Professional Documents
Culture Documents
Mantrastotra Sangraha - Telugu
Mantrastotra Sangraha - Telugu
మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
Copies : 1000
© : Reserved
Printed by :
VAGARTHA, 149, 8th Cross, N.R.Colony, Bangalore-4 Ph.22427677.
శ్రీమజ్జగద్గురుశ్రీమన్మధ్వాచార్యమూలమహాసంస్థానము
శ్రీఉత్తరాదిమఠాధీశులైన శ్రీజయతీర్థవిద్యాపీఠమును స్థాపించిన
శ్రీ 1008 శ్రీ సత్యప్రమోదతీర్థ శ్రీపాదులవారికి
భక్తిపూర్వకముగ సమర్పితము
4
ఆశీర్వచనము
శ్రీశింశుమార ప్రతిష్ఠానము, బెంగళూరు
అనేక ధార్మికకార్యక్రమములను విజయవంతంగా
జరుపుచున్నారు.
శ్రీసత్యాత్మతీర్థశ్రీపాదులవారు.
శ్రీఉత్తరాదిమఠము.
5
శ్రీమజ్జగద్గురుశ్రీమన్మధ్వాచార్యమూలమహాసంస్థానము
శ్రీఉత్తరాదిమఠాధీశులైన శ్రీజయతీర్థవిద్యాపీఠమునకు పోషకులైన
శ్రీ 1008 శ్రీ సత్యాత్మతీర్థ శ్రీపాదులవారికి
భక్తిపూర్వకముగ సమర్పితము
6
విషయానుక్రమణికా
1. పురుషసూక్తం----------------------------------------------------------------------- 9
2. తదిదాససూక్తం------------------------------------------------------------------ 11
3. ఋషభసూక్తం ------------------------------------------------------------------ 12
4. మన్యుసూక్తపురశ్చరణక్రమము---------------------------------------------- 12
5. మన్యుసూక్తం--------------------------------------------------------------------- 13
6. అంభృణీసూక్తం ----------------------------------------------------------------- 15
7. శ్రీసూక్తం---------------------------------------------------------------------------- 16
8. బళిత్థాసూక్తం--------------------------------------------------------------------- 19
9. సరస్వతీసూక్తసంగ్రహము--------------------------------------------------- 19
10. రాత్రిసూక్తం------------------------------------------------------------------------22
11. విష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం-----------------------------------------------------25
12. పురుషోత్తమయోగః-----------------------------------------------------------38
13. విశ్వరూపదర్శనయోగః-------------------------------------------------------40
14. భగవద్ధ్యానం--------------------------------------------------------------------46
15. రంగస్తోత్రం-----------------------------------------------------------------------48
16. దధివామనస్తోత్రం--------------------------------------------------------------50
17. దామోదరస్తోత్రం--------------------------------------------------------------- 51
18. వేంకటేశస్తోత్రం-----------------------------------------------------------------53
19. జితంతేస్తోత్రం-------------------------------------------------------------------54
20. బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యం--------------------------------------------------------66
21. ద్వాదశస్తోత్రం-------------------------------------------------------------------70
22. శ్రీరామవర్ణనం--------------------------------------------------------------------86
23. శనైశ్చరకృత నరసింహస్తుతి-------------------------------------------------88
24. శ్రీనృసింహస్తుతి-----------------------------------------------------------------90
25. శ్రీలక్ష్మీనృసింహస్తోత్రం-------------------------------------------------------93
26. దశావతారస్తుతి------------------------------------------------------------------94
7
27. కందుకస్తుతి-----------------------------------------------------------------------99
28. విష్ణుస్తుతి------------------------------------------------------------------------- 100
29. కరావలంబనస్తోత్రం-------------------------------------------------------- 107
30. వ్యాసగద్యం----------------------------------------------------------------------113
31. భావసంగ్రహము---------------------------------------------------------------116
32. నారాయణవర్మము---------------------------------------------------------- 122
33. నారాయణహృదయము--------------------------------------------------- 127
34. లక్ష్మీహృదయము-------------------------------------------------------------131
35. దుర్గాస్తోత్రం- ------------------------------------------------------------------ 144
36. శ్రీశగుణదర్శనం--------------------------------------------------------------- 148
37. (సంక్షిప్త)లక్ష్మీహృదయస్తోత్రం----------------------------------------- 149
38. లక్ష్మ్యష్టకం---------------------------------------------------------------------- 150
39. రమాస్తోత్రం- -------------------------------------------------------------------151
40. సుందరకాండము------------------------------------------------------------ 152
41. నరసింహనఖస్తుతి----------------------------------------------------------- 158
42. శ్రీహరివాయుస్తుతి----------------------------------------------------------- 158
43. యంత్రోద్ధారకహనూమత్స్తోత్రం--------------------------------------- 165
44. శివస్తుతి-------------------------------------------------------------------------- 166
45. తారతమ్యస్తోత్రం------------------------------------------------------------ 168
46. నవగ్రహస్తోత్రం--------------------------------------------------------------- 169
47. శ్రీజయతీర్థస్తుతి--------------------------------------------------------------- 170
48. శ్రీటీకాకృత్పాదాష్టకం------------------------------------------------------ 173
49. శ్రీపాదరాజపంచరత్నమాలికా------------------------------------------ 174
50. శ్రీవ్యాసరాజస్తోత్రం--------------------------------------------------------- 175
51. శ్రీవాదిరాజస్తోత్రం----------------------------------------------------------- 178
52. శ్రీరఘూత్తమగురుస్తోత్రం------------------------------------------------- 179
53. శ్రీరఘూత్తమమంగలాష్టకం-----------------------------------------------181
54. శ్రీరాఘవేంద్రస్తోత్రం-------------------------------------------------------- 183
8
మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
॥ శ్రీ గురుభ్యో నమః ॥ హరిః ఓం ॥
॥ శ్రీమద్ హనుమద్భీమమధ్వాంతర్గతరామకృష్ణవేదవ్యాసాత్మక
శ్రీ లక్ష్మీహయగ్రీవాయ నమః ॥
---------------------------------------------------
అథ పురుషసూక్తము
సహస్రశీర్షేతి షోడశర్చస్య సూక్తస్య నారాయణ ఋషిః । పురుషో
దేవతా । అనుష్టుప్ ఛందః । అంత్యా త్రిష్టుప్ ॥
‰సహ‡స్రశీ‰ర్షా పు‡రుషః సహ‰స్రాక్షః ‰సహ‡స్రపాత్
స భూˆమిం ‰విశ్వˆతో ‰వృత్వాఽ‡త్యతిష్ఠద్దశాం‰గులం ॥1॥
పు‡రుష ‰ఏవేదం స‰ర్వం య‰ద్భూతం య‰చ్చ భˆవ్యం
‰ఉతా‡మృ‰తత్వస్యేˆశా‰నో యదˆన్నేనా‰తిరో‡హతి ॥2॥
‰ఏతాˆవానస్య మ‰హిమా‰తో జ్యాˆయాం‰శ్చ పూ‡రుషః
పాˆదోఽ‰స్య విˆశ్వా ‰భూతా‡ని ‰త్రిపా‡దస్యామృˆతం ‰దివి ॥3॥
‰త్రిపా‰దూర్ధ్వ ఉ‰దైత్ పు‡రు‰షః పాˆదోఽ‰స్యేహా‡భవత్ప్పు‡నః
త‰తో వి‰ష్వఙ్‡ వ్యక్రామత్సాశనాన‰శనే ‰అభి ॥4॥
తˆస్మా‰ద్విరా‡ళజాయత ‰విరా‰జో అ‰ధి పూ‡రుషః
స ‰జాతో అ‡త్యరిచ్యత ‰పశ్చాద్భూ‰మిమˆథో ‰పురః ॥5॥
యత్పు‡రుషేణ ‰హవిˆషా ‰దేవా ‰యజ్ఞమత‡న్వత
‰వ‰సంతో ‡అస్యా‰సీదాˆజ్యం ‰గ్రీష్మ ‰ఇధ్మః ‰శరద్ధ‰విః ॥6॥
తం ‰యజ్ఞం ‰బర్హి‰షి ప్రౌ‰క్షన్ పు‡రుషం ‰జాత‡మ‰గ్రతః
10 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ తదిదాససూక్తం
తదిˆదా‰స భు‡వనే‰షు జ్యే‰ష్ఠం య‡తో ‰జజ్ఞ ‰ఉగ్ర‰స్త్వేˆనృమ్ణః । ‰సద్యో ‡జ‰జ్ఞానో
ని ‡రిణా‰తి శ‰త్రూన‰ను యం వి‰శ్వే మ‰దంత్యూˆమాః ॥1॥ ‰వా‰వృ‰ధానః
శ‡వ‰సా భూˆర్యో‰జాః శ‡త్రు‰ర్దాసా‡య ‰భియˆసం దధాతి । అ‡వ్యనచ్చ ‰వ్యన‰చ్చ
స‰స్ని సం ˆతే నవం‰త ప్ర‡భృ‰తా మˆదేషు ॥2॥ త్వే క్ర‰తుమ‡పి వృంజం‰తి
వి‰శ్వే ద్విర్య‰దేతే త్రిర్భ‰వంత్యూˆమాః । ‰స్వాదోః స్వాˆదీయః ‰స్వాదుˆనా
సృ‰జా స‰మదః సు మ‰ధు మ‡ధు‰నాభి ˆయోధీః ॥3॥ ఇ‡తి ‰చిద్ధి ‰త్వా ధ‰నా
జˆయం‰తం మˆదేమదే అనుమˆదం‰తి విˆప్రాః । ఓˆజీయో ధృష్ణో ‰స్థిరమా
‡తను‰ష్వ మా ˆత్వా దభన్ యా‰తుధాˆనా ‰దురేˆవాః ॥4॥ త్వˆయా ‰వయం
ˆశాశద్మ‰హే రˆణేషు ‰ప్రపˆశ్యంతో ‰యుధేˆన్యా‰ని భూ‡రి । ‰చోదˆయామి ‰త
ఆ‡యు‰ధా వˆచో‰భిః సం ˆతే శిశా‰మి బ్ర‡హ్మణా వˆయాంసి ॥5॥
‰స్తుషేˆయ్యం పు‰రువ‡ర్ప‰సమృ‡భ్వ‰మిన‡తమ‰మాప్త్య‰మాప్త్యాˆనాం । ఆ
‡దర్ష‰తే శ‡వసా ‰సప్త దా‰నూన్ ప్ర ˆసాక్షతే ప్ర‰తిమాˆనా‰ని భూ‡రి ॥6॥ ని
త‡ద్ద‰ధిషేఽ‡వ‰రం పˆరం ‰చ య‰స్మిన్నావిథా‡వసా దు‰రోణే । ఆ ‰మాతˆరా
స్థాపయసే జి‰గత్నూ అ‡త ఇనో‰షి క‡ర్వరా ‰పురూ‡ణి ॥7॥ ‰ఇమా బ్ర‡హ్మ
బృహ‡ద్దివో వి‰వక్తీంˆద్రాయ ‰శూష‡మ‰గ్రియః ‰స్వర్షాః । ‰మహో ‰గోత్ర‡స్య
క్షయతి ‰స్వరా‰జో దు‡ర‰శ్చ విˆశ్వా అవృ‰ణోద‰ప స్వాః ॥8॥ ‰ఏవా ‰మహాన్
‰బృహ‡ద్ది‰వో అ‰థర్వాఽˆవో‰చత్ స్వాం ‰తన్వ‰‡1మిం‡ద్ర‰మేవ । స్వˆసారో
మా‰తరి‡భ్వరీర‰రిప్రా ‰హిన్వం‡తి ‰చ శ‡వసా ‰వర్ధˆయంతి చ ॥9॥
॥ ఇతి తదిదాససూక్తం ॥ మం.10-సూ.120
12 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ ఋషభసూక్తం
‰ఋ‰షభం ˆమా స‰మానాˆనాం ‰సపˆత్నానాం విషా‰సహిం
‰హంతా‰రం శˆత్రూణాం కృధి ‰విరా‰జం గో‡ప‰తిం గˆవాం ॥1॥
‰అహ‡మస్మి సప‰త్నహేం‡ద్ర ‰ఇవా‡రి‰ష్టో అ‡క్షతః
‰అధః ‰సపˆత్నా మే ‰పదో‰రిమే సˆర్వే ‰అభి‡ష్ఠితాః ॥2॥
అ‰త్రైవ వోఽ‡పి నహ్యా‰మ్యుభే ఆˆర్త్నీ ఇ‰వ జ్యˆయా
వా‡చస్ప‰తే ని ˆషే‰ధేమాన్ య‰థా మద‡ధ‰రం వ‡దాన్ ॥3॥
‰అ‰భిభూ‰రహమా‡గమం ‰విశ్వˆకర్మే‰ణ ధాˆమ్నా ।
ఆ ‡వ‰శ్చిత్తమా ˆవో ‰వ్రతమా‰వోఽహం స‡మితిం దదే ॥4॥
‰యో‰గ‰క్షేమం ‡వ ‰ఆదా‰యాఽహం ˆభూయాసము‰త్తమ
ఆ ˆవో ‰మూర్ధా‡నమక్రమీం । ‰అ‰ధ‰స్పదా‰న్మ ఉ‡ద్వదత
‰మండూˆకా ఇవో‰దకా‰న్మండూˆకా ఉ‰దకా‡దివ ॥5॥
–––––––––––––––––––––––––––(మం.10-సూ.166–
అథ మన్యుసూక్తపురశ్చరణక్రమము
శ్రీ గురుభ్యో నమః । శ్రీ పరమగురుభ్యో నమః శ్రీమదానందతీర్థ-
భగవత్పాదాచార్యేభ్యో నమః । శ్రీ భారత్యై నమః । శ్రీ సరస్వత్యై నమః।
శ్రీ వాయవే నమః । శ్రీ బ్రహ్మణే నమః । శ్రీ మహాలక్ష్మై నమః । శ్రీ
నారాయణాయ నమః । మన్యునామక శ్రీనృసింహాయ నమః ।
మోక్షప్రద శ్రీ వాసుదేవాయ నమః ।
ఉగ్రం వీరం మహావిష్ణుం జ్వలంతం సర్వతోముఖం । నృసింహం
భీషణం భద్రం మృత్యుమృత్యుం నమామ్యహం । ఇతి ప్రాణాయామః
ఓం ఉగ్రం వీరం మహావిష్ణుం హృదయాయ నమః । ఓం జ్వలంతం
సర్వతోముఖం శిరసే స్వాహా । ఓం నృసింహం భీషణం భద్రం
మన్యుసూక్తం 13
అథ బళిత్థాసూక్తం
బళిత్థేతి పంచర్చస్య సూక్తస్య దీర్ఘతమా ఔచథ్య ఋషిః ।
అగ్నిర్దేవతా । జగతీ ఛందః ॥ (ఋగ్వేద మండల - 1, సూక్త - 141)
బ‰ళిత్థా తద్వ‡పుషే ధాయి ద‰ర్శతం ‰దేవ‰స్య భ‰ర్గః స‡హ‰సో య‰తో
జ‡ని । య‰దీము‰ప హ్వ‡ర‰తే సా‡ధతే ‰మతిర్‰ఋత‰స్య ధేˆనా అనయంత
‰సస్రు‡తః ॥1।। ‰పృక్షో వ‡పుః పి‰తుమాన్ని‰త్య ఆ ‡శయే ‰ద్వితీ‰యమా
‰సప్త‡శివాసు ‰మాతృ‡షు । ‰తృతీ‡యమస్య వృ‰షభ‡స్య ‰దోహ‰సే ద‡శప్రమతిం
జనయం‰త యో‡షణః ॥2।। నిర్యˆదీం ‰బుధ్నా‡న్మ‰హిష‰స్య వ‡ర్పస
ఈ‰శానా‰సః శ‡వ‰సా క్రం‡త ‰సూర‡యః । య‰దీమ‡ను ‰ప్రది‰వో మ‡ధ్వ ఆ‰ధవే
గు‰హా సంˆతం మా‰తరిˆశ్వా మ‰థాయ‡తి ।।3।। ప్రయ‰త్పితుః
‡ప‰రమా‰న్నీయ‰తే పర్యా ‰పృక్షుˆధో ‰వీరు‰ధో దం‡సు రోహతి । ‰ఉభా
య‡దస్య ‰జను‰షం యది‡న్వ‰త ఆదిద్య‡విష్ఠో అభవద్ ‰ఘృణా శు‡చిః ॥4।।
ఆది‰న్మాతృరా‡వి‰శద్యాస్వాశు‰చిరˆహింస్యమాన ఉ‰ర్వియా వి ˆవావృధే ।
అ‰ను యత్పూ‰ర్వా అ‡రుహత్ స‰నాజు‰వో ని న‡వ్య‰సీష్వ‡వరాసు ధావతే॥
॥ ఇతి బళిత్థాసూక్తం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ సరస్వతీసూక్తసంగ్రహః
‰పా‰వకా ‰నః స‡రస్వ‰తీ వాˆజేభి‰ర్వాజిˆనీవతీ । ‰యజ్ఞం ‡వష్టు
‰ధియా‡వసుః ॥1।। ‰చో‰ద‰యిత్రీ ‰సూనృˆతా‰నాం చేˆతంతీ సుమ‰తీనాం ।
‰యజ్ఞం ‡ద‰ధే స‡రస్వతీ ॥2।। ‰మహో అ‰ర్ణః స‡రస్వ‰తీ ప్ర ˆచేతయతి
‰కేతుˆనా । ధి‰యో వి‰శ్వా వి ˆరాజతి ॥3।। యా ‰గుంగూర్యా ‡సినీ‰వాలీ
యా ‰రాకా యా స‡రస్వతీ । ‰ఇం‰ద్రాణీ‡మహ్వ ‰ఊతˆయే వరు‰ణానీం
20 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ విష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం
యస్య స్మరణమాత్రేణ జన్మసంసారబంధనాత్ ।
విముచ్యతే నమస్తస్మై విష్ణవే ప్రభవిష్ణవే ॥1॥
నమః సమస్తభూతానామాదిభూతాయ భూభృతే ।
అనేకరూపరూపాయ విష్ణవే ప్రభవిష్ణవే ॥2॥
వైశంపాయన ఉవాచ–
శ్రుత్వా ధర్మానశేషేణ పావనాని చ సర్వశః ।
యుధిష్ఠిరః శాంతనవం పునరేవాభ్యభాషత ॥3॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ–
కిమేకం దైవతం లోకే కిం వాప్యేకం పరాయణం ।
స్తువంతః కం కమర్చంతః ప్రాప్నుయుర్మానవాః శుభం ॥4॥
కో ధర్మః సర్వధర్మాణాం భవతః పరమో మతః ।
కిం జపన్ ముచ్యతే జంతుర్జన్మసంసారబంధనాత్ ॥5॥
భీష్మ ఉవాచ–
జగత్ప్రభుం దేవదేవమనంతం పురుషోత్తమం ।
స్తువన్నామసహస్రేణ పురుషః సతతోత్థితః ॥6॥
తమేవ చార్చయన్ నిత్యం భక్త్యా పురుషమవ్యయం ।
ధ్యాయన్ స్తువన్ నమస్యంశ్చ యజమానస్తమేవ చ ॥5॥
అనాదినిధనం విష్ణుం సర్వలోకమహేశ్వరం ।
లోకాధ్యక్షం స్తువన్ నిత్యం సర్వదుఃఖాతిగో భవేత్ ॥7॥
బ్రహ్మణ్యం సర్వధర్మజ్ఞం లోకానాం కీర్తివర్ధనం ।
లోకనాథం మహద్భూతం సర్వభూతభవోద్భవం ॥8॥
26 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
యుజ్యేతాత్మసుఖక్షాంతిశ్రీధృతిస్మృతికీర్తిభిః ॥119॥
న క్రోధో న చ మాత్సర్యం న లోభో నాశుభా మతిః ।
భవంతి కృతపుణ్యానాం భక్తానాం పురుషోత్తమే ॥120॥
ద్యౌః సచంద్రార్కనక్షత్రా ఖం దిశో భూర్మహోదధిః ।
వాసుదేవస్య వీర్యేణ విధృతాని మహాత్మనః ॥121॥
ససురాసురగంధర్వం సయక్షోరగరాక్షసం ।
జగద్వశే వర్తతేదం కృష్ణస్య సచరాచరం ॥122॥
ఇంద్రియాణి మనో బుద్ధిః సత్త్వం తేజో బలం ధృతిః ।
వాసుదేవాత్మకాన్యాహుః క్షేత్రం క్షేత్రజ్ఞ ఏవ చ ॥123॥
సర్వాగమానామాచారః ప్రథమం పరికల్పతే ।
ఆచారప్రభవో ధర్మో ధర్మస్య ప్రభురచ్యుతః ॥124॥
ఋషయః పితరో దేవా మహాభూతాని ధాతవః ।
జంగమాజంగమం చేదం జగన్నారాయణోద్భవం ॥125॥
యోగో జ్ఞానం తథా సాంఖ్యం విద్యాః శిల్పాదికర్మ చ ।
వేదాః శాస్త్రాణి విజ్ఞానమేతత్ సర్వం జనార్దనాత్ ॥126॥
ఏకో విష్ణుర్మహద్భూతం పృథగ్భూతాన్యనేకశః ।
త్రీన్ లోకాన్ వ్యాప్య భూతాత్మా భుంక్తే విశ్వభుగవ్యయః ॥127॥
ఇమం స్తవం భగవతో విష్ణోర్వ్యాసేన కీర్తితం ।
పఠేద్య ఇచ్ఛేత్ పురుషః శ్రేయః ప్రాప్తుం సుఖాని చ ॥128॥
విశ్వేశ్వరమజం దేవం జగతః ప్రభవాప్యయం ।
భజంతి యే పుష్కరాక్షం న తే యాంతి పరాభవం ॥129॥
॥ న తే యాంతి పరాభవం ఓం నమ ఇతి ॥
॥ ఇతి శ్రీవిష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం ॥
38 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ పురుషోత్తమయోగః
ఊర్ధ్వమూలమధః శాఖమశ్వత్థం ప్రాహురవ్యయం ।
ఛందాంసి యస్య పర్ణాని యస్తం వేద స వేదవిత్ ॥1॥
అధశ్చోర్ధ్వం ప్రసృతాస్తస్య శాఖా గుణప్రవృద్ధా విషయప్రవాలాః ।
అధశ్చ మూలాన్యనుసంతతాని కర్మానుబంధీని మనుష్యలోకే ॥2॥
న రూపమస్యేహ తథోపలభ్యతే నాంతో న చాదిర్న చ సంప్రతిష్ఠా
అశ్వత్థమేనం సువిరూఢమూలమసంగశస్త్రేణ దృఢేన ఛిత్వా ॥3॥
తతః పరం తత్పరిమార్గితవ్యం యస్మిన్ గతా న నివర్తంతి భూయః ।
తమేవ చాద్యం పురుషం ప్రపద్యే యతః ప్రవృత్తిః ప్రసృతా పురాణీ ॥
నిర్మానమోహా జితసంగదోషా
అధ్యాత్మనిత్యా వినివృత్తకామాః ।
ద్వంద్వైర్విముక్తాః సుఖదఃఖసంజ్ఞైః
గచ్ఛంత్యమూఢాః పదమవ్యయం తత్ ॥5॥
న తద్భాసయతే సూర్యో న శశాంకో న పావకః ।
యద్గత్వా న నివర్తంతే తద్ధామ పరమం మమ ॥6॥
మమైవాంశో జీవలోకే జీవభూతః సనాతనః ।
మనఃషష్ఠానీంద్రియాణి ప్రకృతిస్థాని కర్షతి ॥7॥
శరీరం యదవాప్నోతి యచ్చాప్యుత్క్రామతీశ్వరః ।
గృహీత్వైతాని సంయాతి వాయుర్గంధానివాశయాత్ ॥8॥
శ్రోత్రం చక్షుః స్పర్శనం చ రసనం ఘ్రాణమేవ చ ।
అధిష్ఠాయ మనశ్చాయం విషయానుపసేవతే ॥9॥
ఉత్క్రామంతం స్థితం వాపి భుంజానం వా గుణాన్వితం ।
విమూఢా నానుపశ్యంతి పశ్యంతి జ్ఞానచక్షుషః ॥10॥
పురుషోత్తమయోగః 39
అథ విశ్వరూపదర్శనయోగః
అర్జున ఉవాచ
మదనుగ్రహాయ పరమం గుహ్యమధ్యాత్మసంజ్ఞితం ।
యత్త్వయోక్తం వచస్తేన మోహోఽయం విగతో మమ ॥1॥
భవాప్యయౌ హి భూతానాం శ్రుతౌ విస్తరశో మయా ।
త్వత్తః కమలపత్రాక్ష మాహాత్మ్యమపి చావ్యయం ॥2॥
ఏవమేతద్యథాత్థ త్వమాత్మానం పరమేశ్వర ।
ద్రష్టుమిచ్ఛామి తే రూపమైశ్వరం పురుషోత్తమ ॥3॥
మన్యసే యది తచ్ఛక్యం మయా ద్రష్టుమితి ప్రభో ।
యోగేశ్వర తతో మే త్వం దర్శయాత్మానమవ్యయం ॥4॥
శ్రీభగవానువాచ
పశ్య మే పార్థ రూపాణి శతశోఽథ సహస్రశః ।
నానావిధాని దివ్యాని నానావర్ణాకృతీని చ ॥5॥
పశ్యాదిత్యాన్వసూన్ రుద్రానశ్వినౌ మరుతస్తథా ।
బహూన్యదృష్టపూర్వాణి పశ్యాశ్చర్యాణి భారత ॥6॥
ఇహైకస్థం జగత్కృత్స్నం పశ్యాద్య సచరాచరం ।
మమ దేహే గుడాకేశ యచ్చాన్యద్ ద్రష్టుమిచ్ఛసి ॥7॥
న తు మాం శక్యసే ద్రష్టుమనేనైవ స్వచక్షుషా ।
దివ్యం దదామి తే చక్షుః పశ్య మే యోగమైశ్వరం ॥8॥
సంజయ ఉవాచ
ఏవముక్త్వా తతో రాజన్ మహాయోగేశ్వరో హరిః ।
దర్శయామాస పార్థాయ పరమం రూపమైశ్వరం ॥9॥
అనేకవక్త్రనయనమనేకాద్భుతదర్శనం ।
అనేకదివ్యాభరణం దివ్యానేకోద్యతాయుధం ॥10॥
విశ్వరూపదర్శనయోగః 41
దివ్యమాల్యాంబరధరం దివ్యగంధానులేపనం ।
సర్వాశ్చర్యమయం దేవమనంతం విశ్వతోముఖం ॥11॥
దివి సూర్యసహస్రస్య భవేద్యుగపదుత్థితా ।
యది భాః సదృశీ సా స్యాద్ భాసస్తస్య మహాత్మనః ॥12॥
తత్రైకస్థం జగత్కృత్స్నం ప్రవిభక్తమనేకధా ।
అపశ్యద్దేవదేవస్య శరీరే పాండవస్తదా ॥13॥
తతః స విస్మయావిష్టో హృష్టరోమా ధనంజయః ।
ప్రణమ్య శిరసా దేవం కృతాంజలిరభాషత ॥14॥
అర్జున ఉవాచ
పశ్యామి దేవాంస్తవ దేవ దేహే
సర్వాంస్తథా భూతవిశేషసంఘాన్ ।
బ్రహ్మాణమీశం కమలాసనస్థం
ఋషీంశ్చ సర్వానురగాంశ్చ దివ్యాన్ ॥15॥
అనేకబాహూదరవక్త్రనేత్రం పశ్యామి త్వాం సర్వతోఽనంతరూపం ।
నాంతం న మధ్యం న పునస్తవాదిం పశ్యామి విశ్వేశ్వర విశ్వరూప ॥
కిరీటినం గదినం చక్రిణం చ
తేజోరాశిం సర్వతో దీప్తిమంతం ।
పశ్యామి త్వాం దుర్నిరీక్ష్యం సమంతాత్
దీప్తానలార్కద్యుతిమప్రమేయం ॥17॥
త్వమక్షరం పరమం వేదితవ్యం త్వమస్య విశ్వస్య పరం నిధానం ।
త్వమవ్యయః శాశ్వతధర్మగోప్తా సనాతనస్త్వం పురుషో మతో మే ॥
అనాదిమధ్యాంతమనంతవీర్యం
అనంతబాహుం శశిసూర్యనేత్రం ।
పశ్యామి త్వాం దీప్తహుతాశవక్త్రం
స్వతేజసా విశ్వమిదం తపంతం ॥19॥
42 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
ద్యావాపృథివ్యోరిదమంతరం హి
వ్యాప్తం త్వయైకేన దిశశ్చ సర్వాః ।
దృష్ట్వాద్భుతం రూపముగ్రం తవేదం
లోకత్రయం ప్రవ్యథితం మహాత్మన్ ॥20॥
అమీ హి త్వాం సురసంఘా విశంతి
కేచిద్భీతాః ప్రాంజలయో గృణంతి ।
స్వస్తీత్యుక్త్వా మహర్షిసిద్ధసంఘాః
స్తువంతి త్వాం స్తుతిభిః పుష్కలాభిః ॥21॥
రుద్రాదిత్యా వసవో యే చ సాధ్యా విశ్వేఽశ్వినౌ మరుతశ్చోష్మపాశ్చ ।
గంధర్వయక్షాసురసిద్ధసంఘా వీక్షంతే త్వాం విస్మితాశ్చైవ సర్వే ॥
రూపం మహత్తే బహువక్త్రనేత్రం
మహాబాహో బహుబాహూరుపాదం ।
బహూదరం బహుదంష్ట్రాకరాలం
దృష్ట్వా లోకాః ప్రవ్యథితాస్తథాఽహం ॥22॥
నభఃస్పృశం దీప్తమనేకవర్ణం
వ్యాత్తాననం దీప్తవిశాలనేత్రం ।
దృష్ట్వా హి త్వాం ప్రవ్యథితాంతరాత్మా
ధృతిం న విందామి శమం చ విష్ణో ॥24॥
దంష్ట్రాకరాలాని చ తే ముఖాని దృష్ట్వైవ కాలానలసన్నిభాని ।
దిశో న జానే న లభే చ శర్మ ప్రసీద దేవేశ జగన్నివాస ॥25॥
అమీ చ త్వాం ధృతరాష్టస్య పుత్రాః
సర్వే సహైవావనిపాలసంఘైః ।
భీష్మో ద్రోణః సూతపుత్రస్తథాఽసౌ
సహాస్మదీయైరపి యోధముఖ్యైః ॥26॥
విశ్వరూపదర్శనయోగః 43
ఆశ్వాసయామాస చ భీతమేనం
భూత్వా పునః సౌమ్యవపుర్మహాత్మా ॥50॥
అర్జున ఉవాచ
దృష్ట్వేదం మానుషం రూపం తవ సౌమ్యం జనార్దన ।
ఇదానీమస్మి సంవృత్తః సచేతాః ప్రకృతిం గతః ॥51॥
శ్రీభగవానువాచ
సుదుర్దర్శమిదం రూపం దృష్టవానసి యన్మమ ।
దేవా అప్యస్య రూపస్య నిత్యం దర్శనకాంక్షిణః ॥52॥
నాహం వేదైర్న తపసా న దానేన న చేజ్యయా ।
శక్య ఏవంవిధో ద్రష్టుం దృష్టవానసి మాం యథా ॥53॥
భక్త్యా త్వనన్యయా శక్య అహమేవంవిధోఽర్జున ।
జ్ఞాతుం ద్రష్టుం చ తత్త్వేన ప్రవేష్టుం చ పరంతప ॥54॥
మత్కర్మకృన్మత్పరమో మద్భక్తః సంగవర్జితః ।
నిర్వైరః సర్వభూతేషు యః స మామేతి పాండవ ॥55॥
॥ ఓం తత్సదితి శ్రీమద్భగవద్గీతాసూపనిషత్సు బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే
శ్రీకృష్ణార్జునసంవాదే విశ్వరూపదర్శనయోగో నామ ఏకాదశోఽధ్యాయః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ భగవద్ధ్యానం
సంచింతయేద్భగవతశ్చరణారవిందం
వజ్రాంకుశధ్వజసరోరుహలాంఛనాఢ్యం ।
ఉత్తుంగరక్తవిలసన్నఖచక్రవాల-
జ్యోత్స్నాభిరాహతమహద్ధృదయాంధకారం ॥1॥
యచ్ఛౌచనిఃసృతసరిత్ప్రవరోదకేన
తీర్థేన మూర్ధ్న్యధిధృతేన శివః శివోఽభూత్ ।
భగవద్ధ్యానం 47
ధ్యాతుర్మనఃశమలశైలనిసృష్టవజ్రం ।
ధ్యాయేచ్చిరం భగవతశ్చరణారవిందం ॥2॥
ఊరూ సుపర్ణభుజయోరధిశోభమానా-
వోజోనిధీ స్వతసికాకుసుమావభాసౌ ।
వ్యాలంబిపీతవరవాససి వర్తమాన-
కాంచీకలాపపరిరంభి నితంబమంబ ॥3॥
నాభిహ్రదం భువనకోశగుహోదరస్థం
యత్రాత్మయోనిధిషణాఖిలలోకపద్మం ।
వ్యూఢం హరిన్మణిముషస్తనయోరముష్య
ధ్యాయేద్ ద్వయం వితతహారమయూఖగౌరం ॥4॥
వక్షోఽధివాసమృషభస్య మహావిభూతేః
పుంసాం మనోనయననిర్వృతిమాదధానం ।
కంఠం చ కౌస్తుభమణేరధిభూషణార్థం
కుర్యాన్మనస్యఖిలలోకనమస్కృతస్య ॥5॥
బాహూంశ్చ మందరగిరేః పరివర్తనేన
నిర్ణిక్తబాహువలయానధిలోకపాలాన్ ।
సంచింతయేద్దశశతారమసహ్యతేజః
శంఖం చ తత్కరసరోరుహరాజహంసం ॥6॥
కౌమోదకీం భగవతో దయితాం స్మరేత
దిగ్ధామరాతిభటశోణితకర్దమేన ।
మాలాం మధువ్రతవరూథగిరోపఘుష్టాం
చైత్యస్య తత్త్వమమలం మణిమస్య కంఠే ॥7॥
భృత్యానుకంపితధియేహ గృహీతమూర్తేః
సంచింతయేద్ భగవతో వదనారవిందం ।
యద్విస్ఫురన్మకరకుండలవల్గితేన
విద్యోతితామలకపోలముదారహాసం ॥8॥
48 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
యచ్ఛ్రీనికేతమలిభిః పరిసేవ్యమానం
భూత్యా స్వయా కుటిలకుంతలవృందజుష్టం ।
మీనద్వయశ్రియమధిక్షిపదబ్జనేత్రం
ధ్యాయేన్మనోమయమతంద్రిత ఉల్లసద్భ్రు ॥9॥
తస్యావలోకమధికం కృపయాఽతిఘోర-
తాపత్రయోపశమనాయ నిసృష్టమక్ష్ణోః ।
స్నిగ్ధస్మితానుగుణితం విపులప్రసాదం
ధ్యాయేచ్చిరం వితతభావనయా గుహాయాం ॥10॥
హాసం హరేరవనతాఖిలలోకతీవ్ర-
శోకాశ్రుసాగరవిశోషణమత్యుదారం ।
సమ్మోహనాయ రచితం నిజమాయయాఽస్య ।
భ్రూమండలం మనుసుతే మకరధ్వజస్య ॥11॥
ధ్యానాయనం రహసి తద్బహులాధరోష్ఠ-
భాసాఽరుణాయితతనుద్విజకుందపంక్తి ।
ధ్యాయేత్స్వహృత్కుహరకేఽవసితస్య విష్ణోః
భక్త్యాఽర్ద్రయాఽర్పితమనా న పృథగ్ దిదృక్షేత్ ॥12॥
॥ ఇతి భగవధ్యానం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ రంగస్తోత్రం
పద్మాధిరాజే గరుడాధిరాజే విరించరాజే సురరాజరాజే ।
త్రైలోక్యరాజేఽఖిలరాజరాజే శ్రీరంగరాజే రమతాం మనో మే ॥1॥
నీలాబ్జవర్ణే భుజపూర్ణకర్ణే కర్ణాంతనేత్రే కమలాకలత్రే ।
శ్రీమల్లరంగే జితమల్లరంగే శ్రీరంగరంగే రమతాం మనో మే ॥2॥
లక్ష్మీనివాసే జగతాం నివాసే హృత్పద్మవాసే రవిబింబవాసే ।
రంగస్తోత్రం 49
అథ దధివామనస్తోత్రం
హేమాద్రిశిఖరాకారం శుద్ధస్ఫటికసన్నిభం ।
పూర్ణచంద్రనిభం దేవం ద్విభుజం వామనం స్మరేత్ ॥1॥
పద్మాసనస్థం దేవేశం చంద్రమండలమధ్యగం ।
జ్వలత్కాలానలప్రఖ్యం తటిత్కోటిసమప్రభం ॥2॥
సూర్యకోటిప్రతీకాశం చంద్రకోటిసుశీతలం ।
చంద్రమండలమధ్యస్థం విష్ణుమవ్యయమచ్యుతం ॥3॥
శ్రీవత్సకౌస్తుభోరస్కం దివ్యరత్నవిభూషితం ।
పీతాంబరముదారాంగం వనమాలావిభూషితం ॥4॥
సుందరం పుండరీకాక్షం కిరీటేన విరాజితం ।
షోడశస్త్రీపరివృతం అప్సరోగణసేవితం ॥5॥
ఋగ్యజుఃసామాథర్వాద్యైర్గీయమానం జనార్దనం ।
చతుర్ముఖాద్యైర్దేవేశైః స్తోత్రారాధనతత్పరైః ॥6॥
సనకాద్యైర్మునిగణైః స్తూయమానమహర్నిశం ।
త్రి(త్ర్య)యంబకో మహాదేవో నృత్యతే యస్య సన్నిధౌ ॥7॥
దధిమిశ్రాన్నకవలం రుక్మపాత్రం చ దక్షిణే ।
కరే తు చింతయేద్వామే పీయూషమమలం సుధీః ॥8॥
సాధకానాం ప్రయచ్ఛంతమన్నపానమనుత్తమం ।
బ్రాహ్మే ముహూర్తే చోత్థాయ ధ్యాయేద్దేవమధోక్షజం ॥9॥
అతిసువిమలగాత్రం రుక్మపాత్రస్థమన్నం
సులలితదధిఖండం పాణినా దక్షిణేన ।
కలశమమృతపూర్ణం వామహస్తే దధానం
తరతి సకలదుఃఖాద్వామనం భావయేద్యః ॥10॥
దామోదరస్తోత్రం 51
క్షీరమన్నమన్నదాతా లభేదన్నాద ఏవ చ ।
పురస్తాదన్నమాప్నోతి పునరావర్తివర్జితం ।
ఆయురారోగ్యమైశ్వర్యం లభతే చాన్నసంపదః ॥11॥
ఇదం స్తోత్రం పఠేద్యస్తు ప్రాతఃకాలే ద్విజోత్తమః ।
అక్లేశాదన్నసిద్ధ్యర్థం జ్ఞానసిద్ధ్యర్థమేవ చ ॥12॥
అభ్రశ్యామః శుభ్రయజ్ఞోపవీతీ
సత్కౌపీనః పీతకృష్ణాజినశ్రీః ।
ఛత్రీ దండీ పుండరీకాయతాక్షః
పాయాద్దేవో వామనో బ్రహ్మచారీ ॥13॥
అజినదండకమండలుమేఖలారుచిరపావనవామనమూర్తయే ।
మితజగత్త్రితయాయ జితారయే నిగమవాక్పటవే బటవే నమః ॥14॥
శ్రీభూమిసహితం దివ్యం ముక్తామణివిభూషితం ।
నమామి వామనం విష్ణుం భుక్తిముక్తిఫలప్రదం ॥15॥
వామనో బుద్ధిదాతా చ ద్రవ్యస్థో వామనః స్మృతః ।
వామనస్తారకోభాభ్యాం వామనాయ నమో నమః ॥16॥
॥ ఇతి శ్రీదధివామనస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ దామోదరస్తోత్రం
మత్స్యాకృతిధర జయ దేవేశ వేదవిబోధక కూర్మస్వరూప ।
మందరగిరిధర సూకరరూప భూమివిధారక జయ దేవేశ ॥1॥
కాంచనలోచన నరహరిరూప దుష్టహిరణ్యకభంజన జయ భో ।
జయ జయ వామన బలివిధ్వంసిన్ దుష్టకులాంతక భార్గవరూప॥2॥
జయ విశ్రవసఃసుతవిధ్వంసిన్ జయ కంసారే యదుకులతిలక ।
జయ వృందావనచర దేవేశ దేవకినందన నందకుమార ॥3॥
52 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ వేంకటేశస్తోత్రం
వేంకటేశో వాసుదేవః ప్రద్యుమ్నోఽమితవిక్రమః ।
సంకర్షణోఽనిరుద్ధశ్చ శేషాద్రిపతిరేవ చ ॥1॥
జనార్దనః పద్మనాభో వేంకటాచలవాసనః ।
సృష్టికర్తా జగన్నాథో మాధవో భక్తవత్సలః ॥2॥
గోవిందో గోపతిః కృష్ణః కేశవో గరుడధ్వజః ।
వరాహో వామనశ్చైవ నారాయణ అధోక్షజః ॥3॥
శ్రీధరః పుండరీకాక్షః సర్వదేవస్తుతో హరిః ।
శ్రీనృసింహో మహాసింహః సూత్రాకారః పురాతనః ॥4॥
రమానాథో మహీభర్తా భూధరః పురుషోత్తమః ।
చోలపుత్రప్రియః శాంతో బ్రహ్మాదీనాం వరప్రదః ॥5॥
శ్రీనిధిః సర్వభూతానాం భయకృద్భయనాశనః ।
శ్రీరామో రామభద్రశ్చ భవబంధైకమోచకః ॥6॥
భూతావాసో గిరావాసః శ్రీనివాసః శ్రియఃపతిః ।
అచ్యుతానంతగోవిందో విష్ణుర్వేంకటనాయకః ॥7॥
సర్వదేవైకశరణం సర్వదేవైకదైవతం ।
సమస్తదేవకవచం సర్వదేవశిఖామణిః ॥8॥
ఇతీదం కీర్తితం యస్య విష్ణోరమితతేజసః ।
త్రికాలే యః పఠేన్నిత్యం పాపం తస్య న విద్యతే ॥9॥
రాజద్వారే పఠేద్ ఘోరే సంగ్రామే రిపుసంకటే ।
భూతసర్పపిశాచాదిభయం నాస్తి కదాచన ॥10॥
అపుత్రో లభతే పుత్రాన్ నిర్ధనో ధనవాన్ భవేత్ ।
రోగార్తో ముచ్యతే రోగాద్ బద్ధో ముచ్యేత బంధనాత్ ॥11॥
54 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ ద్వితీయోఽధ్యాయః
జితం తే పుండరీకాక్ష నమస్తే విశ్వభావన ।
నమస్తేఽస్తు హృషికేశ మహాపురుషపూర్వజ ॥1॥
విజ్ఞాపనమిదం దేవ శృణుష్వ పురుషోత్తమ ।
నరనారాయణాభ్యాం చ శ్వేతద్వీపనివాసిభిః ॥2॥
నారదాద్యైర్మునిగణైః సనకాద్యైశ్చ యోగిభిః ।
బ్రహ్మేశాద్యైః సురగణైః పంచకాలపరాయణైః ॥3॥
పూజ్యసే పుండరీకాక్ష దివ్యైమంత్రైర్మహాత్మభిః ।
పాషండధర్మసంకీర్ణే భగవద్భక్తివర్జితే ॥4॥
కలౌ జాతోఽస్మి దేవేశ సర్వధర్మబహిష్కృతే ।
కథం త్వామసమా(దా)చారః పాపప్రసవభూరుహః ॥5॥
అర్చయామి దయాసింధో పాహి మాం శరణాగతం ।
తాపత్రయదవాగ్నౌ మాం దహ్యమానం సదా విభో ॥6॥
పాహి మాం పుండరీకాక్ష కేవలం కృపయా తవ ।
జన్మమృత్యుజరావ్యాధిదుఃఖసంతప్తదేహినం ॥7॥
పాలయాశు దృశా దేవ తవ కారుణ్యగర్భయా ।
ఇంద్రియాణి మయా జేతుమశక్యం పురుషోత్తమ ॥8॥
శరీరం మమ దేవేశ వ్యాధిభిః పరిపీడితం ।
మనో మే పుండరీకాక్ష విషయానేవ ధావతి ॥9॥
వాణీ మమ హృషీకేశ మిథ్యాపారుష్యదూషితా ।
ఏవం సాధనహీనోఽహం కిం కరిష్యామి కేశవ
రక్ష మాం కృపయా కృష్ణ భవాబ్ధౌ పతితం సదా ॥10॥
జితంతేస్తోత్రం 59
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ తృతీయోఽధ్యాయః
జితం తే పుండరీకాక్ష నమస్తే విశ్వభావన ।
నమస్తేఽస్తు హృషీకేశ మహాపురుషపూర్వజ ॥1॥
నమస్తే వాసుదేవాయ శాంతానందచిదాత్మనే ।
అధ్యక్షాయ స్వతంత్రాయ నిరపేక్షాయ శాశ్వతే ॥2॥
అచ్యుతాయావికారాయ తేజసాం నిధయే నమః ।
క్లేశకర్మాద్యసంస్పృష్టపూర్ణషాడ్గుణ్యమూర్తయే ॥3॥
60 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
త్రిభిర్జ్ఞానబలైశ్వర్యవీర్యశక్త్యోజసాం యుగైః ।
త్రిగుణాయ నమస్తేఽస్తు నమస్తే చతురాత్మనే ॥4॥
ప్రధానపురుషేశాయ నమస్తే పురుషోత్తమ ।
చతుఃపంచనవవ్యూహదశద్వాదశమూర్తయే ॥5॥
అనేకమూర్తయే తుభ్యమమూర్తాయైకమూర్తయే ।
నారాయణ నమస్తేఽస్తు పుండరీకాయతేక్షణ ॥6॥
సుభ్రూలలాట సుముఖ సుస్మితాధరవిద్రుమ ।
పీనవృత్తాయతభుజ శ్రీవత్సకృతభూషణ ॥7॥
తనుమధ్యమహావక్షః పద్మనాభ నమోఽస్తు తే ।
విలాసవిక్రమాక్రాంతత్రైలోక్యచరణాంబుజ ॥8॥
నమస్తే పీతవసన స్ఫురన్మకరకుండల ।
స్ఫురత్కిరీటకేయూర నూపురాంగదభూషణ ॥9॥
పంచాయుధ నమస్తేఽస్తు నమస్తే పాంచకాలిక ।
పంచకాలరతానాం త్వం యోగక్షేమం వహ ప్రభో ॥10॥
నిత్యజ్ఞానబలైశ్వర్యభోగోపకరణాచ్యుత ।
నమస్తే బ్రహ్మరుద్రాదిలోకయాత్రాప్రవర్తక ॥11॥
జన్మప్రభృతి దాసోఽస్మి శిష్యోఽస్మి తనయోఽస్మి తే ।
త్వం చ స్వామీ గురుర్మాతా పితా చ మమ బాంధవః ॥12॥
అయి త్వాం భగవన్ బ్రహ్మశివశక్రమహర్షయః ।
ద్రష్టుం యష్టుమభిష్టోతుమద్యాపీశ న హీశతే ॥13॥
తాపత్రయమహాగ్రాహభీషణే భవసాగరే ।
మజ్జతాం నాథ నౌరేషా ప్రణతిస్తు త్వదర్పితా ॥14॥
అనాథాయ జగన్నాథ శరణ్య శరణార్థినే ।
జితంతేస్తోత్రం 61
అథ చతుర్థోఽధ్యాయః
జితం తే పుండరీకాక్ష పూర్ణషాడ్గుణ్యవిగ్రహ ।
నమస్తేఽస్తు హృషీకేశ మహాపురుషపూర్వజ ॥1॥
దేవానాం దానవానాం చ సామాన్యమధిదైవతం ।
సర్వదా చరణద్వంద్వం వ్రజామి శరణం తవ ॥2॥
ఏకస్త్వమస్య లోకస్య స్రష్టా సంహారకస్తథా ।
అధ్యక్షశ్చానుమంతా చ గుణమాయాసమావృతః ॥3॥
సంసారసాగరం ఘోరమనంతక్లేశభాజనం ।
త్వామేవ శరణం ప్రాప్య నిస్తరంతి మనీషిణః ॥4॥
న తే రూపం న చాకారో నాయుధాని న చాస్పదం ।
తథాఽపి పురుషాకారో భక్తానాం త్వం ప్రకాశసే ॥5॥
నైవ కించిత్పరోక్షం తే ప్రత్యక్షోఽసి న కస్యచిత్ ।
నైవ కించిదసిద్ధం తే న చ సిద్ధోఽసి కర్హిచిత్ ॥6॥
62 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ పంచమోఽధ్యాయః
జితం తే పుండరీకాక్ష నమస్తే విశ్వభావన ।
నమస్తేఽస్తు హృషీకేశ మహాపురుషపూర్వజ ॥1॥
నమస్తే వాసుదేవాయ శాంతానందచిదాత్మనే ।
అజితాయ నమస్తుభ్యం షాడ్గుణ్యనిధయే నమః ॥2॥
అధ్యక్షాయ స్వతంత్రాయ నిరపేక్షాయ శాశ్వతే ।
మహావిభూతిసంస్థాయ నమస్తే పురుషోత్తమ ॥3॥
సహస్రశిరసే తుభ్యం సహస్రచరణాయ తే ।
సహస్రబాహవే తుభ్యం సహస్రనయనాయ తే ॥4॥
ప్రధానపురుషేశాయ నమస్తే పురుషోత్తమ ।
అమూర్తయే నమస్తుభ్యం ఏకమూర్తాయ తే నమః ॥5॥
అనేకమూర్తయే తుభ్యమక్షరాయ చ తే నమః ।
వ్యాపినే వేదవేద్యాయ నమస్తే పరమాత్మనే ॥6॥
చిన్మాత్రరూపిణే తుభ్యం నమస్తుర్యాదిమూర్తయే ।
అణిష్ఠాయ స్థవిష్ఠాయ మహిష్ఠాయ చ తే నమః ॥7॥
వరిష్ఠాయ వసిష్ఠాయ కనిష్ఠాయ నమో నమః ।
నేదిష్ఠాయ యవిష్ఠాయ క్షేపిష్ఠాయ చ తే నమః ॥8॥
పంచాత్మనే నమస్తుభ్యం సర్వాంతర్యామిణే నమః ।
కలాషోడశరూపాయ సృష్టిస్థిత్యంతహేతవే ॥9॥
నమస్తే గుణరూపాయ గుణరూపానువర్తినే ।
వ్యస్తాయ చ సమస్తాయ సమస్తవ్యస్తరూపిణే ॥10॥
లోకయాత్రాప్రసిద్ధ్యర్థం సృష్టబ్రహ్మాదిరూపిణే ।
నమస్తుభ్యం నృసింహాదిమూర్తిభేదాయ విష్ణవే ॥11॥
జితంతేస్తోత్రం 65
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యం
ప్రథమోఽధ్యాయః
నారాయణం గుణైః సర్వైరుదీర్ణం దోషవర్జితం ।
జ్ఞేయం గమ్యం గురూంశ్చాపి నత్వా సూత్రార్థ ఉచ్యతే ॥1॥
విష్ణురేవ విజిజ్ఞాస్యః సర్వకర్తాగమోదితః ।
సమన్వయాదీక్షతేశ్చ పూర్ణానందోఽంతరః ఖవత్ ॥2॥
ప్రణేతా జ్యోతిరిత్యాద్యైః ప్రసిద్ధైరన్యవస్తుషు ।
ఉచ్యతే విష్ణురేవైకః సర్వైః సర్వగుణత్వతః ॥3॥
సర్వగోఽత్తా నియంతా చ దృశ్యత్వాద్యుజ్ఝితః సదా ।
విశ్వజీవాంతరత్వాద్యైర్లింగైః సర్వైర్యుతః స హి ॥4॥
సర్వాశ్రయః పూర్ణగుణః సోఽక్షరః సన్ హృదబ్జగః ।
సూర్యాదిభాసకః ప్రాణప్రేరకో దైవతైరపి ॥5॥
జ్ఞేయో న వేదైః శూద్రాద్యైః కంపకోఽన్యశ్చ జీవతః ।
బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యం 67
అథ ద్వితీయోఽధ్యాయః
శ్రౌతస్మృతివిరుద్ధత్వాత్ స్మృతయో న గుణాన్ హరేః ।
నిషేద్ధుం శక్నుయుర్వేదా నిత్యత్వాన్మానముత్తమం ॥1॥
దేవతావచనాదాపో వదంతీత్యాదికం వచః ।
నాయుక్తవాద్యసన్నైవ కారణం దృశ్యతే క్వచిత్ ॥2॥
అసజ్జీవప్రధానాదిశబ్దా బ్రహ్మైవ నాపరం ।
వదంతి కారణత్వేన క్వాపి పూర్ణగుణో హరిః ॥3॥
స్వాతంత్ర్యాత్ సర్వకర్తృత్వాన్నాయుక్తం తద్వదేచ్ఛ్ర్రుతిః ।
భ్రాంతిమూలతయా సర్వసమయానామయుక్తితః ॥4॥
న తద్విరోధాద్వచనం వైదికం శంక్యతాం వ్రజేత్ ।
ఆకాశాదిసమస్తం చ తజ్జం తేనైవ లీయతే ॥5॥
సోఽనుత్పత్తిలయః కర్తా జీవస్తద్వశగః సదా ।
తదాభాసో హరిః సర్వరూపేష్వపి సమః సదా ॥6॥
ముఖ్యప్రాణశ్చేంద్రియాణి దేహశ్చైవ తదుద్భవః ।
ముఖ్యప్రాణవశే సర్వం స విష్ణోర్వశగః సదా ॥7॥
68 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ తృతీయోఽధ్యాయః
శుభేన కర్మణా స్వర్గం నిరయం చ వికర్మణా ।
మిథ్యాజ్ఞానేన చ తమో జ్ఞానేనైవ పరం పదం ॥1॥
యాతి తస్మాద్విరక్తః సన్ జ్ఞానమేవ సమాశ్రయేత్ ।
సర్వావస్థాప్రేరకశ్చ సర్వరూపేష్వభేదవాన్ ॥2॥
సర్వదేశేషు కాలేషు స ఏకః పరమేశ్వరః ।
తద్భక్తితారతమ్యేన తారతమ్యం విముక్తిగం ॥3॥
సచ్చిదానంద ఆత్మేతి మానుషైస్తు సురేశ్వరైః ।
యథాక్రమం బహుగుణైః బ్రహ్మణా త్వఖిలైర్గుణైః ॥4॥
ఉపాస్యః సర్వవేదైశ్చ సర్వైరపి యథాబలం ।
జ్ఞేయో విష్ణుర్విశేషస్తు జ్ఞానే స్యాదుత్తరోత్తరం ॥5॥
సర్వేఽపి పురుషార్థాః స్యుర్జ్ఞానాదేవ న సంశయః ।
న లిప్యతే జ్ఞానవాంశ్చ సర్వదోషైరపి క్వచిత్ ॥6॥
గుణదోషైః సుఖస్యాపి వృద్ధిహ్రాసౌ విముక్తిగౌ ।
నృణాం సురాణాం ముక్తౌ తు సుఖం క్లృప్తం యథాక్రమం ॥7॥
॥ ఇతి బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యే తృతీయోఽధ్యాయః ॥
బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యం 69
చతుర్థోఽధ్యాయః
విష్ణుర్బ్రహ్మ తథాదాతేత్యేవం నిత్యముపాసనం ।
కార్యమాపద్యపి బ్రహ్మ తేన యాత్యపరోక్షతాం ॥1॥
ప్రారబ్ధకర్మణోఽన్యస్య జ్ఞానాదేవ పరిక్షయః ।
అనిష్టస్యోభయస్యాపి సర్వస్యాన్యస్య భోగతః ॥2॥
ఉత్తరేషూత్తరేష్వేవం యావద్వాయుం విముక్తిగాః ।
ప్రవిశ్య భుంజతే భోగాంస్తదంతర్బహిరేవ వా ॥3॥
వాయుర్విష్ణుం ప్రవిశ్యైవ భోగాంశ్చైవోత్తరోత్తరమ్
ఉత్క్రమ్య మానుషా ముక్తిం యాంతి దేహక్షయాత్ సురాః ॥4॥
అర్చిరాదిపథా వాయుం ప్రాప్య తేన జనార్దనం ।
యాంత్యుత్తమా నరోచ్చాద్యా బ్రహ్మలోకాత్ సహామునా ॥5॥
యథాసంకల్పభోగాశ్చ చిదానందశరీరిణః ।
జగత్సృష్ట్యాదివిషయే మహాసామర్థ్యమప్యృతే ॥6॥
యథేష్టశక్తిమంతశ్చ వినా స్వాభావికోత్తమాన్ ।
అనన్యవశగాశ్చైవ వృద్ధిహ్రాసవివర్జితాః ।
దుఃఖాదిరహితా నిత్యం మోదంతేఽవిరతం సుఖం ॥7॥
పూర్ణప్రజ్ఞేన మునినా సర్వశాస్త్రార్థసంగ్రహః ।
కృతోఽయం ప్రీయతాం తేన పరమాత్మా రమాపతిః ॥8॥
నమో నమోఽశేషదోషదూరపూర్ణగుణాత్మనే ।
విరించిశర్వపూర్వేడ్య వంద్యాయ శ్రీవరాయ తే ॥9॥
॥ ఇతి బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యే చతుర్థోఽధ్యాయః ॥
70 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ ద్వాదశస్తోత్రం
అథ ప్రథమోఽధ్యాయః
వందే వంద్యం సదానందం వాసుదేవం నిరంజనం ।
ఇందిరాపతిమాద్యాదివరదేశవరప్రదం ॥1॥
నమామి నిఖిలాధీశకిరీటాఘృష్ఠపీఠవత్ ।
హృత్తమఃశమనేఽర్కాభం శ్రీపతేః పాదపంకజం ॥2॥
జాంబూనదాంబరాధారం నితంబం చింత్యమీశితుః ।
స్వర్ణమంజీరసంవీతమారూఢం జగదంబయా ॥3॥
ఉదరం చింత్యమీశస్య తనుత్వేఽప్యఖిలంభరం ।
వలిత్రయాంకితం నిత్యముపగూఢం శ్రియైకయా ॥4॥
స్మరణీయమురో విష్ణోరిందిరావాసమీశితుః ।
అనంతమంతవదివ భుజయోరంతరం గతం ॥5॥
శంఖచక్రగదాపద్మధరాశ్చింత్యా హరేర్భుజాః ।
పీనవృత్తా జగద్రక్షాకేవలోద్యోగినోఽనిశం ॥6॥
సంతతం చింతయేత్ కంఠం భాస్వత్కౌస్తుభభాసకం ।
వైకుంఠస్యాఖిలా వేదా ఉద్గీర్యంతేఽనిశం యతః ॥7॥
స్మరేత యామినీనాథసహస్రామితకాంతిమత్ ।
భవతాపాపనోదీడ్యం శ్రీపతేర్ముఖపంకజం ॥8॥
పూర్ణానన్యసుఖోద్భాసి మందస్మితమధీశితుః ।
గోవిందస్య సదా చింత్యం నిత్యానందపదప్రదం ॥9॥
స్మరామి భవసంతాపహానిదామృతసాగరం ।
పూర్ణానందస్య రామస్య సానురాగావలోకనం ॥10॥
ధ్యాయేదజస్రమీశస్య పద్మజాదిప్రతీక్షితం ।
భ్రూభంగం పారమేష్ఠ్యాదిపదదాయి విముక్తిదం ॥11॥
ద్వాదశస్తోత్రం 71
అథ ద్వితీయోఽధ్యాయః
సుజనోదధిసంవృద్ధిపూర్ణచంద్రో గుణార్ణవః ।
అమందానందసాంద్రో నః ప్రీయతామిందిరాపతిః ॥1॥
రమాచకోరీవిధవే దుష్టదర్పోదవహ్నయే ।
సత్పాంథజనగేహాయ నమో నారాయణాయ తే ॥2॥
చిదచిద్భేదమఖిలం విధాయాధాయ భుంజతే ।
అవ్యాకృతగృహస్థాయ రమాప్రణయినే నమః ॥3॥
అమందగుణసారోఽపి మందహాసేన వీక్షితః ।
నిత్యమిందిరయాఽఽనందసాంద్రో యో నౌమి తం హరిం ॥4॥
వశీ వశే న కస్యాపి యోఽజితో విజితాఖిలః ।
సర్వకర్తా న క్రియతే తం నమామి రమాపతిం ॥5॥
అగుణాయ గుణోద్రేకస్వరూపాయాదికారిణే ।
విదారితారిసంఘాయ వాసుదేవాయ తే నమః ॥6॥
ఆదిదేవాయ దేవానాం పతయే సాదితారయే ।
అనాద్యజ్ఞానపారాయ నమో వరవరాయ తే ॥7॥
అజాయ జనయిత్రేఽస్య విజితాఖిలదానవ ।
అజాదిపూజ్యపాదాయ నమస్తే గరుడధ్వజ ॥8॥
ఇందిరామందసాంద్రాగ్ర్యకటాక్షప్రేక్షితాత్మనే ।
అస్మదిష్టైకకార్యాయ పూర్ణాయ హరయే నమః ॥9॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే ద్వితీయోఽధ్యాయః ॥
72 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ తృతీయోఽధ్యాయః
కురు భుంక్ష్వచ కర్మ నిజం నియతం హరిపాదవినమ్రధియా సతతం ।
హరిరేవ పరో హరిరేవ గురుర్హరిరేవ జగత్పితృమాతృగతిః ॥1॥
న తతోఽస్త్యపరం జగతీడ్యతమం పరమాత్పరతః పురుషోత్తమతః ।
తదలం బహులోకవిచింతనయా ప్రవణం కురు మానసమీశపదే ॥
యతతోఽపి హరేః పదసంస్మరణే సకలం హ్యఘమాశు లయం వ్రజతి
స్మరతస్తు విముక్తిపదం పరమం స్ఫుటమేష్యతి తత్కిమపాక్రియతే ॥
శృణుతామలసత్యవచః పరమం శపథేరితముచ్ఛ్రితబాహుయుగం ।
న హరేః పరమో న హరేః సదృశః పరమః స తు సర్వచిదాత్మగణాత్।
యది నామ పరో న భవేత్ స హరిః కథమస్య వశే జగదేతదభూత్ ।
యది నామ న తస్య వశే సకలం కథమేవ తు నిత్యసుఖం న భవేత్॥
న చ కర్మవిమామలకాలగుణప్రభృతీశమచిత్తను తద్ధి యతః ।
చిదచిత్తను సర్వమసౌ తు హరిర్యమయేదితి వైదికమస్తి వచః ॥
వ్యవహారభిదాఽపి గురోర్జగతాం న తు చిత్తగతా స హి చోద్యపరం
బహవః పురుషాః పురుషప్రవరో హరిరిత్యవదత్ స్వయమేవ హరిః ॥
చతురాననపూర్వవిముక్తగణా హరిమేత్య తు పూర్వవదేవ సదా ।
నియతోచ్చవినీచతయైవ నిజాం స్థితిమాపురితి స్మ పరం వచనం ॥
ఆనందతీర్థసన్నామ్నా పూర్ణప్రజ్ఞాభిధాయుజా ।
కృతం హర్యష్టకం భక్త్యా పఠతః ప్రీయతే హరిః ॥9॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే తృతీయోఽధ్యాయః ॥
ద్వాదశస్తోత్రం 73
అథ చతుర్థోఽధ్యాయః
నిజపూర్ణసుఖామితబోధతనుః పరశక్తిరనంతగుణః పరమః ।
అజరామరణః సకలార్తిహరః కమలాపతిరీడ్యతమోఽవతు నః ॥1॥
యదసుప్తిగతోఽపి హరిః సుఖవాన్
సుఖరూపిణమాహురతో నిగమాః ।
స్వమతిప్రభవం జగదస్య యతః
పరబోధతనుం చ తతః ఖపతిం ॥2॥
బహుచిత్రజగద్బహుధా కరణాత్ పరశక్తిరనంతగుణః పరమః ।
సుఖరూపమముష్య పదం పరమం స్మరతస్తు భవిష్యతి తత్సతతం ॥
స్మరణే హి పరేశితురస్య విభోర్మలినాని మనాంసి కుతః కరణం ।
విమలం హి పదం పరమం స్వరతం తరుణార్కసవర్ణమజస్య హరేః॥
విమలైః శ్రుతిశాణనిశాతతమైః సుమనోఽసిభిరాశు నిహత్య దృఢం
బలినం నిజవైరిణమాత్మతమోఽభిధమీశమనంతముపాస్వ హరిం ॥
స హి విశ్వసృజో విభుశంభుపురందరసూర్యముఖానపరానమరాన్
సృజతీడ్యతమోఽవతి హంతి నిజం పదమాపయతి ప్రణతాన్ సుధియా॥
పరమోఽపి రమేశితురస్య సమో న హి కశ్చిదభూన్న భవిష్యతి చ ।
క్వచిదద్యతనోఽపి న పూర్ణసదాగణితేడ్యగుణానుభవైకతనోః ॥
ఇతి దేవవరస్య హరేః స్తవనం కృతవాన్ మునిరుత్తమమాదరతః ।
సుఖతీర్థపదాభిహితః పఠతస్తదిదం భవతి ధ్రువముచ్చసుఖం ॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే చతుర్థోఽధ్యాయః ॥
74 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ పంచమోఽధ్యాయః
వాసుదేవాపరిమేయసుధామన్ శుద్ధసదోదిత సుందరికాంత ।
ధరాధరధారణవేధురధర్తః సౌధృతిదీధితివేధృవిధాతః ॥1॥
అధికబంధం రంధయ బోధాచ్ఛింధి పిధానం బంధురమద్ధా ।
కేశవ కేశవ శాసక వందే పాశధరార్చిత శూరవరేశ ॥2॥
నారాయణామలకారణ వందే కారణకారణ పూర్ణవరేణ్య ।
మాధవ మాధవ సాధక వందే బాధక బోధక శుద్ధసమాధే ॥3॥
గోవింద గోవింద పురందర వందే స్కందసునందనవందితపాద ।
విష్ణో సృజిష్ణో గ్రసిష్ణో వివందే కృష్ణ సదుష్ణవధిష్ణో సుధృష్ణో ॥4॥
మధుసూదన దానవసాదన వందే దైవతమోదిత వేదితపాద ।
త్రివిక్రమ నిష్క్రమ విక్రమ వందే సుక్రమ సంక్రమహుంకృతవక్త్ర ॥5॥
వామన వామన భామన వందే సామన సీమన శామన సానో ।
శ్రీధర శ్రీధర శంధర వందే భూధర వార్ధర కంధరధారిన్ ॥6॥
హృషీకేశ సుకేశ పరేశ వివందే శరణేశ కలేశ బలేశ సుఖేశ ।
పద్మనాభ శుభోద్భవ వందే సంభృతలోకభరాభర భూరే
దామోదర దూరతరాంతర వందే దారితపారగపార పరస్మాత్ ॥7॥
ఆనందతీర్థమునీంద్రకృతా హరిగీతిరియం పరమాదరతః ।
పరలోకవిలోకనసూర్యనిభా హరిభక్తివివర్ధనశౌండతమా ॥8॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే పంచమోఽధ్యాయః ॥
ద్వాదశస్తోత్రం 75
అథ షష్ఠోఽధ్యాయః
మత్స్యకరూప లయోదవిహారిన్ వేదవినేత్ర చతుర్ముఖవంద్య ।
కూర్మస్వరూపక మందరధారిన్ లోకవిధారక దేవవరేణ్య ॥1॥
సూకరరూపక దానవశత్రో భూమివిధారక యజ్ఞవరాంగ ।
దేవ నృసింహ హిరణ్యకశత్రో సర్వభయాంతక దైవతబంధో ॥2॥
వామన వామన మాణవవేష దైత్యవరాంతక కారణరూప ।
రామ భృగూద్వహ సూర్జితదీప్తే క్షత్రకులాంతక శంభువరేణ్య ॥3॥
రాఘవ రాఘవ రాక్షసశత్రో మారుతివల్లభ జానకికాంత ।
దేవకినందన సుందరరూప రుక్మిణివల్లభ పాండవబంధో ॥4॥
దేవకినందన నందకుమార వృందావనాంచన గోకులచంద్ర ।
కందఫలాశన సుందరరూప నందితగోకులవందితపాద ॥5॥
ఇంద్రసుతావక నందకహస్త చందనచర్చిత సుందరినాథ ।
ఇందీవరోదరదలనయన మందరధారిన్ గోవింద వందే ॥6॥
చంద్రశతానన కుందసుహాస నందితదైవతానందసుపూర్ణ ।
దైత్యవిమోహక నిత్యసుఖాదే దేవసుబోధక బుద్ధస్వరూప ॥7॥
దుష్టకులాంతక కల్కిస్వరూప ధర్మవివర్ధన మూలయుగాదే ।
నారాయణామలకారణమూర్తే పూర్ణగుణార్ణవ నిత్యసుబోధ ॥
ఆనందతీర్థమునీంద్రకృతా హరిగాథా ।
పాపహరా శుభా నిత్యసుఖార్థా ॥8॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే షష్ఠోఽధ్యాయః ॥
76 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ సప్తమోఽధ్యాయః
విశ్వస్థితిప్రలయసర్గమహావిభూతి
వృత్తిప్రకాశనియమావృతిబంధమోక్షాః ।
యస్యా అపాంగలవమాత్రత ఊర్జితా సా
శ్రీర్యత్కటాక్షబలవత్యజితం నమామి ॥1॥
బ్రహ్మేశశక్రరవిధర్మశశాంకపూర్వ-
గీర్వాణసంతతిరియం యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య విశ్వవిజయం విసృజత్యచింత్యా శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥2॥
ధర్మార్థకామసుమతిప్రచయాద్యశేష-
సన్మంగలం విదధతే యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య తత్ప్రణతసత్ప్రణతా అపీడ్యా శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥3॥
షడ్వర్గనిగ్రహనిరస్తసమస్తదోషా
ధ్యాయంతి విష్ణుమృషయో యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య యానపి సమేత్య న యాతి దుఃఖం శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥4॥
శేషాహివైరిశివశక్రమనుప్రధాన-
చిత్రోరుకర్మరచనం యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య విశ్వమఖిలం విదధాతి ధాతా శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥5॥
శక్రోగ్రదీధితిహిమాకరసూర్యసూను-
పూర్వం నిహత్య నిఖిలం యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య నృత్యతి శివః ప్రకటోరుశక్తిః శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥6॥
తత్పాదపంకజమహాసనతామవాప ।
శర్వాదివంద్యచరణో యదపాంగలేశం
ఆశ్రిత్య నాగపతిరన్యసురైర్దురాపాం శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥7॥
ద్వాదశస్తోత్రం 77
నాగారిరుగ్రబలపౌరుష ఆప విష్ణో-
ర్వాహత్వముత్తమజవో యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య శక్రముఖదేవగణైరచింత్యం శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥8॥
ఆనందతీర్థమునిసన్ముఖపంకజోత్థం
సాక్షాద్రమాహరిమనఃప్రియముత్తమార్థం ।
భక్త్యా పఠత్యజితమాత్మని సన్నిధాయ
యః స్తోత్రమేతదభియాతి తయోరభీష్టం ॥9॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే సప్తమోఽధ్యాయః॥
అథ అష్టమోఽధ్యాయః
వందితాశేషవంద్యోరువృందారకం
చందనాచర్చితోదారపీనాంసకం ।
ఇందిరాచంచలాపాంగనీరాజితం
మందరోద్ధారివృత్తోద్భుజాభోగినం ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥1॥
సృష్టిసంహారలీలావిలాసాతతం
పుష్టషాగుణ్యసద్విగ్రహోల్లాసినం ।
దుష్టనిశ్శేషసంహారకర్మోద్యతం
హృష్టపుష్టానుశిష్టప్రజాసంశ్రయం।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥2॥
ఉన్నతప్రార్థితాశేషసంసాధకం
సన్నతాలౌకికానందదశ్రీపదం ।
భిన్నకర్మాశయప్రాణిసంప్రేరకం
తన్న కిం నేతి విద్వత్సు మీమాంసితం ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥3॥
78 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ నవమోఽధ్యాయః
అతిమత తమోగిరిసమితివిభేదన
పితామహభూతిద గుణగణనిలయ
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత ।
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥1॥
విధిభవముఖసురసతతసువందిత
రమామనోవల్లభ భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥2॥
అగణితగుణగణమయశరీర హే
విగతగుణేతర భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥3॥
అపరిమితసుఖనిధివిమలసుదేహ హే
విగతసుఖేతర భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥4॥
ప్రచలితలయజలవిహరణ శాశ్వత
సుఖమయ మీన హే భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥5॥
సురదితిజసుబలవిలులితమందర-
ధర పరకూర్మ హే భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥6॥
ద్వాదశస్తోత్రం 81
సగిరివరధరాతలవహ సుసూకర
పరమ విబోధ హే భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥7॥
అతిబలదితిసుతహృదయవిభేదన
జయ నృహరేఽమల భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥8॥
బలిముఖదితిసుతవిజయవినాశన
జగదవనాజిత భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥9॥
అవిజితకునృపతిసమితివిఖండన
రమావర వీరప భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥10॥
ఖరతరనిశిచరదహన పరామృత
రఘువర మానద భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥11॥
సులలితతనువర వరద మహాబల
యదువర పార్థప భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥12॥
82 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
దితిసుతమోహన విమలవిబోధన
పరగుణ బుద్ధ హే భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥13॥
కలిమలహుతవహసుభగమహోత్సవ
శరణద కల్కీశ హే భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥14॥
అఖిలజనివిలయ పరసుఖకారణ
పర పురుషోత్తమ భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥15॥
ఇతి తవ నుతివరసతతరతేర్భవ
సుశరణమురుసుఖతీర్థమునేర్భగవన్ ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥16॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే నవమోఽధ్యాయః ॥
అథ దశమోఽధ్యాయః
అవ నః శ్రీపతిరప్రతిరధికేశాదిభవాదే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥1॥
సురవంద్యాధిప సద్వర భరితాశేషగుణాలం ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥2॥
సకలధ్వాంతవినాశక పరమానందసుధాహో ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥3॥
ద్వాదశస్తోత్రం 83
త్రిజగత్పోత సదార్చితచరణాశాపతిధాతో ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥4॥
త్రిగుణాతీత విధారక పరితో దేహి సుభక్తిం ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥5॥
శరణం కారణభావన భవ మే తాత సదాఽలం ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥6॥
మరణప్రాణద పాలక జగదీశావ సుభక్తిం ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥7॥
తరుణాదిత్యసవర్ణకచరణాబ్జామలకీర్తే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥8॥
సలిలప్రోత్థసరాగకమణివర్ణోచ్చనఖాదే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥9॥
ఖజతూణీనిభపావనవరజంఘామితశక్తే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥10॥
ఇభహస్తప్రభశోభనపరమోరుస్థరమాలే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥11॥
అసనోత్ఫుల్లసుపుష్పకసమవర్ణావరణాంతే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥12॥
శతమోదోద్భవసుందరవరపద్మోత్థితనాభే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥13॥
జగదాగూహకపల్లవసమకుక్షే శరణాదే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥14॥
జగదంబామలసుందరగృహవక్షోవరయోగిన్ ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥15॥
84 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
దితిజాంతప్రద చక్రదరగదాయుగ్వరబాహో ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥16॥
పరమజ్ఞానమహానిధివదనశ్రీరమణేందో ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥17॥
నిఖిలాఘౌఘవినాశక పరసౌఖ్యప్రదదృష్టే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥18॥
పరమానందసుతీర్థసుమునిరాజో హరిగాథాం ।
కృతవాన్నిత్యసుపూర్ణకపరమానందపదైషీ ॥19॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే దశమోఽధ్యాయః ॥
అథ ఏకాదశోఽధ్యాయః
ఉదీర్ణమజరం దివ్యమమృతస్యంద్యధీశితుః ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥1॥
సర్వవేదపదోద్గీతమిందిరాధారముత్తమం ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥2॥
సర్వదేవాదిదేవస్య విదారితమహత్తమః ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥3॥
ఉదారమాదరాన్నిత్యమనింద్యం సుందరీపతేః ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥4॥
ఇందీవరోదరనిభం సుపూర్ణం వాదిమోహదం ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥5॥
దాతృసర్వామరైశ్వర్యవిముక్త్యాదేరహో వరం ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥6॥
ద్వాదశస్తోత్రం 85
అథ ద్వాదశోఽధ్యాయః
ఆనంద ముకుంద అరవిందనయన ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥1॥
సుందరిమందిర గోవింద వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥2॥
చంద్రకమందిరనందక వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥3॥
చంద్రసురేంద్రసువందిత వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥4॥
మందారస్యందకస్యందన వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥5॥
వృందారకవృందసువందిత వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥6॥
మందారస్యందితమందిర వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥7॥
మందిరస్యందనస్యందక వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥8॥
ఇందిరానందకసుందర వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥9॥
ఆనందచంద్రికాస్యందన వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥10॥
॥ ఇతి శ్రీమదనాందతీర్థభగవత్పాదాచార్యవిరచితే ద్వాదశస్తోత్రే
ద్వాదశోఽధ్యాయః ॥
86 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ శ్రీరామవర్ణనం
సహస్రసూర్యమండలజ్వలత్కిరీటమూర్ద్ధజః ।
సునీలకుంతలావృతామితేందుకాంతిసన్ముఖః ॥1॥
సురక్తపద్మలోచనః సువిద్యుదాభకుండలః ।
సుహాసవిద్రుమాధరః సమస్తవేదవాగ్రసః ॥2॥
దివాకరౌఘకౌస్తుభప్రభాసకోరుకంధరః ।
సుపీవరోన్నతోరుసజ్జగద్భరాంసయుగ్మకః ॥3॥
సువృత్తదీర్ఘపీవరోల్లసద్భుజద్వయాంకితః ।
జగద్ విమథ్య సంభృతః శరోఽస్య దక్షిణే కరే ॥4॥
స్వయం స తేన నిర్మితో హతో మధుశ్చ కైటభః ।
శరేణ యేన విష్ణునా దదౌ చ లక్ష్మణానుజే ॥5॥
స శత్రుసూదనోఽవధీన్మధోః సుతం రసాహ్వయం ।
శరేణ యేన చాకరోత్ పురీం చ మాధురాభిధాం ॥6॥
సమస్తసారసంభవం శరం దధార తం కరే ।
స వామబాహునా ధనుర్దధార శార్ఙసంజ్ఞితం ॥7॥
ఉదారబాహుభూషణః శుభాంగదః సకంకణః ।
మహాంగులీయభూషితః సురక్తసత్కరాంబుజః ॥8॥
అనర్ఘ్యరత్నమాలయా వనాఖ్యయా చ మాలయా ।
విలాసివిస్తృతోరసా బభార చ శ్రియం ప్రభుః ॥9॥
సభూతివత్సభూషణస్తనూదరే వలిత్రయీ ।
ఉదారమధ్యభూషణోల్లసత్తడిత్ప్రభాంబరః ॥10॥
కరీంద్రసత్కరోరుయుక్ సువృత్తజానుమండలః ।
క్రమాల్పవృత్తజంఘకః సురక్తపాదపల్లవః ॥11॥
శ్రీరామవర్ణనం 87
అథ శనైశ్చరకృతా నరసింహస్తుతిః
శ్రీకృష్ణ ఉవాచ–
సులభో భక్తియుక్తానాం దుర్దర్శో దుష్టచేతసాం ।
అనన్యగతికానాం చ ప్రభుః భక్తైకవత్సలః ॥1॥
శనైశ్చరస్తత్ర నృసింహదేవస్తుతిం చకారామలచిత్తవృత్తిః ।
ప్రణమ్య సాష్టాంగమశేషలోకకిరీటనీరాజితపాదపద్మం ॥2॥
శనిరువాచ-
యత్పాదపంకజరజః పరమాదరేణ
సంసేవితం సకలకల్మషరాశినాశం ।
కల్యాణకారణమశేషనిజానుగానాం
స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥3॥
సర్వత్ర చంచలతయా స్థితయాఽపి లక్ష్మ్యా
బ్రహ్మాదివంద్యపదయా స్థిరయా న్యసేవి ।
పాదారవిందయుగలం పరమాదరేణ
స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥4॥
యద్రూపమాగమశిరఃప్రతిపాద్యమాద్య-
మాధ్యాత్మికాదిపరితాపహరం విచింత్యం ।
యోగీశ్వరైరపగతాఖిలదోషసంఘైః
స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥5॥
ప్రహ్లాదభక్తవచసా హరిరావిరాస
స్తంభే హిరణ్యకశిపుం య ఉదారభావః ।
ఊర్వోర్నిధాయ తదురో నఖరైర్దదార
స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥6॥
యో నైజభక్తమనలాంబుధిభూధరోగ్ర-
భంగప్రపాతవిషదంతిసరీసృపేభ్యః ।
శనైశ్చరకృతా నరసింహస్తుతిః 89
నరసింహ ఉవాచ–
తథైవాస్తు శనేఽహం వై రక్షోభువనమాస్థితః ।
భక్తకామాన్ పూరయిష్యే త్వం మమైకం వచః శృణు ॥15॥
త్వత్కృతం మత్పరం స్తోత్రం యః పఠేత్ శృణుయాచ్చ యః ।
ద్వాదశాష్టమజన్మస్థాత్ త్వద్భయం మాస్తు తస్య వై ॥16॥
శనిర్నరహరిం దేవం తథేతి ప్రత్యువాచ హ ।
తతః పరమసంతుష్టాః జయేతి మునయోఽవదన్ ॥17॥
శనైశ్చరస్యాథ నృసింహదేవ-
సంవాదమేత్ స్తవనం చ మానవః ।
శృణోతి యః శ్రావయతే చ భక్త్యా
సర్వాన్యభీష్టాని చ విందతే ధ్రువం ॥18॥
॥ ఇతి శనైశ్చరకృతా నరసింహస్తుతిః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీనృసింహస్తుతిః
ఉదయరవిసహస్రద్యోతితం రూక్షవీక్షం
ప్రలయజలధినాదం కల్పకృద్వహ్నివక్త్రం ।
సురపతిరిపువక్షశ్ఛేదరక్తోక్షితాంగం
ప్రణతభయహరం తం నారసింహం నమామి ॥1॥
ప్రలయరవికరాలాకారరుక్చక్రవాలం
విరలయదురురోచీరోచితాశాంతరాల ।
ప్రతిభయతమకోపాత్యుత్కటోచ్చాట్టహాసిన్
దహ దహ నరసింహాసహ్యవీర్యాహితం మే ॥2॥
సరసరభసపాదాపాతభారాభిరావ-
ప్రచకితచలసప్తద్వంద్వలోకస్తుతస్త్వం ।
రిపురుధిరనిషేకేణేవ శోణాంఘ్రిశాలిన్ దహ దహ... ॥3॥
శ్రీనరసింహస్తుతిః 91
అధరితవిబుధాబ్ధిధ్యానధైర్యం విదీధ్య-
ద్వివిధవిబుధధీశ్రద్ధాపితేంద్రారినాశం ।
విదధదతికటాహోద్ఘట్టనేఽద్ధాట్టహాసం దహ దహ... ॥12॥
త్రిభువనతృణమాత్రత్రాణతృష్ణం తు నేత్ర-
త్రయమతిలఘితార్చిర్విష్టపావిష్టపాదం ।
నవతరరవితామ్రం ధారయన్ రూక్షవీక్షం దహ దహ... ॥13॥
భ్రమదభిభవభూభృద్భ్భూరి భూభారసద్భిద్-
భిదనవవిభవభ్రూవిభ్రమాదభ్రశుభ్ర ।
ఋభుభవభయభేత్తర్భాసి భో భో విభాభిః దహ దహ... ॥14॥
శ్రవణఖచితచంచత్కుండలోల్లాసిగండ-
భ్రుకుటికటులలాట శ్రేష్ఠనాసారుణోష్ఠ ।
వరద సురద రాజత్కేసరోత్సారితారే దహ దహ... ॥15॥
ప్రవికచకచరాజద్రత్నకోటీరశాలిన్
గలగతగలదస్రోదారరత్నాంగదాడ్య ।
కనకకటకకాంచీసింజినీముద్రికావన్ దహ దహ... ॥16॥
అరిదరమసిఖేటౌ చాపబాణే గదాం సన్-
ముసలమపి కరాభ్యామంకుశం పాశవర్యం ।
కరయుగలధృతాంత్రస్రగ్విభిన్నారివక్షో దహ దహ... ॥17॥
చట చట చట దూరం మోహయ భ్రామయారీన్
కడి కడి కడి కాయం జ్వారయ స్ఫోటయస్వ ।
జహి జహి జహి వేగం శాత్రవం సానుబంధం దహ దహ... ॥18॥
విధిభవవిబుధేశభ్రామకాగ్నిస్ఫులింగ-
ప్రసవివికటదంష్ట్రోజ్జిహ్వవక్త్ర త్రినేత్ర ।
కల కల కల కామం పాహి మాం తే సుభక్తం దహ దహ... ॥19॥
శ్రీనరసింహస్తుతిః 93
–––––––––––––––––––––––––––––––––
శ్రీలక్ష్మీనృసింహస్తోత్రం
సత్యజ్ఞానసుఖస్వరూపమమలం క్షీరాబ్ధిమధ్యస్థలం
యోగారూఢమతిప్రసన్నవదనం భూషాసహస్రోజ్వలం ।
త్ర్యక్షం చక్రపినాకసాభయవరాన్ బిభ్రాణమర్కచ్ఛవిం
ఛత్రీభూతఫణీంద్రమిందుధవలం లక్ష్మీనృసింహం భజే ॥*॥
॥ శ్రీ సత్యధర్మతీర్థదృష్టం నరసింహపురాణస్థ-
శ్రీలక్ష్మీనృసింహస్తోత్రం ॥
94 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ దశావతారస్తుతిః
ప్రోష్ఠీశవిగ్రహ, సునిష్ఠీవనోద్ధతవి-శిష్టాంబుచారిజలధే
కోష్ఠాంతరాహితవి-చేష్టాగమౌఘ పర-మేష్ఠీడిత త్వమవ మాం ।
ప్రేష్ఠార్కసూనుమను-చేష్టార్థమాత్మవిద-తీష్టో యుగాంతసమయే
స్థేష్ఠాత్మశృంగధృత-కాష్ఠాంబువాహన, వరాష్టాపదప్రభతనో ॥1॥
ఖండీభవద్బహుల-డిండీరజృంభణసు-చండీకృతోదధిమహా-
కాండాతిచిత్రగతి-శౌండాద్య హైమరద-భాండాప్రమేయచరిత ।
చండాశ్వకంఠమద-శుండాలదుర్హృదయ-గండాభిఖండకరదో-
శ్చండామరేశ హయ-తుండాకృతే దృశ-మఖండామలం ప్రదిశ మే॥2
కూర్మాకృతే త్వవతు, నర్మాత్మపృష్ఠధృత-భర్మాత్మమందరగిరే
ధర్మావలంబన సు-ధర్మాసదా కలిత-శర్మా సుధావితరణాత్ ।
దుర్మానరాహుముఖ-దర్మాయిదానవసు-మర్మాభిభేదనపటో
ఘర్మార్కకాంతివర-వర్మా భవాన్ భువన-నిర్మాణధూతవికృతిః ॥3॥
ధన్వంతరేఽంగరుచి-ధన్వంతరేఽరితరు-ధన్వంస్తరీభవ సుధా-
భాన్వంతరావసథ, మన్వంతరాధికృత-తన్వంతరౌషధనిధే ।
దన్వంతరంగశుగు-దన్వంతమాజిషు వి-తన్వన్ మమాబ్ధితనయా
సూన్వంతకాత్మహృద-తన్వంతరావయవ-తన్వంతరార్తిజలధౌ ॥4॥
యా క్షీరవార్ధిమథ-నాక్షీణదర్పదితి-జాక్షోభితామరగణా
ప్రేక్షాప్తయేఽజని, వలక్షాంశుబింబజిద-తీక్ష్ణాలకావృతముఖీ ।
సూక్ష్మావలగ్నవస-నాఽఽక్షేపకృత్కుచ-కటాక్షాక్షమీకృతమనో-
దీక్షాసురాహృత-సుధాఽక్షాణి నోఽవతు, సురూక్షేక్షణాద్ధరితనుః ॥5॥
శీక్షాదియుఙ్నిగమ-దీక్షాసులక్షణ-పరీక్షాక్షమా విధిసతీ
దాక్షాయణీ క్షమతి, సాక్షాద్రమాఽపి న య-దాక్షేపవీక్షణవిధౌ ।
ప్రేక్షాక్షిలోభకర-లాక్షారసోక్షిత-పదాక్షేపలక్షితధరా ।
సాఽక్షారితాత్మతను-భూక్షారకారినిటి-లాక్షాఽక్షమానవతు నః ॥6॥
దశావతారస్తుతిః 95
తూణీరకార్ముక-కృపాణీకిణాంకభుజ-పాణీ రవిప్రతిమభాః
క్షోణీధరాలినిభ-ఘోణీముఖాదిఘన-వేణీసురక్షణకరః ।
శోణీభవన్నయన-కోణీజితాంబునిధి-పాణీరితార్హణిమణి-
శ్రేణీవృతాంఘ్రిరిహ, వాణీశసూనువర-వాణీస్తుతో విజయతే ॥19॥
హుంకారపూర్వమథ-టంకారనాదమతి-పంకాఽవధార్యచలితా
లంకా శిలోచ్చయ-విశంకా పతద్భిదుర-శంకాఽస యస్య ధనుషః ।
లంకాధిపోఽమనుత, యం కాలరాత్రిమివ, శంకాశతాకులధియా
తం కాలదండశత-సంకాశకార్ముక-శరాంకాన్వితం భజ హరిం ॥20॥
ధీమానమేయతను-ధామాఽఽర్తమంగలద-నామా రమాకమలభూ-
కామారిపన్నగప-కామాహివైరిగురు-సోమాదివంద్యమహిమా ।
స్థేమాదినాఽపగత-సీమాఽవతాత్ సఖల-సామాజరావణరిపూ
రామాభిధో హరిర-భౌమాకృతిః ప్రతన-సామాదివేదవిషయః ॥21॥
దోషాఽత్మభూవశతు-రాషాడతిక్రమజ-రోషాత్మభర్తృవచసా
పాషాణభూతముని-యోషావరాత్మతను-వేషాదిదాయిచరణః ।
నైషాదయోషిదశు-భేషాకృదండజని-దోషాచరాదిశుభదో
దోషాఽగ్రజన్మమృతి-శోషాపహోఽవతు సు-దోషాంఘ్రిజాతహననాత్
వృందావనస్థపశు-వృందావనం వినుత-వృందారకైకశరణం
నందాత్మజం నిహత-నిందాకృదాసురజ-నం దామబద్ధజఠరం ।
వందామహే వయమ-మందావదాతరుచి-మందాక్షకారివదనం
కుందాలిదంతముత, కందాసితప్రభత-నుం దావరాక్షసహరం ॥23॥
గోపాలకోత్సవకృ-తాపారభక్ష్యరస-సూపాన్నలోపకుపితా-
శాపాలయాపితల-యాపాంబుదాలిసలి-లాపాయధారితగిరే ।
స్వాపాంగదర్శనజ-తాపాంగరాగయుత-గోపాంగనాంశుకహృతి-
వ్యాపారశౌండ వివి-ధాపాయతస్త్వమవ, గోపారిజాతహరణ ॥24॥
98 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
కంసాదికాసదవ-తంసావనీపతివి-హింసాకృతాత్మజనుషం
సంసారభూతమిహ-సంసారబద్ధమన-సం సారచిత్సుఖతనుం ।
సంసాధయంతమని-శం సాత్వికవ్రజమ-హం సాదరం బత భజే
హంసాదితాపసరి-రంసాస్పదం పరమ-హంసాదివంద్యచరణం॥25॥
రాజీవనేత్ర విదు-రాజీవ మామవతు, రాజీవకేతనవశం
వాజీభపత్తినృప-రాజీరథాన్వితజ-రాజీవగర్వశమన ।
వాజీశవాహసిత-వాజీశదైత్యతను-వాజీశభేదకరదో-
ర్జాజీకదంబనవ-రాజీవముఖ్యసుమ-రాజీసువాసితశిరః ॥26॥
కాలీహ్రదావసథ-కాలీయకుండలిప-కాలీస్థపాదనఖరా
వ్యాలీనవాంశుకర-వాలీగణారుణిత-కాలీరుచే జయ జయ ।
కేలీలవాపహృత-కాలీశదత్తవర-నాలీకదృప్తదితిభూ-
చూలీకగోపమహి-లాలీతనూఘుసృణ-ధూలీకణాంకహృదయ ॥27॥
కృష్ణాదిపాండుసుత-కృష్ణామనఃప్రచుర-తృష్ణాసుతృప్తికరవాక్
కృష్ణాంకపాలిరత, కృష్ణాభిధాఘహర, కృష్ణాదిషణ్మహిల భోః ।
పుష్ణాతు మామజిత, నిష్ణాతవార్ధిముద-నుష్ణాంశుమండల హరే
జిష్ణో గిరీంద్రధర-విష్ణో వృషావరజ, ధృష్ణో భవాన్ కరుణయా ॥28॥
రామాశిరోమణిధ-రామాసమేతబల-రామానుజాభిధ రతిం
వ్యోమాసురాంతకర-తే మారతాత దిశ-మే మాధవాంఘ్రికమలే ।
కామార్తభౌమపుర-రామావలిప్రణయ-వామాక్షిపీతతనుభా
భీమాహినాథముఖ-వైమానికాభినుత, భీమాభివంద్యచరణ ॥29॥
సక్ష్వేలభక్ష్యభయ-దాక్షిశ్రవోగణజ-లాక్షేపపాశయమనం
లాక్షాగృహజ్వలన-రక్షోహిడింబబక-భైక్షాన్నపూర్వవిపదః ।
అక్షానుబంధభవ-రుక్షాక్షరశ్రవణ-సాక్షాన్మహిష్యవమతీ
కక్షానుయానమధ-మక్ష్మాపసేవనమ-భీక్ష్ణాపహాసమసతాం ॥30॥
దశావతారస్తుతిః 99
చక్షాణ ఏవ నిజ-పక్షాగ్రభూదశశ-తాక్షాత్మజాదిసుహృదాం ।
ఆక్షేపకారికునృ-పాక్షౌహిణీశతబ-లాక్షోభదీక్షితమనాః ।
తార్క్ష్యాసిచాపశర-తీక్ష్ణారిపూర్వనిజ-లక్ష్మాణి చాప్యగణయన్
వృక్షాలయధ్వజ-రిరక్షాకరో జయతి, లక్ష్మీపతిర్యదుపతిః ॥31॥
బుద్ధావతార కవి-బద్ధానుకంప కురు, బద్ధాంజలౌ మయి దయాం ।
శౌద్ధోదనిప్రముఖ-సైద్ధాంతికాసుగమ-బౌద్ధాగమప్రణయన ।
క్రుద్ధాహితాసుహృతి-సిద్ధాసిఖేటధర, శుద్ధాశ్వయాన కమలా-
శుద్ధాంత మాం రుచిపి-నద్ధాఖిలాంగనిజ-మద్ధాఽవ కల్క్యభిధ భోః ॥
సారంగకృత్తిధర-సారంగవారిధర, సారంగరాజవరదా-
సారం గదారితర-సారం గతాత్మమద-సారం గతౌషధబలం ।
సారంగవత్కుసుమ-సారం గతం చ తవ, సారంగమాంఘ్రియుగలం ।
సారంగవర్ణమప-సారంగతాబ్జమద-సారం గదింస్త్వమవ మాం ॥32॥
గ్రీవాస్యవాహతను-దేవాండజాదిదశ-భావాభిరామచరితం ।
భావాతిభవ్యశుభ-ధీవాదిరాజయతి-భూవాగ్విలాసనిలయం ।
శ్రీవాగధీశముఖ-దేవాభినమ్యహరి-సేవార్చనేషు పఠతాం ।
ఆవాస ఏవ భవి-తాఽవాగ్భవేతరసు-రావాసలోకనికరే ॥34॥
॥ ఇతి శ్రీవాదిరాజతీర్థవిరచితా దశావతారస్తుతిః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ కందుకస్తుతిః
అంబరగంగాచుంబితపాదః పదతలవిదలితగురుతరశకటః
కాలియనాగక్ష్వేలనిహంతా సరసిజనవదలవికసితనయనః ॥1॥
కాలఘనాలీకర్బురకాయః శరశతశకలితరిపుశతనివహః ।
సంతతమస్మాన్ పాతు మురారిః సతతగసమజవఖగపతినిరతః ॥2॥
॥ ఇతి శ్రీమదనాందతీర్థభగవత్పాదాచార్యవిరచితా కందుకస్తుతిః ॥
100 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ విష్ణుస్తుతిః
మురారాతే విష్ణో హరముఖసురారాధ్య భవతో
ధరాయాం నాస్త్యన్యో భవజలధిపారం గమయితుం ।
దురాచారాన్ వాఽస్మానవ గురువరానుగ్రహబలాత్
జరాదూరాధారామయహర నిరాలంబనదయ ॥1॥
అహం సక్తః పోతే భవజలధిపోతే త్వయి న వై
రతః పాకే లక్ష్మీరమణ తవ పాకే న హి రతః ।
తథాఽప్యాచార్యాణాం సుఖపదజుషాం సన్మతరత-
స్వృతజ్ఞానార్యస్యావినయమపినేయం సమవ మాం ॥2॥
రమా కామారాతిః కమలభవనః శ్యామలతనో
యదాఽశక్తాః స్తోతుం జడమతిరహం క్వ వ్రజపతే ।
తథాఽప్యర్ఘ్యం సింధోరివ తవ భవత్వీశ కరుణా-
సముద్రైషా వాణీ తవ హృదయతోషాయ సతతం ॥3॥
న జానే శ్రీజానే కిమపి సవనే నాపి నమనే ।
రతః స్నానే దానే రఘుకులజనే హృన్నియమనే ।
ధనే యానే గానేఽవనిపసభమానే చ భవనే
రతో హీనే స్థానేఽవసి తదపి మానేకకరుణ ॥4॥
జనా దీనా నానావృజినశమనామ్నాయమననా-
ద్వినా వీనాసీనాధిగతిరిహ నాసౌఖ్యమథన ।
ధనాధీనా హీనా భువనభవనాత్రేయవదనా
ఘనానూనా జ్ఞానాపహతమధునాయాతమధునా ॥5॥
నరాన్ స్తుత్వా నీచానుదరభరణాసక్తహృదయో
దయోదారాధారాఽమరవరనుత త్వత్పదయుగం ।
న చావందే విష్ణో తదపి భవవారీశపతితం
పతే మాయా మాయావరణహరణాద్రక్ష నృహరే ॥6॥
విష్ణుస్తుతిః 101
హరే నానాయోనిప్రభవననిదానాన్యనుదినం
ఘనాభైనాంసి శ్రీవనజనయనానేకగుణక ।
క్షమస్వ క్షేమం మే సశ దిశ దశస్యందనజనే
శశాంకాస్య త్వం మే భవజనితతాపం పరిహర ॥7॥
హరే రాజానోఽమీ స్వభటతనయాన్ దోషనిలయాన్
గుణైర్హీనాన్ సౌవా ఇతి మతియుతాః పాంతి సదయాః ।
మదార్యా ఆబాల్యం తవ భజనసంసక్తహృదయా
జహుర్నిద్రాం తేషాం రఘువర వినేయోఽస్మ్యవతు మాం ॥8॥
వయం ప్రాతఃస్నానం రఘుపనమనం సుప్రవచనం
గురుధ్యానం పద్మారమణభజనం నాపి మననం ।
అకార్ష్మాలం శ్రీలం దశవదనకాలం గతతులం
రమాలోలం యామః శరణమమలం వీతశమలం ॥9॥
గురుస్వాంతస్థాన్యాగణితగుణమాణిక్యనికర-
చ్ఛవివ్రాతోపేతామితసుఖ మఖాన్నేడిత హరే ।
నమః శ్రీమన్ వ్యాస స్వజనదురితాహార్యవిధుర
త్వదీయే వాయౌ మే భవతి భవతాద్భక్తిరతులా ॥10॥
రమారామ శ్రీమన్నమలకమలాసోమనత భో
నమామో హేమాభామితమహిమ హే మాధవ న తే ।
సమో భూమా భూమౌ శమదమవిమానాదినియమ-
శ్రమస్తోమప్రేమన్నవ మలహిమానీమిహిర భోః ॥11॥
విరాగాసక్తిస్తే వయమజ పురాగారరమణీ
ధరాగానాసక్తా న చ పదపరాగాదరయుతాః ।
పురాగారాత్యాదిప్రణుత వితరాగాధమహిమన్
సురాగావా భూతీః సుమతిముఖరా గాధిజసఖ ॥12॥
102 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
నిందావందారులోకానవనమురుదయ తద్విధానాముదారా
మందా నందా చ భర్గప్రభృతిసురవరారాధ్యపాదారవింద ।
మందావృందావనక్ష్మావిహరణ కరుణాలేశతః పాహి జాతం
నందా వందామహే త్వాం గురువరహృదయక్షీరజస్థం ముకుందం ॥
సీతే మాతేవ పోతే గుణలవరహితే మయ్యవిద్యావిభూతే
పోతే దేవైః పరీతే కురు గుణభరితే కాఽనుకంపా సమా తే ।
ఖ్యాతే వాతేన గీతే పరిహృతదురితే సన్నతే భూమిజాతే
భక్తిం లక్ష్మీనికేతే గురుహృదయగతే దేహి మే త్వత్సమేతే ॥26॥
వాయో శ్రేయోఽపి రాయో హరిరితి సుధియో దేహి భూయో నమస్తే
ప్రేయో హేయో హి కాయో న చ బలనిచయో భూరయో నారయో వై
ప్రేయో జ్యాయోఽనపాయోర్జితసుజనదయోదార యోగిప్రియో మా
ధ్యేయోపేయోతదేయో నృపసభవిజయో నామదో హేఽబ్జయోనే ॥
సేవే దేవేశ భావే మమ వస గురవే తే నమః శ్రీశభావే ।
సృత్యబ్ధేర్భూర్యమీవే ద్యుతివిజితరవే స్యాద్దయాఽతీవ జీవే ।
సౌవే హే వేదరావేడితచరణ భవే మగ్నముద్ధృత్య దాసం ।
శైవే దైవే త్వయీనే రతిమతివిభవే మామవేష్టప్రదాతః ॥28॥
అధునా స ధునాతు భూతబంధం మధునాశీ మధునా ధియా చ పూర్ణః
మధునా విధునా సమానవక్త్రో విధినాథో విధినా సమర్చితో మే ॥
స్మృతిస్త్వనుగతా హరేర్మతిత ఏవ నష్టా భవే-
న్నుతిర్న రచితా మయా న చ నతిర్న వాపి స్మృతిః ।
మతిర్మమ న విద్యతే యతిపతే భవంతం వినా ।
శ్రుతిప్రభృతిసాధనైః శ్రుతితతీడితం దర్శయ ॥30॥
హరే సురేశ రేఖయా నతం నుతం చ తం తతం ।
భజే నిజే గజే శివక్రియా దయా మయా దరే ॥31॥
విష్ణుస్తుతిః 105
అథ కరావలంబనస్తోత్రం
త్రయ్యా వికాసకమజం ముహురంతరేవ
సంచింత్య మధ్వగురుపాదయుగం గురూంశ్చ ।
వేదేశపాదజలజం హృది సాధు కృత్వా
సంప్రార్థయే శ్రుతివికాసకహస్తదానం ॥1॥
పద్మాసనాదిసురసత్తమభూసురాది-
సల్లోకబోధదజనే బదరీనివాసిన్ ।
సచ్ఛాస్త్ర శస్త్రహృతసత్కుమతే సదిష్ట
వాసిష్ఠకృష్ణ మమ దేహి కరావలంబం ॥2॥
ఆమ్నాయవిస్తరవిశారద శారదేశ
భూతాధిపాదిసురసంస్తుత పాదపద్మ ।
యోగీశ యోగిహృదయామలకంజవాస వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥3॥
సద్బ్రహ్మసూత్రవరభారతతంత్రపూర్వ-
నిర్మాణ నిర్మలమతేఽఖిలదోషదూర ।
ఆనందపూర్ణకరుణాకర దేవదేవ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥4॥
అర్కాత్మజాజలతరంగవిచారిచారు-
వాయూపనీతశుభగంధతరూపవాసిన్ ।
అర్కప్రభైణవరచర్మధరోరుధామన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥5॥
తర్కాభయేతకర తాత శుకస్య కీట-
రాజ్యప్రదాఘటితసంఘటకాత్మశక్తే ।
భృత్యార్తిహన్ ప్రణతపూరుసువంశకారిన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥6॥
కాలే జలే జలదనీల కృతోరున(వ)ర్మన్-
ఆమ్నాయహారిసురవైరిహరావతార ।
మత్స్యస్వరూప కృతకంజజవేదదాయిన్(దాన) వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥7॥
108 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
గీర్వాణదైత్యబలలోలితసింధుమగ్న-
మంథాచలోద్ధరణ దేవ సుధాప్తిహేతోః ।
కూర్మస్వరూపధర భూధర నీరచారిన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥8॥
క్షోణీహరోరుబలదైత్యహిరణ్యనేత్ర-
ప్రధ్వంసదంష్ట్రయుగలాగ్రసురప్రమోద ।
పృథ్వీధరాధ్వరవరాంగ వరాహరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥9॥
ప్రహ్లాదశోకవినిమోచన దేవజాత-
సంతోషదోరుబలదైత్యహిరణ్యదారిన్ ।
సింహాస్యమానుషశరీరయుతావతార వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥10॥
దేవేంద్రరాజ్యహరదానవరాజయజ్ఞ-
శాలార్థిరూపధర వజ్రధరార్తిహారిన్ ।
యాంచామిషాదసురవంచక వామనేశ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥11॥
తాతాపకారినృపవంశవనప్రదాహ-
వహ్నే భృగుప్రవర రామ రమానివాస ।
సూర్యాంశుశుభ్రపరశుప్రవరాయుధాఢ్య వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥12॥
రక్షోధిరాజదశకంధరకుంభకర్ణ-
పూర్వారికాలన మరుద్వరసూనుమిత్ర ।
సీతామనోహర వరాంగ రఘూత్థరామ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥13॥
కృష్ణాప్రియాప్రియకరావనిభారభూత-
రాజన్యసూదన సురద్విజమోదదాయిన్ ।
భైష్మీపురఃసరవధూవరకేలికృష్ణ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥14॥
సద్ధర్మచారిజినముఖ్యసురారివృంద-
సమ్మోహన త్రిదశబోధన బుద్ధరూప ।
ఉగ్రాదిహేతినిచయగ్రసనామితాత్మన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥15॥
కరావలంబనస్తోత్రం 109
జ్ఞానాదిసద్గుణవిహీనజనప్రకీర్ణ-
కాలే కలేస్తురగవాహన దుష్టహారిన్ ।
కల్కిస్వరూప కృతపూర్వయుగప్రవృత్తే వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥16॥
యజ్ఞైతరేయకపిలర్షభదత్తధన్వం-
తర్యశ్వసన్ముఖకుమారసుయోషిదాత్మన్ ।
సద్ధర్మసూనువర తాపస హంసరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥17॥
సత్కేశవాదిద్విషడాత్మక వాసుదేవా-
ద్యాత్మాదినా సుచతురూప సుశింశుమార ।
కృద్ధోల్కపూర్వకసుపంచకరూప దేవ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥18॥
నారాయణాదిశతరూప సహస్రరూప ।
విశ్వాదినా సుబహురూప పరాదినా చ ।
దివ్యాజితాద్యమితరూప సువిశ్వరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥19॥
శ్రీవిష్ణునామగష్ణువర్ణగసంధిగాత్మన్ ।
మండూకసత్తనుజహ్రస్వసునామకేన ।
ధ్యాతర్షిణా సుసుఖతీర్థకరాబ్జసేవ్య వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥20॥
వైకుంఠపూర్వకత్రిధామగతత్రిరూప ।
స్వక్ష్యాదిధామగతవిశ్వపురఃసరాత్మన్ ।
సత్కేశవాదిచతురుత్తరవింశరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥21॥
సత్పంచరాత్రప్రతిపాద్యరమాదిరూప-
వ్యూహాత్ పురా సుపరిపూజ్యనవస్వరూప ।
విమలాదిశక్తినవకాత్మకదివ్యరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥22॥
స్వాయంభువాదిమనుసంస్థిత దివ్యరాజ-
రాజేశ్వరాత్మక తథా సదుపేంద్రనామన్ ।
సర్వేషు రాజసు నివిష్టవిభూతిరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥23॥
110 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
ప్రద్యుమ్నపార్థనరవైన్యబలానిరుద్ధ-
పూర్వేషు సంస్థితవిశేషవిభూతిరూప ।
బ్రహ్మాదిజీవనివహాఖ్యవిభిన్నకాంశ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥24॥
(సత్పృశ్నిగర్భపితృహృద్యగయాప్రయాగ-
వారాణసీస్థితగదాధరమాధవాత్మన్ ।
సత్ శ్రీకరాఖ్యహరినామకవ్యూహరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥25॥)
శ్రీవేంకటేశ సువిమానగరంగనాథ
నాథావిముక్తిగప్రయాగగమాధవాత్మన్ ।
కాంచీస్థసద్వరదరాజత్రివిక్రమాత్మన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥26॥
సద్ద్వారకారజతపీఠసువర్ణపూర్వ-
బ్రహ్మణ్యమధ్యమఠసంస్థితదివ్యమూర్తే ।
సత్పాజకస్థితగయాస్థగదాధరాత్మన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥27॥
వేదేశమద్గురుకరార్చితపాదపద్మ-
శ్రీకేశవధ్రువవినిర్మితదివ్యమూర్తే ।
శ్రీభీమరథ్యమలతీరమణూరవాసిన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥28॥
శ్రీపాండురంగసుస్యమంతకగండికాశ్రీ-
ముష్ణాదిక్షేత్రవరసంస్థితనైకమూర్తే ।
రూపైర్గుణైరవయవైస్తతితః స్వనంత వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥29॥
అఆదిక్షాంతతతవర్ణసువాచ్యభూతై-
ర్నిర్భేదమూర్తికమహాసదజాదిరూపైః ।
శక్త్యాదిభిర్విగతభేదదశైకరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥30॥
సూర్యానలప్రభృతిహృద్దురితౌఘతూల-
రాశిప్రదాహకసుదర్శననామధేయ ।
నారాయణప్రభృతిరూపసుపంచకాత్మన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥31॥
కరావలంబనస్తోత్రం 111
ఇచ్ఛాదిశక్తిత్రితయేన తథాఽణిమాది-
శక్త్యష్టకేన విగతాఖిలభేదమూర్తే ।
సన్మోచికాదినవశక్త్యవిభిన్నకాంశ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥32॥
జీవస్వరూపవినియామకబింబరూప ।
మూలేశనామక సుసారభుగింధరూప ।
ప్రాదేశరూపక విరాడథ పద్మనాభ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥33॥
క్షారాబ్ధిసంగతమహాజలపాతృవాడ-
వాగ్నిస్వరూప పరమాణుగతాణురూప ।
అవ్యాకృతాంబరగతాపరిమేయరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥34॥
బ్రహ్మాదిసర్వజగతః సువిశేషతో వి
సర్వత్ర సంస్థితినిమిత్తత ఏవ చాసః ।
వ్యాసః స వీతి హి శ్రుతేరితి వ్యాసనామన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥35॥
నిర్దోషపూర్ణగుణచిజ్జడభిన్నరూప
శ్రుత్యా యతస్త్వ్వధిగతోఽసి తతస్త్వనామన్ ।
సచ్ఛ్రీకరాఖ్యహరినామకవ్యూహరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥36॥
పైలౌడులోమివరజైమినికాశకృత్స్న-
కార్ష్ణాజినిప్రభృతిశిష్యసుసేవితాంఘ్రే ।
కానీన మద్గురుసుసేవ్యపదాబ్జయుగ్మ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥37॥
నానావికర్మజనితాశుభసాగరాంతః
సంభ్రామ్యతః పరిహతస్య షడూర్మిజాలైః ।
పుత్రాదినక్రనిగృహీతశరీరకస్య వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥38॥
ఆశామదప్రభృతిసింహవృకాదిసత్వా-
కీర్ణేఽటతో భవభయంకరకాననేఽస్మిన్ ।
పంచేషుచోరహృతబోధసువిత్తకస్య వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥39॥
112 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
లక్ష్మీనివాస భవనీరవిహీనకూప-
మధ్యస్థితస్య మదభారవిభిన్నబుద్ధేః ।
తృష్ణాఖ్యవారణభయేన దిగంతభాజో వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥40॥
అజ్ఞానమోహపటలాద్గతచక్షుషోఽలం
మార్గాన్నిజాత్ స్ఖలత ఈశదయాంబురాశే ।
కిం గమ్యమిత్యవిరతం రటతో రమేశ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥41॥
ఆజన్మచీర్ణబహుదోషిణ ఈశ జాతు
త్వత్పాదనీరజయుగం హృది కుర్వతోఽలం ।
దేవాపరాధమనవేక్ష్య చ వీక్ష్య భక్తిం వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥42॥
ఆమ్నాయభారతపురాణసరఃప్రభూత-
వాసిష్ఠకృష్ణనుతిపంకజమాలికేయం ।
దేవ త్వదర్థమమలాం రచితోచితాం తాం
కృత్వా ధ్రియస్వ హృదయే భవ భూతిదో మే ॥43॥
వాసిష్ఠకృష్ణపదపద్మమధువ్రతేన
వేదేశతీర్థగురుసేవకయాదవేన ।
హస్తావలంబనమిదం రచితం పఠేద్యః ।
తస్య ప్రదాస్యతి కరం బదరీనివాసీ ॥44॥
వేదేశతీర్థగురుమానసనీరజస్థ-
శ్రీమధ్వహృత్కమలవాసిరమానివాసః ।
ప్రీతోఽస్త్వనేన శుభదో మమ దేవపూజా- ।
వ్యాఖ్యాదిసత్కృతికృతో బదరీనివాసీ ॥45॥
॥ ఇతి శ్రీయదుపత్యాచార్యవిరచితం శ్రీవేదవ్యాసకరావలంబనస్తోత్రం ॥
113
అథ వ్యాసగద్యం
శుద్ధానందోరుసంవిద్ద్యుతిబలబహులౌదార్య వీర్యసౌందర్యప్రాగల్భ్య-
స్వాతంత్ర్యాద్యనంతపూర్ణగుణాత్మకవిగ్రహాయ । తాదృశానంత-
రూపాయ । పారతంత్ర్యాద్యశేషదోషదూరాయ । అనంతానంత-
రూపేషు స్వగతానంతగుణక్రియారూపభేదవివర్జితాయ । స్వనిర్వాహక-
స్వాభిన్నవిశేషబలాత్ తద్వత్తావ్యవహారభాగినే । అచింత్యశక్తి
సంపన్నాయ । రమాబ్రహ్మరుద్రేంద్రాదిసకలజీవజడాత్మకప్రపంచాద-
త్యంతభిన్నస్వరూపాయ । పంచభేదభిన్నశ్రీబ్రహ్మరుద్రప్రభృతిసకల-
సురాసురనరాత్మకస్య ప్రపంచస్య, యథాయోగ్యం సృష్టిస్థితిసంహార
నియమనజ్ఞానాజ్ఞానబంధమోక్ష ప్రదాత్రే । ఋగాదిచతుర్వేదమూల
రామాయణబ్రహ్మసూత్రమహాభారతభాగవతపంచరాత్రాద్యశేషసదా-
గమప్రతిపాదితస్వరూపాయ అనాద్యనంతకాలేఽపి, స్వరూప-
దేహాంతర్బాహ్యదేహాంతశ్చ స్థిత్వా, సత్తాప్రతీతిప్రవృత్యాదిప్రదాత్రే । సర్వ
స్వామినే । గురుషు స్థిత్వా తద్ద్వారా జ్ఞానోపదేష్ట్రే । నిరవధికానంతా-
నవద్యకల్యాణగుణగణత్వజ్ఞానపూర్వక స్వాత్మాత్మీయసమస్తవస్తుభ్యో
అనేకగుణాధికాంతరాయసహస్రేణాప్యప్రతిబంధనిరంతరప్రేమప్రవాహ
రూపభక్తివిషయాయ । అనంతవేదోక్తతదనుక్తభారతోక్తప్రకారేణ,
బ్రహ్మోపాసితానంతగుణానంతక్రియానంతరూపాయ । క్రియాసామాన్యేన
సరస్వత్యుపాసితానంతరూపాయ । గుణక్రియాసామాన్యేన రుద్రో-
పాసితానంతరూపాయ। గుణక్రియారూపసామాన్యేన ఇంద్రాద్యు-
పాసితబహుగుణాయ। కర్మక్షయోత్క్రాంతిమార్గభోగరూపచతుర్విధ-
ముక్తియోగ్యమనుష్యోత్తమోపాసితసచ్చిదానందాత్మాఖ్యచతుర్గుణాయ।
ఉత్క్రాంతిమార్గరూపముక్తిద్వయశూన్యావశిష్టద్వివిధముక్తియోగ్యాధి-
కారివిశేషోపాసితఆత్మత్వరూపైకగుణాయ । బ్రహ్మాదిమానుషోత్తా-
మాంతానాం, ఉపాసనానుసారేణ, యథాయోగ్యం సంజాతవిచిత్రా-
పరోక్షజ్ఞానవిషయాయ । అత్యర్థప్రసాదకర్త్రే । అపరోక్షజ్ఞానమహిమ్నా,
అగ్నినా తూలరాశివద్ భస్మీభూతాప్రారబ్ధపుణ్యపాపానిష్టకామ్యకర్మణాం,
114 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
పాయనకాశకృత్స్నలోమశకార్ష్ణాజిన్యౌడులోమ్యాత్రేయపూర్వకశిష్య-
సంఘపరివృతాయ । కీరపదమునిను(తా)తాయ । స్వాజ్ఞానుసారేణ,
అవతీర్ణ, కృతసమస్తకార్యపరిత్యక్తభూమండలప్రాప్తబదరికాశ్రమమరు-
దవతారానందతీర్థపూర్ణప్రజ్ఞాపరపర్యాయశ్రీమన్మధ్వాచార్యసంసేవిత-
శ్రీమచ్చరణనలినయుగలాయ । సాత్యవతేయాయ । పారాశర్యాయ ।
కృష్ణద్వైపాయనాయ । జీవాంతఃస్థిత్వా సర్వకర్మకారయిత్రే ।
అశేషసత్కర్మఫలదాత్రే । తత్త్వదేవతాప్రేరకాయ । అస్మత్కులదేవతా-
త్మకశ్రీవేంకటేశాత్మనే । అనంతాయ । ఇందిరాపతయే । అస్మద్గరు-
వరాచార్యకరవరపూజితచరణనలినయుగలాయ । అస్మద్గురువర్యాం
తర్గతశ్రీమదానందతీర్థార్యహృత్కమలమధ్యనివాసినే।విజ్ఞానరోచిఃపరి
పూరితాంతర్బాహ్యాండకోశాయ । అకారాద్యేకపంచాశద్వర్ణదేవతా-
జాదిభిః, స్వర్ణఘటపరిపూర్ణపీయూషసిక్తాయ । శుభమరకతవర్ణాయ।
రక్తపాదాబ్జనేత్రాధరకరనఖరసనాగ్రాయ । శంఖచక్రగదాపద్మధరాయ।
పరమసుందరాయ । రుచిరవరైణచర్మణా భాసమానాయ ।
తటిదమలజటాసందీప్తచూడందధానాయ। నీలాలకసహస్రశోభిత-
మూర్ధ్నే। సువ్యక్తశ్మశ్రుమండలాయ । లలాటశోభితతిలకాయ ।
అంభోజభవభవాదిభువనానాం, దభ్రవిభ్రమాదేవ విభవాభిభవోద్భవాది-
పారమేష్ఠ్యాదిపదవిముక్తిదాతృభ్రూవిలాసాయ।కమలాయతలోచనాయ
నిఖిలాఘౌఘవినాశకపరసౌఖ్యప్రదదృష్టయే । తులసీభాసితకర్ణాయ ।
సమస్తవేదోద్గిరణహేతుభూతశ్రీముఖాయ।అవనతాఖిలలోకశోకసాగర-
విశోషకాత్యుదారమందహాసాయ । అరుణోష్ఠరోచిషాఽరుణీకృతసిత
దంతపంక్తయే । కంబువద్రేఖాత్రయోపేతబ్రహ్మాధిష్ఠితకౌస్తుభరత్నో-
ద్భాసితకంఠాయ । శ్రీవత్సాంకితశ్రీదేవ్యాస్పదవిస్తీర్ణవక్షసే । తనుత్వేఽ-
ప్యంతర్గత జగదండమండలవలిత్రయాంకితోదరాయ । హరిన్మణి-
కాంతిముడ్విశదహారమయూఖగౌరస్తనద్వయోపేతాయ। ఆత్మయోని
ధిషణచతుర్దశభువనకారణదలోపేతపద్మజనకతనునిమ్నావర్తనాభిసరసే।
త్రయీమయయజ్ఞోపవీతధారిణే। దివ్యమౌంజీధారిణే। అచలపరమా-
జినయోగపీఠోపవిష్య టా । పరితఃస్థితవరపట్టికారూపకక్షాయుతాయ ।
116 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
స్వభక్తాజ్ఞాననాశకతర్కాపరపర్యాయప్రబోధముద్రాయుతపృథుపీవర
వృత్తదక్షిణహస్తాయ । స్వభక్తభయభంజకసమస్తమంగలప్రదాభయ
ముద్రాయుతపృథుపీవరవృత్తసవ్యహస్తాయ । అతసికాకుసుమా-
వభాసోరుద్వయాయ । క్రమాల్పవృత్తజంఘాయుగలాయ । నిగూఢ-
గుల్ఫాయ । బాహ్యాంతస్తమోవినాశకపదనఖమణయే । వజ్రాంకుశ-
ధ్వజపద్మరేఖాచిహ్నితపాదపద్మాయ । సమస్తపీఠావరణదేవతాసేవ్యాయ।
అనంతచంద్రాధికకాంతిమతే । సమస్తదురితనివారణాయ । సమస్త-
కామితఫలదాత్రే । మదుపాస్యాయ । శ్రీవేదవ్యాసాయ నమో నమః ॥
॥ ఇతి శ్రీమద్వేదేశతీర్థపూజ్యపాదారాధకయదుపత్యాచార్యకృతం
శ్రీవేదవ్యాసగద్యం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ మహాభారతతాత్పర్యనిర్ణయభావసంగ్రహః
యోఽగ్రేభూద్విశ్వగర్భః సుఖనిధిరమితైర్వాసుదేవాదిరూపైః
క్రీడన్ దేవైరజాద్యైరగణితసుగుణో నిత్యనీచోచ్చభావైః ।
వేదైర్వేద్యోఽస్తదోషోఽప్యసురజనమనో మోహయన్మర్త్యవృత్త్యా
భక్తానాం ముక్తిదాతా ద్విషదసుఖకరః పాతు సోఽస్మాన్ రమేశః ॥౧
సద్గ్రంథానాం సమూహే జగతి విలులితే యేన తద్భావముచ్చైః
వక్తుం మధ్వో నియుక్తో వ్యధిత సువచసాముద్ధృతిం భారతస్య ।
దేవోత్కృష్టస్య విష్ణోః పరమపురుషతాం తారతమ్యం సురాణాం
వాయోర్జీవోత్తమత్వాదికమపి వదతాం వ్యాసమీడే తమీశం ॥2॥
ఆదౌ రూపచతుష్టయీం సృజతి యో దేవాన్ పురాఽనుక్రమాద్
బ్రహ్మాండం పురమబ్జజాదివిబుధాన్ సృష్ట్వా హరత్యంతతః ।
స్రష్టా పూర్వవదస్య సర్వజగతో మత్స్యాదిరూపోఽభవత్
రామోఽభూదనుజాన్వితో దశరథాత్ పాయాత్ స నః శ్రీపతిః ॥3॥
భావసంగ్రహః 117
అథ నారాయణవర్మ
యయా గుప్తః సహస్రాక్షః సవాహాన్ రిపుసైనికాన్ ।
క్రీడన్నివ వినిర్జిత్య త్రైలోక్యా బుభుజే శ్రియం ॥1॥
భగవన్ తన్మమాఖ్యాహి వర్మ నారాయణాత్మకం ।
యథాతతాయినః శత్రూన్ యేన గుప్తోఽజయన్ మృధే ॥2॥
బాదరాయణిరువాచ–
వృతః పురోహితస్త్వాష్ట్రో మహేంద్రాయానుపృచ్ఛతే ।
నారాయణాఖ్యం వర్మాహ తదిహైకమనాః శ్రుణు ॥3॥
విశ్వరూప ఉవాచ–
ధౌతాంఘ్రిపాణిరాచమ్య సపవిత్ర ఉదఙ్ముఖః ।
కృతస్వాంగకరన్యాసో మంత్రాభ్యాం వాగ్యతః శుచిః ॥4॥
నారాయణమయం వర్మ సన్నహ్యేద్ భయ ఆగతే ।
దైవభూతాత్మకర్మభ్యో నారాయణమయః పుమాన్ ॥5॥
పాదయోర్జానునోరుర్వోరుదరే హృద్యథోరసి ।
ముఖే శిరస్యానుపూర్వ్యాదోంకారాదీని విన్యసేత్ ॥6॥
ఓం నమో నారాయణాయేతి విపర్యయమథాపి వా ।
కరన్యాసం తతః కుర్యాత్ ద్వాదశాక్షరవిద్యయా ॥7॥
ప్రణవాదియకారాంతమంగుల్యంగుష్ఠపర్వసు ।
న్యసేద్ హృదయ ఓంకారం వికారమను మూర్ధని ॥8॥
షకారం తు భ్రువోర్మధ్యే ణకారం శిఖయా దిశేత్ ।
వేకారం నేత్రయోయుంజ్యాన్నకారం సర్వసంధిషు ॥9॥
మకారమస్త్రముద్దిశ్య మంత్రమూర్తిర్భవేద్బుధః ।
సవిసర్గం ఫడంతం తు సర్వదిక్షు వినిర్దిశేత్ ॥10॥
నారాయణవర్మ 123
॥ ఓం విష్ణవే నమ ఇతి ॥
ఆత్మానం పరమం ధ్యాయేత్ ధ్యేయం షట్శక్తిభిర్యుతం ।
విద్యాతేజస్తపోమూర్తిరిమం మంత్రముదాహరేత్ ॥11॥
ఓం హరిర్విదధ్యాన్మమ సర్వరక్షాం
న్యస్తాంఘ్రిపద్మః పతగేంద్రపృష్ఠే ।
దరారిచర్మాసిగదేషు చాప-
పాశాన్ దధానోఽష్టగుణోఽష్టబాహుః ॥12॥
జలేషు మాం రక్షతు మత్స్యమూర్తిః
యాదోగణేభ్యో వరుణస్య పాశాత్ ।
స్థలే చ మాయావటువామనోఽవ్యాత్
త్రివిక్రమః ఖేఽవతు విశ్వరూపః ॥13॥
దుర్గేష్వటవ్యాజిముఖాదిషు ప్రభుః
పాయాన్నృసింహోఽసురయూథపారిః ।
విముంచతో యస్య మహాట్టహాసం
దిశో వినేదుః న్యపతంశ్చ గర్భాః ॥14॥
రక్షత్వసౌ మాఽధ్వని యజ్ఞకల్పః
స్వదంష్ట్రయోన్నీతధరో వరాహః ।
రామోఽద్రికూటేష్వథ విప్రవాసే
సలక్ష్మణోఽవ్యాద్ భరతాగ్రజో మాం ॥15॥
మాముగ్రధన్వా నిఖిలాత్ ప్రమాదాత్
నారాయణః పాతు నరశ్చ హాసాత్ ।
దత్తస్త్వయోగాదథ యోగనాథః
పాయాద్గుణేశః కపిలః కర్మబంధాత్ ॥16॥
సనత్కుమారోఽవతు కామదేవాత్
హయశీర్షో మాం పథి దేవహేలనాత్ ।
124 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
దేవర్షివర్యః పురుషాంతరార్చనాత్
కూర్మో హరిర్మాం నిరయాదశేషాత్ ॥17॥
ధన్వంతరిర్భగవాన్పాత్వపథ్యాత్
ద్వంద్వాద్ భయాదృషభో నిర్జితాత్మా ।
యజ్ఞశ్చ లోకాదుత తత్కృతాన్నో
బలో గణాత్ క్రోధవశాదహీంద్రః ॥18॥
ద్వైపాయనో భగవాన్ సంప్రమోహాత్
బుద్ధస్తు పాఖండగణాత్ ప్రమాదాత్ ।
కల్కీ కలేః కాలమలాత్ ప్రపాతు
ధర్మావనాయోరుకృతావతారః ॥19॥
మాం కేశవో గదయా ప్రాతరవ్యాత్
గోవింద ఆసంగవ ఆత్తవేణుః ।
నారాయణః పాతు సదాత్తశక్తిః
మధ్యందినే విష్ణురరీంద్రపాణిః ॥20॥
దేవోఽపరాహ్ణే మధుహోగ్రధన్వా
సాయం త్రిధామావతు మాధవో మాం ।
దోషే హృషీకేశ ఉతార్ధరాత్రే
నిశీథ ఏకోఽవతు పద్మనాభః ॥21॥
శ్రీవత్సలక్ష్మాఽపరరాత్ర ఈశః
ప్రత్యూష ఈశోఽసిధరో జనార్దనః ।
దామోదరోఽవ్యాదనుసంధ్యం ప్రభాతే
విష్ణుః శ్రీమాన్ భగవాన్ కాలమూర్తిః ॥22॥
చక్రం యుగాంతానిలతిగ్మనేమిభ్రమత్సమంతాద్భగవత్ప్రయుక్తం ।
దందగ్ధి దందగ్ధ్యరిసైన్యమాశు కక్షం యథా వాతసఖో హుతాశః ॥
నారాయణవర్మ 125
గదేఽశనిస్పర్శనవిస్ఫులింగే
నిష్పింఢి నిష్పింఢ్యజితప్రియాసి ।
కూష్మాండవైనాయకయక్షరక్షో-
భూతగ్రహాంశ్చూర్ణయ చూర్ణయారీన్ ॥24॥
త్వం యాతుధానప్రమథప్రేతమాతృ-
పిశాచవిప్రగ్రహఘోరదృష్టీన్ ।
దరేంద్ర విద్రావయ కృష్ణపూరితో
భీమస్వనోఽరీన్ హృదయాని కంపయన్ ॥25॥
త్వం తిగ్మధారాసి వరారిసైన్య-
మీశప్రయుక్తో మమ ఛింధి ఛింధి ।
చక్షూంషి చర్మఞ్ఛతచంద్ర ఛాదయ
ద్విషామఘం నో హర పాపచక్షుషాం ॥26॥
యన్నో భయం గ్రహేభ్యోఽభూత్ కేతుభ్యో నృభ్య ఏవ చ ।
సరీసృపేభ్యో దంష్ట్రిభ్యో భూతేభ్యోఽఘేభ్య ఏవ చ ॥27॥
సర్వాణ్యేతాని భగవన్నామరూపాస్త్రకీర్తనాత్ ।
ప్రయాంతు సంక్షయం సద్యో యేఽన్యే శ్రేయఃప్రతీపకాః ॥28॥
గరుడో భగవాంస్తోత్రస్తోమచ్ఛందోమయః ప్రభుః ।
రక్షత్వశేషకృచ్ఛ్రేభ్యో విష్వక్సేనః స్వనామభిః ॥29॥
సర్వాపద్భ్యో హరేర్నామరూపయానాయుధాని నః ।
బుద్ధీంద్రియమనః ప్రాణాన్ పాంతు పార్షదభూషణాః ॥30॥
యథా హి భగవానేవ వస్తుతః సదసచ్చ యత్ ।
సత్యేన తేన నః సర్వే యాంతు నాశముపద్రవాః ॥31॥
యథైకాత్మానుభావేన వికల్పరహితః స్వయం ।
భూషణాయుధలింగాఖ్యా ధత్తే శక్తీః స్వమాయయా ॥32॥
126 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ నారాయణహృదయం
ఆచమ్య, ప్రాణానాయమ్య, దేశకాలౌ స్మృత్వా అస్మద్గుర్వంతర్గత
శ్రీభారతీరమణముఖ్యప్రాణాంతర్గత శ్రీలక్ష్మీనారాయణప్రేరణయా
శ్రీలక్ష్మీనారాయణప్రీత్యర్థం, మమాభీష్టసిద్ధ్యర్థం, సంకలీకరణరీత్యా
సంపుటీకరణరీత్యా వా నారాయణహృదయస్య సకృదావర్తనం
కరిష్యే ।
అస్య శ్రీనారాయణహృదయస్తోత్రమంత్రస్య భార్గవర్షయే నమః
శిరసి, అనుష్టప్ ఛందసే నమః ముఖే, శ్రీలక్ష్మీనారాయణదేవతాయై
నమః హృదయే, ఐం బీజాయ నమః గుహ్యే, హ్రీం శక్త్యై నమః
పాదయోః, క్లీం కీలకాయ నమః సర్వాంగే, శ్రీలక్ష్మీనారాయణప్రీత్యర్థే
జపే వినియోగః (శ్రీం బీజాయ నమః గుహ్యే నమః శక్త్యై నమః
పాదయోః నారాయణాయ కీలకాయ నమః సర్వాంగే )
ఓం నారాయణః పరం జ్యోతిరిత్యంగుష్ఠాభ్యాం నమః ఓం
నారాయణః పరం బ్రహ్మేతి తర్జనీభ్యాం నమః ఓం నారాయణః
పరో దేవేతి మధ్యమాభ్యాం నమః ఓం నారాయణః పరం ధామేతి
అనామికాభ్యాం నమః ఓం నారాయణః పరో ధర్మేతి కనిష్ఠికాభ్యాం
నమః ఓం నారాయణః పరో వేదేతి కరతలకరపృష్ఠాభ్యాం నమః ॥
ఓం నారాయణః పరం జ్యోతిరితి హృదయాయ నమః ఓం
నారాయణః పరం బ్రహ్మేతి శిరసే స్వాహా ఓం నారాయణః పరో దేవేతి
శిఖాయై వషట్ ఓం నారాయణః పరం ధామేతి కవచాయ హుం ఓం
నారాయణః పరో ధర్మేతి నేత్రాభ్యాం వౌషట్ ఓం నారాయణః పరో
వేదేతి అస్త్రాయ ఫట్ ఓం భూర్భువస్వరోమితి దిగ్బంధః ।
అథ ధ్యానం
ఉద్యద్భాస్వత్సమాభాసః చిదానందైకదేహవాన్ ।
శంఖచక్రగదాపద్మధరో ధ్యేయోఽహమీశ్వరః ॥1॥
లక్ష్మీధరాభ్యామాశ్లిష్టః స్వమూర్తిగణమధ్యగః ।
బ్రహ్మవాయుశివాహీశవిపైః శక్రాదికైరపి ॥2॥
128 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ ప్రార్థనాదశకం
నారాయణస్త్వమేవాసి దహరాఖ్యే హృది స్థితః ।
ప్రేరకః ప్రేర్యమాణానాం త్వయా ప్రేరితమానసః ॥1॥
త్వదాజ్ఞాం శిరసా ధృత్వా భజామి జనపావనీం ।
నానోపాసనమార్గాణాం భావకృద్భావబోధకః ॥2॥
భావార్థకృద్భావభూతో భావసౌఖ్యప్రదో భవ ।
త్వన్మాయామోహితం విశ్వం త్వయైవ పరికల్పితం ॥3॥
త్వదధిష్ఠానమాత్రేణ సైవ సర్వార్థకారిణీ ।
త్వమేవ తాం పురస్కృత్య మమ కామాన్ సమర్పయ ॥4॥
న మే త్వదన్యస్త్రాతాస్తి త్వదన్యం నహి దైవతం ।
త్వదన్యం నహి జానామి పాలకం పుణ్యరూపకం ॥5॥
యావత్ సాంసారికో భావో మనస్థో భావనాత్మకః ।
తావత్ సిద్ధిర్భవేత్ సద్యః సర్వథా సర్వదా విభో ॥6॥
పాపినామహమేవాగ్ర్యో దయాలూనాం త్వమగ్రణీః ।
దయనీయో మదన్యోఽస్తి తవ కోఽత్ర జగత్త్రయే ॥7॥
త్వయాప్యహం న సృష్టశ్చేన్న స్యాత్తవ దయాలుతా ।
ఆమయో నైవ సృష్టశ్చేదౌషధస్య వృథోదయః ॥8॥
పాపసంఘపరిక్రాంతః పాపాత్మా పాపరూపధృక్ ।
త్వదన్యః కోఽత్ర పాపేభ్యస్త్రాతా మే జగతీతలే ॥9॥
త్వమేవ మాతా చ పితా త్వమేవ
త్వమేవ బంధుశ్చ సఖా త్వమేవ ।
త్వమేవ విద్యా ద్రవిణం త్వమేవ
త్వమేవ సర్వం మమ దేవదేవ ॥10॥
ప్రార్థనాదశకం చైవ మూలాష్టకముదాహృతం ।
యః పఠేత్ శృణుయాన్నిత్యం తస్య లక్ష్మీః స్థిరా భవేత్ ॥11॥
130 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ లక్ష్మీహృదయం
(అథర్వణరహస్యం)
ఆచమ్య, ప్రాణానాయమ్య, దేశకాలౌ సంకీర్త్య అస్మద్గుర్వంతర్గతశ్రీ-
భారతీరమణముఖ్యప్రాణాంతర్గతశ్రీలక్ష్మీనారాయణప్రేరణయా శ్రీలక్ష్మీ-
నారాయణ ప్రీత్యర్థం, మమాభీష్టసిద్య్ధ ర్థం, శ్రీలక్ష్మీనారాయణప్రసాదసిద్ధ్యా
మమ (యజమానస్య) ...నక్షత్రజాతస్య గ్రహదోషపీడాపరిహారార్థం
అభీష్టకామనాసిద్ధ్యర్థం అద్యప్రభృతి ...దినపర్యంతం (సకృదావర్తన-
పాఠరీత్యా-సంపుటీకరణరీత్యా-సంకలీకరణరీత్యా-పురశ్చ ర ణరీత్యా-
ఏకోత్తరవారవృద్ధ్యా వా) లక్ష్మీహృదయజపాఖ్యం కర్మ కరిష్యే ।
అస్య శ్రీలక్ష్మీహృదయస్తోత్రమహామంత్రస్య భార్గవ ఋషిః శ్రీమహాలక్ష్మీ-
ర్దేవతా అనుష్టబాదినానాఛందాంసి శ్రీం బీజం హ్రీం శక్తిః ఐం కీలకం
మమాభీష్టసిద్ధ్యర్థం శ్రీమహాలక్ష్మీనారాయణప్రసాదసిద్ధ్యర్థం జపే
వినియోగః ।
అథ సూత్రన్యాసః । ఓం భార్గవఋషయే నమః శిరసి అనుష్టుబాది-
నానాఛందోభ్యో నమో ముఖే ఆద్యాదిశ్రీమహాలక్ష్మై దేవతాయై నమో
హృదయే శ్రీం బీజాయ నమో గుహ్యే హ్రీం శక్తయే నమః పాదయోః
ఐం కీలకాయ నమః సర్వాంగే ।
కరన్యాసః । ఓం ఐం శ్రీం అంగుష్ఠాభ్యాం నమః ఓం ఐం హ్రీం
తర్జనీభ్యాం నమః ఓం ఐం క్లీం మధ్యమాభ్యాం నమః ఓం ఐం శ్రీం
అనామికాభ్యాం నమః ఓం ఐం హ్రీం కనిష్ఠికాభ్యాం నమః ఓం ఐం క్లీం
కరతలకరపృష్ఠాభ్యాం నమః ।
హృదయాదిన్యాసః । ఓం శ్రీం మహాలక్ష్మై హృదయాయ నమః
ఓం హ్రీం విష్ణువామాంకసంస్థితాయై శిరసే స్వాహా ఓం ఐం
శ్రీమత్సౌభాగ్యజనన్యై శిఖాయై వషట్ ఓం శ్రీం విజ్ఞానసుఖదాత్ర్యె
కవచాయ హుం ఓం హ్రీం సమస్తసౌభాగ్యకర్త్ర్యై నేత్రాభ్యాం వౌషట్
132 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
సర్వమంగలసంపూర్ణే సర్వైశ్వర్యసమన్వితే ।
ఆద్యాదిశ్రీర్మహాలక్ష్మి త్వత్కలా మయి తిష్ఠతు ॥24॥
అజ్ఞానతిమిరం హంతుం శుద్ధజ్ఞానప్రకాశికా ।
సర్వైశ్వర్యప్రదా మేఽస్తు త్వత్కలా మయి సంస్థితా ॥26॥
అలక్ష్మీం హరతు క్షిప్రం తమః సూర్యప్రభా యథా ।
వితనోతు మమ శ్రేయస్త్వత్కలా మయి సంస్థితా ॥27॥
ఐశ్వర్యం మంగలోత్పత్తిస్త్వత్కలాయాం నిధీయతే ।
మయి తస్మాత్కృతార్థోఽస్మి పాత్రమస్మి స్థితేస్తవ ॥28॥
భవదావేశభాగ్యార్హో భాగ్యవానస్మి భార్గవి ।
త్వత్ప్రసాదాత్ పవిత్రోఽహం లోకమాతర్నమోఽస్తు తే ॥29॥
జిహ్వాబీజం । ఓం హ్రాం హ్రీం హ్రూం హ్రైం హ్రౌం హ్రం హ్రః ।
పునాసి మాం త్వత్కలయైవ యస్మాదతః సమాగచ్ఛ మమాగ్రతస్త్వం ।
పరం పదం శ్రీర్భవ సుప్రసన్నా మయ్యచ్యుతేన ప్రవిశాదిలక్ష్మీః ॥32॥
శ్రీవైకుంఠస్థితే లక్ష్మి సమాగచ్ఛ మమాగ్రతః ।
నారాయణేన సహ మాం కృపాదృష్ట్యాఽవలోకయ ॥31॥
సత్యలోకస్థితే లక్ష్మీస్త్వం మమాగచ్ఛ సన్నిధిం ।
వాసుదేవేన సహితా ప్రసీద వరదా భవ ॥32॥
శ్వేతద్వీపస్థితే లక్ష్మి శీఘ్రమాగచ్ఛ సువ్రతే ।
విష్ణునా సహితే దేవి జగన్మాతః ప్రసీద మే ॥33॥
క్షీరాంబుధిస్థితే లక్ష్మిసమాగచ్ఛ సమాధవే ।
త్వత్కృపాదృష్టిసుధయా సతతం మాం విలోకయ ॥33॥
రత్నగర్భస్థితే లక్ష్మి పరిపూర్ణహిరణ్మయి ।
సమాగచ్ఛ సమాగచ్ఛ స్థిత్వాఽఽశు పురతో మమ ॥35॥
లక్ష్మీహృదయం 137
త్రైలోక్యరక్షణార్థాయ మహిషాసురనాశిని ।
ప్రసన్నా మే సురశ్రేష్ఠే దయాం కురు శివా భవ ॥15॥
జయా త్వం విజయా చైవ సంగ్రామే చ జయప్రదా ।
మమాపి విజయం దేహి వరదా త్వం చ సాంప్రతం ॥16॥
వింధ్యే చైవ నగశ్రేష్ఠే తవ స్థానం చ శాశ్వతం ।
కాలి కాలి మహాకాలి సీధుమాంసపశుప్రియే ॥17॥
కృతానుయాత్రా భూతైస్త్వం వరదా కామరూపిణీ
భారావతారే చ యే త్వాం సంస్మరిష్యంతి మానవాః ॥18॥
ప్రణమంతి చ యే త్వాం హి ప్రభాతే తు నరా భువి ।
న తేషాం దుర్లభం కించిత్పుత్రతో ధనతోఽపి వా ॥19॥
దుర్గాత్తారయసే దుర్గే తత్త్వం దుర్గా స్మృతా బుధైః ।
కాంతారేష్వవసన్నానాం మగ్నానాం చ మహార్ణవే ॥20॥
దస్యుభిర్వా నిరుద్ధానాం త్వం గతిః పరమా నృణాం ।
జలప్రతరణే చైవ కాంతారేష్వటవీషు చ ॥21॥
యే స్మరంతి మహాదేవీం న చ సీదంతి తే నరాః ।
త్వం కీర్తిః శ్రీర్ధృతిః సిద్ధిః హ్రీర్విద్యా సంతతిర్మతిః ॥22॥
సంధ్యా రాత్రిః ప్రభా నిద్రా జ్యోత్స్నా కాంతిః క్షమా దయా ।
నృణాం చ బంధనం మోహం పుత్రనాశం ధనక్షయం ॥23॥
వ్యాధిం మృత్యుభయం చైవ పూజితా నాశయిష్యసి ।
సోఽహం రాజ్యాత్ పరిభ్రష్టః శరణం త్వాం ప్రపన్నవాన్ ॥24॥
ప్రణతశ్చ తథా మూర్ధ్ని తవ దేవి సురేశ్వరి ।
త్రాహి మాం పద్మపత్రాక్షి సత్యా సత్యా భవస్వ నః ॥25॥
దుర్గాస్తోత్రం 147
అథ శ్రీశగుణదర్శనం
యా సుగంధాస్యనాసాదినవద్వారాఽఖిలేన యా ।
దురాధర్షా సర్వసస్యోదయార్థం వా కరీషిణీ ॥1॥
యా నిత్యపుష్టా సర్వాంగైః సౌందర్యాదిగుణైరపి ।
ఈశ్వరీం సర్వభూతానాం తామిహోపహ్వయే శ్రియం ॥2॥
మాతర్లక్ష్మి నమస్తుభ్యం మాధవప్రియభామిని ।
యువాం విశ్వస్య పితరావితరేతరయోగినౌ ॥3॥
సమనా కిల మాతస్త్వమమునా తతయోగినీ ।
మమ నాథేన నైవ స్యా విమనాశ్చ న స త్వయి ॥4॥
త్వం వేదమానినీ వేదవేద్యః కిల స తే ప్రియః ।
త్వం మూలప్రకృతిర్దేవీ స దివ్యపురుషః కిల ॥5॥
యస్త్వామురసి ధత్తేఽంబ కౌస్తుభద్యుతిభాసితే ।
స త్వాం నైవాచ్యుతః సర్వస్యాత్యయే సత్యపి త్యజేత్ ॥6॥
దేవి త్వం లలనారత్నం దేవోఽసౌ పురుషోత్తమః ।
యువాం యువానౌ సతతం యువయోర్న వయోఽధికః ॥7॥
త్వం పద్మినీ పద్మవక్త్రా పద్మాక్షీ పద్మవిష్టరా ।
పద్మద్వయకరా పద్మకోశాభస్తనశోభనా ॥8॥
పద్మహస్తా పద్మపాదా పద్మనాభమనఃప్రియా ।
పద్మోద్భవస్య జననీ పద్మా చ వరవర్ణినీ ॥9॥
అంబాం పీతాంబరశ్రోణీం లంబాలకలసన్ముఖీం ।
బింబాధరోష్ఠీం కస్తూరీజంబాలతిలకాం భజే ॥10॥
రత్నోద్దీప్తసుమాంగల్యసూత్రావృతశిరోధరాం ।
కుండలప్రభయోద్దండగండమండలమండితాం ॥11॥
(సంక్షిప్త)లక్ష్మీహృదయస్తోత్రం 149
కుచకంచుకసంచారిహారానీకమనోహరాం ।
కాంచీకింకిణిమంజీరకంకణాద్యైరలంకృతాం ॥12॥
సువర్ణమండపే రత్నచిత్రసింహాసనోత్తమే ।
నమామి హరిణా సాకమిందిరాం కృతమందిరాం ॥13॥
బ్రహ్మాద్యా విబుధశ్రేష్ఠా బ్రహ్మాణ్యాద్యాః సురాంగనాః ।
యాం పూజయంతి సేవంతే సా మాం పాతు రమా సదా ॥14॥
సర్వాలంకారభరితౌ సర్వసద్గుణమండితౌ ।
శర్వాదిసర్వభక్తౌఘసర్వసంపద్విధాయకౌ ॥15॥
సుముఖౌ సుందరతరౌ సునాసౌ సుఖచిత్తనూ ।
సురారాధితపాదాబ్జౌ రమానారాయణౌ స్తుమః ॥16॥
చతుష్కపర్దా యా దేవీ చతురాస్యాదిభిః స్తుతా ।
చతుర్వేదోదితగుణా చతుమూర్తేర్హరేః ప్రియా ॥18॥
ఘృతప్రతీకాం తాం నిత్యం ఘృతపూర్ణాన్నదాయినీం ।
యథేష్టవిత్తదాత్రీం చ నతోఽస్మ్యభయదాం శ్రియం ॥19॥
వాదిరాజేన రచితం శ్రీశ్రీశగుణదర్పణం ।
ఇమం స్తవం పఠన్ మర్త్యః శ్రీమాన్ స్యాన్నాత్ర సంశయః ॥20॥
॥ ఇతి వాదిరాజతీర్థ విరచితం శ్రీశ్రీశగుణదర్పణం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ (సంక్షిప్త)లక్ష్మీహృదయస్తోత్రం
శ్రీదేవీ ప్రథమం నామ ద్వితీయమమృతోద్భవా ।
తృతీయం కమలా ప్రోక్తా చతుర్థం చంద్రలోచనా ॥1॥
పంచమం విష్ణుపత్నీ చ షష్ఠం శ్రీవైష్ణవీ తథా ।
సప్తమం చ వరారోహా హ్యష్టమం హరివల్లభా ॥2॥
150 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
ధృతకరుణారసపూరే ధనదానోత్సవధీరే ।
ధ్వనిలవనిందితకీరే ధీరదనుజదారే ॥7॥
సురహృత్పంజరకీరా సుమరోహార్పితహారా ।
సుందరకుంజవిహారా సురవరపరివారా ॥8॥
వరకబరీధృతకుసుమే వరకనకాధికసుషమే ।
వననిలయాదయభీమే వదనవిజితసోమే ॥9॥
మదకలభాలసగమనే మధుమథనాలసనయనే ।
మృదులోలాలకరచనే మధురసరసగానే ॥10॥
వ్యాఘ్రపురీవరనిలయే వ్యాసపదార్పితహృదయే ।
కురు కరుణాం మయి సదయే వివిధనిగమగేయే ॥11॥
॥ ఇతి శ్రీహులగీశ్రియఃపత్యాచార్యవిరచితం శ్రీరమాస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ సుందరకాండం
రామాయ శాశ్వతసువిస్తృతషడ్గుణాయ
సర్వేశ్వరాయ బలవీర్యమహార్ణవాయ ।
నత్వా లిలంఘయిషురర్ణవముత్పపాత
నిష్పీడ్య తం గిరివరం పవనస్య సూనుః ॥1॥
చుక్షోభ వారిధిరనుప్రయయౌ చ శీఘ్రం
యాదోగణైః సహ తదీయబలాభికృష్టః ।
వృక్షాశ్చ పర్వతగతాః పవనేన పూర్వం
క్షిప్తోర్ణవే గిరిరుదాగమదస్య హేతోః ॥2॥
శ్యాలో హరస్య గిరిపక్షవినాశకాలే
క్షిప్తోర్ణవే స మరుతోర్వరితాత్మపక్షః ।
హైమో గిరిః పవనజస్య తు విశ్రమార్థ-
ముద్భిద్య వారిధిమవర్ధదనేకసానుః ॥3॥
సుందరకాండం 153
నైవాత్ర విశ్రమణమైచ్ఛదవిశ్రమోఽసౌ
నిస్సీమపౌరుషబలస్య కుతః శ్రమోఽస్య ।
ఆశ్లిష్య పర్వతవరం స దదర్శ గచ్ఛన్
దేవైస్తు నాగజననీం ప్రహితాం వరేణ ॥4॥
జిజ్ఞాసుభిర్నిజబలం తవ భక్షమేతు
యద్యత్త్వమిచ్ఛసి తదిత్యమరోదితాయాః ।
ఆస్యం ప్రవిశ్య సపది ప్రవినిఃసృతోఽస్మాత్
దేవాననందయదుత స్వృతమేషు రక్షన్ ॥5॥
దృష్ట్వా సురప్రణయితాం బలమస్య చోగ్రం
దేవాః ప్రతుష్టువురముం సుమనోఽభివృష్ట్యా ।
తైరాదృతః పునరసౌ వియతైవ గచ్ఛన్
ఛాయాగ్రహం ప్రతిదదర్శ చ సింహికాఖ్యం ॥6॥
లంకావనాయ సకలస్య చ నిగ్రహేఽస్యాః
సామర్థ్యమప్రతిహతం ప్రదదౌ విధాతా ।
ఛాయామవాక్షిపదసౌ పవనాత్మజస్య
సోఽస్యాః శరీరమనువిశ్య బిభేద చాశు ॥7॥
నిఃసీమమాత్మబలమిత్యనుదర్శయానో
హత్వైవ తామపి విధాతృవరాభిగుప్తాం ।
లంబే స లంబశిఖరే నిపపాత లంకా-
ప్రాకారరూపకగిరావథ సంచుకోచ ॥8॥
భూత్వా బిడాలసమితో నిశి తాం పురీం చ
ప్రాప్స్యన్ దదర్శ నిజరూపవతీం స లంకాం ।
రుద్ధోఽనయాఽశ్వథ విజిత్య చ తాం స్వముష్టి-
పిష్టాం తయాఽనుమత ఏవ వివేశ లంకాం ॥9॥
154 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ నరసింహనఖస్తుతిః
పాంత్వస్మాన్ పురుహూతవైరిబలవన్మాతంగమాద్యద్ఘటా-
కుంభోచ్చాద్రివిపాటనాధికపటుప్రత్యేకవజ్రాయితాః ।
శ్రీమత్కంఠీరవాస్య ప్రతతసునఖరా దారితారాతిదూర-
ప్రధ్వస్తధ్వాంతశాంతప్రవితతమనసా భావితా నాకివృందైః ॥1॥
లక్ష్మీకాంత సమంతతో వికలయన్నైవేశితుస్తే సమం ।
పశ్యామ్యుత్తమవస్తు దూరతరతోఽపాస్తం రసో యోఽష్టమః ।
యద్రోషోత్కరదక్షనేత్రకుటిలప్రాంతోత్థితాగ్నిస్ఫురత్-
ఖద్యోతోపమవిస్ఫులింగభసితా బ్రహ్మేశశక్రోత్కరాః ॥2॥
॥ ఇతి శ్రీమదానందతీర్థభగవత్పాదాచార్యవిరచితా
శ్రీనరసింహనఖస్తుతిః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీహరివాయుస్తుతిః
శ్రీమద్విష్ణ్వంఘ్రినిష్ఠాతిగుణగురుతమశ్రీమదానందతీర్థ-
త్రైలోక్యాచార్యపాదోజ్జ్వలజలజలసత్పాంసవోఽస్మాన్ పునంతు
వాచాం యత్ర ప్రణేత్రీ త్రిభువనమహితా శారదా శారదేందు-
జ్యోత్స్నాభద్రస్మితశ్రీధవిలతకకుభా ప్రేమభారం బభార ॥1॥
ఉత్కంఠాకుంఠకోలాహలజవవిదితాజస్రసేవానువృద్ధ-
ప్రాజ్ఞాత్మజ్ఞానధూతాంధతమససుమనోమౌలిరత్నావలీనాం ।
భక్త్యుద్రేకావగాఢప్రఘటనసఘటాత్కారసంఘృష్యమాణ-
ప్రాంతప్రాగ్ర్యాంఘ్రిపీఠోత్థితకనకరజఃపింజరారంజితాశాః ॥2॥
జన్మాధివ్యాధ్యుపాధిప్రతిహతివిరహప్రాపకాణాం గుణానాం
అగ్ర్యాణామర్పకాణాం చిరముదితచిదానందసందోహదానాం ।
ఏతేషామేష దోషప్రముషితమనసాం ద్వేషిణాం దూషకాణాం
దైత్యానామార్తిమంధే తమసి విదధతాం సంస్తవే నాస్మి శక్తః ॥3॥
శ్రీహరివాయుస్తుతిః 159
ప్రాచీనాచీర్ణపుణ్యోచ్చయచతురతరాచారతశ్చారుచిత్తా-
నత్యుచ్చాం రోచయంతీం శ్రుతిచితవచనాంఛ్రావకాంశ్చోద్యచంచూన్
వ్యాఖ్యాముత్ఖాతదుఃఖాం చిరముచితమహాచార్య చింతారతాంస్తే
చిత్రాం సచ్ఛాస్త్రకర్తశ్చరణపరిచరాన్ శ్రావయాస్మాంశ్చ కించిత్ ॥34॥
పీఠే రత్నోపక్లృప్తే రుచిరరుచిమణిజ్యోతిషా సన్నిషణ్ణం
బ్రహ్మాణం భావినం త్వాం జ్వలతి నిజపదే వైదికాద్యా హి విద్యాః ।
సేవంతే మూర్తిమత్యః సుచరిత చరితం భాతి గంధర్వగీతం
ప్రత్యేకం దేవసంసత్స్వపి తవ భగవన్ నర్తితద్యోవధూషు ॥35॥
సానుక్రోశైరజస్రం జనిమృతినిరయాద్యూర్మిమాలావిలేఽస్మిన్
సంసారాబ్ధౌ నిమగ్నాన్ శరణమశరణానిచ్ఛతో వీక్ష్య జంతూన్ ।
యుష్మాభిః ప్రార్థితః సన్ జలనిధిశయనః సత్యవత్యాం మహర్షేః
వ్యక్తశ్చిన్మాత్రమూర్తిర్న ఖలు భగవతః ప్రాకృతో జాతు దేహః ॥36॥
అస్తవ్యస్తం సమస్తశ్రుతిగతమధమై రత్నపూగం యథాఽంధై-
రర్థం లోకోపకృత్యై గుణగణనిలయః సూత్రయామాస కృత్స్నం
యోఽసౌ వ్యాసాభిధానస్తమహమహరహర్భక్తితస్త్వత్ప్రసాదాత్
సద్యో విద్యోపలబ్ధ్యై గురుతమమగురుం దేవదేవం నమామి ॥37॥
ఆజ్ఞామన్యైరధార్యాం శిరసి పరిసరద్రశ్మికోటీరకోటౌ
కృష్ణస్యాక్లిష్టకర్మా దధదనుసరణాదర్థితో దేవసంఘైః ।
భూమావాగత్య భూమన్నసుకరమకరోర్బ్రహ్మసూత్రస్య భాష్యం
దుర్భాష్యం వ్యస్య దస్యోర్మణిమత ఉదితం వేద సద్యుక్తిభిస్త్వం ॥38॥
భూత్వా క్షేత్రే విశుద్ధే ద్విజగణనిలయే రూప్యపీఠాభిధానే
తత్రాపి బ్రహ్మజాతిస్త్రిభువనవిశదే మధ్యగేహాఖ్యగేహే ।
పారివ్రాజ్యాధిరాజః పునరపి బదరీం ప్రాప్య కృష్ణం చ నత్వా
కృత్వా భాష్యాణి సమ్యగ్ వ్యతనుత చ భవాన్ భారతార్థప్రకాశం ॥
యంత్రోద్ధారకహనూమత్స్తోత్రం 165
శైవాద్వైతమతాటవీకవలనాదావాగ్నిలీలాజుషః
కో వాదీ పురతో జయీశ్వర భవేత్ తే వాదకోలాహలే ॥4॥
నీహారచ్ఛవిబింబనిర్గతకరవ్యూహాప్లుతేందూపలా-
నాహార్యస్రుతనూతనామృతపరీవాహాలివాణీముచః ।
ఊహాగోచరగర్వపండితపయోవాహానిలశ్రీజుషో
మాహాత్మ్యం జయతీర్థవర్య భవతో వ్యాహారమత్యేతి నః ॥5॥
వందారుక్షితిపాలమౌలివిలసన్మందారపుష్పావలీ-
మందాన్యప్రసరన్మరందకణికావృందార్ద్రపాదాంబుజః ।
కుందాభామలకీర్తిరార్తజనతావృందారకానోకహః
స్వం దాసం జయతీర్థరాట్ స్వకరుణాసందానితం మాం క్రియాత్ ॥
శ్రీదారాంఘ్రినతః ప్రతీపసుమనోవాదాహవాటోపని-
ర్భేదాతంద్రమతిః సమస్తవిబుధామోదావలీదాయకః ।
గోదావర్యుదయత్తరంగనికరహ్రీదాయిగంభీరగీః
పాదాబ్జప్రణతే జయీ కలయతు స్వే దాసవర్గేఽపి మాం ॥7॥
విద్యావారిజషండచండకిరణో విద్యామదక్షోదయ-
ద్వాద్యాలీకదలీభిదామరకరీహృద్యాత్మకీర్తిక్రమః ।
పద్యా బోధతతేర్వినమ్రసురరాడుద్యానభూమీరుహో
దద్యాచ్ఛ్రీజయతీర్థరాట్ ధియముతావద్యాని భిద్యాన్మమ ॥8॥
ఆభాసత్వమియాయ తార్కికమతం ప్రాభాకరప్రక్రియా
శోభాం నైవ బభార దూరనిహితా వైభాషికాద్యుక్తయః ।
హ్రీభారేణ నతాశ్చ సంకరముఖాః క్షోభాకరో భాస్కరః
శ్రీభాష్యం జయయోగిని ప్రవదతి స్వాభావికోద్యన్మతౌ ॥9॥
బంధానః సరసార్థశబ్దవిలసద్బంధాకరాణాం గిరా-
మింధనోఽర్కవిభాపరీభవఝరీసంధాయినా తేజసా ।
రుంధానో యశసా దిశః కవిశిరఃసంధార్యమాణేన మే
సంధానం స జయీ ప్రసిద్ధహరిసంబంధాగమస్య క్రియాత్ ॥10॥
172 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
సంఖ్యావద్గణగీయమానచరితః సాంఖ్యాక్షపాదాదినిః-
సంఖ్యాఽసత్సమయిప్రభేదపటిమప్రఖ్యాతవిఖ్యాతిగః ।
ముఖ్యావాసగృహం క్షమాదమదయాముఖ్యామలశ్రీధురాం
వ్యాఖ్యానే కలయేద్రతిం జయవరాభిఖ్యాధరో మద్గురుః ॥11॥
ఆసీనో మరుదంశదాససుమనోనాసీరదేశే క్షణాత్-
దాసీభూతవిపక్షవాదివిసరః శాసీ సమస్తైనసాం ।
వాసీ హృత్సు సతాం కలానివహవిన్యాసీ మమానారతం
శ్రీసీతారమణార్చకః స జయరాడాసీదతాం మానసే ॥12॥
పక్షీశాసనపాదపూజనరతః కక్షీకృతోద్యద్దయో
లక్ష్యీకృత్య సభాతలే రటదసత్పక్షీశ్వరానక్షిపత్ ।
అక్షీణప్రతిభాభరో విధిసరోజాక్షీవిహారాకరో
లక్ష్మీం నః కలయేజ్జయీ సుచిరమధ్యక్షీకృత(తా)క్షోభణాం ॥13॥
యేనాఽగాహి సమస్తశాస్త్రపృతనారత్నాకరో లీలయా
యేనాఽఖండి కువాదిసర్వసుభటస్తోమో వచఃసాయకైః ।
యేనాఽస్థాపి చ మధ్వశాస్త్రవిజయస్తంభో ధరామండలే
తం సేవే జయతీర్థవీరమనిశం మధ్వాఖ్యరాజాదృతం ॥14॥
యదీయవాక్తరంగాణాం విప్లుషో విదుషాం గిరః ।
జయతి శ్రీధరావాసః జయతీర్థసుధాకరః ॥15॥
సత్యప్రియయతిప్రోక్తం శ్రీజయార్యస్తవం శుభం ।
పఠన్ సభాసు విజయీ లోకేషూత్తమతాం వ్రజేత్ ॥16॥
॥ ఇతి శ్రీసత్యప్రియతీర్థవిరచితా శ్రీజయతీర్థస్తుతిః ॥
173
అథ శ్రీటీకాకృత్పాదాష్టకం
యోఽధత్త ప్రథమో గవాం గుణనిధేర్గోవిందభక్తో గురో-
ర్గోభారాన్ హృదయే బహిశ్చ గురుణా ప్రేమ్ణా భవిష్యద్విధేః ।
టీకాఽస్మద్వచసాముదేష్యతి వరే గౌః ప్రౌఢశిష్యేష్వితి
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥1॥
ఊఢః సత్తురగం పిపాసురుదకం గౌర్వత్ పిబన్నాస్యతః
శిష్యస్తే భవితా పురాఽర్జున ఇవ ద్రోణస్య తస్మాద్యశః ।
భూయాదిత్యుదితేన సౌఖ్యవచసా యోఽక్షోభ్యరాజేక్షితః
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥2॥
కిం తే భూప పురాఽఽర్జితం శుభకృతం యస్త్వాం వృణీతుం మనో
దధ్రేఽక్షోఽభ్యమునీశ్వరేణ వశినా శాపే తథాఽనుగ్రహే ।
భూతానాగతవేదినేతి చతురైః కైశ్చిన్నిజైశ్చోదితః
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥3॥
ఇత్యేవం బహుధా వశీకృతమనా గత్వా సమీపం గురో-
ర్నత్వా తం పఠ శాస్త్రమద్భుతమిదం సమ్యగ్విరక్తో భవ ।
శ్రీరామం సుఖతీర్థపూజితపదం భక్త్యాఽర్చయేతీరితః
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥4॥
ఇత్యాద్యుక్తమమోఘచిత్తవచసాం విశ్వస్య వేదోపమం
సాష్టాంగం ప్రణిపత్య తం తు సమయం తుర్యాశ్రమం ప్రాపితః ।
వ్యాజహ్రే న మయా కిమప్యధిగతం సంధ్యాదికం వేతి యః
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥5॥
భోస్త్వం శ్రీసుఖతీర్థతీర్థమతులం టీకిష్యసేఽనుగ్రహాత్
తస్యైవేహ సుధాం ప్రదాస్యసి జనే యోగ్యే దివీంద్రో యథా ।
ఆదిష్టో గురుణా జయేతి గదితస్త్ర్యష్టాదశగ్రంథకృత్
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥6॥
174 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
గోపీనాథమహేంద్రశేఖరలసత్పాదస్థలావాసకృత్ ।
పాయాన్మాం భవఘోరకుంజరభయాత్ శ్రీపాదరాట్కేసరీ ॥2॥
బిభ్రాణం క్షౌమవాసః కరధృతవలయం హారకేయూరకాంచీ-
గ్రైవేయస్వర్ణమాలమణిగణఖచితానేకభూషాప్రకర్షం ।
భుంజానం షష్టిశాకం హయగజశిబికానర్ఘ్యశయ్యారథాఢ్యం
వందే శ్రీపాదరాజం త్రిసవనమనిశం ఘోరదారిద్ర్యశాంత్యై ॥3॥
యద్వృందావనసేవయా సువిమలాం విద్యాం పశూన్ సంతతిం
ధ్యానం జ్ఞానమనల్పకీర్తినివహం ప్రాప్నోతి సౌఖ్యం జనః ।
తం వందే నరసింహతీర్థనిలయం శ్రీవ్యాసరాట్పూజితం
ధ్యాయంతం మనసా నృసింహచరణం శ్రీపాదరాజం గురుం ॥4॥
కాశీకేదారమాయాకరిగిరిమధురాద్వారకావేంకటాద్రి-
శ్రీముష్ణక్షేత్రపూర్వత్రిభువనవిలసత్పుణ్యభూమీనివాసః ।
గుల్మాదివ్యాధిహర్తా గురుగుణనిలయో భూతవేతాలభేదీ
భూయాత్ శ్రీపాదరాజో నిఖిలశుభతతిప్రాప్తయే సంతతం నః ॥5।।
॥ ఇతి శ్రీవ్యాసరాజవిరచితా శ్రీశ్రీపాదరాజపంచరత్నమాలికా ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీవ్యాసరాజస్తోత్రం
వందే ముకుందమరవిందభవాదివంద్యం
ఇందిందిరావ్రతతిమేచకమాకటాక్షైః
బందీకృతాననమమందమతిం విదధ్యాత్ ।
ఆనందతీర్థహృదయాంబుజమత్తభృంగః ॥1॥
శ్రీవ్యాసయోగీ హరిపాదరాగీ భక్తాతిపూగీ హితదక్షసద్గీః
త్యాగీ విరాగీ విషయేషు భోగీ ముక్తౌ సదా గీతసురేంద్రసంగీ ॥2।।
లక్ష్మీశపాదాంబుజమత్తభృంగః సదా దశప్రజ్ఞనయప్రసంగః ।
అద్వైతవాదే కృతమూలభంగః మహావ్రతీశో విషయేష్వసంగః ॥3।।
176 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ శ్రీవాదిరాజస్తోత్రం
చంద్రార్కకోటిలావణ్యలక్ష్మీశకరుణాలయం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥1॥
ఇంద్రాదిదేవతారాధ్యమధ్వసద్వంశమాదరాత్ ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥2॥
శ్రీహయాస్యార్చనరతం సాధువేదార్థబోధకం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥3॥
దుర్వాదిమత్తద్విరదకంఠీరవమహర్నిశం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥4॥
సర్వకామప్రదం శ్రీమద్ద్విజేంద్రకులశేఖరం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥5॥
మంత్రక్రమవిచారజ్ఞం తంత్రశాస్త్రప్రవర్తకం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥6॥
జ్ఞానాదిగుణసంపన్నమశేషాఘహరం శుభం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥7॥
ప్రదక్షిణీకృతభువం త్వక్షమాలాధరం విభుం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥8॥
విచిత్రముకుటోపేతమచింత్యాద్భుతదర్శనం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥9॥
పురతో వ్యాసదేవస్య నివసంతం మహాద్యుతిం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥10॥
॥ ఇతి శ్రీవాదిరాజస్తోత్రం ॥
179
అథ శ్రీరఘూత్తమగురుస్తోత్రం
గంభీరాశయగుంభసంభృతవచఃసందర్భగర్భోల్లసత్-
టీకాభావవిబోధనాయ జగతాం యస్యావతారోఽజని ।
తత్తాదృక్షదురంతసంతతతపఃసంతానసంతోషిత-
శ్రీకాంతం సుగుణం రఘూత్తమగురుం వందే పరం దేశికం ॥1॥
సచ్ఛాస్త్రామలభావబోధకిరణైః సంవర్ధయన్ మధ్వసత్-
సిద్ధాంతాబ్ధిమనంతశిష్యకుముదవ్రాతం వికాసం నయన్ ।
ఉద్భూతో రఘువర్యతీర్థజలధేస్తాపత్రయం త్రాసయన్
యస్తం నౌమి రఘూత్తమాఖ్యశశినం శ్రీవిష్ణుపాదాశ్రయం ॥2॥
ఉద్యన్మార్తండసంకాశం దండమాలాకమండలూన్ ।
ధరం కౌపీనసూత్రం చ సీతారాఘవమానసం ॥3॥
శ్రీనివాసేన వంద్యాంఘ్రిం తులసీదామభూషణం ।
ధ్యాయేద్రఘూత్తమగురుం సర్వసౌఖ్యప్రదం నృణాం ॥4॥
రఘూత్తమగురుం నౌమి శాంత్యాదిగుణమండితం ।
రఘూత్తమపదద్వంద్వకంజభృంగాయితాంతరం ॥5॥
రఘూత్తమగురుం వందే రఘూత్తమపదార్చకం ।
గాంభీర్యేణార్థబాహుల్యటీకాతాత్పర్యబోధకం ॥6॥
భావబోధకృతం నౌమి భావభావితభావుకం ।
భావభాజం భావజాదిపరీభావపరాయణం ॥7॥
సన్న్యాయవివృతేష్టీకాశేషసంపూర్ణకారిణం ।
టీకాం దృష్ట్వా పేటికానాం నిచయం చ చకార యః ।
ప్రమేయమణిమాలానాం స్థాపనాయ మహామతిః ॥8॥
యచ్ఛిష్యశిష్యశిష్యాద్యాష్టిప్పణ్యాచార్యసంజ్ఞితాః ।
తమలం భావబోధార్యం భూయో భూయో నమామ్యహం ॥9।।
180 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
తారేశాచ్ఛపినాకినీసుతటినీతీరే పినాకిస్తుతే
ద్వారే మోక్షనికేతనస్య వసుధాసారే సుఖాసారకృత్ ।
యోగీడ్యో మహిమా హి యస్య పరమః పారే గిరాం మాదృశాం
యోగీశవ్రతిరాట్ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥5।।
బాల్యేఽధ్యాపకతోఽవమానసుమహాశల్యానువిద్ధాంతరః
కల్యే స్వప్నగురూదితేన హి సుధాతుల్యేన సూర్యగ్రణీః ।
కుల్యేన ద్విజమండలేన మహితః స్వల్పేతరేషాం సుధా-
కుల్యానందకరో రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥6॥
సూర్యాశ్చర్యకరోపలబ్ధవిభవః సూర్యాతులోరుప్రభః
భూర్యాచార్యసుసేవకేష్టఫలదస్తుర్యాశ్రితానుగ్రహః ।
స్వర్యాతాచ్ఛయశాస్తపోఽధిమహిమైశ్వర్యాలయోంహోలయః
వర్యాచార్యగురూ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥7।।
వైరాగ్యాదిగుణాకరో వనకరో దానే సదోద్యత్కరో
భాస్వద్భక్తివిదుత్కరో జయకరః శ్రీశాంఘ్రిసత్కింకరః ।
దోషాంకూరమరుః శ్రితామరతరుర్దువాదవృక్షత్సరుః
మర్త్యాతీతగురూ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥8।।
సర్వజ్ఞప్రియసజ్జయార్యవివృతేః భావావబోధామృతీ-
భావాఢ్యాః సుకృతీర్విధాయ విశయాభావాయ సుజ్ఞానినాం ।
సేవానమ్రజనేష్టదానమహసా దేవావనీక్ష్మారుహో
వ్రీడాపాదయితా రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥9।।
రామారామయమీంద్రవంద్యచరణః సామాదిమానోరుమః
ఆమ్నాయాదిసుగేయమేయమహిమశ్రీమూలరామార్చకః ।
సీమా సత్కరుణారసస్య చరమా సోమాయమానో ముని-
స్తోమానాం వ్రతిరాట్ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం॥10
శ్రీరాఘవేంద్రస్తోత్రం 183
వేదవ్యాసోరుయోగీ యదుపతిసుగురుర్వంద్యవేదేశభిక్షుః
విద్యావద్వర్యధుర్యప్రథితవివరణగ్రంథనిర్మాణవిత్తః ।
విద్యాధీశోఽపి తద్వద్ బుధజనమణయో యస్య శిష్యా ప్రశిష్యాః
సోఽయం శ్రీయోగిరాజో రఘువరతనయో మంగలాన్యాతనోతు ॥
కాశీకాంచీసుమాయాహిమగిరిమధురాద్వారకావేంకటాద్రి-
శ్రీరంగక్షేత్రపూర్వత్రిభువనవిలసత్పుణ్యవృందావనస్థః ।
గుల్మాదివ్యాధిహర్తా గ్రహజనితమహాభీతివిధ్వంసకర్తా
భూతప్రేతాదిభేదీ రఘువరతనయో మంగలాన్యాతనోతు ॥12॥
మూఢాగ్రణీః వేంకటభట్టసూదః
సూర్యగ్రగణ్యోఽభవదాత్మవేదీ ।
యస్య ప్రసాదాత్ స గురుప్రబర్హో
విద్యామబాధాం విపులాం ప్రదద్యాత్ ॥13॥
న్యాయామృతం న్యాయవచోవిశేషైః
సుసారభూతం సుఘనత్వమాప్తం ।
ప్రవాహయామాస తరంగిణీమిషాత్
స వ్యాసరామోఽపి తదీయశిష్యః ॥14॥
॥ ఇతి శ్రీరఘూత్తమమంగలాష్టకం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీరాఘవేంద్రస్తోత్రం
శ్రీపూర్ణబోధగురుతీర్థపయోబ్ధిపారా
కామారిమాక్షవిషమాక్షశిరఃస్పృశంతీ ।
పూర్వోత్తరామితతరంగచరత్సుహంసా
దేవాలిసేవితపరాంఘ్రిపయోజలగ్నా ॥1॥
జీవేశభేదగుణపూర్తిజగత్సుసత్త్వ-
నీచోచ్చభావముఖనక్రగణైః సమేతా ।
184 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
దుర్వాద్యజాపతిగిలైర్గురురాఘవేంద్ర- ।
వాగ్దేవతాసరిదముం విమలీకరోతు ॥2॥
శ్రీరాఘవేంద్రః సకలప్రదాతా స్వపాదకంజద్వయభక్తిమద్భ్యః ।
అఘాద్రిసంభేదనదృష్టివజ్రః
క్షమాసురేంద్రోఽవతు మాం సదాఽయం ॥3॥
శ్రీరాఘవేంద్రో హరిపాదకంజనిషేవణాల్లబ్ధసమస్తసంపత్ ।
దేవస్వభావో దివిజద్రుమోఽయం
ఇష్టప్రదో మే సతతం స భూయాత్ ॥4॥
భవ్యస్వరూపో భవదుఃఖతూలసంఘాగ్నిచర్యః సుఖధైర్యశాలీ ।
సమస్తదుష్టగ్రహనిగ్రహేశో దురత్యయోపప్లవసింధుసేతుః ॥5॥
నిరస్తదోషో నిరవద్యవేషః ప్రత్యర్థిమూకత్వనిదానభాషః ।
విద్వత్పరిజ్ఞేయమహావిశేషో వాగ్వైఖరీనిర్జితభవ్యశేషః ॥6॥
సంతానసంపత్పరిశుద్ధభక్తివిజ్ఞానవాగ్దేహసుపాటవాదీన్ ।
దత్వా శరీరోత్థసమస్తదోషాన్
హత్వా స నోఽవ్యాద్గురురాఘవేంద్రః ॥7॥
యత్పాదోదకసంచయః సురనదీముఖ్యాపగాసాదితా-
సంఖ్యానుత్తమపుణ్యసంఘవిలసత్ప్రఖ్యాతపుణ్యావహః ।
దుస్తాపత్రయనాశనో భువి మహావంధ్యాసుపుత్రప్రదో
వ్యంగస్వంగసమృద్ధిదో గ్రహమహాపాపాపహస్తం శ్రయే ॥8॥
యత్పాదకంజరజసా పరిభూషితాంగా
యత్పాదపద్మమధుపాయితమానసా యే ।
యత్పాదపద్మపరికీర్తనజీర్ణవాచ-
స్తద్దర్శనం దురితకాననదావభూతం ॥9॥
సర్వతంత్రస్వతంత్రోఽసౌ శ్రీమధ్వమతవర్ధనః ।
శ్రీరాఘవేంద్రస్తోత్రం 185
విజయీంద్రకరాబ్జోత్థసుధీంద్రవరపుత్రకః ॥10॥
శ్రీరాఘవేంద్రో యతిరాడ్ గురుర్మే స్యాద్ భయాపహః ।
జ్ఞానభక్తిసుపుత్రాయుర్యశఃశ్రీపుణ్యవర్ధనః ॥11॥
ప్రతివాదిజయస్వాంతభేదచిహ్నాదరో గురుః ।
సర్వవిద్యాప్రవీణోఽన్యో రాఘవేంద్రాన్న విద్యతే ॥12॥
అపరోక్షీకృతశ్రీశః సముపేక్షితభావజః ।
అపేక్షితప్రదాతాఽన్యో రాఘవేంద్రాన్న విద్యతే ॥13॥
దయాదాక్షిణ్యవైరాగ్యవాక్పాటవముఖాంకితః ।
శాపానుగ్రహశక్తోఽన్యో రాఘవేంద్రాన్న విద్యతే ॥14॥
అజ్ఞానవిస్మృతిభ్రాంతిసంశయాపస్మృతిక్షయాః ।
తంద్రాకంపవచఃకౌంఠ్యముఖా యే చేంద్రియోద్భవాః ॥15॥
దోషాస్తే నాశమాయాంతి రాఘవేంద్రప్రసాదతః ।
శ్రీరాఘవేంద్రాయ నమః ఇత్యష్టాక్షరమంత్రతః ॥16॥
జపితాద్భావితాన్నిత్యమిష్టార్థాః స్యుర్న సంశయః ।
హంతు నః కాయజాన్ దోషానాత్మాత్మీయసముద్భవాన్ ॥17॥
సర్వానపి పుమర్థాంశ్చ దదాతు గురురాత్మవిత్ ।
ఇతి కాలత్రయే నిత్యం ప్రార్థనాం యః కరోతి సః ॥18॥
ఇహాముత్రాప్తసర్వేష్టో మోదతే నాత్ర సంశయః ।
అగమ్యమహిమా లోకే రాఘవేంద్రో మహాయశాః ॥19॥
శ్రీమధ్వమతదుగ్ధాబ్ధిచంద్రోఽవతు సదాఽనఘః ।
సర్వయాత్రాఫలావాప్త్యై యథాశక్తి ప్రదక్షిణం ॥20॥
కరోమి తవ సిద్ధస్య వృందావనగతం జలం ।
శిరసా ధారయామ్యద్య సర్వతీర్థలాప్తయే ॥21॥
186 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ శ్రీకృష్ణాష్టోత్తరశతనామస్తోత్రం
ఓం అస్య శ్రీకృష్ణాష్టోత్తరశతనామస్తోత్రస్య శ్రీశేష ఋషిః, అనుష్టుప్-
ఛందః, శ్రీకృష్ణో దేవతా, శ్రీకృష్ణప్రీత్యర్థే శ్రీకృష్ణాష్టోత్తరశతనామజపే
వినియోగః ।
శ్రీశేష ఉవాచ
ఓం శ్రీకృష్ణః కమలానాథో వాసుదేవః సనాతనః ।
వసుదేవాత్మజః పుణ్యో లీలామానుషవిగ్రహః ॥1॥
శ్రీవత్సకౌస్తుభధరో యశోదావత్సలో హరిః ।
చతుర్భుజాత్తచక్రాసిగదాశంఖాద్యుదాయుధః ॥2॥
దేవకీనందనః శ్రీశో నందగోపప్రియాత్మజః ।
యమునావేగసంహారీ బలభద్రప్రియానుజః ॥3॥
పూతనాజీవితహరః శకటాసురభంజనః ।
నందవ్రజజనానందః సచ్చిదానందవిగ్రహః ॥4॥
నవనీతవిలిప్తాంగో నవనీతనటోఽనఘః ।
నవనీతనవాహారో ముచుకుందప్రసాదకః ॥5॥
షోడశస్త్రీసహస్రేశస్త్రిభంగీ మధురాకృతిః ।
శుకవాగమృతాబ్ధీందుర్గోవిందో యోగినాం పతిః ॥6॥
వత్సపాదహరోఽనంతో ధేనుకాసురభంజనః ।
తృణీకృతతృణావర్తో యమలార్జునభంజనః ॥7॥
ఉత్తాలతాలభేత్తా చ తమాలశ్యామలాకృతిః ।
గోపగోపీశ్వరో యోగీ కోటిసూర్యసమప్రభః ॥8॥
ఇళాపతిః పరంజ్యోతిర్యాదవేంద్రో యదూద్వహః ।
వనమాలీ పీతవాసాః పారిజాతాపహారకః ॥9॥
192 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ శ్రీబాలరక్షాస్తోత్రం
అవ్యాదజోఽంఘ్రి మణిమాంస్తవ జాన్వథోరూ
యజ్ఞోఽచ్యుతః కటితటం జఠరం హయాస్యః ।
హృత్కేశవస్త్వదుర ఈశ ఇనస్తు కంఠం
విష్ణుర్భుజం ముఖమురుక్రమ ఈశ్వరః కం ॥1॥
చక్ర్యగ్రతః సహగదో హరిరస్తు పశ్చాత్
త్వత్పార్శ్వయోర్ధనురసీ మధుహాఽజనశ్చ ।
కోణేషు శంఖ ఉరుగాయ ఉపర్యుపేంద్రః
తార్క్ష్యః క్షితౌ హలధరః పురుషః సమంతాత్ ॥2॥
ఇంద్రియాణి హృషీకేశః ప్రాణాన్నారాయణోఽవతు ।
శ్వేతద్వీపపతిశ్చిత్తం మనో యోగేశ్వరోఽవతు ॥3॥
పృశ్నిగర్భస్తు తే బుద్ధిమాత్మానం భగవాన్పరః ।
క్రీడంతం పాతు గోవిందః శయానం పాతు మాధవః ॥4॥
వ్రజంతమవ్యాద్ వైకుంఠ ఆసీనం త్వాం శ్రియః పతిః ।
భుంజానం యజ్ఞభుక్పాతు సర్వగ్రహభయంకరః ॥5॥
డాకిన్యో యాతుధాన్యశ్చ కుష్మాండా యేఽర్భకగ్రహాః ।
భూతప్రేతపిశాచాశ్చ యక్షరక్షోవినాయకాః ॥6॥
కోటరా రేవతీ జ్యేష్ఠా పూతనా మాతృకాదయః ।
ఉన్మాదా యే హ్యపస్మారా దేహప్రాణేంద్రియద్రుహః ॥7॥
స్వప్నదృష్టా మహోత్పాతా వృద్ధబాలగ్రహాశ్చ యే ।
సర్వే నశ్యంతు తే విష్ణోర్నామగ్రహణభీరవః ॥8॥
॥ ఇతి శ్రీమద్భాగవతే దశమస్కంధే గోపీకృతబాలరక్షాస్తోత్రం ॥
195
అథ కృష్ణాష్టకం
పాలయాచ్యుత పాలయాజిత పాలయ కమలాలయ ।
లీలయా ధృతభూధరాంబురుహోదర స్వజనోదర ॥*।।
మధ్వమానసపద్మభానుసమం స్మరప్రతిమం స్మర
స్నిగ్ధనిర్మలశీతకాంతిలసన్ముఖం కరుణోన్ముఖం ।
హృద్యకంబుసమానకంధరమక్షయం దురితక్షయం
స్నిగ్ధసంస్తుతరూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥1॥
అంగదాదిసుశోభిపాణియుగేన సంక్షుభితైనసం
తుంగమాల్యమణీంద్రహారసరోరసం ఖలనీరసం ।
మంగలప్రదమంథదామవిరాజితం భజతాజితం
తం గృణే వరరూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥2॥
పీనరమ్యతనూదరం భజ హే మనః శుభ హే మనః
స్వానుభావనిదర్శనాయ దిశంతమర్థిసుశంతమం ।
ఆనతోఽస్మి నిజార్జునప్రియసాధకం ఖలబాధకం
హీనతోజ్ఝితరూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥3॥
హైమకింకిణిమాలికారశనాంచితం తమవంచితం
కమ్రకాంచనవస్త్రచిత్రకటిం ఘనప్రభయా ఘనం ।
నమ్రనాగకరోపమోరుమనామయం శుభధీమయం
నౌమ్యహం వరరూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥4॥
వృత్తజానుమనోజ్ఞజంఘమమోహదం పరమోహదం
రత్నకల్పనఖత్విషా హృతహృత్తమస్తతిముత్తమం ।
ప్రత్యహం రచితార్చనం రమయా స్వయాఽఽగతయా స్వయం
చిత్త చింతయ రూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥5॥
చారుపాదసరోజయుగ్మరుచాఽమరోచ్చయచామరో-
దారమూర్ధజభానుమండలరంజకం కలిభంజకం ।
196 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
వేదాంతాబ్ధిమమందబోధగిరిణా సద్బ్రహ్మసూత్రాహినా
దుస్తర్కేతరదానవామరగణైః సమ్మథ్య యో లబ్ధవాన్ ।
సన్న్యాయామృతచంద్రికే యుధి తథా తర్కేఽకరోత్తాండవం
సోఽయం వ్యాసయతీంద్రపూజ్యచరణో నిత్యం భవేన్మే ముదే ॥43।।
కామధేనుర్యథా పూర్వం సర్వాభీష్టలప్రదా ।
తథా కలౌ వాదిరాజశ్రీపాదోఽభీష్టదః సతాం ॥44॥
శ్రీమత్సుధాద్భుతాంబోధివిక్రీడనవిచక్షణాన్ ।
వాక్యార్థచంద్రికాకారాన్ విద్యాధీశగురూన్ భజే ॥45॥
సత్యనాథగురుః పాతు యో ధీరో నవచంద్రికాం ।
నవామృతగదాతీర్థతాండవాని వ్యచీక్లపత్ ॥46॥
శ్రీమన్మధ్వమతోదయాద్రిశిఖరాదుద్యన్నవిద్యాతమో-
నాశం సంకలయన్ కువాదివిపినం జ్ఞానాంశుభిః శోషయన్ ।
సంఖ్యావజ్జనకంజకుడ్మలగణాన్ సంతోషయన్ సంతతం
సోఽయం శ్రీగురురాఘవేంద్రతరణిః కుయాజ్జగన్మంగలం ॥47॥
యః క్షాంతౌ భవతి స్వయంభవతి భూజాజానిసంసేవనే
గాంభీర్యేంఽబుధయత్యఘౌఘహరణే గంగాతి ధీశోధనే ।
శేషత్యర్థవివేచనే గురవతి శ్రీరామతి ప్రాభవే
తం వందే మదభీష్టసంతతికరం సత్యప్రియాఖ్యం గురుం ॥48॥
శ్రీసత్యబోధో నిజకామధేనుః మాయాతమఃఖండనచండభానుః ।
దురంతపాపప్రదహే కృశానుః దేయాన్మమేష్టం గురురాజసూనుః ॥49
విష్ణోః పదశ్రిద్గోవ్రాతైః స్వాంతధ్వాంతనివారకః ।
శ్రీసత్యసంధసూర్యోఽయం భాసతాం నో హృదంబరే ॥50॥
నాభూత్సౌధరసం పిబన్నపి సదా మత్తో మనాఙ్ లోకవత్
శ్రీశారాధనతత్పరో సువిరతః సంస్తూయమానో బుధైః ।
204 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ ఆమంత్రణోత్సవస్తోత్రం
ఆమంత్రణం తే నిగమోక్తమంత్రైస్తంత్రప్రవేశాయ మనోహరాయ ।
శ్రీరామచంద్రాయ సుఖప్రదాయ ।
కరోమ్యహం త్వం కృపయా గృహాణ ॥1॥
సత్యాధిరాజార్చితపాదపద్మ శ్రీమధ్వసంపూజిత సుందరాంగ ।
శ్రీభార్గవీసన్నుతమందహాస శ్రీవ్యాసదేవాయ నమో నమస్తే ॥2।।
అనంతరూపైరజితాదిభిశ్చ పరాదిభిఃశ్రీబృహతీసహస్రైః ।
విశ్వాదిభిశ్చైవ సహస్రరూపైర్నారాయణాద్యష్టశతైరజాద్యైః ॥3॥
ఏకాధిపంచాశదితైశ్చ రూపైః శ్రీకేశవాద్యైశ్చ చతుర్స్సువింశైః ।
మత్స్యాదిభిస్స్వచ్ఛదశస్వరూపైర్విశ్వాదిభిశ్చాష్టభిరగ్రరూపైః ॥4॥
తథాఽనిరుద్ధాదిచతుస్స్వరూపైర్గోబ్రాహ్మణశ్రీతులసీనివాసైః ।
మంత్రేశరూపైః పరమాణుపూర్వసంవత్సరాంతామలకాలరూపైః ॥5।।
జ్ఞానాదిదైస్స్థావరజంగమస్థైరవ్యాకృతాకాశవిహారరూపైః ।
నారాయణాఖ్యేన తథాఽనిరుద్ధరూపేణ సక్ష్మోదగతేన తుష్టైః ॥6॥
ప్రద్యుమ్నసంకర్షణనామకాభ్యాం భోక్తృస్థితాభ్యాం భుజిశక్తిదాభ్యాం ।
శ్రీవాసుదేవేన నభఃస్థితేన హ్యభీష్టదేనాఖిలసద్గుణేన ॥7॥
అశ్వాదిసద్యానగతేన నిత్యమారూఢరూపేణ సుసౌఖ్యదేన ।
విశ్వాదిజాగ్రద్వినియామకేన స్వప్నస్థపాలేన చ తైజసేన ॥8॥
ప్రాజ్ఞైన సౌషుప్తికపాలకేన తుర్యేణ మూర్ధ్ని స్థితియుక్పరేణ ।
ఆత్మాంతరాత్మేత్యభిధేన హృత్స్థరూపద్వయేనాఖిలసారభోక్త్రా ॥9।।
హృత్పద్మమూలాగ్రగసర్వగైశ్చ రూపత్రయేణాఖిలశక్తిభాజా ।
కృద్ధోల్కరూపైర్హృదయాదిసంస్థైః ప్రాణాదిగైరన్నమయాదిగైశ్చ ॥10।।
ఆమంత్రణోత్సవస్తోత్రం 207
ఇలావృతాద్యామలఖండసంస్థైః ప్ల్లక్షాదిసద్ద్వీపసముద్రధిష్ణ్యైః ।
మేరుస్థకింస్తుఘ్నగకాలచక్రగ్రహగ్రహానుగ్రహిభిశ్చ లోకైః ॥11॥
నారాయణీపూర్వవధూరురూపైస్త్రిధామభిర్భాసురధామభిశ్చ ।
శ్రీమూలరామప్రతిమాదిసంస్థశ్రీరామచంద్రాఖిలసద్గుణాబ్ధే ॥12।।
సీతాపతే శ్రీపరమావతార మాబాదిభిర్బ్రాహ్మముఖైశ్చ దేవైః
దిక్పాలకైస్సాకమనంతసౌఖ్యసంపూర్ణసద్భక్తదయాంబురాశే ॥13॥
సత్యాధిరాజార్యహృదబ్జవాస శ్రీమధ్వహృత్పంకజకోశవాస ।
మద్బింబరూపేణ భవైక్యశాలీ చామంత్రితస్త్వద్య నమో నమస్తే ॥14।।
వరాక్షతాన్ కాంచనముద్రికాశ్చ మంత్రేణ హేమ్నశ్చషకే నిధాయ ।
సీతాపతే తే పురతశ్శ్రుతేస్తు ప్రదధ్యురేవం భగవత్స్వరూపం ॥15।।
హిరణ్యరూపస్సహిరణ్యసందృగపాన్నపాత్ సేదు హిరణ్యవర్ణః ।
హిరణ్యయాత్పరియోనే నిషద్యా హిరణ్యదాదదత్యన్నమస్మై ॥16॥
వసిష్యోత్తమవస్త్రాణి భూషణైరప్యలంకురు ।
కుర్వన్నుత్సవమత్యంతమస్మదీయం మఖం యజ ॥17॥
వసిష్వా హి మియేధ్య వస్త్రాణ్యూర్జాంపతే సేమం నో అధ్వరం యజ ।
ఆమంత్రితోఽసి దేవేశ పురాణపురుషోత్తమ ।
మంత్రేశైర్లోకపాలైశ్చ సార్ధం దేవగణైః శ్రియా ॥18॥
త్రికాలపూజాసు దయార్దద
్ర ృష్ట్యా మయార్పితం చార్హణమాశు సత్వం।
గృహాణ లోకాధిపతే రమేశ మమాపరాధాన్ సకలాన్ క్షమస్వ ॥19।।
శ్రీమత్సత్యప్రమోదార్యహృన్నివాస్యనిలేశితా ।
సత్యజ్ఞానానంతగుణః ప్రీయతాం బాదరాయణః ॥20॥
॥ ఇతి ఆమంత్రణోత్సవస్తోత్రం ॥
208 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
అథ ప్రాతస్సంకల్పగద్యం
లౌకికవైదికభేదభిన్న వర్ణాత్మక ధ్వన్యాత్మక అశేషశబ్దార్థ ఋగాది-
సర్వవేదార్థ విష్ణుమంత్రార్థ పురుషసూక్తార్థ గాయత్ర్యర్థ వాసుదేవ-
ద్వాదశాక్షరమంత్రాంతర్గతఆద్యఅష్టాక్షరార్థ శ్రీమన్నారాయణాష్టాక్షర-
మంత్రార్థ వాసుదేవద్వాదశాక్షరమంత్రాంతర్గత అంత్యచతురక్షరార్థ
వ్యాహృత్యర్థ మాతృకామంత్రార్థ ప్రణవోపాసకానాం,
పాపావిద్ధ దైత్యపూగావిద్ధ శ్రీవిష్ణుభక్త్యాద్యనంతగుణపరిపూర్ణ,
రమావ్యతిరిక్త పూర్వప్రసిద్ధవ్యతిరిక్త అనంతవేదప్రతిపాద్యముఖ్యతమ,
అనంతజీవనియామక, అనంతరూపభగవత్కార్యసాధక పరమదయాలు
క్షమాసముద్ర భక్తవత్సల భక్తాపరాధసహిష్ణు శ్రీముఖ్యప్రాణావతార-
భూతానాం, అజ్ఞ-జ్ఞానార్థి-జ్ఞానయోగ్య-భగవత్కృపాపాత్రభూత
సల్లోకకృపాలు శ్రీబ్రహ్మరుద్రాద్యర్థితభగవదాజ్ఞాం శిరసి పరమాదరేణ
అనర్ఘ్యశిరోరత్నవత్ నిధాయ, తథా అశేషదేవతాప్రార్థనాం హారవత్
హృది నిధాయ సర్వస్వకీయసజ్జనానుగ్రహేచ్ఛయా కర్మభువి అవతీర్ణానాం,
తథా అవతీర్య సకలసచ్ఛాస్త్రకర్తౄణాం, సర్వదుర్మతభంజకానాం,
అనాదితః సత్సంప్రదాయపరంపరాప్రాప్తశ్రీమద్వైష్ణవసిద్ధాంతప్రతిష్ఠా-
పకానాం, అత ఏవ భగవత్పరమానుగ్రహపాత్రభూతానాం, సర్వదా
భగవదాజ్ఞయా భగవత్సన్నిధౌ పూజ్యానాం, తథా భగవతా
దత్తవరాణాం, ద్వాత్రింశల్లక్షణోపేతానాం, తథా సమగ్రగురులక్షణో-
పేతానాం, అసంశయానాం, ప్రసాదమాత్రేణ స్వభక్తాశేషసంశయ-
చ్ఛేత్తౄణాం, ప్రణవాద్యశేషవైష్ణవమంత్రోద్ధారకాణాం, సర్వదా సర్వ-
వైష్ణవమంత్రజాపకానాం, సంసిద్ధసప్తకోటిమహామంత్రాణాం, భగవతి
భక్త్యతిశయేన భగవదుపాసనార్థం స్వేచ్ఛయా గృహీతరూపాణాం,
తత్ర తత్ర పృథక్ పృథక్ భగవతః అనంతరూపేషు పృథక్ పృథక్
వేదోక్త, తదనుక్త భారతోక్త, తదనుక్త సంప్రదాయాగత స్వేతర
స్వాభిన్నతయాపి అశేషశక్తివిశేషాభ్యాం పృథగ్వ్యవహారవిషయ,
ప్రాతస్సంకల్పగద్యం 209
హయగ్రీవసంపదాస్తోత్రం
హయగ్రీవ హయగ్రీవ హయగ్రీవేతి యో వదేత్ ।
తస్య నిఃసరతే వాణీ జహ్నుకన్యాప్రవాహవత్ ॥1॥
హయగ్రీవ హయగ్రీవ హయగ్రీవేతి వాదినం ।
నరం ముంచంతి పాపాని దరిద్రమివ యోషితః ॥2॥
హయగ్రీవ హయగ్రీవ హయగ్రీవేతి యో ధ్వనిః ।
విశోభతే తు వైకుంఠకవాటోద్ఘాటనక్షమః ॥3॥
శ్లోకత్రయమిదం పుణ్యం పఠతాం సంపదాం పదం ।
వాదిరాజయతిప్రోక్తం హయగ్రీవపదాంకితం ॥4॥
॥ ఇతి వాదిరాజతీర్థవిరచితం హయగ్రీవసంపదాస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ గురుస్తోత్రం
సమాశ్రయేద్ గురుం భక్త్యా మహావిశ్వాసపూర్వకం ।
నిక్షిపేత్ సర్వభారాంశ్చ గురోః శ్రీపాదపంకజే ॥1॥
గురురేవ పరో ధర్మో గురురేవ పరా గతిః
గురురేవ పరో బంధుర్గురురేవ పరః స్మృతః ॥2॥
గురురేవ మహాపాపం క్షపయత్యాత్మభావతః ।
‘శ్రీగురుభ్యో నమ’ ఇతి గురుమంత్రం జపేత యః ॥3॥
గురుభక్త్యా వినాశః స్యాద్దోషస్యాపి గరీయసః ।
భవిష్యతి నవేత్యేవం సందిగ్ధో(గ్ధే) నిరయం వ్రజేత్ ॥4॥
గురుపాదాంబుజం ధ్యాయేద్ గురోర్నామ సదా జపేత్ ।
గురోర్వార్తాం తు కథయేద్ గురోరన్యం న భావయేత్ ॥5॥
218 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
విద్యానిధిర్ధియం దద్యాదష్టషష్ట్యబ్దపూజకః ॥
13) రఘునాథగురుం నౌమి విద్యానిధికరోద్భవం ।
కూర్మో వరుణగంగే చ యస్య ప్రత్యక్షతాం గతాః ॥
14) మహాప్రవాహినీ భీమా యస్య మార్గమదాన్ముదా ।
రఘువర్యో ముదం దద్యాత్ కామితార్థప్రదాయకః ॥
15) (పదవాక్యప్రమాణాబ్ధివిక్రీడనవిశారదాన్ ।
లక్ష్మీనారాయణమునీన్ వందే విద్యాగురూన్ మమ) ॥
16) (అర్థికల్పితకల్పోఽయం ప్రత్యర్థిగజకేసరీ
వ్యాసతీర్థగురుర్భూయాదస్మదిష్టార్థసిద్ధయే) ॥
17) (తపోవిద్యావిరక్త్యాదిసద్గుణౌఘాకరానహం ।
వాదిరాజగురూన్ వందే హయగ్రీవదయాశ్రయాన్) ॥
18) (భక్తానాం మానసాంభోజభానవే కామధేనవే ।
నమతాం కల్పతరవే జయీంద్రగురవే నమః) ॥
19) భావబోధకృతం సేవే రఘూత్తమమహాగురుం ।
యచ్ఛిష్యశిష్యశిష్యాద్యాః టిప్పణ్యాచార్యసంజ్ఞితాః ॥
20) న దగ్ధం యస్య కౌపీనమగ్నౌ దత్తమపి స్ఫుటం ।
వేదవ్యాసగురుం నౌమి శ్రీవేదేశనమస్కృతం ॥
21) (వేదవ్యాసకరాబ్జోత్థః విద్యాధీశోపదేశకః
విద్యాపతిర్దిశతు మే విద్యామాద్యాం సదా జయీ) ॥
22) (వేదేశయోగినం వందే యాదవార్యగురోర్గురుం ।
ఛాందోగ్యభాష్యసట్టీకాకర్తారమహమాదరాత్) ॥
23) (వేదవ్యాసాంబుధేర్జాతః వేదేశజ్ఞానచంద్రికః ।
కృష్ణద్వైపాయనేందుర్మే సంతాపాన్ హంతు సంతతం) ॥
మాధ్వగురుస్తుతిః 223
24) శ్రీమత్సుధాద్భుతాంబోధివిక్రీడనవిచక్షణాన్ ।
వాక్యార్థచంద్రికాకారాన్ విద్యాధీశగురూన్ భజే ॥
25) విద్యాధీశాబ్ధిసంభూతో విద్వత్కుముదబాంధవః ।
వేదనిధ్యాఖ్యచంద్రోఽయం కామితార్థాన్ ప్రయచ్ఛతు ॥
26) వేదనిధ్యాలవాలోత్థః విదుషాం చింతితప్రదః ।
సత్యవ్రతాఖ్యకల్పద్రుః భూయాదిష్టార్థసిద్ధయే ॥
27) (శ్రీవేదనిధిసంజాతశ్చంద్రికార్థసుబోధకః ।
సత్యానందో దిశతు మే సత్యజానందసంతతిం) ॥
28) (పూజ్యాయ రాఘవేంద్రాయ సత్యధర్మరతాయ చ ।
భజతాం కల్పవృక్షాయ నమతాం కామధేనవే) ॥
29) అనధీత్య మహాభాష్యం వ్యాఖ్యాతం యదనుగ్రహాత్ ।
వందే తం విధినా సత్యనిధిం సజ్జ్ఞానసిద్ధయే ॥
30) సత్యనాథగురుః పాతు యో ధీరో నవచంద్రికాం ।
నవామృతగదాతీర్థతాండవాని వ్యచీక్లృపత్ ॥
31) సత్యనాథాబ్ధిసంభూతః సద్గోగణవిజృంభితః ।
సత్యాభినవతీర్థేందుః సంతాపాన్ హంతు సంతతం ॥
32) (సత్యాభినవజో వేదవేత్తా గుర్వర్పితాఖిలః ।
సత్యాధీశోఽవతు మాం నిర్జితాశేషమాయిభిత్) ॥
33) (సత్యాభినవసంజాతః రాజ్యపుత్రఫలాదిదః ।
సత్యాధిరాజోఽవతు మాం విద్యాసంతతివర్ధకః) ॥
34) సత్యాభినవదుగ్ధాబ్ధేః సంజాతః సకలేష్టదః ।
శ్రీసత్యపూర్ణతీర్థేందుః సంతాపాన్ హంతు సంతతం ॥
35) సత్యపూర్ణాంబుధేర్జాతో విద్వజ్జనవిజృంభితః ।
224 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
ఓం హేయత్వావచనాచ్చ ఓం ॥8॥
ఓం స్వాప్యయాత్ ఓం ॥9॥
ఓం గతిసామాన్యాత్ ఓం ॥10॥
ఓం శ్రుతత్వాచ్చ ఓం ॥11॥
ఓం ఆనందమయోఽభ్యాసాత్ ఓం ॥12॥
ఓం వికారశబ్దాన్నేతి చేన్న ప్రాచుర్యాత్ ఓం ॥13॥
ఓం తద్ధేతువ్యపదేశాచ్చ ఓం ॥14॥
ఓం మాంత్రవర్ణికమేవ చ గీయతే ఓం ॥15॥
ఓం నేతరోఽనుపపత్తేః ఓం ॥16॥
ఓం భేదవ్యపదేశాచ్చ ఓం ॥17॥
ఓం కామాచ్చ నానుమానాపేక్షా ఓం ॥18॥
ఓం అస్మిన్నస్య చ తద్యోగం శాస్తి ఓం ॥19॥
ఓం అంతస్తద్ధర్మోపదేశాత్ ఓం ॥20॥
ఓం భేదవ్యపదేశాచ్చాన్యః ఓం ॥21॥
ఓం ఆకాశస్తల్లింగాత్ ఓం ॥22॥
ఓం అత ఏవ ప్రాణః ఓం ॥23॥
ఓం జ్యోతిశ్చరణాభిధానాత్ ఓం ॥24॥
ఓం ఛందోఽభిధానాన్నేతి చేన్న తథా
చేతోఽర్పణనిగదాత్ తథా హి దర్శనం ఓం ॥25॥
ఓం భూతాదిపాదవ్యపదేశోపపత్తేశ్చైవం ఓం ॥26॥
ఓం ఉపదేశభేదాన్నేతి చేన్నోభయస్మిన్నప్యవిరోధాత్ ఓం ॥27॥
ఓం ప్రాణస్తథానుగమాత్ ఓం ॥28॥
ఓం న వక్తురాత్మోపదేశాదితి
చేదధ్యాత్మసంబంధభూమా హ్యస్మిన్ ఓం ॥29॥
ఓం శాస్త్రదృష్ట్యా తూపదేశో వామదేవవత్ ఓం ॥30॥
ఓం జీవముఖ్యప్రాణల్లింగాన్నేతి
చేన్నోపాసాత్రైవిధ్యాదాశ్రితత్వాదిహ తద్యోగాత్ ఓం ॥31॥
॥ ఇతి ప్రథమాధ్యాయస్య ప్రథమః పాదః ॥
228 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
ఓం ఆనుమానికమప్యేకేషామితి చేన్న
శరీరరూపకవిన్యస్తగృహీతేర్దర్శయతి చ ఓం ॥1॥
ఓం సూక్ష్మం తు తదర్హత్వాత్ ఓం ॥2॥
ఓం తదధీనత్వాదర్థవత్ ఓం ॥3॥
ఓం జ్ఞేయత్వావచనాచ్చ ఓం ॥4॥
ఓం వదతీతి చేన్న ప్రాజ్ఞో హి ఓం ॥5॥
ఓం ప్రకరణాత్ ఓం ॥6॥
ఓం త్రయాణామేవ చైవముపన్యాసః ప్రశ్నశ్చ ఓం ॥7॥
ఓం మహద్వచ్చ ఓం ॥8॥
ఓం చమసవదవిశేషాత్ ఓం ॥9॥
ఓం జ్యోతిరుపక్రమాత్తు తథా హ్యధీయత ఏకే ఓం ॥10॥
ఓం కల్పనోపదేశాచ్చ మధ్వాదివదవిరోధః ఓం ॥11॥
ఓం న సంఖ్యోపసంగ్రహాదపి నానాభావాదతిరేకాచ్చ ఓం ॥12॥
ఓం ప్రాణాదయో వాక్యశేషాత్ ఓం ॥13॥
ఓం జ్యోతిషైకేషామసత్యన్నే ఓం ॥14॥
ఓం కారణత్వేన చాకాశాదిషు యథావ్యపదిష్టోక్తేః ఓం ॥15॥
ఓం సమాకర్షాత్ ఓం ॥16॥
ఓం జగద్వాచిత్వాత్ ఓం ॥17॥
ఓం జీవముఖ్యప్రాణలింగాదితి చేత్ తద్య్వాఖ్యాతం ఓం ॥18॥
ఓం అన్యార్థం తు జైమినిః ప్రశ్నవ్యాఖ్యానాభ్యామపి
చైవమేకే ఓం ॥19॥
ఓం వాక్యాన్వయాత్ ఓం ॥20॥
ఓం ప్రతిజ్ఞాసిద్ధేర్లింగమాశ్మరథ్యః ఓం ॥21॥
ఓం ఉత్క్రమిష్యత ఏవం భావాదిత్యౌడులోమిః ఓం ॥22॥
ఓం అవస్థితేరితి కాశకృత్స్నః ఓం ॥23॥
ఓం ప్రకృతిశ్చ ప్రతిజ్ఞాదృష్టాంతానుపరోధాత్ ఓం ॥24॥
ఓం అభిధ్యోపదేశాచ్చ ఓం ॥25॥
ఓం సాక్షాచ్చోభయామ్నానాత్ ఓం ॥26॥
232 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
ఓం స్మృత్యనవకాశదోషప్రసంగ ఇతి
చేన్నాన్యస్మృత్యనవకాశదోషప్రసంగాత్ ఓం ॥1॥
ఓం ఇతరేషాం చానుపలబ్ధేః ఓం ॥2॥
ఓం ఏతేన యోగః ప్రత్యుక్తః ఓం ॥3॥
ఓం న విలక్షత్వాదస్య తథాత్వం చ శబ్దాత్ ఓం ॥4॥
ఓం దృశ్యతే తు ఓం ॥5॥
ఓం అభిమానివ్యపదేశస్తు విశేషానుగతిభ్యాం ఓం ॥6॥
ఓం దృశ్యతే చ ఓం ॥7॥
ఓం అసదితి చేన్న ప్రతిషేధమాత్రత్వాత్ ఓం ॥8॥
ఓం అపీతౌ తద్వత్ ప్రసంగాదసమంజసం ఓం ॥9॥
ఓం న తు దృష్టాంతభావాత్ ఓం ॥10॥
ఓం స్వపక్షదోషాచ్చ ఓం ॥11॥
ఓం తర్కాప్రతిష్ఠానాదప్యన్యథానుమేయమితి చేదేవమప్య-
నిర్మోక్షప్రసంగః ఓం ॥12॥
ఓం ఏతేన శిష్టా అపరిగ్రహా అపి వ్యాఖ్యాతాః ఓం ॥13॥
ఓం భోక్త్రాపత్తేరవిభాగశ్చేత్ స్యాల్లోకవత్ ॥14॥
ఓం తదనన్యత్వమారంభణశబ్దాదిభ్యః ఓం ॥15॥
ఓం భావే చోపలబ్ధేః ఓం ॥16॥
ఓం సత్వాచ్చావరస్య ఓం ॥17॥
ఓం అసద్వ్యపదేశాన్నేతి చేన్న ధర్మాంతరేణ వాక్యశేషాత్ ఓం ॥18॥
ఓం యుక్తేః శబ్దాంతరాచ్చ ఓం ॥19॥
ఓం పటవచ్చ ఓం ॥20॥
ఓం యథా ప్రాణాదిః ఓం ॥21॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 233
ఓం ఇతరవ్యపదేశాద్ధితాకరణాదిదోషప్రసక్తిః ఓం ॥22॥
ఓం అధికం తు భేదనిర్దేశాత్ ఓం ॥23॥
ఓం అశ్మాదివచ్చ తదనుపపత్తిః ఓం ॥24॥
ఓం ఉపసంహారదర్శనాన్నేతి చేత్ క్షీరవద్ధి ఓం ॥25॥
ఓం దేవాదివదపి లోకే ఓం ॥26॥
ఓం కృత్స్నప్రసక్తినిరవయవత్వశబ్దకోపో వా ఓం ॥27॥
ఓం శ్రుతేస్తు శబ్దమూలత్వాత్ ఓం ॥28॥
ఓం ఆత్మని చైవం విచిత్రాశ్చ హి ఓం ॥29॥
ఓం స్వపక్షదోషాచ్చ ఓం ॥30॥
ఓం సర్వోపేతా చ తద్దర్శనాత్ ఓం ॥31॥
ఓం వికరణత్వాన్నేతి చేత్తదుక్తం ॥32॥
ఓం న ప్రయోజనవత్త్వాత్ ఓం ॥33॥
ఓం లోకవత్తు లీలాకైవల్యం ఓం ॥34॥
ఓం వైషమ్యనైర్ఘృణ్యే న సాపేక్షత్వాత్ తథా హి దర్శయతి ఓం ॥35॥
ఓం న కర్మావిభాగాదితి చేన్నానాదిత్వాత్ ఓం ॥36॥
ఓం ఉపపద్యతే చాప్యుపలభ్యతే చ ఓం ॥37॥
ఓం సర్వధర్మోపపత్తేశ్చ ఓం ॥38॥
॥ ఇతి ద్వితీయాధ్యాయస్య ప్రథమః పాదః ॥
ఓం విప్రతిషేధాచ్చాసమంజసం ఓం ॥10॥
ఓం మహద్దీర్ఘవద్వా హ్రస్వపరిమండలాభ్యాం ఓం ॥11॥
ఓం ఉభయథాపి న కర్మాతస్తదభావః ఓం ॥12॥
ఓం సమవాయాభ్యుపగమాచ్చ సామ్యాదనవస్థితేః ఓం ॥13॥
ఓం నిత్యమేవ చ భావాత్ ఓం ॥14॥
ఓం రూపాదిమత్త్వాచ్చ విపర్యయో దర్శనాత్ ఓం ॥15॥
ఓం ఉభయథా చ దోషాత్ ఓం ॥16॥
ఓం అపరిగ్రహాచ్చాత్యంతమనపేక్షా ఓం ॥17॥
ఓం సముదాయ ఉభయహేతుకేఽపి తదప్రాప్తిః ఓం ॥18॥
ఓం ఇతరేతరప్రత్యయత్వాదితి చేన్న ఉత్పత్తిమాత్రనిమిత్తత్వాత్ ఓం
ఓం ఉత్తరోత్పాదే చ పూర్వనిరోధాత్ ఓం ॥20॥
ఓం అసతి ప్రతిజ్ఞోపరోధో యౌగపద్యమన్యథా ఓం ॥21॥
ఓం ప్రతిసంఖ్యాప్రతిసంఖ్యానిరోధాప్రాప్తిరవిచ్ఛేదాత్ ఓం ॥22॥
ఓం ఉభయథా చ దోషాత్ ఓం ॥23॥
ఓం ఆకాశే చావిశేషాత్ ఓం ॥24॥
ఓం అనుస్మృతేశ్చ ఓం ॥25॥
ఓం నాసతోఽదృష్టత్వాత్ ఓం ॥26॥
ఓం ఉదాసీనానామపి చైవం సిద్ధిః ఓం ॥27॥
ఓం నాభావ ఉపలబ్ధేః ఓం ॥28॥
ఓం వైధర్మ్యాచ్చ న స్వప్నాదివత్ ఓం ॥29॥
ఓం న భావోఽనుపలబ్ధేః ఓం ॥30॥
ఓం క్షణికత్వాచ్చ ఓం ॥31॥
ఓం సర్వథానుపపత్తేశ్చ ఓం ॥32॥
ఓం నైకస్మిన్నసంభవాత్ ఓం ॥33॥
ఓం ఏవం చాత్మా కార్త్స్న్యం ఓం ॥34॥
ఓం న చ పర్యాయాదప్యవిరోధో వికారాదిభ్యః ఓం ॥35॥
ఓం అంత్యావస్థితేశ్చోభయనిత్యత్వాదవిశేషాత్ ఓం ॥36॥
ఓం పత్యురసామంజస్యాత్ ఓం ॥37॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 235
ఓం సంబంధానుపపత్తేశ్చ ఓం ॥38॥
ఓం అధిష్ఠానానుపపత్తేశ్చ ఓం ॥39॥
ఓం కరణవచ్చేన్న భోగాదిభ్యః ఓం ॥40॥
ఓం అంతవత్త్వమసర్వజ్ఞతా వా ఓం ॥41॥
ఓం ఉత్పత్త్యసంభవాత్ ఓం ॥42॥
ఓం న చ కర్తుః కరణం ఓం ॥43॥
ఓం విజ్ఞానాదిభావే వా తదప్రతిషేధః ఓం ॥44॥
ఓం విప్రతిషేధాచ్చ ఓం ॥45॥
॥ ఇతి ద్వితీయాధ్యాయస్య ద్వితీయః పాదః ॥
ఓం న వియదశ్రుతేః ఓం ॥1॥
ఓం అస్తి తు ఓం ॥2॥
ఓం గౌణ్యసంభవాత్ ఓం ॥3॥
ఓం శబ్దాచ్చ ఓం ॥4॥
ఓం స్యాచ్చైకస్య బ్రహ్మశబ్దవత్ ఓం ॥5॥
ఓం ప్రతిజ్ఞాహానిరవ్యతిరేకాచ్ఛబ్దేభ్యః ఓం ॥6॥
ఓం యావద్వికారం తు విభాగో లోకవత్ ఓం ॥7॥
ఓం ఏతేన మాతరిశ్వా వ్యాఖ్యాతః ఓం ॥8॥
ఓం అసంభవస్తు సతోఽనుపపత్తేః ఓం ॥9॥
ఓం తేజోఽతస్తథా హ్యాహ ఓం ॥10॥
ఓం ఆపః ఓం ॥11॥
ఓం పృథివ్యధికారరూపశబ్దాంతరాదిభ్యః ఓం ॥12॥
ఓం తదభిధ్యానాదేవ తు తల్లింగాత్ సః ఓం ॥13॥
ఓం విపర్యయేణ తు క్రమోఽత ఉపపద్యతే చ ఓం ॥14॥
ఓం అంతరా విజ్ఞానమనసీ క్రమేణ తల్లింగాదితి
చేన్నావిశేషాత్ ఓం ॥15॥
ఓం చరాచరవ్యపాశ్రయస్తు స్యాత్
తద్య్వపదేశో భాక్తస్తద్భావభావిత్వాత్ ఓం ॥16॥
236 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
ఓం మంత్రవర్ణాత్ ఓం ॥44॥
ఓం అపి స్మర్యతే ఓం ॥45॥
ఓం ప్రకాశాదివన్నైవం పరః ఓం ॥46॥
ఓం స్మరంతి చ ఓం ॥47॥
ఓం అనుజ్ఞాపరిహారౌ దేహసంబంధాజ్జ్యోతిరాదివత్ ఓం ॥48॥
ఓం అసంతతేశ్చావ్యతికరః ఓం ॥49॥
ఓం ఆభాస ఏవ చ ఓం ॥50॥
ఓం అదృష్టానియమాత్ ఓం ॥51॥
ఓం అభిసంధ్యాదిష్వపి చైవం ఓం ॥52॥
ఓం ప్రదేశాదితి చేన్నాంతర్భావాత్ ఓం ॥53॥
॥ ఇతి ద్వితీయాధ్యాయస్య తృతీయః పాదః ॥
ఓం ఆహ చ తన్మాత్రం ఓం ॥16॥
ఓం దర్శయతి చాథో అపి స్మర్యతే ఓం ॥17॥
ఓం అత ఏవ చోపమా సూర్యకాదివత్ ఓం ॥18॥
ఓం అంబువదగ్రహణాత్తు న తథాత్వం ఓం ॥19॥
ఓం వృద్ధిహ్రాసభాక్త్వమంతర్భావాదుభయసామంజస్యాదేవం ఓం ॥20
ఓం దర్శనాచ్చ ఓం ॥21॥
ఓం ప్రకృతైతావత్త్వం హి ప్రతిషేధతి తతో బ్రవీతి చ భూయః ఓం
ఓం తదవ్యక్తమాహ హి ఓం ॥23॥
ఓం అపి సంరాధనే ప్రత్యక్షానుమానాభ్యాం ॥24॥
ఓం ప్రకాశవచ్చావైశేష్యం ఓం ॥25॥
ఓం ప్రకాశశ్చ కర్మణ్యభ్యాసాత్ ఓం ॥26॥
ఓం అతోఽనంతేన తథా హి లింగం ఓం ॥27॥
ఓం ఉభయవ్యపదేశాత్త్వహికుండలవత్ ఓం ॥28॥
ఓం ప్రకాశాశ్రయవద్వా తేజస్త్వాత్ ఓం ॥29॥
ఓం పూర్వవద్వా ఓం ॥30॥
ఓం ప్రతిషేధాచ్చ ఓం ॥31॥
ఓం పరమతః సేతూన్మానసంబంధభేదవ్యపదేశేభ్యః ఓం ॥32॥
ఓం దర్శనాత్తు ఓం ॥33॥
ఓం బుద్ధ్యర్థః పాదవత్ ఓం ॥34॥
ఓం స్థానవిశేషాత్ ప్రకాశాదివత్ ఓం ॥35॥
ఓం ఉపపత్తేశ్చ ఓం ॥36॥
ఓం తథాన్యత్ప్రతిషేధాత్ ఓం ॥37॥
ఓం అనేన సర్వగతత్వమాయామయశబ్దాదిభ్యః ఓం ॥38॥
ఓం ఫలమత ఉపపత్తేః ఓం ॥39॥
ఓం శ్రుతత్వాచ్చ ఓం ॥40॥
ఓం ధర్మం జైమినిరత ఏవ ఓం ॥41॥
ఓం పూర్వం తు బాదరాయణో హేతువ్యపదేశాత్ ఓం ॥42॥
॥ ఇతి తృతీయాధ్యాయస్య ద్వితీయః పాదః ॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 241
ఓం విభాగశ్శతవత్ ఓం ॥11॥
ఓం అధ్యయనమాత్రవతః ఓం ॥12॥
ఓం నావిశేషాత్ ఓం ॥13॥
ఓం స్తుతయేఽనుమతిర్వా ఓం ॥14॥
ఓం కామకారేణ చైకే ఓం ॥15॥
ఓం ఉపమర్దం చ ఓం ॥16॥
ఓం ఊర్ధ్వరేతస్సు చ శబ్దే హి ఓం ॥17॥
ఓం పరామర్శం జైమినిరచోదనా చాపవదతి హి ఓం ॥18॥
ఓం అనుష్ఠేయం బాదరాయణః సామ్యశ్రుతేః ఓం ॥19॥
ఓం విధిర్వా ధారణవత్ ఓం ॥20॥
ఓం స్తుతిమాత్రముపాదానాదితి చేన్నాపూర్వత్వాత్ ఓం ॥21॥
ఓం భావశబ్దాచ్చ ఓం ॥22॥
ఓం పారిప్లవార్థా ఇతి చేన్న విశేషితత్వాత్ ఓం ॥23॥
ఓం తథా చైకవాక్యోపబంధాత్ ఓం ॥24॥
ఓం అత ఏవ చాగ్నీంధనాద్యనపేక్షా ఓం ॥25॥
ఓం సర్వాపేక్షా చ యజ్ఞాదిశ్రుతేరశ్వవత్ ఓం ॥26॥
ఓం శమదమాద్యుపేతః స్యాత్ తథాపి తు తద్విధేస్తదంగతయా
తేషామవశ్యానుష్ఠేయత్వాత్ ఓం ॥27॥
ఓం సర్వాన్నానుమతిశ్చ ప్రాణాత్యయే తద్దర్శనాత్ ఓం ॥28॥
ఓం అబాధాచ్చ ఓం ॥29॥
ఓం అపి స్మర్యతే ఓం ॥30॥
ఓం శబ్దశ్చాతో కామచారే ఓం ॥31॥
ఓం విహితత్వాచ్చాశ్రమకర్మాపి ఓం ॥32॥
ఓం సహకారిత్వేన చ ఓం ॥33॥
ఓం సర్వథాపి తు త ఏవోభయలింగాత్ ఓం ॥34॥
ఓం అనభిభవం చ దర్శయతి ఓం ॥35॥
ఓం అంతరా చాపి తు తద్దృష్టేః ఓం ॥36॥
ఓం అపి స్మర్యతే ఓం ॥37॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 245
ఓం విశేషానుగ్రహం చ ఓం ॥38॥
ఓం అతస్త్వితరజ్జ్యాయో లింగాచ్చ ఓం ॥39॥
ఓం తద్భూతస్య తు తద్భావో జైమినేరపి నియమాతద్రూపాభావేభ్యః ఓం
ఓం న చాధికారికమపి పతనానుమానాత్ తదయోగాత్ ఓం ॥41॥
ఓం ఉపపూర్వమపీత్యేకే భావశమనవత్తదుక్తం ఓం ॥42॥
ఓం బహిస్తూభయథాపి స్మృతేరాచారాచ్చ ఓం ॥43॥
ఓం స్వామినః ఫలశ్రుతేరిత్యాత్రేయః ఓం ॥44॥
ఓం ఆర్త్విజ్యమిత్యౌడులోమిస్తస్మై హి పరిక్రియతే ఓం ॥45॥
ఓం సహకార్యంతరవిధిః పక్షేణ తృతీయం తద్వతో విధ్యాదివత్ ఓం
ఓం కృత్స్నభావాత్తు గృహిణోపసంహారః ఓం ॥47॥
ఓం మౌనవదితరేషామప్యుపదేశాత్ ఓం ॥48॥
ఓం అనావిష్కుర్వన్నన్వయాత్ ఓం ॥49॥
ఓం ఐహికమప్రస్తుతప్రతిబంధే తద్దర్శనాత్ ఓం ॥50॥
ఓం ఏవం ముక్తిఫలానియమస్తదవస్థావధృతేస్తదవస్థావధృతేః ఓం
॥ ఇతి తృతీయాధ్యాయస్య చతుర్థః పాదః ॥
ఓం ఆవృత్తిరసకృదుపదేశాత్ ఓం ॥1॥
ఓం లింగాచ్చ ఓం ॥2॥
ఓం ఆత్మేతి తూపగచ్ఛంతి గ్రాహయంతి చ ఓం ॥3॥
ఓం న ప్రతీకే న హి సః ఓం ॥4॥
ఓం బ్రహ్మదృష్టిరుత్కర్షాత్ ఓం ॥5॥
ఓం ఆదిత్యాదిమతయశ్చాంగ ఉపపత్తేః ఓం ॥6॥
ఓం ఆసీనః సంభవాత్ ఓం ॥7॥
ఓం ధ్యానాచ్చ ఓం ॥8॥
ఓం అచలత్వం చాపేక్ష్య ఓం ॥9॥
ఓం స్మరంతి చ ఓం ॥10॥
ఓం యత్రైకాగ్రతా తత్రావిశేషాత్ ఓం ॥11॥
ఓం ఆ ప్రాయణాత్ తత్రాపి హి దృష్టం ఓం ॥12॥
246 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
ఓం తదధిగమ ఉత్తరపూర్వాఘయోః
అశ్లేషవినాశౌ తద్య్వపదేశాత్ ఓం ॥13॥
ఓం ఇతరస్యాప్యేవమసంశ్లేషః పాతే తు ఓం ॥14॥
ఓం అనారబ్ధకార్యే ఏవ తు పూర్వే తదవధేః ఓం ॥15॥
ఓం అగ్నిహోత్రాది తు తత్కార్యాయైవ తద్దర్శనాత్ ఓం ॥16॥
ఓం అతోఽన్యదపీత్యేకేషాముభయోః ఓం ॥17॥
ఓం యదేవ విద్యయేతి హి ఓం ॥18॥
ఓం భోగేన త్వితరే క్షపయిత్వాఽథ సంపత్స్యతే ఓం ॥19॥
॥ ఇతి చతుర్థాధ్యాయస్య ప్రథమః పాదః ॥
ఓం రశ్మ్యనుసారీ ఓం ॥18॥
ఓం నిశి నేతి చేన్న సంబంధాత్ ఓం ॥19॥
ఓం యావద్దేహభావిత్వాద్ దర్శయతి చ ఓం ॥20॥
ఓం అతశ్చాయనేఽపి హి దక్షిణే ఓం ॥21॥
ఓం యోగినః ప్రతి స్మర్యేతే స్మార్తే చైతే ఓం ॥22॥
॥ ఇతి చతుర్థాధ్యాయస్య ద్వితీయః పాదః ॥
అథ సర్వమూలాద్యంతమంగలస్తోత్రం
1) బ్రహ్మసూత్రభాష్యం
నారాయణం గుణైస్సర్వైరుదీర్ణం దోషవర్జితం ।
జ్ఞేయం గమ్యం గురూంశ్చాపి నత్వా సూత్రార్థ ఉచ్యతే ॥1॥
* జ్ఞానానందాదిభిస్సర్వైర్గుణైః పూర్ణాయ విష్ణవే ।
నమోఽస్తు గురవే నిత్యం సర్వథాఽతిప్రియాయ మే ॥1॥
యస్య త్రీణ్యుదితాని వేదవచనే రూపాణి దివ్యాన్యలం
బట్తద్దర్శతమిత్థమేవ నిహితం దేవస్య భర్గో మహత్ ।
వాయో రామవచోనయం ప్రథమకం పృక్షో ద్వితీయం వపుః
మధ్వో యత్తు తృతీయకం కృతమిదం భాష్యం హరౌ తేన హి ॥
నిత్యానందో హరిః పూర్ణో నిత్యదా ప్రీయతాం మమ ।
నమస్తస్మై నమస్తస్మై నమస్తస్మై చ విష్ణవే ॥3॥
2) అనువ్యాఖ్యానం
నారాయణం నిఖిలపూర్ణగుణైకదేహం
నిర్దోషమాప్యతమమప్యఖిలైస్సువాక్యైః ।
అస్యోద్భవాదిదమశేషవిశేషతోఽపి
వంద్యం సదా ప్రియతమం మమ సన్నమామి ॥1॥
తమేవ శాస్త్రప్రభవం ప్రణమ్య జగద్గురూణాం గురుమంజసైవ ।
విశేషతో మే పరమాఖ్యవిద్యావ్యాఖ్యాం కరోమ్యన్వపి చాహమేవ ॥
* నిఃశేషదోషరహితకల్యాణాఖిలసద్గుణ ।
భూతిస్వయంభుశర్వాదివంద్యం త్వాం నౌమి మే ప్రియం ॥
3) న్యాయవివరణం
చేతనాచేతనజగన్నియంత్రేఽశేషసంవిదే ।
నమో నారాయణాయాజశర్వశక్రాదివందిత ॥1॥
250 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
* చేతనాచేతనస్యాస్య సమస్తస్య యదిచ్ఛయా ।
స మమ స్వకృతేనైవ ప్రీయతాం పురుషోత్తమః ॥1॥
నమోఽజభవభూర్యక్షపురస్సరసురాశ్రయ ।
నారాయణారణం మహ్యం మాపతే ప్రేయసాం ప్రియ ॥2॥
4) అణుభాష్యం
నారాయణం గుణైస్సర్వైరుదీర్ణం దోషవర్జితం ।
జ్ఞేయం గమ్యం గురూంశ్చాపి నత్వా సూత్రార్థ ఉచ్యతే ॥1॥
విష్ణురేవ విజిజ్ఞాస్యః సర్వకర్తాఽఽగమోదితః ।
సమన్వయాదీక్షతేశ్చ పూర్ణానందోంఽతరః ఖవత్ ॥2॥
* నమో నమోఽశేషదోషదూరపూర్ణగుణాత్మనే ।
విరించిశర్వపూర్వేడ్యవంద్యాయ శ్రీవరాయ తే ॥1॥
5) గీతాభాష్యం
దేవం నారాయణం నత్వా సర్వదోషవివర్జితం ।
పరిపూర్ణం గురుంశ్చాన్ గీతార్థం వక్ష్యామి లేశతః ॥1॥
* పూర్ణాదోషమహావిష్ణోర్గీతామాశ్రిత్య లేశతః ।
నిరూపణం కృతం తేన ప్రీయతాం మే సదా విభుః ॥1॥
6) గీతాతాత్పర్యం
సమస్తగుణసంపూర్ణం సర్వదోషవివర్జితం ।
నారాయణం నమస్కృత్య గీతాతాత్పర్యముచ్యతే ॥1॥
* నమస్తే వాసుదేవాయ ప్రేయసాం మే ప్రియోత్తమ ।
సమస్తగుణసంపూర్ణనిర్దోషానందదాయినే ॥1॥
నిఃశేషదోషరహితకల్యాణాఖిలసద్గుణ ।
భూతిస్వయంభుశర్వాదివంద్యం త్వాం నౌమి మే ప్రియం ॥2॥
సర్వమూలాద్యంతమంగలస్తోత్రం 251
7) ఈశావాస్యభాష్యం
నిత్యానిత్యజగద్ధాత్రే నిత్యాయ జ్ఞానమూర్తయే ।
పూర్ణానందాయ హరయే సర్వయజ్ఞభుజే నమః ॥1॥
యస్మాద్ బ్రహ్మేంద్రరుద్రాదిదేవతానాం శ్రియోఽపి చ ।
జ్ఞానస్ఫూర్తిస్సదా తస్మై హరయే గురవే నమః ॥2॥
* పూర్ణశక్తిచిదానందశ్రీతేజఃస్పష్టమూర్తయే ।
మమాభ్యధికమిత్రాయ నమో నారాయణాయ తే ॥1॥
8) తలవకారభాష్యం
అనంతగుణపూర్ణత్వాదగమ్యాయ సురైరపి ।
సర్వేష్టదాత్రే దేవానాం నమో నారాయణాయ తే ॥1॥
* యశ్చిదానందసచ్ఛక్తిసంపూర్ణో భగవాన్పరః ।
నమోఽస్తు విష్ణవే తస్మై ప్రేష్ఠాయ ప్రేయసాం చ మే ॥1॥
9) కాఠకభాష్యం
నమో భగవతే తస్మై సర్వతః పరమాయ తే ।
సర్వప్రాణిహృదిస్థాయ వామనాయ నమో నమః ॥1॥
* నమో భగవతే తస్మై విష్ణవే ప్రభవిష్ణవే ।
యస్యాహమాప్త ఆప్తేభ్యో యో మ ఆప్తతమస్సదా ॥2॥
10) షట్ప్రశ్నభాష్యం
నమో భగవతే తస్మై ప్రాణాదిప్రభవిష్ణవే ।
అమందానందసాంద్రాయ వాసుదేవాయ వేధసే ॥1॥
* నమో నమోఽస్తు హరయే ప్రేష్ఠప్రేష్ఠతమాయ మే ।
పరమానందసందోహసాంద్రానందవపుష్మతే ॥1॥
11) ఆథర్వణభాష్యం
ఆనందమజరం నిత్యమజమక్షయమచ్యుతం ।
అనంతశక్తిం సర్వజ్ఞం నమస్యే పురుషోత్తమం ॥1॥
252 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
15) ఛాందోగ్యభాష్యం
అత్యుద్రిక్తవిదోషసత్సుఖమహాజ్ఞానైకతానప్రభా-
సర్వప్రాభవశక్తిభోగబలసత్సారాత్మదివ్యాకృతిం ।
సృష్టిస్థాననిరోధనిత్యనియతిజ్ఞానప్రకాశావృతి-
ధ్వాంతామోక్షవిమోక్షదం హరిమజం నిత్యం సదోపాస్మహే ॥1॥
* పూర్ణానందమహోదధిః పరతమో నిత్యః పరస్మాత్ సదా
సర్వజ్ఞః సకలేశితా గుణనిధిర్నిత్యోత్సవస్తద్విదాం ।
సర్వస్మాదధికం మమ ప్రియతమస్త్విష్టాదపీష్టోత్తమః
సర్వస్మాచ్చ హితాత్సదా హితతమః ప్రీతో భవేన్మే హరిః ॥1॥
నిత్యానందో హరిః పూర్ణో నిత్యదా ప్రీయతా మమ ।
నమస్తస్మై నమస్తస్మై నమస్తస్మై చ విష్ణవే ॥2॥
16) బృహదారణ్యకభాష్యం
ప్రాణాదేరీశితారం పరమసుఖనిధిం సర్వదోషవ్యపేతం
సర్వాంతఃస్థం సుపూర్ణం ప్రకృతిపతిమజం సర్వబాహ్యం సునిత్యం
సర్వజ్ఞం సర్వశక్తిం సురమునిమనుజాద్యైః సదా సేవ్యమానం
విష్ణుం వందే సదాఽహం సకలజగదనాద్యంతమానందదం తం ॥1॥
* యస్యోచ్చోఽథ సమో వా కశ్చిన్నైవాస్త్యనంతసచ్ఛక్తేః
తం వందే పరమేశం ప్రేయాంసం ప్రేయసశ్చ మే విష్ణుం॥
పూర్ణాగణ్యగుణోదారధామ్నే నిత్యాయ వేధసే
అమందానందసాంద్రాయ ప్రేయసే విష్ణవే నమః ॥2॥
17) ఋగ్భాష్యం
నారాయణం నిఖిలపూర్ణగుణార్ణముచ్చ-
సూర్యామితద్యుతిమశేషనిరస్తదోషం ।
సర్వేశ్వరం గురుమజేశనుతం ప్రణమ్య
వక్ష్యామ్యృగర్థమతితుష్టికరం తదస్య ॥1॥
254 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
* అశేషమానమేయైకసాక్షిణేఽక్షయమూర్తయే ।
అజేశపురుహూతేడ్య నమో నారాయణాయ తే ॥1॥
21) కథాలక్షణం
నృసింహమఖిలాజ్ఞానతిమిరాశిశిరద్యుతిం ।
సంప్రణమ్య ప్రవక్ష్యామి కథాలక్షణమంజసా ॥1॥
* సదోదితామితజ్ఞానపూరవారితహృత్తమాః ।
నరసింహః ప్రియతమః ప్రీయతాం పురుషోత్తమః ॥1॥
22) ఉపాధిఖండనం
నారాయణోఽగణ్యగుణనిత్యైకనిలయాకృతిః ।
అశేషదోషరహితః ప్రీయతాం కమలాలయః ॥1॥
* మాయావాదతమోవ్యాప్తమితి తత్త్వదృశా జగత్ ।
భాతం సర్వజ్ఞసూర్యేణ ప్రీతయే శ్రీపతేస్సదా ॥1॥
నమోఽమందనిజానందసాంద్రసుందరమూర్తయే ।
ఇందిరాపతయే నిత్యానందభోజనదాయినే ॥2॥
23) మాయావాదఖండనం
నరసింహోఽఖిలాజ్ఞానమతధ్వాంతదివాకరః ।
జయత్యమితసజ్జ్ఞానసుఖశక్తిపయోనిధిః ॥1॥
* నాస్తి నారాయణసమం న భూతం న భవిష్యతి ।
ఏతేన సత్యవాక్యేన సర్వార్థాన్సాధయామ్యహం ॥1॥
24) మిథ్యాత్వానుమానఖండనం
విమతం మిథ్యా దృశ్యత్వాద్యదిత్థం తత్తథా యథా సంప్రతిపన్నం ।
ఇత్యుక్తే జగతోఽభావాదాశ్రయాసిద్ధః పక్షః ॥1॥
* యో దృశ్యతే సదానందనిత్యవ్యక్తచిదాత్మనా ।
నిర్దోషాఖిలకల్యాణగుణం వందే రమాపతిం ॥1॥
256 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
25) తత్త్వసంఖ్యానం
స్వతంత్రమస్వతంత్రం చ ద్వివిధం తత్త్వమిష్యతే ।
స్వతంత్రో భగవాన్విష్ణుర్భావాభావౌ ద్విధేతరత్ ॥1॥
* సృష్టిః స్థితిః సంహృతిశ్చ నియమోఽజ్ఞానబోధనే ।
బంధో మోక్షః సుఖం దుఃఖమావృతిర్జ్యోతిరేవ చ ।
విష్ణునాఽస్య సమస్తస్య సమాసవ్యాసయోగతః ॥1॥
26) తత్త్వవివేకః
స్వతంత్రం పరతంత్రం చ ప్రమేయం ద్వివిధం మతం ।
స్వతంత్రో భగవాన్ విష్ణుర్నిదోషాఖిలసద్గుణః ॥1॥
* య ఏతత్పరతంత్రం తు సర్వమేవ హరేః సదా ।
వశమిత్యేవ జానాతి సంసారాన్ముచ్యతే హి సః ॥1॥
27) తత్త్వోద్యోతః
సర్వత్రాఖిలసచ్ఛక్తిః స్వతంత్రోఽశేషదర్శనః ।
నిత్యాతాదృశచిచ్చేత్యయంతేష్టో నో రమాపతిః ॥1॥
* సత్యచిచ్చేత్యపతయే ముక్తాముక్తోత్తమాయ తే ।
నమో నారాయణాయార్యవృందవందితపద్ద్వయ ॥1॥
జయత్యమితపౌరుషః స్వజనతేష్టచింతామణిః ।
అజేశముఖవందితో గుణగణార్ణవః శ్రీపతిః ॥2॥
సర్వజ్ఞసన్మనీంద్రోచ్చసన్మనఃపంకజాశ్రయః ।
అజితో జయతి శ్రీశో రమాబాహులతాశ్రయః ॥3॥
28) కర్మనిర్ణయః
య ఇజ్యతే విధీశానశక్రపూర్వైః సదా మఖైః ।
రమాప్రణయినే తస్మై సర్వయజ్ఞభుజే నమః ॥1॥
సర్వమూలాద్యంతమంగలస్తోత్రం 257
* నమో నారాయణాయాజభవశక్రోష్ణరుఙ్ముఖైః ।
సదా వందితపాదాయ శ్రీపాయ ప్రేయసేఽధికం ॥1॥
29) విష్ణుతత్త్వవినిర్ణయః
సదాగమైకవిజ్ఞేయం సమతీతక్షరాక్షరం ।
నారాయణం సదా వందే నిర్దోషాశేషసద్గుణం ॥1॥
* స్వతంత్రాయాఖిలేశాయ నిర్దోషగుణరూపిణే ।
ప్రేయసే మే సుపూర్ణాయ నమో నారాయణాయ తే ॥2॥
30) తంత్రసారసంగ్రహః
జయత్యబ్జభవేశేంద్రవందితః కమలాపతిః ।
అనంతవిభవానందశక్తిజ్ఞానాదిసద్గుణః ॥1॥
* అశేషదోషోజ్ఝితపూర్ణసద్గుణం
సదావిశేషాపగతోరురూపం ।
నమామి నారాయణమప్రతీపం
సదా ప్రియేభ్యః పరమాదరేణ ॥1॥
31) యమకభారతం
ధ్యాయేత్తం పరమానందం యన్మాతాపతిమయదపరమానందం ।
ఉజ్ఝితపరమానందం పత్యాద్యాద్యాశ్రమైస్సదైవ పరమానందం ॥1॥
* నారాయణనామా సుఖతీర్థసుపూజితస్సురాయణనామా ।
పూర్ణగుణైరధికజ్ఞానేచ్ఛాభక్తిభిస్స్వధికపూర్ణః ॥1॥
32) కృష్ణామృతమహార్ణవః
అర్చితః సంస్మృతో ధ్యాతః కీర్తితః కథితః శ్రుతః ।
యో దదాత్యమృతత్వం హి స మాం రక్షతు కేశవః ॥1॥
* శ్రీమదానందతీర్థాఖ్యసహస్రకిరణోత్థితా ।
గోతతిః సతతం సేవ్యా గీర్వాణైః సిద్ధిదా భవేత్ ॥1॥
258 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
33) జయంతీనిర్ణయః
రోహిణ్యామర్ధరాత్రే తు యదా కృష్ణాష్టమీ భవేత్ ।
జయంతీ నామ సా ప్రోక్తా సర్వపాపప్రణాశినీ ॥1॥
* సర్వాయేతి చ మంత్రేణ తతః పారణమాచరేత్ ।
ధర్మాయేతి తతః స్వస్థో ముచ్యతే సర్వకిల్బిషైః ॥1॥
34) యతిప్రణవకల్పః
నత్వా నారాయణం వందే పూర్ణం బ్రహ్మహరార్చితం ।
యతేరాచరణం వక్ష్యే పూర్ణశాస్త్రానుసారతః ॥1॥
* ధ్యేయో నారాయణో నిత్యం సృష్టిస్థిత్యంతకారకః ।
భక్తానాం ముక్తిదో నిత్యమధమాజ్ఞానినాం తమః ॥1॥
35) సదాచారస్మతిః
యస్మిన్సర్వాణి కర్మాణి సన్న్యస్యాధ్యాత్మచేతసా ।
నిరాశీనిర్మమో యాతి పరం జయతి సోఽచ్యుతః ॥1॥
* అశేషకల్యాణగుణనిత్యానుభవసత్తనుః ।
అశేషదోషరహితః ప్రీయతాం పురుషోత్తమః ॥1॥
36) ద్వాదశస్తోత్రం
వందే వంద్యం సదానందం వాసుదేవం నిరంజనం ।
ఇందిరాపతిమాద్యాదివరదేశవరప్రదం ॥1॥
* ఆనందచంద్రికాస్యందక వందే ।
ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥1॥
37) నృసింహనఖస్తుతిః
పాంత్వస్మాన్పురుహూతవైరిబలవన్మాతంగమాద్యద్ఘటా-
కుంభోచ్చాద్రివిపాటనాధికపటుప్రత్యేకవజ్రాయితాః ।
శ్రీమత్కంఠీరవాస్యప్రతతసునఖరాదారితారాతిదూర-
ప్రధ్వస్తధ్వాంతశాంతప్రవితతమనసా భావితా నాకివృందైః ॥1॥
సర్వమూలాద్యంతమంగలస్తోత్రం 259