkelijk waren wel de verschillende smaak
en creativiteit van songschrijvers Lennon en McCartney en de onnoemelijke invloed die
producer George Martin moet gehad hebben op de band.

“Beeldhouwkunst in muziek gegoten”

29
5. Hard rock
Na 1967 nam de heavy rock of hard rock zijn ware vormen aan. De drie belangrijkste
bands: Led Zeppelin, Black Sabbath en Deep Purple.

Led Zeppelin
Was een Engelse rockband opgericht in 1968 door gitarist Jimmy Page, nadat hij als
enige lid van de Yardbirds was overgebleven. Naast Page bestond Led Zeppelin uit
Robert Plant (zang), John Paul Jones (bas en toetsen) en John Bonham (drums).

In 1969 komt het eerste album “Led Zeppelin” uit, een album met zowel harde blues als
akoestische nummers. In hetzelfde jaar komt “Led Zeppelin II” uit, een album waarvan
de nummers op verschillende plaatsen tijdens de tournees opgenomen zijn. Op het derde
album “Led Zeppelin III” zijn Engelse folk-invloeden te horen, een geluid dat op het vier-
de album “Led Zeppelin IV” versterkt werd. Op dit album staat de wereldhit (en all-time
classic) “Stairway to Heaven”, die echter nooit als single uitgebracht werd.

Drummer Bonham overleed op 25 september 1980. Eind 1980, enkele maanden na het
overlijden van Bonham, hield Led Zeppelin op te bestaan.

Led Zeppelin heeft wereldwijd meer dan 310 miljoen albums verkocht waarvan er alleen
al 112 miljoen in de Verenigde Staten. Deze hoge verkoopcijfers zijn redelijk opmerkelijk
te noemen omdat de band slechts een tiental jaar heeft bestaan en ze geen echte
hitmachine waren, maar meer een band die het van de albums moest hebben. Hieruit
zou je kunnen concluderen dat Led Zeppelin tot de beste rockbands ooit behoort, en tot
vandaag zijn aandeel in de muziek intact gehouden heeft. Want nog steeds is Led
Zeppelin een voorbeeld of inspiratie voor veel nieuwe muzikanten.

‘ “Stairway to heaven”
‘ “Kashmir”

30
Black Sabbath
Een Britse band die door velen beschouwd wordt als de eerste metalband, of de Grand-
daddy of Metal. De groep werd in 1966 opgericht door gitarist Tony Iommi en bassist
Geezer Butler. Ze speelden hoofdzakelijk blues en hard rock. Zanger Ozzy Osbourne
werd via een krantenadvertentie gevonden. Bill Ward vervolledigde de groep als
drummer.

In 1970 braken ze door met de hit “Paranoid”, tegenwoordig een van de meest gecoverde
rockhits en steevast hoog in de Top 100 aller Tijden-lijsten.

Het titelloze debuutalbum werd in korte tijd opgenomen (de opnames duurden slechts
12u). De groepsleden lieten zich inspireren door een horrorfilm die op dat moment aan
het spelen was in de bioscoop tegenover de studio, en leverden een album af met don-
kere teksten en muziek. Een omgekeerd kruis op de binnenkant van de LP-hoes maakte
het plaatje compleet: dit album was helemaal anti-flower power, en werd razendsnel
populair. Black Sabbath was de eerste groep die zo duidelijk het occulte in zijn teksten
verwerkte, en lag hiermee aan de basis van de heavy metal.

De band kende doorheen de jaren verschillende line-upwisselingen, waarin Iommi de

enige constante bleef. De klassieke Black Sabbath line-up hield het 8 albums vol tot 1979,
toen Ozzy Osbourne na de opnames voor “Never Say Die” uit de band werd gezet wegens
overvloedig drugsgebruik. Hij startte een succesvolle solocarrière en bleef live Black
Sabbath-nummers spelen.

Ozzy Osbourne

‘ “Paranoid”
‘ “Sabbath bloody sabbath”

31
Deep Purple
Orgelist (Hammond-orgel met Leslie versterking) Jon Lord startte in 1968 samen met
gitarist Ritchie Blackmore de Britse band Deep Purple.

Het succes komt met het album “Deep Purple in Rock”. Groot succes komt er als “Child
In Time”, verdeeld over twee singlekanten, op single uitkomt.

“Machine Head” wordt zowel artistiek als commercieel een groot succes. In de VS is de
groep een mega-act geworden en “Smoke on the Water” is vaker op de Amerikaanse
radio te horen dan het volkslied. Veel tracks van dit album komen in hetzelfde jaar op
het dubbellivealbum “Made in Japan”.

‘ “Child in time”
‘ “Smoke on the water”

32
Typische kenmerken van de hard rock

/ grote geluidsvolume
/ schreeuwende zangers
/ bluesy gitaarsolo’s
/ het (meestal) langzame tempo, de drummer vult accenten op met versieringen
/ basgitaar en drums waren niet enkel begeleidingsinstrumenten
/ voor het eerst kreeg improvisatie een echte belangrijke rol in de popmuziek
/ outfit: leder en met jeans en veel emblemen van diens lievelingsgroep - lang haar
/ fantasie in de teksten: duivels (Black Sabbath) / middeleeuwse mystiek (Rain
bow en Ronnie James Dio), Oosterse mystiek (Led Zeppelin)

Andere belangrijke groepen: Queen / Uriah Heep / Status Quo / Jeff Beck
Group...

De term heavy metal, voor het eerst gebruikt in de Steppenwolf-klassieker “Born

To Be Wild” en later gebruikt voor een breed scala aan groepen, van melodieuze
millionsellers als Journey, Foreigner en Van Halen en glam-rockers als Mötley
Crüe en Poison tot een in bluesy hardrock grossierende groep als Whitesnake.

Terwijl veel Amerikaanse groepen die gedurende de jaren zeventig bomvolle

stadions weten te trekken steeds melodieuzer en softer gaan klinken, komt er in
Europa een jonge lichting groepen op die eerder het tegenovergestelde laat horen.

De New Wave Of British Heavy Metal van begin jaren tachtig, gedeeltelijk ge-
voed door de agressie van de punk, biedt ruimte aan bands als Def Leppard, Iron
Maiden, Saxon, Diamond Head ea, waarvan sommige bands tot grote hoogten
zullen stijgen.

Het Britse succes heeft op haar beurt in de Verenigde Staten weer een reactie tot
gevolg. Een groep als Metallica is er bij haar oprichting direct door beïnvloed.

Venom is een grote inspiratiebron voor de Amerikaanse ‘thrashmetal’-generatie.

Een andere benaming die grotendeels dezelfde lading bands dekt is ‘speedmetal’,
naar het hoge tempo van veel van de composities, die over het algemeen agressie-
ver, zwaarder en extremer zijn dan wat er tot dan toe wordt gemaakt.

33
6. Symfonische rock
In Engeland gebeurde er, naast de ontwikkeling van de hard rock, een nieuwe ontwikke-
ling, nl. de symfonische rock. Deze nieuwe stijl zou uiteindelijk uitgroeien tot misschien
wel de meest besproken en bekritiseerde popstijlen aller tijden.

Pink Floyd
Is een Engelse rockband die vroege erkenning kreeg voor zijn psychedelische rockmu-
ziek. De groep evolueerde tot pioniers van de symfonische muziek.

Pink Floyd is bekend door zijn filosofische songteksten, experimenten met geluid,
grafisch en artistiek vernieuwende hoesontwerpen en niet in de laatste plaats door vele
spectaculaire live-concerten.

Pink Floyd had in de late jaren ‘60 aanvankelijk bescheiden succes als een psychedelische
band die indertijd nog geleid werd door Syd Barrett. Barretts toenemende onbetrouw-
baarheid en zijn moeizame gedrag dwongen de overige bandleden om een nieuwe gitarist
en leadzanger toe te voegen. Dat werd David Gilmour, die Syd Barrett later helemaal zou vervan-
gen.

Na het vertrek van Barrett werd zanger en basgitarist Roger Waters langzaamaan band-
leider en belangrijkste songwriter. Dit leidde tot enkele wereldwijd bekende albums zoals
“Dark Side of the Moon” (1973), “Wish You Were Here” (1975), “Animals” (1977) en “The
Wall” (1979).

34
 ‘ “Money”
‘ “Time”
‘ “Another brick in the wall

Andere belangrijke groepen

/ Emerson Lake & Palmer
/ Yes
/ Genesis
/ E.L.O. (Electric Light Orchestra)

Kenmerken symfonische rock

/ songstructuur: lange en ingewikkelde nummers
/ dynamiek: veel intensiteitscontrasten zoals bij klassieke symfonische composi
ties
/ harmonie: niet enkel drieklanken, ook veel andere akkoorden (b9/sus 4 /dim/...)
/ ritme: samengestelde ritmes (7/8 of 5/4), verschillende maatsoorten na elkaar
/ instrumentarium: gebruik van andere instrumenten, zoals houtblazers,
strijkers, percussie en zangkoor; maar ook een gebruik van synthesizers
/ songteksten: gèèn boy meets girl-toestanden, wél teksten met inhoud, mytholo
gische beelden, natuurelementen
/ platenhoezen: mythologische en surrealistische tekeningen of foto’s

35
 / concerten: met theatrale kostuums en zeer spectaculaire concerten omwille van
licht en klank
/ technologie: gebruik elektronica / meersporen opnames: 16, zelfs 24 sporen
(“Tubalar Bells” van Mike Oldfield - heeft alles zelf ingespeeld!) / klankbanden en
speciale effecten

Vele groepen baseerden bepaalde composities op klassieke werken en wilden zelfs naam-
de klassieke rock-werken schrijven !

Keith Emerson (Emerson, Lake & Palmer)

Het meest typische van de symfonische rock zijn de zware producties waarbij alles in
het teken staat van de progressiviteit. Deze tendens zorgde opnieuw voor een breuk tus-
sen pop en rock. Hun enige doelstelling was uiteindelijk kunst maken.

Er is geen radio- en tv-promotie, enkel muziek voor zij die er willen naar luisteren in
hun slaapkamer of op megaspektakels.

De vele kritieken vanuit de media en het extreem overdreven muzikaal egoïstische

karakter van de symfonische rock vroeg om een tegenreactie: de glamrock.

De groepen bloedden leeg en overleefden enkel nog op naam (cfr. Pink Floyd-reünies).
Maar toch is er een beïnvloeding geweest naar symfonisch getinte groepen doorheen
de jaren ‘80, zoals Marillion, Dream Theater en Queensrÿche. Bij groepen zoals Simple
Minds (bv. “Belfast Child”) en Dire Straits vindt men duidelijke invloeden terug van de
symfonische rock.

36
7. Folkrock
Oorspronkelijk vonden we in Amerika, bij de blanken, de Angelsaksische volksmuziek
terug. Doorheen de jaren 1940 en 1950 was er een ware ‘folkrevival’, met Woody Guthrie
als mijlpaal.

Deze revival beperkte zich niet enkel tot de landbouwgemeenschap (rednecks), maar
kende als een soort plattelandsromantiek veel bijval in de grootsteden. Men zocht een
collectieve vrijheid met een nostalgisch verlangen naar de “oergemeenschap”.

Woody Guthrie

Gitaar en zang waren de basisbouwstenen van de folk en er was amper een scheiding
tussen het publiek en de artiest.

Gedurende de jaren ‘60 kwam er een grote evolutie met namen zoals Bob Dylan en Joan
Baez. Bob Dylan begon elektrisch te spelen, en daar kwam zeer veel (positieve) reactie
op. De jongeren voelden zich duidelijk aangesproken. Een nieuw genre was geboren: de
folkrock.

37
Bob Dylan
Is een Joods-Amerikaans popmusicus. Hij wordt beschouwd als een van de grootste
songwriters van Amerika en als de eerste singer-songwriter. Zijn oeuvre wordt op één
lijn gesteld met dat van Stephen Foster, Irving Berlin, Woody Guthrie en Hank
Williams, die deel uitmaken van het Amerikaanse culturele erfgoed.

Bob Dylan

Dylans carrière begon in het midden van de jaren vijftig, nog in zijn middelbare school-
tijd. Zijn muzikale en literaire faam zijn sindsdien uitgegroeid tot een welhaast filmisch
en opstandig, maar ook onwillig boegbeeld van de onrust in de Amerikaanse samen-
leving. De beweging voor de burgerrechten kende geen beter volkslied dan zijn song
“Blowin’ in the Wind” (1963).

Dylan’s verdienste is dat hij het normale recept “simpele teksten in de popmuziek” heeft
verheven naar het niveau van politiek-sociaal commentaar en naar een complexe
weergave van een actueel levensgevoel.

Poly-interpretabele teksten (die op meerdere manieren geïnterpreteerd kunnen worden)

waren tot dan in de popmuziek onbekend. Dylans songteksten en zeer eigen
muziekopvatting hebben grote invloed gehad op de ontluiking van de popmuziek in de
jaren zestig.

De tekstuele vernieuwing was te danken aan Dylans brede belangstelling voor de rijke
tradities van het Amerikaanse lied, van folk en country/blues tot rock’n roll en
rockabilly, tot aan Keltische balladen, zelfs jazz, swing en Broadway.

‘ “Blowing in the wind”

‘ “Knockin’ on Heaven’s Door”

38
Naast het ontstaan van de folkrock was er ook een herontdekking van de country door
de rock’n roll met de countryrock als gevolg. Voorbeelden zijn: The Eagles, Emmylou
Harris, Linda Rondstadt en uiteindelijk ook The Byrds.

Uiteindelijk zal men bij sommige artiesten zelfs geen scheiding meer zien tussen blues,
country, folk, rock’n roll, zoals bij de singer-songwriters: Joni Mitchell, Van Morisson,
Leonard Cohen en Neil Young.

Gedurende de jaren ‘70 was er opnieuw een revival van die folkroots:

- pubrock: in het Verenigd Koninkrijk groeide er de tendens om het musiceren in de

pub (cfr. Ierse folk) te doen herleven. Robert Palmer, Ian Dury en Graham Parker zijn
de meest gekenden onder hen.

Robert Palmer

- southern rock : in het zuiden van de States zal deze revival namen zoals Creedance
Clearwater Revival, Doobie Brothers en Tony Joe White gekend maken.

Tony Joe White

39
8. Punkrock
Doorheen de popgeschiedenis zullen we duidelijk merken dat er een alternatie is tussen
actie en reactie, een gegeven doorheen de hele kunstgeschiedenis. Na het
impressionisme komt er een reactie, nl. het expressionisme. Als popmuziek te moeilijk,
te steriel en te commercieel wordt, dan komt er steeds een tegenreactie, een trend van
vereenvoudiging op gang en hierbij gaat men vaak terugblikken naar het verleden.

Dead Kennedy’s

Punkrock is duidelijk beïnvloed door de compacte en rechttoe-rechtaan rock’n roll.

Duidelijke kenmerken:
ruw, scheurend, rommelig gitaarwerk - doordrammende bassen - krachtig en monotoon
ritme - schreeuwende antizang.

Punk zet zich volledig af tegen de muziek van de jaren ‘70. Arme straatjongens walgen
van alles wat commercieel is. Spelen op instrumenten konden de punkers niet zo goed,
maar toch wilden zij zich uiten door de muziek:
“Wat je ‘zegt’ is belangrijk” (The Sex Pistols).

Punkers speelden niet voor een publiek, maar vereenzelvigden zich ermee. Dit is
duidelijk een gegeven van de folkgemeenschap.

40
Toen de Britse groep The Sex Pistols begon in 1975 volgde er een ware schokgolf door-
heen Europa. London werd het epicentrum van de punkbeweging met groepen zoals
The Clash, The Stranglers, The Jam...

The Sex Pistols

De groep, aanvankelijk met oa. zanger John Lydon (alias Johnny Rotten), oogstte veel
succes mede dankzij een mediahype, die door hun manager handig werd gevoed. Het
begon in 1972, maar voor de instrumenten hadden ze geen geld, dus... stalen ze die maar.

Johnny Rotten

De eerste keer dat de Sex Pistols onder deze naam optraden was in 1975 te Londen.
Met hun beroemde single “Anarchy in the U.K.” kenden ze hun eerste succes.

41
De Sex Pistols zouden die avond heel wat schuttingtaal gebruiken, wat erg
ongebruikelijk was in Engeland en waren uiteindelijk voorpaginanieuws in de kranten.
Veel preutse Britten waren geschokt. Het maakte hen wel razend populair bij de
jongeren, terwijl de gegoede klasse al van in het begin een groeiende afkeer kreeg. De
jeugd begon zich af te zetten tegen de maatschappij en the Sex Pistols kregen steun van
deze punks. Uiteindelijk werden veel concerten verboden wegens de provocatie in de
teksten en het gedrag van de Sex Pistols.

In 1977 kwam bassist Sid Vicious bij de band en dit zou serieuze gevolgen hebben voor
de Sex Pistols. In werkelijkheid is er van Vicious bijna geen noot op geluidsdrager vast-
gelegd. Zijn prestaties op bas waren live zo slecht, dat zijn versterker meestal werd
uitgezet. De studio-opnames van de baspartij werden door de anderen ingespeeld. Het
gedrag van Vicious was echter zo fenomenaal punk dat hij als non-muzikant tijdelijk kon
overleven. Sid Vicious was waarschijnlijk (samen met Johnny Rotten) het beroemdste
lid van de band, en dat heeft ook met zijn dood te maken, waarna hij alleen nog maar
beroemder werd dan hij al was.

Tijdens de laatste Amerikaanse tournee kwam zanger Johnny Rotten tot de ontdekking
dat hij inmiddels volop meedraaide in de amusementsindustrie die hij zo verafschuwde.
Hij besloot uit de band te stappen. Met de dood van Sid Vicious in 1979 kwam er een
einde aan de Sex Pistols.

‘ “Anarchy in the UK”

‘ “God save the Queen”

Sid Vicious

42
De punkrevolutie was zeer eigenzinnig en verzette zich tegen alles wat er toen gaande
was in de muziekindustrie. Er werden eigen labels, tijdschriften en clubs opgericht.

De grote platenlabels (= majors) waren eerst zeer weerhoudend t.o.v. de punk, maar
uiteindelijk zag men een nieuwe financiële markt en gingen ze mee in het bootje. De
punkrock die toen nog steeds in zijn kinderschoenen stond, was al in 1977 ten dode
opgeschreven. De authenticiteit van die folkattitude was, door het grote geld, zoek.

9. Gitaarrock
Na de punk kwam er een zéér steriele synthpop, de new wave (waarover later meer). Als
tegenreactie was er medio ‘80 de gitaarrock. Men richtte terug viermansgroepen met
echte instrumenten op!

Hüsker Dü

Eerst waren er hardcore punkgroepen, zoals Hüsker Dü / The Whipers / Dinosaur Jr. /
Buffalo Tom. Deze tendens wist de punkerfenis te combineren met een rijkere muziek-
verscheidenheid. De muziek klonk geschoolder en melodieuzer. Het uiterlijk vertoon
was voor de muzikanten totaal onbelangrijk, de groepen oogden zeer slonzig. Geld en
roem kwamen op de tweede plaats en muziek moest een krachtig expressiemiddel zijn.

Hüsker Dü
Hüsker Dü was een Amerikaanse rockband actief in de jaren ‘80. De band had een grote
invloed op latere pop- en rockbands. De muziek had ook sterke punk en hardcore-
invloeden. Ondanks de grote invloed en erkenning brak Hüsker Dü nooit door naar een
groot publiek, maar bleven het culthelden.

Hüsker Dü was bekend om zijn snelle tempo en schreeuwerige teksten. In het midden
van de jaren ‘80 veranderde het power trio van koers: de nummers werden trager,

43
melodieuzer en de teksten bevatten emoties. Hüsker Dü heeft veel bijgedragen aan de
alternatieve rock, en geldt als één van de grondleggers van emo-rock.

Door onderlinge spanningen, die voor een deel het gevolg waren van overmatig drugs-
gebruik, heeft de band nooit de vruchten kunnen plukken van de waardering die hen
met name ook in Europa ten deel viel.

Bands zoals Nirvana, The Pixies, Sonic Youth, Foo Fighters... hebben aangegeven dat
Hüsker Dü een grote invloed op hen heeft gehad.

‘ “Diane”

Opnieuw kwam er een folkattitude binnen de rock, een beetje singer-songwriter-tendens

maar... méér noise en energie. De songs en composities zijn voor deze groepen uitermate
belangrijk.

Gitaarrock is een allegaartje van stijlen en gevoelens. Zonder enige schroom putten deze
groepen inspiratie uit de ‘klassieke’ roots, nl. de jaren ‘60 en ‘70. We horen de Hendrix’s
gitaarsound, het orgelklankske van The Doors en de arrangementstijl van The Beatles.
Soms krijgen we ook pakkende song te horen die afgewisseld worden met intermezzo’s
vol grappige fragmenten, kampvuurliedjes en op hol geslagen folkdeuntjes.(bv. Camper
Van Beethoven )

Bepaalde Britse groepen putten quasi letterlijk uit het verleden en krijgen de naam
Britpop, zoals Oasis, R.E.M., The Smiths, Blur, Pulp en The Black Crowes. The Smiths
maken eenvoudig maar vakkundig gemaakte songs.

R.E.M. is duidelijk beïnvloed door The Byrds met hun tingelende gitaarsound en meer-
stemmigheid. Ze maken melodieuze songs waarbij een folk roots en een symfonisch
element onmiskenbaar zijn, maar... ook goeie rocksongs! Sommige ritmes worden zeer
strak, dominant en de ruwe aanpak van de punkrock wordt geïntegreerd in hun muziek.

R.E.M.

44
Maar ... de muziekindustrie slaat toe ! Grote majors kochten kleine ‘independant labels’
op en de vele groepen tekenden miljoenencontracten.

In 1991 was Seattle (USA) de plaats voor het ontstaan van een nieuwe tendens, nl. de
grunge met als belangrijkste groep Nirvana. Nirvana bestond uit zware gitaarriffs, een
“ongeschoolde” zang, vrij langzame logge ritmiek en muzikaal zeer direct, eerlijk,
agressief maar... zéér toegankelijk voor het mainstream publiek. Grunge vertolkte de
gevoelens van een verveelde en somber gestemde (school-) jeugd.

Nirvana
Een grunge-trio uit Seattle (VS). Nirvana wordt samen met de Amerikaanse bands Pearl
Jam, Soundgarden en Alice in Chains beschouwd als de grondlegger van de grunge-
stroming in de moderne popmuziek.

Nirvana was een van de meest succesvolle en invloedrijke bands uit de jaren negentig.In
de vele nummers van Nirvana zitten consequent bepaalde thema’s zoals afstomping,
verveling, vervreemding, depressie en identiteitsproblemen. Vaak wordt de bedoeling
verstopt onder een oppervlakkig beeld van woede en/of waanzin. Nirvana’s onderwerpen
zijn duidelijk verwant aan het karakter van de songwriter Kurt Cobain.

Bij Nirvana en Kurt Cobain komt een probleem zeer duidelijk naar voren waar alle
alternatieve muzikanten last van hebben: de tegengestelde wensen om succesvol en
beroemd te zijn en tegelijkertijd onafhankelijk zijn, van de platenfirma, de platenver-
koop, van verwachtingen... Hoewel Kurt Cobain van kinds af aan een rockster wilde zijn,
wilde hij niet de verantwoordelijkheden en vaak apathische en banale omstandigheden
van de showbizz ondergaan.

45
Door het grote internationale succes en de hoge druk van de media werden deze
groepen wereldacts en dat kon iemand zoals zanger Kurt Cobain niet aan.

In 1994 werd Kurt Cobain dood gevonden in de garage van zijn landhuis in Seattle. Hij
had zich drie dagen eerder door zijn hoofd geschoten. Er bestaat nog steeds controverse
omtrent Kurt Cobains doodsoorzaak, aangezien er een aantal zaken zijn die op moord in
plaats van zelfmoord wijzen. De concentratie drugs die in het lichaam van Kurt Cobain
gevonden was, was zo hoog dat hij niet eens meer kon staan of een kogel kon afvuren.
Ook heeft hij een zelfmoordbrief geschreven waarvan het laatste stukje in een ander
handschrift is geschreven.

Nirvana werd onmiddellijk na de dood van Cobain opgeheven. De overige bandleden,

Krist Novoselic en Dave Grohl starten anderebands, waaronder Foo Fighters.

‘ “Smells like teen spirit”

Andere belangrijke grunge-groepen uit Seattle waren Pearl Jam en Soundgarden.

De grungelook: houthakkershemden / legerboots / slordige kledij / wilde haren / sikke-

baarden.

Kurt Cobain

Tip van de leraar voor de grunge fans:

46
10. Lofi
‘Wanneer blijkt dat ‘authentieke’ expressie ook makkelijk verkocht kan worden, dan
verliest een muziekvorm zijn authenticiteit en moeten nieuwe wegen gezocht worden.’

Lofigroepen (lowfi = low fidelity ) weigeren de grote gelden. Voor hen géén dure studio’s
maar opnames in een woonkamer met een 4 track (4 sporen) recorder. De eerste take (=
opname) van een song of oorspronkelijke idee is het eindproduct. De ‘naakte’ waarheid
van het gevoel en idee van de muzikant wordt op geluidsdrager geplaatst: liefst een
cassette, vinyl en dan pas op CD.

Beck
Een artiest zoals Beck is ongetwijfeld de meest gekende artiest niettegenstaande hij ook
werkt met goede plaatproducties en moderne technieken (hip hop beats, samples, ...).

Toch is en blijft Beck in hart en nieren die echte lofi ‘blueser’ met zijn rauwe,
nonchalante en melancholische gitaren, die hij weliswaar combineert met folkdeuntjes
en grappige country doorheen zijn opnames.

Typisch lofi is Beck’s anti-pophouding door ‘live’ (= concert) zijn grote hits quasi
onherkenbaar te performen ( = vertolken ), een typische houding die de authentieke
rock wel kenmerkt.

47
Deus
In België zal Deus ook een allegaartje zijn van melodieuze en rommelige songs met zeer
veel stijlinvloeden.

Het succes van Deus gaf aan andere Belgische groepen de kans om zich te plaatsen op de
wereldkaart van de rock, zoals Soulwax, en om van Vlaanderen een ‘leefbaar’ gebied te
maken, zoals Evil Superstars, Metal Molly...

Rockideologie

Rock is een verderzetten van de folkidee waarbij authenticiteit primeert. Concerten en

contact met het publiek zijn de ‘form of life’, men wil werken met echte klanken en niet
de levenloze elektronica en klankeffecten die van pop een nogal steriel gegeven maken.

48
11. Glamrock
Popmuziek is altijd een ‘lage’ cultuurvorm geweest en in de meeste gevallen blijft ze dat
ook. Als product van kapitalistische marktmechanismen is popmuziek geworteld in de
entertainmentindustrie. Plezier, escapisme en banaliteit staan voorop.

We hebben al gezien dat er begin jaren ‘70 een ware tendens van progressieve rock was:
hard rock, symfonische rock..

In Verenigd Koninkrijk kwam er een tegenreactie op die artistieke pretentie en

vernieuwingsdrang.

Men wilde terug naar het pure entertainment.

Groepen zoals The Sweet, MUD, Slade en Gary Glitter lanceerden de glamrock. Zij
brachten een muzikaal totaal banale vereenvoudiging met teksten en presentatie die te
herleiden zijn tot ware pulp.

‘ Tiger feet “ (MUD) - Fox on the run (The Sweet)

The Sweet

49
 Gary Glitter

Er is weliswaar één artiest die deze korte tendens zal overleven en een icoon van de jaren
‘70 zal worden, nl. David Bowie.

David Bowie
Was een Engelse muzikant en werd bekend als een uiterst invloedrijk rockmuzikant,
artiest en acteur, vanaf de jaren zestig. Hij is ook bekend omwille van zijn verschillende
imago’s, die vooral in de jaren zeventig excentriek te noemen waren, en zijn twee
verschillend gekleurde ogen.

Eèn van David Bowie’s grootste talenten is om nieuwe trends te zetten, die navolging
kregen over de hele wereld.. Hij is beïnvloed door drama, van avant-garde en mime tot
commedia dell’arte en gebruikte verschillende karakters en pseudoniemen in zijn werk,
waarvan Ziggy Stardust de bekendste is.

50
David Bowie voerde het karakter Ziggy Stardust tot in het extreme door. Hij toerde en
gaf persconferenties als Ziggy.

In 1975 veranderde Bowie zijn imago drastisch, zowel artistiek als qua uiterlijk. Zijn
eerste werk na deze zet was de dansbare soulplaat Young Americans. Dit was een groot
verschil met zijn voorgaande werk. Hij verloor hiermee veel fans, maar trok ook weer
veel nieuwe fans naar zich toe.

David Bowie vertrok naar Berlijn, deels om van zijn overmatig drugsgebruik af te
komen en deels vanwege zijn groeiende interesse in de Duitse muziekscene.

De Berlijnse periode is artistiek gezien een zeer interessante periode in de carrière van
David Bowie. Hier begon de samenwerking met inspirator Brian Eno. Ook het
verdeelde Berlijn gaf inspiratie met de Koude Oorlog als decor.

In 1983 verscheen het succesvolle album Let’s Dance en werd Bowie een absolute
superster maakten.

³: “ Space oddity “
“ Let’s dance “
“ Heroes “
“ Ashes to ashes “

DAVID BOWIE

51
Kenmerken glamrock
uiteenlopende muzikale invloeden / zeer decadent en extravert gedrag / zeer
toegankelijke songs / zeer progressieve arrangementen met strijkers, pauken, veel achter-
grondstemmen en symfonische elementen. De Zweedse band ABBA zal vanaf mid jaren
’70 de link leggen tussen de glamrock en disco.

ABBA
Is de naam van een voormalige, megasuccessen boekende, Zweedse popmuziekgroep,
die bestond uit de volgende vier vocalisten: Agnetha Fältskog, Björn Ulvaeus, Anni-Frid
Lyngstad en Benny Anderson. De naam ABBA was een acroniem van de voornamen
van de leden. Wereldwijd neemt ABBA, na The Beatles, de tweede plaats in qua aantal
verkochte albums (ruim 350 miljoen stuks). Het succes begon toen ABBA in 1974 het
Eurovisie Songfestival won met het nummer Waterloo. In 1983 werd een pauze ingelast,
die echter zou leiden tot het uiteenvallen van de
formatie.

In 1999 ging in Londen de musical Mamma Mia! van start (deze bevat de songs van
ABBA maar heeft een verhaal, dat niet over de leden zelf gaat). Hij werd overal in de
wereld, in verschillende talen, opgevoerd. In 2004 wees het viertal een aanbod van
1 miljard dollar af dat werd gedaan, voor een eenmalige reünie tour van 100 concerten.

‘ “Dancing queen”
‘ “Waterloo”
‘ “Money, money, money”

52
Prince (1968 - 2016)
Prince is de meest vernieuwende artiest van de popmuziek na ‘80: uitermate hoge mu-
zikale en artistieke kwaliteit mèt een groot verkoopsgehalte (uiterlijke vertoning, dans-
baar... ).

Multinstrumentalist / producer Prince is een rasechte entertainer, maar vooral een

kameleon: soms is hij dandy, soms de echte rocker, dan weer is hij flamenco gekleed of
super sexy.

Als schitterend songschrijver zien we bij hem een allegaartje van stijlinvloeden. Prince is
een funkmuzikant maar met zeer veel soul, blues, fusion jazz, hip hop, en gospel-gehalte.

Het ultieme meesterwerk is ongetwijfeld: “Sign O’ The Times” (1987). Een plaat met
meeneuriënde ballades, zoete funk, zwoele hip hop beats, ‘laidback’ ritmes (wanneer iets
zeer diep in de tijd gespeeld wordt), disco-invloeden, strakke powerbeats, vette gitaren,
sterke melodieën, sfeervolle arrangementen en zijn typische ijle kopstem.

53
12. Popart-pop
Popart ( cfr. Andy Warhol ) is een New Yorkse beeldende kunst-tendens van 1960. Deze
stijl is anti-abstract, totaal onromantisch waarbij de beelden zijn ontleend aan de alle-
daagse Amerikaanse consumptiewereld, zoals wegreclames, stripverhalen, soepblik
Campbell’s...

Popart is de kunst van het bricoleren, citeren en re-contextualiseren. Een typische

popart-popgroep is Roxy Music !

Roxy Music

54
Kenmerken: platenhoezen / teksten /uiterlijke vertoningvan Brian Ferry (dandy) en
Brian Eno (ruimtemannetje)

Op de elpee “For your pleasure” (1973) staan ingetogen liedjes naast onstuimige rock’n
roll. Brian Ferry’s jammerende, ijlende en soms kwelende stem domineert, maar dat
neemt niet weg dat de songs soms de meest bizarre wendingen nemen: een tienergroepje
dat recht voor de raap speelt, vurige mondharmonica’s, een mijmerend klassiek
tussenstuk, scheurende saxsolo’s en vooral elektronische effecten.

Met synthesizers en tapes worden klanken gemanipuleerd en worden de meest obscure,

soms freakerig absurde geluiden geproduceerd.

Het was duidelijk dat Brian Eno verantwoordelijk was voor de progressieve geluids-
elementen en deze vielen bij Roxy Music weg toen Eno in ‘73 de groep verliet. Nu we
Eno’s invloed kennen is het geen wonder dat David Bowie en zelfs U2 met hem
begonnen samen te werken.

‘ “Avalon”
‘ “Love is the drug”

Brian Eno

55
The Who

The Who is een Engelse rockband die uitgroeide tot een van de bekendste rock ‘n roll-
bands ter wereld, die in de hoogtijdagen bestond uit zanger Roger Daltrey, gitarist Pete
Townshend, bassist John Entwistle en drummer Keith Moon.

De eerste single I Can’t Explain werd een hit. De optredens van The Who bleken een
heus spektakel: Townshend zwaaide wild met zijn armen op zijn gitaar, sprong ermee in
het rond en sloeg ze aan stukken op een versterker, Keith Moon trok de hele tijd gekke
gezichten en sloeg zijn drumstel regelmatig aan diggelen en Roger Daltrey slingerde
voortdurend zijn microfoon in het rond. Dit alles gepaard met de gecontroleerde, maar
uiterst virtuoze basloopjes van Entwistle en een extreem hoog geluidsvolume, gaf hen later
de reputatie van “loudest rockband in the world”.

Grote bekendheid verwierven zij echter door hun album My Generation (1965).

In 1967 verscheen Tommy de eerste commercieel succesvolle rockopera en zelfs een grote
mijlpaal binnen de moderne muziek.

56
In 1978 overleed drummer Keith Moon aan een overdosis medicijnen. In 1979
ontstond er tijdens een concert een zodanige drukte op voorste stoelen, warbij elf fans
op tragische wijze de dood vonden. Er werd The Who niets verteld over de doden, tot na
de show. Dit werd gedaan omdat de organisatie vreesde dat zij nog meer problemen zou
krijgen met de meute als het concert niet door zou gaan. De bandleden waren
achteraf totaal geschokt door deze gebeurtenis.

‘ “Who Are You” (CSI)

‘ “Won’t Get Fooled Again” (CSI: Miami)
‘ “Baba O’Riley” (CSI: NY)
‘ “My generation “
‘ “Won’t Get Fooled Again “
‘ “Who are you”

The Who

57
13. New Wave
Tijdens de jaren ’70 is er èèn band dat de basis zal leggen van de electronsche muziek:
Kraftwerk.

Kraftwerk

In 1970 zag Kraftwerk het daglicht. In eerste instantie concentreerde de groep zich meer
op avant-gardemuziek, later pas op elektronica en het maken van eigen, elektronische
instrumenten waaronder speciale drummachines waar de band patenten op heeft.

De doorbraak voor Kraftwerk kwam in 1974 met het album Autobahn, waarbij voor het
eerst gebruik werd gemaakt van de Minimoog, zeker in die tijd een extreem duur
apparaat. De 22 minuten durende, gelijknamige openingstrack belandde wereldwijd in
de hitparades en was een duidelijk teken dat synthesizers niet meer waren weg te den-
ken uit de muziek.

Ook in de daaropvolgende jaren bleven de bandleden experimenteren en op zoek gaan

naar de mogelijkheden die elektronische muziek bood en tijdens optredens werd er ook
geëxperimenteerd met computeranimaties.

‘ “Autobahn”
58
 Soft Cell

Kraftwerk heeft veel invloed gehad op Britse new wave-synthpopgroepen als Depeche
Mode.

New Wave is aanvankelijk een synoniem voor ‘punk’ ten tijde van keerpunt ’77.
Daar waar de term punk meer het uiterlijke en inhoudelijke aspect van de stroming
belichaamt, geeft de benaming new wave aan dat er sprake is van een nieuwe golf in de
geschiedenis van rock & roll, opgeworpen door een nieuwe generatie muzikanten.

59
New Wave blijkt echter al spoedig een begrip met de nodige speelruimte; als in de loop
der tijd van het originele elan van de punk niet veel meer over is en tevens op veel bands
het punklabel niet langer van toepassing is, blijft de new wave-vlag overeind staan.

De frisse, energieke en avontuurlijke aanpak vormt een duidelijk waarneembare karakte-

ristiek van vele muzikaal uiteenlopende bands, voor wie muziek maken in de eerste plaats
een expressiemiddel is, niet louter een manier om snel rijk en beroemd te worden.

Talking Heads

Belangrijkste groepen: The Police / Talking Heads / Joy Division / OMD / Simple
Minds / U2 / ....

The Cure

‘ “A Forest” (The Cure)

‘ “Roxanne” (The Police)
‘ “Master and servant” (Depeche Mode)
‘ “Temple of Love” (Sisters of Mercy)

60
14. New Pop
Begin jaren ‘80 is er, naast de new wave, ook een nieuw soort populaire muziek, de
new pop. Hierbij telt niet enkel de muziek, maar vooral de verpakking, het imago, het
concept.

Frankie Goes to Hollywood

Pop wordt nu iets zeer artificieels en zo moet het voor hen ook blijven.

De groep Frankie Goes to Hollywood is hiervan een vroeg, maar tegelijk “extreem”
voorbeeld. De band werd nl. letterlijk gecreëerd door een Amerikaanse muziekjourna-
list. Hij zette daarmee zijn visie in de verf, nl. dat popmuziek “berekend” en “commer-
cieel” is. Kunstmatig, zo je wil. En dat een popgroep kan “gemaakt” worden, zoals een
product.

Veel andere New Pop bands zijn wél organisch ontstaan. meer bepaald in het
extraverte Londense uitgangsleven. Groepen zoals Spandau Ballet, Culture Club, Du-
ran Duran, Adam and the Ants... zagen er het daglicht.

61
Kenmerken : veel synthesizers / teksten vol drama en romantiek / de look primeert
zeerovers, ideale schoonzonen, travestie... (het is het begin van MTV: de visuele
kenmerken worden steeds belangrijker / puur entertainment, zelfs belangrijker dan de
muziek op zich.

Spandau Ballet

Met andere woorden: het wordt de tijd van de videoclip. MTV en Super Channel beleven
hoogdagen. De muziek wordt steeds meer een commercieel product, dat in de eerste
plaats zo veel mogelijk geld moet opbrengen. Bands willen hun songs verbinden aan
films of tv commercials, puur in functie van centen.

62