Sole – podsumowanie

Materiał zawiera starter, w którym znajduje się wprowadzenie do tematyki lekcji.

Lekcja składa się z następujących sekcji:

tekstu głównego, zawierającego segmenty

„Budowa soli.”;
„Nazewnictwo soli.”;
„Dysocjacja elektrolityczna soli.”;
„Otrzymywanie soli - reakcja zobojętnienia.”;
„Otrzymywanie soli - reakcje tlenków z kwasami i zasadami”;
„Otrzymywanie soli - reakcja kwasów z metalami.”;
„Otrzymywanie trudno rozpuszczalnych soli - reakcja strącania.”;
„Otrzymywanie soli - reakcja tlenków metali z tlenkami niemetali.”;
„Zastosowanie soli.”;

ćwiczeń;
projektu badawczego;
testu.

Ponadto materiał obejmuje cztery ilustracje, 17 ilustracji interaktywnych oraz 10 ćwiczeń,

w tym dziewięć ćwiczeń interaktywnych, sprawdzających zdobyte wiadomości.
Sole – podsumowanie

Sole w większości są substancjami jonowymi, których kryształy zawierają naprzemiennie

ułożone kationy metalu i aniony reszty kwasowej. W przypadku rozpuszczalnych
w wodzie soli, podczas rozpuszczania jony są uwalnianie do roztworu i dzięki ich
obecności wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny. Sole zawierają fragmenty
pochodzące zarówno od wodorotlenków, jak i od kwasów. Do otrzymania soli nie są jednak
konieczne kwas i wodorotlenek, bowiem sole można uzyskać w przemianach, w których
biorą udział, np. metal lub tlenek metalu i kwas albo tlenek niemetalu i wodorotlenek.

1. Budowa soli
Sole zbudowane są z kationów metali (lub kationu amonu) i anionów reszt kwasowych. Ich
wzór ogólny to:

MemRn
gdzie:
Me – symbol metalu, którego kation wchodzi w skład soli;
R – symbol reszty kwasowej, której anion współuczestniczy w tworzeniu soli;
n, m – indeksy stechiometryczne ustalone na podstawie wartościowości metalu i reszty
kwasowej.

Wzory sumaryczne przykładowych soli

Wzór sumaryczny soli składającej się z wskazanych Rodzaj Rodzaj
jonów kationu anionu

NaCl Na+ Cl−

CaCl2 Ca2+ Cl−

Na2 SO4 Na+ SO2−

4
 Wzór sumaryczny soli składającej się z wskazanych Rodzaj Rodzaj
jonów kationu anionu

CaSO 4 Ca 2+ SO 2−
4

Al 2 (SO 4 ) 3 Al
3+
SO 2−
4

Na 3 PO 4 Na + PO 3−
4

Ca 3 (PO 4 ) 2 Ca 2+ PO 3−
4

AlPO 4 Al
3+
PO 3−
4

2. Nazewnictwo soli
Nazwy soli składają się z dwóch członów: pierwszy odnosi się do rodzaju reszty kwasowej,
a drugi do metalu. Człon pochodzący od reszty kwasowej przyjmuje końcówkę -an (w
przypadku soli kwasów tlenowych) lub -ek (dla soli kwasów beztlenowych).

Nazewnictwo anionów pochodzących od kwasów tlenowych i beztlenowych

Wzór Jon
Rodzaj Nazwa anionu
sumaryczny Nazwa kwasu reszty
kwasu tworzącego sól
kwasu kwasowej

kwas kwas
H 2 SO 4 SO 2− anion siarczanowy(VI)
tlenowy siarkowy(VI) 4

kwas
H 2 SO 3 SO 2− anion siarczanowy(IV)
siarkowy(IV) 3

H 2 CO 3 kwas węglowy CO 2−
3
anion węglanowy
 Wzór Jon
Rodzaj Nazwa anionu
sumaryczny Nazwa kwasu reszty
kwasu tworzącego sól
kwasu kwasowej

HNO 3 NO −
3

kwas
anion azotanowy(V)
azotowy(V)

kwas
H 3 PO 4 PO 3− anion fosforanowy(V)
fosforowy(V) 4

kwas
HCl Cl − anion chlorkowy
kwas chlorowodorowy
beztlenowy kwas
H2 S S 2- anion siarczkowy
siarkowodorowy

3. Dysocjacja elektrolityczna soli

Rozpuszczalne w wodzie sole są elektrolitami, ich wodne roztwory przewodzą prąd
elektryczny. Pod wpływem wody rozpadają się na jony, z których są zbudowane, czyli na
kationy metali i aniony reszt kwasowych.

Równania reakcji opisujących proces dysocjacji przykładowych soli

Wzór
Nazwa soli sumaryczny Dysocjacja soli
soli

H2 O
−
chlorek sodu
− NaCl NaCl → Na + + Cl
kation sodu anion chlorkowy
 Wzór
Nazwa soli sumaryczny Dysocjacja soli
soli

H2 O
−
−
KNO 3 → K+ + NO 3
kation potasu
anion azotanowy(V)

azotan(V)
KNO 3
potasu

siarczan(VI) H2 O
2+ 2−
− CuSO 4 CuSO 4 → Cu + SO 4
miedzi(II) kation miedzi(II) anion siarczanowy(VI)

fosforan(V) H2 O
3−
− K 3 PO 4 K 3 PO 4 → 3K + + PO 4
potasu kation potasu
anion fosforanowy(V)

azotan(V)
−
H2 O
Pb(NO 3 ) 2 → Pb 2+ + 2NO 3
−
Pb(NO 3 ) 2
ołowiu(II) kation oł owiu(II)
anion azotanowy(V)

siarczan(VI)
−
H2 O
Fe 2 (SO 4 ) 3 → 2Fe 3+ + 3SO 4
2−
Fe 2 (SO 4 ) 3
żelaza(III) kation ż elaza(II)
anion siarczanowy(VI)

4. Otrzymywanie soli – reakcja zobojętniania

Pomiędzy kwasem a zasadą zachodzi reakcja zobojętniania. Jej istotą jest reakcja anionów
wodorotlenkowych z kationami hydroniowymi, w wyniku której powstają obojętne
cząsteczki wody. Skrócony zapis jonowy tej przemiany jest następujący:

OH − + H 3 O + → 2H 2 O
Poniższe przykłady ilustrują reakcję zobojętniania:

Reakcja wodorotlenku sodu i kwasu chlorowodorowego

NaOH + HCl (aq) → NaCl + H 2 O

wodorotlenek sodu + kwas chlorowodorowy → chlorek sodu + woda

Reakcja wodorotlenku potasu i kwasu chlorowodorowego

KOH + HCl (aq) → KCl + H 2 O

wodorotlenek potasu + kwas chlorowodorowy → chlorek potasu + woda

Reakcja wodorotlenku wapnia i kwasu chlorowodorowego

Ca(OH) 2 + 2 HCl (aq) → CaCl 2 + 2 H 2 O

wodorotlenek wapnia + kwas chlorowodorowy → chlorek wapnia + woda

Reakcja wodorotlenku rubidu i kwasu siarkowego(VI)

2 RbOH + H 2 SO 4 → Rb 2 SO 4 + 2H 2 O

wodorotlenek rubidu + kwas siarkowy(VI) → siarczan(VI) rubidu + woda

Reakcja wodorotlenku baru i kwasu azotowego(V)

Ba(OH) 2 + 2HNO 3 → Ba(NO 3 ) 2 + 2H 2 O

wodorotlenek baru + kwas azotowy(V) → azotan(V) baru + woda

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W wyniku reakcji zobojętniania powstają sól i woda.

5. Otrzymywanie soli – reakcje tlenków z kwasami

i zasadami
Tlenki metali reagują z kwasami, a niektóre tlenki niemetali reagują z zasadami. W wyniku tej
reakcji powstają sól i woda.

Przykłady reakcji tlenków metali z kwasami:

Reakcja tlenku wapnia i kwasu chlorowodorowego

 CaO +2 HCl (aq) → CaCl 2 + H 2 O

tlenek wapnia + kwas chlorowodorowy → chlorek wapnia + woda

Reakcja tlenku wapnia i kwasu azotowego(V)

CaO + 2 HNO 3 → Ca(NO 3 ) 2 + H 2 O

tlenek wapnia + kwas azotowy(V) → azotan(V) wapnia + woda

Reakcja tlenku magnezu i kwasu azotowego(V)

MgO +2 HNO 3 → Mg(NO 3 ) 2 + H 2 O

tlenek magnezu + kwas azotowy(V)→ azotan(V) magnezu + woda

Reakcja tlenku miedzi(II) i kwasu siarkowego(VI)

CuO + H 2 SO 4 → CuSO 4 + H 2 O

tlenek miedzi(II) + kwas siarkowy(VI) → siarczan(VI) miedzi(II) + woda

Reakcja tlenku żelaza(III) i kwasu siarkowego(VI)

Fe 2 O 3 + 3 H 2 SO 4 → Fe 2 (SO 4 ) 3 + 3 H 2 O

tlenek żelaza(III) + kwas siarkowy(VI) → siarczan(VI) żelaza(III ) + woda

Reakcja tlenku litu i kwasu chlorowodorowego

Li 2 O +2 HCl (aq) →2 LiCl + H 2 O

tlenek litu + kwas chlorowodorowy → chlorek litu + woda

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przykłady reakcji tlenków niemetali z zasadami:

Reakcja tlenku węgla(IV) i wodorotlenku wapnia

CO 2 + Ca(OH) 2 → CaCO 3 ↓ +H2 O

tlenek węgla(IV) + wodorotlenek wapnia → węglan wapnia + woda
 Reakcja tlenku siarki(IV) i wodorotlenku potasu

SO 3 + Ba(OH) 2 → BaSO 4

⏐
SO 2 + 2 KOH → K 2 SO 3 + H 2 O

tlenek siarki(IV) + wodorotlenek potasu → siarczan(IV) potasu + woda

Reakcja tlenku siarki(VI) i wodorotlenku baru

↓ +H2 O
tlenek siarki(VI) + wodorotlenek baru → siarczan(VI) baru + woda

Reakcja tlenku fosforu(V) i wodorotlenku potasu

P 4 O 10 +12 KOH → 4 K 3 PO 4 + 6 H 2 O

tlenek fosforu(V) + wodorotlenek potasu → fosforan(V) potasu + woda

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

6. Otrzymywanie soli – reakcja kwasów z metalami

Niektóre metale reagują z kwasami, a w wyniku tej przemiany powstają sól i wodór. Na
podstawie szeregu aktywności metali można przewidzieć, które metale będą wchodziły
w reakcję z kwasami, wypierając z nich wodór.

Źródło: epodreczniki.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.

Przykłady reakcji metali z kwasami:

z kwasem chlorowodorowym:

Reakcja kwasu chlorowodorowego z magnezem

Mg +2 HCl (aq) → MgCl 2 + H 2 ↑

 magnez + kwas chlorowodorowy → chlorek magnezu + wodór

Reakcja kwasu chlorowodorowego z cynkiem

Zn + 2 HCl (aq) → ZnCl 2 + H 2 ↑

cynk + kwas chlorowodorowy → chlorek cynku + wodór

Reakcja kwasu chlorowodorowego z żelazem

Fe + 2 HCl (aq) → FeCl 2 + H 2 ↑

żelazo + kwas chlorowodorowy → chlorek żelaza(II) + wodór

Reakcja kwasu chlorowodorowego z sodem

2 Na +2 HCl (aq) →2 NaCl + H 2 ↑

sód + kwas chlorowodorowy → chlorek sodu + wodór

Reakcja kwasu chlorowodorowego z glinem

2 Al +6 HCl (aq) →2 AlCl 3 + 3 H 2 ↑

glin + kwas chlorowodorowy → chlorek glinu + wodór

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

z kwasem siarkowym(VI):

Reakcja kwasu siarkowego(VI) z magnezem

Mg + H 2 SO 4 → MgSO 4 + H 2 ↑

magnez + kwas siarkowy(VI) → siarczan(VI) magnezu + wodór

Reakcja kwasu siarkowego(VI) z cynkiem

Zn + H 2 SO 4 → ZnSO 4 + H 2 ↑

cynk + kwas siarkowy(VI) → siarczan(VI) cynku + wodór

Reakcja kwasu siarkowego(VI) z żelazem

 Fe + H 2 SO 4 → FeSO 4 + H 2 ↑

żelazo + kwas siarkowy(VI) → siarczan(VI) żelaza(II) + wodór

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

7. Otrzymywanie trudno rozpuszczalnych soli –

reakcja strącania
Reakcja strąceniowa to reakcja chemiczna zachodząca w roztworze wodnym pomiędzy
jonami pochodzącymi od zmieszanych ze sobą substancji. Prowadzi do powstania trudno
rozpuszczalnego związku, który wytrąca się z roztworu w postaci osadu.

Tablice rozpuszczalności pozwalają przewidzieć, czy po zmieszaniu dwóch roztworów

substancji jonowych, obecne w powstałej mieszaninie jony utworzą trudno rozpuszczalny
związek, czy też nie.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przykłady reakcji strącania, w których powstają sole:

Reakcja azotanu(V) srebra z chlorkiem sodu

Zapis cząsteczkowy:
 Zapis jonowy pełny:

Zapis jonowy skrócony:

Reakcja siarczanu(

Zapis cząsteczkowy:

Zapis jonowy pełny:

2 Na+ + SO2−
Zapis jonowy skrócony:

Zapis cząsteczkowy:

Zapis jonowy pełny:

Zapis jonowy skrócony:

AgNO3 + NaCl → AgCl ↓ + NaNO3

Ca2+ + SO2−
4 → CaSO4 ↓
Reakcja chlorku baru z siarczanem(VI) sodu

⏐
Ag+ + NO−3 + Na+ + Cl− → AgCl ↓ +Na+ + NO−3

Ag+ + Cl− → AgCl ↓

VI) sodu z chlorkiem wapnia

Na2 SO4 + CaCl2 →CaSO4 ↓ + 2 NaCl

2+ −
4 + Ca +2 Cl → CaSO4 ↓+2 Na +2 Cl
+ −

BaCl2 + Na2 SO4 → BaSO4 ↓+2 NaCl

Ba2+ + 2 Cl− + 2 Na+ + SO2− −

4 → BaSO4 ↓ +2 Cl + 2 Na

Ba2+ + SO2−
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

8. Otrzymywanie soli – reakcja tlenków metali

z tlenkami niemetali
4 → BaSO4 ↓
+

Sole można również otrzymać w wyniku reakcji tlenków metali z tlenkami niemetali.
Aby wyznaczyć wzór soli, należy pamiętać, od jakiego kwasu pochodzi dany tlenek
niemetalu. Na przykład tlenek węgla(IV), o wzorze CO 2 , pochodzi od kwasu węglowego
o wzorze H 2 CO 3 . Tlenek węgla(IV) będzie zatem tworzył sole, w których resztę kwasową
stanowią jony CO 2−
3
.

Reakcja tlenku wapnia z tlenkiem węgla(IV)

CaO + CO 2 → CaCO 3 ↓

tlenek wapnia + tlenek węgla(IV) → węglan wapnia

Reakcja tlenku sodu z tlenkiem siarki(VI)

Na 2 O + SO 3 → Na 2 SO 4

tlenek sodu + tlenek siarki(VI) → siarczan(VI) sodu

Reakcja tlenku baru z tlenkiem fosforu(V)

6 BaO + P 4 O 10 → 2Ba 3 (PO 4 ) 2 ↓

tlenek baru + tlenek fosforu(V) → fosforan(V) baru

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

9. Zastosowanie soli
Przeanalizuj poniższe galerie zdjęć, aby poznać zastosowania wybranych soli.

Zastosowania węglanów
 1

Węglan magnezu, MgCO 3 , jest wykorzystywany w medycynie jako jeden

z suplementów diety uzupełniających poziom magnezu w organizmie, składnik leków
zobojętniających kwas solny w soku żołądkowym. Wchodzi także w skład tzw. magnezji
białej używanej przez wspinaczy do pochłaniania potu i zwiększenia tarcia podczas
wspinania się na skały.

Źródło: Gu fe, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

1
 Węglan sodu, <math">Na2CO3, jest składnikiem proszków do prania jako substancja
zmiękczająca wodę.
Źródło: habelfrank, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Wodorowęglan sodu, NaHCO 3 , jest głównym składnikiem sody oczyszczonej. Znajduje

się także w proszku do pieczenia. Używa się go również do produkcji proszków do
prania, w których stanowi środek zmiękczający wodę. W przemyśle spożywczym jest
wykorzystywany jako substancja regulująca pH produktów spożywczych. Wraz
z kwasem cytrynowym odpowiada za pienienie się tabletek musujących.
Źródło: NatureFriend, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.
 1

Węglan wapnia, CaCO 3 , ma zastosowanie w budownictwie, przemyśle spożywczym,

medycynie.
Źródło: Pexels, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Zastosowania azotanów(V)

1
 Azotan(V) potasu (KNO 3 ), azotan(V) sodu (NaNO 3 ) i azotan(V) amonu
(NH 4 NO 3 ) są wykorzystywane do produkcji nawozów sztucznych jako źródło azotu,
niezbędnego do prawidłowego rozwoju roślin.
Źródło: KuxmannLandmaschinen, dostępny w internecie: h ps://pl.wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Moczenie mięsa w roztworze azotanu(V) potasu, KNO 3 , jest sposobem na tzw.

utrwalanie mięsa (zapobiega psuciu i pozwala utrzymać jego naturalną barwę). Proces
ten nazywa się peklowaniem.
Źródło: Jeff Siepman, dostępny w internecie: www.pexels.com, domena publiczna.
 1

Azotan(V) srebra, AgNO 3 , jest substancją czynną w lekach wspomagających gojenie się
uszkodzeń skóry i leczenie niektórych wirusowych zmian skórnych. Ponadto
wykorzystuje się go do produkcji luster.
Źródło: dostępny w internecie: www.pexels.com, domena publiczna.

1
 Azotan(V) potasu i azotan(V) sodu, KNO 3 i NaNO 3 , są stosowane do produkcji
materiałów wybuchowych, w tym fajerwerków.
Źródło: Rakicevic Nenad, dostępny w internecie: www.piqsels.com, domena publiczna.

Zastosowania siarczanów(VI)

Uwodniony siarczan(VI) wapnia o wzorze 2 CaSO 4 ⋅ H 2 O (gips palony) do tworzenia

zaprawy gipsowej, wykorzystywanej m.in. do przygotowywania opatrunków
usztywniających złamane kości oraz do produkcji ceramiki.
Źródło: co onbro, dostępny w internecie: www.pexels.com, domena publiczna.
 1

Siarczan(VI) magnezu, MgSO 4 , jest głównym składnikiem tzw. soli gorzkiej, stosowanej
w medycynie jako środek przeczyszczający.
Źródło: Erik1980, (zmodyfikowana kolorystycznie), licencja: CC BY-SA 3.0.

Siarczan(VI) miedzi(II), CuSO 4 , używany jest jako środek grzybobójczy do impregnacji

drewna.
Źródło: Vermont Timber Works Inc., h p://www.vermon mberworks.com/home/framing/tools/index.html, licencja: CC BY-
SA 3.0.

Zastosowania fosforanów

Fosforan(V) wapnia (Ca 3 (PO 4 ) 2 ) i fosforan(V) sodu (Na 3 PO 4 ) są surowcami do

produkcji nawozów sztucznych (stanowią źródło fosforu niezbędnego do wzrostu
korzeni i pędów).
Źródło: Greta Hoffman, dostępny w internecie: www.pexels.com, domena publiczna.
 1

Fosforan(V) sodu, Na 3 PO 4 , jest wykorzystywany do produkcji środków zmiękczających

wodę.
Źródło: Kropekk_pl, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Zastosowania chlorków

1
 Chlorek potasu, KCl
, jest składnikiem nawozów sztucznych - obecność potasu
przyspiesza wzrost roślin.
Źródło: bobitexshop, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Sól fizjologiczna to wodny roztwór chlorku sodu ( NaCl

) o stężeniu od do 0,85 0,9%
.
Używa się go między innymi do przemywania ran i błon śluzowych oraz do wlewów
dożylnych w celu uzupełnienia elektrolitów lub podania leku.
Źródło: co onbro, dostępny w internecie: www.pexels.com, domena publiczna.
 1

Chlorek sodu, NaCl, jest głównym składnikiem soli kamiennej. Sól ta przede wszystkim
jest używana do celów spożywczych (jako sól kuchenna). Posypuje się nią także ulice
zimą (obecność dowolnej soli opóźnia tworzenie się lodu i powoduje, że woda krzepnie
w temperaturze niższej niż czysta woda, ale ze względu na cenę i trwałość używa się do
tego celu chlorku sodu).
Źródło: dostępny w internecie: www.pixy.com, domena publiczna.

1
 Chlorek sodu (NaCl), chlorek potasu
(KCl) i chlorek magnezu (MgCl 2 ) są składnikami soli do kąpieli.
Źródło: omamelS, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Ćwiczenia
Pokaż ćwiczenia: 輸醙難
Ćwiczenie 1 輸

Dopasuj nazwę soli do jej wzoru sumarycznego.

K2 S siarczek potasu

Ca 3 (PO 4 ) 2 jodek potasu

NaCl chlorek sodu

Mg(NO 3 ) 2 fosforan(V) wapnia

KI azotan(V) magnezu
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 2 輸

W których z poniższych soli występuje metal, który przyjmuje wartościowość równą II? Wskaż
prawidłowe odpowiedzi.

 CuS

 Li 2 S

 Cr 2 (SO 4 ) 3

 AlCl 3

 KI

 Ba(NO 3 ) 2

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 3 醙

Dopasuj wzory produktów dysocjacji jonowej do odpowiedniej soli.

Wzór soli Wzór ka onu Wzór anionu

ZnSO 4

Na 3 PO 4

FeCl 3

K 2 CO 3

+ 3+ 2− 2− 2− 2+ 3− + 3+ 2+
K K SO 4 CO 3 PO 4 Na PO 4 Fe Fe Zn

SO −
4
Na + Cl − Zn +

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 4 醙

Poniżej przedstawiono niedokończone równania reakcji tlenków metali z tlenkami niemetali.

Dopasuj produkt reakcji do każdego równania.

N 2 O 5 + CaO →

SO 3 + K 2 O →

CO 2 + MgO →

P 4 O 10 + 6 Na 2 O → 4

MgCO 3 Ca(NO 3 ) 2 MgSO 4 Na 2 HPO 4 Na 3 PO 4 Ca(NO 2 ) 2 K 2 SO 4

K 2 SO 3
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 5 醙

Dobierz brakujące elementy (reagenty oraz współczynniki stechiometryczne) w poniższych

równaniach reakcji tlenków metali z tlenkami niemetali.

K 2 O+ → 2KNO 2

CaO + CO 2 →

P 4 O 10 + MgO → 2Mg 3 (PO 4 ) 2

+BaO → BaSO 4

CaCO 3 3 CO SO 3 2 KNO 3 N2 O5 N2 O3 SO 2
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 6 醙

Poniżej przedstawiono schemat pewnej reakcji chemicznej.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Podczas przeprowadzania doświadczenia zaobserwowano intensywnie wydzielające się
pęcherzyki bezbarwnego gazu. Który z poniższych gazów wydziela się w wyniku tej reakcji
chemicznej?

 tlen

 chlor

 tlenek węgla(IV)

 wodór

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 7 難

Poniżej przedstawiono schemat pewnej reakcji chemicznej, w wyniku której powstaje trudno
rozpuszczalna substancja o białej barwie.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Zapisz równanie reakcji zachodzącej w przebiegu powyższego doświadczenia.

Równanie reakcji zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je

w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 8 難
Complete the reac on equa on below.

zinc oxide + sulfuric acid →

zinc chloride + hydrogen zinc sulfate + water + carbon dioxide
zinc sulfate + water
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
 Ćwiczenie 9 難

What ions are present in sodium carbonate? Select the correct ions.

CO2−
3  NO−3  K+ 
2−
SO4  H+  OH− 
Na+  NH+4  HCO−3 
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Projekt badawczy
Twoim zadaniem będzie realizacja projektu badawczego, który możesz przeprowadzić
samodzielnie lub w grupie. W tym celu ustal dokładny harmonogram eksperymentu, który
pozwoli Ci na zweryfikowanie postawionej hipotezy. Zgromadź potrzebne materiały i sprzęt.
Wyniki przedstaw w postaci dowolnej metody prezentacji – może być to krótki film,
infografika, artykuł, plakat czy prezentacja multimedialna. Na samym końcu opisz, czego
nowego dowiedziałaś/łeś się podczas doświadczenia.

Poszukiwanie soli w najbliższym otoczeniu

Tytuł projektu Poszukiwanie soli w najbliższym otoczeniu

Czy w moim domu na co dzień często spotykam

Temat projektu
się z solami?

W wielu środkach spożywczych, suplementach

diety, artykułach gospodarstwa domowego
znajdują się sole.
lub
Badana hipoteza Sole występują tylko w środowisku naturalnym,
mam z nimi rzadki kontakt.
lub
Jedyną solą, jaką wykorzystuję na co dzień jest
chlorek sodu zawarty w soli kuchennej.

etykiety środków spożywczych, suplementów

diety, artykułów stosowanych w gospodarstwie
Materiały źródłowe
domowym, encyklopedie, tablice chemiczne,
Internet
 Zapoznać się z etykietami środków spożywczych,
suplementów diety, artykułów stosowanych
w gospodarstwie domowym.

Co dokładnie mam Wypisać nazwy substancji, które mogą być solami

zamiar zrobić, by (np. dlatego, że jeden człon nazwy zawiera nazwę
sprawdzić, czy hipoteza metalu, a drugi człon ma końcówkę –an).
jest prawdziwa? Sprawdzić w literaturze, czy rzeczywiście dana
substancja należy do soli.

Ocenić, czy sole znajdują się w wielu, czy też tylko

w nielicznych badanych artykułach.

Uczeń Co trzeba przygotować,

Porównać otrzymane wyniki z postawioną
by zweryfikować
hipotezą.
hipotezę?

Co będę obserwować
Analiza informacji zawartych na etykietach
(mierzyć)?

Czas trwania Kilka godzin – kilka dni

Przygotowanie prezentacji w postaci plakatu lub

Wyniki
innej formie

Wniosek Zgodny z otrzymanymi wynikami

Czego się nauczyłam/em

podczas tego projektu?

Test sprawdzający

Test

Poziom trudności: Limit czasu:

łatwy 3 min
 Twój ostatni wynik:

-
Uruchom

Bibliografia
Kulawik J., Kulawik T., Litwin M., Podręcznik do chemii dla klasy ósmej szkoły podstawowej,
Warszawa 2020.

Łasiński D., Sporny Ł., Strutyńska D., Wróblewski P., Podręcznik dla klasy ósmej szkoły
podstawowej, Mac Edukacja 2020.

Notatnik

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.