หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑

การออมและการลงทุน

จุดประสงค์การเรียนรู้

• วิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการลงทุนและการออม
 การออม
การออม
หมายถึง รายได้ส่วนหนึ่งที่เหลือจากการใช้จ่าย โดยทั่วไปการออมจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อบุคคลมีรายได้มากกว่ารายจ่าย
ในระบบเศรษฐกิจ ยิ่งมีเงินออมมากเท่าใดก็จะสามารถนาไปใช้ลงทุนและนาไปใช้พัฒนาประเทศได้มากขึ้น

ใช้จ่าย ฝากไว้กับธนาคารพาณิชย์ ผลตอบแทน ดอกเบี้ย

เพื่อการบริโภค และสถาบันการเงิน
เงินปันผล
ซื้อหุ้นของธุรกิจต่างๆ ผลตอบแทน
และดอกเบี้ย
รายได้ของ
บุคคลต่างๆ ซื้อพันธบัตรรัฐบาล ผลตอบแทน ดอกเบี้ย

เงินออม ซื้อทรัพย์สินต่างๆ ผลตอบแทน กาไร

ของบุคคล
ผลตอบแทนคืนสู่ผู้ออมทรัพย์ในรูปแบบต่างๆ
 ความสาคัญของ
การออม
• ช่วยให้ครัวเรือนมีความมั่นคง เช่น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายฉุกเฉิน
ในครอบครัว เป็นต้น

• ช่วยให้ครัวเรือนมีรายได้มากขึ้น โดยนาเงินไป
ฝากธนาคารหรือสถาบันการเงิน ทาให้ได้รับ
ดอกเบี้ย หรือกาไร

• ช่วยยกระดับมาตรฐานการครองชีพให้สูงขึ้น
• ช่วยในการพัฒนา โดยอาจนาเงินออมไปซื้อบ้าน รถยนต์ เป็นต้น
เศรษฐกิจของ ซึ่งช่วยอานวยความสะดวกในชีวิต
ประเทศ เงินออม
จะถูกนาไปใช้ใน
การลงทุนของ • ช่วยลดปัญหาการพึ่งพาต่างประเทศ
ภาคธุรกิจการสร้าง การพยายามส่งเสริมการออมของคนไทย
โครงสร้างเศรษฐกิจ จะช่วยลดปัญหาการพึ่งพาเงินทุน
ขั้นพื้นฐาน จากต่างประเทศได้อีกทาง

รายได้ส่วนบุคคลที่ได้หักภาษีเงินได้
ส่วนบุคคลออกแล้วผู้มีรายได้สุทธิส่วน
บุคคลสูงย่อมมีโอกาสในการออมเงินสูง
กว่าผู้มีรายได้สุทธิส่วนบุคคลน้อย
ลักษณะนิสัยส่วนบุคคล นิสัยการใช้เงินที่แตกต่างกันมีผลต่อการออม คนที่ฟุ่มเฟือยจะมีเงินออมน้อยกว่าคนที่มัธยัสถ์
การคาดคะเนเหตุการณ์อนาคต
การเลือกที่จะเก็บออมหรือใช้จ่ายเงิน
จากสถานการณ์ทางเศรษฐกิจ
ว่ามีแนวโน้มจะขยายตัวมากหรือน้อย
ผลตอบแทนจากการออม
ถ้าผลตอบแทนที่ได้รับอยู่ในอัตราสูง
ก็จะเป็นแรงจูงใจให้มีการออมทรัพย์
เพิ่มมากขึ้น
เทคโนโลยีการให้บริการทางการเงิน
เช่น บริการเบิกถอนเงินอัตโนมัติ
บริการบัตรเครดิต ทาให้มีความ
คล่องตัวในการใช้เงินมากขึ้น
ทาให้การออมน้อยลง
ปัจจัยของ
การออมเงิน
ค่าของเงิน
ผู้ออมจะตัดสินใจทาการออมมากขึ้น
ภายหลังพิจารณาถึงอานาจ
ซื้อของเงินที่มีอยู่
ระบบสวัสดิการหลังเกษียณอายุ
ประเทศที่มีระบบสวัสดิการหลังเกษียณ
ดี ประชาชนจะมีเงินออมไว้ใช้ยามชรา
ไม่สูงนัก เพราะคาดว่าเงินล้านหนึ่งจะ
ได้จากรัฐ ประเทศที่สวัสดิการไม่ดี
ประชาชนจะเพิ่มการออม ในช่วง
วัยทางานมากขึ้น
 เป้าหมายของ
การออม

การออมเพื่อประโยชน์ระยะสั้น การออมเพื่อประโยชน์ระยะยาว

เพื่อการศึกษาของบุตรหลาน เพื่อใช้จ่ายในวัยชรา
 การบริหารจัดการ
เงินออมของภาคครัวเรือน

การกาหนดเป้าหมาย การจัดทารายรับ
ของการออมอย่างชัดเจน และรายจ่ายในแต่ละเดือน

การนาเงินออมแต่ละเดือน
ไปทาให้เกิดประโยชน์เพิ่มขึ้น
 หลักเกณฑ์ที่ควรพิจารณา
ในการออม
ความปลอดภัยของเงินออม

สภาพคล่องของเงินออม

ความสะดวก

อัตราผลตอบแทน

ภาษีที่ต้องเสีย

บริการอื่นๆ ที่ได้รับจากการออม
 ปัญหาการออม
ในสังคมไทย

ประชากรไทยส่วนใหญ่มีรายได้ต่า

ประชากรขาดความรู้ในเรื่องการออมและการลงทุน

สถาบันการเงินส่วนใหญ่กระจุกตัวอยู่ในตัวเมือง

ในสภาวะเศรษฐกิจตกต่า รัฐบาลมักดาเนินนโยบายอัตราดอกเบี้ยต่า

ประเทศไทยยังประสบปัญหาช่องว่างของการออม
 การลงทุน

การลงทุนในความหมายแคบ
หมายถึง
การนาเงินที่เก็บออมไปสร้าง
ผลตอบแทนให้งอกเงยมากกว่าเงินออม

การลงทุนในความหมายกว้าง
หมายถึง
การนาเงินไปลงทุนเพื่อผลิต
สินค้าและบริการต่างๆ
 ความสาคัญของ
การลงทุน
ทาให้ผู้ลงทุนได้รับผลตอบแทน
ในรูปแบบของดอกเบี้ยและเงินปันผลสูง
กว่าเงินออม

ช่วยให้ธุรกิจต่างๆ ขยายกิจการและดาเนินการผลิตได้มากขึ้น
ทาให้เกิดการจ้างงานมากขึ้น เศรษฐกิจโดยรวมของประเทศมีการขยายตัว

ช่วยให้รัฐบาลมีเงินทุนไปใช้ในการพัฒนาประเทศ
โดยการนาเงินงบประมาณที่ได้จากการจัดเก็บภาษี
ไปใช้ในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ ทางเศรษฐกิจ
 แหล่งที่มาของ
เงินลงทุน

การควบคุมค่าใช้จ่าย การประหยัดโดยไม่ใช้จ่าย
โดยการจัดทางบประมาณครัวเรือน ในสิ่งที่ไม่จาเป็น

การหารายได้พิเศษ
การออมโดยวิธีการบังคับ
เพื่อนาไปลงทุน
 ประเภท
การลงทุน

เป็นการลงทุนในการซื้อสินค้าหรือ
การลงทุนเพื่อการบริโภค ทรัพย์สินประเภทถาวร

การเป็นเจ้าของและดาเนินกิจการ
การลงทุนในธุรกิจ ด้วยตนเอง รับผิดชอบด้วยตนเอง
ผลตอบแทนคือกาไร

เป็นการลงทุนซื้อสินทรัพย์
การลงทุนในหลักทรัพย์ ในรูปหลักทรัพย์ต่าง ๆ

หากหลักทรัพย์ของบางธุรกิจ
ขาดทุน อาจมีหลักทรัพย์ของ
ธุรกิจอื่นที่ได้กาไร
ควรมีการลงทุนหลายประเภท
เพื่อลดความเสี่ยง
การได้รับผลประโยชน์
การซื้อหลักทรัพย์บางชนิด ด้านภาษีอันเนื่อง
สามารถนาไปลดหย่อนภาษีได้ มาจากการลงทุน
ภาษีที่ต้องชาระ
ควรมีการศึกษาเปรียบเทียบ
ข้อได้เปรียบเสียเปรียบของการ
ลงทุนแต่ละประเภท โดยพิจารณา
ภาษีที่ต้องชาระประกอบ หลักทรัพย์ที่ซื้อมาสามารถนาไปซื้อขาย
ในตลาดได้ง่ายและรวดเร็วมากน้อยเพียงใด
หลักเกณฑ์ที่ควรคานึง
ในการลงทุน
คานึงถึงโอกาสที่จะได้รับเงินต้นคืน
พร้อมทั้งผลตอบแทนที่คาดคะเนไว้
คานึงถึงความรู้ความสามารถของ
ความปลอดภัยของเงินลงทุน ผู้ลงทุน สภาพแวดล้อม และความ
เป็นไปได้ในทางเศรษฐกิจ
ความเหมาะสม
ลงทุนในหลักทรัพย์
เสถียรภาพของรายได้
ที่ให้รายได้สม่าเสมอ
ในระยะยาวมีความมั่นคง
การเปลี่ยนแปลงมูลค่า
การคาดคะเนถึงมูลค่าของ
สินทรัพย์ที่จะเพิ่มขึ้นหรือ
ความคล่องตัวในการซื้อขาย
ลดลงจากเงินที่ลงทุนไป
 ปัจจัยที่เป็นตัวกาหนด
การลงทุน
อัตราผลตอบแทนและความเสี่ยง ผูล้ งทุนหวังที่จะได้รับผลตอบแทนสูง และมีความเสี่ยงต่า

ค่าของเงิน ค่าของเงินหรืออานาจซื้อของเงินส่งผลต่อการลงทุนอย่างมาก

จานวนของทรัพย์สินที่จาหน่ายในตลาด มีผลต่อแรงจูงใจในการที่จะลงทุนเพิ่มขึ้น

การคาดคะเนเกี่ยวกับเหตุการณ์ต่างๆในอนาคต
หากคาดว่าเศรษฐกิจจะขยายตัว จะจาหน่ายสินค้าได้มาก กาไรจะเพิ่มขึ้น

ปัจจัยส่วนตัวของผูล้ งทุน เช่น

• อายุ
• นิสัยส่วนตัว
• สภาพครอบครัว
 การบริหารจัดการ
การลงทุนในครัวเรือน

การกาหนดวัตถุประสงค์ การจัดทาแนวทางการ
ของการลงทุนของครัวเรือน ลงทุนของครัวเรือน

วัตถุประสงค์ที่ชัดเจนจะทาให้สามารถเลือก เริ่มจากการจัดสรรเงินลงทุน
ลงทุนในหลักทรัพย์ต่างๆ ได้อย่างถูกต้อง ในหลักทรัพย์แต่ละประเภท

การวิเคราะห์และเลือก การประเมินผลการ
หลักทรัพย์ลงทุน ลงทุนของครัวเรือน

ทาให้รายได้เพิ่มขึ้น และช่วยลดความ การประเมินผลตลอดเวลา

เสี่ยงในการลงทุนด้วย จะช่วยลดความเสี่ยงของครัวเรือนลงได้
 ปัญหาของการลงทุน
ในประเทศไทย
ประชากรมีรายได้ต่า ประชากรขาดความรู้
• ส่วนใหญ่ใช้ไปในการบริโภค เงินออมมีน้อยทาให้เงินที่จะ • การลงทุนมีหลายรูปแบบ แต่ประชากรมักนาเงินไป
นาไปลงทุนมีน้อย ฝากธนาคาร ซึ่งได้รับผลตอบแทนต่า

การจาหน่ายพันธบัตรรัฐบาลในแต่ละรุ่นมีปริมาณเงินจากัด ความผันผวนของภาวะเศรษฐกิจ
• ทาให้ซื้อได้ยาก มีผู้ซื้อเฉพาะกลุ่มไม่ทั่วถึง • ภาวะเศรษฐกิจตกต่าทาให้ราคาหุ้นหรือหลักทรัพย์
ลดลง ส่งผลต่อการตัดสินใจในการลงทุน

การลงทุนเพื่อการเก็งกาไร ภาคชนบทมีการลงทุนน้อย
• ภาพลักษณ์ทั่วไปเห็นว่าเป็นเรื่องไม่น่าเข้าไปลงทุนเพราะ • ส่วนใหญ่มีรายได้ต่าและใช้จ่ายในการบริโภค
มีความเสี่ยง ประจาวัน
 ความสัมพันธ์ของ
การออมและการลงทุน
การเปรียบเทียบการออมกับการลงทุน
การออม การลงทุน
การสะสมเงินเพื่อให้พอกพูนไว้ใช้จ่ายในยาม
ฉุกเฉิน ยามชราหลังเกษียณจาการทางาน วัตถุประสงค์ การสะสมเงินให้เพิ่มพูนต่อเนื่องในระยะยาว

ฝากเงินกับธนาคารพาณิชย์ บริษัทเงินทุน ลงทุนในพันธบัตรรัฐบาล หุ้นกู้ กองทุนรวม

วิธีการสะสม
สหกรณ์ออมทรัพย์ กองทุนสารองเลี้ยงชีพ ทองคา อสังหาริมทรัพย์

ดอกเบี้ย ผลตอบแทน ดอกเบี้ย เงินสด กาไรหรือขาดทุน จากการลงทุน

ความเสี่ยงต่าเพราะเงินฝากธนาคารพาณิชย์ มีความเสี่ยงมากน้อยตามประเภทและลักษณะ
มีกองทุนประกันเงินฝากค้าประกัน ความเสี่ยง
ของหลักทรัพย์ที่ลงทุน

มีสภาพคล่องสูง ข้อได้เปรียบ ได้รับผลตอบแทนในระยะยาวสูงกว่า

ผลตอบแทนจากดอกเบี้ยเงินฝากต่า ข้อเสียเปรียบ มีโอกาสขาดทุนจากการลงทุนได้