Tarih 9 Soru Bankası

TARİH VE TARİH YAZICILIĞI
KAZANIMLARI
9.1.1. Bir araştırma alanı ve bilim dalı olarak tarihin
konusu, kapsamı ve diğer bilim dallarıyla ilişkisini
açıklar
9.1.2. Tarihî vaka (olay) ve vakıayı (olgu) ayırt eder.
9.1.3. Tarih yazıcılığının insanlığın yeryüzü serüvenini

anlamlandırmadaki önemini açıklar.
9.1.4. Tarihî bilginin tarihçiler tarafından nasıl meydana

getirildiğini kavrar.
9.1.5. Tarihî bir konu hakkında farklı bakış açılarına sahip

araştırmacıların yorumlarını karşılaştırır.
9.1.6. Tarihin dönemlendirilmesi ile ilgili farklı yaklaşım-

lar olduğunu fark eder.
1.
ÜNİTE
Tarih ve Tarih Yazıcılığı
1
1. Günümüz tarihçiliğinin en önemli özelliği, bilimsel ta- 4. Atatürk’ün “Tarih yazmak, tarih yapmak kadar zordur.
rafsızlığı hedef almasıdır. Bunun için tarihçi, belgelerle Yazan, yapana sadık kalmazsa hakikat, içinden çıkıl-
çalışır. Ancak yine de tarihçiler için tam bir tarafsızlık- maz bir hâl alır.” Sözü ile tarihçinin hangi yönünü
tan söz etmek zordur. Çünkü tarihçi de belirli bir toplum vurgulamıştır?
içinde yaşar ve o toplumun değerlerini paylaşır. Ayrıca,
tarihçinin tarihçilik anlayışı ve yöntemi de tarafsız ol- A) Anlaşılır bir dil kullanma
masını güçleştiren nedenler arasındadır. B) Öznelliği ön plana çıkarma
Yukarıdaki açıklamaya göre tarihçi aşağıdakiler- C) Tarafsız ve titiz olma

den hangisini yaparsa tarafsızlığını kaybeder? D) Sosyalliği dikkate alma
A) Diplomatik belgelerden yararlanması E) Birlikte çalışma
B) Arkeolojik buluntulardan yararlanması
C) Milli ve manevi değerleri ön plana çıkarması
FA
D) Eserini neden-nasılcı bir yöntemle kaleme alması
E) Olayın geçtiği dönemin değer yargılarına göre
hareket etmesi
TİH 5. Hülya öğretmenin “Tarihi olaylar birbirine bağlı zin-

cir halkaları gibidir.” Sözüyle tarihi olayların hangi
özelliğini dile getirdiği söylenebilir?
İMKB Anadolu Lisesi
AY
A) Kaynaklardan yararlanılmasını
B) Neden sonuç ilişkisini
AN
C) Belgelere dayandırılmasını
D) Yer ve zamanı belirtmesini
2. Yazının icadından önce insanlar, toplumsal birikimleri- E) Geçmiş yaşantıları araştırmasını
ni ve tarihlerini sözlü olarak kuşaktan kuşağa aktara-
rak korumuşlardır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi tarihin sözlü

kaynakları arasında değildir?
A) Destanlar B) Efsaneler
C) Menkıbeler D) Atasözleri
E) Yazıtlar
6. Dünü bilmeyen bugünü anlayamaz; bugünü anlama-
yan yarını göremez, yarını inşa edemez; hatta dünden
gelen hamlelerin nedenlerini bile düşünemez.
(Abdülbâki Gölpınarlı)
Aşağıdakilerden hangisinin Abdülbâki Gölpınar-

lı’nın sözünü destekler nitelikte olduğu söylene-
mez?
A) Tarih; okuyana, kendi gözünün görme derecesine
göre, yol gösteren bir kılavuzdur.(J.J. Rousseau)
3. Tarihi bir olayla ilgili bilgi veren her türlü malzemeye
B) Tarihini bilmeyen milletler başka milletlerin avı
kaynak adı verilir. Birinci elden kaynak ise tarihi olayın olurlar. (Mustafa Kemal Atatürk)
geçtiği döneme ait her türlü bulgulardır.
C) Tarih, milletlerin tarlasıdır. Her toplum, ne ekmişse
Yukarıdaki bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi gelecekte onu biçer. (Voltaire)
birinci elden kaynak olarak değerlendirilemez?
D) Tarih, muazzam bir erken uyarma sistemidir. (Nor-
A) Kitabeler B) Lahitler man Cousins)
C) Fermanlar D) Paralar E) Büyük ve tarihi olayları, ancak büyük uluslar yaşa-
yabilir. (Mustafa Kemal Atatürk)
E) Ansiklopediler
5
Tarih ve Tarih Yazıcılığı 1
7. İngiliz tarihçi John Tosh (Con Toş) “Tarihin Peşinde” 10. Fatih öğretmenin, tarihe yardımcı bilimleri açıklar-
adlı eserinde tarihçinin görevini şu sözlerle ifade etken; “Milletlerin kültürel yaşamlarıyla ilgilenen bilim
miştir. “İnceleyeceği çağın insanının kimliğine bürünüp dalıdır. Her milletin kendisine özgü olan gelenek, göre-
dünyayı onun gözlerinden görerek ve mümkün olduğu nek, töre ve âdetlerini inceler.” dediği bilim aşağıda-
kadar onun standartlarıyla değerlendirerek o insanın kilerden hangisidir?
neyi, niçin yaptığını bulmaktır.” demiştir.
A) Etnografya B) Sosyoloji
Buna göre John Tosh; C) Antropoloji D) Epigrafi
I. olayları günümüz değer yargılarına göre E) Palddeografi
incelemenin,
II. tarihi olayları kendi çağının şartlarına göre de-
ğerlendirmenin,
III. olayı, yaşayan kişinin gözünden görmenin
hangilerinin önemine değinmiştir?
A) I ve II B) Yalnız III 11. Tarih boyunca oluşturulan yazı ve alfabeleri çözerek
ele geçen kitabe ve belgelerin okunmasından hangi
C) I ve III D) II ve III
dile ait olduğunun belirlenmesine kadar bu alanlarda
E) I, II ve III tarihe yardımcı olan bilimler vardır.
N
Bunlar arasında;
A
I. Diplomatik
Y
II. Filoloji
A
III. Epigrafi
5T Yayıncılık
IV. Paleografi
H
8. Tarih öğretmeni Sema “Yeni belge ve bulgulara ulaşıl-
İ
Bilimlerinden hangilerinin olduğu söylenebilir?
dıkça tarih değişmeye ve gelişmeye muhtaçtır.” demiş-
T
tir. A) I ve II B) I, II ve III
C) I ve III D) II, III ve IV
FA
Buna göre tarih bilimi ile ilgili;
E) I, II ve IV
I. dinamik bir yapıda olduğu,
II. tekrar değerlendirmeye açık olduğu,
III. doğru ve kesin bilgiler ortaya koyduğu
Çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) Yalnız II
dd
E) I, II ve III
12. Ensab Cetveli, Geneoloji gibi isimlerle anılan soyağa-
cı; Tarihçi için lüzumlu ve faydalı cetveller olmakla bir-
likte, kendisine asil bir soy hazırlama merakında olan,
böylece, toplum içindeki yerini sağlamlaştıracağını
umanlarca uydurma soy ağacı da tanzim edilmiştir.
Günümüzde hâlâ bu merakın devam ettiği şu dönem-
de nüfus ve vatandaşlık işleri müdürlüğü internet üze-
9. Tarihin çok geniş bir çalışma alanına sahip oluşu, tari- rinden alt ve üst soy görüntülemeyi devreye soktu.
hin incelenip anlaşılmasını güçleştirmektedir. Bundan Mübahat kütükoğlu
dolayı tarih, sınıflandırmalara tâbi tutulmaktadır. Bu
sınıflama zamana, mekâna ve konuya göre yapılmak- Yukarıda açıklanan tarihe yardımcı bilimin diğer
tadır. adı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Antroponimi B) Sicillografi
Aşağıdakilerden hangisi konuya göre sınıflamaya
örnek gösterilebilir? C) Antropoloji D) Kronoloji
A) Urfa Tarihi B) Sanat Tarihi E) Secere
C) Anadolu Tarihi D) ilkçağ Tarihi
E) Lale Devri Tarihi
6
2
1. Türkler arasında İslâmiyet’in yayılmasıyla hicrî takvim 4. Tarih öncesi çağlar, dünyanın her yerinde aynı anda
kullanılmaya başlanmıştır. Ancak ay yılı esasına daya- ve aynı biçimde yaşanmamıştır. Örneğin; Ön Asya’da
nan hicrî takvimin güneş yılından 11 gün kısa oluşu, insanlar maden çağını yaşarken dünyanın değişik yer-
malî açıdan birtakım sakıncalar doğuruyordu. Bunun lerinde taş çağı yaşanmaktaydı.
için Türkler hicri takvimin yanında başka takvimler yap-
mış veya kullanmışlardır. Bu durumun oluşmasında;
I. ulaşım,
Buna göre;
II. haberleşme,
I. Celali takvim,
III. sanat
II. Rumi Takvim,
alanlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebi-
III. Miladi takvim, lir?
IV. 12 hayvanlı takvim A) I ve II B) Yalnız III C) I ve III
çeşitlerinden hangilerinde mali sıkıntılar nedeniy- D) II ve III E) I, II ve III
FA
le Türkler tarafından geliştirildiği söylenebilir?
A) I ve II B) II ve III
TİH
C) I ve III D) III ve IV
5. Yılı 360 güne ve 12 aya, ayı 30 güne, günü de 24 saate
E) I ve IV ayrılmasını ilk kez Sümerliler gerçekleştirmiştir. Mısır-
lılar ise, yılı 365 güne ayırarak bir takvim oluşturdular.
2. Tarihçi, olayları dışarıdan bir fizikçi ya da bir biyolog Mısırlıların bu takvimi Grekler ve Romalılarca gelişti-
AY
gibi gözlemleyemez. Çünkü tarihi olaylar geçmişte rilerek bizim de kullandığımız milâdî takvimin temeli
kalmıştır, benzersizdir ve tekrar etmez. Tarihçi geçmiş oluşturulmuştur.
olay ve olguları ele alırken kendi değer yargılarından
AN
Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
uzak değildir.
A) En gelişmiş takvimin miladi takvim olduğuna
Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir tarihçiyi
B) Güneş esaslı takvimi ilk kez Sümerlerin bulduğuna
araştırmalarında objektiflikten uzaklaştıranlar
arasında gösterilemez? C) Takvimin gelişiminde birçok uygarlığın etkisinin
olduğuna
A) Dini, milli ve manevi yönler
D) Mısırlıların miladi takvimin geliştirilmesinde öncü
B) Yaşanılan çevresel unsurlar
olduğuna
C) İdeoloji ve dünya görüşü
E) Tarih boyunca birçok uygarlığın astronomi bilimi ile
D) Duygu ve düşünceler ilgilendiğine
E) Çok ve çeşitli kaynaklar
6. Türklerin bilinen ilk takvimi 12 hayvanlı Türk takvimidir.

Bu takvimin bugün hâlâ Orta Asya Türkleri arasında
3. İlk ne zaman kullanılmaya başlandığı kesin olarak
varlığını sürdürdüğü bilinmektedir. Güneş esaslı ve bir
bilinmeyen 12 hayvanlı Türk takviminin, Türlerden son-
yıl, 365 gün, 5 saatten biraz fazladır. Buda bugünkü
rada Moğollar, Çinliler, Hintliler ve Tibetliler tarafından
hesaplara göre yılda sadece iki dakika, bir saniyelik bir
da zaman zaman kullanıldığı bilinmektedir. Bu Takvim-
yanılma payı demektir. Aylar, sırasına göre 1. ay, 2. ay
de bir yıl 365 gün 5 saat olarak hesaplanmış ve her yıl
gibi sayılarla; yıllar ise 12 yılda devreden, her biri ayrı
bir hayvan ismi ile anılmıştır.
bir hayvan adı ile adlandırılır.
Buna göre verilen metinden aşağıdaki durumlar-
dan hangisi çıkarılamaz? 12 hayvanlı Türk takvimi ile ilgili verilen bu parça-
dan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
A) Türklerin astronomide gelişmiş oldukları
A) Takvimi ilk Türklerin icat ettiği
B) Türklerin konargöçer bir yaşama sahip oldukları
B) Kullanımının hala devam ettirildiği
C) Türklerin kullandığı en eski takvimin 12 hayvanlı
takvim olduğu C) Türklerin bilinen en eski takvimi olduğu
D) Türklerin kültürel ve bilimsel olarak başka milletleri D) Her bir yılın değişik hayvan isimleri ile adlandırıl-
etkilediği dığı
E) 12 hayvanlı Türk takviminin güneş yılı esaslı hazır- E) Gök bilimlerindeki birikimlerinin ileri seviyede
landığı olduğu
7
7. Günümüzde dini günler ve bayramların yapılış zaman- 10. Türkiye’de 1 Mart 1926’da Milâdi takvim kabul edilmiş-
ları her yıl değişiklik göstermektedir. tir. Osmanlı Devleti zamanında yapılan Rumi takvim ise
bütçe ayarlamalarında kullanılmaya devam edilmiştir.
Bu değişimin sebebi aşağıdakilerden hangisidir? 1982 yılında mali yılbaşının Ocak ayının birinci gününe
A) Bu zamanların belirlenmesinde ay esaslı takvimin alınmasıyla da tamamen kullanımdan kaldırılmıştır.
kullanılması
Verilen metne göre aşağıdakilerden hangisine
B) Peygamberimizin doğum tarihine göre ayarlanması ulaşılamaz?
C) Tarihlerin belirlenmesinde miladi takvimin yetersiz A) Kullanılmakta olan takvim de değişikliğe gidildiğine
kalması
B) Devletin gelir ve giderlerinin hesaplanmasında
D) Şubat ayının gün sayısı olarak değişiklik Rumi Takvimin 1982’ye kadar devam ettiğine
göstermesi
C) Rumi takvimin 1982 yılında kaldırıldığına
E) Hicri takvimde ay isimlerinin miladi takvimden farklı
olması D) Günümüzde dini gün ve bayramların Miladi takvi-
me göre düzenlendiğine
E) Rumi takvimin Osmanlı devleti zamanında mali
işlerde kullanıldığına
8. Tarihi öncesi devirlerin sırasıyla yaşandığı bir böl-
A N 11. Tarihçi, olayları inceleyerek anlamak ve açıklamak için
Y
gede yapılan arkeolojik kazılarda toprağın en alt bilimsel bazı yöntemlere başvurur. Bu değerlendirmeyi
A
katmanında aşağıdakilerden hangisinin bulunması yaparken de sistematik bir yöntem izler.
beklenmez?
5T Yayıncılık
Tarihçinin, topladığı verileri bir sistem dâhilinde
H
A) Obsidyenden yapılmış aletler sınıflandırması aşaması aşağıdakilerden hangisi-
İ
B) Hayvan ve insan kemikleri dir?
T
C) Taştan yapılmış baltalar A) Tarama B) Tasnif
FA
D) Mikrolit araçlar C) Tahlil D) Tenkit
E) Kil tabletler E) Terkip
9. Tarih Öncesi devirler hakkındaki bilgilerimiz, günümü- 12. Doğa olayları, sonuçları itibariyle insanları etkilediğin-
ze kadar gelebilen buluntulara dayanır. Bunları incele- den tarihin konusu içerisinde yer alır.
yen bilim insanları, Tarih Öncesi’ni birtakım bölümlere
Aşağıdakilerden hangisi buna örnek olara
ayırmışlardır. Bunu da O devir insanlarının kullandık- gösterilemez?
ları araç-gereç, eşya ve silâhların yapılış özelliklerine
veya medeniyetteki ilerlemelerini dikkate alarak oluş- A) Depremler nedeniyle insanların yaşam alanlarını
bırakarak farklı bölgelere göç etmesi
turmuşlardır.
B) Volkanik patlamalar sonucu tarım arazileri lavlar
Bu ayrım; altında kalan insanların farklı alanlara yerleşmesi
I. gelişmişlik düzeyi, C) Türklerin iklim şartlarının değişmesi sonucu Orta
II. kullanılan araçların niteliği, Asya’dan ayrılması
III. coğrafi alanın özelliği D) Ateşin bulunması ile insanların yiyecekleri pişire-
rek tüketmesi
durumlarından hangilerine göre yapılmıştır?
E) Kuraklık ve kıtlık nedeniyle tarım yapılan alanların
A) I ve II B) Yalnız III istilaya uğraması
E) I, II ve III
8
3
1. MÖ 3300 yıllarında yaşamış olan Buz Adam Ötzi, 1991 3. Geçmişler geleceğe, suyun suya benzemesinden
yılında Avusturya-italya sınırındaki Ötzlar Alpleri’nde daha çok benzer.”
keşfedilmiş mumyadır. Bu keşif Bakır Çağının yaşam
tarzına ilişkin çok değerli bilgiler sağlamıştır. Ötzi›nin, İbn-i Haldun’un bu sözünden;
ölümü esnasında 30-45 yaş arasında ve yaklaşık 1.60 I. tarihin geleceğe ayna tuttuğu,
boyunda olduğu anlaşılmıştır. Ötzi’nin vücudunun
II. tarihi olayların tekrar ettiği,
çeşitli yerlerinde toplam 57 dövme bulunmaktadır.
Ötzi›nin kuru otlardan örülmüş bir pelerin, deri yelek III. tarihin sınıflandırılması gerektiği
ve ayakkabılardan oluşan giysilerinin büyük bir usta- durumlarından hangisi çıkarılabilir?
lığın ürünü olduğu görülmüştür. Ayakkabıları geniş,
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
su geçirmez nitelikte ve karda yürümek için özel ola-
rak tasarlanmıştır. Ayakkabıların tabanında ayı derisi, D) I ve III E) I, II ve III
üst kısımlarında geyik derisi kullanılmış ve bu ikisinin
arası ağaç kabuğu parçaları ile birbirlerine bağlanmış-
FA
tır. Ayakkabıların etrafı ve içi kuru otlarla kaplanarak
çorap işlevi görmüştür. Ötzi ile birlikte bulunan diğer
nesneler arasında; sapı porsuk ağacından bir bakır
TİH
balta, sapı dişbudak ağacından bir çakmak taşı bıçak,
sopaları kartopu çalısı veya kızılcıktan yapılmış ve ucu
çakmaktaşlı oklarla dolu bir sadak ve yapımının henüz
tamamlanmadığı anlaşılan ve Ötzi’nin boyundan daha
uzun ve yine porsuk ağacından yapılmış bir yaydır.
AY
Ötzi’nin sindirim sisteminin analizinde, ilki dağkeçisi 4. Tarihin konusunu, İnsanoğlunun meydana getirdiği
eti, İkincisi kızıl geyik eti olmak üzere iki ayrı yemeğin faaliyetler, değişimler ve eserler oluşturmaktadır.
kalıntıları bulunmuştur ve etlerin tahıl beraberinde yen-
AN
Buna göre aşağıdaki konu ve alan eşleştirmelerin-
diği anlaşılmıştır.
den hangisi yanlıştır?
(Paul Bahn, Arkeolojinin ABC’si, s. 59-60)
Akad’ların ilk imparatorluğu
A) Siyasi
Verilen metne göre yapılan çalışmada aşağıdaki kurmaları
tarihe yardımcı bilimlerden hangisinin yardımına B) Sümerlerin Yazıyı İcadı Eser
başvurulduğu söylenemez?
Orta Asya’dan Türklerin
A) Arkeoloji B) Antropoloji C) Sosyal
göçü
C) Etnoğrafya D) Coğrafya D) İslamiyet’in Doğuşu Dinî
E) Epigrafi Mete Han’in 10’lu sistemi
E) Askerî
oluşturması
2. Mübahat S. Kütükoğlu eserinde; “Bazı yazarlar, şahidi

olmadıkları olayları veya hiç gitmedikleri memleketleri
bizzat görmüş gibi anlatırlar. Aslında yazdıkları tama-
men, kendilerinden önce kaleme alınmış eserlere da-
yanmaktadır. Bu yalan ve mübalağada bazen o kadar
ileri giderler ki, aynı veya birbirine çok yakın tarihlerde, 5. Tarihçi bir olay incelenirken, aşağıdakilerden han-
fakat birinden diğerine kısa zamanda ulaşılması im- gisini dikkate almaz?
kânsız iki mekândaki olayların Şahidi olduklarını dahi
yazmakta tereddüt etmezler. Böylece de kendilerini A) Konuları zamana göre sınıflandırmayı
kolaylıkla ele vermiş olurlar.”demiştir. B) Anlatılan olayın mekânını belirtmeyi
Buna göre Mübahat Kütükoğlu tarih araştırmala- C) Olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurmayı
rının hangi aşamasındaki durumu ortaya koymak-
tadır? D) Araştırmalarda belgelerden yararlanmayı
A) Tarama B) Tasnif E) Olayları günümüz şartlarına göre değerlendirmeyi
C) Tahlil D) Tenkit
E) Terkip
9
6. Birinci elden kaynak, olayın geçtiği döneme ait belge 9. Tarih araştırmalarındaki sistematik yöntem 5T ile ifade
ve her türlü buluntulardır. edilebilir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi birinci elden Aşağıdaki sıralamalardan hangisi bu sistematiği
kaynak olarak gösterilemez? doğru olarak vermektedir?
A) Paralar B) Ders kitapları A) Tarama – Tasnif – Tahlil – Tenkit – Terkip
C) Kitabeler D) Fermanlar B) Tasnif – Tarama – Tahlil – Tenkit – Terkip
E) Kil tabletler C) Tasnif – Terkip – Tahlil – Tarama – Tenkit
D) Tarama – Tasnif – Tenkit – Tahlil – Terkip
E) Terkip – Tasnif – Tahlil – Tarama – Tenkit
7.
N
Tarihî bir olayın aydınlatılmasında; sözlü kaynaklar, ya- 10. Tarih bilimi çok geniş bir alana sahip olduğu için tarih
zılı kaynaklar, sesli ve görüntülü kaynaklar ve gerçek araştırmalarında ve öğretiminde çeşitli sınıflamalara
A
eşya ve nesneler kullanılmaktadır. gidilmiştir.
Y
Tarihî bir olayın aydınlatılmasında aşağıda verilen- Aşağıdakilerden hangisi konusuna göre sınıflan-
A
lerden hangisinin daha güvenilir olması beklenir? dırmaya örnek verilebilir?
5T Yayıncılık
A) Arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan çanak ve A) Dinler tarihi B) Asya tarihi

çömlek parçaları
H
D) İlk çağ tarihi E) Amasya tarihi
İ
B) Anadolu’da ele geçirilen Asurlu tüccarlara ait alım
E) Türkiye tarihi
satım sözleşmeleri
T
C) Urfa Halepli bahçede bulunan mozaikler
FA
D) İstanbul’daki Roma döneminden kalma sur
kalıntıları
11. Yakınçağ tarihi araştırmalarında aşağıdaki tarihe
E) Orta Taş (Mezolitik) döneme ait mağara duvarları-
yardımcı bilimlerden hangisinden en az yararlanıl-
na yapılmış av sahneleri
dığı söylenebilir?
A) Diplomatik B) Sosyoloji
C) Nümizmatik D) Arkeoloji
E) Etnografya
8. Tarih araştırmaları yapan bir bilim insanı faydalan-

12.
dığı eserlerin adı, tarihi, yazarı ve diğer kaynaklar - Orhun abideleri
arasındaki uyum ve uyumsuzluğu hangi aşamada - Sine – uşi yazıtları
ele alır?
Yukarıda Türk tarihinin aydınlatılmasında büyük öne-
A) Tahlil B) Tenkit me sahip olan buluntular verilmiştir.
C) Tasnif D) Tarama Bu buluntuları inceleyerek tarihe yardımcı olan
E) Terkip bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Etnografya B) Nümizmatik
C) Epigrafya D) Sicilografi
E) Heraldik
10
4
1. Tarihi Belgeleri şekil ve cins yönünden inceleyen 4. Aşağıdaki Tarihe yardımcı bilimlerden hangisi, her
tarihe yardımcı bilim aşağıdakilerden hangisidir? belgeyi kendi yazıldığı dilde anlama ihtiyacının bir
sonucu olarak ortaya çıkmıştır?
A) Sicilografi B) Heraldik
C) Genoloji D) Diplomatik A) Nümizmatik B) Etnografya
E) Filoloji C) Diplomatik D) Filoloji

E) Epigrafi
5.
I. Kitabeler
II. Kil tabletler
2. Paleografya Tarihi çağların aydınlatılmasında tarih bili-
FA
mine yardımcı bilimlerdendir. III. İnsan fosilleri
Bu bilimin aşağıdakilerden hangisinin Yukarıdakilerden hangileri üzerinde yapılan araş-
TİH
araştırılmasına katkı sağladığı söylenemez? tırmalarda filoji, paleografya ve epigrafi bilimlerin-
den birlikte yaralanma zorunluluğu vardır?
A) Sümerler döneminde oluşturulan kil tabletleri
A) Yalnız I B) Yalnız II
B) Köktürklere ait Orhun abideleri
C) I ve II D) I ve III
C) Hititler döneminden kalma yazılı kayaları
AY
E) Yalnız III
D) Mısır uygarlığı dönemi hiyeroglifleri
E) Anadolu’da kurulan ilk şehir yerleşimleri
3. Emrah öğretmen sınıfa Orhun Yazıtlarından bir kesit

AN 6. Tarih öncesi dönemleri araştıran bir tarihçinin aşa-
ğıdaki bilimlerin hangisinden yararlanıldığı düşü-
getirerek bunların epigrafi ve çeşitli bilimler tarafından
nülemez?
incelendiğini söylemiştir.
A) Antropoloji B) Arkeoloji
C) Coğrafya D) Paleografya
E) Etnografya
7. Anthony Smith’in (Antoni Simit) “Hafıza yoksa kim-

lik yoktur; kimlik yoksa ulus yoktur.” Sözünden
Emarah öğretmen tarihe yardımcı olan;
Tarihle ilgili;
I. Filoloji,
I. milli bilinci geliştirdiği,
II. Paleografi,
II. kültürel devamlılığı sağladığı,
III. Diplomatik
III. toplumsal ayrışmayı perçinlediği
Bilimlerinden hangileriyle epigrafinin işbirliği durumlarından hangisine ulaşılabilir?
içinde çalıştığını söyleyebilir?
A) I ve II B) Yalnız III
E) Yalnız III
E) I, II ve III
11
8. Tarihçi bir olayı ele alınırken tarihî bilgilerin kendi dö- 11. Türk Dil Kurumuna göre “tarihlendirmede yanılgı içeri-
neminin şartlarına göre değerlendirmesi gerekir. Eski sinde bulunma” demek olan anakronizm, bir olayın ta-
dönemlerde yaşanmış bir olayın, bugünün bakış açısı rihi ve çağı üzerinde yanılma, tarih ve çağları birbirine
ve değer yargılarıyla ele alınması doğru değildir. karıştırma şeklinde tanımlanmaktadır. Tarihî eserlerin
yanı sıra edebiyatta, görsel sanatlarda ve sinemada da
Bu uygulama ile tarihçi tarafsızlığı sağlamak “tarih yanılgısı” hataları görülebilir.
amacıyla aşağıdakilerden hangisini yaparsa hata
yapmış olur? Buna göre;
A) Olayın yaşandığı dönemin biyografilerini inceleme- I. Yükselme döneminin anlatımında; Osmanlı Dev-
si leti’nde yaşayan milletler için “yurttaş” kelimesini
B) Birinci elden kaynaklardan yararlanmaya özen kullanması
göstermesi II. Mustafa Kemal’in soyadı kanunundan önceki dö-
C) Seyahatnamelerden yararlanması nemleri için “Atatürk” adının kullanılması
D) Araştırdığı konu ile ilgili arkeolojik buluntuları III. Kurtuluş savaşı döneminin anlatıldığı filmlerde
incelemesi TBMM’nin aldığı kararların gazetelerde yayınlan-
dığının gösterilmesi
E) Dönemleri ve çağları günümüzle karşılaştırmalı
olarak ele alması durumlarından hangileri anakronizme örnek ola-
rak gösterilemez?
N
YA
E) Yalnız III
A
5T Yayıncılık
9. Aşağıdakilerden hangisi tarih öğrenmenin sağladı-
H
ğı faydalardan biri değildir?
İ
A) Analiz ve yorum gücünü artırır
T
B) Olay ve olgulara taraflı bakmayı sağlar
FA
C) Vatandaşlık ve sorumluluk duygusunu geliştirir
D) Geçmişten ders çıkarıp geleceğe yön vermeye
yarar.
E) Milli ve manevi değerlerin öğrenilmesinde etkilidir
12. İnsanoğlu, en eski zamanlardan beri soğuk-sıcak, aç-
lık-susuzluk gibi kaygılar yaşamıştır. Gece-gündüz ve
kış-yaz gibi dönemlerde yaşanan etkili ve sert deği-
şiklikler yüzünden can ve mal güvenliği tehlikeye gi-
ren insanlar zaman kavramının bilincine varmıştır. Nil
nehrinin taşmasıyla tarlaları su altında kalan Mısırlıla-
rın güneş yılını hesaplaması, ekim ve hasat zamanın
belirlenmesi buna bir örnektir.
10. Türkler tarih boyunca yaşadıkları coğrafyaya göre kül- İnsanların; zamanı gün, hafta, ay, yıl gibi belli
türel, ekonomik ve dinî etkileşimlerin ürünü olarak çe- periyotlara bölmesi ve düzenli bir sistem
şitli takvimler kullanmışlardır. çerçevesinde algılamaları aşağıdakilerden
hangisinin bir sonucu olduğu söylenemez?
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Türklerin İsla-
miyet’e geçmeden önce kullandıkları ilk takvim- A) Yaşamsal ihtiyaçların
dir? B) Coğrafi şartların
A) 12 Hayvanlı Türk Takvimi C) Dini inançların
B) Miladi Takvim D) Ticari faaliyetlerin
C) Hicri Takvim E) Tarımsal uğraşıların
D) Celali Takvim
E) Rumi Takvim
12
5
1. Kamerî (ay) takvim de denilen; günümüzde İslam 4. Yüzyıl hesaplamalarında verilen tarih bir ve iki basa-
dünyasının, dinî günlerinin ve bayramlarının dü- maklı sayıdan oluşuyor ise I. yüzyıldır. Üç basamaklı
zenlendiği takvim aşağıdakilerden hangisidir? sayıdan oluşan bir tarih ise yüzler basamağına bir ek-
lenir. Dört basamaklı sayıdan oluşan bir tarih ise binler
A) Rumi Takvim B) Celali Takvim ve yüzler basamağındaki sayılar iki basamaklı kabul
C) Hicri Takvim D) Miladi Takvim edilir ve bu sayıya bir eklenir.
E) 12 Hayvanlı Türk Takvimi Buna göre;
- 102
- 571
- 1071
- 1923
Yılları ile ilgili verilen yüzyıllar eşleştirildiğinde
FA
2. İbraniler MÖ 3761’deki Yaradılış yılını, Yunanlılar ilk hangisi açıkta kalır?
olimpiyat oyunlarının yapıldığı MÖ 776’yı, Hıristiyanlar A) II. Yüzyıl B) VI. Yüzyıl
TİH
Hz. İsa’nın doğumu 0’ı, Müslümanlar MS 622’de Hz.
C) XX. Yüzyıl D) XI. Yüzyıl
Muhammed’in Mekke’den Medine’ye hicretini takvim-
lerine başlangıç olarak belirlemişlerdir. E) V. Yüzyıl
Buna göre Tarih boyunca kullanılan takvimlerin

oluşumuyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle-
AY
nebilir?
A) Hicri takvim Hz. Ömer zamanında kullanılmaya
AN
başlanmıştır.
B) Tüm takvimler güneş esaslı hazırlanmıştır.
C) Yunanlılar tanrılarına hesap vermek için takvim
hazırlamışlardır.
D) İlk takvim kullanımı Hz. İsa’nın doğumuyla başla-
mıştır.
E) Toplumlar yaşamlarını etkileyen olayları takvimlerin
başlangıcı olarak kabul etmişlerdir.
5. İnsanlığın ortaya çıkışıyla birlikte insanın karşılaştığı
temel sorunlardan biri dünyevi zamanı anlamlandır-
mak olmuştur. Bunun içinde geçmişi; asır, çağ, devir
gibi terimler kullanarak dönemlendirmişlerdir.
Buna göre,
I. geçmişi belli bir düzene sokmak
II. İnsanlık tarihini araştırmayı kolaylaştırmak
III. Toplumların kendi tarihini daha kolay
öğrenmesini sağlamak
3. 1919 yılının yüzyıl olarak karşılığı aşağıdakilerden durumlarından hangileri tarihi dönemlendirmenin
hangisidir? sebepleri arasında gösterilebilir?
A) XXI. Yüzyılın I.yarısı I. Çeyreği
C) I ve II D) Yalnız III
B) XX. Yüzyılın I.yarısı I. Çeyreği
E) I, II ve III
C) III. Yüzyılın I.yarısı I. Çeyreği
D) II. Yüzyılın I.yarısı 2. Çeyreği
E) XX. Yüzyılın 2.yarısı 2. Çeyreği
13
6. Tarihi dönemlendirmeler esas alınırken Batı toplum- 8. Edward H. Carr’ın “Tarih, biricik ve genel arasındaki
larının tarihî gelişim aşamalarını gösteren kölelik, fe- ilişkiyle uğraşır.” sözünden;
odalizm, kapitalizm dikkate alınmıştır. Avrupalı olma-
yan milletler, Avrupa coğrafyasını ve tarihini etkilerse I. tarih, olay ve olgular arasındaki bağ ile ilgilenir.
(Kavimler Göçü ve İstanbul’un Fethi gibi) ancak bunun II. tarihi olgular biriciktir, özgündür, tekrarlanamaz-
içerisinde yer alabilmiştir. lar.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? III. III. olaylar geneldir ve tekrar edebilir niteliktedir.
A) Önemli olayların hepsinin Avrupa kıtasında gerçek- Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

leştiği A) Yalnız I B) Yalnız II
B) Tarihi dönemlendirmede Avrupa tarihi merkezli bir C) I ve II D) Yalnız III
anlayışın benimsendiği
E) I, II ve III
C) dönemlendirmelerde sadece Türklerin etkinlikleri-
nin yer aldığı
D) Ticari ve toplumsal olayların dönemlendirmenin
esasını oluşturduğu
E) dönemlendirmelerin temelinde toplumların dini 9. İbn-i Haldun Olayların kendilerine has özelliklerinin
gelişmelerinin dikkate alındığı olduğunu ve âdeta bir zincirin halkaları gibi daha son-
N
ra meydana gelen olayları etkilediğini, olgularla ge-
nel ilkelere ulaşılabileceğini belirterek tarihin sadece
A
rivayetlerden ibaret olmayacağını vurgular. O, hem
Y
geçmişteki olayların bilinmesini hem de geleceğin gö-
A
rülmesini istemiştir.
5T Yayıncılık
İbn-i Haldun olay ve olguların meydana gelmesini
H
tarihin hangi özelliğine bağlamaktadır?
İ
A) İnsan faaliyetlerine
T
B) Neden sonuç ilişkisine
FA
C) Belgelerden yararlanmaya
D) Geçmiş dönem yaşantılarına
7. Vaka(olay); geçmişte insanlığı etkileyen siyasi, sos-
yal, kültürel, ekonomik dinî ve benzeri konularda kısa E) Belli bir yer ve zamanda gerçekleşmeye
sürede meydana gelen gelişmelerdir. Vakalar; kendi-
ne özgü özelliklere sahiptir, kesin bilgiler içerir, yer ve
zaman bildirir. Vakaların başlangıç ve bitiş süreleri de
bellidir. Vakıa(olgu) ise tarihte insanlığı etkileyen ge-
lişmelerin ortaya çıkardığı sonuçlara göre daha uzun
sürede meydana gelen değişimlerdir.
Yukarıdaki açıklamaya göre aşağıda verilen Vaka 10.

(olay) ve Vakıa (olgu) örneklerinden hangisi yan-
lıştır? - Tarihî olayları öğreterek faydalı bir sonuç çıkar-
mayı amaçlar.
Vaka (olay) Vakıa (olgu)
Hz. Muhammed’in - Toplumun yararı için geçmişten ders çıkarılmayı
A) Medine’ye hicret İslamiyet’in yayılması hedefler.
etmesi
- Kahramanlıklar işlenerek milli ve manevi değer-
Malazgirt savaşının Anadolu’nun Türkleş-
B)
yapılması mesi
ler öğretilir.
Bilgi aktarımının ve Yukarıda özellikleri verilen tarih yazıcılığı
Çivi yazısının icat
C)
edilmesi
birikiminin kolaylaş- aşağıdakilerden hangisidir?
ması
A) Pragmatik (öğretici) B) Hikâyeci
İslamiyet’in Türkler
Talas savaşının C) Sosyal D) Araştırmacı
D) tarafından benimsen-
yapılması
mesi
E) Kronik
Türkiye’nin çağdaş- İnkılâpların gerçekleş-
E)
laşması tirilmesi
14
6
1. Hikâyeci (rivayetçi) tarih yazıcılığında olaylar aktarılır- 4.
ken yer ve zaman hususları dikkate alınmış ancak ta-
rihî olaylar arasında sebep-sonuç ilişkisi kurulmamıştır. I. Kronikler,
Duyduğu olayları, olduğu gibi aktaran Herodotos, tarihî II. Anallar,
bilgileri eleştiriye tabi tutmadan ortaya koymuştur.
III. Vakayinameler
Buna göre aşağıdakilerden hangisi hikâyeci tarih Yukarıdaki tarih yazım yöntemlerinden hangileri-
yazıcılığının eksik yönlerinden biri olamaz? nin kronolojik olarak kaleme alındığı söylenebilir?
A) Olayın geçtiği döneme ve mekâna yerverilmesi A) Yalnız I B) Yalnız II
B) Olaylar sonucu oluşan olgulara değinilmemesi C) I ve II D) Yalnız III
C) Aktarılan olayların tenkit edilmeden ortaya konma- E) I, II ve III
sı
D) Olaylar arasında nedensellik bağının kurulmaması
FA
TİH
2. Ranke’ye göre tarihçi, tarihî olayları incelerken tarafsız 5. Aşağıdakilerden hangisi Türk Tarih kurumunun ku-
bir biçimde sadece tarihin gerçekliğini ortaya koymalı- ruluş amaçlarından biri değildir?
dır. Tarihin amacı, olguları “nasıl oldu ise öylece” anlat-
A) Türk tarih ve medeniyetini bilimsel yöntemlerle
AY
maktır. Ona göre tarihin her dönemi, kendine özgüdür araştırmak
ve kendi şartları içinde anlaşılmalıdır.
B) Türk Milleti’nin kendi tarihi ve kimliğini tanımasını
Ranke’ye göre; sağlamak
AN
I. tarihi olayın, döneminin koşulları ve ölçütleriyle C) Türklere karşı iftiralara, hakaretlere ve suçlamalara
değerlendirilmesi karşı koymak
II. tarih yazımının birinci el belgelerle yapılması D) Ortak tarih anlayışı oluşturarak milli birlik ve bera-
berliği sağlamak
III. belgelerin eleştirilmeden incelemeye tabi tutul-
ması E) Türk ırkının üstün bir millet olduğunu dünyaya
duyurmak
durumlarından hangileri tarafsızlığı sağlamak için
kullanılmalıdır?
C) I ve II D) Yalnız III
E) I, II ve III
3. 1920’lerde Devlet ve siyaset merkezli tarih yazımını 6. Osmanlı İmparatorluğu zamanında devletin tarihî
eleştirerek tarih bilimine; toplumsal, ekonomik ve olayları kaydetmekle görevlendirdiği resmi tarih
kültürel yönden bir bütünlük kazandırmayı amaçla- yazıcıları aşağıdakilerden hangisidir?
yan aşağıdakilerden hangisidir?
A) Müstensih B) Müellif
A) Annalles Okulu C) Hattat D) Vakanüvis
B) Alman tarihçi okulu E) Analist
C) Akdes Nimet Kurat
D) Leopold von Ranke
E) Mustafa Naima Efendi
15
7. “Hakikat, ressam için ne ise, tarihçi için de odur; an- 10. Fatih Öğretmen tarih dersinde sınıfa aşağıdaki arma-
cak geçmiş herkese farklı bir ışık altında görünür. Bu ları getirerek armaların üzerindeki şekillerin ne anlama
yüzden, tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir.” geldiğini açıklamıştır.
Sözü ile;
I. Tarihi bilgilerimiz kesinlik taşımazlar.

II. Tarihçi, olayları bizzat gözlemleyemez.
III. Tarihçi, eserinde duygu ve düşüncelerine de yer
verir.
Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) I ve II
C) I ve III D) Yalnız III
E) I, II ve III Osmanlı Arması Selçuklu Arması
Fatih öğretmen bu açıklamaları yaparken aşa-
ğıdaki tarihe yardımcı bilimlerden hangisinden
faydalanmıştır?
A) Filoloji B) Diplomatik
N
8. Türklere ait ilk paraların Türgişlere ait olduğu biliniyor-
du ancak 2005 yılında yapılan kazılarda onlardan 150- C) Heraldik D) Paleografi
A
200 sene daha önce yaşayan Köktürklere ait paralar E) Etnografya
Y
da ortaya çıkarıldı.
A
Buna göre;
5T Yayıncılık
I. Yeni bilgi ve belge, mevcut bilgileri tamamlayabi-
H
lir, daha anlaşılır hâle getirebilir.
İ
II. Yeni bulunan kanıt ve belgelerle tarihî bilgiler
T
değişebilir.
FA
III. Yeni bilgiler ortaya çıktıkça tarih yeniden değer-
lendirilmelidir.
Yorumlarından hangileri yapılabilir?
E) I, II ve III
9. Bazı tarihçiler geçmiş olay ve olguları ele alırken kendi

11.
değer yargılarından uzak değildir. Bakış açısını siyasi,
sosyal, dinî, millî, kültürel ve yaşadığı çevresel unsur- • Bu tarih yazıcılığı türü olayları oluş sırasına göre
larla biçimlendirir. Eserine de buna göre şekil verir. inceler. Her yılın olayları, aralarında herhangi bir
bağlantı gözetilmeden kronolojik olarak sıralanır.
Tarihçinin bu tutumu;
I. olayların tarafsız olarak ele alınmasını,
• Neden-sonuç ilişkisi incelenmez, yoruma yer ver-
mez.
II. geçmişin bütün yönleri ile aydınlatılmasını,
• Hititlerin tanrılarına hesap vermek amacıyla hazır-
III. milli ve manevi duyguların gelişmesini ladıkları anallar bu türün en güzel örnekleridir.
durumlarından hangilerini engellediği söylenebi- Özellikleri verilen tarih yazıcılığı türü aşağıdakiler-
lir? den hangisidir?
A) Yalnız I B) I ve II A) öğretici B) Kronik
C) I ve III D) Yalnız III C) Sosyal D) Araştırmacı
E) I, II ve III E) Hikâyeci
16
KADİM DÜNYADA İNSAN
KAZANIMLARI
9.2.1. Kanıtlardan yola çıkarak tarih öncesinde insan hayatı
hakkında çıkarımlarda bulunur.
9.2.2. MÖ 7500-MÖ 350 arasında yeryüzündeki başlıca
yerleşim alanları ve medeniyet çevrelerini tanır.
9.2.3. Erken İlk Çağ’da siyasi gücün kaynakları ile siyasi
organizasyon türlerini ilişkilendirir.
9.2.4. Erken İlk Çağ’da hukuk sistemlerinin oluşturulma-
sında etkili beşeri ve ilahi kaynakları açıklar.
9.2.5. Erken İlk Çağ’da coğrafya ve iklimin, insanların
hayat ve geçim tarzları üzerindeki belirleyici etkisini
kavrar.
9.2.6. Güç ve yönetim yapılarının insanlık tarihi içerisinde
erken İlk Çağ’dan itibaren farklı şekiller aldığını
örneklerle açıklar.
9.2.7. MÖ 350-MS 1250 arasında Asya ve Avrupa’daki önde
gelen siyasi organizasyon türlerini kavrar.
9.2.8. Evrensel hukuk ilkelerinin ilk kez kadim medeniyet-
lerde yazılı kanunlar hâline getirildiğini ayırt eder.
9.2.9. İlk Çağ’ın sonları ve Orta Zamanlarda konar-göçer
ve yerleşik hayat tarzlarının topluluklarının askeri
organizasyonlara etkilerini kavrar.
9.2.10. Kadim dünyada geçimlik ekonomi tipinin hâkim
olmasının sebeplerini kavrar.
9.2.11. İnsanın yeryüzündeki varoluşunu anlamlandırmada
inanç sistemlerinin etkisini kadim dünya örnekli-
ğinden hareketle değerlendirir.
9.2.12. Tek tanrı inancının insanlık tarihiyle birlikte ortaya
çıktığını ve süreç içerisinde çok tanrılı inanış sistem-
lerine dönüşebildiğini kadim dünya örnekliğinden
hareketle ayırt eder.
9.2.13. Medeniyetin ve tarih bilincinin süreklilik kazanma-
sında yazının icadının rolünü değerlendirir.
9.2.14. Kadim bilim anlayışının mutlak hakikat arayışı ile
ilişkisini değerlendirir.
2.
ÜNİTE
Kadim Dünyada İnsan
1
1. 4. “İlkçağda Anadolu’da yuvarlak planlı kulübeler ızgara
planlı konutlar gibi yapılarda ele geçen buluntular ara-
- Verimli (Bereketli) Hilal sında obsidyen araçlara, insan ve hayvan heykelcikle-
- El-cezire rine, bitki ve bitki tohumu kalıntılarına, az da olsa deniz
kabuklarına rastlanmıştır.”
- İki Nehir arası
Yukarıdaki isimlendirmeler aşağıdakilerden hangi- Yukarıdaki bilgilere göre ilkçağda Anadolu için
si için kıllanılmıştır? aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Maveraünnehir A) Mimari alanda gelişme gösterdikleri
B) Mezopotamya B) Sanatsal faaliyetlerde bulundukları
C) Anadolu C) Çeşitli araç ve gereçler yaptıkları
D) Orta Asya D) Çok tanrılı bir inanç sistemine sahip oldukları
E) Mısır E) Yerleşik hayata geçtikleri
FA
TİH
5.
2. Yerleşik yaşam ve tarımsal üretim sonucunda,
AY
I. nüfusun artması
II. beslenme alışkanlıklarının değişmesi
AN
III. toplumsal sınıfların oluşması Yukarıdaki tarih şeridine göre aşağıdaki eşleştir-
Durumlarından hangilerinde bir değişim yaşandığı melerde verilen uygarlıklardan hangilerinin belli
söylenebilir? bir sürede olsa aynı dönemde yaşadığı söylene-
mez?
A) Sümer - Elam
D) I ve III E) I, II ve III
B) Akad - Babil
C) Asur - Babil
D) Sümer -Akad
E) Elam - Asur
3. Mitler efsaneler ve destanlar gibi halk anlatıları; za- 6. Ülkeleri dışında ele geçirilen toprakları kendilerine
manla başka kültürlerden etkilenerek diğer kültürlerin bağlayarak bazen de kendi vatandaşlarını o bölgeye
de sözlü ürünlerini etkilemiştir. yerleştirerek genellikle ticari faaliyetlerde kullanmak
amacıyla oluşturulan idarelere koloni denir.
Yukarıdaki parçadan halk anlatıları ile ilgili aşağı-
dakilerden hangisine ulaşılır? Buna göre;
A) Sözlü geleneklerin karışımından meydana gelmiş I. Asur
ortak ürünlerdir.
II. İyon
B) Yazılı kaynaklar olup birçok toplumu etkilemiştir.
III. Fenike
C) Türk destanları birçok milleti etkisinde bırakmıştır.
Uygarlıklarından hangisi yada hangilerinin koloni-
D) Sözlü kültürün aktarımını ozanlar, âşıklar ve yaşlı- cilik yaptığı söylenebilir?
lar üstlenmiştir.
E) Her toplumun sözlü kültürü kendine has özellikte-
dir. D) I ve III E) I, II ve III
19
Kadim Dünyada İnsan 1
7. Sümerlerde yönetici olan “Patesi” yada“Ensi”ler yani 10. Persler Satraplık denilen eyalet sistemini oluşturmuş-
rahip-krallar; en yüksek rahip, yargıç ve komutandı. lardır. Bu sistemde ülke eyaletlere ayrılmış ve eyalet-
Her kentte Sümerlerin saygı duyduğu tanrılara adan- ler Satrap adı verilen idareciler tarafından yönetilmişti.
mış “ziggurat” adı verilen tapınaklar inşa etmişlerdi. Satraplar merkezden gönderilen memurlar tarafından
Bu tapınakları yöneten rahip sınıfı, kentin yöneticileri denetlenmişti.
üzerinde etkiliydi.
Yukarıdaki bilgilere bakarak Perslerle ilgili aşağı-
Yukarıda verilen bilgilerden Sümerlerle ilgili aşağı- dakilerden hangisi söylenebilir?
daki bilgilerden hangisine ulaşılamaz? A) İlk çağ uygarlılarında en geniş sınırlara sahip
A) Sümerler krallarına Patesi yada Ensi ismini vermiş- oldukları
lerdir. B) Merkezi otoriteye önem verdikleri
B) Sümerler teokratik bir yönetime sahiptir. C) Satrapların geniş yetkilere sahip olduğu
C) Zigguratlar okul ve depo olarakta kullanılmıştır. D) İlk posta teşkilatını Perslerin oluşturduğu
D) Çok tanrılı bir inanışı benimsemişlerdir. E) Satrapların merkezden gelen memurları denetle-
E) Rahipler sınıfı kent yöneticileri üzerinde baskı diği
kurmuştur.
A N 11. Mezopotamya’da ekonomik hayatın temeli tarımdı.
Y
8. Asur ve Babillerde kral, büyük tanrıların yeryüzündeki Kuraklık ihtimaline karşı ürünün depolanması ve da-
A
temsilcisi olup onlar adına ülkeyi yöneten rahip kral- ğıtılması amacıyla Sümerler, tapınaklarını depo olarak
lardı. Mısır da ise Krallığı’nın ilk dönemlerinde krallar, kullandılar. Bu ürünleri kayıt altına almak için kullanılan
5T Yayıncılık
tanrının yeryüzündeki temsilcisidir. Pers Kralı Kiros, semboller sayesinde çivi yazısı icat edildi.
H
ise Babil’i fethettiği zaman kendisini Babil’in Tanrısı
İ
Marduk’un varisi ilan ederek halkın saygısını ve bağ- Buna göre;
T
lılığını kazanmaya çalışmıştı. I. İnsanların ihtiyaçları büyük buluşlar doğurmuştur.
FA
Yukarıdaki bilgiye bakarak ilkçağ uygarlıklarında II. Çivi yazısını Sümerler icat etmiştir.
yöneticilerin (kralların) hâkimiyet kaynağı aşağı- III. Zigguratlar kurak dönemlerin atlatılmasında büyük
dakilerden hangisidir? önem taşımışlardır.
A) ilahi (tanrısal) Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
B) Kanun A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
C) Tranlık D) I ve III E) I, II ve III
D) Aristokrasi
E) Zenginlik
12. Sümerlerde önceleri sadece rahip ve din adamları okur

9. Aşağıda Anadolu’da kurulan uygarlıklar ve başkent eş-
yazar olduğu halde daha sonradan bu durum toplumun
leştirmesi yapılmıştır.
bir çok sınıfına yayılmıştır.
I. Urartu- Tuşpa
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
II. İyon - Ninova
A) Yazılı edebi ürünlerin yaygınlaşması
III. Lidya - sard (sardes)
B) Zigguratların okul olarak da kullanılması
IV. Hitit - Hattuşaş
C) Çivi yazısının geliştirilmesi
V.Frigya - Gordiyon
D) Yazılı hukuk kurallarının oluşturulması
Eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
E) Siyasi birliğin kurulması
A) I B) II C) III D) IV E) V
20
2
1. Mısır’da tüm topraklar Firavunlara aitti ve toprakları 4. Hititler zamanında üyeleri yaşlı, soylu ve tecrübe-
kullananlar kiracı durumundaydı. Üretim, devlet tara- li kişilerden oluşan ve siyasi otoriteyi denetleyen
fından planlanır, vergiler ve kiralar ekili topraklardan yapı aşağıdakilerden hangisidir?
düzenli olarak Firavun adına toplanırdı.
A) Anal B) Konsül
Bu durumun aşağıdakilerden hangisini engelledi- C) Pankuş D) Patesi
ği söylenebilir?
E) Tavananna
A) Mimariyi
B) Köleciliği
C) Özel mülkiyeti
D) Tarımsal faaliyeti
E) Sanatsal faaliyeti
FA
2.
TİH
Mısırlılar, Nil’in sularının taşması sonucu tarlaların sı-
5.
Akdeniz’in ilk uzman gemicileri ve tüccarlarıdırlar. Sü-

nırları birbirine karışmış ve bunları tekrar düzenleye-
AY
mer ve Yukarı Mısır arasındaki ticarete aracılık ettiler,
bilmişlerdir. Bu taşkınların zamanını tespit etmişler ve
Mısır’ın ticari faaliyetlerini ellerinde tuttular. Ticari faa-
taşkın olmadan ürünlerini toplayabilmişlerdir. Bu sa-
liyetleri, çivi yazısı ve hiyeroglifin yerine alfabeyi geliş-
yede birçok alanda gelişme göstermişlerdir. Ölümden
AN
tirmelerini sağladı.
sonraki yaşama inandıkları için ölülerini mumyalamış-
lar böylelikle insan vücudunu tanımışlar, Tanrı-kral an- Yukarıda özellikleri aktarılan uygarlık aşağıdakiler-
layışına bağlı olarak Firavunlar için piramit adı verilen den hangisidir?
anıt mezarlar yapılmışlardır. A) Asur B) Fenike
Yukarıdaki bilgilere bakarak Mısır uygarlığında C) İyon D) Lidya
hangi alanlarda bir gelişmeden söz edilemez?
E) Elam
A) Astronomi
B) Geometri
C) Eczacılık
D) Mimarlık
E) Madencilik
3. Mısır ve Hitit devletlerinin birbirine eşit kuvvetler 6. Sümerlerde kesik koni şeklinde yükselen tapınak
hâline gelmesi ve bu iki büyük devletin ekonomik mimarisi aşağıdakilerden hangisidir?
menfaatlerinin Kuzey Suriye toprakları üzerinde
çatışmasıyla aşağıdaki gelişmelerden hangisi ya- A) Pramit B) Ziggurat
şanmıştır? C) Karum D) Tümülüs
A) Kadeş Savaşı E) Megaron
B) Akad istilası
C) Kavimler göçü
D) Kolonicilik faaliyeti
E) İbrani göçü
21
7. İlkçağ uygarlıklarında; 10. Aşağıdakilerden hangisi ilkçağın tüccar toplumları
arasında gösterilemez?
I. Hammurabi
II. Urgakina A) Asurlar B) Fenikeliler
III. Hattuşili C) Lidyalılar D) Soğdlar
Kişilerinden hangisi yada hangileri Mezopotamya E) Urartular

kanun yapıcıları arasında gösterilemez?
D) I ve III E) Yalnız III
8. 11.
N
Hitit kanunlarında geleneksel düzenlemeler toplanmış, Geçmişten bugüne insanoğlu, zorunluluklar nedeniyle
ölüm ve işkence cezaları yerine tazminat cezaları kon- veya istediği yaşam koşullarına ulaşmak için yaşadığı
A
muştur. Ayrıca evlenme, boşanma, nikâh, nişan gibi yerleşim yerlerinden ayrılarak yeni yerler bulma yoluna
Y
aileyle ilgili hususlara yer verilmiştir. Ön Asya kavim- gitmişlerdir.
lerinde boşanma sadece erkeğe tanınan bir hak iken
A
Buna göre aşağıdakilerden hangisi insanların göç
Hititlerde kadınlara da bu hak tanınmıştır.
etme sebeplerinden biri olduğu söylenemez?
5T Yayıncılık
Hitit kanunları ile ilgili verilen parçadan aşağıdaki- A) İklim değişiklikleri
H
lerden hangisi çıkarılamaz?
İ
B) Nüfusun hızlı artışı
A) Hititler kadın haklarına önem vermişlerdir
T
C) Sosyal yaşam alanlarının gelişmesi
B) Medeni kanunla ilgili düzenlemeler yapmışlardır
FA
D) Dini ve inanç merkezli baskılar
C) Ön Asya toplumlarında kadına önem verilmemiştir
E) Dış baskılar ve politik değişikliler
D) Hitit kanunlarının insancıl tarafı ağır basmaktadır
E) Kısasa kısas uygulaması yaygındır.
9. Aşağıdaki kanunlardan hangisinde semavi bir di-

12. İlk Çağ’da meydana gelen göçler ekonomik, siyasi,
demografik, dinî ve coğrafi nedenlerle yapılmıştır.
nin etkisi olduğu söylenebilir?
Aşağıdaki göçlerden hangisinin dini bir nedene
A) Hammurabi Kanunları
dayandığı söylenebilir?
B) Urgakina Kanunları
A) Amurru (Babil) Göçleri
C) 12 Levha Kanunları
B) İbrani (Yahudi) göçleri
D) Cengiz Yasaları
C) Hurri Göçleri
E) On Emir
D) Orta Asya göçleri
E) Akad Göçü
22
3
1. İlk Çağ’da insanlar sadece sosyal, ekonomik, siyasi 4. Büyük İskenderin oluşturduğu Helenistik uygarlı-
ve coğrafi nedenlerle göç etmek zorunda kalmamıştır. ğın yayıldığı alanlar arasında aşağıdaki bölgelerden
Semavi dinlerin yeryüzünde yayılmaya başlamasıyla hangisi gösterilemez?
dinlerinden vazgeçmek istemeyenlerde göç etmişler-
dir. A) Anadolu
B) Mısır
Buna göre;
C) Mezopotamya
I. Hıristiyanlık
D) Orta Asya
II. Musevilik (Yahudi)
E) Makedonya
III. Müslümanlık
Dinlerine mensup topluluklardan hangilerinin bu
dönemde göç ettiği söylenemez?
FA
D) Yalnız III E) I ve III
TİH 5. Moğol boylarını uzun mücadelelerden sonra bir

araya toplayarak, istila hareketleri ile dünyanın en
geniş kara imparatorluğunu kuran aşağıdakilerden
hangisidir?
AY
2. Yahuda Krallığını istila ederek Kudüs Mabedi’ni tahrip
A) Cengiz Han (Temuçin)
etmiş ve nüfusun büyük bir kısmını sürgün etmiştir.
AN
B) III. Alexander (Büyük İskender)
Yukarıda anlatılan olayı gerçekleştiren Babil hü-
kümdarı aşağıdakilerden hangisidir? C) Augustus (Agustus)
A) Hammurabi D) Mete Han
B) II.Nabukadnezar E) Hammurabi
C) II Ramses
D) Midas
E) Hattuşili
6. Büyük Şaman, 1206 kurultayında Temuçin’in Gök Tan-

3. Yunanistan’ı egemenliği altına alarak şehir devletleri- rı tarafından seçildiği şeklinde kehanette bulunmuş, bu
nin yöneticilerini Korinthos’a davet ederek onları Pers- kehanetinde “Temuçin’le çocuklarına dünyanın bütün
lere karşı savaşmaya ikna etmiş ve “Helen Birliği”ni topraklarını bağışladım ve kendisine Cengiz Han is-
meydana getirmiştir. mini verdim.” şeklinde Gök Tanrı’nın kendisine haber
verdiğini söylemiştir.
Yukarıda anlatılan hükümdar aşağıdakilerden
hangisidir? Yukarıdaki parçadan aşağıdakilerden hangisine
ulaşılamaz?
A) II. Philippos (Filip)
A)Temuçin neslini ilahi bir soya dayandırmıştır.
B) III. Alexander (Büyük İskender)
B) Türk kültürü ve dininden etkilenmiştir.
C) Kral Giges
C) Kendisini Gök Tanrının temsilcisi olduğuna inan-
D) Kral Midas
mıştır.
E) Justinianus
D) Meşruiyetini tanrısal bir güçle perçinlemiştir.
E) Bütün Türk topluluklarının da hükümdarı olduğunu
iddia etmiştir.
23
7. Arkeolojik kazılarda aynı imalathanede üretilen benzer 10. Büyük savaşlarla büyük göçlerle sosyal yapılarının
çanak, çömlek, seramik gibi maddi unsurlar birbirlerin- farklılaşmasıyla gelişmişlik düzeylerinin ilerlemesiyle
den binlerce kilometre uzaklıktaki noktalarda bulun- insanoğlu tarih boyunca hukuk kurallarını da geliştir-
muştur. miştir. Böylece evrensel hukuk ilkeleri doğmuş fakat bu
kanunlar tüm toplumlar tarafından aynı şekilde uygu-
Buna göre; lanmamıştır.
I. Uzun mesafeli ticari faaliyetlerin olduğu
Yukarıda anlatılan durumun sebepleri arasında
II. Üretimin aynı merkezlerde yapıldığı aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
III. Esnaf ve sanatkârlar grubunun oluştuğu A) Toplumsal ve kültürel farklılıklar
Durumlarından hangisi yada hangilerinin varlığına B) Coğrafi ve bölgesel farklılıklar
kanıt olarak gösterilebilir?
C) Toplumların uğraş alanlarındaki farklılıklar
D) Dini farklılıklar
E) Kişisel ve psikolojik farklar
N
8. Sasani Hükümdarı Erdeşir Babekan “Ülkenin temeli
A
vergidir, bu da adaletle yükselir, zulümle değil.” Sö-
Y
zünden; 11. İlkçağ ve ortada;
A
I. halktan eşit miktarda vergi alınması I. Mısır
5T Yayıncılık
II. devletin devamlılığı için verginin gerekliliği II. Pers
H
III. halka adil davranmanın devleti yücelteceği III. Urartu
İ
IV. halkına zulmeden devletlerin gelişemeyeceği IV. Lidya
T
Durumlarından hangisi çıkarılabilir? V. Roma
FA
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV Uygarlıklarından hangisinde bir deniz gücünün
D) I ve IV E) II, III ve IV varlından söz edilemez?
9. Kurduğu imparatorluğun yönetiminde Perslerden etki-

12. Mezopotamya’nın kurak olması sulamalı tarımı zo-
runlu kılmıştı. Bu yüzden bölgede sulama kanallarının
lenen Büyük İskender, satraplık idaresini benimsemiş-
yapılmasıyla üretim arttı ve ürün fazlası yani artı ürün
tir. Büyük İskender’in uyguladığı yönetim sistemi de
ortaya çıktı. Böylece artı ürünü organize etmek için
Roma İmparatorluğu’na örnek olmuştur. Roma, satrap-
üretimin planlanması, ürünün depolanması ve korun-
lık idaresini geliştirerek eyalet sistemini uygulamıştır.
ması gerekli hale geldi.
Yukarıdaki durum aşağıdakilerde hangisine kanıt
olara gösterilebilir? Buna göre artı ürünle ilgili aşağıdakilerden hangi-
si söylenemez?
A) Kültürel birikim ve etkileşimin toplumlara fayda
sağladığına A) Artı ürün, diğer ihtiyaçların karşılanması için değiş
tokuşu geliştirdi
B) Roma da valilerin imparatorlardan daha geniş
yetkilere sahip olduğuna B) Çiftçilik dışında yeni meslekler ortaya çıkardı.
C) İskender İmparatorluğunun özgün bir yapısı oldu- C) Esnaf, tüccar, din adamı, savaşçı gibi yeni sınıflar
ğuna şehir toplumunun doğmasını sağladı.
D) Büyük İskender’in Sasani imparatorluğundan D) Artı ürünlerin bir merkezde toplanması ve dağıtıl-
etkilendiğine ması toplumda tabakalaşmayı ortaya çıkardı.
E) Perslerin Roma imparatorluğundan sonraki dönem- E) Meşruiyet kaynağının dini yönün ortadan kalkması-
lerde yaşadığına na neden oldu.
24
4
1. Hindistan’da Kast sistemi; bir kişinin toplumsal konu- 4. Hindistan’dan başlayarak Avrupa’ya ulaşan bu ticaret
munun yaşamı boyunca belirlendiği toplumsal bir dü- yoluna Baharat Yolu denmiştir.
zendir. Bu düzen brahmanlar (din adamları), kşatriya-
lar (askerler), vaisyalar (çalışanlar) ve sudralar (işçiler Bu yolun etkinliği aşağıdaki gelişmelerden hangi-
siyle azalmıştır?
ve köleler) gibi gruplardan oluşuyordu.
A) Haçlı seferleri
Hindistan’daki bu durum aşağıdakilerden hangisi-
ni zorlaştırmıştır? B) Coğrafi keşifler
A) Siyasi birliğin sağlanmasını C) Moğol istilası
B) Tarımsal faaliyetlerin yapılmasını D) Kaviler göçü
C) Kast içi sosyal ilişkinin kurulmasını E) İstanbul’un fethi
D) Dini birlikteliğin yürütülmesini

E) Sınıfsal farklılıkların sürdürmesini
FA
TİH
AY
2. Ticari malların serüveninde konakladığı, mola verdiği 5. İlkçağ uygarlıklarından hangisinin çivi yazısı kul-
veya sona ulaştığı mekânlara tarih boyunca farklı isim- landığı söylenemez?
AN
ler verilmiştir.
A) Akad B) Babil C) Asur
Aşağıdakilerden hangisi bu isimlendirmeler ara-
sında gösterilemez? D) Hitit E) Mısır
A) Kervansaray B) Bedesten
C) Külliye D) Karum
E) Agora
3. İlk Çağ’dan itibaren Kral Yolu, İpek Yolu, Kürk Yolu ve 6. Sümerlerin kullandığı ilk yazılı kil tablet örneklerine
Baharat Yolu dünya ticaretinde hâkim rol oynamıştır. Uruk kentinde rastlanmıştır. Bu tabletler, tahıl çuvalla-
Aşağıdakilerden hangisi tarih boyunca kullanılan rı ve büyükbaş hayvan listelerinden oluşan tapınağın
bu yolların etkilerinden biri değildir? muhasebe kayıtları şeklindedir.
A) Geçtiği bölgedeki toplumları iktisadi açıdan kalkın- Yukarıdaki bilgiye bakarak Sümerlerdeki ilk yazılı
dırmışlardır. örneklerle ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşı-
lamaz
B) Bu yollara sahip olmak isteyen devletlerin siyasi ve
askeri mücadelesine neden olmuşlardır. A) ilk yazı örneklerinin hesaplar, tarihler, malın cinsi
gibi bilgileri içeren ziraat ve ticaret kayıtlarından
C) Bilimin ve buluşların taşınma alanları haline gel-
oluştuğuna
mişlerdir.
B) ilk olarak uruk şehrinde ele geçtiğine
D) Doğu-Batı kültür ve uygarlıkları için bir köprü oluş-
turmuşlardır. C) Kayıtların tapınaklarda tutulduğuna
E) Kast sisteminin Hindistan’da yaygınlaşmasında D) Sümerlerden öncede yazının kullanıldığına
etkili olmuşlardır.
E) Kil tabletler üzerine yazıldığına
25
7. “Tarih Sümer’de başlar.” sözü ile aşağıdaki 10. Yazıdan önceki dönemleri bütün insanların aynı
gelişmelerden hangisinin önemi vurgulanmıştır? sıralamayla takip etmemesi;
A) Çivi yazısının icadı I. dönemleri birbirlerinden kesin olarak ayırmayı,

B) Dört işlemin kullanılması
C) Ay esaslı takvimin kullanılması
II. dönemleri bir bütün olarak incelemeyi,
D) İlk tarımsal faaliyetlerin başlaması III. yapılan araç gereçlerin niteliğini belirlemeyi
E) Ziggurat adında tapınaklar inşa edilmesi
tarih araştırmalarında durumlardan hangilerini
zorlaştırdığı söylenebilir?
8. Günümüze kadar keşfedilen en erken tarihli dinî mi- D) I ve III E) I, II ve III

marinin içerisinde yer alan Göbeklitepe’de; taş aletler,
heykeller ve bitki kalıntıları bulunmuştur. Bununla bir-
likte İnsanoğlunun, tarım ve yerleşik hayattan sonra
tapınaklar yaptığı şeklindeki yaygın görüş Göbeklite-
pe’nin keşfiyle tartışmaya açılmıştır.
N
Buna göre; 11. “Çayönü yerleşmesinde çıkan buluntular arasında;
A
I. yerleşik yaşama geçildiği, Çakmaktaşı, obsidyen, bazalt, doğal bakır, oraklar, ka-
zıyıcı - delici aletler ve çeşitli süs eşyaları ele geçmiş-
Y
II. inanç sisteminin geliştiği,
tir. Çayönü yakınlarında Çakmaktaşı yatakları tespit
A
III. sanatsal faaliyetlere önem verildiği, edilmiş fakat Çayönü insanı bu kalitesiz çakmaktaşını
5T Yayıncılık
IV. Üretiçi toplumsal yapıya geçildiği kullanmamıştır.”
H
durumlarından hangilerine ulaşılabilir? (http://www.diyarbakirmuzesi.gov.tr)
İ
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV Çayönü yerleşmesi ile ilgili verilen parçadan
T
D) I ve IV E) III ve IV aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
FA
A) Başa bir bölge ile olası bir ticari etkinlik yaşadıkları
B) Diğer uygarlıklardan daha ileri bir topluluk oldukları
9. Aşağıda demir çağına ait bir tablo verilmiştir. C) Çayönü halkının yerleşik hayata geçtikleri
D) Doğal taş ve madenden faydalandıkları
MÖ XIII. yüzyılda başlamış E) Tarımsal faaliyetlerde bulundukları
Anadolu ve MÖ 330’lara kadar de-
vam etmiştir.
MÖ 1.000 yıllarından sonra

Mezopotamya
yaşanmıştır.
MÖ 1.070-330 yılları arasın-

Mısır
da yaşanmıştır.
Yukarıda verilen tablodan aşağıdakilerden

hangisi çıkarılamaz?
A) Tarih öncesi dönemler bölgesel farklılıklar göster- 12. Elif öğretmen: “İlk Çağ’da Yunan Yarımadasında ge-
mektedir. niş topraklara hükmeden merkezî güçlü bir devlet kur-
B) Mezopotamya Mısırdan sonra demir çağına gir- mak çok zordu.” derken aşağıdakilerden hangisini
miştir. buna delil olarak gösterebilir?
C) Tarihi devirlere Anadolu ve Mısır aynı dönemde A) Sık sık istilalara uğramasını
girmiştir.
B) Denize kıyısının bulunmasını
D) Mezopotamya demir çağını MÖ 10. Yüzyıldan
sonra yaşamaya başlamıştır. C) Başka bölgelerle ticaret yapılmasını
E) Demir çağına ilk önce Anadolu’da girilmiştir. D) Kolonicilik faaliyetlerinde bulunulmasını

E) Bu bölgelenin dağlık ve engebeli yapısını
26
5
1. Kuşatıcı imparatorluklar; İlk Çağ’da ele geçirdikleri 4. İlk çağda ülkeleri dışında ele geçirdikleri yerleri kendi-
yerlerdeki kişileri ve kültürleri dışlamayıp oradaki in- lerine bağlayarak bazen de kendi vatandaşlarını o böl-
sanları devlet sistemi içinde kullanmış ve onlardan fay- geye yerleştirerek genellikle de ticari faaliyetlerde kul-
dalanmış imparatorluklardır. lanmak amacıyla oluşturulan yönetimlere koloni denir.
Bunlara örnek olarak; Böyle bir uygulamanın aşağıdakilerden hangisine

neden olduğu söylenemez?
I.Hitit
A) Kolonici devletlerin devletin zenginleşmesine
II.Akad
B) Yeni yurtlar ve şehirlerin oluşmasına
III.Babil
C) Kültürel etkileşimin yaşanmasına
Uygarlıklarından hangileri gösterilebilir?
D) Bilimsel gelişmelerin aktarılmasına
E) İmparatorlukların kurulmasına
FA
TİH
2.
AY
Pers Kralı Kiros, Babil’i fethettiği zaman kendisini Ba- 5. İlk ve ortaçağda topraklarında çeşitli unsurları (et-
bil’in Tanrısı Marduk’un varisi ilan ederek halkın saygı- nik köken, dil, din vb.) barındıran ve bunların bir
sını ve bağlılığını kazanmaya çalışmıştı. arada yaşamasını sağlayan devlet modeli aşağıda-
AN
kilerden hangisidir?
Verilen parçaya göre aşağıdakilerden hangisine
ulaşılabilir? A) İmparatorluk B) Demokratik
A) Monarşik yapıyı güçlendirmede dinin kullanıldığına C) Federal D) Üniter
B) Babil uygarlığının daha güçlü bir uygarlık olduğuna E) Oligarşik
C) Perslerde oligarşi yönetiminin benimsendiğine
D) Feodal krallıklar oluşturulmak istendiğine
E) Perslerin I. Babil devletine son verdiğine
3. Hititlerde kralın yanında Pankuş adında bir mecliste 6. Güçlü bir ordu kurarak dine dayalı devlet yapısın-
vardı. Bu meclis Kralın aldığı kararları denetleyen bir da değişikliğe giden ve kendisini adaletin kralı ola-
yapıdaydı. rak İfade eden Babil hükümdarı aşağıdakilerden
hangisidir?
Bu durum aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak
gösterilebilir? A) Nabukadnezar B) Hammurabi
A) Meşruiyetin kaynağının ilahi olduğuna C) Urgakina D) Hattuşili
B) Demokratik bir uygulamanın varlığına E) Midas
C) Mutlak monarşinin uygulanmadığına
D) Hitit kralların tanrıya hesap verdiğine
E) Medeni hukuk anlayışının geliştiğine
27
7. Sümerler, Asurlar ve Babiller; zamanla siyasi güçleri- 10. Eski yunan medeniyetinde belli bir zümrenin, kral-
ni kaybetmiş olsalar da aradan birkaç yüzyıl geçtikten lığı yönetme hakkının kendilerinde olduğunu iddia
sonra yeniden güç kazanmış ve tarih sahnesine çık- etmesi ve yöneticilerin sadece o gruptan seçilmesi
mayı başarmışlardır. aşağıdaki hangi yönetim anlayışını doğurmuştur?
Bu durumun sebebi daha çok aşağıdakilerden A) Demokrasi B) Moraşi

hangisinin bir sonucu olduğu söylenebilir?
C) Aristokrasi D) Oligarşi
A) Bölgeye yapılan göçlerin
E) Teokrasi
B) Tanrı kral anlayışının
C) Soy dayanışmasının
D) Yazılı kanunların
E) Bilimsel birikimin
11. Hititlerle ilgili verilen;
N
I. Tavananna,
A
II. Pankuş,
Y
III. Anal
8. Yönetme yetkisinin tek kişinin elinde bulunduğu
A
ve bu gücün genellikle kan yoluyla aile bireylerine gibi kavramlardan hangileri yönetimle ilgilidir?
5T Yayıncılık
geçtiği yönetim biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

H
A) Tranlık B) Oligarşi
İ
C) Teokrasi D) Moraşi
T
E) Demokrasi
FA 12. Persler de ülke eyaletlere ayrılmış ve eyaletler Satrap

adı verilen idareciler tarafından yönetilmişti. Satraplar
merkezden gönderilen memurlar tarafından denetlen-
mişti.
Perslerdeki bu uygulamaların;
9. Yunan medeniyetinde Kralın yetkilerinin azalması, I. yönetimi kolaylaştırma,
onu denetleyen meclislerin yetkilerinin artması ve
kralların belirli bir sınıf tarafından seçilmeye baş- II. merkezi otoriteyi sağlama,
lamasıyla ortaya çıkan yönetim şekli aşağıdakiler- III. feodal bölgeler oluşturma
den hangisidir?
amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söylene-
A) Demokrasi B) Moraşi bilir?
C) Aristokrasi D) Oligarşi A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
E) Teokrasi D) I ve III E) I, II ve III
28
6
1. Mısır’ın ilk zamanlarında küçük köyler şeklinde olu- 4. Mısır’da tüm topraklar firavunlara aitti ve toprakları
şumlar görülürken daha sonra bu köyler birleşerek kullananlar kiracı durumundaydı. Üretim, devlet tara-
Nom veya Nome denilen şehir devletlerini oluşturmuş- fından planlanır, vergiler ve kiralar ekili topraklardan
lardır. düzenli olarak Firavun adına toplanırdı. Ticaret ise Fi-
ravun’un adamlarının denetimindeydi.
Mısırdaki bu duruma bakarak aşağıdakilerden
hangisine ulaşılabilir? Bu durum Mısır’da;
A) Şehir devletlerinin krallarını Efsanevi Kral Me- I. bağımsız ve zengin bir tüccar sınıfının doğmasını,
nes’in belirlediği
II. tarımsal faaliyetlerin ilerlemesini
B) Dış baskılar ve istilalar sonucunda birlik ve bera-
berliğin sağlandığı III. özel mülkiyetin gelişmesini,
C) Şehir yerleşmelerinin Nil nehri etrafında toplandığı Hangilerini engellemiştir
D) Büyük bir imparatorluğun temellerinin atıldığı A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
FA
E) Mısırda ilk siyasi örgütlenmelerin başladığı D) I ve III E) I, II ve III
2.
TİH
Sümerler, kuraklık ihtimaline karşı ürünün depolanma-
5. Mısır uygarlığındaki;
I. Mumyacılık,
sı ve dağıtılması amacıyla tapınaklarını depo olarak II. Piramit mimarisi,
AY
kullandılar.
III. Takvim,
Sümerlerdeki bu uygulamanın;
IV. Hiyeroglif
AN
I. ahret inancının benimsenmesine,
Bilimsel ve kültürel gelişmelerinden hangilerinde
II. din adamlarının güçlenmesine,
dinin etkisinden söz edilebilir?
III. yazının bulunmasına A) I ve II B) II ve III C) II ve IV
Durumlarından hangilerine ortam hazırladığı söy- D) I ve IV E) III ve IV
lenebilir?
6.
- Fenikelilerin ticari faaliyetler için alfabeyi geliştir-
meleri
- mısırlıların Nil’in taşma zamanını tespit için takvimi
3. “Medeniyetlerin ekonomik yaşam ve askerî yapıların- oluşturmaları
da coğrafya belirleyici bir unsurdur.” diyen bir tarih - Sümerlerin zigguratlara gelen ürünlerin kaydını
öğretmeni buna aşağıdakilerden hangisini kanıt tutmak için yazıyı icat etmeleri
olarak gösteremez? Gelişmelerine bakarak;
A) Mısır’ın temel geçim kaynağını tarımın oluşturma- I. İhtiyaçların bilimsel ve kültürel gelişmelerin doğ-
sı masını sağladığı
B) Urartuların kaya mimarisi ve maden işlemeciliğin- II. Uygarlığın gelişimine birçok milletin katkı sağla-
de gelişmesi dığı
C) Fenikelilerin, Akdeniz’in uzman gemicileri ve tüc-
III. Dini inançların uygarlık gelişimine etkisinin oldu-
carları olması
ğu
D) Eski yunan da kolonizasyonun gelişmiş olması
Yorumlarından hangileri yapılabilir?
E) Sümerlerin ilk yazılı hukuk kurallarını oluşturması
29
7. İlk Çağ’da görülen; 10. İlk Türk devletlerinde hukukun temelini, kaynağını
geleneklerden alan sözlü hukuk kuralları aşağıda-
I. Hammurabi kanunları kilerden hangisidir?
II. Türk töresi
A) 12 levha kanunları
III. On emir B) Urkagina kanunları
hukuk kuralları kaynağını akıl, gelenek ve kutsal C) Cengiz yasaları
kitaplardan aldığı düşünüldüğünde aşağıdaki
eşleştirmelerden hangisi doğrudur? D) On emir
Kutsal kitaplar Gelenek Akıl E) Töre
A) I II III
B) III II I
C) II I III
D) III I II
E) I III II
N
11. Hititlerde de cezalar belirlenirken sosyal sınıf farklılık-
A
ları esas alınmış ayrıca kolektif cezalar da uygulanmış-
tır.
Y
8. Hukuk, insanlar arasındaki düzenini sağlamak için
çıkarılmış ve devlet eliyle güçlendirilmiş kurallar bütü- Buna göre aşağıdakilerden hangisi Hititlerdeki
A
nüdür. kolektif cezalara örnek oluşturur?
5T Yayıncılık
A) Çalınan malın değerinin üç katı gümüşle cezalandı-

Buna göre;
H
rılması
İ
I. İlk siyasi teşkilatların oluşması
B) Babanın işlediği suçun cezasının ailenin diğer fert-
T
lerine de verilmesi
II. Özel mülkiyet anlayışının gelişmesi
FA
C) Kölelere verilen cezanın aynısının asil kişilere de
III. İnsanların toplum hâlinde yaşamaya başlaması verilmesi
hangilerinin etkisiyle hukuk kurallarına ihtiyaç D) Bazı cezaların sosyal konumuna göre verilmesi
duyulmuştur?
E) işlenen suçların çoğuna fidye cezası verilmesi
9. Hitit kanunlarında; evlenme, boşanma, nikâh, nişan

12. İlk Çağ’da insan topluluklarının tabiat ile olan ilişkileri
farklılık göstermekle birlikte bu dönemde henüz insa-
gibi aileyle ilgili hususlara yer verilmiştir. Ön Asya ka-
noğlu tabiata hükmeder bir konumda değildir.
vimlerinde boşanma sadece erkeğe tanınan bir hak
iken Hititlerde kadınlara da bu hak tanınmıştır. Bu durumun değişmesi aşağıdakilerden hangisiy-
le açıklanamaz?
Buna göre ilk çağ topluluklarından farklı olarak
Hititlerin aşağıdaki alanların hangisinde daha çok A) Barajlar ve sulama kanallarının yapılması
geliştikleri söylenebilir? B) Ticari faaliyetlerin başlaması
A) Medeni hukuk B) Ceza hukuku C) Hayvanların evcilleştirilmesi
C) Borçlar hukuku D) Ticaret hukuku D) Yerleşik hayata geçilmesi
E) İdare hukuku E) Madenlerin işlenmesi
30
7
1. Tarih boyunca yapılan göçlerin gerçekleşme nedenleri 4. Lidyalıların diğer Ege Uygarlıklarından faklı olarak
farklılıklar göstermektedir. Yerleşim yerleri ve iklimdeki daha çok kara ticareti ile uğraşmalarının ve koloni-
değişikliklere bağlı geçim sıkıntısının yaşanmaya baş- ciliğin gelişmemesinin ana nedeni aşağıdakilerden
lanması, inanç gruplarının baskı altına alınması gibi hangisidir?
gelişmeler göçlerin nedenlerinden bazılarını oluşturur.
A) Kuruldukları bölgenin doğal zenginliklerinin yeterli
Bu bilgiye göre; olması
I. siyasi, B) Liman ve kıyı şeridinin ticari faaliyetlere uygun
olmaması
II. ekonomik,
C) İlk defa değiş tokuş usulüne son verilerek paranın
III. dinî, kullanılması
IV. coğrafi D) Ege uygarlıklarının siyasi ve ekonomik baskısı
Göçlerin yapılmasında hangi alanların etkisinden E) Perslerin Batı Anadolu’yu istila etmesi
söz edilebilir?
FA
A) Yalnız I B) II ve III C) II ve IV
D) I, II ve IV E) II, III ve IV
TİH
5.
AY
2. Asurlar, MÖ II. binin başlarından MÖ 612 yılına, 558 yılından sonra Kök Türk koruması altında
son başkenti Ninova’nın yıkılışına kadar varlığını Çin’den İtalya’ya kadar uzanan İpek Yolu üzerin-
sürdürmüştür. Asurların politikalarında ticaretin ön pla- deki ticareti kontrol eden uygarlık aşağıdakilerden
AN
na çıkmasında Mezopotamya’nın tarım dışında birçok hangisidir?
alandaki yoksunluğundan kaynaklanmıştır. A) Lidyalılar B) Soğdlar
Mezopotamya’nın bu yoksunluğu aşağıdakilerden C) Eftalitler D) Fenikeliler
hangisi ile açıklanabilir?
E) Asurlar
A) Doğal kaynaklar bakımından fakir olmasıyla
B) Tarımsal faaliyetlerdeki çalışan insan sayısıyla
C) Din adamlarının güç kazanmasıyla
D) Sulama imkânlarının kısıtlı olmasıyla
E) Tarımsal ürün çeşitliliğinin azlığıyla
3. Fenikeliler, MÖ XII. yüzyılda siyasi bir güç olarak orta- 6. Büyük İskender’in, kendi adına bastırdığı paralar
ya çıkmış ve MÖ II. yüzyıla kadar varlığını sürdürmüş- üzerinde Herakles ve Zeus simgelerini kullanması
tür. Doğu Akdeniz’de çok iyi bir ticaret filosu kurmuş ve aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterilebi-
Batı Akdeniz’de de ticaret kolonileri kurarak zenginleş- lir?
mişlerdir.
A) Mısır ve Anadolu arasında bir bağ kurmak istedi-
Fenikelilerin özelliklerine bakarak aşağıdaki yo- ğine
rumlardan hangisine ulaşılamaz?
B) Gücünün meşruiyet kaynağını tanrısallaştırdığına
A) İhtiyaçlarının bazılarını farklı bölgelerden karşılama
yoluna gitmişlerdir. C) Helenistik kültürü yaygınlaştırmak istediğine
B) Birçok bölgeyi ele geçirerek buraları yurt edinmiş- D) Makedonyalıları daha üstün gördüğüne
lerdir. E) Yunan kültürünü benimsemediğine
C) Ormancılık faaliyeti ve kerestecilik önem kazan-
mıştır.
D) Zenginliğin kaynağını ticari faaliyetler oluşturur.
E) Gemicilik ve gemi inşası gelişmiştir.
31
7. “Dünya İmparatorluğu” fikrinin; 10. Moğol İmparatorluğu’nda kurultay denen bir danışma
meclisi vardı. Kurultaydaki görevliler soylu oluşlarına
I. İskender İmparatorluğu,
göre değil liyakat esasına göre seçilirdi.
II. Moğol İmparatorluğu,
Moğollarda ki bu durum kurultaya seçilen kişilerin
III. Roma İmparatorluğu hangi özelliğinin dikkate alınmadığını göstermek-
tedir?
gibi devletlerden hangisinde geliştiği söylenebi-
lir? A) Göreve uygunluk
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III B) Kişisel yetenek
D) I ve III E) I, II ve III C) İş için yeterlilik
D) Göreve layık olma
E) soysal ayrıcalık
N
11. Roma İmparatorluğu’nun eski gücünü kaybettiği ve
A
özellikle de insanları korumakta yetersiz kaldığı dö-
nemde Avrupa’da feodal siyasi yapılar ortaya çıkmıştır.
Y
8. İstila hareketleri ile dünyanın en geniş kara
A
Bu yapının etkisiyle
imparatorluğunu kuran kişi ve kurulan devlet aşa-
I. Serfler,
5T Yayıncılık
ğıdakilerden hangisidir?
H
II. derebeyleri,
A) Temuçin - Moğol İmparatorluğu
İ
III. Katolik kilisesi
B) III. Alexander - İskender İmparatorluğu
T
C) Romulus - Roma İmparatorluğu gibi etkenlerden hangilerinin güç kazandığı söyle-
FA
nebilir?
D) Kral Menes – Mısır uygarlığı
E) Sargon – Akad imparatorluğu
9. Roma’da kraldan sonra etkin bir danışma kurulu olan 12. Roma İmparatorluğu’nda Patricilerin uygulama-
senatoya soylular girebiliyordu. Roma toplumu patrici- larına karşı çıkan pleplerin ayaklanmaları ile bu
ler, plepler ve köleler olmak üzere üç sınıfa ayrılmıştı. ayaklanmaları bastırmak amacıyla çıkarılan ve ilk
Senatoda görev yapan soylu sınıfa patrici, Roma’ya defa yazılı hâle getirilen kanunlar aşağıdakilerden
sonradan gelip yerleşenlere de plep adı verilirdi. hangisidir?
Roma’da böyle bir durumun aşağıdakilerden A) 12 Levha Kanunları

hangisine neden olduğu söylenemez? B) Justinianus Kanunları
A) Toplumsal sınıf farklılıklarına C) Solon kanunları
B) Aristokrasinin gelişmesine D) Drakon kanunları
C) Mutlak monarşinin güç kazanmasına E) Büyük Yasa
D) Soyluların etkinliğinin artmasına
E) Toplumsal çatışma yaşanmasına
32
8
1. Moğol imparatorluğu zamanında Türk Töresi ile 5. İlk Çağ medeniyetlerinde orduların teçhizatları ve
Moğol gelenek ve görenekleri dikkate alınarak ya- uyguladıkları taktikler hemen hemen aynı olduğu
zılı hale getirilen yasalar bütünü aşağıdakilerden halde Orduları farklı kılan özellik ve üstünlük sağ-
hangisidir? layan etkenler arasında aşağıdakilerden hangisi
gösterilemez?
A) Hammurabi kanunları
B) Justinianus Kanunları A) Hareket yeteneği
C) Urkagina kanunları B) Saldırı gücü
D) Cengiz Han Yasası C) Savunma yeteneği
E) Klistenes kanunları D) Kuşatma araçları

E) Organizasyon
2.
FA
Askerî birlik içindeki emir komuta zinciri, berabe-
TİH
rinde verilen görevleri ve bu görevleri yerine geti-
renlerin oluşturduğu sistem aşağıdakilerden han-
gisidir?
6. Mezopotamya’nın kurak olması sulamalı tarımı zo-
A) Teşkilat B) Teçhizat runlu hale getirdi. Bundan dolayı bölgede sulama
AY
C) Strateji D) Taktik kanallarının yapılmasıyla üretim arttı ve ürün fazlası
ortaya çıktı. Böylece ürün fazlasını organize etmek için
E) Savunma
üretimin planlanması, ürünün depolanması ve korun-
AN
ması zorunlu hale geldi.
Bu durumun sonuçları arasında aşağıdakilerden

hangisi gösterilemez?
A) Çeşitli meslekler ve şehir toplumunun doğmasını
sağlamıştır.
3. Asurların zamanında şehrin hemen dışında ticari
B) Çiftçilik dışında yeni meslekler ortaya çıkarmıştır.
işlerin görüldüğü, kendine özgü siyasi ve yönetim
statüsünün bulunduğu yerleşimler aşağıdakiler- C) Feodal düzenin kurulmasına neden olmuştur.
den hangisidir? D) Toplumsal tabakalaşmaya yol açmıştır.
A) Kervansaray B) Karum E) Doğal şartlar kontrol altına alınmıştır.
C) Agora D) Ribat
E) Arasta
4. Teçhizat, savaş araç ve gereçleri demek olduğu gibi 7. Batı ve Orta Avrupa’da toprak sahibi olan senyö-
ayrıca bunların üretimini, geliştirilmesini, ulaştırılması- rün; siyasi, ekonomik, hukuki ve askerî haklara
nı ve depolanmasını da kapsar. sahip olduğu ve temeli toprak köleliğine dayanan
Aşağıdaki savaş araç ve gereçlerinden hangileri toplum düzeni aşağıdakilerden hangisidir?
özellikle kuşatmada kullanılan teçhizatlar arasında
A) Feodalizm (derebeylik)
gösterilemez?
B) Kast sistemi
A) Mancınık B) Kule
C) Federasyon
C) Koçbaşları D) Merdiven
D) Kolonizasyon
E) Kalkan
E) Racalık
33
8. Friglerin yaptığı fibula denen çengelli iğne, gü- 11.
nümüzde kullanılan çengelli iğnelerin tarihteki ilk
örneği olarak kabul edilmektedir.
Buna göre Friglerle ilgili;
I. Kendinden sonraki uygarlıkları etkilediklerine,
II. Maden işlemeciliğinde geliştiklerine,
III.Tarım ve hayvancılıkla geçindiklerine
yargılardan hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız II B) I ve II
C) I ve III D) I, II ve III
Verilen haritada hangi tarihi ticaret yolu gösteril-
mektedir?
A) İpek yolu B) Kral yolu
C) Baharat yolu D) Kürk yolu
E) Divan yolu
N
9. Ticaret yolları üzerindeki ulaşım, kervanlar vasıtasıyla
yada deniz yoluyla gemilerle sağlanırdı.
YA
İlk ve Orta Çağlarda aşağıdakilerden hangisi gerek
kara gerekse deniz ticaretinin haftalar hatta aylar
A
sürmesinin nedenleri arasında gösterilemez?
5T Yayıncılık
A) Taşıma araçlarının insan yada hayvan gücüne
H
dayanması
İ
B) Gemicilik tekniğinin gelişmemiş olması 12. İpek Yolu’nun hâkimiyeti için bölgede sürekli siyasi ve
T
C) Üretim alanlarının sınırlı olması askerî mücadeleler olmuştur.
FA
D) Ticaret yollarının güvensizliği İpek Yolu’ndaki güç mücadelesinin belirleyicileri
E) Ulaşım araçlarının yavaşlığı arasında aşağıdakilerden hangisinin olduğu söy-
lenemez?
A) Çinliler B) Türkler
C) Moğollar D) Farslar
E) Hintler
10. 13. Tarih öğretmeni Zeki Bey “Tarih boyunca birçok ticaret
- Yolları üzerinde kurulan ve kamu yararına çalışan yolu zaman zaman güzergâh değiştirmek zorunda kal-
ticari yapılardır. mıştır.” demiştir.
- Genellikle 8-10 saatlik yürüyüş mesafesinde kurul- Tarih öğretmeni böyle bir durumu öğrencilerine
muşlardır. aşağıdakilerden hangisiyle açıklayabilir?
- Vakıf sistemi sayesinde günümüze kadar gelen ya- A) Ticaret yoluna hâkim olan gücün el değiştirmesi
pılardır.
B) Kervan yollarında farklı din ve kültürlerin olması
Özellikleri verilen tarihi yapı aşağıdakilerden C) Ürünlerin daha çok develerle taşınması
hangisidir?
D) Bu yolların Avrupalılarca bilinmemesi
A) Kervansaray B) Kümbet
E) Sadece karayolunun takip edilmesi
C) Agora D) Külliye
E) Arasta
34
9
1. İnsanoğlu yazı sayesinde birikimlerini, nesilden nesile 4. O döneme kadar gemiler ahşaptan yapılıyordu. Çünkü
sağlıklı bir şekilde aktararak günümüze kadar ulaşma- tahtadan başka bir malzemeden yapılırsa geminin ba-
sını sağlamıştır.” tacağına inanılıyordu. Onun bu buluşu sayesinde ge-
miler metal malzemeden de yapılmaya başlandı.
Yazının aktarılmasında;
I. Usturlap Bu buluşu yapan kişi aşağıdakilerden hangisidir?
II. Kil tablet A) Pisagor B) Herodotos
III. Papirüs C) Cellarius D) Archimedes
IV. Parşömen E) Strabon
V. Taş
Kullanılanlar arasında hangisinin olduğu söylene-

mez?
FA
5. Aşağıda İlk Çağ medeniyetlerinin bilimsel birikime kat-
TİH
kıları verilmiştir.
• Aritmetik işlemlerde çarpım tablosunu kullanmayı,

dört işlem yapmayı, kare ve karekök almayı bili-
yorlardı.
AY
• Güneş takvimini kullanmışlar, yılı 365 gün olarak
hesaplamışlar
AN
2. İlk çağlardan beri insanoğlunun en büyük isteklerinden
biri ölümsüzlük diğeri de uzun yaşama arzusudur. • Barut, kâğıt ve matbaayı icat etmişlerdir.
Bu durumun sonucu olarak; • Thales, kendi gölgesiyle kendi boyunun eşit oldu-
I. Astronomi ğu anda piramidin gölgesini ölçerek piramidin yük-
sekliğini bulmuştur.
II. Mumyacılık
III. Eczacılık Verilen bilgilerle aşağıdaki ilk çağ medeniyetleri
eşleştirildiğinde hangisi açıklata kalır?
IV. Tıp
A) Çin B) Yunan
alanlarından hangisinin gelişimini sağlamışlardır? C) Sümer D) Mısır
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV E) Fenike
D) I ve IV E) III ve IV
6. Mısırlılar;
3. Amasya’da yaşamış, coğrafya konusunda çalışmış I. Astronomi,
ve Anadolu çevresinde yaptığı geziler sonucunda
II. Geometri,
on yedi bölümden oluşan “Coğrafya” isimli eseri
yazmış olan kişi aşağıdakilerden hangisidir? III. Eczacılık,
A) Archimedes B) Herodotos IV. Tıp
C) Cellarius D) Strabon bilimlerinde gelişmelerinden hangileri dinin etki-

E) Pisagor siyle olduğu savunulabilir?
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV
D) I ve IV E) II, III ve IV
35
A N
AY
5T Yayıncılık
T İ H
FA
36
İLK VE ORTA ÇAĞLARDA
AVRASYA KAZANIMLARI
9.3.1. Türk topluluklarının Asya’da tarih sahnesine çıktıkla-
rı ve yaşadıkları alanları ve başlıca kültür çevrelerini
kavrar.
9.3.2. İç Asya’da kadim zamanlarda kurulmuş Türk siyasi

teşekküllerinin güç ve yönetim yapısını açıklar.
9.3.3. Kavimler Göçü’nün sebep ve sonuçlarını siyasi, sos-

yal, kültürel ve ekonomik açılardan değerlendirir.
9.3.4. Kadim zamanlarda Türk topluluklarının hayat ve ge-

çim tarzlarını, yaşadıkları coğrafyayla ilişkilendirir.
9.3.5. Kadim zamanlarda Türk topluluklarının çevrele-

rindeki yerleşik imparatorluklarla ilişkilerinin çok
boyutlu yapısını kavrar.
9.3.6. Kadim zamanlarda Türk hayat tarzında askerî kültü-

rün önemini kavrar. Türk topluluklarının geliştirdiği
ve Dünya askerî tarihine mal olmuş teşkilat, teçhi-
zat ve taktikler (süvarilik, Onlu Teşkilat, ok ve yay,
üzengi, Turan taktiği) vurgulanır.
3.
ÜNİTE
İlk ve Orta Çağlarda Avrasya
1
1. Orta Asya’da yapılan kazılarda birçok ortak yanları ol- 5. Bizans, Sasani ve Müslüman Araplarla siyasi ilişkilerde
makla birlikte, birbirinden farklı kültürler ortaya çıkarıl- bulunarak Doğu Avrupa tarihinde büyük rol oynamış-
mıştır. lardır ayrıca Museviliği benimseyen tek Türk devletidir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Orta Asya’da Yukarıda bahsedilen türk devleti aşağıdakilerden
bulunan kültür bölgelerinden biri değildir? hangisidir?
A) Anav B) Afanesyevo A) Avrupa Hun imparatorluğu
C) Yenisey D) Tagar B) Tuna Bulgar Devleti
E) Andronova C) Hazar Hakanlığı
D) Avar Hakanlığı
E) Karluklar
FA
2. Türk adını siyasi bir organizasyon adı olarak kulla-
narak resmî bir kimlik kazandıran devlet aşağıdaki-
TİH
lerden hangisidir?
A) Hunlar B) Avarlar
6. Eski Türk toplumunun sosyal yapısı birbirine sıkı sıkıya
C) Kök Türkler D) Uygurlar bağlı olan birçok unsurlardan meydana geliyordu.
E) Kırgızlar
AY
Bu sosyal yapı birimlerinin en küçükten büyüğe
sıralaması aşağıdakilerden hangisidir?
A) Oguş - Urug - Boy - Budun - İl
AN
B) Urug - Oguş - Boy - Budun - İl
C) Budun - Urug - Boy - Oguş - İl
3.
D) İl - Urug - Oguş - Budun - Boy
I. Bayan Han zamanında Orta Avrupa’da devlet
kurmuşlardır. E) İl - Budun - Boy - Urug - Oguş
II. İstanbul’u iki kez kuşatmışlardır.

III. Germen ve Slav kültürü ile sanatlarını etkilemişler- 3.2. boylardan devlete
dir.
Yukarıda özellikleri verilen türk devleti aşağıdaki-
lerden hangisidir? 7. Boylar konfederasyonu üzerinde yükselen ilk Türk
devletleri, boylar arasında birlikteliği sağladıkları dö-
A) Avar Hakanlığı
nemlerde, güçlerinin zirvesine ulaşmışlardır.
B) Hazar Hakanlığı
Buna göre Türk hükümdarlardan;
C) Tuna Bulgar Devleti
I. Mete Han
D) Türgişler
II. Mukan Kağan
E) Karluklar
III. Kapgan Kağan
IV. Moyen-Çor
V. İşbara Kağan
dönemlerinden hangisinde böyle bir durumun
4. Orta Asya’da kurulan ilk Türk siyasi örgütlenmesi yaşandığı söylenemez?
aşağıdakilerden hangisidir? A) I B) II C) III D) IV E) V
C) Kök Türkler D) Uygurlar
E) Kırgızlar
39
İlk ve Orta Çağlarda Avrasya 1
8. Mete Han, MÖ 176’da Çin imparatoruna gönderdiği 12. İlk Türk devletlerinde Kut, kan yoluyla geçtiği için bütün
mektupta kendisini, Gök Tanrı tarafından tahta çıkar- hanedan üyeleri kağan olma hakkına ve yetkisine sa-
tılmış Hunların büyük Şanyü’sü olarak ifade etmiştir. hipti.
Orhun Yazıtları’nda ise Bilge Kağan: “Tanrı irade ettiği
için, kut’um olduğu için kağan oldum.” demiştir. Uygur Bu durumun;
Devleti’nde de benzer durum söz konusudur. I. taht mücadelelerinin yaşanması
Yukarıdaki bilgilere bakarak İlk Türk devletlerinde II. devletlerin kısa sürede yıkılması
gücün meşruiyet kaynağı aşağıdakilerden hangi- III. başka sülalelerin tahtta hak iddia etmesi
sidir?
gelişmelerinden hangilerine neden olduğu söyle-
A) İlahi ( Tanrısal) B) Adalet nebilir?
C) Kutsal kitaplar D) Töre A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
E) Soy D) I ve III E) I, II ve III
N
9. İlk Türk devletlerinde yönetme yetkisinin kağana, 13. İlk Türk devletlerinde siyasi, kültürel, hukuki ve
A
Gök Tanrı tarafından verildiğine inanılması ekonomik konularda genel kararlar alan ve devlet
Y
aşağıdaki kavramlardan hangisi ile karşılanmakta- yönetiminin temelini oluşturan en yüksek kuruluş
dır? aşağıdakilerden hangisidir?
A
5T Yayıncılık
A) Kut B) İl C) Ülüş A) Kurultay B) Aygucı
H
D) Güç E) Oguş C) Toygun D) Ayukı
İ
E) Töre
T
I. Şanyü,
II. Kağan,
FA
10. İlk Türk devletlerinde hükümdarlara;
III. Şad,
IV. İlteber,
V. Han
gibi unvanlardan hangisinin verildiği söylenemez? 14. İlk Türk devletlerinde;
I. Kurultayı toplantıya çağırma,
II. Töre değişikliğini teklif etme,
III. aygucıyı tayin etme,
IV. yargıya başkanlık etme
Görevlerinden hangileri kağan tarafından gerçek-
leştirilmiştir?
11. Aşağıdakilerden hangisi ilk Türk devletlerinde
hükümdarlık sembollerinden biri değildir? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
D) I ve IV E) I, II, III ve IV
A) Taht B) Tuğ C) Otağ
D) Kotuz E) Hutbe
40
2
1. Bizans tarihçisi Priskos, Avrupa Hun Devleti’ne giden 4. Türklerde töre denilen geleneksel kuralların yöne-
Doğu Roma elçilerinin Attila’nın huzuruna çıkmadan tici ve halka göre farklılık göstermemesi aşağıdaki-
önce karısı Arıkan tarafından karşılanıp ağırlandığını lerden hangisi ile açıklanabilir?
söylemiştir.
A) Gök Tanrı inancına sahip olunması
Yukarıdaki bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi B) Konargöçer bir yaşamın benimsenmesi
söylenebilir?
C) Geçim kaynaklarının hayvancılığa dayanması
A) Hunların Batı Roma ile ittifak kurduğu
D) Toplumsal yapıda sınıfsal farkların bulunmaması
B) Türk kağanlarının geleneklere bağlı kaldığı
E) Hükümdara devleti yönetme yetkisinin tanrı tarafın-
C) Türklerde hatunun yönetimde etkili olduğu dan verildiğine inanılması
D) Hun devletinin İstanbul’u kuşattığı
E) Türklerin Anaerkil bir yapıda olduğu
FA 5. Töre’nin İlk Türk devletlerinde,
TİH
I. sosyal düzenin sağlanmasında
2. İlk Türk devletlerinde ülke doğu ve batı olmak üzere
ikiye ayrılmıştır. İkili teşkilatlanma denilen bu sistemde, II. devlet teşkilatlanmasında
kağan, doğuda otururken batının yönetimi hükümdar III. kağanın millete karşılı sorumluluğunda
ailesinden önde gelen bir kişiye, genelde de kağanın

IV. tarımsal üretimin artırılmasında
AY
kardeşine bırakılırdı. Batı’daki yabgu unvanlı bu yö-
netici, Doğu’daki kağana bağlı olarak töre hükümlerini durumlarından hangilerinde etkili olduğu söylene-
yürütürdü bilir?
AN
A) Yalnız l B) Yalnız II
Verilen parçaya göre İlk Türk devletleri ile ilgili
C) I, II ve III D) I ve IV
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
E) II, III ve IV
A) Ülkenin hanedan üyeleri tarafından yönetildiğine
B) Yönetimi kolaylaştırmak için federatif bir sistem
uygulandığına
C) Hakandan sonra tahta çıkma hakkının yabguya ait
olduğuna
6. “Ey Türk Oğuz beyleri! Milleti işitin. Üstte mavi gök
D) İlk Türk devletlerinde yönetimin töre’ye göre dü- çökmedikçe, altta yağız toprak delinmedikçe, ey Türk
zenlendiğine milleti, senin ilini, töreni kim bozabilir!”sözü ile aşağı-
E) Doğu da oturan Kağanın her zaman üstün sayıldı- dakilerden hangisi ifade edilmek istenmiştir?
ğına
A) Türk Milleti’nin ilelebet (sonsuza kadar) yaşayaca-
ğını
B) Kağanların yönetme yetkisini Gök Tanrıdan aldığını
C) Törenin teşkilatlanmada önemli bir yeri olduğunu
3. Türkçe konuşan ve Türk soyundan olan topluluk- D) Türk topluluklarının birbirinden farklı yanları oldu-
ları ilk kez Hun hâkimiyeti altında toplayan hüküm- ğunu
dar aşağıdakilerden hangisidir?
E) Devlet teşkilatlanmasında İl’in en küçük birim
A) Teoman olduğunu
B) Mete
C) Çi-çi
D) Ho-Han-Yeh
E) Ki-ok
41
7. Orhun Yazıtlarındaki, “Üstte mavi gök, altta yağız yer 10. Mani dini Uygurlar da;
kılındıkta, ikisi arasında insanoğlu yaratılmış. İnsanoğ-
lunun üzerine ecdadım Bumin Kağan, İstemi Kağan I. yerleşik yaşama geçme,
oturmuş.” İfadesinden aşağıdakilerden hangisine II. sanatsal faaliyetlere başlama,
ulaşılabilir?
III. mimaride ilerleme
A) Türklerin ilk hükümdarlarının Bumin Kağan ve IV. Savaşçı özelliklerinde zayıflamaya
İstemi Kağan olduğuna
Durumlarından hangilerinde etkili olmuştur?
B) Hâkimiyetin, Tanrı tarafından Türk
A) Yalnız l B) Yalnız II
kağanlarına bir görev olarak verildiğine
C) I ve IV D) I, III ve IV
C) Türk kağanlarının “cihanşümul” yani bütün
dünyanın hükümdarı olduğuna E) I, II ve III
D) Orhun yazıtlarının Türkler hakkındaki ilk yazılı

kaynaklar olduğuna
E) Türklerde yönetimin hanedan üyelerinin tekelinde
olduğuna
A N 11. Hun Türklerinin batıya doğru hareketiyle Romalılar-

ca barbar olarak nitelendirilen kavimleri (Germenler,
Y
Ostrogotlar, Vizigotlar gibi) batıya doğru sürükleyerek
A
yerlerinden etmesi ile bu topluluklar 376 yılında kitleler
5T Yayıncılık
hâlinde Roma İmparatorluğu topraklarına girmişler ve

Tarihte büyük bir nüfus hareketine sebep olmuşlardır.
8.
İ H
Aşağıdakilerden hangisi ilk Türk devletleri arasın- Yukarıda anlatılan olay aşağıdakilerden hangisi-
T
da gösterilemez? dir?
A) Doğu roma imparatorluğunun yıkılması
FA
A) Büyük Hun imparatorluğu
B) Coğrafi keşifler
B) İtil (Volga) Bulgar Devleti
C) Haçlı seferleri
C) Hazar Hakanlığı
D) Kavimler göçü
E) Feodalite
E) Uygur Devleti
12. Kavimler göçünün etkisi ile;

9. Uygurlar mani dinine hangi kağan zamanında gir- I. Avrupa Hun Devleti kuruldu.
mişlerdir? II. Avrupa’da feodalite güç kazandı ve skolâstik
düşünce gelişti.
A) Kutluk bilge kül kağan
III. Doğu roma İmparatorluğu yıkıldı.
B) Moyen-çor kağan
C) Bögü kağan
D) Bağa Tarkan kağan
E) Alp Bilge Kağan
42
3
1. Balamir idaresinde batıya doğru harekete geçerek 4. Eski Türk topluluklarının özellikle su kaynaklarına ya-
birçok kavimi yerlerinden eden Türkler aşağıdaki kın, yaylak-kışlak hayatı üzerine kurulu bir yaşamları
devletlerden hangisinin kurulmasını sağlamışlar- vardı. Konar-göçer yaşam şekli, bozkırda doğa ile bü-
dır? tünleşmiş bir toplumun hayatını sürdürebilme mücade-
lesidir.
A) Avrupa Hun Devleti
B) Tuna Bulgar Devleti Yukarıda verilen bilgiye göre Türklerin yaşam
tarzları ile ilgili hangisi söylenemez?
A) Avcı ve toplayıcı bir yaşam sürdürdüklerine
B) Konar- göçer yaşamı benimsediklerine
E) Macar Devleti
C) Hayvancılıkla uğraştıklarına
D) Doğa şartları ile mücadele içinde olduklarına
E) Yaz ve kış aylarında yer değiştirdiklerine
FA
2.
TİH
Almanların meşhur Nibelungen Destanına konu
alan Avrupa Hun İmparatoru aşağıdakilerden han- 5. Türk toplulukları, çeşitli nedenlerle yaşadıkları bölge-
AY
gisidir? leri kitleler hâlinde terk ederek çok uzun mesafeler kat
etmek suretiyle başka alanlara göç etmiştir.
A) Rua B) Uldız
AN
C) Attila D) Balamir Buna göre;
E) Dengizik I. nüfusun artması nedeniyle otlakların yetersiz

kalması,
II. kuraklık veya ağır kış şartları yüzünden kıtlık ya-

şanması
III. Türk boyları arasındaki mücadeleler ile Çin ve

Moğol baskısı
Gibi durumlardan hangileri bu göçlerde etkili

3. Yaşanılan bölgenin fiziki yapısı, toplumların hayat tar- olmuştur?
zının oluşumunda temel etkendir. Türk toplumunun A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
yaşam tarzına da yaşadığı bölgenin coğrafi özellikleri
şekil vermiştir.
Buna göre Türklerin yaşamı ile ilgili verilenlerden

hangisi yanlıştır?
A) Yaşam koşullarının ve tabiat şartlarının el verişsiz
olması savaşçı ve mücadeleci yapıda olmalarını
sağlamıştır.
B) Tarımsal faaliyetlerin sınırlı olarak yapılması iklim 6. Aşağıdaki Türk devletlerinden hangisinin Anayur-
şartlarının elverişsizliğinden kaynaklanmıştır. du terk ederek başka bir bölgeye göç ettiği söyle-
nemez?
C) Otlak ve meraların çok geniş yer tutması hayvancı-
lığın yapılmasında etkili olmuştur. A) Avarlar B) Hunlar
D) Hayvancılığın en önemli geçim kaynağı olması C) Uygurlar D) Macarlar
konar-göçer yaşamı desteklemiştir.
E) Peçenekler
E) Yaşadıkları bölgelerin dağlık alanlar ve çöllerle
çevrili olması onları saldırılara açık hale getirmiştir.
43
7. 10. İstemi Yabgu’nun faaliyetleri arasında;
I. Akhunlar’a karşı Sasaniler’le ittifak kurmuştur.
II. Sasaniler’e karşı Bizans’la işbirliği yapmıştır.
III. Araplarla mücadele ederek Asya’nın Araplaşması-
nı engellemiştir.
Yargılarından hangileri gösterilebilir?
Haritaya göre Orta Asya Türk göçlerinin aşağıdaki

yerlerden hangisine yapıldığı söylenemez?
A) Güneybatı Sibirya
11. VII-X. yüzyıllarda kuvvetli teşkilatı, canlı ticari faali-
yeti, dinî hoşgörüsü ve iktisadi refahı ile Kafkaslar
B) Kafkaslar ve Karadeniz’in kuzey düzlüklerinde siyasi istikrar
C) Orta Avrupa ve balkanlar sağlayan, Doğu Avrupa tarihinde büyük rol oyna-
N
mış en mühim Türk devleti aşağıdakilerden hangi-
D) Güney Afrika
sidir?
A
E) Anadolu
A) Avrupa Hun Devleti
Y
B) Uygur Devleti
A
5T Yayıncılık
İ H
E) Kök Türk Devleti
T
FA
8. Aşağıdaki Türk topluluklarından hangisi M.S
350’lerde Afganistan ve kuzey Hindistan göç ede-
rek burada bir devlet kurmuşlardır?
A) Eftalitle (Ak Hunlar)

12. VII ve IX. Yüzyıllar boyunca, Doğu Avrupa’da tam ma-
B) Kumanlar (Kıpçaklar) nasıyla bir “Hazar Barış Çağı” gerçekleştirmiştir. Bu
C) Avarlar barış dönemi ile beraber Hazar ülkesi; ulaşımın hız-
landığı, mal değişiminin arttığı, Doğulu ve Batılı mil-
D) Uygurlar letlerden kitleler hâlinde ticaret ve sanatla uğraşan
E) peçenekler insanların kaynaştığı bir yer hâline gelmiştir.
Hazarlarla ilgili verilen bu bilgilerden onlarla ilgili

aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Kültürel etkileşimin yoğunlukla yaşandığı bir alan
haline gelmişlerdir.
B) İnsanların rahat şekilde yaşadıkları bir huzur orta-
mı oluşturmuşlardır.
9. Orta Asya Türk devletlerinden Doğu Roma İmpara-
torluğuna ilk resmi elçilik heyetini aşağıdaki hangi C) Ulaşım ve bölgesel güvenliği sağlamada başarılı
devlet adamı göndermiştir? olmuşlardır.
D) Sanatsal faaliyetlere ve sanatçılara önem vermiş-
A) İstemi Yabgu B) Mete Han
lerdir.
C) Ho-han-yeh D) Bilge Kağan
E) Ülkelerinde İslamiyet, Hristiyanlık ve Museviliği
E) Moyen-çor yaygınlaştırmışlardır.
44
4
1. Aşağıdakilerden hangisi Türk Kara Kuvvetleri’nin 4. Orhun Abidelerinde “Tanrı buyurduğu için, devletim,
kuruluşu olarak kabul edilmektedir? kısmetim var olduğu için, ölecek milleti diriltip besle-
dim. Çıplak milleti elbiseli kıldım. Fakir milleti zengin
A) Anadolu topraklarının fethedilmesi kıldım. Az milleti çok kıldım... Dört taraftaki milleti hep
B) Mete Han’ın hükümdar olması tâbi kıldım, düşmansız kıldım. Hep bana itaat etti.” İfa-
deleri yer almaktadır.
C) Orhun Yazıtlarının bulunması
D) II. Kök Türk devletinin kurulması (Muharrem Ergin, Orhun Abideleri)
E) Hun kitlelerinin kavimler göçünü başlatması Buna göre Kök Türklerde;
I. Siyasi birliğin gerçekleştirildiği,
II. Sosyal devlet anlayışının benimsendiği,
III. Meşruiyetin kaynağının ilahi bir nitelik taşıdığı
Yorumlarından hangilerine ulaşılabilir?
FA
TİH
AY
2. Mete Han’ın ordusunda, 10.000 atlıdan oluşan en bü-
yük birlik “tümen” olarak adlandırılmıştır. Tümenler bin-
lere, binler yüzlere, yüzler onlara ayrılmış, her birinin 5. Türklerin bilinen ilk ana yurdu Orta Asya’dır ve tarihî
AN
başına tümenbaşı, binbaşı, yüzbaşı ve onbaşı rütbele- süreçte burada çeşitli Türk devletleri kurulmuştur.
rine sahip komutanlar görevlendirilmiştir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisinin anayurtta
Yukarıda anlatılan askeri yapı aşağıdakilerden devlet kurduğu söylenemez?
hangisidir? A) Hunlar B) Köktürkler
A) İki teşkilat B) Hilal taktiği C) Avarlar D) Uygurlar
C) Onlu Sistem D) Kut anlayışı E) Peçenekler
E) Veraset sistemi
3. Türkler, atı savaş sahasında kullanarak düşmanlarına

karşı hız ve manevra üstünlüğü kazanmışlardır.
Bu kabiliyeti kazanmalarında atı verimli kullan- 6. Aşağıdakilerden hangisi atlı konar-göçer Türk me-
maları amacıyla geliştirdikleri araçlar arasında deniyetinin temelini oluşturan kültür bölgeleri ara-
gösterilemez? sında gösterilemez?
A) Üzengi B) Nal A) Aral B) Tagar
C) Gem D) Eyer C) Karasuk D) Andronova
E) Kemer E) Afanesyevo
45
7. 11. İlk Türk devletlerinde hükümdar devlet yönetiminde
• Talas Savaşı sırasında Çinlilere karşı Müslüman- tek söz sahibi olsa da çok geniş toprak parçalarının
ların yanında yer aldılar. yönetiminde güç paylaşımına başvurmuştur.
• İslamiyet’i kabul eden ilk Türk topluluğudur. Buna göre aşağıdakilerden hangisi hükümdarın
• Karahanlı Devleti’nin kuruluşunda etkili oldular. güç paylaşımında bulundukları arasında gösteri-
lemez?
Yukarıda özellikleri verilen Türk topluluğu
aşağıdakilerden hangisidir? A) Hatun (Katun)
B) Kam (Baksı)
A) Oğuzlar B) Karluklar
C) Yabgu
C) Kıpçaklar D) Türgişler
D) Aygucı
D) Kırgızlar
E) Şad
8. Budunların (millet) bir kağan etrafında bir araya gelme- 12. Aşağıdakilerden hangisi Hunlardan itibaren ilk
siyle devlet oluşurdu. Türk devletlerinde görülen hükümdarlık sembolleri
N
İlk Türk devletlerinde Devlet aşağıdakilerden han-
A
gisi ile anılmıştır? A) Taht B) Otağ
Y
A) Kut B) İl (el) C) Kotuz D) Tuğ
A
C) Yug D) Boy E) Çetr
5T Yayıncılık
E) Urug
T İ H
FA
9. İlk Türk devletlerinde siyasi iktidar kavramı aşağı-
daki tabirlerden hangisi ile ifade edilmiştir.
13. Turfan Uygurları’na giden Çin elçisi Wang Yen-te’nin
raporuna göre; “Kao-ch’ang (Turfan) şehrinde yağ-
A) Kut B) İl (el) mur ve kar yoktur. Aynı zamanda çok sıcaktır. Evler
beyaz badanalıdır. Chinling Dağları’ndan çıkan nehir,
C) Ülüg D) Kam
başşehrin bütün çevresini dolaşır, tarlaları ve meyve
E) Küç bahçelerini sular ve su değirmenlerini işletir. Bu yerde
beş hububat yetişir. Zengin insanlar at eti yerler, geri
kalanlar ise sığır eti ve yaban kazı yerler. Onlar mü-
ziklerinde kopuz kullanırlar. Ayrıca samur kürkü postu,
keçe ve çiçek motif işlemeli elbise imal ederler.”…
(İzgi, 1989, s.55-60)
10. Türk devletlerinde hükümdarlara verilen unvanlar Turfan Uygurları ile ilgili verilen parçadan aşağıda-
arasında; kilerden hangisi çıkarılamaz?
I. Şanyü, A) Çin ile siyasi ilişkilerin geliştirilmek istendiği
II. Han, B) Sosyal sınıflar arasında eşitsizlik olduğu
III. İlteber, C) Sanatsal faaliyetlerde bulunulduğu
IV. Kağan, D) Uygurların yerleşik hayata geçtiği
V. Aygucı E) Giyim sanayinin gelişmiş olduğu
hangisinin olduğu söylenemez?

46
5
1. Hunlar, çocuklarını küçük yaşlardan itibaren biniciliğe 4.
alıştırırdı. Daha gençlik çağına gelmeden de mükem- I. Tuman (Teoman)
mel binici olan bu çocuklar, böylece atlı savaş usulleri- II. Motun (Mete)
ni çok iyi bilir ve uygulardı.
III. Ta-po (Taspar)
Buna göre Hunların; IV. Ho-han-yeh
I. eğitime önem verdikleri, V. Çi- çi
II. savaşlarda atlı birlikler kullandıkları Verilenlerden hangisi Asya Hun Devleti hükümdarı
değildir?
III. avcı toplayıcı bir yaşam sürdükleri
Yorumlarından hangilerine ulaşılabilir?
FA 5. Avar devletine son vererek 552 yılında İl Kağan un-

vanı alan Bumin aşağıdaki devletlerden hangisini
TİH
2. Hunlardan itibaren, İlk Türk devletlerinde ülke yöne-
timi doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır. İkili kurmuştur?
teşkilatlanma denilen bu sistemde, daima bir tarafın A) I. Köktürk Devleti
üstünlüğü kabul edilmiştir. Buna göre kağan, doğuda
otururken batının yönetimi hanedan üyelerinden bir B) Asya Hun Devleti
AY
kişiye, genelde kağanın kardeşine bırakılır ve yabgu C) Uygur Devleti
unvanıyla anılırdı.
D) Hazar Hakanlığı
AN
Verilen bilgiye göre; E) itil Bulgar Devleti
I. Kağandan sonra tahta çıkma hakkının yab-
guya ait olduğu,
II. Devlet yönetiminin kolaylaştırılmak istediği,
III. Federatif bir yapının benimsendiği
6. I. Köktürk Devleti aşağıdaki hükümdarlardan han-
durumlarından hangilerine ulaşılabilir? gisi döneminde en parlak zamanını yaşamıştır?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III A) Mukan B) Taspar
D) I ve III E) I, II ve III C) İstemi D) Tardu
E) Bumin
3. II. Kök Türk Hükümdarı Bilge Kağan’ın, Çinlilerin etki- 7. Köktürkler 630 yılında Çin hâkimiyetine girdik-
sinde kalarak Budist tapınağı yaptırma isteği, Türklerin ten sonra buna son vermek amacıyla 39 arkada-
yapısına uymadığı gerekçesiyle Vezir Tonyukuk karşı şı ile Çin sarayını basıp veliaht Urku Tigin’i ka-
çıkmış ayrıca kurultay tarafından da reddedilmiştir. çırmayı planlayan ama başaramayan Türk beyi
aşağıdakilerden hangisidir?
Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Kurultayın kağanın kararlarını sorgulayabildiğine A) Kutluk B) Kürşat
B) Hükümdarın farklı bir din arayışında olduğuna C) İşbara D) Tapo
C) Köktürklerin yerleşik yaşama geçtiğine E) Bilge
D) Budizm’in Türk töresine uymadığına

E) Kültürel etkileşim yaşandığına
47
8. Mani dini Uygurları zayıflatan en büyük etken olmuştur. 11. 376’da Kuzey Hun kütlelerinin batıya doğru harekete
Uygurları hareketsizliğe, et yememeye, savaş yapma- geçmeleri ile önlerine çıkan kavimleri (Germenler, Ost-
maya teşvik eden bu din onların savaşçı özelliklerinin rogotlar, Vizigotlar, Vandal vb.) batıya doğru sürerek
zayıflamasına neden olmuştur. Buna rağmen başka yerlerinden etmeleri sonucunda Avrupa’nın yüz yıl ka-
alanlarda ise gelişme göstermelerine neden olmuştur. rışıklık içinde kalmasına kavimler göçü denir.
Bu gelişme Uygurlarda; Tarihteki bu büyük nüfus hareketi;

I. yazılı kültürün oluşması, I. Avrupa Hun Devleti kuruldu.
II. mimarinin gelişmesi, II. Roma İmparatorluğu ikiye ayrıldı.
III. sanat ve edebiyatın ilerlemesi III. Avrupa’da feodalite güç kazandı
durumlarından hangilerini etkilemiştir? IV. Skolâstik düşünce ortadan kalktı.

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III Sonucunda hangileri gerçekleşmiştir?
D) I ve III E) I, II ve III A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve III
D) I ve IV E) I, II ve III
A N 12. 434 yılında Doğu Roma imparatoru, iki devlet arasın-
Y
daki sorunların görüşülmesi için Attila’ya başvurmuş ve
A
bir heyet göndermiştir. Bizans elçilik heyetini, Margos
9. İlk Türk devletlerinde, hukukun temelini ve kay- Kalesi önünde at üzerinde karşılayan Attila, isteklerini
5T Yayıncılık
nağını geleneklerden alan sözlü hukuk kuralları barış şartı olarak yazdırmıştır.
H
İ
Buna göre;
A) Töre B) Kut I. Doğu Romanın Attila’nın gücünü kabul ettiği
T
C) Oguş D) Kam II. devletlerin eşitliği ilkesine göre hareket edildiği
FA
E) Baksı III. Avrupa kavimlerinin bir bayrak altında birleştirildiği
Durumlarından hangilerine ulaşılamaz?

C) II ve III D) I ve III
E) I, II ve III
10. Köktürk yazıtlarında “Türk Milleti için gece uyumadım,

gündüz oturmadım. Ondan sonra Tanrı irade ettiği ve
lütfettiği için talih ve kısmetim olduğu için ölecek mille-
ti diriltip kaldırdım, çıplak milleti giydirdim, fakir milleti 13. Türk toplulukları, çeşitli nedenlerle yaşadıkları bölge-
zengin ettim, nüfusu az milleti çok ettim.” diye bahset- leri kitleler hâlinde terk ederek çok uzun mesafeler kat
mektedir. etmek suretiyle başka alanlara göç etmişlerdir.
Verilen metne göre; Aşağıdakilerden hangisi bu göçlerinin belli bir

I. Türklerde sosyal devlet anlayışının geliştiği hedef ve amaca yönelik olduğunu gösterir?
II. Türk kağanının millete karşı sorumlu olduğu ve A) Beylerin yada hükümdarların liderliğinde
hesap verdiği gerçekleştirilmesi
III. Türk devletlerindeki egemenlik anlayışının ilahi B) Sınırlı bir tarım dışında sadece hayvancılıkla
kaynaklı olduğu uğraşılması
durumlarından hangilerine ulaşılabilir? C) Göçlerin büyük toplumsal hareketlilik oluşturması
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) Göçlerin belli yönlere yoğunlaşmış olması
D) I ve III E) I, II ve III E) Çin baskısı sonucu gerçekleştirilmesi
48
6
1. Aşağıdakilerden hangisi Avrupa’ya göç ederek 4. Kök Türkler, Sasanilerle işbirliği yaparak İpek Yolu
bura devlet kuran topluluklar arasında değildir? ticaretine engel olan hangi devlete son verip top-
raklarını paylaşmışlardır?
C) Macarlar D) Bulgarlar A) Ak Hun Devleti
E) Sabarlar B) Asya Hun Devleti

C) Uygur Devleti
D) Hazar Hakanlığı
E) Kuşhan devleti
2. Aşağıda Türk göçlerinin çeşitli sebepleri verilmiştir.
I. Çin, Kitan ve Moğolların baskıları
II. Aşırı nüfus artışına bağlı olarak mevcut toprakla-
rın yetersiz kalması
FA
III. Otlak ve meraların azalması
Verilen sebepler siyasi, ekonomik ve coğrafi ola- 5. Uygurlar, derisi için çok miktarda sansar ve samur av-
TİH
rak eşleştirildiğinde hangisi doğru olur? lar ayrıca bu derilerden başka beyaz aba, işlemeli ve
çiçekli kumaşlardan giysiler üretirlerdi. Uygurlar, ihti-
Siyasi Ekonomik Coğrafi yaç fazlası olan ürünleri satmak için komşu ülkelere
gönderirlerdi. Aynı zamanda Soğd ve Arap tüccarla-
A) I III II
AY
rının Uygur Devleti’nin merkezinde faaliyet gösteren
B) II III I temsilcilikleri de bulunurdu. Bunlar, kendi ülkelerinden
C) III I II Uygur ülkesine, Uygur ülkesinden de kendi ülkelerine
AN
D) I II III çeşitli ürünler getirtir yada sevk ederlerdi.
E) III II I Buna göre Uygurlar da;

I. dokumacılık ve giyim sanayi,
II. avcı ve toplayıcı yaşam,
3. Mayhan Uul Kurganı 2011’ de gün yüzüne çıkarıldı. III. uluslararası ilişkiler
Burada bulunan eşyalar arasında taç, altın bardak ve alanlarından hangilerinin ticari faaliyetlerin etki-
kemer plakalar ve mezar odası duvarları büyük boy siyle geliştiği söylenebilir?
resimlerle kaplıydı. Yanında erkek ve kadın bulunan
kutsal ağaç resmi beş ayrı yeri süslüyordu. Yüzleri hü-
zünlü olarak betimlenen insanlar arasındaki bir kadın C) II ve III D) I ve III
figürü de elinde mendile benzer bez parçasıyla ağlar E) I, II ve III
şekilde çizilmişti. Tabuttan bez torbanın içinde de 45
adet altından Bizans ve yerel üretim sikke bulundu.
Çıkan Bizans sikkelerine göre 7. yüzyılın ortalarında
yapıldığı anlaşılan kurgan Göktürk yöneticilerine ait,
bugüne kadar bulunan ilk mezar.
(Atlas, Ocak 2013 / Sayı 238)
Mayhan Uul Kurganı ile ilgili verilen parçadan

6. Uygurlar, alım satım ve borç alıp vermede belirli bir
para ve ölçü sistemine sahip olmuştur; buna bağlı
aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
olarak da borç karşılığı her ay faiz ödemesi yapıl-
A) Resim ve süsleme sanatının gelişmiş olduğu ması, Türklerde aşağıdakilerden hangisinin temeli-
B) Ölenler için törenler düzenlendiği ni teşkil etmiştir?
C) Bizans’la ticari ilişkiler içinde olunduğu A) Sigortacılık B) Bankacılık

D) Maden işlemeciliğinin gelişmiş olduğu C) Ticaret D) Tarım
E) Ticarette sadece Bizans parası kullanıldığı E) Sanayi
49
7. İlk Türk Devletlerinden; 10. Mete Han MÖ 209’da ilk düzenli türk ordusunu kur-
muştur. Mete Han’ın ordusunda, 10.000 atlıdan oluşan
I. Hunlar
en büyük birlik “tümen” olarak adlandırılmıştır. Tümen-
II. Göktürkler ler binlere, binler yüzlere, yüzler onlara ayrılmış, her
III. Uygurlar birinin başına ayrı ayrı tümenbaşı, binbaşı, yüzbaşı ve
onbaşı rütbelerine sahip komutanlar getirilmiştir.
IV. Türgişler
Mete Han’ın kurduğu bu sistem aşağıdaki aşağı-
V. Hazarlar
dakilerden hangisidir?
Hangisinin ticari faaliyetlerde deniz ve nehir ulaşı- A) Onlu teşkilat B) İkili teşkilat
mında daha etkili olduğu söylenebilir?
C) Kut anlayışı D) Turan taktiği
E) İkta sistemi
N
11. Mete Han zamanında Devlet güçlerinin tümü (boy, soy
8. Günümüz Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın kuruluş ta- gibi) ayrımlara bakılmadan onlu sisteme göre bölün-
A
rihi olarak Mete Han’ın ilk düzenli orduyu MÖ 209’da müş ve merkezden atanan komutanlar aracılığı ile hü-
Y
kurması kabul edilmiştir. kümdara bağlanmıştır.
A
Buna göre; Buna göre;
5T Yayıncılık
I. En eski ordu teşkilatının Türkler tarafından ku- I. Millet birliğinin meydana getirildiği,
rulduğu,
H
II. devletin askerî disiplin içinde çalıştığı,
İ
II. Türk tarihinin süreklilik gösterdiği,
III. merkezi otoritenin güçlendirildiği
T
III. Dünyaya birçok yönden örnek olduğu,
yorumlarından hangilerine ulaşılabilir?
FA
IV. Hunların Türklerin ataları olarak kabul edildiği
durumlarından hangilerinin bir göstergesidir?
E) I, II ve III
D) I ve III E) III ve IV
12. Türklerin savaşlarda en çok kullandıkları taktik

9. İlk Türk devletlerinden ticari faaliyetlerinde aşağıdakilerden hangisidir?
etkisiyle, aşağıdakilerden hangisinde ücretli
yabancı askerlik uygulamasının başladığı söylene- A) Savunma B) Vur-kaç
bilir? C) Turan D) Kuşatma
A) Uygurlar B) Hazarlar E) Pusu
C) Ak Hunlar D) Avarlar
D) Peçenekler
50
7
1. 4. “Törenin oluşumunda; kut anlayışı ile kağanlar tarafın-
dan konulan kurallar, kurultaylarda alınan kararlar ve
• Etzel adıyla da anılmıştır.
kağanın iradesiyle toplum içinde yavaş yavaş oluşan
• Almanların Nibelungen Destanına konu olmuştur. gelenekler etkili olmuştur. Getirilen kuralların adalete
• Avrupalılar tarafından Tanrının kırbacı (kamçısı) uygun olmasına dikkat edilmiştir. Kağanlar da dâhil ol-
unvanı verilmiştir. mak üzere bu töreye herkesin uyması zorunludur.”
Verilen özellikler aşağıdaki Avrupa Hun hüküm- Töre ile ilgili verilen açıklamadan aşağıdakilerden
darlarından hangisine aittir? hangisi çıkarılamaz?
A) Rua B) Uldız C) Attila A) Kağanların töre kurallarını değiştirebileceği
D) Balamir E) Dengizik B) Kurultayın töre üzerinde değişikliğe gidebileceği

C) Töre kurallarının adaletle çelişmeyeceği
D) Kağan dahil tüm toplumun töreye uyması gerektiği
FA
2. Orhun (Kök Türk) kitabelerinde; …“Ey Türk Oğuz bey- E) Toplumsal değişimin Töre’de dikkate alınmadığı
leri! Milleti işitin. Üstte mavi gök çökmedikçe, altta ya-
TİH
ğız toprak delinmedikçe, ey Türk milleti, senin ilini, tö-
reni kim bozabilir!”… “Türk Milleti için gece uyumadım,
gündüz oturmadım. Ondan sonra Tanrı irade ettiği ve
lütfettiği için talih ve kısmetim olduğu için ölecek mille-
ti diriltip kaldırdım, çıplak milleti giydirdim, fakir milleti
AY
zengin ettim, nüfusu az milleti çok ettim.” gibi İfadelere
rastlanmaktadır.
AN
Kök Türk Kitabeleri’inde; 5. Turfan’da yapılan kazılarda ortaya çıkarılan aşağı-
I. Vatan sevgisi aşılama daki kalıntılardan hangisi Uygurların yerleşik haya-
II. Birlik ve beraberliği dile getirme ta geçtiklerine kanıt olarak gösterilemez?
III. Hükümdarların millete hesap vermesi A) Vasiyetnameler, toprak satışı ve kira sözleşmeleri
gibi vesikalar
durumlarından hangilerinin olduğu savunulabilir?
B) Çeşitli yapıların duvarlarına işlenmiş freskler
A) I ve II B) II ve III C) Yalnız III
C) Hububat yetiştirmede kullanılan araçlar gereçler
D) Mani ve Budist tapınaklarının kalıntıları
E) Eğer ve koşum takımları
3. Bilge Kağan, yazıtında; “Doğuda gün doğusuna, gü-

neyde gün ortasına, batıda gün batısına, kuzeyde
gece ortasına kadar onun içindeki millet hep bana
tâbidir. Bunca milleti hep düzene soktum.” diye hitap
etmiştir.
Böyle bir hitaptan;

6. Orta Asya da yapılan arkeolojik kazılarda Uygurlara
I. birlik ve beraberliği sağladığına ait, kira, borç, alım-satım ve vasiyet gibi belgelere rast-
II. Gök tanrının temsilcisi olduğuna lanmıştır.
III. Kendini dünya hâkimi olarak gördüğüne Yukarıdaki bilgiye dayanarak Uygurların diğer
Türk topluluklarından farklı olarak hangi yönden
Yorumalarından hangilerine ulaşılabilir? daha gelişmiş olduğunu söyleyebiliriz?
A) Yalnız I B) I ve II A) Ticaret B) Hukuk C) Yönetim
C) II ve III D) I ve III D) Kentleşme E) Dil ve edebiyat
E) I, II ve III
51
7. 10. İlk Türk devletlerinde ülkenin yönetimi, Hunlardan
itibaren doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Bu
I. İstanbul’u kuşatan ilk Türk devletidir. teşkilatlanmada, daima bir tarafın hâkimiyet üstünlüğü
II. Museviliği benimseyen ilk ve tek Türk topluluğudur. tanınmıştır. Buna göre kağan, doğuda otururken batı-
nın yönetimi hükümdar ailesinden önde gelen bir ki-
III. İslamiyet’i kabul eden ilk Türk topluluğudur.
şiye, genelde kağanın kardeşine bırakılırdı. Batı’daki
Yukarıda verilen özellikler ile Türk devlet ve yabgu unvanlı yönetici, Doğu’daki kağana bağlı olarak
toplulukları eşleştirmesi hangi seçenekte doğru töre hükümlerini yürütürdü.
verilmiştir?
Bu yönetim anlayışı ile
I II III
I. ülke yönetimini kolaylaştırma,
A) Avarlar Hazarlar Karluklar
II. hanedan üyelerinden yararlanma,
B) Avarlar Hazarlar Uygurlar
III. halkın devlete bağlılığını artırma
C) Hazarlar Uygurlar Karluklar
durumlarından hangileri gerçekleştirilmeye çalışıl-
D) Uygurlar Hazarlar Avarlar
mıştır?
E) Karluklar Hazarlar Uygurlar
N
E) I, II ve III
8.
YA
A
Doğu Roma’yı (Bizans) “Margos” ve “Anatolios” 11. Mete Han Çin’i tamamen etkisiz hâle getirmesine rağ-
antlaşmaları ile ağır vergilere bağlayan Türk devle-
5T Yayıncılık
men Çin topraklarına yerleşmemiş ve Çin’i sadece ver-

ti ve hükümdarı aşağıdakilerden hangisidir? giye bağlamakla yetinmiştir.
İ H
A) Asya Hun Devleti – Mete Bu bilgiye bakarak Mete Han’ın Türleri, Çine yer-
T
B) Avrupa Hun devleti – Attila leştirmemesinde hangi düşüncesi daha çok etkili
olmuştur?
FA
C) Avar devleti – Bayan Han
A) İlklim şartlarının Türklerin yaşamına elverişsiz
D) Kök Türk Devleti – İstemi yabgu olması
E) Anadolu Selçuklu devleti – I. Kılıçaslan B) Vergiyle yetinmek ve siyasi baskı kurmak istemesi
C) İpek yolu üzerinde egemenlik kurmak istemesi
D) Konar- göçer yaşamı terk etmek istememesi
E) Türk milletinin benliğini kaybetme endişesi
9. İlk Türk devletlerinde;

I. devlet yönetiminde ikili teşkilat uygulanması, 12. Türkleri Orta Asya’da ilk kez tek çatı altında toplamayı
başardı. Ülkesinin sınırlarını doğuda Atlas Okyanusu,
II. Tiğinlerin bazı boy ve oymaklara yönetici olarak
batıda Hazar Denizi, kuzeyde Sibirya, güneyde ise Hi-
gönderilmesi,
malayalara kadar genişletti.
III. Kurultay kararlarının ayuku (hükümet) tarafından
yürütülmesi Parçada kahramanlıklarıyla Oğuz Kağan Desta-
nı’na da konu olan Asya Hun imparatoru aşağıda-
gibi uygulamalardan hangileri hükümdarların güç kilerden hangisidir?
ve görev paylaşımı yaptıklarının göstergesidir?
A) Tuman (Teoman) B) Motun (Mete)
C) Ki-Ok D) Ho-han-yeh
E) Çi- çi
E) I, II ve III
52
8
1. Çin ile siyasi ve ekonomik ilişkileri geliştirmek isteyen 4. Hunlara ait Esik Kurganı’nda çıkarılanlar arasında; se-
Ki-Ok, Çin prensesiyle evlendi. Bu gelişme Büyük Hun ramik kaplar, gümüş kupalar yanında bir Türk hüküm-
Devleti için kötü sonuçlar getirecek bir dönemi de baş- darının altın levhalarla kaplı zırh içine konmuş iskeleti
latmış oldu. bulundu. “Altın elbiseli adam” adı verilen bu zırhın ya-
nındaki silahlar da altın işlemelerle süslüydü.
Bu durumun;
I. Hun ülkesinde birçok isyan ve karışıklık çıkmasına Verilen metinden Türklerle ilgili olarak aşağıdaki-
lerden hangisine ulaşılamaz?
II. İpek Yolu’nun denetiminin ele geçirilmesine
A) Ölümden sonraki yaşama inandıkları
III. Hun devletinin zayıflamasına
B) Kuyumculuğun geliştiği
Sonuçları arasında olduğu söylenebilir?
C) Savaşçı bir yapıda oldukları
D) Topraktan eşya yaptıkları
E) Atlı göçebe yapıda oldukları
FA
E) I, II ve III
2.
TİH
İlk Türk devletlerinde Kut anlayışına bağlı olarak; ülke
5. Tarih öğretmeni Beyza “Türk devletlerinde hatunlar
hanedan üyelerinin ortak malı olarak kabul edilirdi.

devlet yönetiminde etkili olmuştur.” diyerek aşağıda-
AY
Bu duruma; kilerden hangisini buna kanıt olarak gösteremez?
I. Tiğinlerin Şad unvanıyla yönetici olarak atanma-
A) Hatunların gelen elçileri kabul edebilmesi
AN
ları
B) Kağanın eşinin Kurultaya katılma haklarının olması
II. Hanedan üyelerinden birinin yabgu unvanıyla ba-
tıyı yönetmesi C) Hatunların Kendilerine ait saraylarının olması
III. Hatunun kurultaya katılması ve hükümdarın yoklu- D) Hükümdar olmadığında onun yerine vekâlet etmesi
ğunda karar alabilmesi E) Kendilerine bağlı “buyruk”ları (bakan) bulunması
Hangileri kanıt olarak gösterilebilir?
E) I, II ve III
3. İslamiyet öncesi Türkler ölüleri için “kurgan” denilen

mezarlar yaparlardı. Bu mezara ölen kişinin değerli eş-
yalarını koyarlardı. Mezarın başına o kişinin öldürdüğü
düşman sayısı kadar da “balbal” dikerlerdi.
6. Uygurların en parlak dönemi hangi hükümdar za-
Buna göre Türklerde; manında yaşanmıştır?
I. ahiret inancı
A) Moyen-Çur Kağan
II. heykelcilik B) Bögü Kağan
III. mimari C) Baga Tarkan
hangilerinin geliştiği söylenebilir? D) Kutluk Bilge Kül Kağan
A) Yalnız I B) I ve II E) Alp Bilge Kağan
E) I, II ve III
53
7. Turfan Uygurları 1209 tarihinde Moğol hâkimiyetine 10. Orta Asya’dan Türk göçlerin siyasi ve ekonomik olmak
girdiler. Moğol devlet kademelerinde memur, kâtip, yö- üzere iki temel sebebi vardır.
netici gibi görevlerde bulundular.
Bu sebepler arasında aşağıdakilerden hangisi
Bu durum aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterilemez?
gösterilemez? A) Nüfusun artması nedeniyle otlakların yetersiz
A) Uygurların bağımsızlıklarını yitirdiğine kalması,
B) Uygurların ileri bir uygarlık oluşturduğuna B) Türk boyları arasındaki mücadeleler ile Çin ve
Moğol baskısı
C) Günümüzde varlıklarını devem ettirdiklerine
C) Kuraklık veya ağır kış şartları yüzünden kıtlık
D) Moğolların Türk kültüründen etkilendiğine yaşanması
E) Uygurların eğitim ve yönetim alanında ilerlediğine D) Yeni ülkeler elde etme veya yeni vatan kurma fikri
E) İslamiyet’i yayma ve koruma düşüncesi
N
8. Uygurların, bastıkları kitaplarda Mani dinine ait te- 11.
A
Türk devletlerinin birçoğu tarih boyunca yıkılıp yeniden
rimleri Uygurca karşılıkları ile kullanmaları onların benzer isimlerle tekrar kurulmuşlardır.
Y
hangi yönünü göstermektedir?
Bu duruma örnek olarak aşağıdakilerden hangisi
A
A) Diplomatik yönden geliştiklerini gösterilemez?
5T Yayıncılık
B) Tapınak mimarisinde ilerlediklerini A) Avarlar B) Sabarlar
İ H
C) Matbaacılık alanında ilerlediklerini C) Kök-Türkler D) Uygurlar
D) Yerleşik yaşamı benimsediklerini E) Hunlar
T
E) Milliyetçi bir yapıda olduklarını
FA
9. “Boyun eğmeyeceğiz. Zira öteden beri Türkler kuvveti 12. Altay, Ural ve Sayan dağlarında eski Türkler tarafından
takdir eder, tâbi olmayı hakir görürler. Savaşçı süvari işletilmiş olan maden ocaklarında bulunan çok miktar-
hayatımız sayesinde, adı yabancıları titreten bir millet daki demir aletler ve silahlara da rastlanmıştır. Ayrıca
olduk. Biz ölsek de kahramanlığımızın şöhreti kalacak, Orta Asya’daki kurganlarda yapılan arkeolojik araştır-
çocuklarımız ve torunlarımız diğer kavimlerin efendisi malar sonucunda çıkarılanlar arasında; kalkan, zırh,
olacaklardır.” (Çi - çi) kılıç, mızrak, madenî tabak, heykel, kazan, ibrik, eyer
ve koşum takımları yer almıştır.
Hun hükümdarı Çi-çi’nin sözlerinden;
I. bağımsızlığı önemsediğini Araştırmalarda çıkarılan bu buluntulara bakarak
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
II. savaşçı ve milli bir yapıda olduklarını
A) Kalabalık bir esnaf ve zanaatkâr kitlesinin varlığına
III. Türk devletlerinin devamlılık göstereceğini
B) Demiri ilk işleyenlerin Türk olduklarına
Durumlarından hangilerine ulaşılabilir?
C) Madenciliğin önemli bir gelir kaynağı olduğuna
D) Atı daha verimli kullanmak istediklerine
E) Ahiret inancına sahip olduklarına
E) I, II ve III
54
9
1. İstemi Yabgu, düşmanca tutum sergileyen Sasani hü- 4. İlk Türk devletlerinde Hatun’un;
kümdarına karşı Bizans İmparatorluğu ile temas kurdu
ve 567 yılında İstanbul’a bir elçi heyeti yolladı. Tarihte I.kendine ait sarayının yada Çadırının olması
Orta Asya’dan İstanbul’a gönderilen bu ilk elçilik heye- II. kendine bağlı Buyruklarının (bakan) olması
tine karşılık Bizanslılar da İstemi Yabgu’nun ülkesine
III. başka ülke elçilerini kabul etmesi
elçi gönderdi.
IV. hükümdara vekâlet etmesi
Bu duruma bakarak istemi yabgunun hedefleri
Görevlerinden hangileri onun siyasi yetkilerinin
arasında aşağıdakilerden hangisi olduğu söylene-
de olduğunu göstermektedir?
mez?
A) İpek yolu ticaretini ele geçirmek
D) I ve III E) III ve IV
B) Sasani hükümdarına karşı ittifak yapmak
C) Bizans imparatorluğu ile iyi ilişkiler kurmak
FA
D) Başka bir devletin siyasi gücünden yararlanmak
E) Devletin gücünü uluslararası alanda da göstermek
TİH
AY
2. Türklerde eğer ölen kimse sağlığında savaşlarda kah- 5.
ramanlık yapmış biri ise öldürdüğü insanların ağaçtan
- Büyük Bulgar Devleti’nin yıkılmasından sonra
AN
yada taştan sûretini yontup, bunları mezarının üzerine
Otuz-Ogurlar’dan bir grup tarafından kurulmuşlar-
dikerlerdi. Bunları onun hizmetçileri olarak kabul eder
dır.
ve Cennette ona hizmet edeceği düşünülürdü.
- X. yüzyılın ilk yarısında İslamiyet’i kabul etmişler-
Türklerdeki bu uygulama aşağıdakilerden hangi- dir.
sidir?
- Doğu Avrupa’da Türk-İslâm kültürünün temsilcisi
A) Balbal B) Sadak olmuşlardır.
C) Kut D) Otağ Yukarıda özellikleri verilen Türk devleti aşağıdaki-
lerden hangisidir?
E) Stel
A) Hazar Hakanlığı B) Türgişler
C) Avar Hakanlığı D) Karluklar
E) İtil (Volga) Bulgar Devleti
3.
1 2
I. Avarlar Kök Türkler
II. Hunlar Avrupa Hunları
III. Kök Türkler Uygurlar
Verilen Türk devletlerinden hangileri birincide
verilen yıkılırken ikincidekinin kurulduğu söylene-
mez?
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II
55
A N
AY
5T Yayıncılık
T İ H
FA
56
İSLAM MEDENİYETİNİN
DOĞUŞU KAZANIMLARI
9.4.1. İslamiyet’in doğuşu sırasında Arap Yarımadası’nın
genel durumunu kavrar.
9.4.2. İslam’ın toplum hayatına dair ilkelerinin güç ve yöne-

tim alanına yansımalarını değerlendirir.
9.4.3. Dört Halife Dönemi’nde İslam coğrafyasının genişle-

me sürecini değerlendirir.
9.4.4. Emeviler ile birlikte İslam Devleti’nin yapısında mey-

dana gelen değişimi kavrar.
9.4.5. Abbasi Devleti’nde Türklerin askerî ve siyasi hayatta-

ki rollerini kavrar.
9.4.6. İslam düşüncesinde ilmin maksadının insanın

mutlak hakikate varması ve ebedi saadete erişmesi
olduğunu kavrar.
9.4.7. Sekizinci ve on ikinci yüzyıllar arasında İslam mede-

niyetinin ilmî faaliyetlerini değerlendirir.
4.
ÜNİTE
İslam Medeniyetinin Doğuşu
1
1. İslamiyet’ten önce Arabistan’da kurulan devletler ara- 4. Arap toplumunun İslamiyet öncesine , “Cahiliye
sında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? Dönemi” denmesinde;
A) Nebatiler B) Tedmür C) Gassani I. okuma yazma bilmemeleri,

D) Main E) Sasani II. insanların medeniyet bakımından geri kalmaları,
III. bilgisizlik ve gaflet içerisinde bulunmaları,
IV. putlara tapmaları,
V. kadınlara yönelik kötü tutumları
Yargılarından hangisinin etkili olduğu söylene-
mez?
2. İslamiyet öncesi Arabistan’da insanlar; hürler,
mevaliler ve köleler olmak üzere üçe ayrılmıştı. Toplum A) I B) II C) III D) IV E) V
kabilelerden oluşurdu. Kabileler arasında özellikle kan
FA
davalarına dayanan savaşlar sık görülürdü. İntikam
kutsal bir görev kabul edilirdi.
Buna göre;
TİH
5. Hz. Peygamber 621 yılında Medine’den gelen bazı ki-
I. siyasi bütünlük oluşturamamışlardır. şiler ile görüşerek onları İslam’a davet etti. Medineliler
II. toplumda sınıfsal farklılıklar vardır. İslam’ı kabul etti ve Hz. Peygamber’i koruyacaklarına
dair söz verdiler. 621–622 yıllarında iki defa daha gö-
III. putperestlik dışında Musevilik ve Hıristiyanlıkta

rüşen Medineliler Hz. Peygamberi Medine’ye davet
AY
yaygındır.
ettiler.
İslamiyet öncesi Arabistan ile ilgili yargılardan
hangisine ulaşılabilir? İslam tarihindeki bu görüşmeler aşağıdakilerden
AN
hangisidir?
A) Hilfu’l-Fudûl Antlaşması
C) Yalnız III D) II ve III
B) Hudeybiye Antlaşması
E) I, II ve III
C) Akabe Biatları
D) Veda Hutbesi
E) Medine Sözleşmesi
3. İslamiyet öncesi Arabistan’da panayırlar, sosyal ya-

şamda önemli bir yer tutardı. 5-30 gün arasında süren
bu panayırlar, genellikle savaşmanın yasak olduğu 6. Medine Sözleşmesi, Medine toplumunu yeniden dü-
haram aylarda kurulurdu. Bu panayırlar, ekonomik zenleyen bir sistem oluşturdu. Toplumdaki bireylerin
hayatın olduğu kadar sosyal hayatın da önemli bir birbirleriyle ve yabancılarla olan ilişkileri, din ve vicdan
parçasıydı. Panayırlarda edebî sohbetler yapılır, hürriyeti, hak ve sorumlulukları belirli esaslara bağ-
şairler en güzel şiirlerini buralarda okurdu. Bu şiirlerden landı. Ayrıca vatandaşlara sosyal ve siyasal bir kimlik
beğenilenler Kâbe’nin duvarına asılırdı. verilerek o çağda benzeri görülmeyen bir vatandaşlık
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisine ulaşı- hakkı sunulmuştur.
lamaz?
Yukarıdaki bilgiye göre Medine Sözleşmesinin
A) Panayırların sosyal kaynaşma alanları olduğuna özellikleri arasında gösterilemez?
B) Tüccarların ürünlerini burada satabildiklerine A) Kişi hak ve hürriyetleri yer almaktadır.
C) Panayırların edebi hayatı canlı tuttuğuna B) Toplumsal kaynaşmayı sağlamıştır.
D) Kâbe’nin dini bir mabet olduğuna C) Kişi ve devlet arasındaki hak ve sorumluluklara yer
verilmiştir.
E) Ticaretin gelişmesine katkı sağladığına
D) Yeni kurulan devletin anayasası niteliğindedir.
E) Memuriyet esasları belli kurallara bağlanmıştır.
59
İslam Medeniyetinin Doğuşu 1
7. Bedir Savaşı’nda ele geçirilen ganimetler savaşa ka- 10. Hendek Savaşında Medine’de kalarak savunma
tılanlar arasında eşit şekilde bölüştürülmüştür. Hz. savaşı yapılmasını tavsiye eden ve şehrin etrafını
Muhammed başta olmak üzere sahabelerin birçoğu hendekler kazarak çevrilmesini söyleyen kişi aşa-
esirlerin fidye karşılığı serbest bırakılmasını savun- ğıdakilerden hangisi?
muştur. Esirlerin, fakir olup ödeme yapamayacak olan-
larından okuma yazma bilenler, on Müslüman’a okuma A) Selman-ı Farisi B) Zeyd bin Haris
yazma öğretmesi karşılığında serbest bırakılmıştır. C) Hz. Osman D) Ebu Süfyan
Buna göre; E) Hz. Ömer
I. ilk defa savaş hukuku oluşturulmuştur

II. savunma savaşının önemi anlaşılmıştır.
III. eğitime önem verilmiştir.
C) Yalnız III D) I ve III
E) I, II ve III
A N
AY
5T Yayıncılık
8. Hz. Muhammed döneminde ilk göç nereye yapıl- 11. Müslümanların Mekkeliler tarafından hukuksal ola-
H
rak resmen tanınması aşağıdakilerden hangisi ile
İ
mıştır?
olmuştur?
T
A) Hayber B) Habeşistan
A) Bedir Savaşı
C) Medine D) Yemen
FA
B) Uhud Savaşı
E) Suriye
C) Hudeybiye Antlaşması
D) Mekkenin Fethi
E) Akabe Görüşmeleri
9. Uhud Savaşı’nın sebepleri arasında;
I. Yahudilerin Şam ticaret yolunu tehdit etmeleri

II. Mekkelilerin Suriye-Mısır ticaret yolunu tekrar ele
geçirmek istemesi
III. Müşriklerin Bedir Savaşı yenilgisinin intikamını
almak istemesi 12. İslam tarihinde ilk kez “Haraç” uygulaması nerenin
Durumlarından hangileri gösterilebilir? fethedilmesiyle uygulanmaya başlamıştır?
A) Yalnız I B) I ve II A) Fuslat B) Taif
C) I ve III D) II ve III C) Mekke D) Hayber
E) I, II ve III E) Şam
60
2
1. Aşağıdakilerden hangisi Müslümanlarla Bizans 5. Dört Halife Dönemi’nin “Cumhuriyet Dönemi” ola-
arasında yapılan ilk savaştır? rak nitelendirilmesinin sebebi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Mute B) Ecnadeyn
C) Yermük D) Belencer A) Belli bir sıra ile göreve gelmeleri
E) Nihavent B) Seçim yoluyla göreve başlamaları

C) İlk Müslüman kişilerden olmaları
D) Hz. Muhammed’in yakın arkadaşları olmaları
E) İslam ordularına komutanlık yapmaları
2. Kâbe aşağıdaki gelişmelerden hangisi ile Müslü-

manların eline geçmiştir?
FA
A) Tebük Seferi
B) Uhud Savaşı
TİH
C) Hudeybiye Antlaşması
D) Mekkenin Fethi 6. Hz Ebubekir döneminde gerçekleşen “Ridde sa-
vaşları” aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
E) Huneyn Seferi
AY
A) Yalancı peygamberler ve dinden dönme
B) Kur’an-ı Kerim’in çoğaltılması
C) Zekât verme
AN
3. D) Haraç uygulaması
E) Halifelik tayini
I. Mekkenin fethi
II. Uhud Savaşı
III. Hayber’in fethi
IV. Hendek Savaşı
V. Bedir Savaşı
Yukarıda karışık olarak verilen Hz. Muhammed
Dönemi gelişmelerinin kronolojik sıralaması aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
A) V-II-IV-III-I B) IV-II-III-I-V
C) V-IV-II-III-I D) V-III-II-IV-I
7. Dört Halife Devri’nde sadece siyasi gelişmeler ve fe-
E) V-IV-III-I-II tihler yaşanmamış, İslam devletinin kurumları da ge-
liştirilmiştir.
Buna göre
I. ilk düzenli ordu ve ordugâh şehirler kurulması,
4. Hulafa-ı Raşidin (Dört Halife) döneminin krono- II. merkezle taşra irtibatını sağlayabilmek için askerî
lojik olarak doğru sıralaması aşağıdakilerden posta teşkilatının kurulması,
hangisidir? III. İlk donanma teşkilatının oluşturulması
A) Hz. Osman – Hz. Ali – Hz. Ömer – Hz. Ebubekir gelişmelerinden hangilerinin Hz Ömer döneminde
meydana geldiği söylenemez?
B) Hz. Ebubekir – Hz. Ali – Hz. Osman – Hz. Ömer
C) Hz. Ebubekir – Hz. Osman – Hz. Ömer – Hz. Ali
C) Yalnız III D) II ve III
D) Hz. Ebubekir – Hz. Ömer – Hz. Osman – Hz. Ali
E) I, II ve III
E) Hz. Osman – Hz. Ebubekir – Hz. Ömer – Hz. Ali
61
8. Hz. Ebu Bekir Dönemi’nde birçok hafızın şehit ol- 11. İlk dört halifenin seçilme şekillerinden farklı olarak
ması aşağıdakilerden hangisini zorunlu hale getir- halifeliği kabilecilik anlayışı ve kılıç kuvvetiyle ele
miştir? geçiren halife aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kur’an’ın kitap hâline getirilmesini A) I. Velid

B) Kur’an’ın çoğaltılmasını B) Muaviye
C) Kur’an’ın büyük şehirlere gönderilmesini C) Yezit
D) Hafızların savaş dışı bırakılmasını D) Ebü’l-Abbas
E) Askerî ikta sisteminin kurulmasını E) Mansur
9.
I. Cemel (deve) Vakası
N
II. Hakem Olayı
III. Kerbela Olayı
A
12. Aşağıdaki şehirlerden hangisi ilk İslam devletleri-
Y
Yukarıdaki gelişmelerden hangileri Müslümanlar
arasında ilk siyasi ve mezhep ayrılıklarıyla ilgili- ne başkentlik yapmamıştır?
A
dir?
A) Kûfe B) Medine
5T Yayıncılık
C) Şam D) Bağdat
H
İ
E) Mekke
E) I, II ve III
T
10. İslam
FA
tarihinde ilk düzenli ordu ve ordugâh şehirler
kuruldu. Askerî ikta sisteminin temelleri atılarak asker- 13. Endülüs Emevi Devleti’nin yıkılmasından sonra
lerin maaşları buradan karşılandı. aynı yerde;
Bu düzenleme; I. Murâbıtlar,
I. askeri, II. Aglebiler,
II. ekonomik, III. Beni Ahmer
III. tarımsal devletlerinden hangilerinin kurulduğu söylenebi-

lir?
alanlarından hangileri ile ilgilidir?
E) I, II ve III
E) I, II ve III
62
3
1. 756-1031 yıllarında bütün İspanya ve Portekiz top- 4. Abbasilerin zayıflamasıyla ortaya çıkan;
raklarına hâkim olan İslam devleti aşağıdakilerden
hangisidir? I. Tolunoğulları,
II. İhşidler,
A) Endülüs Emevileri
III. Samaniler
B) Beni Ahmer
Devletlerden hangilerinin Türk devletleri olduğu
C) Abbasiler söylenebilir?
D) Fatimiler A) Yalnız I B) I ve II
E) Aglebiler C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III
FA
2. TİH
Abbasi devletinin zayıflaması ile otorite boşluğundan 5. Abbasiler döneminde Halife Mu’tasım Bağdat’ın kuze-
yaralanılarak ülkenin çeşitli yerlerinde Tevaif’ül mülük yinde sadece Türklere ait olan Samarra şehrini kurdur-
AY
denilen yarı bağımsız devletler ortaya çıkmıştır. muştur.
Buna göre; Bu uygulamanın aşağıdakilerden hangisine yöne-
AN
lik olduğu söylenebilir?
I. İdrisiler,
A) Taht kavgalarını engellemeye
II. Gazneliler
B) Halifenin dinî itibarını korumaya
III. Samaniler
C) Arapların asimilasyona uğramasını engellemeye
gibi devletlerden hangilerinin bu döneme ait oldu-
ğu söylenebilir? D) idari ve siyasi alanda Türkleri yönetime dâhil
etmeye
E) Türklerin savaşçılık özelliklerini korumaya
E) I, II ve III
6.
I. Gazneliler
II. Selçuklular
III. Osmanlılar
3. Abbasiler döneminde Bizans’tan gelebilecek tehli- Devletlerden hangileri Abbasi halifelerini şii
ke ve saldırılara karşı Türklerin yerleştirildiği şehir- Büveyhoğullarına karşı koruyarak varlıklarını
lere aşağıdaki isimlerden hangisi verilmiştir? sürdürmelerine yardımcı olmuşlardır?
A) Samarra B) Kûfe
C) Kuba D) Buhara
E) I, II ve III
E) Avasım
63
7. İslam’ın en temel iki kaynağı Kur’an-ı Kerim ve Hz. Mu- 10. İslam devletleri; Mısır, Sasani, Türk, Yunan, Hint gibi
hammed’in Sünnet’ini anlamaya yönelik ortaya çıkan medeniyetlerin bilginlerini tanımışlar, eserlerini tercü-
bilimlere İslami bilimler adı verilir. me etmişler, sosyal kurumlarını incelemişlerdir. Müs-
lümanlar; inançlarını, düşüncelerini, keşiflerini, tespit-
Buna göre aşağıdakilerden hangisi İslami bilimler lerini bu birikime ekleyerek onu kendi kültür potasında
arasında değildir?
eritmiş ve ona İslam medeniyeti denilen yeni bir kimlik
A) Tefsir B) Hadis, kazandırmışlardır.
C) Fıkıh D) Kelam Yukarıdaki bilgiye bakarak İslam medeniyeti ve bi-
E) Felsefe limi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir?
A) İslam kültürü diğer uygarlıklarla etkileşime girerek
sentez bir medeniyet oluşturmuştur.
B) İslam kültürü sadece bilimsel alanda diğer uygar-
lıkları etkilemiştir.
C) İran uygarlığı ile sosyal kurumlar ve yönetim ala-
nında etkileşim olmuştur.
D) İslam uygarlığı kendine özgü bir uygarlıktır.
8. Avrupa’da “Avicenna” (Avisenna) adıyla tanındı, çok E) Mısır, Sasani, Türk, Yunan, Hint gibi medeniyetleri-
N
farklı bilim dallarında eserler verdi. Daha 16 yaşınday- nin etkisinden uzak bir uygarlık oluşturmuşlardır.
A
ken tıp alanında çalışmalar yapmaya başladı. Tıp ala-
nında çalışmalarının yer aldığı eseri Avrupa’da XVII.
Y
yüzyıla kadar tıp eğitiminde kullanıldı.
A
Yukarıda bahsedilen Türk-İslam bilgini aşağıdaki-
5T Yayıncılık
lerden hangisidir?
11.
H
A) Harezmî B) Biruni
İ
C) İbni Sina D) Piri Reis - Batı’da Alfarabius, Abunazar gibi isimlerle tanınır.
T
E) Farabi - Müzikte sesleri notalarken logaritmayı icat etmiştir.
FA
- Musiki alanındaki eserinde ud ve kanun gibi müzik
aletlerinden ilk defa bahseden kişidir.
- Mantık ilmine katkılarından dolayı Aristo’dan sonra
“İkinci Öğretmen” lakabıyla anılmıştır.
Yukarıda özellikleri verilen İslam Âlimi
A) Harezmî B) İbn-i Rüşd
C) İbni Sina D) İmam Gazali
9. İslam devletlerinde, E) Farabi
I. Bedir Savaşı’nda ele geçirilen esirlerden, Müs-

lümanlara okuma-yazma öğretenlerin serbest
bırakılması uygulaması
II. Beytü’l-hikme’nin kurulması
12. “İhya’ü ‘ulümi’d-din” adlı eseri ile bozulmuş bir
III. Birçok kitabın Grekçe, Süryanice, Sanskritçe ve toplumu ıslah etme, tekrar Kur’an ve sünnet temel-
Farsça gibi dillerden çevirtilmesi leri üzerine oturtma ve ona asıl İslami erdemlerini
Durumlarından hangilerinin eğitim ve bilime ver- yeniden kazandırmaya çalışan İslam âlimi aşağıda-
dikleri önemin göstergesidir? kilerden hangisidir?
A) Yalnız I B) I ve II A) Gazali B) İbn-i Rüşd
C) I ve III D) II ve III C) İbni Sina D) İmam Gazali
E) I, II ve III E) Farabi
64
4
1. Cahiliye Dönemi’nde güçlü kişilerin güçsüzlerin 4. Arapların haram aylar olarak da kabul edilen savaş
mallarını gasp etmesi sık görülen bir durumdu, bu yapmanın yasak olduğu; zilkade, zilhicce, muhar-
nedenle zayıfları korumak ve adaleti sağlamak için rem ve recep aylarında yaptıkları savaşlar aşağıda-
yapılan antlaşma aşağıdakilerden hangisidir? kilerden hangisidir?
A) Hilfu’l-Fudûl B) Hudeybiye A) Ficar B) Ridde

C) Medine sözleşmesi D) Ficar C) Mute D) Huneyn
E) Akabe E) Hilfu’l-Fudûl
FA
TİH
2. Hadariler, kabile anlayışıyla yaşamalarına rağmen yö- 5. Arabistan ticaretinde önemli bir yer tutan panayırlar
netim tarzları bedevilerinkinden farklılık göstermektey- günümüzdeki fuarlara benzeyen bir yapıdaydı. Savaş-
di. Kabile reisinin yönetiminden ziyade kabile meclisi manın yasak olduğu haram aylarda kurulan bu pana-
tarafından yönetilir ve önemli kararlar oy çokluğuyla yırlar 5-30 gün arasında sürerdi.
alınırdı.
AY
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Panayırların
Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabi- haram aylarda yapılmasının amaçlarından biri
lir? olamaz?
AN
A) Kabile meclisinin daha çok danışma meclisi olma- A) Ticaret güvenliğini sağlanmak
sıyla B) Sosyal kaynaşmayı gerçekleştirmek
B) Kabile reisinin meclisi baskı altına almasıyla C) Ürünlerin dağıtımını kolaylaştırmak
C) Kültürel farklılığın yaşam alanına yansımasıyla D) Kabileler arası problemleri azaltmak
D) Demokratik yönetimi önemsemeleriyle E) Bedevileri yerleşik yaşama geçirmek
E) Bedevilerin kırsal alanda yaşamalarıyla
3. İslamiyet’in ortaya çıktığı dönemde Asya ve 6. Mekke’deki panayırlarda; ticaretin yanı sıra edebî soh-
Avrupa’da hüküm süren devletler arasında betler yapılır, şairler en güzel şiirlerini buralarda okur-
aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? du. Bu şiirlerden beğenilenler Kâbe’nin duvarına ası-
lırdı. Ayrıca Kâbe’deki putların ziyareti de sağlanırdı.
A) Doğu Roma İmparatorluğu
B) Sasani imparatorluğu Böyle bir durum aşağıdaki alanlardan hangisinde
gelişme yaşandığını göstermez?
C) Çin imparatorluğu
A) Dini B) Kültürel
D) Köktürk Devleti
C) Sosyal D) İktisadi
E) Habeş krallığı
E) Siyasi
65
7. Mekkeli müşriklerin çoğu, önceden Muhammed’ül-E- 10. Medine Sözleşmesi’nin
min (güvenilir) lakabını taktıkları Hz. Muhammed’in
İslam dinine çağrısına, olumlu karşılık vermediler. Eski - Müslümanlar ve gayrimüslimlerin Medine’ye bir
saldırı olduğunda, birlikte hareket etmesi karara
yaşantılarına ve inanışlarına devam ettiler.
bağlamıştır.
Mekkeli müşriklerin bu şekilde davranmalarının - Gayrimüslimlere inanç ve fikir hürriyeti, mal ve can
nedeni aşağıdakilerden hangisi olamaz? güvenliği sağlanmış, hile ve vefasızlık yasaklan-
A) Yeni dinin köklü değişiklikler getirmesi mıştır.
B) Önceki kültürün terk edilmek istenmemesi Kararlarına bakarak;
C) Eski İnanç sisteminin terk edilmek istenmemesi I. Siyasi birlik meydana getirme
D) Cahiliye devri alışkanlıklarının devam ettirilmesi II. Şehir savunması oluşturma
E) İslam dinin sadece Arap yarımadasında yayılması III. Toplumsal barışı sağlama
Amaçlarından hangisini hedeflediği söylenebilir?
C) II ve III D) Yalnız II
E) I, II ve III
N
8. Müslümanlara yönelik şiddete ve işkenceler artıca
Müslümanlar Hz. Peygamber’in de izniyle güvenli gör-
A
dükleri yerlere göç etmişlerdir.
Y
Bu göçlerin;
A
I. Habeşistan 11.
5T Yayıncılık
Hz. Peygamber’in yaralandığı, Hz. Hamza’nın şehit

olduğu ve savaş sonunda Mekkeli müşriklerin tam
H
II. Medine
İ
bir galibiyet kazanamadığı savaş aşağıdakilerden
III. Mısır
hangisidir?
T
gibi yerlerden hangilerine yapıldığı söylenemez?
A) Bedir B) Uhud
FA
C) Hendek D) Mute
C) II ve III D) Yalnız III
E) Huneyn
E) I ve III
12. Hz. Muhammed döneminin bazı olaylarıyla ilgili

9. Hz. Muhammed, Medine’ye hicret etmek zorunda
açıklamalar verilmiştir.
kalan Müslümanları yerli halk ile kaynaştırarak, Medi-
ne’de kabileciliğe ve toplum içindeki çatışmalara son I. Müslümanlarla Bizans arasındaki ilk savaştır.
vermek ve bütün üstünlük iddialarını ortadan kaldırmak
II. Mekkeli müşriklere karşı yapılan ilk savunma
istemiştir.
savaşıdır.
Hz. Muhammed’in bunun için; III. Hz. Muhammed’in 30 bin kişilik bir İslam ordusuy-
I. Muhacir ve Ensar arasında kardeşlik ilan etmesi la Bizans üzerine yaptığı seferidir.
II. Medine halkıyla bir sözleşme imzalanması Verilenler aşağıdaki tablodaki savaşlarla
eşleştirildiğinde hangisi doğru olur?
III. Yahudileri Medine dışına çıkarması
Hendek Mute Tebük
Uygulamalarından hangilerini yaptığı söylenebilir?
A) II I III
B) I II III
C) II ve III D) Yalnız II C) II III I
E) I ve III D) III I II
E) I III II
66
5
1. Kureyşli müşriklerin, Hz. Peygamber ve 5. Hz. Ebu Bekir Dönemi’nde Arabistan toprakları dı-
Müslümanlara karşı olan düşmanlığının sona şında Suriye’nin fethi için 634 yılında Bizans’la ya-
ermesi; Hicaz bölgesinde İslam’ın yayılışının pılan savaş aşağıdakilerden hangisidir?
önündeki engellerin ortadan kaldırılması aşağıdaki
olaylardan hangisi ile gerçekleşmiştir? A) Ecnâdeyn Savaşı
B) Nihâvend Savaşları
A) Mute Savaşı B) Huneyn Seferi
C) Zâtü’s-savârî
C) Hendek savaşı D) Hayber’in Fethi
D) Huneyn Seferi
E) Mekke’nin Fethi
E) Köprü savaşı
FA
6.
2. Osman bin Talha, Mekke’de Kâbe’nin bakımı ile gö-
revliydi. Sülalesi, Cahiliye Devrinde Kâbe’nin kapı I. İlk cizye uygulaması
TİH
anahtarını taşırdı. Hz. Peygamber, Osman bin Talha’yı II. Kur’an-ı Kerim’in kitap haline getirilmesi
birçok defa İslam’a davet etmiş fakat olumsuz yanıt
III. Bizansla ilk savaşın yapılması
almıştı. Mekke fethedildikten sonra Hz. Peygamber,
Osman bin Talha’yı yanına çağırdı. Birlikte Kâbe’ye yukarıdaki gelişmelerden hangileri Hz. Ebube-
girdiler Kâbe’den çıkarken “Allah, size emanetleri ehli- kir’in halifeliği döneminde gerçekleşmiştir?
AY
ne vermenizi emreder.” anlamına gelen ayeti okudu ve A) I ve II B) I ve III
Kâbe’nin anahtarlarını Osman bin Talha’ya verdi.
C) Yalnız I D) Yalnız II
AN
Hz. Peygamberin “Allah, size emanetleri ehline ver- E) II ve III
menizi emreder.” Ayetiyle aşağıdakilerden hangisi-
ne dikkat ettiği söylenemez?
A) Liyakate B) Dirayete
C) Maharete D) Atalete
E) Marifete
3. İslam Devletinde Hz. Muhammed’den sonraki

devlet başkanlığı kurumunu ifade eden kavram
A) Halife B) Emir
C) Dârülkurrâ D) Fakih 7. Hz. Ömer Dönemi’nde, Sasaniler ile
E) Dâru’n-Nedve I. Köprü,
II. Kâdisiye,
III. Celûlâ,
IV. Nihâvend
4. Hz. Peygamber’in Mekke’den Medine göçü sırasın-
Savaşlarından hangilerinde İslam ordularının
da ona eşlik eden sahabe aşağıdakilerden hangi- yenildiği söylenebilir?
sidir?
A) Hz. Osman B) Hz. Ali
C) Hz. Ömer D) Hz. Ebu Bekir
E) III ve IV
E) Hz. Hüseyin
67
8. Amr bin As komutasındaki İslam orduları Filistin’in 11. Hz. Ömer zamanında gerçekleştirilen;
fethini tamamlamak için Kudüs’ü kuşattı. Kudüs pat-
riği ise daha fazla dayanamayarak dönemin halifesine I. İlk düzenli ordu ve ordugâh şehirler kuruldu.
şehrin anahtarını teslim etti. II. İkta sisteminin temelleri atıldı.
Kudüs’ün fethi aşağıdaki hangi halife zamanında III. Posta teşkilatını kurdu.
gerçekleşmiştir? IV. Arabistan’ın çeşitli yerlerinden getirilen aileler
A) Hz. Osman B) Hz. Ali fethedilen yerlere yerleştirdi.
C) Hz. Ömer D) Hz. Ebu Bekir V. Toplanan vergiler sistemli hâle getirilerek Beytül-
mâl oluşturuldu.
E) Hz. Muaviye
Gelişmelerden hangilerinin fetih hareketlerini ko-
laylaştırmak ve burada kalıcılığı sağlamak amacıy-
la gerçekleştirildiği söylenemez?
A) Yalnız I B) II ve III
C) III ve IV D) Yalnız V
E) IV ve V
9.
A N 12.
Y
Hz. Ömer Dönemi’nde Kuzey Afrika’ya yapılacak - İslam Devleti’nde iç karışıklıkların yaşandığı, dev-
seferler için Kahire yakınlarında üs haline getirilen letin parçalanma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı
A
ve “ordugâh şehir” olarak kurulan şehir hangisi- bir ortamda halife seçildi.
5T Yayıncılık
dir? - Fetihlerden çok İslam toplumu içerisindeki karışık-
H
lıklarla mücadele edilen bir halifelik dönemi oldu.
İ
A) Şam B) Samarra
Verilen özellikler aşağıdaki hangi halife dönemine
C) Horasan D) Fuslat
T
aittir?
E) Kûfe
FA
A) Hz. Osman B) Hz. Ömer
C) Hz. Ali D) Hz. Muaviye
E) Hz. Ebu Bekir
13. Dört halife zamanında gerçekleştirilen bazı durum-

lar verilmiştir.
10. Hz. Osman döneminde; I. Kuran’ın kitap hâline getirilmesi ve çoğaltılarak

farklı bölgelere gönderilmesi
I. Horasan ve Azerbaycan ele geçirildi.
II. Ülke toprakları yönetim birimlerine ayrılarak illere
II. Doğu Roma ile yapılan Zâtü’s-savârî denilen ilk valiler atanması
deniz zaferini kazanıldı.
III. Fetihlerle genişleyen topraklarda okullar açarak bu
III. Kurulan donanma ile 649’da Kıbrıs’ı fethedildi. okullara görevliler tayin edilmesi
IV. Kuzey Afrika topraklarına da seferler yapılarak Bu durumlar aşağıdaki alanlarla eşleştirildiğinde
Tunus ele geçirildi. hangisi doğru olur?
V. Tarık bin Ziyad komutasında İspanya fethedildi. I II III
A) Dini İdari Ekonomik
Gerçekleşen olaylardan biri olduğu söylenemez?
B) İdari Kültürel Eğitim
C) Kültürel İdari Eğitim
D) Sosyal İdari Ekonomik
E) Sosyal Siyasi Kültürel
68
6
1. Hz. Ömer zamanında fethedilen yerlere Arabistan’ın 4. Sıffin Savaşı’ndan sonra hakem tayin edilmesini ka-
çeşitli yerlerinden getirilen aileler yerleştirilmiştir. bul etmeyip Hz. Ali’nin ordusundan ayrılan ve Mua-
viye’ye de karşı olan üçüncü grup aşağıdakilerden
Bu uygulamanın, hangisidir?
I. Bölgenin Araplaştırılması
A) Hadariler B) Bedeviler
II. İslam’ın yaygınlaştırılması
C) Berberiler D) Emeviler
III. İslam’ın tam olarak yerleşmesi
E) Hariciler
amaçlarından hangilerine yönelik olduğu savunu-
lamaz?
C) II ve III D) Yalnız II
E) I, II ve III
FA
5. İç karışıklıklar ve siyasi ayrılıklar nedeniyle hangi
halife döneminde fetih hareketlerin durduğu söy-
lenebilir?
TİH
A) Hz. Ebubekir B) Hz. Osman
C) Hz. Ali D) Hz. Ömer
E) Muaviye
2.
AY
Hz. Ömer dönemindeki,
I. ordugâh şehirlerin oluşturulması,
AN
II. beytülmal denilen devlet hazinenin kurulması,
III. fethedilen yerlerin eyaletlere ayrılarak buralara 6. Dört halife döneminde yapılan;
valilerin atanması
I. Celûlâ,
uygulamaların “Mali”, “Askeri” ve “İdari” olarak
sınıflandırılması aşağıdakilerden hangisinde doğ- II. Köprü,
ru verilmiştir? III. Kâdisiye,
Mali Askeri idari IV. Nihâvend,
A) II III I V. Nehrevan
B) II I III Savaşlarından hangisinin Sasanilere karşı yapıldı-

ğı söylenemez?
C) I II III
D) III II I
E) III I II
7. Muaviye, Bizans İmparatorluğu’na yapılan seferleri dü-

zenli bir hâle getirmiş, İstanbul kuşatılmış fakat sonuç
alınamamıştır.
3. Aşağıdakilerden hangisi Hz Ali’nin halifeliği döne- Bu duruma bakarak aşağıdakilerden hangisine

minde meydana gelen gelişmelerden biri değildir? ulaşılabilir?
A) Bizans İmparatorluğu karşısında askeri bir
A) Nehrevan Savaşı B) Hakem olayı
üstünlüğün olduğuna
C) Sıffin Savaşı D) Cemel olayı
B) Anadolu topraklarının Emeviler’in eline geçtiğine
E) Yermük Savaşı
C) Kuşatmada başka devletlerle ittifak yapıldığına
D) Bizans İmparatorluğu’nun dış destek aldığına
E) Elde edilen ganimetin yeterli gelmediğine
69
8. Hz. Ali’nin oğlu Hz. Hüseyin’in Yezid’e bağlılığını 12. İstanbul’ukuşatan ilk İslam devleti aşağıdakiler-
bildirmemesi üzerine ailesi ve akrabalarıyla birlikte den hangisidir?
şehit edilmesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Abbasiler B) Emeviler
A) Hakem olayı C) Eyyübiler D) Osmanlılar
B) Kerbela olayı E) İhşitler
C) Deve (cemel vakası) olayı
D) Sıffin Savaşı
E) Huneyn seferi
9. Mevalilerden alınan cizye vergisini kaldırılarak ay- 13. Avrupa toplumlarını İslam’la tanıştırması ve bölge-
rımcılığa son veren, toplumun her kesimini kucak- de İslamiyet’i yayarak İslam mimarisini Arabistan
layan bir yönetim sergileyerek ilk dört halifenin yö- dışına taşımasıyla bilinen devlet aşağıdakilerden
N
netim anlayışına benzer bir yönetim benimsediği hangisidir?
için beşinci halife denen kişi hangisidir?
A
A) Osmanlılar B) Fatimiler
A) Ömer bin Abdülaziz B) Ebü’l-Abbas
Y
C) Eyyübiler D) Abbasiler
C) Muaviye D) I. Velid
A
E) Endülüs Emevileri
E) Mansur
5T Yayıncılık
10. Emeviler
T İ
zamanında İspanya’da Gotları mağlup
H
ederek belirli aralıklarla yaptığı seferlerle bütün İs-
14. Aşağıdakilerden hangisi Avrupa’da İslam ilerleyişi-
FA
ni ve fetihlerin durmasında etkili olan savaşlar bir
panya fetheden İslam ordusu komutanı aşağıdaki-
arada verilmiştir?
lerden hangisidir?
A) Zatüs savari – Puvatya
A) Tarık bin Ziyad
B) Pervan – Kadiks
B) Amr bin As
C) Kadiks – Puvatya
C) Halid bin ziyad
D) Ecnadeyn – Pervan
D) Ubeydullah bin Ziyad
E) Puvatya - Zatüs savari
E) Eyyup el Ensari
15. Abbasi Halifesi Mansur Dönemi’nde, Arap ve mevali

11. Emeviler Dönemi’nde fetihlerle topraklar çok genişlese
arasındaki fark ortadan kalkmıştır.
de İslam’ın diğer toplumlarca kabulü aynı oranda
olmamıştır. Bu farkın ortadan kalkmasıyla;
I. Türkler
Bu durumun yaşanmasının temel nedeni aşağıda-
kilerden hangisidir? II. İranlılar
A) Fethedilen yerlerdeki halkların köklü dinleri benim- III. Bedeviler
semesi
Unsurlarından hangileri bu dönemden sonra dev-
B) Mücadelelerin daha çok Hıristiyan toplumlarla
letin idari ve askeri kademelerinde etkili olamaya
yapılaması
başlamıştır?
C) Yöneticilerin seçiminde liyakate dikkat edilmemesi
D) Fetihlerin daha çok Afrika kıtasına yönelmesi
C) Yalnız II D) II ve III
E) Mevali politikasının uygulanması
E) I, II ve III
70
7
1. Abbasiler, her ne kadar geniş topraklara hükmedip kül- 4. İslam devletlerinin bazı özellikleri verilmiştir.
türel alanda gelişmiş olsalar da ilk yıllarından itibaren
- Mevali politikasına son vererek Müslümanlar ara-
devlet zayıflık göstermiş ve birçok kez halifeler başka sında birlik beraberliği sağlamaya çalıştılar.
devletlerin hâkimiyetine girmiştir.
- İspanya’da İslam kültür ve uygarlığının kurulması
Abbasi Halifelerinin; ve yüzyıllarca yaşanmasını sağladılar.
I. Gazneliler - Hilafetin saltanat haline geldiği ve Müslümanlar
II. Selçuklular arasında ayrımcılığın yaşandığı dönem olmuştur.
III. Memlükler - Abbasi devletinin zayıflamasıyla Mısır’da kurulan

ilk Türk İslam devleti oldu.
Devletlerinden hangilerinin tutsaklıktan kurtaran
ve himaye edenler arasında olduğu söylenebilir? Verilen özellikler aşağıdaki devletlerle eşleştirildi-
ğinde hangisi açıkta kalır?
A) Emeviler B) Tolunoğluları
FA
C) İhşitler (Akşitler) D) Abbasiler
E) I, II ve III
E) Endülüs Emevileri
TİH 5. Harun Reşid öldükten sonra oğulları Emin ve Me’mun

arasındaki hilafet mücadelesi Arap ve İranlıların iktidar
AY
2. Bağdat şehrini işgal ederek Abbasi Devleti’ne son mücadelesine dönüştü. Halife Me’mun’u bu mücade-
veren devlet aşağıdakilerden hangisidir? lesinde İranlılar desteklediği için devlet içinde İranlılar
etkili bir konuma geldi. Fakat İranlıların güçlenmesi
AN
A) İlhanlı devleti B) Memluk Devleti Me’mun’un iktidarına gölge düşürmeye başlayınca bu
C) Altın Orda Devleti D) Osmanlı devleti durumdan rahatsız olan halife, Arap ve İranlılara karşı
Türkleri orduda daha etkin bir konuma getirdi.
E) Selçuklu Devleti
Böyle bir durumu yönetmek maksadıyla halifenin
Türkleri aşağıdakilerden hangisi için kullandığı
söylenebilir?
A) İranlıları idari alandan uzaklaştırmak
B) Hilafet mücadelesinde arabuluculuk yapmak
3. Abbasi devleti zamanında Halifelerin siyasi otorite- C) Kardeşi Emin’e karşı iktidarını sağlamlaştırmak
lerinin zayıflaması sebebiyle, devlet erkânı arasında
D) Bizans’a karşı sınır boylarının kontrolü sağlamak
ortaya çıkan iktidar mücadelesine son vermek ama-
cıyla kurulan makama Emirü’l-ümeralık denmiştir. Bu E) iktidarını güçlendirmek için denge unsuru oluştur-
makamın başında bulunan Emirü’l-ümera, geniş yet- mak
kilere sahip olduğundan hutbe ve sikkelerde halifenin
isminden sonra onunda ismi geçmekteydi.
Abbasilerdeki Emirü’l-ümeralık kurumunun aşağı- 6. Abbasi Devleti’nde Türkler, yönetim kadrolarında gö-
dakilerden hangisine neden olduğu söylenemez? rev alıp devletin idaresinde büyük ölçüde söz sahibi
A) Tevaif-i Mülük (bağlı devletler) denilen küçük dev- oldular. Ayrıca Halife Mütevekkil‘den itibaren halifelerin
letlerin ortaya çıkmasına belirlenmesinde de rol oynadılar.
B) Siyasi üstünlüğü kontrol eden bir makam haline Bu durumla ilgili aşağıda verilenlerden hangisine
gelmesine ulaşılamaz?
C) Halifeliğin zamanla dini konularda önemini yitirme- A) Halifelerin siyasi otoritesinin zayıfladığına
sine
B) Türklerin devlet yönetiminde etkili olduğuna
D) Halife dışında başka bir idari gücün oluşmasına
C) Türklerin dini konularda etkili olmak istediklerine
E) Siyasi olarak devletin zayıflamasına
D) Türklerin Halife seçimlerinde etkin bir rol oynadık-
larına
E) Abbasilerin yönetimde Türk idari yapısından etki-
lendiğine
71
7. Muaviye döneminde, toplanan şûranın aldığı bir karar 10. Aşağıda verilenlerden hangisinin İslam
neticesinde oğlu Yezid veliaht tayin edilmiştir. Bu olay devletlerinde eğitim kurumu olarak kullanıldığı sa-
İslam devletinde yeni bir dönemi başlatmış ve halifelik vunulamaz?
saltanata dönüşmüştür. Böylece halifelik, gücü elinde
bulunduran İslam devletlerinde devam etmiştir. A) Beytü’l-hikme B) Medrese
C) Küttab D) Suffe
Bu duruma aşağıdaki devletlerden hangisi örnek
olarak gösterilemez? E) Ribat
A) Abbasiler B) Emeviler
C) Endülüs Emevileri D) Memluklar
E) Osmanlı devleti
N
8. “Cengiz Han’ın torunu Hülagü’nün, Bağdat şehrini iş-
11. Hz. Muhammed Bedir Savaşı’nda ele geçirilen esirlerin
Müslümanlara okuma-yazma öğretenleri serbest bıra-
A
gal ederek Abbasi Devleti’ne son vermesi üzerine Ab-
kılmasını sağlamıştır. Ayrıca tıp tahsili için Müslüman-
basi ailesinden el- Müstansır, Memlük Sultanı Baybars
Y
ları hatta henüz Müslüman olmayanları da zamanın
tarafından Kahire’de halife ilan edildi.”
en önemli bilim merkezi olan İran’daki Cündişapur’a
A
Baybars’ın el- Müstansır’ı halife ilan etmesinin; göndermiştir.
5T Yayıncılık
I. Abbasi devletinin devamını sağlamak
H
Verilenlere bakarak Hz. Peygamberin aşağıdaki-
İ
II. Müslümanların dini liderliğine soyunmak lerden hangisine öncelikle önem verdiği söylene-
mez?
T
III. Halifenin dini nüfuzunu kontrol altında tutmak
A) Medeniyeti geliştirmeye
FA
amaçları arasında hangilerinin olduğu söylenebi-
lir? B) Okuma- yazmayı artırmaya
A) Yalnız I B) I ve II C) Eğitim ve bilimi geliştirmeye
C) Yalnız III D) II ve III D) İslamiyet’in yayılmasını sağlamaya
E) I, II ve III E) Başka ülkelerle iyi ilişkileri kurmaya
9. Kur’an sadece iman ve ibadetlerden bahseden bir 12. Beytü’l-hikme, bir araştırma ve eğitim kurumu olup
kitap değildir. “İslam bir ilim dini ve onun vücuda Abbasi Halifesi el-Me’mun tarafından kurulmuştur. Bu
getirdiği medeniyet, bir ilim medeniyetidir.” diyen kurumun en önemli görevi, dönemin ünlü astronom,
bir kişi Kur’an ayetlerinde geçen hangi soru yada matematikçi ve hekimlerini bir araya getirmek ve bili-
ifade ile bilim ve eğitime önem verildiğini kanıtla- min çeşitli alanlarındaki belli başlı eserleri Arapçaya
yamaz? çevirmektir.
A) Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? Beytü’l-hikme’nin bu dönemde Arapçaya hangi
dilden çeviri yaptığı düşünülemez?
B) Hâlâ duymayacak mısınız?
A) Grekçe (Yunanca)
C) Akletmiyor musunuz?
B) Sanskritçe (Hint dili)
D) Rabbinin adıyla oku!
C) Süryanice
E) Düşünmez misiniz?
D) Farsça
E) Almanca
72
8
1. Akli ilimler; akıl ile incelenerek, tecrübe edilerek elde 4.
edilen ilimler olup, fen bilimleri de denilen bu ilimler,
- Batı’da Averroes adıyla bilinir.
nakli (dini) ilimlerin anlaşılmasına ve uygulanmasına
yardımcı olurlar. - Aristo’nun en büyük yorumcusu olarak kabul edilir.
- Felsefeden tıbba çeşitli bilim dallarıyla ilgili yaklaşık
Tanıma göre aşağıdakilerden hangisi akli bilimler
94 eser yazmıştır.
A) Felsefe B) Kelam Özellikleri verilen İslam bilgini aşağıdakilerden
hangisidir?
C) Coğrafya D) Tıp
A) Gazali B) İbn-i Rüşd
E) Matematik
C) İbni Sina D) İmam Gazali
E) Farabi
2.
FA 5. İslam âleminde “Şeyh el-Reis” adıyla anılan ve
TİH
Birçok medeniyetin yaşadığı alanlara yayılan İslami- “el-Kanun fî’t-Tıb” kitabının yazarı olan ayrıca Av-
yet; bu medeniyetlerin bilginlerinden, eserlerinden, rupa’da yüzlerce yıl kitapları okutulan İslam bilgini
sosyal kurumlarından etkilenerek kendi kültürel biri- aşağıdakilerden hangisidir?
kimlerini de bu medeniyetlerinkine ekleyerek bir sen-
tez oluşturmuş ve İslam medeniyeti denilen yeni kimlik A) Gazali B) İbn-i Rüşd
AY
ortaya çıkarmıştır. C) Biruni D) İbni Sina
Bu yeni İslam uygarlığının doğmasında aşağıdaki- E) Farabi
lerden hangisinin birikiminden doğrudan faydala-
AN
nıldığı düşünülemez?
A) Mısır B) Yunan
C) Sasani D) Türk
E) Moğol
3. Avrupa’nın İslam medeniyetinden etkilenmesi; 6. İlk İslam filozofu olarak kabul edilmiştir. Tabiat ve
siyaset alanlarındaki görüşleri ile ilk denilebilecek
I. Haçlı Seferleri,
felsefi bir sistemi kurmuştur. Mantık ilmine katkı-
II. Kavimler göçü, larından dolayı Aristo’dan sonra “İkinci Öğretmen”
lakabıyla anılmıştır. “El Medinetü’l- Fazıla” ve “Kita-
III. İslam fetihleri,
bü’l-Musiki” yazdığı kitaplardan bazılarıdır.
IV. İspanya’da kurulan medreseler,
Parçada bahsedilen İslam filozofu aşağıdakilerden
V. tercüme faaliyetleri hangisidir?
gibi gelişmelerden hangisi sayesinde oluğu savu- A) Farabi B) Biruni
nulamaz?
C) İbn-i Rüşd D) İbni Sina
E) Gazali
73
7. İslam bilginleri XII. yüzyıla kadar matematik, astronomi, 10. Emevilerin yıkılış nedenleri arasında
fizik, kimya, biyoloji, tıp ve felsefe gibi birçok alandan aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
araştırmalar yapmışlardır. Müslümanlar, bir taraftan
Eski Yunan, Hintli ve Süryani düşünürlerin eserlerini A) Türklerin ve diğer mevalinin Emeviler’e düşman
olan kuruluşlara ve gruplara yardımcı olması
incelemiş diğer taraftan da bilimde farklı yaklaşım ve
metotlar geliştirmişlerdir. B) Emeviler’in Hz. Muhammed’in soyundan gelen
kişilere kötü davranmaları
Buna göre İslam medeniyetiyle ilgili olarak aşağı-
dakilerden hangisine ulaşılamaz? C) Arap milliyetçiliğine dayalı bir yönetim anlayışı
benimsemeleri
A) Fen bilimlerinin farklı alanlarında çalışmalar yaptık-
larına D) Müslümanlar arasında ayrılık hareketlerinin çoğal-
ması
B) Gayrimüslimlerin bilimsel birikiminden faydalanıldı-
ğına E) Fetih hareketlerinin hız kazanması ve toprakların
genişlemesi
C) Naklî bilimlere Akli bilimlerden daha çok önem veril-
diğine
D) Farklı medeniyetlerin bilimsel gelişmelerinden etki-
lenildiğine
E) Bilimsel gelişmelerde yeni yöntemlerin oluşturuldu- 11. Dört Halife Dönemi ile ilgili verilen aşağıdaki bilgi-
N
ğuna lerden hangisi yanlıştır?
A
A) Ridde olayları ve yalancı peygamberler sorunu
Hz. Ebubekir zamanında yaşanmıştır.
Y
B) Hz. Ali döneminde donanma kurularak ilk deniz
A
savaşları yapılmıştır.
5T Yayıncılık
C) Hz. Ömer Beytülmal denilen ilk devlet hazinesinin
H
kurmuştur.
İ
8. Medine’de Hz. Peygamber’in gündelik hayatını ve D) ilk askeri posta teşkilatı Hz. Ömer zamanında
T
devlet işlerini yürüteceği bir mescit yapılmıştı. Mescid-i kurulmuştur.
Nebevi adı verilen bu yapı üç bölümden oluşuyordu.
FA
E) Ayetler Hz. Ebubekir döneminde kitap haline
Birinci bölümü Hz. Muhammed’in ailesine, ikinci bö-
getirilmiştir.
lümü ibadete, üçüncü bölümü ise sohbetler ile eğitim
-öğretim faaliyetlerini gerçekleştirmek için ayrılmıştı.
Buna göre Mescid-i Nebevi’nin,

I. dini
II. sosyal
III. idari
amaçlardan hangileri için kullanıldığı söylenebilir?
E) I, II ve III
9. İslam medeniyetinin VII. ve XIII. yüzyıllar arasında

yetiştirdiği âlimler arasında aşağıdakilerden hangi-
si gösterilemez?
A) İmam Gazali B) Takiyyüddin

C) İbn-i Rüşd D) İbn-i Sina
E) El-Cezeri
74
TÜRKLERİN İSLAMİYETİ
KABULU VE
ANADOLU’YA YERLEŞMESİ
KAZANIMLARI
9.5.1. Türklerin İslamiyet’i kabul etme sürecine etki eden

faktörleri açıklar.
9.5.2. Müslüman Türklerin kurduğu ve idaresi altında yaşa-

dığı ilk siyasi teşekküllerin yapısını değerlendirir.
9.5.3. Büyük Selçuklu Devleti Dönemi’ndeki başlıca siyasi

ve sosyal gelişmeleri kavrar.
9.5.4. Anadolu’ya yapılan Türk göçlerinin sebeplerini stra-

tejik sonuçlarıyla ilişkilendirir.
9.5.5. Türklerin Anadolu’da devletleşme sürecini etkileyen

faktörleri açıklar.
9.5.6. Anadolu’da Türk hâkimiyetinin kurulma sürecinde

dönüm noktası olan askeri olayların Türkiye Tari-
hi’nin gelişim sürecine etkilerini değerlendirir.
9.5.7. Anadolu’da Selçuklu Türklerinin Haçlılarla mücade-

lesini sebep sonuç ilişkisi bağlamında kavrar.
9.5.8. Anadolu’da kurulan ilk Türk siyasi teşekküllerinin

birbirleriyle ve çevre devletlerle olan ilişkilerindeki
uzlaşma ve çatışmaların gerekçelerini ve sonuçlarını
açıklar.
5.
ÜNİTE
Türklerin islamiyet’i kabulü ve Anadoluya yerleşmesi
1
1. Çeşitli dönemlerde Türkler, yaşadıkları çevrelere göre 4. Abbasi Devleti kurulduktan hemen sonra meydana
birçok dine inanmışlardır. Kök Türk Devleti zamanında gelen 751 Talas Savaşı’nda Araplar Türkler ile birlikte
Budizm’e, Uygurlar Dönemi’nde Manihaizm’e inanıyor- Çinlilere karşı savaştı. Batı Türkistan hâkimiyeti üze-
lardı. Hazarlar, Museviliği kabul ederken; Peçenekler, rinde önemli etkisi olan savaşı, Araplar kazanmış ve
Kumanlar ve Bulgarlar gibi Türkler de Hıristiyanlığı ter- böylece Türklerin bu bölge üzerindeki üstünlüklerinin
cih etmişlerdi. devamı sağlanmıştı. Bu olaydan itibaren Türkler ve
Arapların ilişkileri olumlu bir yönde gelişmiştir.
Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir? Buna göre aşağıdakilerden hangisi Talas savaşı-
A) Türkler dünya üzerindeki bütün dinlere inanmışlar- nın etkileri arasında gösterilemez?
dır. A) Orta Asya’nın Çin etkisine girmesi engellenmiştir.
B) Türklerin yerleştikleri alanlar din değiştirmelerinde B) Savaşın kazanılmasında Türklerin etkisi büyüktür.
etkili olmuştur.
C) Türklerin bölgesel üstünlüklerinin devamı sağlan-
C) Hıristiyanlığı kabul eden milletler benliklerini yitir- mıştır.
FA
mişlerdir.
D) Türkler ve Araplar arasındaki kültürel etkileşim
D) Uygurlar mani dinin etkisiyle yerleşik hayata geç- artmıştır.
TİH
mişlerdir.
E) Abbasi devleti Batı Türkistan’da güç kazanmıştır.
E) Türklerin inandığı ilk din Gök Tanrı dinidir.
2. Abbasilerin;
AY
AN
I. Mevali politikasını terk etmeleri,
II. hoşgörü, eşitlik, adalet ilkelerini uygulamaları,
III. ümmetçi politika izlemeleri
Uygulamalarından hangileri Türklerin İslamiyet’i 5. Hindistan’a on yedi sefer düzenleyerek İslami-
kabulünde etkili olmuştur? yet’in burada yayılmasını sağlayan Türk hükümdar
C) Yalnız III D) I ve III A) Sultan Mesut
E) I, II ve III B) Alp Tigin

C) Sebük Tigin
D) Sultan Mahmut
E) Behram Şah
3.
- Orta Asya’da Çin baskısı ortadan kalktı.
- İslamiyet orta Asya’da yayılmaya başladı.
- İlk Müslüman Türk devletleri kurulmaya başladı.
Yukarıda verilen bilgilerin aşağıdaki hangi olayın 6. Karahanlı Devletinde İslamiyet’i resmi din olarak
sonucunda ortaya çıktığı söylenebilir?
kabul eden ve Abdülkerim ismini alan hükümdar
A) Talas savaşı aşağıdakilerden hangisidir?
B) Dandanakan savaşı A) Satuk Bugra Han
C) Malazgirt savaşı B) Bilge Kül Kadir Han
D) Katvan savaşı C) Arslan Karahan
E) Haçlı seferleri D) Yusuf Kadir Han
E) Arslan Bazır Han
77
Türklerin islamiyet’i kabulü ve Anadoluya yerleşmesi 1
7. Türk İslam devletlerinde Sultan unvanını ilk kulla- 10. Aşağıdakilerden hangisi Büyük Selçuklu tarihinde
nan Türk hükümdarı aşağıdakilerden hangisidir? en önemli zafer olarak kabul edilen Dandanakan
savaşının sonuçları arasında gösterilemez?
A) Gazneli Mesut
B) Tugrul Bey A) Büyük Selçuklu devleti kuruldu.
C) Alparslan B) Gazneliler yıkılma sürecine girdi.
D) Alp Tegin C) Horasan civarı Selçukluların eline geçti
E) Gazneli Mahmut D) Tugrul Bey Sultan ilan edildi.

E) Şii Büveyhogullarına son verildi.
8. Kutadgu Bilig, insanın sosyal hayattaki ve devlet ni-

zamındaki görev ve sorumluluklarına değinmiş, ideal 11. Aşağıda verilen Savaşlardan hangisinde iki Türk
N
Türk devlet anlayışının özelliklerini anlatmıştır. İslam Devleti karşı karşıya gelmiştir?
A
Bu yönü ile Kutadgu Bilig; A) Dandanakan
Y
I. siyasetname, B) Miryokefalon
A
II. seyahatname, C) Malazgirt
5T Yayıncılık
III. nasihatname D) Pasinler
İ H
Türlerinden hangilerine örnek olduğu söylenebi- E) Katvan
lir?
T
FA
E) I, II ve III
9. Kaşgarlı Mahmut’un, Araplara Türk dilini öğret- 12. Aşağıdakilerden hangisi Büyük Selçuklu hüküm-
mek, Türk milletinin yüceliğini, dilinin zenginliğini darı Tugrul Beyin ülkesini batı yönünde genişlet-
göstermek amacıyla kaleme aldığı eseri aşağıdaki- mek istediğine kanıt olarak gösterilemez?
lerden hangisidir?
A) Başkenti Nişabur’dan Rey’e taşıması.
A) Kutadgu Bilig B) Kutalmışın Anadoluya sefer düzenlemesi.
B) Divânü Lûgati’t-Türk C) Gürcü kırallığı ile mücadele edilmesi
C) Divân-ı Hikmet D) Karahanlılarla mücadele edilmesi
D) Atabetü’l-Hakayık E) Bağdat’a sefer düzenlenmesi
E) Muhakemetü’l Lugateyn
78
2
1. Selçuklular, 4. Büyük Selçuklu Devletinde hükümdarın emretme yet-
kisini doğrudan Allah’tan aldığına ve Allah adına hü-
I. Nesâ küm sürdüğüne inanılmıştır.
II. Serahs
Bu durum ilk Türk devletlerindeki hangi uygula-
III. Pasinler manın devam ettiğine kanıt olarak gösterilebilir?
IV. Dandanakan A) Onlu sistem B) İkili teşkilat
Savaşlarından hangilerini Gazneliler ile yapmıştır? C) Kut Anlayışı D) Hilal taktiği
A) I ve II B) II ve III E) Boylar teşkilatı
C) Yalnız IV D) III ve IV
E) I, II ve IV
5. Büyük Selçuklu devletinin yıkılmasında aşağıdaki-
FA
lerden hangisinin etkili olduğu söylenemez?
A) Bizans’ın yıkıcı faaliyetleri
TİH
2. Selçuklu devlet teşkilatında İran etkisi görülmesine B) Bâtınilik hareketi
karşın; atabey, tuğra, subaşı, çavuş gibi Türkçe terim- C) Karahitay yenilgisi
ler de kullanılmıştır.
D) Taht mücadeleleri
Buna göre;
E) Oğuz isyanı
AY
I. devlet teşkilatındaki kültürel öğelerin kullanımına
devam edilmiştir.
AN
II. Milli benlik korunmaya çalışılmıştır.
III. bu dönemde İran etkisi sadece devlet teşkilatında
görülmüştür.
6. Hasan Sabbah’ın liderliğinde teşkilatlanarak yayıl-
Yargılarından hangilerine ulaşılabilir? macı bir politika izleyen Alamut Kalesini üs olarak
A) Yalnız I B) I ve II kullanan ve yıkıcı faaliyetler yürüten örgüt aşağı-
dakilerden hangisidir?
E) I, II ve III A) Bâtınilik (Haşhaşiler)
B) Babailer
C) Tapınakçılar
D) Kluni tarikatı
E) Cizvitler
3. Selçuklularda şehzadeler küçük yaşlarda eyaletlere
Melik olarak gönderiliyordu. Kendilerini yetiştirmek ve
işlerini idare etmek üzere onlara birer Atabey tayin edi-
liyordu.
7. Büyük Selçuklu Devleti’nde de ülke, hükümdar ailesi-
Selçuklu devletindeki atabeylik uygulamasının nin ortak malı kabul edilmiştir.
aşağıdakilerden hangisine yönelik olduğu söyle-
nemez? Bu uygulama;
A) Şehzadelerin devlet yönetiminde tecrübe kazan- I. kardeşler arası taht mücadelesi,

malarına II. iç karışıklıklar ve isyanların çıkması,
B) Meliklerin devlet işleyişini öğrenmelerine III. devletin kısa ömürlü olması,
C) Yönetimde deneyim sahibi insanların birikiminden IV. meliklerin saltanat mücadelesini terk etmesi,
yararlanmaya
V. devlet yönetiminde görev paylaşımı yapılması
D) Atabeylerin devlet yönetimine karışmalarının önü
açımaya Durumlarından hangisinde etkili olmamıştır?
E) Bölgelerin yönetiminde hanedan üyelerinden yarar- A) II B) I C) III D) V E) IV

lanmaya
79
8. Büyük Selçuklu devletinin zayıflamasıyla bölgelerinde 11. Aşağıdakilerden hangisi Malazgirt Zaferi’nden
güçlerini artıran atabeylikler zamanla bağımsızlıklarını sonra Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerinden
ilan etmişlerdir. biri değildir?
Aşağıdaklerden hangisi bunlardan biri değildir? A) Danişmentliler B) Mengücekliler

A) Salgurlular B) İldenizoğulları C) Saltuklular D) Artuklular
C) Ramazanoğulları D) Böriler E) Osmanlılar
E) Zengiler
12. Türklerin Anadolu’yu fethetmesini kolaylaştıran

9. nedenler arasında;
N
I. Bizans’ta sık sık imparator değişikliği olması,
I. Sabarlar
A
II. Bizans’ın sefalet içinde bulunan halka zulmetme-
II. Hunlar
Y
si,
III. Selçuklular
A
III. Bölgede dinî hoşgörü ve adaletli bir yönetimin
Yukarıdaki Türk devlet ve topluluklarından hangi- olmaması
5T Yayıncılık
leri Anadolu’ya akınlar düzenlemişlerdir?
H
IV. Türklerin, Anadolu’da yaşayan halkın kültür ve
İ
A) Yalnız I B) I ve II inançlarına saygı göstermesi
C) Yalnız III D) I ve III V. V.Oğuzların konargöçer yaşam tarzını benimse-
T
E) I, II ve III mesi
FA
Durumlarından hangisi etkili olmamıştır?
10. Anadolu’ya göçlerin genel sebepleri arasında,

13. Türkler, İslamiyet’in hizmetinde yer almaya ilk ola-
I. Moğolistan coğrafyasının Karahitayların, eline
rak aşağıdaki dönemlerden hangisinde başlamış-
geçmesi,
tır?
II. Kıpçak boylarının baskısı
A) Hz. Muhammed
III. Selçukluların göçleri teşvik etmesi
B) Hz. Ebubekir
Durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylene-
bilir? C) Hz. Osman
A) Yalnız I B) I ve II D) Emeviler
C) Yalnız III D) I ve III E) Abbasiler
E) I, II ve III
80
3
1. Abbasiler döneminde Türklerin İslamiyet’i kabu- 5. Tuğrul Bey, İran’da siyasi bir güç hâline geldikten
lünde; sonra, Şii Büveyhileri tarafından baskı altında tutulan
Abbasi halifesini bu baskıdan kurtararak kontrolü ele
I. eşitlikçi,
geçirdi.
II. adaletli,
Tuğrul Bey’in bu faaliyeti sonucunda aşağıdakiler-
III. hoşgörülü, den hangisine ulaşılamaz?
IV. milliyetçi A) Büveyhiler’in, Abbasiler üstündeki etkisini kaldırdı-
ğına
V. ümmetçi,
B) Orta Asya’nın tamamını kontrol altına aldığına
uygulamalardan hangisi kolaylaştırıcı etkenlerden
C) Bozulan İslam birliğini yeniden sağladığına
biri değildir?
D) İslam dinin koruyuculuğunu üstlendiğine
A) II B) I C) III D) V E) IV
E) Siyasi gücü elinde tuttuğuna
FA
TİH
2. Türk dünyasında İslamiyet’in;
I. İlim
II. Ticaret
AY
III. Savaş
AN
faaliyetlerinden hangilerinin etkisiyle yayıldığı
söylenebilir? 6. Alp Arslan zamanında devrin ilim ve fikir adamları ülke-
deki medreselere ve eğitim kurumlarına davet edilerek
orada maaşlı müderrisler olarak hizmet vermişlerdir.
Buna göre Alp Arslan döneminde;
I. eğitime önem verildiğine,
II. eğitimin devlet himayesinde olduğuna,
III. çok çeşitli eserler yazıldığına
3. İslamiyet’i kabul eden ilk Türk boy ve toplulukları
arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? durumlarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Kıpçak B) yağma
C) Çiğil D) Tuhsi
E) Karluk
4. Hâkaniye ve İlig-Hanlar şeklinde de isimlendirilen

başta Karluklar olmak üzere Yağma, Çiğil ve Tuhsi 7. Aşağıda bazı Türk İslam devletleri verilmiştir.
gibi Türk boylarının desteğiyle orta Asya’da kuru- I. Gazneliler
lan ilk Türk İslam devleti Aşağıdakilerden hangisi-
dir? II. Karahanlılar
A) Karahanlı Devleti III. Büyük Selçuklu Devleti
B) Gazneliler devleti Verilen devletlerden hangilerinin belli bir sürede

olsa aynı dönemde hüküm sürdüğü söylenebilir?
C) Oğuz Yabgu Devleti
D) Harezmşahlar Devleti
E) Büyük Selçuklu Devleti
81
8. Orta Asya’daki ilk Müslüman Türk devleti olan Kara- 11. 963 yılında Samanilerin Türk komutanı Alp Tegin
hanlılar, Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi boyları tarafın- tarafından Horasan, Afganistan ve Kuzey Hindis-
dan 840 yılında kurulmuştur. Bilinen ilk hükümdarı Bil- tan’da kurulan Müslüman Türk devleti aşağıdaki-
ge Kül Kadir Han olup devletin merkezi Balasagun’dur. lerden hangisidir?
Karahanlılarla ilgili verilen bilgiye dayanarak aşa- A) Harzemşahlar

ğıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
B) Selçuklu Devleti
A) Karahanlıların boylar konfederasyonu tarafından
C) Gazneli Devleti
kurulduğuna
D) Karahanlı Devleti
B) Bilge Kül Kadir Han zamanında İslamiyet’i kabul
ettiklerine E) Oğuz Yabgu Devleti
C) Orta Asya’nın ilk Müslüman Türk devleti olduğuna
D) Başkentlerinin Balasagun şehri olduğuna
E) Kurucusunun tam olarak bilinemediğine
12. “Türkler ili, barış ve sulh anlamında da kullanmıştır. İs-

lamiyet’in kabulü ile birlikte ilin yerini “devlet” ve “mülk”
N
kelimeleri almıştır.”
A
“İl gider, töre kalır.” ve “Adalet mülkün temelidir.”
Y
gibi sözlerle aşağıdakilerden hangisi ifade edil-
9. İlk Türk devletlerinde, Türk kağanının dünyayı idare mektedir?
A
etmek üzere Gök Tanrı tarafından görevlendirildiğine A) Hukuksal düzenin devletin temeli olarak kabul
5T Yayıncılık
inanılırdı. Bu inanç Türk kağanlarında, cihan hâkimi- edildiği
H
yeti anlayışını onlarda en büyük ideal haline getirmiştir.
B) İslamiyet’in kabulü ile törenin terk edildiği
İ
Bu idealin İslami dönemde de yaşamaya devam C) Törenin adaletin karşıtı olarak kullanıldığı
T
ettiği;
D) Törenin kalıcılığı “il” ile sağlandığı
FA
I. Fetih
E) İl’in, mülkün karşıtı olarak kullanıldığı
II. Cihat
III. Gaza
IV. İşgal
anlayışlarından hangileri ile ifade edilemez?
13. Karahanlılar, ilk Türk devletlerinin yönetim anlayışını
devam ettirmekle beraber; hakan yerine “Arslan Han”,
D) Yalnız IV E) I, III, VI yabgu yerine “Buğra Han” ve şad yerine “İlig Han” un-
vanlarını kullanılmışlardır. Bu dönemde Satuk Buğra
Han ise Abdülkerim adını almıştır. Ayrıca Gaznelilerde
hükümdarlar “emir ve sultan” gibi unvanlar da kullan-
mışlardır.
Verilen bilgiler aşağıdakilerden hangisinin bir

göstergesi olamaz?
10. Müslüman olunca Abdülkerim adını almış ayrıca
İslamiyet’in Türkler arasında yayılması için mü- A) İslamiyet’le birlikte hükümdar unvanlarında
cadele etmiş ve bu nedenle “El-Mücahit”, “El-Ga- değişiklik görüldüğünün
zi” unvanları ile anılan Karahanlı hükümdarı B) Hükümdarların, Müslüman isimler ve lakaplar
aşağıdakilerden hangisidir? almaya başladığının
A) Bilge Kül Kadir Han C) Bu dönemden itibaren İslam kültürüyle etkileşim
B) Satuk Buğra Han görüldüğünün
C) Yusuf Kadir Han D) Hanedan üyelerinin ülke yönetiminde söz sahibi

olduğunun
D) Bazır Arslan Han
E) Hükümdarlığın halife tarafından onaylandığının
E) Mansur Arslan Han
82
4
1. İlk Türk-İslam devletlerinde; 4. Aşağıda Türk İslam eserlerinden bazıları verilmiş-
tir.
I. Tıraz denilen kendi ad ve lakaplarının yazılı oldu-
ğu, süslemeli özel giysiler giymeleri, I. Divânü Lûgati’t-Türk
II. Resmî belgelerde tevki ya da tuğra denilen mühür II. Atabetü’l-Hakayık
kullanmaları,
III. Divân-ı Hikmet
III. Hükümdarların değerli taşlardan yapılmış taht ve
taçlarının olması, Verilen eserlerden hangilerinin din ve tasavvuf
üzerine yazıldığı söylenebilir?
IV. Saray önünde namaz vakitlerinde, savaşlarda ve
törenlerde nevbet denilen müzik çalınması, A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II
V. Hükümdarların savaşlara hazırlık için sürek avları D) II ve III E) I, II ve III

düzenleyerek orduyu canlı tutması
Durumlarından hangisi hükümdarlık sembolleri
FA
TİH
AY
2. “İlk Türk İslam devletlerinde Hükümdardan sonra dev- 5. “Türk ilinin coğrafyasına, Türk etnografyasına, Türk ik-
let kademesinde en yetkili kişi vezirdi. Karahanlı ve- tisadi ve sosyal hayatına, eski Türklerin akidelerine ait
paha biçilmez kıymette malumat bırakmıştır.”
AN
zirleri Türkçe yuğruş unvanını kullanırken, genellikle
İran kökenli olan Gazneli vezirler ise hâce unvanını Zeki Velidi Togan
kullanmıştır.”
Divânü Lûgati’t-Türk adlı eser hakkında verilen
Buna göre; yorumdan hareketle eserden Türklerle ilgili aşağı-
I. Gazneliler’in devlet yönetiminde İran’ın etkisinde dakilerden hangisine ulaşılamaz?
kaldıkları A) Yaşadıkları bölge
II. Karahanlılar’ın resmi dil olarak Türkçeyi kabul B) Gelenek ve görenekleri
ettikleri
C) Ekonomik hayat
III. Karahanlılar’ın milli benliği korumaya çalıştıkları
D) İnanç sistemi
Durumlarından hangilerine ulaşılamaz? E) Siyasi ilişkiler
D) II ve III E) I, II ve III
3. Kutadgu Bilig’i, ‘Türk-İslam edebiyatının günümü-

6. Hz. Peygamber’in yaşamını, çeşitli dinî hikâyeleri,
ze kadar ulaşan ilk eserini’ yazarak, 1070’de Doğu
dervişliğin özelliklerini, cennet, cehennem, güzel
Karahanlı Hükümdarı Uluğ Kara Buğra Han’a su-
ahlak gibi konuların işlendiği Türk tasavvuf tarihi-
nan kişi aşağıdakilerden hangisidir?
nin ilk edebî eseri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Edip Ahmet Yükneki
A) Divânü Lûgati’t-Türk
B) Hoca Ahmet Yesevi
B) Atabetü’l-Hakayık
C) Kaşgarlı Mahmut
C) Divân-ı Hikmet
D) Yusuf Has Hacip
D) Kutadgu Bilig
E) Ali Şir Nevai
E) Seyehatname
83
7. “Adalete dayanan töre ve kanun bu göğün direğidir; 10. Tuğrul Bey’den sonra Çağrı Bey’in oğlu Alp Arslan
töre bozulursa gök yerinde durmaz.” 1063’te Selçuklu tahtına geçerek, Amcası Tuğrul
Bey’in batı siyasetini devam ettirmiştir.
Yusuf Has Hacip
Alp Arslan’ın;
Kutadgu Bilig adlı eserinde Yusuf Has Hacip “tö-
renin bozulması” ile aşağıdakilerden hangisinin I. Ani Kalesi’ni kuşatması,
de bozulacağına vurgu yapmaktadır?
II. Gürcistan üzerine seferi,
A) Devlet düzeninin
III. Karahanlılar üzerine seferi
B) Ekonominin
olaylarından hangileri batı siyasetini devam ettir-
C) Bilimsel faaliyetlerin
diğinin kanıtı olarak gösterilebilir?
D) Sanatsal alanın
E) Eğitim öğretimin
A N
8.
AY
5T Yayıncılık
Yusuf Has Hacip Kutadgu Bilig adlı eserini aşağı-

11. Malazgirt savaşında Bizans ordusunun;
daki dillerden hangisi ile yazmıştır?
H
I. sayıca Türk askerinden az olması,
İ
A) Uygurca B) Farsça
II. dinî ve etnik birliktelikten yoksun olması
T
C) Sümerce D) Arapça
III. askerlerinin ağır zırhlı ve hantal bir yapıda olması,
FA
E) Moğolca
durumlarından hangileri yenilmesinde etkili ol-
muştur?
9. Lûgati’t-Türk, Türklerin; tarihini ve coğrafyasını, örf ve 12. Tarihte ilk defa bir Bizans imparatorunun, bir Türk
âdetlerini, mutfağını, spor faaliyetlerini, ekonomik özel- hükümdara esir düştüğü savaş aşağıdakilerden
liklerini, günlük yaşamı, müzik anlayışını, kadına ver- hangisidir?
diği önemi, aile hayatını, edebiyatını, sağlık bilgisi gibi
konularda çok çeşitli bilgiler içermektedir. A) Dandanakan B) Miryokefalon
C) Pasinler D) Malazgirt
Verilenlere göre Lûgati’t-Türk adlı eser aşağıdaki
tarzlardan hangisi ile yazılmıştır? E) Serahs
A) Siyasetname B) Nasihatname
C) Biyografi D) Ansiklopedi
E) Tasavvuf
84
5
1. Tuğrul Bey’den sonra kardeşi Çağrı Bey’in oğlu Alp 4. 1040 Dandanakan Zaferi’nden sonra Tuğrul Bey adına
Arslan 1063’te Selçuklu tahtına geçmiştir. Nişabur’da cuma hutbesi “es-Sulta-nü’l-Muazzam” un-
vanıyla okunmuş ve sultan ilan edilmiştir. Musa Yabgu,
Buna göre; Serahs’a; Çağrı Bey de Merv’e yerleştirilmiştir.
I. Tuğrul Bey’in Alp Arslan’ı veliaht ilan ettiği
Bu duruma bakarak Selçuklu devleti ile ilgili aşa-
II. Hanedan üyelerinin tahtta hakkının olduğu ğıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
III. Tuğrul Bey’in devleti kardeşi Çağrı ile birlikte A) Selçuklu devletinin kuruluşu gerçekleşmiştir.
yönettiği
B) Eski Türk unvanları kullanılmaya devam etmiştir.
Çıkarımlarından hangilerine ulaşılamaz?
C) Yönetimde hanedan üyeleri söz sahibi olmuştur.
D) Selçuklularda sultan unvanını kullanan ilk hüküm-
D) I ve III E) I, II ve III dar Tuğrul Bey’dir.
E) Selçuklu devleti Gaznelileri ortadan kaldırmıştır.
FA
TİH 5.
2. Malazgirt savaşında, bazı Türk boylarının askerlerinin, Abbasi halifesinin, Sultan Alp Arslan’a hediyeler
AY
Bizans ordusu saflarından Selçuklu saflarına geçme- göndermesi ve ona “İslam Ülkelerinin Sultanı” un-
siyle büyük bir zafer kazanılmıştır. vanını vermesi aşağıdakilerden hangisinin kanıtı-
dır.
AN
Malazgirt savaşında;
I. Uz (oğuz) A) Bizans imparatorunun, bir Türk hükümdarına esir
düştüğünün
II. Peçenek,
B) Anadolu’nun kapılarının Türklere açıldığının
III. Türgiş
C) Alp Arslan’ın siyasi üstünlüğünü tanıdığının
Boylarından hangilerinin savaşın sonucunun D) İran coğrafyasının tamamını ele geçirdiğinin
değişmesinde etkili olduğu söylenebilir?
E) Karahanlılar üzerine sefere çıktığının
6. Büyük Selçuklu Devleti’nde;

- Tuğrul Bey’in, 1043 yılında başkenti, Rey şehrine
taşıması
3. Selçuklu hükümdarı Alp Arslan’ın faaliyetleri ara- - Melikşah döneminde devlet merkezinin İsfahan’a
sında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? taşınması.
A) Pasinler Savaşı’nda Bizans orduları yenilgiye - Bizans devleti ve gürcülerle mücadele edilmesi
uğratıldı.
Durumları aşağıda verilenlerden hangisine kanıt
B) Gürcistan üzerine sefere çıkarak gürcüler baskı olarak gösterilebilir?
altına alındı.
A) Karahanlı ve Gazneli devletlerinden çekinildiğine
C) Ani Kalesi uzun bir kuşatma sonrası fethedildi.
B) Türkmen kuvvetlerinin devlete isyan ettiğine
D) Bizans ve gürcülere karşı Malazgirt savaşı yapıldı.
C) Abbasilerle diplomatik ilişkilerin geliştiğine
E) Karahanlılar üzerine çıkılan seferde Barzam Kale-
si’i alındı. D) Devletin siyasi otoritesinin zayıfladığına
E) Batı yönünde genişleme yaşandığına
85
7. Selçuklularda, Büyük Divan’a bağlı dört divan daha 10. İlk Türk İslam devletlerinde Siyasi davalar ve vata-
vardı. Bu dört divanın özellikleri; na ihanet gibi büyük suçlar sultanın başkanlığın-
daki hangi divanda hükme bağlanırdı?
• mali ve idari işleri denetleyen,
• devletin askerî işleriyle ilgilenen, A) Divan-ı İnşa (tuğra)
• bütün mali işlerinden sorumlu olan, B) Divan-ı Mezalim
• devletin iç ve dış yazışmalarını gerçekleştiren C) Divan-ı Arz

D) Divan-ı İşraf
olmak üzere aşağıdakilerle eşleştirildiğinde
hangisi açıkta kalır? E) Divan-ı Berid
A) Divan-ı İnşa (tuğra) B) Divan-ı Berid
C) Divan-ı İstifa D) Divan-ı İşraf
E) Divan-ı Arz
11. Selçuklularda vezirlik kurumunda;

I. Abbasi,
N
II. Sasani,
A
III. Gazne
Y
8. Selçuklularda evlenme ve boşanma işlemleri ile Devletlerinden hangilerinin tesiri olduğu söylene-
nafaka, miras ve borç-alacak davalarına bakan ay-
A
bilir?
rıca bugünkü manada noter vazifesi gören, vakıfla-
5T Yayıncılık
rın da yönetiminden sorumlu olan görevli aşağıda-
H
kilerden hangisidir? D) I ve III E) I, II ve III
İ
A) Hükümdar B) Camedar
T
C) Candar D) Atabey
FA
E) Kadı
12. Allahu Teâlâ her çağda halk arasından birini seçerek

onu hükümdarlara yaraşır birtakım özelliklerle donatır.
Dünya işleri ve cihan ahâlisinin kamu düzeninden onu
9. “Kadıların başına ……………1……………..denilir ve sorumlu kılarak fitne ve kargaşa kapısını onun eliyle
sultan tarafından tayin edilirdi. Örfi hukuk sisteminde kapatır. Adaleti sayesinde hoşça zaman geçirip kendi-
davalara ……………2………………bakardı. Asayişi lerini güvende hissetmeleri ve idaresine duacı olmaları
bozan ve kanunlara itaat etmeyenler örfi hukuka göre için insanların gönlünde ve gözünde ona dair derin bir
yargılanırdı.” saygı uyandırır.
Yukarıda boş bırakılan yere sırasıyla aşağı- (Nizamülmülk, 2009, s.10)

dakilerden hangisi getirilmelidir? Nizamülmülk’ün eserinde;
I. hükümdarlığın ilahi bir kaynağa dayandırıldığı,
1 2
II. dünya hâkimiyeti anlayışının benimsendiği,
A) Kadı Kadıasker
B) Emir-i dad Kadiü’l-kudat III. yöneticilerin güveni ve adaleti tesis etmeleri ile
daha saygın hale geldiği
C) Kadiü’l-kudat Emir-i dad
D) Vezir Kadı Durumlarından hangilerine değinilmiştir?
E) Kadıasker Kadı A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II

86
6
1. Nizamülmülk’ün, Siyasetname eserinde; “Ağır işiten 4. Selçuklu Saray teşkilatında çalışanların başında
hükümdarlardan birisi şikâyet için huzuruna gelen in- olan ve onları denetleyen kişi aşağıdaki unvanlar-
sanların ve zulme uğrayanların kırmızı elbise giymeleri dan hangisini almıştır?
gerekir; başka hiç kimse kırmızı elbise giymesin; öyle
ki onları tanıyayım”.diye söylemektedir. A) Çaşnigir B) Candar
C) Camedar D) Serhenk
Hükümdarların bu uygulama ile ulaşmak istedikle-
ri arasında; E) Hâcibü’l - hüccâb
I. Şikâyete gelenlerin engellenmesini önleme,
II. Sultanın güvenliğini sağlama,
III. Adaleti gerçekleştirme 5. Selçuklularda şehzadeler küçük yaşlarda eyaletle-

re Melik olarak gönderilirken onları yetiştirmek ve
durumlarından hangilerinin olduğu söylenemez?
işlerini idare etmek üzere görevlendirilen devlet
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II adamlarına hangi isim verilmiştir?
FA
D) I ve III E) I, II ve III A) Atabey B) Subaşı
TİH
C) Hâcibü’l - hüccâb D) Candar
E) Çaşnigir
AY
2. Büyük Selçuklu Devleti’nde sultanların; 6. İslam öncesi Türk devletlerindeki kut anlayışı Selçuklu-
I. adına para bastırılması, larda da devam etmiştir. Sultanların emretme yetkisini
AN
doğrudan Allah’tan aldıklarına ve Allah adına hüküm
II. namaz vakitlerinde nevbet çalınması, sürdüklerine inanılmıştır. Hükümdar, halkının itaatine
III. Ülkenin her tarafında adına hutbe okutulması karşılık, onların huzur ve güvenini temin etmek ayrıca
refahını sağlayarak halkına hizmet etmektedir.
Uygulamalarından hangileri Türklerde İslamiyet’in
kabulünden sonra oluşan hükümdarlık alameti Selçuklulardaki bu anlayış aşağıdakilerden hangi-
olarak değerlendirilemez? sini göstermektedir?
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II A) Sosyal devlet anlayışının görüldüğünü
D) I ve III E) I, II ve III B) Hükümdarın töreye aykırı hareket etmediğini

C) Teokratik yönetim anlayışının benimsendiğini
D) İlk Türk devletlerindeki ikili teşkilatın devam ettiğini
E) Devletin hükümdar ailesinin ortak malı kabul
edildiğini
3. Sultan Melikşah Dönemi’nde Selçuklu Devletinin sınır-

ları batıda ve doğuda genişledi.
7. Selçuklu adalet teşkilatı ile ilgili olarak verilen aşa-
Bu duruma örnek olarak aşağıdakilerden hangisi ğıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
gösterilemez?
A) Kadıların başın da kadiü’l-kudat denilen ve kadıla-
A) Bâtıniler’in, 1090’da Kazvin yakınındaki Elburz
rın atamasında da sorumlu olan kişi bulunurdu.
Dağları’nda Alamut Kalesi’ni ele geçirmesi
B) Siyasi suçlar sultanın başkanlığındaki Divan-ı İnşa
B) Türk komutanların İzmit’e kadar Anadolu’nun
(tuğra)’da hükme bağlanırdı.
büyük bölümünü fethetmesi
C) Adli Sistem Şer’i ve örfi hukuk olmak üzere ikiye
C) Batı ve Doğu Karahanlı Devletlerinin hâkimiyet
ayrılmıştır.
altına alınması
D) Örfi hukuk sistemin de davalara emir-i dad bakar-
D) Atsız Bey’in Suriye, Lübnan, Kudüs ve Filistin’i ele
dı.
geçirmesi
E) Şer’i hukuk sisteminde, davalara kadılar bakıyor-
E) Arabistan bölgesinde Yemen ve Aden’in alınması
du.
87
8. Horasan merkezli kurulan Büyük Selçuklu Devleti, 11. 1220 yılından itibaren Anadolu’daki Türk nüfusun
Türkler ve İranlılar olmak üzere başlıca iki gruptan olu- artmasının temel sebebi aşağıdakilerden hangisi-
şuyordu. Bundan dolayı devlet teşkilatlarında iki gru- dir?
bun da etkisi görülmüştür.
A) Türkistan’da yaşanan Moğol istilası
Buna göre İslam-İran geleneğinin; B) Bizans ile yapılan mücadeleler
I.Askeri C) Haçlı Seferleri’nin başlaması
II.İdari D) Abbasilerin zayıflaması
III.Adli E) Beyliklerin kurulması
Teşkilatlardan hangilerinde etkili olduğu söylene-
bilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
A N
9. Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılmasında;
AY 12. XI. yüzyıldan XIV. yüzyıla kadar Anadolu’ya yapılan

5T Yayıncılık
Oğuz göçlerinin bazen yoğunlaşıp dalgalar hâlin-

I. Hanedan içi siyasi çekişmeler,
H
de, bazen de nispeten yavaşlayan fakat kesintiye
İ
II. Babai’lerin faaliyetleri uğramadan devam etmesinin aşağıdakilerden han-
gisinde bir etkisi olduğu söylenemez?
T
III. Haçlı Seferleri’nin başlaması
A) Anadolu’nun Türk yurdu haline gelmesinde
FA
IV. Karahitay saldırıları
V. Oğuzlar’ın isyan etmesi B) Oğuz boylarının yerleşik yaşama geçmesinde

C) Anadolu’da Türk siyasi birliğinin sağlanmasında
Durumlarından hangisinin etkisinden söz edile-
mez? D) Haçlı seferlerinin başlamasında
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Milli benliğin korunmasında
10. Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılmasıyla; 13. Türkler, dünya üzerinde birçok devlet kurmuşlardır.
Kurdukları bu devletler daha çok kurucularının veya
I. Türkiye Selçukluları
bölgenin adıyla anılmıştır.
II. Salgurlular
Buna göre;
III. İldenizliler
I. Selçuklu,
IV. Murâbıtlar
II. Karahanlı,
V. Zengiler
III. Gazneli
ortaya çıkan devletler ve atabeylikler arasında
hangisi yer almaz? Devletlerinden hangileri adını kurucusundan
almıştır?
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
88
7
1. 1330’lu yıllarda gezdiği Anadolu coğrafyası için 4. Büyük Selçuklu Devletinde Divan-ı saltanata bağlı
Türkiye ülkesi, Türkiye toprağı anlamlarına gelen olarak çalışan Divan-ı İnşanın görevi aşağıdakiler-
“Berrü’t-Türkiyye el-Ma‘rûf bi Bilâdi’r-Rûm” ifade- den hangisidir?
sini kullanan seyyah aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hükümdar başkentte olmadığında devlet işleri
A) Marco Polo B) İbn Batûta yürütmek
C) İbn fadlan D) Evliya Çelebi B) Ağır siyasi suçlar görüşülüp karara bağlamak
E) İbn Haldun C) Devletin iç ve dış yazışmalarını yürütmek
D) Devletin mali ve idari işlerini denetlemek
E) Hassa askerlerinin maaşlarını vermek
FA
2. TİH 5. Tolunoğlu Ahmet’in Mısır’da kendi devletini kurması ile
birlikte 1000 yıl boyunca sürecek olan Türk egemenli-
Büyük Selçuklu Devleti zamanında teşkilatlanarak ğini de başlamış oldu.
AY
yayılmacı bir politika izleyen Alamut Kalesini üs
olarak kullanan ve yıkıcı faaliyetler yürüten örgü- Bu egemenliğin sürdürülmesinde katkısı olan
tün kurucusu aşağıdakilerden hangisidir? Türk devletleri arasında aşağıdakilerden hangisi
gösterilemez?
AN
A) Ömer Hayyam B) Hasan Sabbah A) Eyyûbiler
C) Nizâmülmülk D) Ahmed Tûsî B) İhşidiler (Akşitler)
E) Vâsıtî C) Fatimiler
D) Memluklar
E) Osmanlılar
6. Sultan Mesut, Selçuklu tehlikesinin yoğunlaşması

üzerine üç yüz fil ile birlikte Horasan’a geldi. Selçuk-
lular hemen savaşı göze alamadılar. Gazne ordusu-
nun ilerlediği bölgelerde su kuyularını kapattılar ve ani
saldırılar düzenleyerek Gazne ordusunu yıpratmaya
başladılar.
3. Selçuklu Devleti ile Karahitay kuvvetleri arasında
Türkler Ansiklopedisi (C 4, s. 600-601)
1141’de yapılan ve İslam dünyası için ağır bir ye-
nilgiyle sonuçlanan savaş aşağıdakilerden hangi- Selçukluların hemen savaşı göze alamamaları ve
sidir? yıpratma savaşı yapmalarındaki en büyük etken
A) Miryokefalon savaşı
A) Gazne ordusunda çok sayıda fil bulunması
B) Yassıçemen Savaşı
B) Gazne ordusunun sayıca üstün olması
C) Kösedağ Savaşı
C) Bölgenin Selçuklular tarafından iyi tanınmaması
D) Pasinler Savaşı
D) Selçuklu ordusunun hazırlıksız olması
E) Katvan Savaşı
E) Gazne ordusunun farklı etnik gruplardan oluşması
89
7. Malazgirt savaşının sonuçları arasında aşağıdaki-
lerden hangisinin olduğu söylenemez?
A) Anadolu’nun değişik bölgelerine yerleşen Türkler

Anadolu’da çeşitli Türk beyliklerinin kurulması
sağlandı.
B) Bizans’ın Avrupa’dan yardım istemesi Haçlı Sefer-
leri’nin başlamasına neden oldu.
C) Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı, Anadolu’da
Türk tarihi başladı.
D) Bizans’ın Türk ve İslam dünyası üzerindeki baskısı
ortadan kalktı.
E) Anadolu’da Türk kültürü yayılmaya başladı.
8. Mülkiyeti devlete ait olan bu araziler meliklere, emirlere

ve valilere hizmet karşılığı verilirdi. Arazi iyi işletildiği
N
sürece verilen kişide kalırdı. Üç yıl işletmeyenin elin-
den tarlası alınırdı. Sahipleri kendilerine verilen arazi-
A
ler üzerinde asker beslemek ve bu askerlerin eğitimi
Y
ile sorumluydu.
A
Türkler Ansiklopedisi (C 5, s. 354)
5T Yayıncılık
Selçuklular döneminde yapılan bu uygulama ile
H
ilgili aşağıda verilenlerden hangisine ulaşılamaz?
İ
A) Hazineye yük oluşturabilecek bazı giderler bura-
T
dan karşılanmıştır.
B) Devlet bu sistemle çok az bir giderle ordu eğitip
FA
beslemiştir.
C) Arazileri işleyen kişilere devlet çeşitli mesuliyetler
yüklemiştir.
D) Hanedan üyeleri ve devlet memurlarının maaşları
buradan karşılanmıştır.
E) Tarlasını üç yıl işletmeyenden çiftbozan vergisi
alınmıştır.
9. Borıs Y. A. STAVISKY, Büyük İpek Yolundan bahse-

derken; “Yalnızca malların değil; aynı zamanda ilimde,
kültürde ve sanatta ulaşılan fikirlerin ve canlı insanların
da neticede bir değiş tokuşudur.” demiştir.
Bu bilgilerden İpek yolunun;

I. ticaretin kültürel ve bilimsel gelişmeye katkısına
II. ülkelerin bu yol için yapılan mücadelesine
III. İpek yolundaki köle ticaretinin varlığına
durumlarından hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
90
***CEVAP ANAHTARI***
ÜNİTE 1 – TARİH VE ZAMAN
TEST 1 1.C 2.E 3.E 4.C 5.B 6.E 7.D 8.A 9.B 10.A 11.D 12.E
TEST 2 1.A 2.E 3.B 4.A 5.B 6.A 7.A 8.E 9.A 10.D 11.B 12.D
TEST 3 1.E 2.D 3.A 4.B 5.E 6.B 7.B 8.B 9.A 10.A 11.D 12.C
TEST 4 1.D 2.E 3.E 4.D 5.C 6.D 7.C 8.E 9.B 10.A 11.E 12.C
TEST 5 1.C 2.E 3.B 4.E 5.E 6.B 7.E 8.A 9.B 10.A
TEST 6 1.A 2.C 3.A 4.E 5.E 6.D 7.E 8.E 9.B 10.C 11.B
ÜNİTE 2 – 3. KADİM DÜNYADA İNSAN ( İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ - ORTAÇAGDA DÜNYA)

TEST 1 1.B 2.E 3.B 4.D 5.B 6.E 7.C 8.A 9.B 10.B 11.E 12.B
TEST 2 1.C 2.E 3.A 4.C 5.B 6.B 7.E 8.E 9.E 10.E 11.C 12.B
TEST 3 1.D 2.B 3.A 4.D 5.A 6.E 7.E 8.E 9.A 10.E 11.C 12.E
TEST 4 1.A 2.C 3.E 4.B 5.E 6.D 7.A 8.B 9. 10.B 11.B 12.E
TEST 5 1.A 2.A 3.C 4.E 5.A 6.B 7.C 8.D 9.C 10.D 11.B 12.B
TEST 6 1.E 2.C 3.E 4.D 5.A 6.E 7.B 8.E 9.A 10.E 11.B 12.B
TEST 7 1.E 2.A 3.B 4.A 5.B 6.B 7.E 8.A 9.C 10.E 11.C 12.A
TEST 8 1.D 2.A 3.B 4.E 5.D 6.C 7.A 8.B 9.C 10.A 11.B 12.E 13.A
TEST 9 1.A 2.E 3.D 4.D 5.E 6.E
ÜNİTE 4 – İLK VE ORTAÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI

TEST 1 1.C 2.C 3.A 4.A 5.C 6.A 7.E 8.A 9.A 10.C 11.E 12.B 13.A 14.E
TEST 2 1.C 2.C 3.B 4.D 5.C 6.A 7.C 8.B 9.C 10.D 11.D 12.B
TEST 3 1.A 2.C 3.E 4.A 5.E 6.C 7.D 8.A 9.A 10.B 11.C 12.E
TEST 4 1.B 2.C 3.E 4.E 5.E 6.A 7.B 8.B 9.A 10.E 11.B 12.E 13.B
TEST 5 1.B 2.C 3.C 4.C 5.A 6.A 7.B 8.C 9.A 10.E 11.E 12.C 13.A
TEST 6 1.E 2.D 3.E 4.A 5.D 6.B 7.E 8.C 9.B 10.A 11.E 12.C
TEST 7 1.C 2.E 3.D 4.E 5.E 6.B 7.A 8.B 9.E 10.B 11.E 12.B
TEST 8 1.D 2.E 3.B 4.E 5.C 6.A 7.C 8.E 9.E 10.E 11.B 12.B
TEST 9 1.A 2.A 3.C 4.E 5.E 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
ÜNİTE 5 – İSLAMMEDENİYETİNİNDOĞUŞU
TEST 1 1.E 2.B 3.D 4.A 5.C 6.E 7.D 8.B 9.D 10.A 11.C 12.D
TEST 2 1.A 2.D 3.A 4.D 5.B 6.A 7.C 8.A 9.E 10.E 11.B 12.E 13.C
TEST 3 1.A 2.C 3.E 4.B 5.E 6.B 7.E 8.C 9.E 10.A 11.E 12.A
TEST 4 1.A 2.D 3.E 4.A 5.E 6.E 7.E 8.D 9.B 10.E 11.B 12.A
TEST 5 1.E 2.A 3.A 4.D 5.A 6.D 7.A 8.C 9.D 10.E 11.D 12.C 13.C
TEST 6 1.A 2.B 3.E 4.E 5.C 6.E 7.A 8.B 9.A 10.A 11.E 12.B 13.E 14.C 15.B
TEST 7 1.E 2.A 3.C 4.C 5.E 6.C 7.D 8.C 9.E 10.E 11.D 12.E
TEST 8 1.B 2.E 3.B 4.B 5.D 6.A 7.C 8.E 9.B 10.E 11.B
ÜNİTE 6 – TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABULÜ VE İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ

TEST 1 1.B 2.E 3.A 4.B 5.D 6.A 7.E 8.D 9.B 10.E 11.A 12.D
TEST 2 1.E 2.B 3.D 4.C 5.A 6.A 7.E 8.C 9.E 10.E 11.E 12.E 13.D
TEST 3 1.E 2.E 3.A 4.A 5.B 6.B 7.E 8.B 9.D 10.B 11.C 12.A 13.E
TEST 4 1.E 2.C 3.D 4.D 5.E 6.C 7.A 8.A 9.D 10.B 11.D 12.D
TEST 5 1.D 2.B 3.A 4.E 5.C 6.E 7.B 8.E 9.C 10.B 11.E 12.E
TEST 6 1.C 2.B 3.A 4.E 5.A 6.A 7.B 8.E 9.D 10.D 11.A 12.C 13.A
TEST 7 1.B 2.B 3.E 4.C 5.C 6.B 7.D 8.E 9.B

Tarih 9 Soru Bankası

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tarih 9 Soru Bankası

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TARİH VE TARİH YAZICILIĞI

9.1.2. Tarihî vaka (olay) ve vakıayı (olgu) ayırt eder.

9.1.3. Tarih yazıcılığının insanlığın yeryüzü serüvenini

9.1.4. Tarihî bilginin tarihçiler tarafından nasıl meydana

9.1.5. Tarihî bir konu hakkında farklı bakış açılarına sahip

9.1.6. Tarihin dönemlendirilmesi ile ilgili farklı yaklaşım-

Yukarıdaki açıklamaya göre tarihçi aşağıdakiler- C) Tarafsız ve titiz olma

TİH 5. Hülya öğretmenin “Tarihi olaylar birbirine bağlı zin-

Buna göre aşağıdakilerden hangisi tarihin sözlü

Aşağıdakilerden hangisinin Abdülbâki Gölpınar-

6. Türklerin bilinen ilk takvimi 12 hayvanlı Türk takvimidir.

8. Tarihi öncesi devirlerin sırasıyla yaşandığı bir böl-

A N 11. Tarihçi, olayları inceleyerek anlamak ve açıklamak için

Tarihçinin, topladığı verileri bir sistem dâhilinde

E) Kil tabletler E) Terkip

uzun ve yine porsuk ağacından yapılmış bir yaydır.

2. Mübahat S. Kütükoğlu eserinde; “Bazı yazarlar, şahidi

A) Tarama B) Tasnif E) Olayları günümüz şartlarına göre değerlendirmeyi

A) Arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan çanak ve A) Dinler tarihi B) Asya tarihi

8. Tarih araştırmaları yapan bir bilim insanı faydalan-

E) Filoloji C) Diplomatik D) Filoloji

Bu bilimin aşağıdakilerden hangisinin Yukarıdakilerden hangileri üzerinde yapılan araş-

3. Emrah öğretmen sınıfa Orhun Yazıtlarından bir kesit

7. Anthony Smith’in (Antoni Simit) “Hafıza yoksa kim-

9. Aşağıdakilerden hangisi tarih öğrenmenin sağladı-

Buna göre Tarih boyunca kullanılan takvimlerin

oluşumuyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle-

A) Önemli olayların hepsinin Avrupa kıtasında gerçek- Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

İbn-i Haldun olay ve olguların meydana gelmesini

Yukarıdaki açıklamaya göre aşağıda verilen Vaka 10.

A) Türk tarih ve medeniyetini bilimsel yöntemlerle

I. Tarihi bilgilerimiz kesinlik taşımazlar.

I. Yeni bilgi ve belge, mevcut bilgileri tamamlayabi-

9. Bazı tarihçiler geçmiş olay ve olguları ele alırken kendi

2. Yerleşik yaşam ve tarımsal üretim sonucunda,

A N 11. Mezopotamya’da ekonomik hayatın temeli tarımdı.

12. Sümerlerde önceleri sadece rahip ve din adamları okur

Akdeniz’in ilk uzman gemicileri ve tüccarlarıdırlar. Sü-

A) Kadeş Savaşı E) Megaron

III. Hattuşili C) Lidyalılar D) Soğdlar

Kişilerinden hangisi yada hangileri Mezopotamya E) Urartular

Hitit kanunları ile ilgili verilen parçadan aşağıdaki- A) İklim değişiklikleri

9. Aşağıdaki kanunlardan hangisinde semavi bir di-

TİH 5. Moğol boylarını uzun mücadelelerden sonra bir

A) Hammurabi D) Mete Han

6. Büyük Şaman, 1206 kurultayında Temuçin’in Gök Tan-

II. devletin devamlılığı için verginin gerekliliği II. Pers

9. Kurduğu imparatorluğun yönetiminde Perslerden etki-

A) Siyasi birliğin sağlanmasını C) Moğol istilası

B) Tarımsal faaliyetlerin yapılmasını D) Kaviler göçü

C) Kast içi sosyal ilişkinin kurulmasını E) İstanbul’un fethi

D) Dini birlikteliğin yürütülmesini

A) Çivi yazısının icadı I. dönemleri birbirlerinden kesin olarak ayırmayı,

8. Günümüze kadar keşfedilen en erken tarihli dinî mi- D) I ve III E) I, II ve III

IV. Üretiçi toplumsal yapıya geçildiği kullanmamıştır.”

MÖ 1.000 yıllarından sonra

MÖ 1.070-330 yılları arasın-

Yukarıda verilen tablodan aşağıdakilerden

E) Demir çağına ilk önce Anadolu’da girilmiştir. D) Kolonicilik faaliyetlerinde bulunulmasını

Bunlara örnek olarak; Böyle bir uygulamanın aşağıdakilerden hangisine

Bu durumun sebebi daha çok aşağıdakilerden A) Demokrasi B) Moraşi

11. Hititlerle ilgili verilen;

geçtiği yönetim biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

FA 12. Persler de ülke eyaletlere ayrılmış ve eyaletler Satrap