1

Βασική Άλγεβρα

Ομάδα 3

Υποδείξεις-απαντήσεις

1. Έστω f ( x), g ( x)  5 [ x], f ( x)  x4  3x2  2, g ( x)  x5  2x3  x 2  2 . Θεωρούμε το σύνολο

  {a( x) f ( x)  b( x) g ( x) a( x), b( x) 
a. Δείξτε ότι το  είναι ιδεώδες του
b. Υπολογίστε ένα h( x) 
c. Δείξτε ότι ο δακτύλιος
d. Υπολογίστε ένα s( x) 
e. Δείξτε ότι το στοιχείο x 4  x  I 
5 [ x]} .
5 [ x] .
5 [ x] τέτοιο ώστε   h( x) . Πόσα τέτοια h( x ) υπάρχουν;
5 [ x] I είναι σώμα και έχει 25 στοιχεία.
5 [ x] με deg s ( x)  2 και x 6  I  s( x)  I .
5 [ x ] I είναι μη μηδενικό και βρείτε το αντίστροφό του.

a. Ρουτίνα με βάση τον ορισμό ιδεώδους.

b. Έστω h( x)  μκδ( f ( x), g ( x)). Επειδή h( x) f ( x) και f ( x) g ( x) , έχουμε h( x) a( x) f ( x)  b( x) g ( x) για

κάθε a( x), b( x)  5 [ x] . Άρα I  (h( x)).

Υπάρχουν c( x), d ( x)  5 [ x] με h( x)  c( x) f ( x)  d ( x) g ( x) . Συνεπώς h( x )  I και άρα h( x)  I .

Επομένως h( x)  I .

Με τη βοήθεια του Ευκλείδειου αλγορίθμου βρίσκουμε (κάντε τις πράξεις) h( x)  μκδ( f ( x), g ( x))  x 2  2.

Έστω h1 ( x)  5 [ x] . Τότε h( x)  h1 ( x) αν και μόνο αν h( x) h1 ( x) και h1 ( x) h( x) . Επειδή h( x)  0 και

5 σώμα, παίρνουμε ισοδύναμα h1 ( x)  ch( x) για κάποιο μη μηδενικό c  5 . Συνεπώς η ζητούμενη

απάντηση είναι 4.

c. Εύκολα επαληθεύεται ότι το h( x)  x 2  2 δεν έχει ρίζα στο 5 . Επειδή ο βαθμός του είναι 2, έπεται ότι
είναι ανάγωγο στο 5 [ x]. Άρα ο δακτύλιος 5 [ x] I είναι σώμα. Για το υπόλοιπο ερώτημα, βλ. πχ τη λύση
της άσκησης 5.22 .

d. Αν s ( x ) είναι το υπόλοιπο της διαίρεσης του x 6 με το h( x ) στο p [ x ] , τότε x 6  I  s ( x)  I (γιατί;).

Με πράξεις βρίσκουμε s ( x )  2.

e. Βλ. τη λύση άσκησης 5.22.

 a b  
2. Έστω p πρώτος, R o δακτύλιος [ x] x 2 και S το σύνολο 
p   M 2 ( p ) a, b  p .
 0 a  
a. Δείξτε ότι το S είναι υποδακτύλιος του M 2 ( p ) αλλά όχι ιδεώδες του M 2 ( p ) .
 2

b. Δείξτε ότι οι δακτύλιοι R και S είναι ισόμορφοι. Yπόδειξη: Θεωρήστε την απεικόνιση
 a0 a1 
M 2 ( p )  S , an x n  ...  a1 x  a0  .
 0 a0 
c. Πόσα στοιχεία του R είναι αντιστρέψιμα;

a. Ρουτίνα με βάση τον ορισμό υποδακτυλίου. Για το ότι το σύνολο S δεν είναι ιδεώδες του M 2 ( p ),
1 0 1 1 1 1
παρατηρούμε ότι, για παράδειγμα, αν A     S και B    M2( p ) έχουμε AB     S.
0 1 1 1 1 1

b. Δείξτε ότι η απεικόνιση της υπόδειξης είναι ομομορφισμός δακτυλίων, επί και έχει πυρήνα το x 2 . Το
ζητούμενο έπεται από το πρώτο θεώρημα ισομορφισμών δακτυλίων.

a b a b
c. 1ος τρόπος. Τα αντιστρέψιμα στοιχεία του δακτυλίου S είναι τα    M 2 ( p ) με det    0,
0 a 0 a
a b
γιατί ο p είναι σώμα. Άρα είναι τα    M 2 ( p ) με a  0. Το πλήθος τους είναι ( p  1) p. Από το
0 a
ερώτημα b έπεται ότι το ζητούμενο πλήθος είναι ( p  1) p.

2ος τρόπος. Ξέρουμε ότι κάθε στοιχείο του p [ x] x 2 έχει μοναδική παράσταση της μορφής το

a1x  a0  x 2 , όπου a1, a0  p . Επίσης ξέρουμε ότι το a1x  a0  x 2 είναι αντιστρέψιμο στο

p [ x] x 2 αν και μόνο αν μκδ(a1x  a0 , x2 )  1 . Η τελευταία σχέση ισοδυναμεί με a0  0. Άρα το

ζητούμενο πλήθος είναι ( p  1) p.

3. Έστω m, n  0
με n m και έστω   n .
a. Δείξτε ότι η απεικόνιση  : m  n ,  ([k ]m )  k , είναι καλά ορισμένη.
b. Δείξτε ότι η  είναι ομομορφισμός δακτυλίων αν και μόνο αν  2   .
c. Βρείτε όλους τους ομομορφισμούς δακτυλίων 12  6 .

a. Έστω [k ]m  [l ]m και α  [a]n . Τότε kα  lα  k[a]n  l[a]n  [(k  l )a]n . Από [k ]m  [l ]m έχουμε m k  l
και επομένως n k  l . Τότε n (k  l )a , δηλαδή [(k  l )a]n  [0]n . Άρα kα  lα.

b. Εύκολα επαληθεύεται ότι  ([k ]m  [l ]m )   ([k ]m )   ([l ]m ) για κάθε [k ]m ,[l ]m  m .

Για τον πολλαπλασιασμό έχουμε τις ισοδυναμίες

 ([k ]m [l ]m )   ([k ]m ) ([l ]m ) για κάθε [k ]m ,[l ]m  m 

 ([kl ]m )   ([k ]m ) ([l ]m ) για κάθε [k ]m ,[l ]m  m 

 3

kl  kl για κάθε k , l      2.

c. Παρατηρούμε τα εξής.

 Αν  : 12  6 είναι ομομορφισμός δακτυλίων, τότε το    ([1]12 ) ικανοποιεί τη σχέση    2 .

Πράγματι,    ([1]12 )   ([1]12[1]12 )   ([1]12 ) ([1]12 )   2 .
 Aν   6 ικανοποιεί τη σχέση    2 , τότε θέτοντας  : 12  6 ,  ([k ]12 )  k έχουμε έναν
ομομορφισμό δακτυλίων. Αυτό έπεται από τα προηγούμενα ερωτήματα.

Από τα παραπάνω έπεται ότι υπάρχει 1-1 και επί αντιστοιχία μεταξύ του συνόλου {  6  2   } και
του συνόλου των ομομορφισμών δακτυλίων 12  6 .

Εύκολα επαληθεύεται ότι {  6  2  }  {[0]6 ,[1]6 ,[3]6 ,[4]6} . Συνεπώς οι ομομορφισμοί δακτυλίων
12  6 είναι τέσσερις, οι εξής

[k ]12 [0]6 ,
[k ]12 k[1]6 ,
[k ]12 k[3]6 ,
[k ]12 k[4]6 .

4. Έστω  :R  S επιμορφισμός δακτυλίων. Δείξτε τα εξής.

a. Αν  είναι ιδεώδες του R , τότε το  ( ) είναι ιδεώδες του S.
b. Αν J είναι ιδεώδες του S , τότε το  1 ( J )  {r  R  (r )  J } είναι ιδεώδες του R .
c. Έστω ότι οι R, S είναι μεταθετικοί με μοναδιαία στοιχεία. Αν κάθε ιδεώδες του R είναι κύριο,
τότε κάθε ιδεώδες του S είναι κύριο.
d. Κάθε ιδεώδες του n είναι κύριο.

a. Επειδή το I είναι ιδεώδες του R , είναι μη κενό υποσύνολο του R και άρα το  ( ) είναι μη κενό
υποσύνολο του S. Έστω a, b  φ( I ) και s  S. Τότε υπάρχουν c, d  I και r  R με
a  φ(c), b  φ(d ), s  φ(r ) (η τελευταία σχέση επειδή η φ είναι επί). Επειδή το I είναι ιδεώδες του R
έχουμε c  d  I , rc  I και cr  I . Συνεπώς

 a  b  φ(c)  φ(d )  φ(c  d )  φ( Ι ) ,

 sa  φ(r )φ(c)  φ(rc)  φ( I ) και
 as  φ(c)φ(r )  φ(cr )  φ( I ) .

Άρα το φ( I ) είναι ιδεώδες του S.

b. Έχουμε  1 ( J )   αφού 0 R   1 ( J ) καθώς  (0 R )  0S  J . Έστω a, b  φ1 ( J ) και r  R. Τότε

φ(a) ,φ(b)  J . Επειδή το J είναι ιδεώδες του S έχουμε φ(a )  φ(b)  J , φ(r )φ(a)  J και φ(a )φ(r )  J .
Συνεπώς
 4

 φ(a  b)  φ(a)  φ(b)  J  a  b  φ1 ( J ) ,

 φ(ra)  φ(r )φ(a)  J  ra  φ1 ( J ) και
 φ(ar )  φ(a)φ(r )  J  ar  φ1 ( J ) .

Άρα το φ1 ( J ) είναι ιδεώδες του R. [Σημ. Στο ερώτημα b δεν χρειάστηκε η υπόθεση ότι η φ είναι επί].

c. Έστω J ιδεώδες του S. Τότε το φ1 ( J ) είναι ιδεώδες του R σύμφωνα με το b. Από την υπόθεση, είναι
κύριο, δηλαδή φ1 ( J )  a  {ra  R r  R} για κάποιο a  R. Τότε

J  φ(φ1 ( J ))  {φ(ra)  S r  R}  {φ(r )φ(a)  S r  R} .

Επειδή η φ είναι επί, {φ(r )φ(a)  S r  R}  {sφ(a)  S s  S} . Άρα J  {sφ(a)  S s  S} που είναι κύριο
ιδεώδες του S. [Σημ. Από την άσκηση 5.3 ξέρουμε ότι αν  :R  S είναι επιμορφισμός δακτυλίων και R μεταθετικός με
μοναδιαίο στοιχείο, τότε ο S είναι μεταθετικός με μοναδιαίο στοιχείο. Συνεπώς η υπόθεση περί του S στο ερώτημα c θα
μπορούσε να παραληφθεί.]

d. Ξέρουμε ότι κάθε ιδεώδες του είναι κύριο. Το ζητούμενο έπεται από το προηγούμενο ερώτημα για
τον επιμορφισμό δακτυλίων  n, a [a].