You are on page 1of 260

విశ్వమధ్వమహాపరిషత్ గ్రంథమాలా - 171

మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

సంగ్రహము - పం మహిదాసాచార్య జోశి (సత్తి)

... ప్రకాశనము ...


శ్రీమన్మధ్వాచార్యమూలమహాసంస్థానము
శ్రీఉత్తరాదిమఠము
విశ్వమధ్వమహాపరిషత్, బెంగళూరు - 4
2017
Mantra Stotra Sangraha
Collection of Suktas and Stotras
Published by : Vishva Madhwa Maha Parishat

Copies : 1000

First Edition : August 2017


Sri 1008 Sri Satyatma Teertha Swamiji’s
22nd Chaturmasya Deeksha Palamoor (Mahabubnagar)

No.of Pages : 260

© : Reserved

Price. [In India] <.50/-


Copies can be had from :
Vishva Madhwa Maha Parishat
Research Center, #11, 2nd Floor,
Uttaradimath Building. Uttaradi Math Road,
Shankarpuram, Basavanagudi
BANGALORE - 4 Phone : 080 26603692
email.com : vmmp05@gmail.com

Type Setting : VMMP Research Center

Printed by :
VAGARTHA, 149, 8th Cross, N.R.Colony, Bangalore-4 Ph.22427677.
శ్రీమజ్జగద్గురుశ్రీమన్మధ్వాచార్యమూలమహాసంస్థానము
శ్రీఉత్తరాదిమఠాధీశులైన శ్రీజయతీర్థవిద్యాపీఠమును స్థాపించిన
శ్రీ 1008 శ్రీ సత్యప్రమోదతీర్థ శ్రీపాదులవారికి
భక్తిపూర్వకముగ సమర్పితము
4

ఆశీర్వచనము
శ్రీశింశుమార ప్రతిష్ఠానము, బెంగళూరు
అనేక ధార్మికకార్యక్రమములను విజయవంతంగా
జరుపుచున్నారు.

ప్రస్తుతం తెలుగులిపిలో మంత్రస్తోత్రసంగ్రహ-


మును ప్రచురించుటకు సమగ్రమైన ఆర్థికసేవను
చేసి ఉన్నతమైన కార్యమును చేసినారు. ఈ
మూలకంగా శ్రీవేదవ్యాసులను సేవించినారు. ఈ
సంస్థ ఇతోప్యతిశయముగా గ్రంథప్రచురణము,
ధార్మికప్రచారము మొదలగు కార్యక్రమములను
విజయవంతంగా ఆచరించవలెనని, శింశుమార-
ప్రతిష్ఠానముయొక్క సదస్యులకు ధార్మిక మార్గ-
మందు పయనించే సామర్థ్యమును ప్రసాదించ-
వలెనని అస్మదుపాస్యులైన శ్రీమూలసీతాసమేత
మూలరామ, దిగ్విజయరామ, వేదవ్యాసులను
ప్రార్థించెదము.

శ్రీసత్యాత్మతీర్థశ్రీపాదులవారు.
శ్రీఉత్తరాదిమఠము.
5

శ్రీమజ్జగద్గురుశ్రీమన్మధ్వాచార్యమూలమహాసంస్థానము
శ్రీఉత్తరాదిమఠాధీశులైన శ్రీజయతీర్థవిద్యాపీఠమునకు పోషకులైన
శ్రీ 1008 శ్రీ సత్యాత్మతీర్థ శ్రీపాదులవారికి
భక్తిపూర్వకముగ సమర్పితము
6

విషయానుక్రమణికా
1. పురుషసూక్తం----------------------------------------------------------------------- 9
2. తదిదాససూక్తం------------------------------------------------------------------ 11
3. ఋషభసూక్తం ------------------------------------------------------------------ 12
4. మన్యుసూక్తపురశ్చరణక్రమము---------------------------------------------- 12
5. మన్యుసూక్తం--------------------------------------------------------------------- 13
6. అంభృణీసూక్తం ----------------------------------------------------------------- 15
7. శ్రీసూక్తం---------------------------------------------------------------------------- 16
8. బళిత్థాసూక్తం--------------------------------------------------------------------- 19
9. సరస్వతీసూక్తసంగ్రహము--------------------------------------------------- 19
10. రాత్రిసూక్తం------------------------------------------------------------------------22
11. విష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం-----------------------------------------------------25
12. పురుషోత్తమయోగః-----------------------------------------------------------38
13. విశ్వరూపదర్శనయోగః-------------------------------------------------------40
14. భగవద్‌ధ్యానం--------------------------------------------------------------------46
15. రంగస్తోత్రం-----------------------------------------------------------------------48
16. దధివామనస్తోత్రం--------------------------------------------------------------50
17. దామోదరస్తోత్రం--------------------------------------------------------------- 51
18. వేంకటేశస్తోత్రం-----------------------------------------------------------------53
19. జితంతేస్తోత్రం-------------------------------------------------------------------54
20. బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యం--------------------------------------------------------66
21. ద్వాదశస్తోత్రం-------------------------------------------------------------------70
22. శ్రీరామవర్ణనం--------------------------------------------------------------------86
23. శనైశ్చరకృత నరసింహస్తుతి-------------------------------------------------88
24. శ్రీనృసింహస్తుతి-----------------------------------------------------------------90
25. శ్రీలక్ష్మీనృసింహస్తోత్రం-------------------------------------------------------93
26. దశావతారస్తుతి------------------------------------------------------------------94
7

27. కందుకస్తుతి-----------------------------------------------------------------------99
28. విష్ణుస్తుతి------------------------------------------------------------------------- 100
29. కరావలంబనస్తోత్రం-------------------------------------------------------- 107
30. వ్యాసగద్యం----------------------------------------------------------------------113
31. భావసంగ్రహము---------------------------------------------------------------116
32. నారాయణవర్మము---------------------------------------------------------- 122
33. నారాయణహృదయము--------------------------------------------------- 127
34. లక్ష్మీహృదయము-------------------------------------------------------------131
35. దుర్గాస్తోత్రం- ------------------------------------------------------------------ 144
36. శ్రీశగుణదర్శనం--------------------------------------------------------------- 148
37. (సంక్షిప్త)లక్ష్మీహృదయస్తోత్రం----------------------------------------- 149
38. లక్ష్మ్యష్టకం---------------------------------------------------------------------- 150
39. రమాస్తోత్రం- -------------------------------------------------------------------151
40. సుందరకాండము------------------------------------------------------------ 152
41. నరసింహనఖస్తుతి----------------------------------------------------------- 158
42. శ్రీహరివాయుస్తుతి----------------------------------------------------------- 158
43. యంత్రోద్ధారకహనూమత్స్తోత్రం--------------------------------------- 165
44. శివస్తుతి-------------------------------------------------------------------------- 166
45. తారతమ్యస్తోత్రం------------------------------------------------------------ 168
46. నవగ్రహస్తోత్రం--------------------------------------------------------------- 169
47. శ్రీజయతీర్థస్తుతి--------------------------------------------------------------- 170
48. శ్రీటీకాకృత్పాదాష్టకం------------------------------------------------------ 173
49. శ్రీపాదరాజపంచరత్నమాలికా------------------------------------------ 174
50. శ్రీవ్యాసరాజస్తోత్రం--------------------------------------------------------- 175
51. శ్రీవాదిరాజస్తోత్రం----------------------------------------------------------- 178
52. శ్రీరఘూత్తమగురుస్తోత్రం------------------------------------------------- 179
53. శ్రీరఘూత్తమమంగలాష్టకం-----------------------------------------------181
54. శ్రీరాఘవేంద్రస్తోత్రం-------------------------------------------------------- 183
8

55. శ్రీసత్యప్రియాష్టకం----------------------------------------------------------- 187


56. శ్రీసత్యబోధస్తోత్రం---------------------------------------------------------- 188
57. గోపీగీతం----------------------------------------------------------------------- 189
58. శ్రీకృష్ణాష్టోత్తరశతనామస్తోత్రం-----------------------------------------191
59. శ్రీబాలరక్షాస్తోత్రం----------------------------------------------------------- 194
60. కృష్ణాష్టకం---------------------------------------------------------------------- 195
61. ప్రార్థనాదశకస్తోత్రం--------------------------------------------------------- 196
62. ప్రాతఃప్రార్థనాక్రమము------------------------------------------------------- 197
63. ఆమంత్రణోత్సవస్తోత్రం---------------------------------------------------- 206
64. ప్రాతస్సంకల్పగద్యం-------------------------------------------------------- 208
65. భాగీరథీగద్యం----------------------------------------------------------------- 212
66. శ్రీతులసీమాహాత్మ్యం------------------------------------------------------- 213
67. గోసావిత్రీస్తోత్రం-------------------------------------------------------------- 215
68. హయగ్రీవసంపదాస్తోత్రం------------------------------------------------ 217
69. గురుస్తోత్రం-------------------------------------------------------------------- 217
70. మాధ్వగురుస్తుతి-------------------------------------------------------------- 220
71. బ్రహ్మసూత్రాణి----------------------------------------------------------------- 226
72. సర్వమూలాద్యంతమంగలస్తోత్రం------------------------------------ 249
73. మంగలాష్టకం----------------------------------------------------------------- 259
***
9

మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
॥ శ్రీ గురుభ్యో నమః ॥ హరిః ఓం ॥
॥ శ్రీమద్ హనుమద్భీమమధ్వాంతర్గతరామకృష్ణవేదవ్యాసాత్మక
శ్రీ లక్ష్మీహయగ్రీవాయ నమః ॥
---------------------------------------------------
అథ పురుషసూక్తము
సహస్రశీర్షేతి షోడశర్చస్య సూక్తస్య నారాయణ ఋషిః । పురుషో
దేవతా । అనుష్టుప్ ఛందః । అంత్యా త్రిష్టుప్ ॥
‰సహ‡స్రశీ‰ర్షా పు‡రుషః సహ‰స్రాక్షః ‰సహ‡స్రపాత్
స భూˆమిం ‰విశ్వˆతో ‰వృత్వాఽ‡త్యతిష్ఠద్దశాం‰గులం ॥1॥
పు‡రుష ‰ఏవేదం స‰ర్వం య‰ద్భూతం య‰చ్చ భˆవ్యం
‰ఉతా‡మృ‰తత్వస్యేˆశా‰నో యదˆన్నేనా‰తిరో‡హతి ॥2॥
‰ఏతాˆవానస్య మ‰హిమా‰తో జ్యాˆయాం‰శ్చ పూ‡రుషః
పాˆదోఽ‰స్య విˆశ్వా ‰భూతా‡ని ‰త్రిపా‡దస్యామృˆతం ‰దివి ॥3॥
‰త్రిపా‰దూర్ధ్వ ఉ‰దైత్ పు‡రు‰షః పాˆదోఽ‰స్యేహా‡భవత్ప్పు‡నః
త‰తో వి‰ష్వఙ్‡ వ్యక్రామత్సాశనాన‰శనే ‰అభి ॥4॥
తˆస్మా‰ద్విరా‡ళజాయత ‰విరా‰జో అ‰ధి పూ‡రుషః
స ‰జాతో అ‡త్యరిచ్యత ‰పశ్చాద్భూ‰మిమˆథో ‰పురః ॥5॥
యత్పు‡రుషేణ ‰హవిˆషా ‰దేవా ‰యజ్ఞమత‡న్వత
‰వ‰సంతో ‡అస్యా‰సీదాˆజ్యం ‰గ్రీష్మ ‰ఇధ్మః ‰శరద్ధ‰విః ॥6॥
తం ‰యజ్ఞం ‰బర్హి‰షి ప్రౌ‰క్షన్ పు‡రుషం ‰జాత‡మ‰గ్రతః
10 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

తే‡న ‰దేవా ‡అయజంత ‰సాధ్యా ఋ‡షయ‰శ్చ యే ॥7॥


తˆస్మా‰ద్యజ్ఞాత్ ‡స‰ర్వహు‰తః సం‡భృతం పృష‰దాజ్యం
‰పశూన్ తాం‡శ్చక్రే వా‰యˆవ్యానా‰రణ్యాన్‌ ‰గ్రామ్యా‰శ్చ యే ॥8॥
తˆస్మా‰ద్యజ్ఞాత్ ‡స‰ర్వహు‰త ఋ‰చః సాˆమాని జజ్ఞిరే
ఛంˆదాంసి జజ్ఞి‰రే త‰స్మాద్య‰జుస్తˆస్మాదజాయత ॥9॥
త‰స్మాదˆశ్వా అజాయం‰త యే కే ˆచో‰భయా‡దతః
గాˆవో హ జజ్ఞి‰రే త‰స్మాత్తˆస్మా‰జ్జాతా ‡అ‰జావ‡యః ॥10॥
యత్పు‡రు‰షం వ్య‡దధుః క‰తిధా ‡వ్యకల్పయన్
ము‰ఖం కి‡మ‰స్య కౌ ‰బాహూ కా ‰ఊరూ పాˆదా ఉచ్యేతే ॥11॥
‰బ్రా‰హ్మˆణోఽ‰స్య ము‡ఖమాసీ‰ద్బాహూ ˆరా‰జ‡న్యః ‰కృతః
‰ఊరూ త‡ద‰స్య యద్వై‡శ్యః ‰పద్భ్యాం ‰శూద్రో ‡అజాయత ॥12॥
‰చంద్ర‰మా మ‡నసో ‰జాతశ్చ‰క్షోః సూˆర్యో అజాయత
ము‰ఖాదిం‡ద్ర‰శ్చాగ్ని‡శ్చ ‰ప్రాణా‰ద్వాయు‡రజాయత ॥13॥
నాˆభ్యా ఆసీ‰దంత‡రిక్షం ‰శీర్ష్ణో ద్యౌః స‡మవర్తత
‰పద్భ్యాం భూ‰మిర్ది‰శః శ్రో‰త్రాత్తˆథా ‰లోకాk ‡అకల్పయన్ ॥14॥
‰సప్తాˆస్యాసన్ ప‰రిధ‰యస్త్రిః ‰సప్త ‰సమి‡ధః ‰కృతాః
‰దేవా య‰ద్యజ్ఞం ˆత‰న్వానా అ‡బ‰ధ్నన్పు‡రుషం ‰పశుం ॥15॥
‰యజ్ఞే‡న ‰యజ్ఞ‡మయజంత ‰దేవాస్తా‰ని ధˆర్మాణి
ప్ర‰థమాˆన్యాసన్ । తే ‰హ నాˆకం మ‰హిమా‡నః
సచం‰త య‰త్ర పూˆర్వే ‰సాధ్యాః సం‡తి ‰దేవాః ॥
।। ఇతి పురుషసూక్తం।।
11

అథ తదిదాససూక్తం
తదిˆదా‰స భు‡వనే‰షు జ్యే‰ష్ఠం య‡తో ‰జజ్ఞ ‰ఉగ్ర‰స్త్వేˆనృమ్ణః । ‰సద్యో ‡జ‰జ్ఞానో
ని ‡రిణా‰తి శ‰త్రూన‰ను యం వి‰శ్వే మ‰దంత్యూˆమాః ॥1॥ ‰వా‰వృ‰ధానః
శ‡వ‰సా భూˆర్యో‰జాః శ‡త్రు‰ర్దాసా‡య ‰భియˆసం దధాతి । అ‡వ్యనచ్చ ‰వ్యన‰చ్చ
స‰స్ని సం ˆతే నవం‰త ప్ర‡భృ‰తా మˆదేషు ॥2॥ త్వే క్ర‰తుమ‡పి వృంజం‰తి
వి‰శ్వే ద్విర్య‰దేతే త్రిర్భ‰వంత్యూˆమాః । ‰స్వాదోః స్వాˆదీయః ‰స్వాదుˆనా
సృ‰జా స‰మదః సు మ‰ధు మ‡ధు‰నాభి ˆయోధీః ॥3॥ ఇ‡తి ‰చిద్ధి ‰త్వా ధ‰నా
జˆయం‰తం మˆదేమదే అనుమˆదం‰తి విˆప్రాః । ఓˆజీయో ధృష్ణో ‰స్థిరమా
‡తను‰ష్వ మా ˆత్వా దభన్ యా‰తుధాˆనా ‰దురేˆవాః ॥4॥ త్వˆయా ‰వయం
ˆశాశద్మ‰హే రˆణేషు ‰ప్రపˆశ్యంతో ‰యుధేˆన్యా‰ని భూ‡రి । ‰చోదˆయామి ‰త
ఆ‡యు‰ధా వˆచో‰భిః సం ˆతే శిశా‰మి బ్ర‡హ్మణా వˆయాంసి ॥5॥
‰స్తుషేˆయ్యం పు‰రువ‡ర్ప‰సమృ‡భ్వ‰మిన‡తమ‰మాప్త్య‰మాప్త్యాˆనాం । ఆ
‡దర్ష‰తే శ‡వసా ‰సప్త దా‰నూన్ ప్ర ˆసాక్షతే ప్ర‰తిమాˆనా‰ని భూ‡రి ॥6॥ ని
త‡ద్ద‰ధిషేఽ‡వ‰రం పˆరం ‰చ య‰స్మిన్నావిథా‡వసా దు‰రోణే । ఆ ‰మాతˆరా
స్థాపయసే జి‰గత్నూ అ‡త ఇనో‰షి క‡ర్వరా ‰పురూ‡ణి ॥7॥ ‰ఇమా బ్ర‡హ్మ
బృహ‡ద్దివో వి‰వక్తీంˆద్రాయ ‰శూష‡మ‰గ్రియః ‰స్వర్షాః । ‰మహో ‰గోత్ర‡స్య
క్షయతి ‰స్వరా‰జో దు‡ర‰శ్చ విˆశ్వా అవృ‰ణోద‰ప స్వాః ॥8॥ ‰ఏవా ‰మహాన్
‰బృహ‡ద్ది‰వో అ‰థర్వాఽˆవో‰చత్ స్వాం ‰తన్వ‰‡1మిం‡ద్ర‰మేవ । స్వˆసారో
మా‰తరి‡భ్వరీర‰రిప్రా ‰హిన్వం‡తి ‰చ శ‡వసా ‰వర్ధˆయంతి చ ॥9॥
॥ ఇతి తదిదాససూక్తం ॥ మం.10-సూ.120
12 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ ఋషభసూక్తం
‰ఋ‰షభం ˆమా స‰మానాˆనాం ‰సపˆత్నానాం విషా‰సహిం
‰హంతా‰రం శˆత్రూణాం కృధి ‰విరా‰జం గో‡ప‰తిం గˆవాం ॥1॥
‰అహ‡మస్మి సప‰త్నహేం‡ద్ర ‰ఇవా‡రి‰ష్టో అ‡క్షతః
‰అధః ‰సపˆత్నా మే ‰పదో‰రిమే సˆర్వే ‰అభి‡ష్ఠితాః ॥2॥
అ‰త్రైవ వోఽ‡పి నహ్యా‰మ్యుభే ఆˆర్త్నీ ఇ‰వ జ్యˆయా
వా‡చస్ప‰తే ని ˆషే‰ధేమాన్ య‰థా మద‡ధ‰రం వ‡దాన్ ॥3॥
‰అ‰భిభూ‰రహమా‡గమం ‰విశ్వˆకర్మే‰ణ ధాˆమ్నా ।
ఆ ‡వ‰శ్చిత్తమా ˆవో ‰వ్రతమా‰వోఽహం స‡మితిం దదే ॥4॥
‰యో‰గ‰క్షేమం ‡వ ‰ఆదా‰యాఽహం ˆభూయాసము‰త్తమ
ఆ ˆవో ‰మూర్ధా‡నమక్రమీం । ‰అ‰ధ‰స్పదా‰న్మ ఉ‡ద్వదత
‰మండూˆకా ఇవో‰దకా‰న్మండూˆకా ఉ‰దకా‡దివ ॥5॥
–––––––––––––––––––––––––––(మం.10-సూ.166–
అథ మన్యుసూక్తపురశ్చరణక్రమము
శ్రీ గురుభ్యో నమః । శ్రీ పరమగురుభ్యో నమః శ్రీమదానందతీర్థ-
భగవత్పాదాచార్యేభ్యో నమః । శ్రీ భారత్యై నమః । శ్రీ సరస్వత్యై నమః।
శ్రీ వాయవే నమః । శ్రీ బ్రహ్మణే నమః । శ్రీ మహాలక్ష్మై నమః । శ్రీ
నారాయణాయ నమః । మన్యునామక శ్రీనృసింహాయ నమః ।
మోక్షప్రద శ్రీ వాసుదేవాయ నమః ।
ఉగ్రం వీరం మహావిష్ణుం జ్వలంతం సర్వతోముఖం । నృసింహం
భీషణం భద్రం మృత్యుమృత్యుం నమామ్యహం । ఇతి ప్రాణాయామః
ఓం ఉగ్రం వీరం మహావిష్ణుం హృదయాయ నమః । ఓం జ్వలంతం
సర్వతోముఖం శిరసే స్వాహా । ఓం నృసింహం భీషణం భద్రం
మన్యుసూక్తం 13

శిఖాయై వౌషట్ । మృత్యుమృత్యుం నమామ్యహం కవచాయ హుం।


ఓం ఉగ్రం వీరం మహావిష్ణుం జ్వలంతం సర్వతోముఖం నృసింహం
భీషణం భద్రం మృత్యుమృత్యుం నమామ్యహం అస్త్రాయ ఫట్ ।
యస్తే మన్యో ఇతి సప్తర్చస్య సూక్తస్య, త్వయా మన్యో ఇతి సప్తర్చస్య
సూక్తస్య చ బ్రహ్మా భీమసేనో వా ఋషిః శిరసి । ఆద్యా జగతీ । తతో
నవ త్రిష్టుభః । తతశ్చతస్రో జగత్యః ఛందాంసి ముఖే । మన్యునామక
శ్రీనృసింహో దేవతా హృదయే । పురశ్చరణాంగజపే వినియోగః ।
ధ్యానం- వజ్రకల్పం త్రినయనం సర్వశత్రునిషూదనం ।
ద్వాత్రింశదాయుధోపేతం ధ్యాయే త్వాం మన్యురూపిణం ॥
ధ్యాయేన్నృసింహమురువృత్తరవిత్రినేత్రం
జానుప్రసక్తకరయుగ్మమథాపరాభ్యాం ।
చక్రం దరం చ దధతం ప్రియయా సమేతం
తిగ్మాంశుకోట్యధికతేజసమగ్ర్యశక్తిం ॥
॥ మన్యునామక శ్రీనృసింహప్రేరణయా శ్రీనృసింహప్రీత్యర్థం
మన్యుసూక్తపురశ్చరణజపం కరిష్యే ॥
అథ మన్యుసూక్తం
యస్తే మన్యో ఇతి సప్తర్చస్య సూక్తస్య తాపసో మన్యుః భీమసేనశ్చ
ఋషిః । మన్యుర్దేవతా । ఆద్యా జగతీ అన్యాః త్రిష్టుభః । త్వయా
మన్యో ఇతి సప్తర్చస్య సూక్తస్య తాపసో మన్యుః భీమసేనశ్చ ఋషిః ।
మన్యుర్దేవతా । ఆద్యాః తిస్రః త్రిష్టుభః । అన్యాః జగత్యః ఛందాంసి ।
యˆస్తే మ
‰ న్యోఽ‡విధద్వజ్రసాయ‰క స‰హ ఓ‡జః పుష్య‰తి వి‡శ్వమా‰నుషక్।
‰సాహ్యా‰మ దా‰సమా‰ర్యం త్వˆయా ‰యుజా స‡హస్కృతే‰న స‡హ‰సా
స‡హస్వతా ॥1॥ ‰మన్యురింˆద్రో ‰మన్యు‰రేవా‡స ‰దేవో ‰మన్యుర్హో‰తా
వ‡రుణో ‰జాతˆవేదాః । ‰మన్యుం వి‡శ ఈళ‰తే మా‡ను‰షీర్యాః ‰పాహి ˆనో
14 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

మ‰న్యో త‡పసా ‰సజోˆషాః ॥2॥ ‰అˆభీహి మన్యో ‰తవ‰సˆస్తవీ‰యాన్ త‡పసా


‰యుజా వి‡జ‰హి శˆత్రూన్ । ‰అ‰మి‰త్రహా ‡వృ‰త్రహా ‡ద‰స్యుహా ‰చ
వి‰శ్వావ‰సూన్యా ‡భ‰రా త్వం ‡నః ॥3॥ త్వం హి ˆమన్యో ‰అభిˆభూత్యోజాః
స్వ‰యంభూర్భాˆమో అభిమాతి‰షాహః । ‰విశ్వ‡చర్ష‰ణిః స‡హు‰రిః
సˆహావా‰నస్మాస్వో‰జః పృ‡తనాసు ధేహి ॥4॥ ‰అ‰భాగః సన్న‰ప పˆరేతో
అ‰స్మి త‰వ క్రˆత్వా త‰విష‡స్య ప్రచేతః । తం ˆత్వా మన్యో అ‰క్రతు‡ర్జిహీ‰ళాహం
స్వా‰తనూ‡ర్బ‰లదేˆయా‰య మే‡హి ॥5॥ ‰అయం ˆతే ‰అస్మ్యు‰ప మే‰హ్యర్వాఙ్
‡ప్రతీ‰చీనః ‡సహురే విశ్వధాయః । మˆన్యో వజ్రి‰న్నభి మామా ‡వవృ‰త్స్వ
హˆనా‰వ దˆస్యూ‰రుత ˆబో‰ధ్యాపేః ॥6॥ ‰అభి ప్రే‡హి దక్షి‰ణతో ‡భ‰వా మేఽˆధా
‰వృత్రా‡ణి జంఘనా‰వ భూ‡రి । ‰జుహో‡మి తే ‰ధరు‰ణం మ‰ధ్వో అ‡గ్ర‰ముభా
‡ఉ‰పాంశు ‡ప్ర‰థమా ‡పిబావ ॥7॥
త్వˆయా మన్యో ‰సర‡థమా‰రుజం‰తో హ‡ర్షమాణాసో ధృ‰షితా
‡మరుత్వః । ‰తిగ్మే‡ష‰వ ఆ‡యుధా ‰సంశిˆశానా ‰అభిప్రˆయం‰తు నˆరో
‰అగ్నిˆరూపాః ॥8॥ ‰అగ్ని‡రివ మన్యో త్వి‰షితః ‡సహస్వ సే‰నానీ‡ర్నః
సహురే ‰హూత ˆఏధి । ‰హత్వా‰య శ‰త్రూన్ వి‡భజ‰స్వ వే‰ద ఓ‰జో మిˆమా‰నో
విమృˆధో నుదస్వ ॥9॥ స‡హస్వ మన్యో ‰అభిˆమాతి‰మస్మే ‰రుజన్ ‰మృణన్
‡ప్ర‰మృణన్ ప్రే‰హి శˆత్రూన్ । ‰ఉగ్రం ‰తే పాˆజో ‰నన్వా ‡రురుధ్రే ‰వశీ వˆశం
నయస ఏక‰జ త్వం ॥10॥ ఏˆకో బ‰హూనా‡మసి మన్యవీ‰ళితో విˆశం
విశం ‰యుధ‰యే సం ‡శిశాధి । అ‡కృత్త‰రుక్త్వˆయా ‰యుజా ‰వయం
‰ద్యుమం‰తం ఘోˆషం వి‰జయా‡య కృణ్మహే ॥11॥ ‰వి‰జే‰షకృదిం‡ద్ర
ఇవానవ‰బ్ర‰వో‡3ఽస్మాˆకం మన్యో అ‰ధిపా ‡భ‰వేహ । ‰ప్రియం ‰తే నా‡మ
సహురే గృణీమసి ‰విద్మా తము‰త్సం య‡త ఆ‰బభూ‡థ ॥12॥ ఆˆభూత్యా
అంభృణీసూక్తం 15

స‰హజా ‡వజ్ర సాయ‰క సˆహో బిభర్ష్యభిభూ‰త ఉ‡త్తరం। క్రˆత్వా నో


మన్యో ‰సహ ‰మేˆద్యేధి మహా‰ధన‡స్య పురుహూత ‰సంసృ‡జి ॥13॥
సం‡సృ‰ష్టం ధ‡న‰ముభˆయం ‰సమా‡కృత‰మస్మˆభ్యం ద‰త్తాం వ‡రుణశ్చ
‰మన్యుః । భి‰యం దˆధా‰నా హృ‡దయే‰షు శ‡త్ర‰వః పˆరాజితా‰సో అ‰ప ని
‡లయంతాం ॥14॥ మం.10-సూ83
॥ ఇతి మన్యుసూక్తం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ అంభృణీసూక్తం
అహం రుద్రేభిరితి అష్టర్చస్య సూక్తస్య వాగంభృణీ ఋషిః । అంభృణీ
దేవతా । త్రిష్టుప్ ఛందః । ద్వితీయా జగతీ
‰అహం ‰రుద్రే‰భిర్వ‡సుభిశ్చరా‰మ్యహˆమా‰దిత్యై‰రుత ‰విశ్వˆదేవైః । ‰అహం
‰మిత్రావ‡రు‰ణోభా ‡బిభ‰ర్మ్యహˆమిం‰ద్రాగ్నీ ‰అహ‰మశ్వి‰నోభా ।।1।। ‰అహం
సో‡మమా‰హనˆసం బిభ‰ర్మ్యహం త్వˆష్టా‰రముత ‰పూష‰ణం భˆగం । ‰అహం
‡దధా‰మి ద్ర‡విణం ‰హవి‡ష్మతే సు‰ప్రా‰వ్యే‰‡3 య‡జమానాయ సు‰న్వతే ॥2।।
‰అహం రాˆష్ట్రీ ‰సంగ‡మ‰నీ వˆసూనాం చి‰కితుˆషీ ప్ర‰థమా ‰యజ్ఞిˆయానాం ।
తాం ˆమా ‰దేవా ‡వ్యదధుః పు‰రుత్రా భూ‡రిస్థా‰త్రాం భూˆర్యా‰వేశˆయంతీం
॥3।। మ‰యా సో అ‡న్నమ‰త్తి యో ‰విప‡శ్య‰తి యః ప్రా‡ణి‰తి య ˆఈం
‰శ్రుణో‰త్యుక్తం । ‰అ‰మంత‰వో మాం త ఉ‡ప క్షియంతి ‰శ్రుధి ‡శ్రుత శ్ర‰ద్ధివం
ˆతే వదామి ॥4।। ‰అహ‰మేవ ‰స్వయ‰మిదం ‡వదా‰మి జుˆష్టం ‰దేవే‡భిరుత
మా‡నుషేభిః । యం ‰కామ‰యే తం‡త‰ముగ్రం ‡కృణో‰మి తం ‰బ్రహ్మా‰ణం
తమృ‰షిం తం ‡సు‰మేధాం ।।5।।
‰అహం ‰రుద్రా‰య ధ‰నురా ‡తనోమి బ్ర‰హ్మద్వి‰షే శ‡ర‰వే హం‰తవా ‡ఉ।
‰అహం జˆనాయ ‰సమˆదం కృణో‰మ్యహం ద్యాˆవాపృ‰థివీ ఆ ‡వివేశ ॥6।।
16 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

‰అహం ‡సువే ‰పిత‡రమస్య ‰మూర్ధన్ మ‰మ యో‡ని‰రప్స్వ‡‰1ంతః ‡స‰ముద్రే ।


త‰తో వి ‡తి‰ష్ఠే భు‰వనా‰ను వి‰శ్వో తామూం ద్యాం ‰వర్ష్మణో‡ప స్పృశామి
॥7।। ‰అహ‰మేవ వా‡త ఇ‰వ ప్రˆవా‰మ్యార‡భమా‰ణా భు‡వనా‰ని విˆశ్వా ।
‰పరో ‰దివా ‰పర ‰ఏనా ‡పృ‰థివ్యై తా‡వతీ మ‰హినా సం ‡బభూవ ॥8।।
॥ ఇతి అంభృణీసూక్తం ॥ మం10-సూ125
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీసూక్తం
హిరణ్యవర్ణామితి పంచదశర్చస్య సూక్తస్య ఆనంద-కర్దమ శ్రీద-
చిక్లీతా ఋషయః, శ్రీర్దేవతా, ఆద్యాస్తిస్రోనుష్టుభః, చతుర్థీ బృహతీ,
పంచమీషష్ఠ్యౌ త్రిష్టుభౌ, తతోఽష్టావనుష్టుభః, అంత్యాప్రస్తారపంక్తిః,
ఓం హి‡రణ్యవ‰ర్ణాం హ‡రిణీం ‰సువ‡ర్ణర‰జత‡స్రజాం । ‰చంద్రాం
‰హిర‡ణ్మయీం ‰లక్ష్మీం ‰జాత‡వేదో ‰మ ఆ‡వహ ॥1॥ తాం ‰మ ఆ‡వహ
జాతవేదో ‰లక్ష్మీమ‡నప‰గామిˆనీం । య‰స్యాం హి‡రణ్యం ‰విందే‰యం
గామ‰శ్వం పు‡రుషా‰నహం ॥2॥ ‰అ‰శ్వ‰పూర్వాం ‡రథ‰మధ్యాం
‰హస్తిˆనాద‰ప్రమో‡దినీం । శ్రి‡యం ‰దేవీము‡ప హ్వ‰యే శ్రీˆర్మా ‰దేవీ ‡జుషతాం
॥3॥ ‰కాం ‰సో‰స్మితాం హి‡రణ్య‰ప్రాకా‡రా‰మార్ద్రాం జ్వ‡లంతీం ‰తృప్తాం
‰తర్ప‡యంతీం । ‰ప‰ద్మే‰స్థితాం ‰పద్మ‡వ‰ర్ణాం తా‰మిహో‡ప హ్వ‰యే శ్రిˆయం
॥4॥ ‰చంద్రాం ‡ప్ర‰భాసాం ‰యశ‰సా జ్వ‡లం‰తీం శ్రి‡యం ‰లోకే
‰దేవ‡జుష్టాము‰దారాం । తాం ‰పద్మిˆనీ‰మీం శ‡రణ‰మహం ప్ర‡పద్యేఽ‰లక్ష్మీ‡ర్మే
నశ్య‰తాం త్వాం ‡వృణే ॥5॥ ‰ఆ‰దిత్య‡వ‰ర్ణే త‰పసోఽ‡ధి ‰జాతో వ‰నస్ప‰తిస్త‡వ
‰వృక్షోఽథ ‰బిల్వః । త‰స్య ఫˆలా‰ని త‰పసా ‡నుదంతు ‰మా
యాఽం‡త‰రాయా‡శ్చ ‰బాహ్యా ‡అల‰క్ష్మీః ॥6॥ ఉ‡పై‰తు మాం ‡దేవ‰సఖః
‰కీర్తి‰శ్చ మ‡ణినా ‰సహ । ‰ప్రా‰దు‰ర్భూతోఽ‡స్మి రా‰ష్ట్రేఽస్మిన్ ‰కీర్తి‡మృద్ధిం
శ్రీసూక్తం 17

‰దదా‡తు మే ॥7॥ క్షు‡త్పి పా ‰ సా‡మలాం జ్ ‰ యేష్ఠామ


‡ ల ‰ క్ష్మీం నా
‡ శ‰యామ్య‡హం।
అ‡భూ‰తిమ‡సమృ‰ద్ధిం చ స‰ర్వాం ని‡ర్ణుద ‰మే గృ‡హాత్ ॥8॥ గం‡ధ‰ద్వారాం
‡దురా‰ధర్షాం ‰నిత్య‡పుష్టాం క‰రీషిˆణీం । ‰ఈ‰శ్వరీం స‡ర్వభూ‰తానాం
తా‰మిహో‡ప హ్వ‰యే శ్రిˆయం ॥9॥ మ‡న‰సః కా‰మమాˆకూతిం ‰వాచః
‰సత్య‡మశీమహి । ‰ప‰శూనాం రూ‡పమ‰న్నస్య మ‰యి ˆశ్రీః ‡శ్రయ‰తాం
య‡శః ॥10॥ క‡ర్ద‰మేన ‡ప్రజా‰భూతా ‰మయి ‡సంభ‰వ క‡ర్దమ । శ్రి‡యం
‰వాస‡య మే ‰కులే ‰మాత‡రం ప‰ద్మమా‡లినీం ॥11॥ ఆ‰పః సృ‡జం‰తు
స్ని‡గ్‰ధాని చి‡క్లీ‰త వ‡స మే ‰గృహే । ని ‡చ ‰దేవీం ‰మాత‰రం శ్రి‡యం ‰వాస‡య
మే ‰కులే ॥12॥ ‰ఆర్ద్రాం ‰పుష్క‡రిణీం ‰పుష్టిం ‰పింగˆలాం ప‰ద్మమా‡లినీం ।
‰చంద్రాం ‰హిర‡ణ్మయీం ‰లక్ష్మీం జా‡తవేదో ‰మ ఆ ‡వహ ॥13॥ ‰ఆర్ద్రాం
‰యః క‡రిణీం ‰యష్టిం ‰సువˆర్ణాం హే‰మమా‡లినీం । ‰సూర్యాం ‰హిర‡ణ్మయీం
ల‰క్ష్మీం జాత‡వేదో ‰మ ఆ ‡వహ ॥14॥ తాం ‰మ ఆ ‡వహ జాతవేదో
‰లక్ష్మీమ‡నప‰గామిˆనీం । య‰స్యాం హి‡ర‰ణ్యం ప్ర‡భూ‰తం గా‡వో
‰దాస్యోఽˆశ్వాన్ ‰విందే‰యం పు‡రుషా‰నహం ॥15।। యః శు‰చిః
ప్ర‡యతో ‰భూత్వా ‰జుహుˆయాదా‰జ్యమ‡న్వహం । శ్రి‡యః ‰పంచ‡దశ‰ర్చం
చ ‰శ్రీకా‡మః స‰తతం ‡జపేత్ ॥16॥ ప‡ద్మా‰ననే ‡పద్మ‰ఊరూ ‰పద్మా‡క్షి ప‰ద్మ
సం‡భవే । త‡న్మే ‰భజ‡సి ప‰ద్మాక్షి ‰యేన ‡సౌఖ్యం ‰లభా‡మ్యహం ।।17।।
‰అ‰శ్వదా‡యి గో‰దా‡యి ‰ధనˆదాయి ‰మహా‡ధనే । ధనం ‰మే జు‡షతాం ‰దేవి
‰సర్వˆకామా‰ర్థసి‡ద్ధయే ॥18॥ పుత్ర‰పౌత్ర‡ధనం ‰ధాన్యం
‰హస్త్య‡శ్వాది‰గవే‡రథం । ‰ప్ర‰జానాం ‡భవసి ‰మాతా ‰ఆయు‡ష్మంతం ‰కరో‡తు
మాం ॥19॥ ధ‡న‰మగ్ని‡ర్ధనం ‰వాయు‡ర్ధ‰నం సూ‡ర్యో ధ‰నం వ‡సుః ।
ధ‰నమిం‰ద్రో బృహస్ప‰తిర్వ‡రు‰ణం ధ‰నమ‡శ్నుతే ॥20॥ వై‡నతే‰య
18 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

సోˆమం పి‰బ సోˆమం పిబతు వృ‰త్రహా । సో‰మం ధ‡నస్య ‰సోమి‰నో


మ‰హ్యం దˆదాతు ‰సోమి‡నః ॥21॥ న క్రోధో న ‡చ మా‰త్సర్యం ‰న లోˆభో
నా‰శుభా‡మతిః । భ‡వం‰తి కృ‡తపు‰ణ్యానాం ‰భక్తాˆనాం శ్రీ‡సూక్తం ‰జపేత్
‡సదా ॥22॥ ‰చం‰ద్రాభాం ల‡క్ష్మీమీ‰శానాం ‰సూర్యాˆభాం శ్రి‰యమీ‡శ్వరీం।
చం‡ద్ర‰సూర్యా‡గ్నివ‰ర్ణాభాం మహా‡లక్ష్మీముపాస్మహే ॥23॥ వˆర్షంతు తే
విభావరి ‰దివో ‰అభ్ర‡స్య ‰విద్యు‡తః । రో‡హం‰తు స‡ర్వబీ‰జాణ్య‡వ
బ్ర‰హ్మద్వి‡షో జహి ॥24॥ ‰పద్మప్రియే పద్మిని ‡పద్మ‰హస్తే ‰ప‰ద్మాలయే
‰పద్మద‡లాయ‰తాక్షి ॥ వి‡శ్వప్రి‰యే వి‰ష్ణుమ‡నోనుకూ‰లే త్వ‡త్పాద‰పద్మం
మ‰యి స‡న్నిధత్స్వ ॥25॥
యా ‡సా ప‰ద్మాసన‡స్థా విపులకటితటీ ‡ప‰ద్మపత్రా‰యతా‡క్షీ ‰గంభీరా-
వ‡ర్తనాభి‰స్తన‡భరనమితా ‰శుభ్రవ‡స్త్రోత్త‰రీయా ॥ ల‡క్ష్మీర్దివ్యైర్గ‡జేంద్రై-
ర్మణిగణఖచితైః ‡స్నాపి‰తా హేమకుం‡భైః ‰నిత్యం ‰సా ప‡ద్మహస్తా ‰మమ
వస‡తు గృహే సర్వమాంగ‡ల్య‰యుక్తా ॥26॥ సిద్ధలక్ష్మీర్మో‰క్షల‡క్ష్మీ‰-ర్జ-
యల‰క్ష్మీః సర‡స్వతీ । శ్రీలక్ష్మీ‡ర్వర ల‰క్ష్మీశ్చ ప్ర‰సన్నా మమ స‰ర్వదా ॥27॥
వరాంకు‡శాపా‰శమభీతి‡ముద్రాం కరైర్వ‡హంతీం కమలా‡స‰నస్థాం ।
బా‡లార్కకోటిప్రతిమాం త్రినేత్రాం భ‡జే‰హమాద్యాం జగదీ‡శ్వ‰రీం తాం
॥28॥ సర్వమంగల‰మాంగ‡ల్యే ‰శివే ‰సర్వార్థసాధికే । శరణ్యే ‡త్ర్యంబకే
‰దేవి నా‰రాయ‰ణి న‡మోఽస్తు తే ॥29॥ శ్రీవ‡ర్చస్యమా‡యు‰ష్య-
మా‡రో‰గ్యమా‡వి‰ధాత్ శో‡భమానం మ‰హీయˆతే । ‰ధనం ‰ధాన్యం ‰పశుం
‰బహు‡పుత్ర‰లాభం ‰శ‰తˆసంవ‰త్సరం ‰దీర్ఘమా‡యుః ॥30॥
॥ ఇతి శ్రీసూక్తం ॥
19

అథ బళిత్థాసూక్తం
బళిత్థేతి పంచర్చస్య సూక్తస్య దీర్ఘతమా ఔచథ్య ఋషిః ।
అగ్నిర్దేవతా । జగతీ ఛందః ॥ (ఋగ్వేద మండల - 1, సూక్త - 141)
బ‰ళిత్థా తద్వ‡పుషే ధాయి ద‰ర్శతం ‰దేవ‰స్య భ‰ర్గః స‡హ‰సో య‰తో
జ‡ని । య‰దీము‰ప హ్వ‡ర‰తే సా‡ధతే ‰మతిర్‰ఋత‰స్య ధేˆనా అనయంత
‰సస్రు‡తః ॥1।। ‰పృక్షో వ‡పుః పి‰తుమాన్ని‰త్య ఆ ‡శయే ‰ద్వితీ‰యమా
‰సప్త‡శివాసు ‰మాతృ‡షు । ‰తృతీ‡యమస్య వృ‰షభ‡స్య ‰దోహ‰సే ద‡శప్రమతిం
జనయం‰త యో‡షణః ॥2।। నిర్యˆదీం ‰బుధ్నా‡న్మ‰హిష‰స్య వ‡ర్పస
ఈ‰శానా‰సః శ‡వ‰సా క్రం‡త ‰సూర‡యః । య‰దీమ‡ను ‰ప్రది‰వో మ‡ధ్వ ఆ‰ధవే
గు‰హా సంˆతం మా‰తరిˆశ్వా మ‰థాయ‡తి ।।3।। ప్రయ‰త్పితుః
‡ప‰రమా‰న్నీయ‰తే పర్యా ‰పృక్షుˆధో ‰వీరు‰ధో దం‡సు రోహతి । ‰ఉభా
య‡దస్య ‰జను‰షం యది‡న్వ‰త ఆదిద్య‡విష్ఠో అభవద్ ‰ఘృణా శు‡చిః ॥4।।
ఆది‰న్మాతృరా‡వి‰శద్యాస్వాశు‰చిరˆహింస్యమాన ఉ‰ర్వియా వి ˆవావృధే ।
అ‰ను యత్పూ‰ర్వా అ‡రుహత్ స‰నాజు‰వో ని న‡వ్య‰సీష్వ‡వరాసు ధావతే॥
॥ ఇతి బళిత్థాసూక్తం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ సరస్వతీసూక్తసంగ్రహః
‰పా‰వకా ‰నః స‡రస్వ‰తీ వాˆజేభి‰ర్వాజిˆనీవతీ । ‰యజ్ఞం ‡వష్టు
‰ధియా‡వసుః ॥1।। ‰చో‰ద‰యిత్రీ ‰సూనృˆతా‰నాం చేˆతంతీ సుమ‰తీనాం ।
‰యజ్ఞం ‡ద‰ధే స‡రస్వతీ ॥2।। ‰మహో అ‰ర్ణః స‡రస్వ‰తీ ప్ర ˆచేతయతి
‰కేతుˆనా । ధి‰యో వి‰శ్వా వి ˆరాజతి ॥3।। యా ‰గుంగూర్యా ‡సినీ‰వాలీ
యా ‰రాకా యా స‡రస్వతీ । ‰ఇం‰ద్రాణీ‡మహ్వ ‰ఊతˆయే వరు‰ణానీం
20 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

‰స్వస్తˆయే ॥4॥ అం‡బిత‰మే నˆదీత‰మే దే‡వీత‰మే స‡రస్వతి । ‰అ‰ప్ర‰శస్తా ‡ఇవ


స్మ‰సి ప్ర‡శస్తిమంబ నస్కృధి ॥5॥ త్వే విˆశ్వా సరస్వతి ‰శ్రితాˆయూంషి
‰దేవ్యాం । ‰శునˆహోత్రేషు మత్స్వ ‰ప్రజాం ˆదేవి దిదిడ్ఢి నః ॥6॥ ‰ఇమా
బ్ర‡హ్మ సరస్వతి ‰జుష‡స్వ వాజినీవతి । యా ‰తే మ‡న్మ గృత్స‰మదా
‡ఋతావరి ‰ప్రియా ‰దేవే‰షు జు‡హ్వతి ॥7॥ ప్రేˆతాం ‰యజ్ఞ‡స్య ‰శంభుˆవా
‰యువామిదా ‡వృణీమహే । ‰అగ్నిం ‡చ హ‰వ్యవా‡హనం ॥8॥ ద్యాˆవా నః
పృ‰థివీ ‰ఇమం ‰సిధ్ర‰మద్య ‡ది‰విస్పృˆశం । ‰యజ్ఞం ‰దేవే‡షు యచ్ఛతాం
॥9॥ ఆ ‡వా‰ముప‡స్థమద్రుహా ‰దేవాః ˆసీదంతు ‰యజ్ఞిˆయాః । ‰ఇహాద్య
సో‡మపీతయే ॥10॥ ‰ఇయ‡మదదాద్ ర‰భస‡మృ‰ణచ్యు‰తం దిˆవోదాసం
వ‰ధ్ర్యశ్వా‡య ‰దాశుˆషే । యా శˆశ్వంతమా‰చఖాˆదా‰వసం ‰పణిం తా ˆతే
‰దాత్రా‡ణి త‰విషా ‡సరస్వతి ॥11॥ ‰ఇయం శుˆష్మేభిర్బి‰సఖా ‡ఇవారు‰జత్
సా‡ను గి‰రీణాం ‡త‰విషే‡భి‰రూర్మి‡భిః । ‰పా‰రా‰తఘ్నీమ‡వసే ‰సువృక్తి‰భిః
స‡రస్వ‰తీమా ‡వివాసేమ ‰ధీతి‡భిః ॥12॥ స‡రస్వతి దే‰వని‰దో ని ‡బర్హయ
‰ప్రజాం వి‡శ్వ‰స్య బృ‡సయస్య ‰మాయి‡నః । ‰ఉత ‰క్షితి‰భ్యోఽవˆనీరవిందో
‰విషˆమేభ్యో అస్రవో వాజినీవతి ॥13॥
ప్రˆణో ‰దేవీ స‡రస్వ‰తీ వాˆజేభి‰ర్వాజిˆనీవతీ । ‰ధీనా‡మ‰వి‡త్ర్యవతు ॥14॥
యˆస్త్వా దేవి సరస్వత్యుప‰బ్రూతే ధˆనే ‰హితే । ఇం‰ద్రం న ‡వృ‰త్రతూ‡ర్యే
॥15॥ త్వం ˆదేవి సర‰స్వత్య‰వా వాˆజేషు వాజిని । రˆదా ‰పూషే‡వ నః
‰సనిం ॥16॥ ‰ఉత స్యా ‰నః స‡రస్వతీ ‰ఘోరా హిˆరణ్యవర్తనిః ‰వృ‰త్రఘ్నీ
‡వష్టి సు‰ష్టుతిం ॥ యˆస్యా అ‰నంతో అ‡హ్రుత‰స్త్వేష‡శ్చ‰రిష్ణుˆర‰ర్ణవః ।
అ‰మశ్చ‡ర‰తి రో‡రువత్ ॥17॥ సా ‰నో వి‰శ్వా అ‰తి ద్వి‰షః స్వˆసౄరన్యా
‰ఋతా‡వరీ । అ‰తన్నˆహే‰వ సూ‡ర్యః ॥18॥ ‰ఉత ‡నః ‰ప్రియా ‰ప్రియా‡సు
సరస్వతీసూక్తం 21

‰సప్త‡స్వ‰సా సు‡జుష్టా । స‡రస్వ‰తీ స్తోˆమ్యా భూత్ ॥19॥ ‰ఆ‰పప్రు‰షీ


పా‡ర్థివా‰న్యురు రˆజో ‰అంత‡రిక్షం । స‡రస్వతీ ‰నిదˆస్పాతు ॥20॥
‰త్రి‰షధˆస్థా ‰సప్తˆధా‰తుః పం‡చ ‰జాతా ‰వర్ధˆయంతీ । వాˆజేవా‰జే హˆవ్యా
భూత్ ॥21॥ ప్ర యా ‡మ‰హిమ్నా ‰మహిˆనా‰సు చే‡కితే ‰ద్యుమ్నే‡భి‰రన్యా
‰అపˆసా‰మప‡స్తమా । ర‡థ ఇవ బృ‰హతీ ‰విభ్వˆనే ‰కృతో‰పస్తుˆత్యా చి‰కితు‰షా
స‡రస్వతీ ॥22॥ స‡రస్వ‰త్యభి ˆనో నే‰షి వ‰స్యో మా‡ప స్ఫ‰రీః ప‡య‰సా
మా ‰న ఆ ‡ధక్ । ‰జుష‡స్వ నః ‰సఖ్యా ‰వేˆశ్యా ‰చ మా త్వత్ క్షే‰త్రాణ్య‡రణాని
గన్మ ॥23॥ ప్ర క్షో‡ద‰సా ధా‡యసా సస్ర ‰ఏషా స‡రస్వతీ ‰ధరు‰ణమా‡య‰సీ
పూః । ‰ప్రబా‡బధానా ‰రˆథ్యేవ యా‰తి విˆశ్వా ‰అపో ‡మ‰హినా సిం‡ధు‰రన్యాః
॥24॥ ఏˆకాచే‰తత్ స‡రస్వతీ ‰నదీ‰నాం శు‡చి‰ర్యతీ ‰గిరి‰భ్య ఆ ‡స‰ముద్రాత్।
‰రాయశ్చేˆతం‰తీ భు‡వన‰స్య భూˆరే‰ర్ఘృతం పˆయో దుదు‰హే నా‡హుషాయ
॥25॥ స ˆవావృ‰ధే న‰ర్యో యో‡షణా‰సు వృ‰షా శి‡శుర్వృ‰షభో
‰యజ్ఞిˆయాసు । స ‰వాజిˆనం ‰మఘ‡వద్భ్యో దధా‰తి వి ‰సాతˆయే ‰తˆన్వం
మామృజీత ॥26॥
‰ఉత స్యా ‰నః స‡రస్వతీ జు‰షాణో‡ప శ్రవత్ ‰సుభˆగా ‰యజ్ఞే ‰అస్మిన్।
‰మిత‡జ్ఞుభిర్న‰మˆస్యైరి‰యానా ‰రాయా ‰యుజా ‰చిదు‡త్త‰రా స‡ఖిభ్యః
॥27॥ ‰ఇమా జుˆహ్వానా ‰యుష్మదా నˆమో‰భిః ప్ర‰తి స్తోˆమం సరస్వతి
జుషస్వ । త‰వ శˆర్మన్ ‰ప్రియ‡త‰మే ద‡ధా‰నా ఉ‡ప స్థేయామ శ‰రణం
న ‰వృక్షం ॥28॥ ‰అయ‡ము తే సరస్వ‰తి వ‡సి‰ష్ఠో ద్వాˆరావృత‡స్య
సుభ‰గే ˆవ్యావః । వ‡ర్ధ శుభ్రే స్తు‰వతే ˆరా‰సి వాˆజాన్ ‰యూయం ˆపాత
‰స్వస్తి‰భిః సˆదా నః ॥29॥ ‰బృహ‡దు గాయి‰షే వˆచోఽ‰సుర్యా ‰నదీˆనాం।
సరస్వ‰తీమి‡న్మహయా సు‰వృక్తి‰భిః స్తోˆమైర్వసి‰ష్ఠ రో‡దసీ ॥30॥ ‰ఉభే
22 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

యత్ ˆతే మ‰హినా ‡శు‰భ్రే అం‡ధసీ అధి‰క్షియం‡తి ‰పూర‡వః । సా ˆనో


బోధ్య‰విత్రీ ‰మరు‡త్స‰ఖా చో‰ద రాˆధో ‰మఘోˆనాం ॥31॥ ‰భద్రమిద్ ‰భద్రా
కృణ‰వత్ స‡రస్వత్య‡కవారీ చేతతి ‰వాజిˆనీవతీ । ‰గృ‰ణానా ‡జమద‰గ్నివత్
‡స్తు‰వానా ‡చ వసి‰ష్ఠవత్ ॥32॥ ‰జ‰నీయం‰తో న్వ‡గ్రవః పు‰త్రీయం‡తః
‰సుదా‡నవః । స‡రస్వంతం హవామహే ॥33॥ యే ˆతే సరస్వ ‰ఊర్మ‰యో
మ‡ధుమంతో ఘృ‰తశ్చు‡తః । తేˆభిర్నోఽ‰వితా ‡భవ ॥34॥ ‰పీ‰పీవాం‰సం
స‡రస్వ‰తః స్త‰నం యో ‰విశ్వ‡దర్శతః । ‰భక్షీ‰మ‡హి ‰ప్రజామిˆషం ॥35॥
‰దేవీం వా‡చమజనయంత ‰దేవాస్తాం ‰విశ్వˆరూపాః ‰పశˆవో వదంతి । సా
ˆనో ‰మంద్రే‰షమూ‰ర్జం దుˆహానా ‰ధేను‡ర్వా‰గస్మాను‰ప ‰సు‰ష్టుతై‡తు ॥36॥
॥ ఇతి సరస్వతీసూక్తసంగ్రహః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ రాత్రిసూక్తం
రాత్రీ ఇతి అష్టర్చస్య సూక్తస్య కుశికః సౌభరః, రాత్రిర్వా భారధ్వాజీ
ఋషిః రాత్రిర్దేవతా గాయత్రీ ఛందః ।
రా‰త్రీ ‡వ్యఖ్యదా‰యతీ ‡పు‰రుత్రా ‰దేవ్య‡‰1క్షభిః । వి‰శ్వా అ‰ధి శ్రిˆయోఽధిత
॥ ఓ‡ర్వ‰ప్రా అ‡మర్త్యా ‰నివˆతో ‰దేవ్యు‡‰1ద్వ‡తః । జ్యో‡తిషా బాధ‰తే త‡మః ॥
ని‰రు స్వˆసారమస్కృ‰తోషˆసం ‰దేˆవ్యా‰యతీ । అపే‡దు హాస‰తే త‡మః ॥ సా
ˆనో ‰అద్య య‡స్యా ‰వయం ని ‰తే యా‰మన్న‡విక్ష్మహి । ‰వృక్షే న ‡వ‰సతిం
వ‡యః ॥ ని గ్రాˆమాసో అవిక్ష‰త ని ‰పద్వం‰తో ని ‰పక్షి‡ణః । ని
‰శ్యేనా‡సశ్చి‰దర్థి‡నః ॥ ‰యావˆయా ‰వృక్యం‰‡1 వృˆకం ‰య‡వయ స్తేనˆమూర్మ్యే।
అˆథా నః ‰సుతˆరా భవ ॥ ఉ‡ప ‰మా పే‡పి‰శత్ త‡మః ‰కృష్ణం ‡వ్యక్తమస్థిత ।
ఉ‡ష ‰ఋణే‡వ యాతయ ॥ ఉ‡ప ‰తే గా ‰ఇవా‡కరం వృ‰ణీష్వ ‡దుహితర్దివః।
రాత్రిసూక్తం 23

రా‰త్రి స్తోమం ‰న ‰జిగ్యుˆషే ॥ ఆ ˆరా‰త్రి పా‡ర్థి‰వం ర‡జః పిత‡రః ప్రా‰యు


ధా‡మభిః । ‰దివః సˆదాంసి బృ‰హతీ వి ‡తిష్ఠ‰స ఆ ‰త్వేషం ‡వర్త‰తే త‡మః ॥
యే ˆతే రాత్రి ‰నృచ‡క్షసో ‰యుక్తాˆసో న‰వతిర్న‡వ । ‰అశీ‡తిః సం‰త్వష్టా
‰ఉతో ˆతే స‰ప్త స‡ప్తతీః ॥ రా‰త్రీం ప్ర ‡పద్యే జ‰నˆనీం ‰సర్వˆభూతనివే‡శనీం ।
‰భద్రాం ‰భగ‡వతీం ‰కృష్ణాం ‰విశ్వ‡స్య జ‰గతో ‡నిశాం ॥ ‰సం‰వే‰శనీం
సం‡య‰మనీం ‰గ్రహ‡నక్ష‰త్రమా‡లినీం । ప్ర‡ప‰న్నోఽహం ‡శివాం ‰రాత్రీం
‰భద్రే ˆపార‰మశీ‡మహి ॥ ‰భద్రే ˆపార‰మశీ‰మహ్యోం న‡మః ॥ ‰స్తోష్యా‰మి
ప్రయ‰తో దేˆవీం శ ‰ రˆణ్యాం బహ్వృచ‡ప్రియాం । స ‰ హ‰ స్ర
‰ సం‡మితాం దుర్గాం

జా
‰ తˆవేదసే సునవా‰మ సోˆమం ॥1॥ శాం ‰ త ‰ ్యర్థం త‰ ద్ ద్విజా
‰ తీˆనామ
‰ ృషి‡భిః
సో‰మపా‡శ్రితాః । ఋˆగ్వే‰దే త్వం ‡సము‰త్పన్నాఽˆరాతీ‰యతో ని ‡దహా‰తి
వే‡దః ॥ యే ˆత్వాం ‰దేవి ‰ప్ర పˆద్యంతి ‰బ్రాహ్మˆణా హ‰వ్యవా‡హనీం ।
‰అ‰వి‰ద్యా బ‡హువి‰ద్యా వా స ‡నః ప‰ర్షద‡తి ‰దుర్గా‰ణి విˆశ్వా ॥ యే
‰అగ్ని‰వర్ణాం ‡శుభాం ‰సౌమ్యాం ‰కీర్త‡యిష్యం‰తి యే ‡ద్విజాః ।
‰తాంస్తారయ‰తి దుˆర్గాణి ‰నావే‰వ సింˆధుం దు‰రితా‰త్యగ్నిః ॥2॥ ‰దుˆర్గే‰షు
‰విష‰మే ఘో‡రే ‰సంగ్రాˆమే రి‰పుసం‡కటే । అ‡గ్ని‰చోర‡నిపా‰తేషు

‰ ర్వ‡గ్రహ‰నివా‡రిణి ॥ సర్వ‡గ్రహనివా‰రిణ్యోం న‡మః॥ ‰దుర్గే‰షు ‰విష‰మేషు
‡త్వం ‰సంగ్రాˆమేషు ‰వనే‡షు చ । మోహ‰యిత్వా ‡ప్ర ప‰ద్యంతే ‰తేషాం ˆమే
అ‰భయం ‰కురు । ‰తేషాం ˆమే అ‰భయం ‡కుర్వోం న‡మః । ‰కే‰శి‰నీం
స‡ర్వభూ‰తానాం ‰పంచˆమీతి ‰చ నా‡మ చ । ‰సా ‰మాం ‰స‰మా ‰ని‰శా దేˆవీ
‰సర్వ‡తః ప‰రి ర‡క్షతు ॥ ‰సర్వ‡తః ప‰రి ర‰క్షత్వోం న‡మః। తా‰మగ్ని‡వ‰ర్ణాం
త‡పసా జ్వ‰లంతీం ˆవైరో‰చనీం ‡కర్మ‰లే‰షు జుˆష్టాం । ‰దు‰ర్గాం ‰దేవీం
శ‡రణ‰మహం ప్ర ‡పద్యే ‰సుత‡రసి తర‰సే న‡మః ‰సుత‡రసి తర‰సే న‡మః ॥
దుˆర్గా ‰దుర్గేˆషు స్థా‰నేషు ‰శం నో ˆదేవీ‰రభి‡ష్టయే । య ‰ఇమం ‰దుర్గా‡స్తవం
24 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

‰పుణ్యం ‰రాత్రౌˆరాత్రౌ ‰సదా ‡పఠేత్ ॥ రాˆత్రీ‰సూక్తం జ ‡ పే‰న్నిత్యం



‰ త్కా‡లము ‰ పప‡ద్యతే । ఉˆలూకయాతుం శు‰శులూ‡కయాతుం ‰జహి
శ్వ‡యాతు‰ముత కో‡కయాతుం । ‰సు‰పర్ణˆయాతు‰-ముత గృ‡ధ్రయాతుం
‰దృషˆదే‰వ ప్ర‡మృ‰ణ ర‡క్ష ఇంద్ర ॥ ‰పిశం‡గభృ‰ష్టిమం‰భృణం ‰పిశా‡చిమిం‰ద్ర
సం ‡మృణ । స‰ర్వం ర‰క్షో ని‡బర్హయ ॥ ‰హిమ‡స్యత్వా ‰జరా‡యు‰ణా
శా‰లే ప‡రివ్యయామసి । ‰ఉత‰హ్రదో ‡హి ‰నో ధి‰యోఽగ్ని‡ర్దదాతు భే‰షజం
॥ శిˆశీత‰హ్రదో ‡హి నో ధి‰యోఽగ్ని‡ర్దదాతు భే‰షజం । అం‰తికా‰మగ్ని-
‡మజన‰యదూˆర్వా‰తః శి‰శులా‡గమత్ ॥ ‰అ‰జా‰త‰పు‰త్ర‰పక్షా‡యా
‰హృద‰యం ‡మమ దూయతే । వి‡పు‰లం వˆనం ‰బహ్వాˆకా‰శం చ‡ర
జాతవే‰దః కాˆమాయ ॥ మాం ‡చ రక్ష పుత్రాం‰శ్చ శ‡రణమ‰భూత్త‡వ ।
‰పిం‰గా‰క్ష ‰లో‰హితˆగ్రీవ ‰కృష్ణ‡వ‰ర్ణ ‰నమోఽ‡స్తుతే ॥ ‰అస్మా‰న్నిబ‡ర్హణ‰స్యేనాం
‰సాగ‡రస్యో‰ర్మయో ‡యథా । ఇం‡ద్రః ‰క్షత్రం ‡దదా‰తు వ‡రుణ‰మభిˆషించతు
॥ శ‰‰త్ర‰వో ని‡ధనం ‰యాం‰తు ‰జయ ˆత్వం బ్ర‰హ్మతే‡జసా ॥ ‰క‰పి‰ల జˆటీం
స‡ర్వభ‰క్ష్యం ‰చాగ్నిం ‡ప్ర‰త్యక్షదై‡వతం ॥ ‰వ‰రు‰ణం ‰చ ‰వ‰శామ్యˆగ్రే ‰మమ
‡పుత్రాం‰శ్చ ర‡క్షతు ‰మమ ‡పుత్రాం‰శ్చ ర‰క్షత్వోం న‡మః ॥ సాˆగ్రం ‰వర్షశ‰తం
ˆజీవ ‰పిబ ˆఖాద ‰చ మో‡ద చ ॥ ‰దుః‰ఖి‰తాంశ్చ ‡ద్విజాం‰శ్‰చైవ ‰ప్రజాం ‡చ ప‰శు
పా‡లయ ॥ యా‡వదా‰దిత్యస్త‡ప‰తి యా‡వద్భ్రా‰జతి ˆచంద్రమాః।
‰యా‰వ‰ద్వాయుః ప్లˆవాయ‰తి తా‡వజ్జీ‰వ జ‡యా జయ ॥ యే‡న ‰కేన
‡ప్రకా‰రే‰ణ ‰కోహిˆనా మ‰నుజీ‡వతి । పˆరే‰షాము‡పకా‰రా‰ర్థం ‰యజ్జీ‡వతి ‰స
జీ‡వతి । ‰ఏ‰తాం ‰వై‰శ్వానˆరీం ‰సర్వˆదేవా‰న్నమోఽ‡స్తుతే ॥ న ˆచో‰రభ‰యం
న ‡చ స‰ర్పభ‰యం న ‡చ వ్యా‰ఘ్రభ‰యం న ‡చ మృ‰త్యుభˆయం ।
‰య‰స్యా‰పమృత్యుర్న ‡చ ‰మృత్యుః సˆర్వం లభ‰తే సˆర్వం జయతే ॥
॥ ఇతి రాత్రిసూక్తం ॥
25

అథ విష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం
యస్య స్మరణమాత్రేణ జన్మసంసారబంధనాత్ ।
విముచ్యతే నమస్తస్మై విష్ణవే ప్రభవిష్ణవే ॥1॥
నమః సమస్తభూతానామాదిభూతాయ భూభృతే ।
అనేకరూపరూపాయ విష్ణవే ప్రభవిష్ణవే ॥2॥
వైశంపాయన ఉవాచ–
శ్రుత్వా ధర్మానశేషేణ పావనాని చ సర్వశః ।
యుధిష్ఠిరః శాంతనవం పునరేవాభ్యభాషత ॥3॥
యుధిష్ఠిర ఉవాచ–
కిమేకం దైవతం లోకే కిం వాప్యేకం పరాయణం ।
స్తువంతః కం కమర్చంతః ప్రాప్నుయుర్మానవాః శుభం ॥4॥
కో ధర్మః సర్వధర్మాణాం భవతః పరమో మతః ।
కిం జపన్ ముచ్యతే జంతుర్జన్మసంసారబంధనాత్ ॥5॥
భీష్మ ఉవాచ–
జగత్ప్రభుం దేవదేవమనంతం పురుషోత్తమం ।
స్తువన్నామసహస్రేణ పురుషః సతతోత్థితః ॥6॥
తమేవ చార్చయన్ నిత్యం భక్త్యా పురుషమవ్యయం ।
ధ్యాయన్ స్తువన్ నమస్యంశ్చ యజమానస్తమేవ చ ॥5॥
అనాదినిధనం విష్ణుం సర్వలోకమహేశ్వరం ।
లోకాధ్యక్షం స్తువన్ నిత్యం సర్వదుఃఖాతిగో భవేత్ ॥7॥
బ్రహ్మణ్యం సర్వధర్మజ్ఞం లోకానాం కీర్తివర్ధనం ।
లోకనాథం మహద్భూతం సర్వభూతభవోద్భవం ॥8॥
26 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఏష మే సర్వధర్మాణాం ధర్మోఽధికతమో మతః ।


యద్భక్త్యా పుండరీకాక్షం స్తవైరర్చేన్నరః సదా ॥9॥
పరమం యో మహత్తేజః పరమం యో మహత్తపః ।
పరమం యో మహద్బ్రహ్మ పరమం యః పరాయణం ॥10॥
పవిత్రాణాం పవిత్రం యో మంగలానాం చ మంగలం ।
దైవతం దేవతానాం చ భూతానాం యోఽవ్యయః పితా ॥11॥
యతః సర్వాణి భూతాని భవంత్యాదియుగాగమే ।
యస్మింశ్చ ప్రలయం యాంతి పునరేవ యుగక్షయే ॥12॥
తస్య లోకప్రధానస్య జగన్నాథస్య భూపతే ।
విష్ణోర్నామసహస్రం మే శ్రుణు పాపభయాపహం ॥13॥
యాని నామాని గౌణాని విఖ్యాతాని మహాత్మనః ।
ఋషిభిః పరిగీతాని తాని వక్ష్యామి భూతయే ॥14॥
(ఋషిర్నామ్నాం సహస్రస్య వేదవ్యాసో మహామునిః ।
ఛందోఽనుష్టుప్ తథా దేవో భగవాన్ దేవకీసుతః ॥15॥ )
ఓం నమో భగవతే వాసుదేవాయ ।
ఓం విశ్వం విష్ణుర్వషట్కారో భూతభవ్యభవత్ప్రభుః ।
భూతకృద్భూతభృద్భావో భూతాత్మా భూతభావనః ॥1॥
పూతాత్మా పరమాత్మా చ ముక్తానాం పరమా గతిః ।
అవ్యయః పురుషః సాక్షీ క్షేత్రజ్ఞోఽక్షర ఏవ చ ॥2॥
యోగో యోగవిదాం నేతా ప్రధానపురుషేశ్వరః ।
నారసింహవపుః శ్రీమాన్ కేశవః పురుషోత్తమః ॥3॥
సర్వః శర్వః శివః స్థాణుర్భూతాదిర్నిధిరవ్యయః ।
సంభవో భావనో భర్తా ప్రభవః ప్రభురీశ్వరః ॥4॥
విష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం 27

స్వయంభూః శంభురాదిత్యః పుష్కరాక్షో మహాస్వనః ।


అనాదినిధనో ధాతా విధాతా ధాతురుత్తమః ॥5॥
అప్రమేయో హృషీకేశః పద్మనాభోఽమరప్రభుః
విశ్వకర్మా మనుస్త్వష్టా స్థవిష్ఠః స్థవిరో ధ్రువః ॥6॥
అగ్రాహ్యః శాశ్వతః కృష్ణో లోహితాక్షః ప్రతర్దనః ।
ప్రభూతస్త్రికకుబ్ధామ పవిత్రం మంగలం పరం ॥7॥
ఈశానః ప్రాణదః ప్రాణో జ్యేష్ఠః శ్రేష్ఠః ప్రజాపతిః ।
హిరణ్యగర్భో భూగర్భో మాధవో మధుసూదనః ॥8॥
ఈశ్వరో విక్రమీ ధన్వీ మేధావీ విక్రమః క్రమః ।
అనుత్తమో దురాధర్షః కృతజ్ఞః కృతిరాత్మవాన్ ॥9॥
సురేశః శరణం శర్మ విశ్వరేతాః ప్రజాభవః ।
అహః సంవత్సరో వ్యాలః ప్రత్యయః సర్వదర్శనః ॥10॥
అజః సర్వేశ్వరః సిద్ధః సిద్ధిః సర్వాదిరచ్యుతః ।
వృషాకపిరమేయాత్మా సర్వయోగవినిఃసృతః ॥11॥
వసుర్వసుమనాః సత్యః సమాత్మా సమ్మితః సమః ।
అమోఘః పుండరీకాక్షో వృషకర్మా వృషాకృతిః ॥12॥
రుద్రో బహుశిరా బభ్రుర్విశ్వయోనిః శుచిశ్రవాః ।
అమృతః శాశ్వతః స్థాణుర్వరారోహో మహాతపాః ॥13॥
సర్వగః సర్వవిద్భానుర్విష్వక్సేనో జనార్దనః ।
వేదో వేదవిదవ్యంగో వేదాంగో వేదవిత్ కవిః ॥14॥
లోకాధ్యక్షః సురాధ్యక్షో ధర్మాధ్యక్షః కృతాకృతః ।
చతురాత్మా చతుర్వ్యూహశ్చతుర్దంష్ట్రశ్చతుర్భుజః ॥15॥
28 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

భ్రాజిష్ణుర్భోజనం భోక్తా సహిష్ణుర్జగదాదిజః ।


అనఘో విజయో జేతా విశ్వయోనిః పునర్వసుః ॥16॥
ఉపేంద్రో వామనః ప్రాంశురమోఘః శుచిరూర్జితః ।
అతీంద్రః సంగ్రహః సర్గో ధృతాత్మా నియమో యమః ॥17॥
వేద్యో వైద్యః సదాయోగీ వీరహా మాధవో మధుః ।
అతీంద్రియో మహామాయో మహోత్సాహో మహాబలః ॥18॥
మహాబుద్ధిర్మహావీర్యో మహాశక్తిర్మహాద్యుతిః ।
అనిర్దేశ్యవపుః శ్రీమానమేయాత్మా మహాద్రిధృక్ ॥19॥
మహేష్వాసో మహీభర్తా శ్రీనివాసః సతాం గతిః ।
అనిరుద్ధః సదానందో గోవిందో గోవిదాం పతిః ॥20॥
మరీచిర్దమనో హంసః సుపర్ణో భుజగోత్తమః ।
హిరణ్యనాభః సుతపాః పద్మనాభః ప్రజాపతిః ॥21॥
అమృత్యుః సర్వదృక్ సింహః సంధాతా సంధిమాన్ స్థిరః ।
అజో దుర్మర్షణః శాస్తా విశ్రుతాత్మా సురారిహా ॥22॥
గురుర్గురుతమో ధామ సత్యః సత్యపరాక్రమః ।
నిమిషోఽనిమిషః స్రగ్వీ వాచస్పతిరుదారధీః ॥23॥
అగ్రణీర్గ్రామణీః శ్రీమాన్ న్యాయో నేతా సమీరణః ।
సహస్రమూర్ధా విశ్వాత్మా సహస్రాక్షః సహస్రపాత్ ॥24॥
ఆవర్తనో నివృత్తాత్మా సంవృతః సంప్రమర్దనః ।
అహః సంవర్తకో వహ్నిరనిలో ధరణీధరః ॥25॥
సుప్రసాదః ప్రసన్నాత్మా విశ్వధృగ్విశ్వభుగ్విభుః ।
సత్కర్తా సత్కృతిః సాధుర్జహ్నుర్నారాయణో నరః ॥26॥
అసంఖ్యేయోఽప్రమేయాత్మా విశిష్టః శిష్టకృత్ శుచిః ।
విష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం 29

సిద్ధార్థః సిద్ధసంకల్పః సిద్ధిదః సిద్ధిసాధనః ॥27॥


వృషాహీ వృషభో విష్ణుర్వృషపర్వా వృషోదరః ।
వర్ధనో వర్ధమానశ్చ వివిక్తః శ్రుతిసాగరః ॥28॥
సుభుజో దుర్ధరో వాగ్మీ మహేంద్రో వసుదో వసుః ।
నైకరూపో బృహద్రూపః శిపివిష్టః ప్రకాశనః ॥29॥
ఓజస్తేజోద్యుతిధరః ప్రకాశాత్మా ప్రతాపనః ।
ఋద్ధః స్పష్టాక్షరో మంత్రశ్చంద్రాంశుర్భాస్కరద్యుతిః ॥30॥
అమృతాంశూద్భవో భానుః శశబిందుః సురేశ్వరః ।
ఔషధం జగతః సేతుః సత్యధర్మపరాక్రమః ॥31॥
భూతభవ్యభవన్నాథః పవనః పావనోఽనలః ।
కామహా కామకృత్ కాంతః కామః కామప్రదః ప్రభుః ॥32॥
యుగాదికృద్యుగావర్తో నైకమాయో మహాశనః ।
అదృశ్యోఽవ్యక్తరూపశ్చ సహస్రజిదనంతజిత్ ॥33॥
ఇష్టో విశిష్టః శిష్టేష్టః శిఖండీ నహుషో వృషః ।
క్రోధహా క్రోధకృత్ కర్తా విశ్వబాహుర్మహీధరః ॥34॥
అచ్యుతః ప్రథితః ప్రాణః ప్రాణదో వాసవానుజః ।
అపాంనిధిరధిష్ఠానమప్రమత్తః ప్రతిష్ఠితః ॥35॥
స్కందః స్కందధరో ధుర్యో వరదో వాయువాహనః ।
వాసుదేవో బృహద్భానురాదిదేవః పురందరః ॥36॥
అశోకస్తారణస్తారః శూరః శౌరిర్జనేశ్వరః ।
అనుకూలః శతావర్తః పద్మీ పద్మనిభేక్షణః ॥37॥
పద్మనాభోఽరవిందాక్షః పద్మగర్భః శరీరభృత్ ।
మహర్ధిర్ఋద్ధో వృద్ధాత్మా మహాక్షో గరుడధ్వజః ॥38॥
30 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అతులః శరభో భీమః సమయజ్ఞో హవిర్హరిః ।


సర్వలక్షణలక్షణ్యో లక్ష్మీవాన్ సమితింజయః ॥39॥
విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదరః సహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాశనః ॥40॥
ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥41॥
వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థానః స్థానదో(ఽ)ధ్రువః ।
పరర్ధిః పరమః స్పష్టస్తుష్టః పుష్టః శుభేక్షణః ॥42॥
రామో విరామో విరజో మార్గో నేయో నయో(ఽ)నయః
వీరః శక్తిమతాం శ్రేష్ఠో ధర్మో ధర్మవిదుత్తమః ॥43॥
వైకుంఠః పురుషః ప్రాణః ప్రాణదః ప్రణవః పృథుః
హిరణ్యగర్భః శత్రుఘ్నో వ్యాప్తో వాయురధోక్షజః ॥44॥
ఋతుః సుదర్శనః కాలః పరమేష్ఠీ పరిగ్రహః
ఉగ్రః సంవత్సరో దక్షో విశ్రామో విశ్వదక్షిణః ॥45॥
విస్తారః స్థావరః స్థాణుః ప్రమాణం బీజమవ్యయం ।
అర్థోఽనర్థో మహాకోశో మహాభోగో మహాధనః ॥46॥
అనిర్విణ్ణః స్థవిష్ఠో(ఽ)భూర్ధర్మయూపో మహామఖః ।
నక్షత్రనేమిర్నక్షత్రీ క్షమః క్షామః సమీహనః ॥47॥
యజ్ఞ ఇజ్యో మహేజ్యశ్చ క్రతుః సత్రం సతాం గతిః
సర్వదర్శీ విముక్తాత్మా సర్వజ్ఞో జ్ఞానముత్తమం ॥48॥
సువ్రతః సుముఖః సూక్ష్మః సుఘోషః సుఖదః సుహృత్ ।
మనోహరో జితక్రోధో వీరబాహుర్విదారణః ॥49॥
స్వాపనః స్వవశో వ్యాపీ నైకాత్మా నైకకర్మకృత్ ।
విష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం 31

వత్సరో వత్సలో వత్సీ రత్నగర్భో ధనేశ్వరః ॥50॥


ధర్మకృద్ ధర్మగుబ్ ధర్మీ సదసత్ క్షరమక్షరం ।
అవిజ్ఞాతా సహస్రాంశుర్విధాతా కృతలక్షణః ॥51॥
గభస్తినేమిః సత్త్వస్థః సింహో భూతమహేశ్వరః ।
ఆదిదేవో మహాదేవో దేవేశో దేవభృద్గురుః ॥52॥
ఉత్తరో గోపతిర్గోప్తా జ్ఞానగమ్యః పురాతనః ।
శరీరభూతభృద్భోక్తా కపీంద్రో భూరిదక్షిణః ॥53॥
సోమపోఽమృతపః సోమః పురుజిత్ పురుసత్తమః ।
వినయో జయః సత్యసంధో దాశార్హః సాత్వతాం పతిః ॥54॥
జీవో వినయితా సాక్షీ ముకుందోఽమితవిక్రమః ।
అంభోనిధిరనంతాత్మా మహోదధిశయోఽంతకః ॥55॥
అజో మహార్హః స్వాభావ్యో జితామిత్రః ప్రమోదనః ।
ఆనందో నందనో నందః సత్యధర్మా త్రివిక్రమః ॥56॥
మహర్షిః కపిలాచార్యః కృతజ్ఞో మేదినీపతిః ।
త్రిపదస్త్రిదశాధ్యక్షో మహాశృంగః కృతాంతకృత్ ॥57॥
మహావరాహో గోవిందః సుషేణః కనకాంగదీ ।
గుహ్యో గభీరో గహనో గుప్తశ్చక్రగదాధరః ॥58॥
వేధాః స్వాంగోఽజితః కృష్ణో దృఢః సంకర్షణోఽచ్యుతః ।
వరుణో వారుణో వృక్షః పుష్కరాక్షో మహామనాః ॥59॥
భగవాన్ భగహాఽనందీ వనమాలీ హలాయుధః ।
ఆదిత్యో జ్యోతిరాదిత్యః సహిష్ణుర్గతిసత్తమః ॥60॥
సుధన్వా ఖండపరశుర్దారుణో ద్రవిణప్రదః ।
దివఃస్పృక్ సర్వదృగ్ వ్యాసో వాచస్పతిరయోనిజః ॥61॥
32 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

త్రిసామా సామగః సామ నిర్వాణం భేషజం భిషక్ ।


సన్న్యాసకృచ్ఛమః శాంతో నిష్ఠా శాంతిః పరాయణం ॥62॥
శుభాంగః శాంతిదః స్రష్టా కుముదః కువలేశయః ।
గోహితో గోపతిర్గోప్తా వృషభాక్షో వృషప్రియః ॥63॥
అనివర్తీ నివృత్తాత్మా సంక్షేప్తా క్షేమకృత్ శివః ।
శ్రీవత్సవక్షాః శ్రీవాసః శ్రీపతిః శ్రీమతాంవరః ॥64॥
శ్రీదః శ్రీశః శ్రీనివాసః శ్రీనిధిః శ్రీవిభావనః ।
శ్రీధరః శ్రీకరః శ్రేయః శ్రీమాన్ లోకత్రయాశ్రయః ॥65॥
స్వక్షః స్వంగః శతానందో నందిర్జ్యోతిర్గణేశ్వరః ।
విజితాత్మా విధేయాత్మా సత్కీర్తిశ్ఛిన్నసంశయః ॥66॥
ఉదీర్ణః సర్వతశ్చక్షురనీశః శాశ్వతః స్థిరః ।
భూశయో భూషణో భూతిర్విశోకః శోకనాశనః ॥67॥
అర్చిష్మానర్చితః కుంభో విశుద్ధాత్మా విశోధనః ।
అనిరుద్ధోఽప్రతిరథః ప్రద్యుమ్నోఽమితవిక్రమః ॥68॥
కాలనేమినిహా వీరః శౌరిః శూరజనేశ్వరః ।
త్రిలోకాత్మా త్రిలోకేశః కేశవః కేశిహా హరిః ॥69॥
కామదేవః కామపాలః కామీ కాంతః కృతాగమః ।
అనిర్దేశ్యవపుర్విష్ణుర్వీరోఽనంతో ధనంజయః ॥70॥
బ్రహ్మణ్యో బ్రహ్మకృద్ బ్రహ్మా బ్రహ్మ బ్రహ్మవివర్ధనః ।
బ్రహ్మవిద్ బ్రాహ్మణో బ్రహ్మీ బ్రహ్మజ్ఞో బ్రాహ్మణప్రియః ॥71॥
మహాక్రమో మహాకర్మా మహాతేజా మహోరగః ।
మహాక్రతుర్మహాయజ్వా మహాయజ్ఞో మహాహవిః ॥72॥
స్తవ్యః స్తవప్రియః స్తోత్రం స్తుతిః స్తోతా రణప్రియః ।
విష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం 33

పూర్ణః పూరయితా పుణ్యః పుణ్యకీర్తిరనామయః ॥73॥


మనోజవస్తీర్థకరో వసురేతా వసుప్రదః ।
వసుప్రదో వాసుదేవో వసుర్వసుమనా హవిః ॥74॥
సద్గతిః సత్కృతిః సత్తా సద్భూతిః సత్పరాయణః ।
శూరసేనో యదుశ్రేష్ఠః సన్నివాసః సుయామునః ॥75॥
భూతావాసో వాసుదేవః సర్వాసునిలయోఽనలః ।
దర్పహా దర్పదో దృప్తో దుర్ధరోఽథాపరాజితః ॥76॥
విశ్వమూర్తిమహామూర్తిర్దీప్తమూర్తిరమూర్తిమాన్ ।
అనేకమూర్తిరవ్యక్తః శతమూర్తిః శతాననః ॥77॥
ఏకో నైకః సవః కః కిం యత్తత్పదమనుత్తమం ।
లోకబంధుర్లోకనాథో మాధవో భక్తవత్సలః ॥78॥
సువర్ణవర్ణో హేమాంగో వరాంగశ్చందనాంగదీ ।
వీరహా విషమః శూన్యో ఘృతాశీరచలశ్చలః ॥79॥
అమానీ మానదో మాన్యో లోకస్వామీ త్రిలోకధృక్ ।
సుమేధా మేధజో ధన్యః సత్యమేధా ధరాధరః ॥80॥
తేజో వృషో ద్యుతిధరః సర్వశస్త్రభృతాం వరః ।
ప్రగ్రహో నిగ్రహో వ్యగ్రో నైకశృంగో గదాగ్రజః ॥81॥
చతుర్మూర్తిశ్చతుర్బాహుశ్చతుర్వ్యూహశ్చతుర్గతిః ।
చతురాత్మా చతుర్భావశ్చతుర్వేదవిదేకపాత్ ॥82॥
సమావర్తోఽనివృత్తాత్మా దుర్జయో దురతిక్రమః ।
దుర్లభో దుర్గమో దుర్గో దురావాసో దురారిహా ॥83॥
శుభాంగో లోకసారంగః సుతంతుస్తంతువర్ధనః ।
ఇంద్రకర్మా మహాకర్మా కృతకర్మా కృతాగమః ॥84॥
34 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఉద్భవః సుందరః సుందో రత్ననాభః సులోచనః ।


అర్కో వాజసనః శృంగీ జయంతః సర్వవిజ్జయీ ॥85॥
సువర్ణబిందురక్షోభ్యః సర్వవాగీశ్వరేశ్వరః ।
మహాహ్రదో మహాగర్తో మహాభూతో మహానిధిః ॥86॥
కుముదః కుందరః కుందః పర్జన్యః పావనోఽనిలః ।
అమృతాంశోఽమృతవపుః సర్వజ్ఞః సర్వతోముఖః ॥87॥
సులభః సువ్రతః సిద్ధః శత్రుజిత్ శత్రుతాపనః ।
న్యగ్రోధోదుంబరోఽశ్వత్థశ్చాణూరాంధ్రనిషూదనః ॥88॥
సహస్రార్చిః సప్తజిహ్వః సప్తైధాః సప్తవాహనః ।
అమూర్తిరనఘోఽచింత్యో భయకృద్ భయనాశనః ॥89॥
అణుర్బృహత్ కృశః స్థూలో గుణభృన్నిర్గుణో మహాన్ ।
అధృతః స్వధృతః స్వాస్యః ప్రాగ్వంశో వంశవర్ధనః ॥90॥
భారభృత్ కథితో యోగీ యోగీశః సర్వకామదః ।
ఆశ్రమః శ్రమణః క్షామః సుపర్ణో వాయువాహనః ॥91॥
ధనుర్ధరో ధనుర్వేదో దండో దమయితా దమః ।
అపరాజితః సర్వసహో నియంతా నియమో యమః ॥92॥
సత్త్వవాన్ సాత్వికః సత్యః సత్యధర్మపరాయణః ।
అభిప్రాయః ప్రియార్హోఽర్హః ప్రియకృత్ ప్రీతివర్ధనః ॥93॥
విహాయసగతిర్జ్యోతిః సురుచిర్హుతభుగ్విభుః ।
రవిర్విరోచనః సూర్యః సవితా రవిలోచనః ॥94॥
అనంతో హుతభుగ్భోక్తా సుఖదో నైకజోఽగ్రజః ।
అనిర్విణ్ణః సదామర్షీ లోకాధిష్ఠానమద్భుతః ॥95॥
సనాత్సనాతనతమః కపిలః కపిరవ్యయః ।
విష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం 35

స్వస్తిదః స్వస్తికృత్ స్వస్తి స్వస్తిభుక్ స్వస్తిదక్షిణః ॥96॥


అరౌద్రః కుండలీ చక్రీ విక్రమ్యూర్జితశాసనః ।
శబ్దాతిగః శబ్దసహః శిశిరః శర్వరీకరః ॥97॥
అక్రూరః పేశలో దక్షో దక్షిణః క్షమిణాంవరః ।
విద్వత్తమో వీతభయః పుణ్యశ్రవణకీర్తనః ॥98॥
ఉత్తారణో దుష్కృతిహా పుణ్యో దుఃస్వప్ననాశనః ।
వీరహా రక్షణః సంతో జీవనః పర్యవస్థితః ॥99॥
అనంతరూపోఽనంతశ్రీర్జితమన్యుర్భయాపహః ।
చతురస్రో గభీరాత్మా విదిశో వ్యాదిశో దిశః ॥100॥
అనాదిర్భూర్భువో లక్ష్మీః సువీరో రుచిరాంగదః ।
జననో జనజన్మాదిర్భీమో భీమపరాక్రమః ॥101॥
ఆధారనిలయో ధాతా పుష్పహాసః ప్రజాగరః ।
ఊర్ధ్వగః సత్పథాచారః ప్రాణదః ప్రణవః పణః ॥102॥
ప్రమాణం ప్రాణనిలయః ప్రాణభృత్ ప్రాణజీవనః ।
తత్త్వం తత్త్వవిదేకాత్మా జన్మమృత్యుజరాతిగః ॥103॥
భూర్భువః స్వస్తరుస్తారః సవితా ప్రపితామహః ।
యజ్ఞో యజ్ఞపతిర్యజ్వా యజ్ఞాంగో యజ్ఞవాహనః ॥104॥
యజ్ఞభృద్యజ్ఞకృద్యజ్ఞీ యజ్ఞభుగ్యజ్ఞసాధనః ।
యజ్ఞాంతకృద్యజ్ఞగుహ్యమన్నమన్నాద ఏవ చ ॥105॥
ఆత్మయోనిః స్వయంజాతో వైఖానః సామగాయనః ।
దేవకీనందనః స్రష్టా క్షితీశః పాపనాశనః ॥106॥
శంఖభృన్నందకీ చక్రీ శార్ఙధన్వా గదాధరః ।
రథాంగపాణిరక్షోభ్యః సర్వప్రహరణాయుధః ॥107॥
సర్వప్రహరణాయుధ ఓం నమ ఇతి
36 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఇతీదం కీర్తనీయస్య కేశవస్య మహాత్మనః ।


నామ్నాం సహస్రం దివ్యానామశేషేణ ప్రకీర్తితం ॥108॥
య ఇదం శృణుయాన్నిత్యం యశ్చాపి పరికీర్తయేత్ ।
నాశుభం ప్రాప్నుయాత్కించిత్ సోఽముత్రేహ చ మానవః ॥109॥
వేదాంతగో బ్రాహ్మణః స్యాత్ క్షత్రియో విజయీ భవేత్ ।
వైశ్యో ధనసమృద్ధః స్యాత్ శూద్రః సుఖమవాప్నుయాత్ ॥110॥
ధర్మార్థీ ప్రాప్నుయాద్ధర్మమర్థార్థీ చార్థమాప్నుయాత్ ।
కామానవాప్నుయాత్ కామీ ప్రజార్థీ ప్రాప్నుయాత్ ప్రజాం ॥111॥
భక్తిమాన్ యః సదోత్థాయ శుచిస్తద్గతమానసః ।
సహస్రం వాసుదేవస్య నామ్నామేతత్ ప్రకీర్తయేత్ ॥112॥
యశః ప్రాప్నోతి విపులం జ్ఞాతిప్రాధాన్యమేవ చ ।
అచలాం శ్రియమాప్నోతి శ్రేయః ప్రాప్నోత్యనుత్తమం ॥113॥
న భయం క్వచిదాప్నోతి వీర్యం తేజశ్చ విందతి ।
భవత్యరోగో ద్యుతిమాన్ బలరూపగుణాన్వితః ॥114॥
రోగార్తో ముచ్యతే రోగాద్బద్ధో ముచ్యేత బంధనాత్ ।
భయాన్ముచ్యేత భీతస్తు ముచ్యేతాపన్న ఆపదః ॥115॥
దుర్గాణ్యతితరత్యాశు పురుషః పురుషోత్తమం ।
స్తువన్ నామసహస్రేణ నిత్యం భక్తిసమన్వితః ॥116॥
వాసుదేవాశ్రయో మర్త్యో వాసుదేవపరాయణః ।
సర్వపాపవిశుద్ధాత్మా యాతి బ్రహ్మ సనాతనం ॥117॥
న వాసుదేవభక్తానామశుభం విద్యతే క్వచిత్ ।
జన్మమృత్యుజరావ్యాధిభయం నైవోపజాయతే ॥118॥
ఇమం స్తవమధీయానః శ్రద్ధాభక్తిసమన్వితః ।
విష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం 37

యుజ్యేతాత్మసుఖక్షాంతిశ్రీధృతిస్మృతికీర్తిభిః ॥119॥
న క్రోధో న చ మాత్సర్యం న లోభో నాశుభా మతిః ।
భవంతి కృతపుణ్యానాం భక్తానాం పురుషోత్తమే ॥120॥
ద్యౌః సచంద్రార్కనక్షత్రా ఖం దిశో భూర్మహోదధిః ।
వాసుదేవస్య వీర్యేణ విధృతాని మహాత్మనః ॥121॥
ససురాసురగంధర్వం సయక్షోరగరాక్షసం ।
జగద్వశే వర్తతేదం కృష్ణస్య సచరాచరం ॥122॥
ఇంద్రియాణి మనో బుద్ధిః సత్త్వం తేజో బలం ధృతిః ।
వాసుదేవాత్మకాన్యాహుః క్షేత్రం క్షేత్రజ్ఞ ఏవ చ ॥123॥
సర్వాగమానామాచారః ప్రథమం పరికల్పతే ।
ఆచారప్రభవో ధర్మో ధర్మస్య ప్రభురచ్యుతః ॥124॥
ఋషయః పితరో దేవా మహాభూతాని ధాతవః ।
జంగమాజంగమం చేదం జగన్నారాయణోద్భవం ॥125॥
యోగో జ్ఞానం తథా సాంఖ్యం విద్యాః శిల్పాదికర్మ చ ।
వేదాః శాస్త్రాణి విజ్ఞానమేతత్ సర్వం జనార్దనాత్ ॥126॥
ఏకో విష్ణుర్మహద్భూతం పృథగ్భూతాన్యనేకశః ।
త్రీన్ లోకాన్ వ్యాప్య భూతాత్మా భుంక్తే విశ్వభుగవ్యయః ॥127॥
ఇమం స్తవం భగవతో విష్ణోర్వ్యాసేన కీర్తితం ।
పఠేద్య ఇచ్ఛేత్ పురుషః శ్రేయః ప్రాప్తుం సుఖాని చ ॥128॥
విశ్వేశ్వరమజం దేవం జగతః ప్రభవాప్యయం ।
భజంతి యే పుష్కరాక్షం న తే యాంతి పరాభవం ॥129॥
॥ న తే యాంతి పరాభవం ఓం నమ ఇతి ॥
॥ ఇతి శ్రీవిష్ణుసహస్రనామస్తోత్రం ॥
38 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ పురుషోత్తమయోగః
ఊర్ధ్వమూలమధః శాఖమశ్వత్థం ప్రాహురవ్యయం ।
ఛందాంసి యస్య పర్ణాని యస్తం వేద స వేదవిత్ ॥1॥
అధశ్చోర్ధ్వం ప్రసృతాస్తస్య శాఖా గుణప్రవృద్ధా విషయప్రవాలాః ।
అధశ్చ మూలాన్యనుసంతతాని కర్మానుబంధీని మనుష్యలోకే ॥2॥
న రూపమస్యేహ తథోపలభ్యతే నాంతో న చాదిర్న చ సంప్రతిష్ఠా
అశ్వత్థమేనం సువిరూఢమూలమసంగశస్త్రేణ దృఢేన ఛిత్వా ॥3॥
తతః పరం తత్పరిమార్గితవ్యం యస్మిన్ గతా న నివర్తంతి భూయః ।
తమేవ చాద్యం పురుషం ప్రపద్యే యతః ప్రవృత్తిః ప్రసృతా పురాణీ ॥
నిర్మానమోహా జితసంగదోషా
అధ్యాత్మనిత్యా వినివృత్తకామాః ।
ద్వంద్వైర్విముక్తాః సుఖదఃఖసంజ్ఞైః
గచ్ఛంత్యమూఢాః పదమవ్యయం తత్ ॥5॥
న తద్భాసయతే సూర్యో న శశాంకో న పావకః ।
యద్గత్వా న నివర్తంతే తద్ధామ పరమం మమ ॥6॥
మమైవాంశో జీవలోకే జీవభూతః సనాతనః ।
మనఃషష్ఠానీంద్రియాణి ప్రకృతిస్థాని కర్షతి ॥7॥
శరీరం యదవాప్నోతి యచ్చాప్యుత్క్రామతీశ్వరః ।
గృహీత్వైతాని సంయాతి వాయుర్గంధానివాశయాత్ ॥8॥
శ్రోత్రం చక్షుః స్పర్శనం చ రసనం ఘ్రాణమేవ చ ।
అధిష్ఠాయ మనశ్చాయం విషయానుపసేవతే ॥9॥
ఉత్క్రామంతం స్థితం వాపి భుంజానం వా గుణాన్వితం ।
విమూఢా నానుపశ్యంతి పశ్యంతి జ్ఞానచక్షుషః ॥10॥
పురుషోత్తమయోగః 39

యతంతో యోగినశ్చైనం పశ్యంత్యాత్మన్యవస్థితం ।


యతంతోఽప్యకృతాత్మానో నైనం పశ్యంత్యచేతసః ॥11॥
యదాదిత్యగతం తేజో జగద్భాసయతేఽఖిలం ।
యచ్చంద్రమసి యచ్చాగ్నౌ తత్తేజో విద్ధి మామకం ॥12॥
గామావిశ్య చ భూతాని ధారయామ్యహమోజసా ।
పుష్ణామి చౌషధీః సర్వాః సోమో భూత్వా రసాత్మకః ॥13॥
అహం వైశ్వానరో భూత్వా ప్రాణినాం దేహమాశ్రితః ।
ప్రాణాపానసమాయుక్తః పచామ్యన్నం చతుర్విధం ॥14॥
సర్వస్య చాహం హృది సన్నివిష్టో
మత్తః స్మృతిః జ్ఞానమపోహనం చ ।
వేదైశ్చ సర్వైరహమేవ వేద్యో
వేదాంతకృద్వేదవిదేవ చాహం ॥15॥
ద్వావిమౌ పురుషౌ లోకే క్షరశ్చాక్షర ఏవ చ ।
క్షరః సర్వాణి భూతాని కూటస్థోఽక్షర ఉచ్యతే ॥16॥
ఉత్తమః పురుషస్త్వన్యః పరమాత్మేత్యుదాహృతః ।
యో లోకత్రయమావిశ్య బిభర్త్యవ్యయ ఈశ్వరః ॥17॥
యస్మాద్ క్షరమతీతోఽహమక్షరాదపి చోత్తమః ।
అతోఽస్మి లోకే వేదే చ ప్రథితః పురుషోత్తమః ॥18॥
యో మామేవమసమ్మూఢో జానాతి పురుషోత్తమం ।
స సర్వవిద్భజతి మాం సర్వభావేన భారత ॥19॥
ఇతి గుహ్యతమం శాస్త్రమిదముక్తం మయానఘ ।
ఏతద్బుద్ధ్వా బుద్ధిమాన్ స్యాత్ కృతకృత్యశ్చ భారత ॥20॥
॥ ఇతి శ్రీమద్భగవద్గీతాసు ఉపనిషత్సు బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే
శ్రీకృష్ణార్జునసంవాదే పురుషోత్తమయోగో నామ పంచదశోఽధ్యాయః ॥
40 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ విశ్వరూపదర్శనయోగః
అర్జున ఉవాచ
మదనుగ్రహాయ పరమం గుహ్యమధ్యాత్మసంజ్ఞితం ।
యత్త్వయోక్తం వచస్తేన మోహోఽయం విగతో మమ ॥1॥
భవాప్యయౌ హి భూతానాం శ్రుతౌ విస్తరశో మయా ।
త్వత్తః కమలపత్రాక్ష మాహాత్మ్యమపి చావ్యయం ॥2॥
ఏవమేతద్యథాత్థ త్వమాత్మానం పరమేశ్వర ।
ద్రష్టుమిచ్ఛామి తే రూపమైశ్వరం పురుషోత్తమ ॥3॥
మన్యసే యది తచ్ఛక్యం మయా ద్రష్టుమితి ప్రభో ।
యోగేశ్వర తతో మే త్వం దర్శయాత్మానమవ్యయం ॥4॥
శ్రీభగవానువాచ
పశ్య మే పార్థ రూపాణి శతశోఽథ సహస్రశః ।
నానావిధాని దివ్యాని నానావర్ణాకృతీని చ ॥5॥
పశ్యాదిత్యాన్వసూన్ రుద్రానశ్వినౌ మరుతస్తథా ।
బహూన్యదృష్టపూర్వాణి పశ్యాశ్చర్యాణి భారత ॥6॥
ఇహైకస్థం జగత్కృత్స్నం పశ్యాద్య సచరాచరం ।
మమ దేహే గుడాకేశ యచ్చాన్యద్ ద్రష్టుమిచ్ఛసి ॥7॥
న తు మాం శక్యసే ద్రష్టుమనేనైవ స్వచక్షుషా ।
దివ్యం దదామి తే చక్షుః పశ్య మే యోగమైశ్వరం ॥8॥
సంజయ ఉవాచ
ఏవముక్త్వా తతో రాజన్ మహాయోగేశ్వరో హరిః ।
దర్శయామాస పార్థాయ పరమం రూపమైశ్వరం ॥9॥
అనేకవక్త్రనయనమనేకాద్భుతదర్శనం ।
అనేకదివ్యాభరణం దివ్యానేకోద్యతాయుధం ॥10॥
విశ్వరూపదర్శనయోగః 41

దివ్యమాల్యాంబరధరం దివ్యగంధానులేపనం ।
సర్వాశ్చర్యమయం దేవమనంతం విశ్వతోముఖం ॥11॥
దివి సూర్యసహస్రస్య భవేద్యుగపదుత్థితా ।
యది భాః సదృశీ సా స్యాద్ భాసస్తస్య మహాత్మనః ॥12॥
తత్రైకస్థం జగత్కృత్స్నం ప్రవిభక్తమనేకధా ।
అపశ్యద్దేవదేవస్య శరీరే పాండవస్తదా ॥13॥
తతః స విస్మయావిష్టో హృష్టరోమా ధనంజయః ।
ప్రణమ్య శిరసా దేవం కృతాంజలిరభాషత ॥14॥
అర్జున ఉవాచ
పశ్యామి దేవాంస్తవ దేవ దేహే
సర్వాంస్తథా భూతవిశేషసంఘాన్ ।
బ్రహ్మాణమీశం కమలాసనస్థం
ఋషీంశ్చ సర్వానురగాంశ్చ దివ్యాన్ ॥15॥
అనేకబాహూదరవక్త్రనేత్రం పశ్యామి త్వాం సర్వతోఽనంతరూపం ।
నాంతం న మధ్యం న పునస్తవాదిం పశ్యామి విశ్వేశ్వర విశ్వరూప ॥
కిరీటినం గదినం చక్రిణం చ
తేజోరాశిం సర్వతో దీప్తిమంతం ।
పశ్యామి త్వాం దుర్నిరీక్ష్యం సమంతాత్
దీప్తానలార్కద్యుతిమప్రమేయం ॥17॥
త్వమక్షరం పరమం వేదితవ్యం త్వమస్య విశ్వస్య పరం నిధానం ।
త్వమవ్యయః శాశ్వతధర్మగోప్తా సనాతనస్త్వం పురుషో మతో మే ॥
అనాదిమధ్యాంతమనంతవీర్యం
అనంతబాహుం శశిసూర్యనేత్రం ।
పశ్యామి త్వాం దీప్తహుతాశవక్త్రం
స్వతేజసా విశ్వమిదం తపంతం ॥19॥
42 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ద్యావాపృథివ్యోరిదమంతరం హి
వ్యాప్తం త్వయైకేన దిశశ్చ సర్వాః ।
దృష్ట్వాద్భుతం రూపముగ్రం తవేదం
లోకత్రయం ప్రవ్యథితం మహాత్మన్ ॥20॥
అమీ హి త్వాం సురసంఘా విశంతి
కేచిద్భీతాః ప్రాంజలయో గృణంతి ।
స్వస్తీత్యుక్త్వా మహర్షిసిద్ధసంఘాః
స్తువంతి త్వాం స్తుతిభిః పుష్కలాభిః ॥21॥
రుద్రాదిత్యా వసవో యే చ సాధ్యా విశ్వేఽశ్వినౌ మరుతశ్చోష్మపాశ్చ ।
గంధర్వయక్షాసురసిద్ధసంఘా వీక్షంతే త్వాం విస్మితాశ్చైవ సర్వే ॥
రూపం మహత్తే బహువక్త్రనేత్రం
మహాబాహో బహుబాహూరుపాదం ।
బహూదరం బహుదంష్ట్రాకరాలం
దృష్ట్వా లోకాః ప్రవ్యథితాస్తథాఽహం ॥22॥
నభఃస్పృశం దీప్తమనేకవర్ణం
వ్యాత్తాననం దీప్తవిశాలనేత్రం ।
దృష్ట్వా హి త్వాం ప్రవ్యథితాంతరాత్మా
ధృతిం న విందామి శమం చ విష్ణో ॥24॥
దంష్ట్రాకరాలాని చ తే ముఖాని దృష్ట్వైవ కాలానలసన్నిభాని ।
దిశో న జానే న లభే చ శర్మ ప్రసీద దేవేశ జగన్నివాస ॥25॥
అమీ చ త్వాం ధృతరాష్టస్య పుత్రాః
సర్వే సహైవావనిపాలసంఘైః ।
భీష్మో ద్రోణః సూతపుత్రస్తథాఽసౌ
సహాస్మదీయైరపి యోధముఖ్యైః ॥26॥
విశ్వరూపదర్శనయోగః 43

వక్త్రాణి తే త్వరమాణా విశంతి దంష్ట్రాకరాలాని భయానకాని ।


కేచిద్విలగ్నా దశనాంతరేషు సందృశ్యంతే చూర్ణితైరుత్తమాంగైః ॥27
యథా నదీనాం బహవోఽంబువేగాః
సముద్రమేవాభిముఖా ద్రవంతి ।
తథా తవామీ నరలోకవీరా
విశంతి వక్త్రాణ్యభివిజ్వలంతి ॥28॥
యథా ప్రదీప్తం జ్వలనం పతంగా విశంతి నాశాయ సమృద్ధవేగాః ।
తథైవ నాశాయ విశంతి లోకాః తవాపి వక్త్రాణి సమృద్ధవేగాః ॥29॥
లేలిహ్యసే గ్రసమానః సమంతాత్
లోకాన్ సమగ్రాన్ వదనైర్జ్వలద్భిః ।
తేజోభిరాపూర్య జగత్సమగ్రం
భాసస్తవోగ్రాః ప్రతపంతి విష్ణో ॥30॥
ఆఖ్యాహి మే కో భవానుగ్రరూపో నమోఽస్తు తే దేవవర ప్రసీద
విజ్ఞాతుమిచ్ఛామి భవంతమాద్యం న హి ప్రజానామి తవ ప్రవృత్తిం ॥
శ్రీభగవానువాచ
కాలోఽస్మి లోకక్షయకృత్ప్రవృద్ధో
లోకాన్ సమాహర్తుమిహ ప్రవృత్తః ।
ఋతేఽపి త్వాం న భవిష్యంతి సర్వే
యేఽవస్థితాః ప్రత్యనీకేషు యోధాః ॥32॥
తస్మాత్ త్వముత్తిష్ఠ యశో లభస్వ
జిత్వా శత్రూన్ భుంక్ష్వ రాజ్యం సమృద్ధం ।
మయైవైతే నిహతాః పూర్వమేవ
నిమిత్తమాత్రం భవ సవ్యసాచిన్ ॥33॥
ద్రోణం చ భీష్మం చ జయద్రథం చ
కర్ణం తథాఽన్యానపి యోధవీరాన్ ।
44 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

మయా హతాంస్త్వం జహి మా వ్యథిష్ఠాః ।


యుద్ధ్యస్వ జేతాఽసి రణే సపత్నాన్ ॥34॥
సంజయ ఉవాచ
ఏతత్ శ్రుత్వా వచనం కేశవస్య కృతాంజలిర్వేపమానః కిరీటీ ।
నమస్కృత్వా భూయ ఏవాఽహ కృష్ణం సగద్గదం భీతభీతః ప్రణమ్య॥
అర్జున ఉవాచ
స్థానే హృషీకేశ తవ ప్రకీర్త్యా జగత్ ప్రహృష్యత్యనురజ్యతే చ ।
రక్షాంసి భీతాని దిశో ద్రవంతి సర్వే నమస్యంతి చ సిద్ధసంఘాః ॥36
కస్మాచ్చ తే న నమేరన్ మహాత్మన్ గరీయసే బ్రహ్మణోఽప్యాదికర్త్రే
అనంత దేవేశ జగన్నివాస త్వమక్షరం సదసత్తత్పరం యత్ ॥37॥
త్వమాదిదేవః పురుషః పురాణః త్వమస్య విశ్వస్య పరం నిధానం ।
వేత్తాసి వేద్యం చ పరం చ ధామ త్వయా తతం విశ్వమనంతరూప॥
వాయుర్యమోఽగ్నిర్వరుణః శశాంకః ప్రజాపతిస్త్వం ప్రపితామహశ్చ ।
నమో నమస్తేఽస్తు సహస్రకృత్వః పునశ్చ భూయోఽపి నమో నమస్తే॥
నమః పురస్తాదథ పృష్ఠతస్తే నమోఽస్తు తే సర్వత ఏవ సర్వ
అనంతవీర్యామితవిక్రమస్త్వం సర్వం సమాప్నోషి తతోఽసి సర్వః ॥
సఖేతి మత్వా ప్రసభం యదుక్తం
హే కృష్ణ హే యాదవ హే సఖేతి ।
అజానతా మహిమానం తవేదం
మయా ప్రమాదాత్ ప్రణయేన వాఽపి ॥41॥
యచ్చాపహాసార్థమసత్కృతోఽసి విహారశయ్యాసనభోజనేషు ।
ఏకోఽథవాప్యచ్యుత తత్సమక్షం తత్‌క్షామయే త్వామహమప్రమేయం ॥
పితాఽసి లోకస్య చరాచరస్య త్వమస్య పూజ్యశ్చ గురుర్గరీయాన్ ।
న త్వత్సమోఽస్త్యభ్యధికః కుతోఽన్యో లోకత్రయేఽప్యప్రమితప్రభావ ॥
విశ్వరూపదర్శనయోగః 45

తస్మాత్ ప్రణమ్య ప్రణిధాయ కాయం


ప్రసాదయే త్వామహమీశమీడ్యం
పితేవ పుత్రస్య సఖేవ సఖ్యుః ।
ప్రియః ప్రియాయార్హసి దేవ సోఢుం ॥44॥
అదృష్టపూర్వం హృషితోఽస్మి దృష్వ్వా
భయేన చ ప్రవ్యథితం మనో మే ।
తదేవ మే దర్శయ దేవ రూపం
ప్రసీద దేవేశ జగన్నివాస ॥45॥
కిరీటినం గదినం చక్రహస్తమిచ్ఛామి త్వాం ద్రష్టుమహం తథైవ ।
తేనైవ రూపేణ చతుర్భుజేన సహస్రబాహో భవ విశ్వమూర్తే ॥46॥
శ్రీభగవానువాచ
మయా ప్రసన్నేన తవార్జునేదం
రూపం పరం దర్శితమాత్మయోగాత్ ।
తేజోమయం విశ్వమనంతమాద్యం
యన్మే త్వదన్యేన న దృష్టపూర్వం ॥47॥
న వేదయజ్ఞాధ్యయనైర్న దానైః న చ క్రియాభిర్న తపోభిరుగ్రైః ।
ఏవంరూపః శక్య అహం నృలోకే ద్రష్టుం త్వదన్యేన కురుప్రవీర ॥
మా తే వ్యథా మా చ విమూఢభావో
దృష్ట్వా రూపం ఘోరమీదృఙ్ మమేదం ।
వ్యపేతభీః ప్రీతమనాః పునస్త్వం
తదేవ మే రూపమిదం ప్రపశ్య ॥49॥
సంజయ ఉవాచ
ఇత్యర్జునం వాసుదేవస్తథోక్త్వా
స్వకం రూపం దర్శయామాస భూయః ।
46 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఆశ్వాసయామాస చ భీతమేనం
భూత్వా పునః సౌమ్యవపుర్మహాత్మా ॥50॥
అర్జున ఉవాచ
దృష్ట్వేదం మానుషం రూపం తవ సౌమ్యం జనార్దన ।
ఇదానీమస్మి సంవృత్తః సచేతాః ప్రకృతిం గతః ॥51॥
శ్రీభగవానువాచ
సుదుర్దర్శమిదం రూపం దృష్టవానసి యన్మమ ।
దేవా అప్యస్య రూపస్య నిత్యం దర్శనకాంక్షిణః ॥52॥
నాహం వేదైర్న తపసా న దానేన న చేజ్యయా ।
శక్య ఏవంవిధో ద్రష్టుం దృష్టవానసి మాం యథా ॥53॥
భక్త్యా త్వనన్యయా శక్య అహమేవంవిధోఽర్జున ।
జ్ఞాతుం ద్రష్టుం చ తత్త్వేన ప్రవేష్టుం చ పరంతప ॥54॥
మత్కర్మకృన్మత్పరమో మద్భక్తః సంగవర్జితః ।
నిర్వైరః సర్వభూతేషు యః స మామేతి పాండవ ॥55॥
॥ ఓం తత్సదితి శ్రీమద్భగవద్గీతాసూపనిషత్సు బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే
శ్రీకృష్ణార్జునసంవాదే విశ్వరూపదర్శనయోగో నామ ఏకాదశోఽధ్యాయః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

అథ భగవద్‌ధ్యానం
సంచింతయేద్భగవతశ్చరణారవిందం
వజ్రాంకుశధ్వజసరోరుహలాంఛనాఢ్యం ।
ఉత్తుంగరక్తవిలసన్నఖచక్రవాల-
జ్యోత్స్నాభిరాహతమహద్ధృదయాంధకారం ॥1॥
యచ్ఛౌచనిఃసృతసరిత్ప్రవరోదకేన
తీర్థేన మూర్ధ్న్యధిధృతేన శివః శివోఽభూత్ ।
భగవద్‌ధ్యానం 47

ధ్యాతుర్మనఃశమలశైలనిసృష్టవజ్రం ।
ధ్యాయేచ్చిరం భగవతశ్చరణారవిందం ॥2॥
ఊరూ సుపర్ణభుజయోరధిశోభమానా-
వోజోనిధీ స్వతసికాకుసుమావభాసౌ ।
వ్యాలంబిపీతవరవాససి వర్తమాన-
కాంచీకలాపపరిరంభి నితంబమంబ ॥3॥
నాభిహ్రదం భువనకోశగుహోదరస్థం
యత్రాత్మయోనిధిషణాఖిలలోకపద్మం ।
వ్యూఢం హరిన్మణిముషస్తనయోరముష్య
ధ్యాయేద్ ద్వయం వితతహారమయూఖగౌరం ॥4॥
వక్షోఽధివాసమృషభస్య మహావిభూతేః
పుంసాం మనోనయననిర్వృతిమాదధానం ।
కంఠం చ కౌస్తుభమణేరధిభూషణార్థం
కుర్యాన్మనస్యఖిలలోకనమస్కృతస్య ॥5॥
బాహూంశ్చ మందరగిరేః పరివర్తనేన
నిర్ణిక్తబాహువలయానధిలోకపాలాన్ ।
సంచింతయేద్దశశతారమసహ్యతేజః
శంఖం చ తత్కరసరోరుహరాజహంసం ॥6॥
కౌమోదకీం భగవతో దయితాం స్మరేత
దిగ్ధామరాతిభటశోణితకర్దమేన ।
మాలాం మధువ్రతవరూథగిరోపఘుష్టాం
చైత్యస్య తత్త్వమమలం మణిమస్య కంఠే ॥7॥
భృత్యానుకంపితధియేహ గృహీతమూర్తేః
సంచింతయేద్ భగవతో వదనారవిందం ।
యద్విస్ఫురన్మకరకుండలవల్గితేన
విద్యోతితామలకపోలముదారహాసం ॥8॥
48 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

యచ్ఛ్రీనికేతమలిభిః పరిసేవ్యమానం
భూత్యా స్వయా కుటిలకుంతలవృందజుష్టం ।
మీనద్వయశ్రియమధిక్షిపదబ్జనేత్రం
ధ్యాయేన్మనోమయమతంద్రిత ఉల్లసద్భ్రు ॥9॥
తస్యావలోకమధికం కృపయాఽతిఘోర-
తాపత్రయోపశమనాయ నిసృష్టమక్ష్ణోః ।
స్నిగ్ధస్మితానుగుణితం విపులప్రసాదం
ధ్యాయేచ్చిరం వితతభావనయా గుహాయాం ॥10॥
హాసం హరేరవనతాఖిలలోకతీవ్ర-
శోకాశ్రుసాగరవిశోషణమత్యుదారం ।
సమ్మోహనాయ రచితం నిజమాయయాఽస్య ।
భ్రూమండలం మనుసుతే మకరధ్వజస్య ॥11॥
ధ్యానాయనం రహసి తద్బహులాధరోష్ఠ-
భాసాఽరుణాయితతనుద్విజకుందపంక్తి ।
ధ్యాయేత్స్వహృత్కుహరకేఽవసితస్య విష్ణోః
భక్త్యాఽర్ద్రయాఽర్పితమనా న పృథగ్ దిదృక్షేత్ ॥12॥
॥ ఇతి భగవధ్యానం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

అథ రంగస్తోత్రం
పద్మాధిరాజే గరుడాధిరాజే విరించరాజే సురరాజరాజే ।
త్రైలోక్యరాజేఽఖిలరాజరాజే శ్రీరంగరాజే రమతాం మనో మే ॥1॥
నీలాబ్జవర్ణే భుజపూర్ణకర్ణే కర్ణాంతనేత్రే కమలాకలత్రే ।
శ్రీమల్లరంగే జితమల్లరంగే శ్రీరంగరంగే రమతాం మనో మే ॥2॥
లక్ష్మీనివాసే జగతాం నివాసే హృత్పద్మవాసే రవిబింబవాసే ।
రంగస్తోత్రం 49

క్షీరాబ్ధివాసే ఫణిభోగవాసే శ్రీరంగవాసే రమతాం మనో మే ॥3॥


కుబేరలీలే జగదేకలీలే మందారమాలాంకితచారుఫాలే ।
దైత్యాంతకాలేఽఖిలలోకమౌలే శ్రీరంగలీలే రమతాం మనో మే ॥3॥
అమోఘనిద్రే జగదేకనిద్రే విదేహనిద్రే చ సముద్రనిద్రే ।
శ్రీయోగనిద్రే సుఖభోగనిద్రే శ్రీరంగనిద్రే రమతాం మనో మే ॥5॥
అనందరూపే నిజబోధరూపే బ్రహ్మస్వరూపే క్షితిమూర్తిరూపే ।
విచిత్రరూపే రమణీయరూపే శ్రీరంగరూపే రమతాం మనో మే ॥6॥
భక్తాకృతార్థేఽసురరావణార్థే
భక్తాసమర్థే జగదేకకీర్తే ।
అనేకమూర్తే రమణీయమూర్తే
శ్రీరంగమూర్తే రమతాం మనో మే ॥7॥
కంసప్రమాథే నరకప్రమాథే దుష్టప్రమాథే జగతాం నిదానే ।
అనాథనాథే జగదేకనాథే శ్రీరంగనాథే రమతాం మనో మే ॥8॥
సచిత్రశాయీ జగదేకశాయీ
నందాంకశాయీ కమలాంకశాయీ ।
అంభోధిశాయీ వటపత్రశాయీ
శ్రీరంగశాయీ రమతాం మనో మే ॥9॥
సకలదురితహారీ భూమిభారాపహారీ
దశముఖకులహారీ దైత్యదర్పాపహారీ ।
సులలితకృతచారీ పారిజాతాపహారీ
త్రిభువనభయహారీ ప్రీయతాం శ్రీమురారిః ॥10॥
రంగస్తోత్రమిదం పుణ్యం ప్రాతఃకాలే పఠేన్నరః ।
కోటిజన్మార్జితం పాపం స్మరణేన వినశ్యతి ॥11॥
॥ ఇతి శ్రీరంగస్తోత్రం ॥
50 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ దధివామనస్తోత్రం
హేమాద్రిశిఖరాకారం శుద్ధస్ఫటికసన్నిభం ।
పూర్ణచంద్రనిభం దేవం ద్విభుజం వామనం స్మరేత్ ॥1॥
పద్మాసనస్థం దేవేశం చంద్రమండలమధ్యగం ।
జ్వలత్కాలానలప్రఖ్యం తటిత్కోటిసమప్రభం ॥2॥
సూర్యకోటిప్రతీకాశం చంద్రకోటిసుశీతలం ।
చంద్రమండలమధ్యస్థం విష్ణుమవ్యయమచ్యుతం ॥3॥
శ్రీవత్సకౌస్తుభోరస్కం దివ్యరత్నవిభూషితం ।
పీతాంబరముదారాంగం వనమాలావిభూషితం ॥4॥
సుందరం పుండరీకాక్షం కిరీటేన విరాజితం ।
షోడశస్త్రీపరివృతం అప్సరోగణసేవితం ॥5॥
ఋగ్యజుఃసామాథర్వాద్యైర్గీయమానం జనార్దనం ।
చతుర్ముఖాద్యైర్దేవేశైః స్తోత్రారాధనతత్పరైః ॥6॥
సనకాద్యైర్మునిగణైః స్తూయమానమహర్నిశం ।
త్రి(త్ర్య)యంబకో మహాదేవో నృత్యతే యస్య సన్నిధౌ ॥7॥
దధిమిశ్రాన్నకవలం రుక్మపాత్రం చ దక్షిణే ।
కరే తు చింతయేద్వామే పీయూషమమలం సుధీః ॥8॥
సాధకానాం ప్రయచ్ఛంతమన్నపానమనుత్తమం ।
బ్రాహ్మే ముహూర్తే చోత్థాయ ధ్యాయేద్దేవమధోక్షజం ॥9॥
అతిసువిమలగాత్రం రుక్మపాత్రస్థమన్నం
సులలితదధిఖండం పాణినా దక్షిణేన ।
కలశమమృతపూర్ణం వామహస్తే దధానం
తరతి సకలదుఃఖాద్వామనం భావయేద్యః ॥10॥
దామోదరస్తోత్రం 51

క్షీరమన్నమన్నదాతా లభేదన్నాద ఏవ చ ।
పురస్తాదన్నమాప్నోతి పునరావర్తివర్జితం ।
ఆయురారోగ్యమైశ్వర్యం లభతే చాన్నసంపదః ॥11॥
ఇదం స్తోత్రం పఠేద్యస్తు ప్రాతఃకాలే ద్విజోత్తమః ।
అక్లేశాదన్నసిద్ధ్యర్థం జ్ఞానసిద్ధ్యర్థమేవ చ ॥12॥
అభ్రశ్యామః శుభ్రయజ్ఞోపవీతీ
సత్కౌపీనః పీతకృష్ణాజినశ్రీః ।
ఛత్రీ దండీ పుండరీకాయతాక్షః
పాయాద్దేవో వామనో బ్రహ్మచారీ ॥13॥
అజినదండకమండలుమేఖలారుచిరపావనవామనమూర్తయే ।
మితజగత్త్రితయాయ జితారయే నిగమవాక్పటవే బటవే నమః ॥14॥
శ్రీభూమిసహితం దివ్యం ముక్తామణివిభూషితం ।
నమామి వామనం విష్ణుం భుక్తిముక్తిఫలప్రదం ॥15॥
వామనో బుద్ధిదాతా చ ద్రవ్యస్థో వామనః స్మృతః ।
వామనస్తారకోభాభ్యాం వామనాయ నమో నమః ॥16॥
॥ ఇతి శ్రీదధివామనస్తోత్రం ॥

–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ దామోదరస్తోత్రం
మత్స్యాకృతిధర జయ దేవేశ వేదవిబోధక కూర్మస్వరూప ।
మందరగిరిధర సూకరరూప భూమివిధారక జయ దేవేశ ॥1॥
కాంచనలోచన నరహరిరూప దుష్టహిరణ్యకభంజన జయ భో ।
జయ జయ వామన బలివిధ్వంసిన్ దుష్టకులాంతక భార్గవరూప॥2॥
జయ విశ్రవసఃసుతవిధ్వంసిన్ జయ కంసారే యదుకులతిలక ।
జయ వృందావనచర దేవేశ దేవకినందన నందకుమార ॥3॥
52 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

జయ గోవర్ధనధర వత్సారే ధేనుకభంజన జయ కంసారే ।


రుక్మిణినాయక జయ గోవింద సత్యావల్లభ పాండవబంధో ॥4॥
ఖగవరవాహన జయ పీఠారే జయ మురభంజన పార్థసఖే త్వం
భౌమవినాశక దుర్జనహారిన్ సజ్జనపాలక జయ దేవేశ ॥5॥
శుభగుణపూరిత జయ విశ్వేశ జయ పురుషోత్తమ నిత్యవిబోధ ।
భూమిభరాంతకకారణరూప జయ ఖరభంజన దేవవరేణ్య ॥6॥
విధిభవముఖసురసతతసువందితసచ్చరణాంబుజ కంజసునేత్ర ।
సకలసురాసురనిగ్రహకారిన్ పూతనిమారణ జయ దేవేశ ॥7॥
యద్భ్రూవిభ్రమమాత్రాత్తదిదమాకమలాసనశంభువిపాద్యం ।
సృష్టిస్థితిలయమృచ్ఛతి సర్వం స్థిరచరవల్లభ స త్వం జయ భో ॥8॥
జయయమలార్జునభంజనమూర్తే జయ గోపీకుచకుంకుమాంకితాంగ ।
పాంచాలీపరిపాలన జయ భో జయ గోపీజనరంజన జయ భో ॥9॥
జయ రాసోత్సవరత లక్ష్మీశ సతతసుఖార్ణవ జయ కంజాక్ష ।
జయ జననీకరపాశసుబద్ధ హరణాన్నవనీతస్య సురేశ ॥10॥
బాలక్రీడనపర జయ భో త్వం మునివరవందితపదపద్మేశ ।
కాలియఫణిఫణమర్దన జయ భో ద్విజపత్న్యర్పితమత్సి విభోఽన్నం॥
క్షీరాంబుధికృతనిలయన దేవ వరద మహాబల జయ జయ కాంత ।
దుర్జనమోహక బుద్ధస్వరూప సజ్జనబోధక కల్కిస్వరూప ।
జయ యుగకృద్రదు న ్జ విధ్వంసిన్ జయ జయ జయ భో జయ విశ్వాత్మన్
ఇతి మంత్రం పఠన్నేవ కుర్యాన్నీరాజనం బుధః ।
ఘటికాద్వయశిష్టాయాం స్నానం కుర్యాద్యథావిధి ॥12॥
అన్యథా నరకం యాతి యావదింద్రాశ్చతుర్దశ ॥
॥ ఇతి దామోదరస్తోత్రం ॥
53

అథ వేంకటేశస్తోత్రం
వేంకటేశో వాసుదేవః ప్రద్యుమ్నోఽమితవిక్రమః ।
సంకర్షణోఽనిరుద్ధశ్చ శేషాద్రిపతిరేవ చ ॥1॥
జనార్దనః పద్మనాభో వేంకటాచలవాసనః ।
సృష్టికర్తా జగన్నాథో మాధవో భక్తవత్సలః ॥2॥
గోవిందో గోపతిః కృష్ణః కేశవో గరుడధ్వజః ।
వరాహో వామనశ్చైవ నారాయణ అధోక్షజః ॥3॥
శ్రీధరః పుండరీకాక్షః సర్వదేవస్తుతో హరిః ।
శ్రీనృసింహో మహాసింహః సూత్రాకారః పురాతనః ॥4॥
రమానాథో మహీభర్తా భూధరః పురుషోత్తమః ।
చోలపుత్రప్రియః శాంతో బ్రహ్మాదీనాం వరప్రదః ॥5॥
శ్రీనిధిః సర్వభూతానాం భయకృద్భయనాశనః ।
శ్రీరామో రామభద్రశ్చ భవబంధైకమోచకః ॥6॥
భూతావాసో గిరావాసః శ్రీనివాసః శ్రియఃపతిః ।
అచ్యుతానంతగోవిందో విష్ణుర్వేంకటనాయకః ॥7॥
సర్వదేవైకశరణం సర్వదేవైకదైవతం ।
సమస్తదేవకవచం సర్వదేవశిఖామణిః ॥8॥
ఇతీదం కీర్తితం యస్య విష్ణోరమితతేజసః ।
త్రికాలే యః పఠేన్నిత్యం పాపం తస్య న విద్యతే ॥9॥
రాజద్వారే పఠేద్ ఘోరే సంగ్రామే రిపుసంకటే ।
భూతసర్పపిశాచాదిభయం నాస్తి కదాచన ॥10॥
అపుత్రో లభతే పుత్రాన్ నిర్ధనో ధనవాన్ భవేత్ ।
రోగార్తో ముచ్యతే రోగాద్ బద్ధో ముచ్యేత బంధనాత్ ॥11॥
54 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

యద్యదిష్టతమం లోకే తత్ తత్ ప్రాప్నోత్యసంశయః ।


ఐశ్వర్యం రాజసన్మానం భుక్తిముక్తిఫలప్రదం ॥12॥
విష్ణోర్లోకైకసోపానం సర్వదుఖైఃకనాశనం ।
సర్వైశ్వర్యప్రదం నౄణాం సర్వమంగలకారకం ॥13॥
మాయావీ పరమానందం త్యక్త్వా వైకుంఠముత్తమం ।
స్వామిపుష్కరణీతీరే రమయా సహ మోదతే ॥14॥
కల్యాణాద్భుతగాత్రాయ కామితార్థప్రదాయినే ।
శ్రీమద్వేంకటనాథాయ శ్రీనివాసాయ తే నమః ॥15॥
వేంకటాద్రిసమం స్థానం బ్రహ్మాండే నాస్తి కించన ।
వేంకటేశసమో దేవో న భూతో న భవిష్యతి ॥
ఏతేన సత్యవాక్యేన సర్వార్థాన్ సాధయామ్యహం ॥16॥
॥ ఇతి శ్రీబ్రహ్మాండపురాణే బ్రహ్మనారదసంవాదే శ్రీవేంకటేశస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ జితంతే స్తోత్రం
ప్రథమోఽధ్యాయః
బ్రహ్మోవాచ -
జితం తే పుండరీకాక్ష పూర్ణషాడ్గుణ్యవిగ్రహ ।
పరానంద పరబ్రహ్మన్ నమస్తే చతురాత్మనే ॥1॥
నమస్తే పీతవసన నమః కటకహారిణే ।
నమో నీలాలకాబద్ధ వేణీసుందరపుంగవ ॥2॥
స్ఫురద్వలయకేయూరనూపురాంగదభూషణైః ।
శోభనైర్భూషితాకార కల్యాణగుణరాశయే ॥3॥
కరుణాపూర్ణహృదయ శంఖచక్రగదాధర ।
అమృతానందపూర్ణాభ్యాం లోచనాభ్యాం విలోకయ ॥4॥
జితంతేస్తోత్రం 55

కృశం కృతఘ్నం దుష్కర్మకారిణం పాపభాజనం ।


అపరాధసహస్రాణామాకరం కరుణాకర ॥5॥
కృపయా మాం కేవలయా గృహాణ మథురాధిప ।
విషయార్ణవమగ్నం మాముద్ధర్తుం త్వమిహార్హసి ॥6॥
పితా మాతా సుహృద్బంధుర్భ్రాతా పుత్రస్త్వమేవ మే ।
విద్యా ధనం చ కామశ్చ నాన్యత్ కించిత్ త్వయా వినా ॥7॥
యత్ర కుత్ర స్థలే వాసో యేషు కేషు భవోఽస్తు మే ।
తవ దాస్యైకభావే స్యాత్ సదా సర్వత్ర మే రతిః ॥8॥
మనసా కర్మణా వాచా శిరసా వా కథంచన ।
త్వాం వినా నాన్యముద్దిశ్య కరిష్యే కించిదప్యహం ॥9॥
పాహి పాహి జగన్నాథ కృపయా భక్తవత్సల ।
అనాథోఽహమధన్యోఽహమకృతార్థో హ్యకించనః ॥10॥
నృశంసః పాపకృత్ క్రూరో వంచకో నిష్ఠురః సదా ।
భవార్ణవే నిమగ్నం మామనన్యకరుణోదధే ॥11॥
కరుణాపూర్ణదృష్టిభ్యాం దీనం మామవలోకయ ।
త్వదగ్రే పతితం త్యక్తుం తావకం నార్హసి ప్రభో ॥12॥
మయా కృతాని పాపాని వివిధాని పునః పునః ।
త్వత్పాదపంకజం ప్రాప్తుం నాన్యత్ త్వత్కరుణాం వినా ॥13॥
సాధనాని ప్రసిద్ధాని యాగాదీన్యబ్జలోచన ।
త్వదాజ్ఞయా ప్రవృత్తాని త్వాముద్దిశ్య కృతాని వై ॥14॥
భక్త్యైకలభ్యః పురుషోత్తమో హి జగత్ప్రసూతిస్థితినాశహేతుః ।
అకించనం నాన్యగతిం శరణ్య గృహాణ మాం క్లేశినమంబుజాక్ష ॥15
ధర్మార్థకామమోక్షేషు నేచ్ఛా మమ కదాచన ।
త్వత్పాదపంకజస్యాధో జీవితం మమ దీయతాం ॥16॥
56 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

కామయే తావకత్వేన పరిచర్యాసు వర్తనం ।


నిత్యం కింకరభావేన పరిగృహ్ణీష్వ మాం విభో ॥17॥
లోకం వైకుంఠనామానం దివ్యం షాడ్గుణ్యసంయుతం ।
అవైష్ణవానామప్రాప్యం గుణత్రయవివర్జితం ॥18॥
నిత్యం సిద్ధైః సమాకీర్ణం త్వన్మయైః పాంచకాలికైః ।
సభాప్రాసాదసంయుక్తం వనైశ్చోపవనైః శుభైః ॥19॥
వాపీకూపతటాకైశ్చ వృక్షషండైశ్చ మండితం ।
అప్రాకృతం సురైర్వంద్యమయుతార్కసమప్రభం ॥20॥
ప్రకృష్టసత్త్వరాశిం త్వాం కదా ద్రక్ష్యామి చక్షుషా ।
క్రీడంతం రమయా సార్ధం లీలాభూమిషు కేశవం ॥21॥
మేఘశ్యామం విశాలాక్షం కదా ద్రక్ష్యామి చక్షుషా ।
ఉన్నసం చారుదశనం బింబోష్ఠం శోభనాననం ॥22॥
విశాలవక్షసం శ్రీశం కంబుగ్రీవం జగద్గురుం ।
ఆజానుబాహుపరిఘమున్నతాంసం మధుద్విషం ॥23॥
తనూదరం నిమ్ననాభిమాపీనజఘనం హరిం ।
కరభోరుం శ్రియఃకాంతం కదా ద్రక్ష్యామి చక్షుషా ॥24॥
శంఖచక్రగదాపద్మైరంకితం పాదపంకజం ।
శరచ్చంద్రశతాక్రాంతనఖరాజివిరాజితం ॥25॥
సురాసురైర్వంద్యమానమృషిభిర్వందితం సదా ।
మూర్ధానం మామకం దేవ తావకం మండయిష్యతి ॥26॥
కదా గంభీరయా వాచా శ్రియా యుక్తో జగత్పతిః ।
చామరవ్యగ్రహస్తం మామేవం కుర్వితి వక్ష్యతి ॥27॥
కదాఽహం రాజరాజేన గణనాథేన చోదితః ।
చరేయం భగవత్పాదపరిచర్యాసు వర్తనం ॥28॥
జితంతేస్తోత్రం 57

శాంతాయ సువిశుద్ధాయ తేజసే పరమాత్మనే ।


నమః సర్వగుణాతీతషాడ్గుణ్యాయాదివేధసే ॥29॥
సత్యజ్ఞానానంతగుణబ్రహ్మణే చతురాత్మనే ।
నమో భగవతే తుభ్యం వాసుదేవామితద్యుతే ॥30॥
చతుఃపంచనవవ్యూహదశద్వాదశమూర్తయే ।
నమోఽనంతాయ విశ్వాయ విశ్వాతీతాయ చక్రిణే ॥31॥
నమస్తే పంచకాలజ్ఞ పంచకాలపరాయణ ।
పంచకాలైకమనసాం త్వమేవ గతిరవ్యయః ॥32॥
స్వమహిమ్ని స్థితం దేవం నిరనిష్టం నిరంజనం ।
అప్రమేయమజం విష్ణుం శరణం త్వాం గతోఽస్మ్యహం ॥33॥
వాగతీతం పరం శాంతం కంజనాభం సురేశ్వరం ।
తురీయాద్యతిరిక్తం త్వాం కౌస్తుభోద్భాసివక్షసం ॥34॥
విశ్వరూపం విశాలాక్షం కదా ద్రక్ష్యామి చక్షుషా ।
మోక్షం సాలోక్యసారూప్యం ప్రార్థయే న కదాచన ॥35॥
ఇచ్ఛామ్యహం మహాభాగ కారుణ్యం తవ సువ్రత ।
సకలావరణాతీత కింకరోఽస్మి తవానఘ ॥36॥
పునః పునః కింకరోఽస్మి తవాహం పురుషోత్తమ ।
ఆసనాద్యనుయాగాంతమర్చనం యన్మయా కృతం ॥37॥
భోగహీనం క్రియాహీనం మంత్రహీనమభక్తికం ।
తత్సర్వం క్షమ్యతాం దేవ దీనం మామాత్మసాత్ కురు ॥38॥
ఇతి స్తోత్రేణ దేవేశం స్తుత్వా మధునిఘాతినం ।
యాగావసానసమయే దేవదేవస్య చక్రిణః ।
నిత్యం కింకరభావేన స్వాత్మానం వినివేదయేత్ ॥39॥
॥ ఇతి జితంతే స్తోత్రే ప్రథమోఽధ్యాయః ॥
58 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ ద్వితీయోఽధ్యాయః
జితం తే పుండరీకాక్ష నమస్తే విశ్వభావన ।
నమస్తేఽస్తు హృషికేశ మహాపురుషపూర్వజ ॥1॥
విజ్ఞాపనమిదం దేవ శృణుష్వ పురుషోత్తమ ।
నరనారాయణాభ్యాం చ శ్వేతద్వీపనివాసిభిః ॥2॥
నారదాద్యైర్మునిగణైః సనకాద్యైశ్చ యోగిభిః ।
బ్రహ్మేశాద్యైః సురగణైః పంచకాలపరాయణైః ॥3॥
పూజ్యసే పుండరీకాక్ష దివ్యైమంత్రైర్మహాత్మభిః ।
పాషండధర్మసంకీర్ణే భగవద్భక్తివర్జితే ॥4॥
కలౌ జాతోఽస్మి దేవేశ సర్వధర్మబహిష్కృతే ।
కథం త్వామసమా(దా)చారః పాపప్రసవభూరుహః ॥5॥
అర్చయామి దయాసింధో పాహి మాం శరణాగతం ।
తాపత్రయదవాగ్నౌ మాం దహ్యమానం సదా విభో ॥6॥
పాహి మాం పుండరీకాక్ష కేవలం కృపయా తవ ।
జన్మమృత్యుజరావ్యాధిదుఃఖసంతప్తదేహినం ॥7॥
పాలయాశు దృశా దేవ తవ కారుణ్యగర్భయా ।
ఇంద్రియాణి మయా జేతుమశక్యం పురుషోత్తమ ॥8॥
శరీరం మమ దేవేశ వ్యాధిభిః పరిపీడితం ।
మనో మే పుండరీకాక్ష విషయానేవ ధావతి ॥9॥
వాణీ మమ హృషీకేశ మిథ్యాపారుష్యదూషితా ।
ఏవం సాధనహీనోఽహం కిం కరిష్యామి కేశవ
రక్ష మాం కృపయా కృష్ణ భవాబ్ధౌ పతితం సదా ॥10॥
జితంతేస్తోత్రం 59

అపరాధసహస్రాణాం సహస్రమయుతం తథా ।


అర్బుదం చాప్యసంఖ్యేయం కరుణాబ్ధే క్షమస్వ మే ॥11॥
యం చాపరాధం కృతవానజ్ఞానాత్ పురుషోత్తమ ।
అజ్ఞస్య మమ దేవేశ తత్ సర్వం క్షంతుమర్హసి ॥12॥
అజ్ఞత్వాదల్పశక్తిత్వాదాలస్యాద్దుష్టభావనాత్ ।
కృతాపరాధం కృపణం క్షంతుమర్హసి మాం విభో ॥13॥
అపరాధసహస్రాణి క్రియంతేఽహర్నిశం మయా ।
తాని సర్వాణి మే దేవ క్షమస్వ మధుసూదన ॥14॥
యజ్జన్మనః ప్రభృతి మోహవశంగతేన
నానాపరాధశతమాచరితం మయా తే ।
అంతర్బహిశ్చ సకలం తవ పశ్యతో హి
క్షంతుం త్వమర్హసి హరే కరుణావశేన ॥15॥
కర్మణా మనసా వాచా యా చేష్టా మమ నిత్యశః ।
కేశవారాధనే సా స్యాజ్జన్మజన్మాంతరేష్వపి ॥16॥
॥ ఇతి జితంతే స్తోత్రే ద్వితీయోఽధ్యాయః ॥

–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ తృతీయోఽధ్యాయః
జితం తే పుండరీకాక్ష నమస్తే విశ్వభావన ।
నమస్తేఽస్తు హృషీకేశ మహాపురుషపూర్వజ ॥1॥
నమస్తే వాసుదేవాయ శాంతానందచిదాత్మనే ।
అధ్యక్షాయ స్వతంత్రాయ నిరపేక్షాయ శాశ్వతే ॥2॥
అచ్యుతాయావికారాయ తేజసాం నిధయే నమః ।
క్లేశకర్మాద్యసంస్పృష్టపూర్ణషాడ్గుణ్యమూర్తయే ॥3॥
60 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

త్రిభిర్జ్ఞానబలైశ్వర్యవీర్యశక్త్యోజసాం యుగైః ।
త్రిగుణాయ నమస్తేఽస్తు నమస్తే చతురాత్మనే ॥4॥
ప్రధానపురుషేశాయ నమస్తే పురుషోత్తమ ।
చతుఃపంచనవవ్యూహదశద్వాదశమూర్తయే ॥5॥
అనేకమూర్తయే తుభ్యమమూర్తాయైకమూర్తయే ।
నారాయణ నమస్తేఽస్తు పుండరీకాయతేక్షణ ॥6॥
సుభ్రూలలాట సుముఖ సుస్మితాధరవిద్రుమ ।
పీనవృత్తాయతభుజ శ్రీవత్సకృతభూషణ ॥7॥
తనుమధ్యమహావక్షః పద్మనాభ నమోఽస్తు తే ।
విలాసవిక్రమాక్రాంతత్రైలోక్యచరణాంబుజ ॥8॥
నమస్తే పీతవసన స్ఫురన్మకరకుండల ।
స్ఫురత్కిరీటకేయూర నూపురాంగదభూషణ ॥9॥
పంచాయుధ నమస్తేఽస్తు నమస్తే పాంచకాలిక ।
పంచకాలరతానాం త్వం యోగక్షేమం వహ ప్రభో ॥10॥
నిత్యజ్ఞానబలైశ్వర్యభోగోపకరణాచ్యుత ।
నమస్తే బ్రహ్మరుద్రాదిలోకయాత్రాప్రవర్తక ॥11॥
జన్మప్రభృతి దాసోఽస్మి శిష్యోఽస్మి తనయోఽస్మి తే ।
త్వం చ స్వామీ గురుర్మాతా పితా చ మమ బాంధవః ॥12॥
అయి త్వాం భగవన్ బ్రహ్మశివశక్రమహర్షయః ।
ద్రష్టుం యష్టుమభిష్టోతుమద్యాపీశ న హీశతే ॥13॥
తాపత్రయమహాగ్రాహభీషణే భవసాగరే ।
మజ్జతాం నాథ నౌరేషా ప్రణతిస్తు త్వదర్పితా ॥14॥
అనాథాయ జగన్నాథ శరణ్య శరణార్థినే ।
జితంతేస్తోత్రం 61

ప్రసీద సీదతే మహ్యం ముహ్యతే భక్తవత్సల ॥15॥


మంత్రహీనం క్రియాహీనం భక్తిహీనం యదర్చనం ।
తత్ క్షంతవ్యం ప్రపన్నానామపరాధసహో హ్యసి ॥16॥
సర్వేషు దేశకాలేషు సర్వావస్థాసు చాచ్యుత ।
కింకరోఽస్మి హృషీకేశ భూయో భూయోఽస్మి కింకరః ॥17॥
ఏకత్రిచతురత్యంతచేష్టాయేష్టకృతే సదా ।
వ్యక్తషాగుణ్యతత్త్వాయ చతురాత్మాత్మనే నమః ॥18॥
కర్మణా మనసా వాచా యా చేష్టా మమ నిత్యశః ।
కేశవారాధనే సా స్యాజ్జన్మజన్మాంతరేష్వపి ॥19॥
॥ ఇతి జితంతే స్తోత్రే తృతీయోఽధ్యాయః ॥

అథ చతుర్థోఽధ్యాయః
జితం తే పుండరీకాక్ష పూర్ణషాడ్గుణ్యవిగ్రహ ।
నమస్తేఽస్తు హృషీకేశ మహాపురుషపూర్వజ ॥1॥
దేవానాం దానవానాం చ సామాన్యమధిదైవతం ।
సర్వదా చరణద్వంద్వం వ్రజామి శరణం తవ ॥2॥
ఏకస్త్వమస్య లోకస్య స్రష్టా సంహారకస్తథా ।
అధ్యక్షశ్చానుమంతా చ గుణమాయాసమావృతః ॥3॥
సంసారసాగరం ఘోరమనంతక్లేశభాజనం ।
త్వామేవ శరణం ప్రాప్య నిస్తరంతి మనీషిణః ॥4॥
న తే రూపం న చాకారో నాయుధాని న చాస్పదం ।
తథాఽపి పురుషాకారో భక్తానాం త్వం ప్రకాశసే ॥5॥
నైవ కించిత్పరోక్షం తే ప్రత్యక్షోఽసి న కస్యచిత్ ।
నైవ కించిదసిద్ధం తే న చ సిద్ధోఽసి కర్హిచిత్ ॥6॥
62 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

కార్యాణాం కారణం పూర్వం వచసాం వాచ్యముత్తమం ।


యోగానాం పరమాం సిద్ధిం పరమం తే పదం విదుః ॥7॥
అహం భీతోఽస్మి దేవేశ సంసారేఽస్మిన్ భయావహే ।
పాహి మాం పుండరీకాక్ష న జానే శరణం పరం ॥8॥
కాలేష్వపి చ సర్వేషు దిక్షు సర్వాసు చాచ్యుత ।
శరీరే చ గతౌ చాస్య వర్తతే మే మహద్భయం ॥9॥
త్వత్పాదకమలాదన్యన్న మే జన్మాంతరేష్వపి ।
నిమిత్తం కుశలస్యాస్తి యేన గచ్ఛామి సద్గతిం ॥10॥
విజ్ఞానం యదిదం ప్రాప్తం యదిదం జ్ఞానమూర్జితం ।
జన్మాంతరేఽపి దేవేశ మా భూదస్య పరిక్షయః ॥11॥
దుర్గతావపి జాతాయాం త్వద్గతో మే మనోరథః ।
యది నాశం న విందేత తావతాఽస్మి కృతీ సదా ॥12॥
న కామకలుషం చిత్తం మమ తే పాదయోః స్థితం ।
కామయే వైష్ణవత్వం చ సర్వజన్మసు కేవలం ॥13॥
అజ్ఞానాద్యది వా జ్ఞానాదశుభం యత్కృతం మయా ।
క్షంతుమర్హసి దేవేశ దాస్యేన చ గృహాణ మాం ॥14॥
సర్వేషు దేశకాలేషు సర్వావస్థాసు చాచ్యుత ।
కింకరోఽస్మి హృషీకేశ భూయో భూయోఽస్మి కింకరః ॥15॥
ఇత్యేవమనయా స్తుత్యా స్తుత్వా దేవం దినే దినే ।
కింకరోఽస్మీతి చాత్మానం దేవాయ వినివేదయేత్ ॥16॥
మాదృశో న పరః పాపీ త్వాదృశో న దయాపరః ।
ఇతి మత్వా జగన్నాథ రక్ష మాం గరుడధ్వజ ॥17॥
జితంతేస్తోత్రం 63

యచ్చాపరాధం కృతవానజ్ఞానాత్ పురుషోత్తమ ।


అజ్ఞస్య మమ దేవేశ తత్సర్వం క్షంతుమర్హసి ॥18॥
అహంకారార్థకామేషు ప్రీతిరద్యైవ నశ్యతు ।
త్వాం ప్రపన్నస్య మే సైవ వర్ధతాం శ్రీపతే త్వయి ॥19॥
క్వాహమత్యంతదుర్బుద్ధిః క్వ ను చాత్మహితేక్షణం ।
యద్ధితం మమ దేవేశ తదాజ్ఞాపయ మాధవ ॥20॥
సోఽహం తే దేవదేవేశ నార్చనాదౌ స్తుతౌ న చ ।
సామర్థ్యవాన్ కృపామాత్ర మనోవృత్తిః ప్రసీద మే ॥21॥
ఉపచారాపదేశేన క్రియంతేఽహర్నిశం మయా ।
అపచారానిమాన్ సర్వాన్ క్షమస్వ పురుషోత్తమ ॥22॥
న జానే కర్మ యత్కించిన్నాపి లౌకికవైదికే ।
న నిషేధవిధీ విష్ణో తవ దాసోఽస్మి కేవలం ॥23॥
స త్వం ప్రసీద భగవన్ కురు మయ్యనాథే
విష్ణో కృపాం పరమకారుణికః కిల త్వం ।
సంసారసాగరనిమగ్నమనంతదీనం
ఉద్ధర్తుమర్హసి హరే పురుషోత్తమోఽసి ॥24॥
కరచరణకృతం వా కాయజం కర్మజం వా
శ్రవణమననజం వా మానసం వాఽపరాధం ।
విహితమవిహితం వా సర్వమేతత్ క్షమస్వ
జయ జయ కరుణాబ్ధే శ్రీపతే శ్రీముకుంద ॥25॥
కర్మణా మనసా వాచా యా చేష్టా మమ నిత్యశః ।
కేశవారాధనే సా స్యాజ్జన్మజన్మాంతరేష్వపి ॥26॥
॥ ఇతి జితంతే స్తోత్రే చతుర్థోఽధ్యాయః ॥
64 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ పంచమోఽధ్యాయః
జితం తే పుండరీకాక్ష నమస్తే విశ్వభావన ।
నమస్తేఽస్తు హృషీకేశ మహాపురుషపూర్వజ ॥1॥
నమస్తే వాసుదేవాయ శాంతానందచిదాత్మనే ।
అజితాయ నమస్తుభ్యం షాడ్గుణ్యనిధయే నమః ॥2॥
అధ్యక్షాయ స్వతంత్రాయ నిరపేక్షాయ శాశ్వతే ।
మహావిభూతిసంస్థాయ నమస్తే పురుషోత్తమ ॥3॥
సహస్రశిరసే తుభ్యం సహస్రచరణాయ తే ।
సహస్రబాహవే తుభ్యం సహస్రనయనాయ తే ॥4॥
ప్రధానపురుషేశాయ నమస్తే పురుషోత్తమ ।
అమూర్తయే నమస్తుభ్యం ఏకమూర్తాయ తే నమః ॥5॥
అనేకమూర్తయే తుభ్యమక్షరాయ చ తే నమః ।
వ్యాపినే వేదవేద్యాయ నమస్తే పరమాత్మనే ॥6॥
చిన్మాత్రరూపిణే తుభ్యం నమస్తుర్యాదిమూర్తయే ।
అణిష్ఠాయ స్థవిష్ఠాయ మహిష్ఠాయ చ తే నమః ॥7॥
వరిష్ఠాయ వసిష్ఠాయ కనిష్ఠాయ నమో నమః ।
నేదిష్ఠాయ యవిష్ఠాయ క్షేపిష్ఠాయ చ తే నమః ॥8॥
పంచాత్మనే నమస్తుభ్యం సర్వాంతర్యామిణే నమః ।
కలాషోడశరూపాయ సృష్టిస్థిత్యంతహేతవే ॥9॥
నమస్తే గుణరూపాయ గుణరూపానువర్తినే ।
వ్యస్తాయ చ సమస్తాయ సమస్తవ్యస్తరూపిణే ॥10॥
లోకయాత్రాప్రసిద్ధ్యర్థం సృష్టబ్రహ్మాదిరూపిణే ।
నమస్తుభ్యం నృసింహాదిమూర్తిభేదాయ విష్ణవే ॥11॥
జితంతేస్తోత్రం 65

ఆదిమధ్యాంతశూన్యాయ తత్త్వజ్ఞాయ నమో నమః ।


ప్రణవప్రతిపాద్యాయ నమః ప్రణవరూపిణే ॥12॥
విపాకైః కర్మభిః క్లేశైరస్పృష్టవపుషే నమః ।
నమో బ్రహ్మణ్యదేవాయ తేజసాం నిధయే నమః ॥13॥
నిత్యాసాధారణానేకలోకరక్షాపరిచ్ఛదే ।
సచ్చిదానందరూపాయ వరేణ్యాయ నమో నమః ॥14॥
యజమానాయ యజ్ఞాయ యష్టవ్యాయ నమో నమః ।
ఇజ్యాఫలాత్మనే తుభ్యం నమః స్వాధ్యాయశాలినే ॥15॥
నమః పరమహంసాయ నమః సత్త్వగుణాయ తే ।
స్థితాయ పరమే వ్యోమ్ని భూయో భూయో నమో నమః ॥16॥
హరిర్దేహభృతామాత్మా పరప్రకృతిరీశ్వరః ।
త్వత్పాదమూలం శరణం యతః క్షేమో నృణామిహ ॥17॥
సంసారసాగరే ఘోరే విషయావర్తసంకులే ।
అపారే దుస్తరేఽగాధే పతితం కర్మభిః స్వకైః ॥18॥
అనాథమగతిం భీరుం దయయా పరయా హరే ।
మాముద్ధర దయాసింధో సింధోరస్మాత్ సుదుస్తరాత్ ॥19॥
మంత్రహీనం క్రియాహీనం భక్తిహీనం యదర్చితం ।
తత్ క్షంతవ్యం ప్రపన్నానామపరాధసహో హ్యసి ॥20॥
అపరాధసహస్రభాజనం పతితం భీమభవార్ణవోదరే ।
అగతిం శరణాగతం హరే కృపయా కేవలమాత్మసాత్ కురు ॥21॥
జన్మప్రభృతి దాసోఽస్మి శిష్యోఽస్మి తనయోఽస్మి తే ।
త్వం చ స్వామీ గురుర్మాతా పితా చ మమ బాంధవః ॥22॥
నాహం హి త్వా ప్రజానామి త్వాం భజామ్యేవ కేవలం ।
బుద్ధ్వైవం మమ గోవింద ముక్త్యుపాయేన మాం హరే ॥23॥
66 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

త్వమేవ యచ్ఛ మే శ్రేయో నియమేఽపి దమేఽపి చ ।


బుద్ధియోగం చ మే దేహి యేన త్వాముపయామ్యహం ॥24॥
ప్రియో మే త్వాం వినా నాన్యో నేదం నేదమితీతి చ ।
బుద్ధిం నీతిం చ మే దేహి యేన త్వాముపయామ్యహం ॥25॥
ఇతి విజ్ఞాప్య దేవేశం వైశ్వదేవం స్వధామని ।
కుర్యాత్ పంచమహాయజ్ఞానపి గృహ్యోక్తవర్త్మనా ॥26॥
ఇత్యాదిసమయే తస్య ప్రోవాచ కమలాసనః ।
వేదానాం సారముద్ధృత్య సర్వాగమసమృద్ధయే ॥27॥
॥ ఇతి జితంతేస్తోత్రే పంచమోఽధ్యాయః ॥

–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యం
ప్రథమోఽధ్యాయః
నారాయణం గుణైః సర్వైరుదీర్ణం దోషవర్జితం ।
జ్ఞేయం గమ్యం గురూంశ్చాపి నత్వా సూత్రార్థ ఉచ్యతే ॥1॥
విష్ణురేవ విజిజ్ఞాస్యః సర్వకర్తాగమోదితః ।
సమన్వయాదీక్షతేశ్చ పూర్ణానందోఽంతరః ఖవత్ ॥2॥
ప్రణేతా జ్యోతిరిత్యాద్యైః ప్రసిద్ధైరన్యవస్తుషు ।
ఉచ్యతే విష్ణురేవైకః సర్వైః సర్వగుణత్వతః ॥3॥
సర్వగోఽత్తా నియంతా చ దృశ్యత్వాద్యుజ్ఝితః సదా ।
విశ్వజీవాంతరత్వాద్యైర్లింగైః సర్వైర్యుతః స హి ॥4॥
సర్వాశ్రయః పూర్ణగుణః సోఽక్షరః సన్ హృదబ్జగః ।
సూర్యాదిభాసకః ప్రాణప్రేరకో దైవతైరపి ॥5॥
జ్ఞేయో న వేదైః శూద్రాద్యైః కంపకోఽన్యశ్చ జీవతః ।
బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యం 67

పతిత్వాదిగుణైర్యుక్తస్తదన్యత్ర చ వాచకైః ॥6॥


ముఖ్యతః సర్వశబ్దైశ్చ వాచ్య ఏకో జనార్దనః ।
అవ్యక్తః కర్మవాక్యైశ్చ వాచ్య ఏకోఽమితాత్మకః ॥7॥
అవాంతరం కారణం చ ప్రకృతిః శూన్యమేవ చ ।
ఇత్యాద్యన్యత్ర నియతైరపి ముఖ్యతయోదితః ॥
శబ్దైరతోఽనంతగుణో యచ్ఛబ్దా యోగవృత్తయః ॥8॥
॥ ఇతి బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యే ప్రథమోఽధ్యాయః ॥

అథ ద్వితీయోఽధ్యాయః
శ్రౌతస్మృతివిరుద్ధత్వాత్ స్మృతయో న గుణాన్ హరేః ।
నిషేద్ధుం శక్నుయుర్వేదా నిత్యత్వాన్మానముత్తమం ॥1॥
దేవతావచనాదాపో వదంతీత్యాదికం వచః ।
నాయుక్తవాద్యసన్నైవ కారణం దృశ్యతే క్వచిత్ ॥2॥
అసజ్జీవప్రధానాదిశబ్దా బ్రహ్మైవ నాపరం ।
వదంతి కారణత్వేన క్వాపి పూర్ణగుణో హరిః ॥3॥
స్వాతంత్ర్యాత్ సర్వకర్తృత్వాన్నాయుక్తం తద్వదేచ్ఛ్ర్రుతిః ।
భ్రాంతిమూలతయా సర్వసమయానామయుక్తితః ॥4॥
న తద్విరోధాద్వచనం వైదికం శంక్యతాం వ్రజేత్ ।
ఆకాశాదిసమస్తం చ తజ్జం తేనైవ లీయతే ॥5॥
సోఽనుత్పత్తిలయః కర్తా జీవస్తద్వశగః సదా ।
తదాభాసో హరిః సర్వరూపేష్వపి సమః సదా ॥6॥
ముఖ్యప్రాణశ్చేంద్రియాణి దేహశ్చైవ తదుద్భవః ।
ముఖ్యప్రాణవశే సర్వం స విష్ణోర్వశగః సదా ॥7॥
68 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

సర్వదోషోజ్ఝితస్తస్మాద్ భగవాన్ పురుషోత్తమః ।


ఉక్తా గుణాశ్చావిరుద్ధాస్తస్య వేదేన సర్వశః ॥8॥
॥ ఇతి బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యే ద్వితీయోఽధ్యాయః ॥

అథ తృతీయోఽధ్యాయః
శుభేన కర్మణా స్వర్గం నిరయం చ వికర్మణా ।
మిథ్యాజ్ఞానేన చ తమో జ్ఞానేనైవ పరం పదం ॥1॥
యాతి తస్మాద్విరక్తః సన్ జ్ఞానమేవ సమాశ్రయేత్ ।
సర్వావస్థాప్రేరకశ్చ సర్వరూపేష్వభేదవాన్ ॥2॥
సర్వదేశేషు కాలేషు స ఏకః పరమేశ్వరః ।
తద్భక్తితారతమ్యేన తారతమ్యం విముక్తిగం ॥3॥
సచ్చిదానంద ఆత్మేతి మానుషైస్తు సురేశ్వరైః ।
యథాక్రమం బహుగుణైః బ్రహ్మణా త్వఖిలైర్గుణైః ॥4॥
ఉపాస్యః సర్వవేదైశ్చ సర్వైరపి యథాబలం ।
జ్ఞేయో విష్ణుర్విశేషస్తు జ్ఞానే స్యాదుత్తరోత్తరం ॥5॥
సర్వేఽపి పురుషార్థాః స్యుర్జ్ఞానాదేవ న సంశయః ।
న లిప్యతే జ్ఞానవాంశ్చ సర్వదోషైరపి క్వచిత్ ॥6॥
గుణదోషైః సుఖస్యాపి వృద్ధిహ్రాసౌ విముక్తిగౌ ।
నృణాం సురాణాం ముక్తౌ తు సుఖం క్లృప్తం యథాక్రమం ॥7॥
॥ ఇతి బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యే తృతీయోఽధ్యాయః ॥
బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యం 69

చతుర్థోఽధ్యాయః
విష్ణుర్బ్రహ్మ తథాదాతేత్యేవం నిత్యముపాసనం ।
కార్యమాపద్యపి బ్రహ్మ తేన యాత్యపరోక్షతాం ॥1॥
ప్రారబ్ధకర్మణోఽన్యస్య జ్ఞానాదేవ పరిక్షయః ।
అనిష్టస్యోభయస్యాపి సర్వస్యాన్యస్య భోగతః ॥2॥
ఉత్తరేషూత్తరేష్వేవం యావద్వాయుం విముక్తిగాః ।
ప్రవిశ్య భుంజతే భోగాంస్తదంతర్బహిరేవ వా ॥3॥
వాయుర్విష్ణుం ప్రవిశ్యైవ భోగాంశ్చైవోత్తరోత్తరమ్
ఉత్క్రమ్య మానుషా ముక్తిం యాంతి దేహక్షయాత్ సురాః ॥4॥
అర్చిరాదిపథా వాయుం ప్రాప్య తేన జనార్దనం ।
యాంత్యుత్తమా నరోచ్చాద్యా బ్రహ్మలోకాత్ సహామునా ॥5॥
యథాసంకల్పభోగాశ్చ చిదానందశరీరిణః ।
జగత్సృష్ట్యాదివిషయే మహాసామర్థ్యమప్యృతే ॥6॥
యథేష్టశక్తిమంతశ్చ వినా స్వాభావికోత్తమాన్ ।
అనన్యవశగాశ్చైవ వృద్ధిహ్రాసవివర్జితాః ।
దుఃఖాదిరహితా నిత్యం మోదంతేఽవిరతం సుఖం ॥7॥
పూర్ణప్రజ్ఞేన మునినా సర్వశాస్త్రార్థసంగ్రహః ।
కృతోఽయం ప్రీయతాం తేన పరమాత్మా రమాపతిః ॥8॥
నమో నమోఽశేషదోషదూరపూర్ణగుణాత్మనే ।
విరించిశర్వపూర్వేడ్య వంద్యాయ శ్రీవరాయ తే ॥9॥
॥ ఇతి బ్రహ్మసూత్రాణుభాష్యే చతుర్థోఽధ్యాయః ॥
70 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ ద్వాదశస్తోత్రం
అథ ప్రథమోఽధ్యాయః
వందే వంద్యం సదానందం వాసుదేవం నిరంజనం ।
ఇందిరాపతిమాద్యాదివరదేశవరప్రదం ॥1॥
నమామి నిఖిలాధీశకిరీటాఘృష్ఠపీఠవత్ ।
హృత్తమఃశమనేఽర్కాభం శ్రీపతేః పాదపంకజం ॥2॥
జాంబూనదాంబరాధారం నితంబం చింత్యమీశితుః ।
స్వర్ణమంజీరసంవీతమారూఢం జగదంబయా ॥3॥
ఉదరం చింత్యమీశస్య తనుత్వేఽప్యఖిలంభరం ।
వలిత్రయాంకితం నిత్యముపగూఢం శ్రియైకయా ॥4॥
స్మరణీయమురో విష్ణోరిందిరావాసమీశితుః ।
అనంతమంతవదివ భుజయోరంతరం గతం ॥5॥
శంఖచక్రగదాపద్మధరాశ్చింత్యా హరేర్భుజాః ।
పీనవృత్తా జగద్రక్షాకేవలోద్యోగినోఽనిశం ॥6॥
సంతతం చింతయేత్ కంఠం భాస్వత్కౌస్తుభభాసకం ।
వైకుంఠస్యాఖిలా వేదా ఉద్గీర్యంతేఽనిశం యతః ॥7॥
స్మరేత యామినీనాథసహస్రామితకాంతిమత్ ।
భవతాపాపనోదీడ్యం శ్రీపతేర్ముఖపంకజం ॥8॥
పూర్ణానన్యసుఖోద్భాసి మందస్మితమధీశితుః ।
గోవిందస్య సదా చింత్యం నిత్యానందపదప్రదం ॥9॥
స్మరామి భవసంతాపహానిదామృతసాగరం ।
పూర్ణానందస్య రామస్య సానురాగావలోకనం ॥10॥
ధ్యాయేదజస్రమీశస్య పద్మజాదిప్రతీక్షితం ।
భ్రూభంగం పారమేష్ఠ్యాదిపదదాయి విముక్తిదం ॥11॥
ద్వాదశస్తోత్రం 71

సంతతం చింతయేఽనంతమంతకాలే విశేషతః ।


నైవోదాపుర్గృణంతోంతం యద్గుణానామజాదయః ॥12॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే ప్రథమోఽధ్యాయః ॥

అథ ద్వితీయోఽధ్యాయః
సుజనోదధిసంవృద్ధిపూర్ణచంద్రో గుణార్ణవః ।
అమందానందసాంద్రో నః ప్రీయతామిందిరాపతిః ॥1॥
రమాచకోరీవిధవే దుష్టదర్పోదవహ్నయే ।
సత్పాంథజనగేహాయ నమో నారాయణాయ తే ॥2॥
చిదచిద్భేదమఖిలం విధాయాధాయ భుంజతే ।
అవ్యాకృతగృహస్థాయ రమాప్రణయినే నమః ॥3॥
అమందగుణసారోఽపి మందహాసేన వీక్షితః ।
నిత్యమిందిరయాఽఽనందసాంద్రో యో నౌమి తం హరిం ॥4॥
వశీ వశే న కస్యాపి యోఽజితో విజితాఖిలః ।
సర్వకర్తా న క్రియతే తం నమామి రమాపతిం ॥5॥
అగుణాయ గుణోద్రేకస్వరూపాయాదికారిణే ।
విదారితారిసంఘాయ వాసుదేవాయ తే నమః ॥6॥
ఆదిదేవాయ దేవానాం పతయే సాదితారయే ।
అనాద్యజ్ఞానపారాయ నమో వరవరాయ తే ॥7॥
అజాయ జనయిత్రేఽస్య విజితాఖిలదానవ ।
అజాదిపూజ్యపాదాయ నమస్తే గరుడధ్వజ ॥8॥
ఇందిరామందసాంద్రాగ్ర్యకటాక్షప్రేక్షితాత్మనే ।
అస్మదిష్టైకకార్యాయ పూర్ణాయ హరయే నమః ॥9॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే ద్వితీయోఽధ్యాయః ॥
72 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ తృతీయోఽధ్యాయః
కురు భుంక్ష్వచ కర్మ నిజం నియతం హరిపాదవినమ్రధియా సతతం ।
హరిరేవ పరో హరిరేవ గురుర్హరిరేవ జగత్పితృమాతృగతిః ॥1॥
న తతోఽస్త్యపరం జగతీడ్యతమం పరమాత్పరతః పురుషోత్తమతః ।
తదలం బహులోకవిచింతనయా ప్రవణం కురు మానసమీశపదే ॥
యతతోఽపి హరేః పదసంస్మరణే సకలం హ్యఘమాశు లయం వ్రజతి
స్మరతస్తు విముక్తిపదం పరమం స్ఫుటమేష్యతి తత్కిమపాక్రియతే ॥
శృణుతామలసత్యవచః పరమం శపథేరితముచ్ఛ్రితబాహుయుగం ।
న హరేః పరమో న హరేః సదృశః పరమః స తు సర్వచిదాత్మగణాత్।
యది నామ పరో న భవేత్ స హరిః కథమస్య వశే జగదేతదభూత్ ।
యది నామ న తస్య వశే సకలం కథమేవ తు నిత్యసుఖం న భవేత్‌॥
న చ కర్మవిమామలకాలగుణప్రభృతీశమచిత్తను తద్ధి యతః ।
చిదచిత్తను సర్వమసౌ తు హరిర్యమయేదితి వైదికమస్తి వచః ॥
వ్యవహారభిదాఽపి గురోర్జగతాం న తు చిత్తగతా స హి చోద్యపరం‌
బహవః పురుషాః పురుషప్రవరో హరిరిత్యవదత్ స్వయమేవ హరిః ॥
చతురాననపూర్వవిముక్తగణా హరిమేత్య తు పూర్వవదేవ సదా ।
నియతోచ్చవినీచతయైవ నిజాం స్థితిమాపురితి స్మ పరం వచనం ॥
ఆనందతీర్థసన్నామ్నా పూర్ణప్రజ్ఞాభిధాయుజా ।
కృతం హర్యష్టకం భక్త్యా పఠతః ప్రీయతే హరిః ॥9॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే తృతీయోఽధ్యాయః ॥
ద్వాదశస్తోత్రం 73

అథ చతుర్థోఽధ్యాయః
నిజపూర్ణసుఖామితబోధతనుః పరశక్తిరనంతగుణః పరమః ।
అజరామరణః సకలార్తిహరః కమలాపతిరీడ్యతమోఽవతు నః ॥1॥
యదసుప్తిగతోఽపి హరిః సుఖవాన్
సుఖరూపిణమాహురతో నిగమాః ।
స్వమతిప్రభవం జగదస్య యతః
పరబోధతనుం చ తతః ఖపతిం ॥2॥
బహుచిత్రజగద్బహుధా కరణాత్ పరశక్తిరనంతగుణః పరమః ।
సుఖరూపమముష్య పదం పరమం స్మరతస్తు భవిష్యతి తత్సతతం ॥
స్మరణే హి పరేశితురస్య విభోర్మలినాని మనాంసి కుతః కరణం ।
విమలం హి పదం పరమం స్వరతం తరుణార్కసవర్ణమజస్య హరేః॥
విమలైః శ్రుతిశాణనిశాతతమైః సుమనోఽసిభిరాశు నిహత్య దృఢం‌
బలినం నిజవైరిణమాత్మతమోఽభిధమీశమనంతముపాస్వ హరిం ॥
స హి విశ్వసృజో విభుశంభుపురందరసూర్యముఖానపరానమరాన్‌
సృజతీడ్యతమోఽవతి హంతి నిజం పదమాపయతి ప్రణతాన్ సుధియా॥
పరమోఽపి రమేశితురస్య సమో న హి కశ్చిదభూన్న భవిష్యతి చ ।
క్వచిదద్యతనోఽపి న పూర్ణసదాగణితేడ్యగుణానుభవైకతనోః ॥
ఇతి దేవవరస్య హరేః స్తవనం కృతవాన్ మునిరుత్తమమాదరతః ।
సుఖతీర్థపదాభిహితః పఠతస్తదిదం భవతి ధ్రువముచ్చసుఖం ॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే చతుర్థోఽధ్యాయః ॥
74 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ పంచమోఽధ్యాయః
వాసుదేవాపరిమేయసుధామన్ శుద్ధసదోదిత సుందరికాంత ।
ధరాధరధారణవేధురధర్తః సౌధృతిదీధితివేధృవిధాతః ॥1॥
అధికబంధం రంధయ బోధాచ్ఛింధి పిధానం బంధురమద్ధా ।
కేశవ కేశవ శాసక వందే పాశధరార్చిత శూరవరేశ ॥2॥
నారాయణామలకారణ వందే కారణకారణ పూర్ణవరేణ్య ।
మాధవ మాధవ సాధక వందే బాధక బోధక శుద్ధసమాధే ॥3॥
గోవింద గోవింద పురందర వందే స్కందసునందనవందితపాద ।
విష్ణో సృజిష్ణో గ్రసిష్ణో వివందే కృష్ణ సదుష్ణవధిష్ణో సుధృష్ణో ॥4॥
మధుసూదన దానవసాదన వందే దైవతమోదిత వేదితపాద ।
త్రివిక్రమ నిష్క్రమ విక్రమ వందే సుక్రమ సంక్రమహుంకృతవక్త్ర ॥5॥
వామన వామన భామన వందే సామన సీమన శామన సానో ।
శ్రీధర శ్రీధర శంధర వందే భూధర వార్ధర కంధరధారిన్ ॥6॥
హృషీకేశ సుకేశ పరేశ వివందే శరణేశ కలేశ బలేశ సుఖేశ ।
పద్మనాభ శుభోద్భవ వందే సంభృతలోకభరాభర భూరే
దామోదర దూరతరాంతర వందే దారితపారగపార పరస్మాత్ ॥7॥
ఆనందతీర్థమునీంద్రకృతా హరిగీతిరియం పరమాదరతః ।
పరలోకవిలోకనసూర్యనిభా హరిభక్తివివర్ధనశౌండతమా ॥8॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే పంచమోఽధ్యాయః ॥
ద్వాదశస్తోత్రం 75

అథ షష్ఠోఽధ్యాయః
మత్స్యకరూప లయోదవిహారిన్ వేదవినేత్ర చతుర్ముఖవంద్య ।
కూర్మస్వరూపక మందరధారిన్ లోకవిధారక దేవవరేణ్య ॥1॥
సూకరరూపక దానవశత్రో భూమివిధారక యజ్ఞవరాంగ ।
దేవ నృసింహ హిరణ్యకశత్రో సర్వభయాంతక దైవతబంధో ॥2॥
వామన వామన మాణవవేష దైత్యవరాంతక కారణరూప ।
రామ భృగూద్వహ సూర్జితదీప్తే క్షత్రకులాంతక శంభువరేణ్య ॥3॥
రాఘవ రాఘవ రాక్షసశత్రో మారుతివల్లభ జానకికాంత ।
దేవకినందన సుందరరూప రుక్మిణివల్లభ పాండవబంధో ॥4॥
దేవకినందన నందకుమార వృందావనాంచన గోకులచంద్ర ।
కందఫలాశన సుందరరూప నందితగోకులవందితపాద ॥5॥
ఇంద్రసుతావక నందకహస్త చందనచర్చిత సుందరినాథ ।
ఇందీవరోదరదలనయన మందరధారిన్ గోవింద వందే ॥6॥
చంద్రశతానన కుందసుహాస నందితదైవతానందసుపూర్ణ ।
దైత్యవిమోహక నిత్యసుఖాదే దేవసుబోధక బుద్ధస్వరూప ॥7॥
దుష్టకులాంతక కల్కిస్వరూప ధర్మవివర్ధన మూలయుగాదే ।
నారాయణామలకారణమూర్తే పూర్ణగుణార్ణవ నిత్యసుబోధ ॥
ఆనందతీర్థమునీంద్రకృతా హరిగాథా ।
పాపహరా శుభా నిత్యసుఖార్థా ॥8॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే షష్ఠోఽధ్యాయః ॥
76 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ సప్తమోఽధ్యాయః
విశ్వస్థితిప్రలయసర్గమహావిభూతి
వృత్తిప్రకాశనియమావృతిబంధమోక్షాః ।
యస్యా అపాంగలవమాత్రత ఊర్జితా సా
శ్రీర్యత్కటాక్షబలవత్యజితం నమామి ॥1॥
బ్రహ్మేశశక్రరవిధర్మశశాంకపూర్వ-
గీర్వాణసంతతిరియం యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య విశ్వవిజయం విసృజత్యచింత్యా శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥2॥
ధర్మార్థకామసుమతిప్రచయాద్యశేష-
సన్మంగలం విదధతే యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య తత్ప్రణతసత్ప్రణతా అపీడ్యా శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥3॥
షడ్వర్గనిగ్రహనిరస్తసమస్తదోషా
ధ్యాయంతి విష్ణుమృషయో యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య యానపి సమేత్య న యాతి దుఃఖం శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥4॥
శేషాహివైరిశివశక్రమనుప్రధాన-
చిత్రోరుకర్మరచనం యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య విశ్వమఖిలం విదధాతి ధాతా శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥5॥
శక్రోగ్రదీధితిహిమాకరసూర్యసూను-
పూర్వం నిహత్య నిఖిలం యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య నృత్యతి శివః ప్రకటోరుశక్తిః శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥6॥
తత్పాదపంకజమహాసనతామవాప ।
శర్వాదివంద్యచరణో యదపాంగలేశం
ఆశ్రిత్య నాగపతిరన్యసురైర్దురాపాం శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥7॥
ద్వాదశస్తోత్రం 77

నాగారిరుగ్రబలపౌరుష ఆప విష్ణో-
ర్వాహత్వముత్తమజవో యదపాంగలేశం ।
ఆశ్రిత్య శక్రముఖదేవగణైరచింత్యం శ్రీర్యత్కటాక్ష... ॥8॥
ఆనందతీర్థమునిసన్ముఖపంకజోత్థం
సాక్షాద్రమాహరిమనఃప్రియముత్తమార్థం ।
భక్త్యా పఠత్యజితమాత్మని సన్నిధాయ
యః స్తోత్రమేతదభియాతి తయోరభీష్టం ॥9॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే సప్తమోఽధ్యాయః॥

అథ అష్టమోఽధ్యాయః
వందితాశేషవంద్యోరువృందారకం
చందనాచర్చితోదారపీనాంసకం ।
ఇందిరాచంచలాపాంగనీరాజితం
మందరోద్ధారివృత్తోద్భుజాభోగినం ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥1॥
సృష్టిసంహారలీలావిలాసాతతం
పుష్టషాగుణ్యసద్విగ్రహోల్లాసినం ।
దుష్టనిశ్శేషసంహారకర్మోద్యతం
హృష్టపుష్టానుశిష్టప్రజాసంశ్రయం‌।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥2॥
ఉన్నతప్రార్థితాశేషసంసాధకం
సన్నతాలౌకికానందదశ్రీపదం ।
భిన్నకర్మాశయప్రాణిసంప్రేరకం
తన్న కిం నేతి విద్వత్సు మీమాంసితం ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥3॥
78 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

విప్రముఖ్యైః సదా వేదవాదోన్ముఖైః


సుప్రతాపైః క్షితీశేశ్వరైశ్చార్చితం ।
అప్రతర్క్యోరుసంవిద్గుణం నిర్మలం
సప్రకాశాజరానందరూపం పరం ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥4॥
అత్యయో యస్య కేనాపి న క్వాపి హి
ప్రత్యయో యద్గుణేషూత్తమానాం పరః ।
సత్యసంకల్ప ఏకో వరేణ్యో వశీ
మత్యనూనైః సదా వేదవాదోదితః ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥5॥
పశ్యతాం దుఃఖసంతాననిర్మూలనం
దృశ్యతాం దృశ్యతామిత్యజేశార్చితం ।
నశ్యతాం దూరగం సర్వదాఽప్యాత్మగం
వశ్యతాం స్వేచ్ఛయా సజ్జనేష్వాగతం ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥6॥
అగ్రజం యః ససర్జాజమగ్ర్యాకృతిం
విగ్రహో యస్య సర్వే గుణా ఏవ హి ।
ఉగ్ర ఆద్యోఽపి యస్యాత్మజాగ్ర్యాత్మజః
సద్గృహీతః సదా యః పరం దైవతం ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥7॥
అచ్యుతో యో గుణైర్నిత్యమేవాఖిలైః
ప్రచ్యుతోఽశేషదోషైః సదా పూర్తితః ।
ఉచ్యతే సర్వవేదోరువాదైరజః
స్వర్చితో బ్రహ్మరుద్రేంద్రపూర్వైః సదా ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥8॥
ద్వాదశస్తోత్రం 79

ధార్యతే యేన విశ్వం సదాఽజాదికం


వార్యతేఽశేషదుఃఖం నిజధ్యాయినాం ।
పార్యతే సర్వమన్యైర్న యత్పార్యతే
కార్యతే చాఖిలం సర్వభూతైః సదా ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥9॥
సర్వపాపాని యత్సంస్మృతేః సంక్షయం
సర్వదా యాంతి భక్త్యా విశుద్ధాత్మనాం ।
శర్వగుర్వాదిగీర్వాణసంస్థానదః
కుర్వతే కర్మ యత్ప్రీతయే సజ్జనాః ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥10॥
అక్షయం కర్మ యస్మిన్ పరే స్వర్పితం
ప్రక్షయం యాంతి దుఃఖాని యన్నామతః ।
అక్షరో యోఽజరః సర్వదైవామృతః
కుక్షిగం యస్య విశ్వం సదాఽజాదికం ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥11॥
నందితీర్థోరుసన్నామినో నందినః
సందధానాః సదానందదేవే మతిం ।
మందహాసారుణాపాంగదత్తోన్నతిం
నందితాశేషదేవాదివృందం సదా ।
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥12॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే అష్టమోఽధ్యాయః ॥
80 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ నవమోఽధ్యాయః
అతిమత తమోగిరిసమితివిభేదన
పితామహభూతిద గుణగణనిలయ
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత ।
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥1॥
విధిభవముఖసురసతతసువందిత
రమామనోవల్లభ భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥2॥
అగణితగుణగణమయశరీర హే
విగతగుణేతర భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥3॥
అపరిమితసుఖనిధివిమలసుదేహ హే
విగతసుఖేతర భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥4॥
ప్రచలితలయజలవిహరణ శాశ్వత
సుఖమయ మీన హే భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥5॥
సురదితిజసుబలవిలులితమందర-
ధర పరకూర్మ హే భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥6॥
ద్వాదశస్తోత్రం 81

సగిరివరధరాతలవహ సుసూకర
పరమ విబోధ హే భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥7॥
అతిబలదితిసుతహృదయవిభేదన
జయ నృహరేఽమల భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥8॥
బలిముఖదితిసుతవిజయవినాశన
జగదవనాజిత భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥9॥
అవిజితకునృపతిసమితివిఖండన
రమావర వీరప భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥10॥
ఖరతరనిశిచరదహన పరామృత
రఘువర మానద భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥11॥
సులలితతనువర వరద మహాబల
యదువర పార్థప భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥12॥
82 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

దితిసుతమోహన విమలవిబోధన
పరగుణ బుద్ధ హే భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥13॥
కలిమలహుతవహసుభగమహోత్సవ
శరణద కల్కీశ హే భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥14॥
అఖిలజనివిలయ పరసుఖకారణ
పర పురుషోత్తమ భవ మమ శరణం ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥15॥
ఇతి తవ నుతివరసతతరతేర్భవ
సుశరణమురుసుఖతీర్థమునేర్భగవన్ ।
శుభతమకథాశయ పరమ సదోదిత
జగదేకకారణ రామ రమారమణ ॥16॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే నవమోఽధ్యాయః ॥

అథ దశమోఽధ్యాయః
అవ నః శ్రీపతిరప్రతిరధికేశాదిభవాదే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥1॥
సురవంద్యాధిప సద్వర భరితాశేషగుణాలం ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥2॥
సకలధ్వాంతవినాశక పరమానందసుధాహో ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥3॥
ద్వాదశస్తోత్రం 83

త్రిజగత్పోత సదార్చితచరణాశాపతిధాతో ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥4॥
త్రిగుణాతీత విధారక పరితో దేహి సుభక్తిం ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥5॥
శరణం కారణభావన భవ మే తాత సదాఽలం ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥6॥
మరణప్రాణద పాలక జగదీశావ సుభక్తిం ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥7॥
తరుణాదిత్యసవర్ణకచరణాబ్జామలకీర్తే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥8॥
సలిలప్రోత్థసరాగకమణివర్ణోచ్చనఖాదే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥9॥
ఖజతూణీనిభపావనవరజంఘామితశక్తే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥10॥
ఇభహస్తప్రభశోభనపరమోరుస్థరమాలే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥11॥
అసనోత్ఫుల్లసుపుష్పకసమవర్ణావరణాంతే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥12॥
శతమోదోద్భవసుందరవరపద్మోత్థితనాభే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥13॥
జగదాగూహకపల్లవసమకుక్షే శరణాదే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥14॥
జగదంబామలసుందరగృహవక్షోవరయోగిన్ ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥15॥
84 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

దితిజాంతప్రద చక్రదరగదాయుగ్వరబాహో ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥16॥
పరమజ్ఞానమహానిధివదనశ్రీరమణేందో ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥17॥
నిఖిలాఘౌఘవినాశక పరసౌఖ్యప్రదదృష్టే ।
కరుణాపూర్ణ వరప్రద చరితం జ్ఞాపయ మే తే ॥18॥
పరమానందసుతీర్థసుమునిరాజో హరిగాథాం ।
కృతవాన్నిత్యసుపూర్ణకపరమానందపదైషీ ॥19॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే దశమోఽధ్యాయః ॥

అథ ఏకాదశోఽధ్యాయః
ఉదీర్ణమజరం దివ్యమమృతస్యంద్యధీశితుః ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥1॥
సర్వవేదపదోద్గీతమిందిరాధారముత్తమం ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥2॥
సర్వదేవాదిదేవస్య విదారితమహత్తమః ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥3॥
ఉదారమాదరాన్నిత్యమనింద్యం సుందరీపతేః ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥4॥
ఇందీవరోదరనిభం సుపూర్ణం వాదిమోహదం ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥5॥
దాతృసర్వామరైశ్వర్యవిముక్త్యాదేరహో వరం ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥6॥
ద్వాదశస్తోత్రం 85

దూరాద్దూరతరం యత్తు తదేవాంతికమంతికాత్ ।


ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥7॥
పూర్ణసర్వగుణైకార్ణమనాద్యంతం సురేశితుః ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥8॥
ఆనందతీర్థమునినా హరేరానందరూపిణః ।
ఆనందస్య పదం వందే బ్రహ్మేంద్రాద్యభివందితం ॥9॥
॥ ఇతి ద్వాదశస్తోత్రే ఏకాదశోఽధ్యాయః ॥

అథ ద్వాదశోఽధ్యాయః
ఆనంద ముకుంద అరవిందనయన ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥1॥
సుందరిమందిర గోవింద వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥2॥
చంద్రకమందిరనందక వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥3॥
చంద్రసురేంద్రసువందిత వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥4॥
మందారస్యందకస్యందన వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥5॥
వృందారకవృందసువందిత వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥6॥
మందారస్యందితమందిర వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥7॥
మందిరస్యందనస్యందక వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥8॥
ఇందిరానందకసుందర వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥9॥
ఆనందచంద్రికాస్యందన వందే ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥10॥
॥ ఇతి శ్రీమదనాందతీర్థభగవత్పాదాచార్యవిరచితే ద్వాదశస్తోత్రే
ద్వాదశోఽధ్యాయః ॥
86 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ శ్రీరామవర్ణనం
సహస్రసూర్యమండలజ్వలత్కిరీటమూర్ద్ధజః ।
సునీలకుంతలావృతామితేందుకాంతిసన్ముఖః ॥1॥
సురక్తపద్మలోచనః సువిద్యుదాభకుండలః ।
సుహాసవిద్రుమాధరః సమస్తవేదవాగ్రసః ॥2॥
దివాకరౌఘకౌస్తుభప్రభాసకోరుకంధరః ।
సుపీవరోన్నతోరుసజ్జగద్భరాంసయుగ్మకః ॥3॥
సువృత్తదీర్ఘపీవరోల్లసద్భుజద్వయాంకితః ।
జగద్ విమథ్య సంభృతః శరోఽస్య దక్షిణే కరే ॥4॥
స్వయం స తేన నిర్మితో హతో మధుశ్చ కైటభః ।
శరేణ యేన విష్ణునా దదౌ చ లక్ష్మణానుజే ॥5॥
స శత్రుసూదనోఽవధీన్మధోః సుతం రసాహ్వయం ।
శరేణ యేన చాకరోత్ పురీం చ మాధురాభిధాం ॥6॥
సమస్తసారసంభవం శరం దధార తం కరే ।
స వామబాహునా ధనుర్దధార శార్ఙసంజ్ఞితం ॥7॥
ఉదారబాహుభూషణః శుభాంగదః సకంకణః ।
మహాంగులీయభూషితః సురక్తసత్కరాంబుజః ॥8॥
అనర్ఘ్యరత్నమాలయా వనాఖ్యయా చ మాలయా ।
విలాసివిస్తృతోరసా బభార చ శ్రియం ప్రభుః ॥9॥
సభూతివత్సభూషణస్తనూదరే వలిత్రయీ ।
ఉదారమధ్యభూషణోల్లసత్తడిత్ప్రభాంబరః ॥10॥
కరీంద్రసత్కరోరుయుక్ సువృత్తజానుమండలః ।
క్రమాల్పవృత్తజంఘకః సురక్తపాదపల్లవః ॥11॥
శ్రీరామవర్ణనం 87

లసద్ధరిన్మణిద్యుతీ రరాజ రాఘవోఽధికం ।


అసంఖ్యసత్సుఖార్ణవః సమస్తశక్తిసత్తనుః ॥12॥
జ్ఞానం నేత్రాబ్జయుగ్మాన్ముఖవరకమలాత్ సర్వవేదార్థసారాన్
తన్వా బ్రహ్మాండబాహ్యాంతరమధికరుచా భాసయన్ భాసురాస్యః ।
సర్వాభీష్టాభయే చ స్వకరవరయుగేనార్థినామాదధానః
ప్రాయాద్ దేవాధిదేవః స్వపదమభిముఖశ్చోత్తరాశాం విశోకాం ॥13॥
దధ్రే ఛత్రం హనూమాన్ స్రవదమృతమయం పూర్ణచంద్రాయుతాభం
సీతా సైవాఖిలాక్ష్ణాం విషయముపగతా శ్రీరితి హ్రీరథైకా ।
ద్వేధా భూత్వా దుధావ వ్యజనముభయతః పూర్ణచంద్రాంశుగౌరం
ప్రోద్యద్భాస్వత్ప్రభాభా సకలగుణతనుర్భూషితా భూషణైః స్వైః ॥14॥
సాక్షాచ్చక్రతనుస్తథైవ భరతశ్చక్రం దధద్ దక్షిణే-
నాయాత్ సవ్యత ఏవ శంఖవరభృచ్ఛంఖాత్మకః శత్రుహా ।
అగ్రే బ్రహ్మపురోగమాః సురగణా వేదాశ్చ సోంకారకాః
పశ్చాత్ సర్వజగజ్జగామ రఘుపం యాంతం నిజం ధామ తం ॥15॥
తస్య సూర్యసుతపూర్వవానరా దక్షిణేన మనుజాస్తు సవ్యతః
రామజన్మచరితాని తస్య తే కీర్తయంత ఉచథైర్దృతం యయుః ॥16॥
గంధర్వైర్గీయమానో విబుధమునిగణైరబ్జసంభూతిపూర్వైః
వేదోదారార్థవాగ్భిః ప్రణిహితసుమనాః సర్వదా స్తూయమానః ।
సర్వైర్భూతైశ్చ భక్త్యా స్వనిమిషనయనైః కౌతుకాద్ వీక్ష్యమాణః
ప్రాయాచ్ఛేషగరుత్మదాదికనిజైః సంసేవితం స్వం పదం ॥17॥
బ్రహ్మరుద్రగరుడైః సశేషకైః ప్రోచ్యమానసుగుణోరువిస్తరః ।
ఆరురోహ విభురంబరం శనైస్తే చ దివ్యవపుషోఽభవంస్తదా ॥18॥
॥ ఇతి శ్రీమన్మహాభారతతాత్పర్యనిర్ణయే నవమాధ్యాయే శ్రీరామవర్ణనం ॥
88 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ శనైశ్చరకృతా నరసింహస్తుతిః
శ్రీకృష్ణ ఉవాచ–
సులభో భక్తియుక్తానాం దుర్దర్శో దుష్టచేతసాం ।
అనన్యగతికానాం చ ప్రభుః భక్తైకవత్సలః ॥1॥
శనైశ్చరస్తత్ర నృసింహదేవస్తుతిం చకారామలచిత్తవృత్తిః ।
ప్రణమ్య సాష్టాంగమశేషలోకకిరీటనీరాజితపాదపద్మం ॥2॥
శనిరువాచ-
యత్పాదపంకజరజః పరమాదరేణ
సంసేవితం సకలకల్మషరాశినాశం ।
కల్యాణకారణమశేషనిజానుగానాం
స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥3॥
సర్వత్ర చంచలతయా స్థితయాఽపి లక్ష్మ్యా
బ్రహ్మాదివంద్యపదయా స్థిరయా న్యసేవి ।
పాదారవిందయుగలం పరమాదరేణ
స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥4॥
యద్రూపమాగమశిరఃప్రతిపాద్యమాద్య-
మాధ్యాత్మికాదిపరితాపహరం విచింత్యం ।
యోగీశ్వరైరపగతాఖిలదోషసంఘైః
స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥5॥
ప్రహ్లాదభక్తవచసా హరిరావిరాస
స్తంభే హిరణ్యకశిపుం య ఉదారభావః ।
ఊర్వోర్నిధాయ తదురో నఖరైర్దదార
స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥6॥
యో నైజభక్తమనలాంబుధిభూధరోగ్ర-
భంగప్రపాతవిషదంతిసరీసృపేభ్యః ।
శనైశ్చరకృతా నరసింహస్తుతిః 89

సర్వాత్మకః పరమకారుణికో రరక్ష


స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥7॥
యన్నిర్వికారపరరూపవిచింతనేన
యోగీశ్వరా విషయవీతసమస్తరాగాః ।
విశ్రాంతిమాపురవినాశవతీం పరాఖ్యాం
స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥8॥
యద్రూపముగ్రమరిమర్దనభావశాలి
సంచింతనేన సకలాఘవినాశకారి ।
భూతజ్వరగ్రహసముద్భవభీతినాశ
స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥9॥
యస్యోత్తమం యశ ఉమాపతిపద్మజన్మ-
శక్రాదిదైవతసభాసు సమస్తగీతం ।
శక్త్యెవ సర్వశమలప్రశమైకదక్షం
స త్వం నృసింహ మయి ధేహి కృపావలోకం ॥10॥
శ్రీకృష్ణ ఉవాచ–
ఏవం శ్రుత్వా స్తుతిం దేవః శనినా కల్పితాం హరిః ।
ఉవాచ బ్రహ్మవృందస్థం శనిం సద్భక్తవత్సలం ॥11॥
నరసింహ ఉవాచ–
ప్రసన్నోఽహం శనే తుభ్యం వరం వరయ శోభనం ।
యం వాంఛసి తమేవ త్వం సర్వలోకహితావహం ॥12॥
శనిరువాచ-
నరసింహ త్వం మయి కృపాం కురు దేవ దయానిధే ।
మద్వాసరస్తవ ప్రీతికరస్స్యాద్దేవతాపతే ॥13॥
మత్కృతం త్వత్పరం స్తోత్రం శృణ్వంతి చ పఠంతి చ ।
సర్వాన్కామాన్పూరయ తాన్ త్వం తేషాం లోకభావన ॥14॥
90 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

నరసింహ ఉవాచ–
తథైవాస్తు శనేఽహం వై రక్షోభువనమాస్థితః ।
భక్తకామాన్ పూరయిష్యే త్వం మమైకం వచః శృణు ॥15॥
త్వత్కృతం మత్పరం స్తోత్రం యః పఠేత్ శృణుయాచ్చ యః ।
ద్వాదశాష్టమజన్మస్థాత్ త్వద్భయం మాస్తు తస్య వై ॥16॥
శనిర్నరహరిం దేవం తథేతి ప్రత్యువాచ హ ।
తతః పరమసంతుష్టాః జయేతి మునయోఽవదన్ ॥17॥
శనైశ్చరస్యాథ నృసింహదేవ-
సంవాదమేత్ స్తవనం చ మానవః ।
శృణోతి యః శ్రావయతే చ భక్త్యా
సర్వాన్యభీష్టాని చ విందతే ధ్రువం ॥18॥
॥ ఇతి శనైశ్చరకృతా నరసింహస్తుతిః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీనృసింహస్తుతిః
ఉదయరవిసహస్రద్యోతితం రూక్షవీక్షం
ప్రలయజలధినాదం కల్పకృద్వహ్నివక్త్రం ।
సురపతిరిపువక్షశ్ఛేదరక్తోక్షితాంగం
ప్రణతభయహరం తం నారసింహం నమామి ॥1॥
ప్రలయరవికరాలాకారరుక్చక్రవాలం
విరలయదురురోచీరోచితాశాంతరాల ।
ప్రతిభయతమకోపాత్యుత్కటోచ్చాట్టహాసిన్
దహ దహ నరసింహాసహ్యవీర్యాహితం మే ॥2॥
సరసరభసపాదాపాతభారాభిరావ-
ప్రచకితచలసప్తద్వంద్వలోకస్తుతస్త్వం ।
రిపురుధిరనిషేకేణేవ శోణాంఘ్రిశాలిన్ దహ దహ... ॥3॥
శ్రీనరసింహస్తుతిః 91

తవ ఘనఘనఘోషో ఘోరమాఘ్రాయ జంఘా-


పరిఘమలఘుమూరువ్యాజతేజోగిరిం చ ।
ఘనవిఘటితమాగాద్దైత్యజంఘాలసంఘో దహ దహ... ॥4॥
కటకికటకరాజద్ధాటకాగ్ర్యస్థలాభా
ప్రకటపటతటిత్తే సత్కటిస్థాఽతిపట్వీ ।
కటుకకటుకదుష్టాటోపదృష్టిప్రముష్టౌ దహ దహ... ॥5॥
ప్రఖరనఖరవజ్రోత్ఖాతరూక్షారివక్షః
శిఖరిశిఖరరక్తైరాక్తసందోహదేహ ।
సువలిభ శుభకుక్షే భద్రగంభీరనాభే దహ దహ... ॥6॥
స్ఫురయతి తవ సాక్షాత్ సైవ నక్షత్రమాలా
క్షపితదితిజవక్షోవ్యాప్తనక్షత్రమార్గం ।
అరిదరధర జాన్వాసక్తహస్తద్వయాహో దహ దహ... ॥7॥
కటువికటసటౌఘోద్ఘట్టనాద్ భ్రష్టభూయో
ఘనపటలవిశాలాకాశలబ్ధావకాశం ।
కరపరిఘవిమర్దప్రోద్యమం ధ్యాయతస్తే దహ దహ... ॥8॥
హఠలుఠదలఘిష్ఠోత్కంఠ దష్టోష్ఠ విద్యుత్-
సట శఠకఠినోరః పీఠభిత్సుష్ఠు నిష్ఠాం ।
పఠతి ను తవ కంఠాధిష్ఠఘోరాంత్రమాలా దహ దహ... ॥9॥
హృతబహుమిహిరాభాసహ్యసంహారరంహో-
హుతవహబహుహేతిహ్రేషికానంతహేతి ।
అహితవిహితమోహం సంవహన్ సైంహమాస్యం దహ దహ... ॥10॥
గురుగురుగిరిరాజత్కందరాంతర్గతే వా
దినమణిమణిశృంగే వాంతవహ్నిప్రదీప్తే ।
దధదతికటుదంష్ట్రే భీషణోజ్జిహ్వవక్రే దహ దహ... ॥11॥
92 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అధరితవిబుధాబ్ధిధ్యానధైర్యం విదీధ్య-
ద్వివిధవిబుధధీశ్రద్ధాపితేంద్రారినాశం ।
విదధదతికటాహోద్ఘట్టనేఽద్ధాట్టహాసం దహ దహ... ॥12॥
త్రిభువనతృణమాత్రత్రాణతృష్ణం తు నేత్ర-
త్రయమతిలఘితార్చిర్విష్టపావిష్టపాదం ।
నవతరరవితామ్రం ధారయన్ రూక్షవీక్షం దహ దహ... ॥13॥
భ్రమదభిభవభూభృద్భ్భూరి భూభారసద్భిద్-
భిదనవవిభవభ్రూవిభ్రమాదభ్రశుభ్ర ।
ఋభుభవభయభేత్తర్భాసి భో భో విభాభిః దహ దహ... ॥14॥
శ్రవణఖచితచంచత్కుండలోల్లాసిగండ-
భ్రుకుటికటులలాట శ్రేష్ఠనాసారుణోష్ఠ ।
వరద సురద రాజత్కేసరోత్సారితారే దహ దహ... ॥15॥
ప్రవికచకచరాజద్రత్నకోటీరశాలిన్
గలగతగలదస్రోదారరత్నాంగదాడ్య ।
కనకకటకకాంచీసింజినీముద్రికావన్ దహ దహ... ॥16॥
అరిదరమసిఖేటౌ చాపబాణే గదాం సన్-
ముసలమపి కరాభ్యామంకుశం పాశవర్యం ।
కరయుగలధృతాంత్రస్రగ్విభిన్నారివక్షో దహ దహ... ॥17॥
చట చట చట దూరం మోహయ భ్రామయారీన్
కడి కడి కడి కాయం జ్వారయ స్ఫోటయస్వ ।
జహి జహి జహి వేగం శాత్రవం సానుబంధం దహ దహ... ॥18॥
విధిభవవిబుధేశభ్రామకాగ్నిస్ఫులింగ-
ప్రసవివికటదంష్ట్రోజ్జిహ్వవక్త్ర త్రినేత్ర ।
కల కల కల కామం పాహి మాం తే సుభక్తం దహ దహ... ॥19॥
శ్రీనరసింహస్తుతిః 93

కురు కురు కరుణాం తాం సాంకురాం దైత్యపోతే ।


దిశ దిశ విశదాం మే శాశ్వతీం దేవ దృష్టిం
జయ జయ జయమూర్తేఽనార్త జేతవ్యపక్షం దహ దహ... ॥20॥
స్తుతిరియమహితఘ్నీ సేవితా నారసింహీ
తనురివ పరిశాంతా మాలినీ సాభితోఽలం ।
తదఖిలగురుమాగ్ర్యశ్రీదరూపా లసద్భిః
సునియమనయకృత్యైః సద్గుణైర్నిత్యయుక్తా ॥21॥
ఉదయరవిసహస్రద్యోతితం రూక్షవీక్షం
ప్రలయజలధినాదం కల్పకృద్వహ్నివక్త్రం ।
సురపతిరుపువక్షశ్ఛేదరక్తోక్షితాంగం
ప్రణతభయహరం తం నారసింహం నమామి ॥22॥
లికుచతిలకసూనుః సద్ధితార్థానుసారీ
నరహరినుతిమేతాం శత్రుసంహారహేతుం ।
అకృత సకలపాపధ్వంసినీం యః పఠేత్తాం
వ్రజతి నృహరిలోకం కామలోభాద్యసక్తః ॥23॥
॥ ఇతి శ్రీమత్కవికులతిలకశ్రీత్రివిక్రమపండితాచార్యవిరచితా నృసింహస్తుతిః ॥

–––––––––––––––––––––––––––––––––
శ్రీలక్ష్మీనృసింహస్తోత్రం
సత్యజ్ఞానసుఖస్వరూపమమలం క్షీరాబ్ధిమధ్యస్థలం
యోగారూఢమతిప్రసన్నవదనం భూషాసహస్రోజ్వలం ।
త్ర్యక్షం చక్రపినాకసాభయవరాన్ బిభ్రాణమర్కచ్ఛవిం
ఛత్రీభూతఫణీంద్రమిందుధవలం లక్ష్మీనృసింహం భజే ॥*॥
॥ శ్రీ సత్యధర్మతీర్థదృష్టం నరసింహపురాణస్థ-
శ్రీలక్ష్మీనృసింహస్తోత్రం ॥
94 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ దశావతారస్తుతిః
ప్రోష్ఠీశవిగ్రహ, సునిష్ఠీవనోద్ధతవి-శిష్టాంబుచారిజలధే
కోష్ఠాంతరాహితవి-చేష్టాగమౌఘ పర-మేష్ఠీడిత త్వమవ మాం ।
ప్రేష్ఠార్కసూనుమను-చేష్టార్థమాత్మవిద-తీష్టో యుగాంతసమయే
స్థేష్ఠాత్మశృంగధృత-కాష్ఠాంబువాహన, వరాష్టాపదప్రభతనో ॥1॥
ఖండీభవద్బహుల-డిండీరజృంభణసు-చండీకృతోదధిమహా-
కాండాతిచిత్రగతి-శౌండాద్య హైమరద-భాండాప్రమేయచరిత ।
చండాశ్వకంఠమద-శుండాలదుర్హృదయ-గండాభిఖండకరదో-
శ్చండామరేశ హయ-తుండాకృతే దృశ-మఖండామలం ప్రదిశ మే॥2
కూర్మాకృతే త్వవతు, నర్మాత్మపృష్ఠధృత-భర్మాత్మమందరగిరే
ధర్మావలంబన సు-ధర్మాసదా కలిత-శర్మా సుధావితరణాత్ ।
దుర్మానరాహుముఖ-దర్మాయిదానవసు-మర్మాభిభేదనపటో
ఘర్మార్కకాంతివర-వర్మా భవాన్ భువన-నిర్మాణధూతవికృతిః ॥3॥
ధన్వంతరేఽంగరుచి-ధన్వంతరేఽరితరు-ధన్వంస్తరీభవ సుధా-
భాన్వంతరావసథ, మన్వంతరాధికృత-తన్వంతరౌషధనిధే ।
దన్వంతరంగశుగు-దన్వంతమాజిషు వి-తన్వన్ మమాబ్ధితనయా
సూన్వంతకాత్మహృద-తన్వంతరావయవ-తన్వంతరార్తిజలధౌ ॥4॥
యా క్షీరవార్ధిమథ-నాక్షీణదర్పదితి-జాక్షోభితామరగణా
ప్రేక్షాప్తయేఽజని, వలక్షాంశుబింబజిద-తీక్ష్ణాలకావృతముఖీ ।
సూక్ష్మావలగ్నవస-నాఽఽక్షేపకృత్కుచ-కటాక్షాక్షమీకృతమనో-
దీక్షాసురాహృత-సుధాఽక్షాణి నోఽవతు, సురూక్షేక్షణాద్ధరితనుః ॥5॥
శీక్షాదియుఙ్నిగమ-దీక్షాసులక్షణ-పరీక్షాక్షమా విధిసతీ
దాక్షాయణీ క్షమతి, సాక్షాద్రమాఽపి న య-దాక్షేపవీక్షణవిధౌ ।
ప్రేక్షాక్షిలోభకర-లాక్షారసోక్షిత-పదాక్షేపలక్షితధరా ।
సాఽక్షారితాత్మతను-భూక్షారకారినిటి-లాక్షాఽక్షమానవతు నః ॥6॥
దశావతారస్తుతిః 95

నీలాంబుదాభ శుభ-శీలాద్రిదేహధర, ఖేలాహృతోదధిధునీ-


శైలాదియుక్తనిఖి-లేలాకటాద్యసుర-తూలాటవీదహన తే ।
కోలాకృతే జలధి-కాలాచలావయవ-నీలాబ్జదంష్ట్రధరణీ-
లీలాస్పదోరుతల-మూలాశియోగివర-జాలాభివందిత నమః ॥7॥
దంభోలితీక్ష్ణనఖ-సంభేదితేంద్రరిపు-కుంభీంద్ర పాహి కృపయా
స్తంభార్భకాసహన, డింభాయ దత్తవర గంభీరనాదనృహరే ।
అంభోధిజానుసర-ణాంభోజభూపవన-కుంభీనసేశఖగరాట్-
కుంభీంద్రకృత్తిధర-జంభారిషణ్ముఖ-ముఖాంభోరుహాభినుత మాం॥8
పింగాక్షవిక్రమ-తురంగాదిసైన్యచతు-రంగావలిప్తదనుజా
సాంగాధ్వరస్థబలి-సాంగావపాతహృషి-తాంగామరాలినుత తే ।
శృంగారపాదనఖ-తుంగాగ్రభిన్నకన-కాంగాండపాతితటినీ
తుంగాతిమంగల-తరంగాభిభూతభజ-కాంగాఘ వామన నమః ॥9॥
ధ్యానార్హవామనత-నో నాథ పాహి-యజమానాసురేశవసుధా-
దానాయ యాచనిక, లీనార్థవాగ్వశిత-నానాసదస్యదనుజ ।
మీనాంకనిర్మల-నిశానాథకోటి-లసమానాత్మమౌంజిగుణకౌ-
పీనాచ్ఛసూత్రపద-యానాతపత్రకర-కానమ్యదండవరభృత్ ॥10॥
ధైర్యాంబుధే పరశు-చర్యాధికృత్తఖల-వర్యావనీశ్వర మహా-
శౌర్యాభిభూత కృత-వీర్యాత్మజాతభుజ-వీర్యావలేపనికర ।
భార్యాపరాధకుపి-తార్యాజ్ఞయా గలిత-నార్యాత్మసూగలతరో
కార్యాఽపరాధమవి-చార్యార్యమౌఘజయి-వీర్యామితా మయి దయా।
శ్రీరామ లక్ష్మణ-శుకారామభూరవతు గౌరామలామితమహో-
హారామరస్తుత-యశో రామకాంతిసుత-నో రామలబ్ధకలహ ।
స్వారామవర్యరిపు-వీరామయర్ద్ధికర, చీరామలావృతకటే
స్వారామదర్శనజ-మారామయాగత-సుఘోరామనోరథహర ॥12॥
96 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

శ్రీకేశవ ప్రదిశ, నాకేశజాతకపి-లోకేశభగ్నరవిభూ-


స్తోకేతరార్తిహర-ణాకేవలార్థసుఖ-ధీకేకికాలజలద ।
సాకేతనాథ వర-పాకేరముఖ్యసుత-కోకేన భక్తిమతులాం
రాకేందుబింబముఖ, కాకేక్షణాపహ హృషీకేశ తేంఘ్రికమలే ॥13॥
రామే నృణాం హృదభిరామే, నరాశికులభీమే, మనోఽద్య రమతాం
గోమేదినీజయి త-పోఽమేయ గాధిసుత-కామే నివిష్టమనసి ।
శ్యామే సదా త్వయి, జితామేయతాపసజ-రామే గతాధికసమే
భీమేశచాపదల-నామేయశౌర్యజిత-వామేక్షణే విజయిని ॥14॥
కాంతారగేహఖల-కాంతారటద్వదన-కాంతాలకాంతకశరం
కాంతాఽఽర యాంబుజని-కాంతాన్వవాయవిధు-కాంతాశ్మభాధిప హరే ।
కాంతాలిలోలదల-కాంతాభిశోభితిల-కాంతా భవంతమను సా
కాంతానుయానజిత-కాంతారదుర్గకట-కాంతా రమా త్వవతు మాం॥
దాంతం దశానన-సుతాంతం ధరామధి-వసంతం ప్రచండతపసా
క్లాంతం సమేత్య విపి-నాంతం త్వవాప యమ-నంతం తపస్విపటలం
యాంతం భవారతి-భయాంతం మమాశు భగ-వంతం భరేణ భజతాత్
స్వాంతం సవారిదను-జాంతం ధరాధరనిశాంతం, సతాపసవరం ॥
శంపాభచాపలవ-కంపాస్తశత్రుబల-సంపాదితామితయశాః
శం పాదతామరస-సంపాతినోఽలమను-కంపారసేన దిశ మే ।
సంపాతిపక్షిసహ-జం పాపరావణహ-తం పావనం యదకృథా-
స్త్వం పాపకూపపతి-తం పాహి మాం తదపి, పంపాసరస్తటచర ॥17
లోలాక్ష్యపేక్షిత-సులీలాకురంగవధ-ఖేలాకుతూహలగతే
స్వాలాపభూమిజని-బాలాపహార్యనుజ-పాలాద్య భో జయ జయ ।
బాలాగ్నిదగ్ధపుర-శాలానిలాత్మజని-ఫాలాత్తపత్తలరజో
నీలాంగదాదికపి-మాలాకృతాలిపథ-మూలాభ్యతీతజలధే ॥18॥
దశావతారస్తుతిః 97

తూణీరకార్ముక-కృపాణీకిణాంకభుజ-పాణీ రవిప్రతిమభాః
క్షోణీధరాలినిభ-ఘోణీముఖాదిఘన-వేణీసురక్షణకరః ।
శోణీభవన్నయన-కోణీజితాంబునిధి-పాణీరితార్హణిమణి-
శ్రేణీవృతాంఘ్రిరిహ, వాణీశసూనువర-వాణీస్తుతో విజయతే ॥19॥
హుంకారపూర్వమథ-టంకారనాదమతి-పంకాఽవధార్యచలితా
లంకా శిలోచ్చయ-విశంకా పతద్భిదుర-శంకాఽస యస్య ధనుషః ।
లంకాధిపోఽమనుత, యం కాలరాత్రిమివ, శంకాశతాకులధియా
తం కాలదండశత-సంకాశకార్ముక-శరాంకాన్వితం భజ హరిం ॥20॥
ధీమానమేయతను-ధామాఽఽర్తమంగలద-నామా రమాకమలభూ-
కామారిపన్నగప-కామాహివైరిగురు-సోమాదివంద్యమహిమా ।
స్థేమాదినాఽపగత-సీమాఽవతాత్ సఖల-సామాజరావణరిపూ
రామాభిధో హరిర-భౌమాకృతిః ప్రతన-సామాదివేదవిషయః ॥21॥
దోషాఽత్మభూవశతు-రాషాడతిక్రమజ-రోషాత్మభర్తృవచసా
పాషాణభూతముని-యోషావరాత్మతను-వేషాదిదాయిచరణః ।
నైషాదయోషిదశు-భేషాకృదండజని-దోషాచరాదిశుభదో
దోషాఽగ్రజన్మమృతి-శోషాపహోఽవతు సు-దోషాంఘ్రిజాతహననాత్
వృందావనస్థపశు-వృందావనం వినుత-వృందారకైకశరణం
నందాత్మజం నిహత-నిందాకృదాసురజ-నం దామబద్ధజఠరం ।
వందామహే వయమ-మందావదాతరుచి-మందాక్షకారివదనం
కుందాలిదంతముత, కందాసితప్రభత-నుం దావరాక్షసహరం ॥23॥
గోపాలకోత్సవకృ-తాపారభక్ష్యరస-సూపాన్నలోపకుపితా-
శాపాలయాపితల-యాపాంబుదాలిసలి-లాపాయధారితగిరే ।
స్వాపాంగదర్శనజ-తాపాంగరాగయుత-గోపాంగనాంశుకహృతి-
వ్యాపారశౌండ వివి-ధాపాయతస్త్వమవ, గోపారిజాతహరణ ॥24॥
98 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

కంసాదికాసదవ-తంసావనీపతివి-హింసాకృతాత్మజనుషం
సంసారభూతమిహ-సంసారబద్ధమన-సం సారచిత్సుఖతనుం ।
సంసాధయంతమని-శం సాత్వికవ్రజమ-హం సాదరం బత భజే
హంసాదితాపసరి-రంసాస్పదం పరమ-హంసాదివంద్యచరణం॥25॥
రాజీవనేత్ర విదు-రాజీవ మామవతు, రాజీవకేతనవశం
వాజీభపత్తినృప-రాజీరథాన్వితజ-రాజీవగర్వశమన ।
వాజీశవాహసిత-వాజీశదైత్యతను-వాజీశభేదకరదో-
ర్జాజీకదంబనవ-రాజీవముఖ్యసుమ-రాజీసువాసితశిరః ॥26॥
కాలీహ్రదావసథ-కాలీయకుండలిప-కాలీస్థపాదనఖరా
వ్యాలీనవాంశుకర-వాలీగణారుణిత-కాలీరుచే జయ జయ ।
కేలీలవాపహృత-కాలీశదత్తవర-నాలీకదృప్తదితిభూ-
చూలీకగోపమహి-లాలీతనూఘుసృణ-ధూలీకణాంకహృదయ ॥27॥
కృష్ణాదిపాండుసుత-కృష్ణామనఃప్రచుర-తృష్ణాసుతృప్తికరవాక్
కృష్ణాంకపాలిరత, కృష్ణాభిధాఘహర, కృష్ణాదిషణ్మహిల భోః ।
పుష్ణాతు మామజిత, నిష్ణాతవార్ధిముద-నుష్ణాంశుమండల హరే
జిష్ణో గిరీంద్రధర-విష్ణో వృషావరజ, ధృష్ణో భవాన్ కరుణయా ॥28॥
రామాశిరోమణిధ-రామాసమేతబల-రామానుజాభిధ రతిం
వ్యోమాసురాంతకర-తే మారతాత దిశ-మే మాధవాంఘ్రికమలే ।
కామార్తభౌమపుర-రామావలిప్రణయ-వామాక్షిపీతతనుభా
భీమాహినాథముఖ-వైమానికాభినుత, భీమాభివంద్యచరణ ॥29॥
సక్ష్వేలభక్ష్యభయ-దాక్షిశ్రవోగణజ-లాక్షేపపాశయమనం
లాక్షాగృహజ్వలన-రక్షోహిడింబబక-భైక్షాన్నపూర్వవిపదః ।
అక్షానుబంధభవ-రుక్షాక్షరశ్రవణ-సాక్షాన్మహిష్యవమతీ
కక్షానుయానమధ-మక్ష్మాపసేవనమ-భీక్ష్ణాపహాసమసతాం ॥30॥
దశావతారస్తుతిః 99

చక్షాణ ఏవ నిజ-పక్షాగ్రభూదశశ-తాక్షాత్మజాదిసుహృదాం ।
ఆక్షేపకారికునృ-పాక్షౌహిణీశతబ-లాక్షోభదీక్షితమనాః ।
తార్‌క్ష్యాసిచాపశర-తీక్ష్ణారిపూర్వనిజ-లక్ష్మాణి చాప్యగణయన్
వృక్షాలయధ్వజ-రిరక్షాకరో జయతి, లక్ష్మీపతిర్యదుపతిః ॥31॥
బుద్ధావతార కవి-బద్ధానుకంప కురు, బద్ధాంజలౌ మయి దయాం ।
శౌద్ధోదనిప్రముఖ-సైద్ధాంతికాసుగమ-బౌద్ధాగమప్రణయన ।
క్రుద్ధాహితాసుహృతి-సిద్ధాసిఖేటధర, శుద్ధాశ్వయాన కమలా-
శుద్ధాంత మాం రుచిపి-నద్ధాఖిలాంగనిజ-మద్ధాఽవ కల్క్యభిధ భోః ॥
సారంగకృత్తిధర-సారంగవారిధర, సారంగరాజవరదా-
సారం గదారితర-సారం గతాత్మమద-సారం గతౌషధబలం ।
సారంగవత్కుసుమ-సారం గతం చ తవ, సారంగమాంఘ్రియుగలం ।
సారంగవర్ణమప-సారంగతాబ్జమద-సారం గదింస్త్వమవ మాం ॥32॥
గ్రీవాస్యవాహతను-దేవాండజాదిదశ-భావాభిరామచరితం ।
భావాతిభవ్యశుభ-ధీవాదిరాజయతి-భూవాగ్విలాసనిలయం ।
శ్రీవాగధీశముఖ-దేవాభినమ్యహరి-సేవార్చనేషు పఠతాం ।
ఆవాస ఏవ భవి-తాఽవాగ్భవేతరసు-రావాసలోకనికరే ॥34॥
॥ ఇతి శ్రీవాదిరాజతీర్థవిరచితా దశావతారస్తుతిః ॥

–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ కందుకస్తుతిః
అంబరగంగాచుంబితపాదః పదతలవిదలితగురుతరశకటః
కాలియనాగక్ష్వేలనిహంతా సరసిజనవదలవికసితనయనః ॥1॥
కాలఘనాలీకర్బురకాయః శరశతశకలితరిపుశతనివహః ।
సంతతమస్మాన్ పాతు మురారిః సతతగసమజవఖగపతినిరతః ॥2॥
॥ ఇతి శ్రీమదనాందతీర్థభగవత్పాదాచార్యవిరచితా కందుకస్తుతిః ॥
100 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ విష్ణుస్తుతిః
మురారాతే విష్ణో హరముఖసురారాధ్య భవతో
ధరాయాం నాస్త్యన్యో భవజలధిపారం గమయితుం ।
దురాచారాన్ వాఽస్మానవ గురువరానుగ్రహబలాత్
జరాదూరాధారామయహర నిరాలంబనదయ ॥1॥
అహం సక్తః పోతే భవజలధిపోతే త్వయి న వై
రతః పాకే లక్ష్మీరమణ తవ పాకే న హి రతః ।
తథాఽప్యాచార్యాణాం సుఖపదజుషాం సన్మతరత-
స్వృతజ్ఞానార్యస్యావినయమపినేయం సమవ మాం ॥2॥
రమా కామారాతిః కమలభవనః శ్యామలతనో
యదాఽశక్తాః స్తోతుం జడమతిరహం క్వ వ్రజపతే ।
తథాఽప్యర్ఘ్యం సింధోరివ తవ భవత్వీశ కరుణా-
సముద్రైషా వాణీ తవ హృదయతోషాయ సతతం ॥3॥
న జానే శ్రీజానే కిమపి సవనే నాపి నమనే ।
రతః స్నానే దానే రఘుకులజనే హృన్నియమనే ।
ధనే యానే గానేఽవనిపసభమానే చ భవనే
రతో హీనే స్థానేఽవసి తదపి మానేకకరుణ ॥4॥
జనా దీనా నానావృజినశమనామ్నాయమననా-
ద్వినా వీనాసీనాధిగతిరిహ నాసౌఖ్యమథన ।
ధనాధీనా హీనా భువనభవనాత్రేయవదనా
ఘనానూనా జ్ఞానాపహతమధునాయాతమధునా ॥5॥
నరాన్ స్తుత్వా నీచానుదరభరణాసక్తహృదయో
దయోదారాధారాఽమరవరనుత త్వత్పదయుగం ।
న చావందే విష్ణో తదపి భవవారీశపతితం
పతే మాయా మాయావరణహరణాద్రక్ష నృహరే ॥6॥
విష్ణుస్తుతిః 101

హరే నానాయోనిప్రభవననిదానాన్యనుదినం
ఘనాభైనాంసి శ్రీవనజనయనానేకగుణక ।
క్షమస్వ క్షేమం మే సశ దిశ దశస్యందనజనే
శశాంకాస్య త్వం మే భవజనితతాపం పరిహర ॥7॥
హరే రాజానోఽమీ స్వభటతనయాన్ దోషనిలయాన్
గుణైర్హీనాన్ సౌవా ఇతి మతియుతాః పాంతి సదయాః ।
మదార్యా ఆబాల్యం తవ భజనసంసక్తహృదయా
జహుర్నిద్రాం తేషాం రఘువర వినేయోఽస్మ్యవతు మాం ॥8॥
వయం ప్రాతఃస్నానం రఘుపనమనం సుప్రవచనం
గురుధ్యానం పద్మారమణభజనం నాపి మననం ।
అకార్ష్మాలం శ్రీలం దశవదనకాలం గతతులం
రమాలోలం యామః శరణమమలం వీతశమలం ॥9॥
గురుస్వాంతస్థాన్యాగణితగుణమాణిక్యనికర-
చ్ఛవివ్రాతోపేతామితసుఖ మఖాన్నేడిత హరే ।
నమః శ్రీమన్ వ్యాస స్వజనదురితాహార్యవిధుర
త్వదీయే వాయౌ మే భవతి భవతాద్భక్తిరతులా ॥10॥
రమారామ శ్రీమన్నమలకమలాసోమనత భో
నమామో హేమాభామితమహిమ హే మాధవ న తే ।
సమో భూమా భూమౌ శమదమవిమానాదినియమ-
శ్రమస్తోమప్రేమన్నవ మలహిమానీమిహిర భోః ॥11॥
విరాగాసక్తిస్తే వయమజ పురాగారరమణీ
ధరాగానాసక్తా న చ పదపరాగాదరయుతాః ।
పురాగారాత్యాదిప్రణుత వితరాగాధమహిమన్
సురాగావా భూతీః సుమతిముఖరా గాధిజసఖ ॥12॥
102 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఘనోపమతనో మమ త్వయి మనో న సక్తం జనో


వినిందతి ధనోన్మదో యది తనోషి న త్వం దయాం ।
స్వనోగతమనోహరాగమ వనోద్భవాభం పదం
వినోత్తమ గతిశ్చ కా జగదనోద్ధరైనోగణాత్ ॥13॥
మనాగపి వినా హరే తవ దయాం న శం కస్యచిత్
ధనాధిపజనార్జనే రతిమతాం కథం సా భవేత్ ।
ఘనాన్ సుపవనా ఇవ త్వమజ కల్మషం దూరతో
వినాశ్య వసనాశనాదరమవేశ నారాయణ ॥14॥
హరే తవ పదస్మృతిం సకలజన్మదోషాపహాం
వదంతి నిగమా రమారమణ మామకాఘం కుతః ।
న హంతి న హి సంతి కిం మయి గురుప్రసాదాదయో
దయోదధివయోధిపాసన భియోఽరితోఽపాకురు ॥15॥
హరే భరతసోదరే దయితసాగరే శ్రీధరే
మనశ్చరతు భాసురే సకలదోషదూరేఽజరే ।
వరే దనుజభీకరే బహుగుణాకరే మధ్వరే
మయీశ పరమాదరే తను దయాం భవేనాతురే ॥16॥
జగజ్జనకజానకీకమనభీమసోమాఽదిమా-
ఽమరవ్రజసుపూజిత వృజిననాశన శ్రీశ నః ।
అవ ప్రవణవర్గవత్తవ నిసర్గభక్తానలం
సుభార్గవతనో తపోహరణ భర్గజప్యాభిధ ॥17॥
ద్విపాధిపమపాః పురాఽజిత విపాసనోఽతిత్వరః
కృపాపరవశస్తథా ద్రుపదజాముపాసద్ వ్రజం ।
క్షపాచరవిపాటనే పటుమపాస్తదోషం వయం
హ్యపావృతముపాస్మహే విషయలోలుపానప్యవ ॥18॥
విష్ణుస్తుతిః 103

మయా కిమపి సాధనం న కృతమీశ విత్తార్జనే


సదారతిమతా రమారమణ సత్యధీసన్నత ।
దయాలురితి వైదికీ ప్రతిథిరస్తి యా తాం హరే
న నాశయ ఘనాశయ ప్రశమయామయం భౌతికం ॥19॥
నుతిం హి కరవామ నో దిశతు దీదివిం వామనో
రఘూత్తమ న వా మనో భవతు చంచలం వా మనో ।
హరే దితిజవామ నో లవనకౌశలావామనో
న వామని భవామనో హర శరీరికా వామనో ॥20॥
అయే పురుదయేఽవ్యయే సుఖమయే శ్రియే సంశ్రయే
ధియే భువనజాలయే శుభజయేభ్యతాప్రాప్తయే ।
వయేఽరణమనామయే రచితభక్తలోకాభయే
మయేప్సితమదశ్శయే తవ న కిం మురారిప్రియే ॥21॥
విరుద్ధగతిరీశితా మహదణుత్వయోరాశ్రయః
కథం త్వితి మమాభవత్ ప్రతిదినం మహాద్వాపరః ।
హిరణ్యకశిపోః సుతే నరకనందనే యద్దయాం
విధాయ ఋతధీసుతే మయి తనోషి నో తద్గతః ॥22॥
అజామిలగజాధిపద్రుపదజాస్త్వయా పాలితా-
స్త్వహం తవ భటో న కిం కిమవనే గతం పాటవం ।
గుణా మయి న హీతి వా రఘుపతే దయాం నాచరః
శిలాకలుషనాశనేఽకృత కిలాబలాసాదనం ॥23॥
మహాభిషగభూత్ పురా జలనిధిర్విధేరాజ్ఞయా
నిజాపకణపాతనాదపఘనే తథా శంతనుః ।
కుతోఽలసమతిర్వృథా భవ భవామయే త్వం మహా-
భిషగ్వపుషి మే క్షిపంస్తవ హి శాంబరం శం తనుః ॥24॥
104 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

నిందావందారులోకానవనమురుదయ తద్విధానాముదారా
మందా నందా చ భర్గప్రభృతిసురవరారాధ్యపాదారవింద ।
మందావృందావనక్ష్మావిహరణ కరుణాలేశతః పాహి జాతం
నందా వందామహే త్వాం గురువరహృదయక్షీరజస్థం ముకుందం ॥
సీతే మాతేవ పోతే గుణలవరహితే మయ్యవిద్యావిభూతే
పోతే దేవైః పరీతే కురు గుణభరితే కాఽనుకంపా సమా తే ।
ఖ్యాతే వాతేన గీతే పరిహృతదురితే సన్నతే భూమిజాతే
భక్తిం లక్ష్మీనికేతే గురుహృదయగతే దేహి మే త్వత్సమేతే ॥26॥
వాయో శ్రేయోఽపి రాయో హరిరితి సుధియో దేహి భూయో నమస్తే
ప్రేయో హేయో హి కాయో న చ బలనిచయో భూరయో నారయో వై
ప్రేయో జ్యాయోఽనపాయోర్జితసుజనదయోదార యోగిప్రియో మా
ధ్యేయోపేయోతదేయో నృపసభవిజయో నామదో హేఽబ్జయోనే ॥
సేవే దేవేశ భావే మమ వస గురవే తే నమః శ్రీశభావే ।
సృత్యబ్ధేర్భూర్యమీవే ద్యుతివిజితరవే స్యాద్దయాఽతీవ జీవే ।
సౌవే హే వేదరావేడితచరణ భవే మగ్నముద్ధృత్య దాసం ।
శైవే దైవే త్వయీనే రతిమతివిభవే మామవేష్టప్రదాతః ॥28॥
అధునా స ధునాతు భూతబంధం మధునాశీ మధునా ధియా చ పూర్ణః
మధునా విధునా సమానవక్త్రో విధినాథో విధినా సమర్చితో మే ॥
స్మృతిస్త్వనుగతా హరేర్మతిత ఏవ నష్టా భవే-
న్నుతిర్న రచితా మయా న చ నతిర్న వాపి స్మృతిః ।
మతిర్మమ న విద్యతే యతిపతే భవంతం వినా ।
శ్రుతిప్రభృతిసాధనైః శ్రుతితతీడితం దర్శయ ॥30॥
హరే సురేశ రేఖయా నతం నుతం చ తం తతం ।
భజే నిజే గజే శివక్రియా దయా మయా దరే ॥31॥
విష్ణుస్తుతిః 105

హరే స్మృతిర్న చాస్తి చేత్ కథం మమాగసాం స్మృతిః ।


కృతం స్మరేతి చ త్రయీ యదాహ వేత్సి తన్న కిం ॥32॥
హరే తవ ప్రియాత్మజస్నుషానపాత్తదాత్మజాః ।
మయా దయార్థమాదృతా వదంతి కిం న తేఽంతికం ॥33॥
తాత శ్రీరామమూర్తీరమలకమలతోఽభ్యర్చ్య మాతుర్న శిష్టం
కంజం కంజాలయాయా ఇతి యదమనిషి ప్రాదదాః కంజమేకం ।
తత్కిం జాయాదయాతః కిము మయి దయయా నైవ జానేఽహమజ్ఞః
స్వామిన్ శ్రీసత్యబోధవ్రతివరహృదయాంభోజవాసిన్ వద త్వం ॥34
పురా పురారిపాలనే త్వరా మురారిణా కృతా ।
ధరామరావనే న కిం పటుః పరాపరాజితః ॥35॥
ఇందిరా సత్యబోధార్యహృదయాంభోజమందిరా ।
ఇందిదిరాన్ స్వపాదాబ్జేఽవ్యాన్నోభాజితచందిరా ॥36॥
ప్రియా యస్య మాయా క్రియాఽఽమ్నాయమేయా ।
భియా యస్య మాయా వినష్టాఽన్యదీయా ।
నయాత్తం జయార్థం దయాలుం హయాస్యం ।
భయార్తాశ్చ యామః శ్రియాయద్య విష్ణుం ॥37॥
నేతా యః కమలాలయాదిజగతో మాతా యథా సర్వతః
పాతా సత్యమతివ్రతీశహృదయాబ్జాతాలయో యశ్చ తం ।
భూతాధీశశచీపతిప్రభృతిభిః పీతామృతైరాదృతం ।
ధూతాశేషభయం నమామ సతతం సీతాపతిం రాఘవం ॥38॥
ఘర్మసూక్తవ్యాకరణధర్మప్రీతో రఘూత్తమః ।
కర్మపౌర్వం పరాకృత్య శర్మ మౌక్తం ప్రయచ్ఛతు ॥39॥
సముద్రసూత్రవ్యాఖ్యానసముద్-రఘుపతిర్హి నః ।
సముద్రజస్కాన్ సుక్షీరసముద్రవసతీన్ క్రియాత్ ॥40॥
106 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

కమలా మహిలా సుతోఽబ్జజాతో


నను పౌత్రః పురశాత్రవోఽన్యలేఖాః ।
తవ యస్య భటా నమత్కిరీటాః
పురుటాభాంబర సంస్తువీత కస్త్వాం ॥41॥
న మే వపుషి పాటవం న నయనే న శబ్దగ్రహే
సితా మమ తనూరుహాః ప్రశిథిలా ద్విజానాం తతిః ।
తథాపి విషయేఽశుభే చరతి మే మనః శ్రీహరే
త్వదీయహృదయం వినా నహి నిదానమస్త్యత్ర వై ॥42॥
ఆమ్నాయోద్ధార భూభృద్ధర ధరణిధర శ్రీహిరణ్యాసురారే
ఖర్వాంగ క్షత్రగోత్రాపహ దశరథభూః కంసశత్రో వినేత్ర ।
అర్విన్ శర్వేశపూర్వామరగణవినుతానంతరూపక్రియావన్
వ్యాస శ్రీసత్యబోధాహ్వయగురుహృదయావాస విష్ణో నమస్తే ॥43॥
మధ్వార్యమీడే యో ముక్తేరధ్వానం మామదర్శయత్ ।
విధ్వాననముపన్యాససుధ్వానజితవాదినం ॥44॥
భాగిరథిగుణాన్వక్తుం భోగీశో బహులాననః ।
వాగీశోఽపి క్షమో నైవ హే గీర్వాణతరంగిణి ॥45॥
అంగీకృతానంగరిపూత్తమాంగాం సంగీతచర్యామఘరాశిభంగాం ।
భంగాగ్ర్యదూరీకృతసత్తురంగాం గంగామహం నౌమి లసత్తరంగాం॥
భేరీ గౌరీశరామస్య నారీకృతశిలస్య యా ।
వైరీ న సహతే తాం తం దూరీకురు తవ స్థలాత్ ॥47॥
విష్ణుప్రీత్యై చరకో నైవ కిం తు
వ్యర్థం నీచాన్ కరకస్సన్నుపాసే ।
ఆగఃపూగాన్మామకాద్దుఃఖహేతోః
హేయాత్పాయాత్ శ్రీనివాసాఖ్యదైవం ॥48॥
॥ ఇతి శ్రీసత్యసంధతీర్థవిరచితా విష్ణుస్తుతిః ॥
107

అథ కరావలంబనస్తోత్రం
త్రయ్యా వికాసకమజం ముహురంతరేవ
సంచింత్య మధ్వగురుపాదయుగం గురూంశ్చ ।
వేదేశపాదజలజం హృది సాధు కృత్వా
సంప్రార్థయే శ్రుతివికాసకహస్తదానం ॥1॥
పద్మాసనాదిసురసత్తమభూసురాది-
సల్లోకబోధదజనే బదరీనివాసిన్ ।
సచ్ఛాస్త్ర శస్త్రహృతసత్కుమతే సదిష్ట
వాసిష్ఠకృష్ణ మమ దేహి కరావలంబం ॥2॥
ఆమ్నాయవిస్తరవిశారద శారదేశ
భూతాధిపాదిసురసంస్తుత పాదపద్మ ।
యోగీశ యోగిహృదయామలకంజవాస వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥3॥
సద్బ్రహ్మసూత్రవరభారతతంత్రపూర్వ-
నిర్మాణ నిర్మలమతేఽఖిలదోషదూర ।
ఆనందపూర్ణకరుణాకర దేవదేవ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥4॥
అర్కాత్మజాజలతరంగవిచారిచారు-
వాయూపనీతశుభగంధతరూపవాసిన్ ।
అర్కప్రభైణవరచర్మధరోరుధామన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥5॥
తర్కాభయేతకర తాత శుకస్య కీట-
రాజ్యప్రదాఘటితసంఘటకాత్మశక్తే ।
భృత్యార్తిహన్ ప్రణతపూరుసువంశకారిన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥6॥
కాలే జలే జలదనీల కృతోరున(వ)ర్మన్-
ఆమ్నాయహారిసురవైరిహరావతార ।
మత్స్యస్వరూప కృతకంజజవేదదాయిన్(దాన) వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥7॥
108 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

గీర్వాణదైత్యబలలోలితసింధుమగ్న-
మంథాచలోద్ధరణ దేవ సుధాప్తిహేతోః ।
కూర్మస్వరూపధర భూధర నీరచారిన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥8॥
క్షోణీహరోరుబలదైత్యహిరణ్యనేత్ర-
ప్రధ్వంసదంష్ట్రయుగలాగ్రసురప్రమోద ।
పృథ్వీధరాధ్వరవరాంగ వరాహరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥9॥
ప్రహ్లాదశోకవినిమోచన దేవజాత-
సంతోషదోరుబలదైత్యహిరణ్యదారిన్ ।
సింహాస్యమానుషశరీరయుతావతార వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥10॥
దేవేంద్రరాజ్యహరదానవరాజయజ్ఞ-
శాలార్థిరూపధర వజ్రధరార్తిహారిన్ ।
యాంచామిషాదసురవంచక వామనేశ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥11॥
తాతాపకారినృపవంశవనప్రదాహ-
వహ్నే భృగుప్రవర రామ రమానివాస ।
సూర్యాంశుశుభ్రపరశుప్రవరాయుధాఢ్య వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥12॥
రక్షోధిరాజదశకంధరకుంభకర్ణ-
పూర్వారికాలన మరుద్వరసూనుమిత్ర ।
సీతామనోహర వరాంగ రఘూత్థరామ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥13॥
కృష్ణాప్రియాప్రియకరావనిభారభూత-
రాజన్యసూదన సురద్విజమోదదాయిన్ ।
భైష్మీపురఃసరవధూవరకేలికృష్ణ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥14॥
సద్ధర్మచారిజినముఖ్యసురారివృంద-
సమ్మోహన త్రిదశబోధన బుద్ధరూప ।
ఉగ్రాదిహేతినిచయగ్రసనామితాత్మన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥15॥
కరావలంబనస్తోత్రం 109

జ్ఞానాదిసద్గుణవిహీనజనప్రకీర్ణ-
కాలే కలేస్తురగవాహన దుష్టహారిన్ ।
కల్కిస్వరూప కృతపూర్వయుగప్రవృత్తే వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥16॥
యజ్ఞైతరేయకపిలర్షభదత్తధన్వం-
తర్యశ్వసన్ముఖకుమారసుయోషిదాత్మన్ ।
సద్ధర్మసూనువర తాపస హంసరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥17॥
సత్కేశవాదిద్విషడాత్మక వాసుదేవా-
ద్యాత్మాదినా సుచతురూప సుశింశుమార ।
కృద్ధోల్కపూర్వకసుపంచకరూప దేవ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥18॥
నారాయణాదిశతరూప సహస్రరూప ।
విశ్వాదినా సుబహురూప పరాదినా చ ।
దివ్యాజితాద్యమితరూప సువిశ్వరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥19॥
శ్రీవిష్ణునామగష్ణువర్ణగసంధిగాత్మన్ ।
మండూకసత్తనుజహ్రస్వసునామకేన ।
ధ్యాతర్షిణా సుసుఖతీర్థకరాబ్జసేవ్య వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥20॥
వైకుంఠపూర్వకత్రిధామగతత్రిరూప ।
స్వక్ష్యాదిధామగతవిశ్వపురఃసరాత్మన్ ।
సత్కేశవాదిచతురుత్తరవింశరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥21॥
సత్పంచరాత్రప్రతిపాద్యరమాదిరూప-
వ్యూహాత్ పురా సుపరిపూజ్యనవస్వరూప ।
విమలాదిశక్తినవకాత్మకదివ్యరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥22॥
స్వాయంభువాదిమనుసంస్థిత దివ్యరాజ-
రాజేశ్వరాత్మక తథా సదుపేంద్రనామన్ ।
సర్వేషు రాజసు నివిష్టవిభూతిరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥23॥
110 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ప్రద్యుమ్నపార్థనరవైన్యబలానిరుద్ధ-
పూర్వేషు సంస్థితవిశేషవిభూతిరూప ।
బ్రహ్మాదిజీవనివహాఖ్యవిభిన్నకాంశ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥24॥
(సత్పృశ్నిగర్భపితృహృద్యగయాప్రయాగ-
వారాణసీస్థితగదాధరమాధవాత్మన్ ।
సత్ శ్రీకరాఖ్యహరినామకవ్యూహరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥25॥)
శ్రీవేంకటేశ సువిమానగరంగనాథ
నాథావిముక్తిగప్రయాగగమాధవాత్మన్ ।
కాంచీస్థసద్వరదరాజత్రివిక్రమాత్మన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥26॥
సద్ద్వారకారజతపీఠసువర్ణపూర్వ-
బ్రహ్మణ్యమధ్యమఠసంస్థితదివ్యమూర్తే ।
సత్పాజకస్థితగయాస్థగదాధరాత్మన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥27॥
వేదేశమద్గురుకరార్చితపాదపద్మ-
శ్రీకేశవధ్రువవినిర్మితదివ్యమూర్తే ।
శ్రీభీమరథ్యమలతీరమణూరవాసిన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥28॥
శ్రీపాండురంగసుస్యమంతకగండికాశ్రీ-
ముష్ణాదిక్షేత్రవరసంస్థితనైకమూర్తే ।
రూపైర్గుణైరవయవైస్తతితః స్వనంత వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥29॥
అఆదిక్షాంతతతవర్ణసువాచ్యభూతై-
ర్నిర్భేదమూర్తికమహాసదజాదిరూపైః ।
శక్త్యాదిభిర్విగతభేదదశైకరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥30॥
సూర్యానలప్రభృతిహృద్దురితౌఘతూల-
రాశిప్రదాహకసుదర్శననామధేయ ।
నారాయణప్రభృతిరూపసుపంచకాత్మన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥31॥
కరావలంబనస్తోత్రం 111

ఇచ్ఛాదిశక్తిత్రితయేన తథాఽణిమాది-
శక్త్యష్టకేన విగతాఖిలభేదమూర్తే ।
సన్మోచికాదినవశక్త్యవిభిన్నకాంశ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥32॥
జీవస్వరూపవినియామకబింబరూప ।
మూలేశనామక సుసారభుగింధరూప ।
ప్రాదేశరూపక విరాడథ పద్మనాభ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥33॥
క్షారాబ్ధిసంగతమహాజలపాతృవాడ-
వాగ్నిస్వరూప పరమాణుగతాణురూప ।
అవ్యాకృతాంబరగతాపరిమేయరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥34॥
బ్రహ్మాదిసర్వజగతః సువిశేషతో వి
సర్వత్ర సంస్థితినిమిత్తత ఏవ చాసః ।
వ్యాసః స వీతి హి శ్రుతేరితి వ్యాసనామన్ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥35॥
నిర్దోషపూర్ణగుణచిజ్జడభిన్నరూప
శ్రుత్యా యతస్త్వ్వధిగతోఽసి తతస్త్వనామన్ ।
సచ్ఛ్రీకరాఖ్యహరినామకవ్యూహరూప వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥36॥
పైలౌడులోమివరజైమినికాశకృత్స్న-
కార్ష్ణాజినిప్రభృతిశిష్యసుసేవితాంఘ్రే ।
కానీన మద్గురుసుసేవ్యపదాబ్జయుగ్మ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥37॥
నానావికర్మజనితాశుభసాగరాంతః
సంభ్రామ్యతః పరిహతస్య షడూర్మిజాలైః ।
పుత్రాదినక్రనిగృహీతశరీరకస్య వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥38॥
ఆశామదప్రభృతిసింహవృకాదిసత్వా-
కీర్ణేఽటతో భవభయంకరకాననేఽస్మిన్ ।
పంచేషుచోరహృతబోధసువిత్తకస్య వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥39॥
112 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

లక్ష్మీనివాస భవనీరవిహీనకూప-
మధ్యస్థితస్య మదభారవిభిన్నబుద్ధేః ।
తృష్ణాఖ్యవారణభయేన దిగంతభాజో వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥40॥
అజ్ఞానమోహపటలాద్గతచక్షుషోఽలం
మార్గాన్నిజాత్ స్ఖలత ఈశదయాంబురాశే ।
కిం గమ్యమిత్యవిరతం రటతో రమేశ వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥41॥
ఆజన్మచీర్ణబహుదోషిణ ఈశ జాతు
త్వత్పాదనీరజయుగం హృది కుర్వతోఽలం ।
దేవాపరాధమనవేక్ష్య చ వీక్ష్య భక్తిం వాసిష్ఠకృష్ణ... ॥42॥
ఆమ్నాయభారతపురాణసరఃప్రభూత-
వాసిష్ఠకృష్ణనుతిపంకజమాలికేయం ।
దేవ త్వదర్థమమలాం రచితోచితాం తాం
కృత్వా ధ్రియస్వ హృదయే భవ భూతిదో మే ॥43॥
వాసిష్ఠకృష్ణపదపద్మమధువ్రతేన
వేదేశతీర్థగురుసేవకయాదవేన ।
హస్తావలంబనమిదం రచితం పఠేద్యః ।
తస్య ప్రదాస్యతి కరం బదరీనివాసీ ॥44॥
వేదేశతీర్థగురుమానసనీరజస్థ-
శ్రీమధ్వహృత్కమలవాసిరమానివాసః ।
ప్రీతోఽస్త్వనేన శుభదో మమ దేవపూజా- ।
వ్యాఖ్యాదిసత్కృతికృతో బదరీనివాసీ ॥45॥
॥ ఇతి శ్రీయదుపత్యాచార్యవిరచితం శ్రీవేదవ్యాసకరావలంబనస్తోత్రం ॥
113

అథ వ్యాసగద్యం
శుద్ధానందోరుసంవిద్ద్యుతిబలబహులౌదార్య వీర్యసౌందర్యప్రాగల్భ్య-
స్వాతంత్ర్యాద్యనంతపూర్ణగుణాత్మకవిగ్రహాయ । తాదృశానంత-
రూపాయ । పారతంత్ర్యాద్యశేషదోషదూరాయ । అనంతానంత-
రూపేషు స్వగతానంతగుణక్రియారూపభేదవివర్జితాయ । స్వనిర్వాహక-
స్వాభిన్నవిశేషబలాత్ తద్వత్తావ్యవహారభాగినే । అచింత్యశక్తి
సంపన్నాయ । రమాబ్రహ్మరుద్రేంద్రాదిసకలజీవజడాత్మకప్రపంచాద-
త్యంతభిన్నస్వరూపాయ । పంచభేదభిన్నశ్రీబ్రహ్మరుద్రప్రభృతిసకల-
సురాసురనరాత్మకస్య ప్రపంచస్య, యథాయోగ్యం సృష్టిస్థితిసంహార
నియమనజ్ఞానాజ్ఞానబంధమోక్ష ప్రదాత్రే । ఋగాదిచతుర్వేదమూల
రామాయణబ్రహ్మసూత్రమహాభారతభాగవతపంచరాత్రాద్యశేషసదా-
గమప్రతిపాదితస్వరూపాయ అనాద్యనంతకాలేఽపి, స్వరూప-
దేహాంతర్బాహ్యదేహాంతశ్చ స్థిత్వా, సత్తాప్రతీతిప్రవృత్యాదిప్రదాత్రే । సర్వ
స్వామినే । గురుషు స్థిత్వా తద్ద్వారా జ్ఞానోపదేష్ట్రే । నిరవధికానంతా-
నవద్యకల్యాణగుణగణత్వజ్ఞానపూర్వక స్వాత్మాత్మీయసమస్తవస్తుభ్యో
అనేకగుణాధికాంతరాయసహస్రేణాప్యప్రతిబంధనిరంతరప్రేమప్రవాహ
రూపభక్తివిషయాయ । అనంతవేదోక్తతదనుక్తభారతోక్తప్రకారేణ,
బ్రహ్మోపాసితానంతగుణానంతక్రియానంతరూపాయ । క్రియాసామాన్యేన
సరస్వత్యుపాసితానంతరూపాయ । గుణక్రియాసామాన్యేన రుద్రో-
పాసితానంతరూపాయ। గుణక్రియారూపసామాన్యేన ఇంద్రాద్యు-
పాసితబహుగుణాయ। కర్మక్షయోత్క్రాంతిమార్గభోగరూపచతుర్విధ-
ముక్తియోగ్యమనుష్యోత్తమోపాసితసచ్చిదానందాత్మాఖ్యచతుర్గుణాయ।
ఉత్క్రాంతిమార్గరూపముక్తిద్వయశూన్యావశిష్టద్వివిధముక్తియోగ్యాధి-
కారివిశేషోపాసితఆత్మత్వరూపైకగుణాయ । బ్రహ్మాదిమానుషోత్తా-
మాంతానాం, ఉపాసనానుసారేణ, యథాయోగ్యం సంజాతవిచిత్రా-
పరోక్షజ్ఞానవిషయాయ । అత్యర్థప్రసాదకర్త్రే । అపరోక్షజ్ఞానమహిమ్నా,
అగ్నినా తూలరాశివద్ భస్మీభూతాప్రారబ్ధపుణ్యపాపానిష్టకామ్యకర్మణాం,
114 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

బ్రహ్మోపదేశానాం, వాతపుత్రీయత్వప్రసంగపరిహారాయ, భగవతాఽ-


వశేషితభోగేన, నిఃశేషీకృత ప్రారబ్ధకర్మణాం, సత్యలోకే చతుర్ముఖాఖ్య-
కార్యబ్రహ్మప్రాప్తానాం, ప్రతీకాలంబనానాం, వైకుంఠలోకస్థితభగవ-
దాఖ్యాకార్యబ్రహ్మప్రాప్తానాం, అప్రతీకాలంబనానాం, మహాప్రలయే
చతుర్ముఖం ప్రాప్తానాం, స్వోత్తమప్రవేశద్వారా శేషమార్గగరుడ-
మార్గాభ్యాం గతానాం దేవానాం చ, బ్రహ్మణా సహ విరజానదీస్నానేన,
లింగభంగం ప్రాపయిత్వా, ఆవిర్భూతవిచిత్రస్వరూపానందానుభవదాత్రే।
బ్రహ్మాద్యేకాంతభక్తానాం నిరుపాధికేష్టాయ। తదితరభక్తానాం మోక్షో-
ద్దేశేన భజనీయాయ । సాకల్యేన రమాబ్రహ్మాద్యచింత్యస్వరూపాయ।
వ్యాఖ్యాశ్రీసర్వవిజ్ఞా న కవితావిజయాదిసద్గు ణ ప్రదాత్రే।బ్రహ్మసూత్ర-
మహాభారతశ్రీమద్భాగవతాద్యశేషసచ్ఛాస్త్రకర్త్రే । విష్ణునామ్ని సంహితా-
దేవతాత్వేన హ్రస్వమాండూకేయోపాసితాయ । వాసుదేవాదిచతూ-
రూపాయ । అన్నమయాదిపంచరూపాయ । మత్స్యకూర్మవరాహనార
సింహవామనభార్గవరాఘవకృష్ణబుద్ధకల్కిస్వరూపాయ శ్రీమద్ధను-
మత్సేవ్యదాశరథిరామాత్మకాయ । ద్రౌపదీప్రియభీమసేనారాధ్య-
శ్రీయాదవకృష్ణస్వరూపిణే । క్రందదశ్వాత్మకశ్రీహయగ్రీవస్వరూపాయ।
జాగ్రదాద్యవస్థాప్రవర్తక విశ్వాదిత్రితయరూపాయ। షట్‌శతైకవింశత్స
హస్రశ్వాసరూపహంసమంత్రజపప్రేరకాయ । ద్వాసప్తతిసహస్రనాడీషు
మధ్యే, దక్షిణభాగస్థితషట్‌త్రింశత్సహస్రపురుషరూపాత్మకాయ । వామ
భాగస్థితషట్‌త్రింశత్సహస్రస్త్రీరూపాత్మకాయ । పరమహంసోపాస్య-
తురీయరూపిణే । ఆత్మాదిచతూరూపిణే । కృద్ధోల్కాదిపంచరూపిణే ।
కపిలదత్తాత్రేయఋషభనరనారాయణహరికృషతా ్ణ పసమనుమహిదాస-
యజ్ఞ ధ న్వంతరినారాయణీసనత్కుమారధవలపక్షవిరాజితహంస-
స్వరూపాయ । కేశవాదిచతుర్వింశతివ్యూహాయ । నారాయణ-
నరశౌర్యాదిశతరూపిణే । విశ్వవిష్ణువషట్కారాదిసహస్రరూపిణే ।
పరాదిబహురూపిణే । అజితాద్యనంతరూపిణే । కలికాలప్రవృత్తయే,
ఋషిభిః సహాంతర్ధాయ గంధమాదనపర్వతస్థితమహాబదరికాశ్రమ-
నివాసినే । బాదరాయణాయ । బాదరిజైమినిసుమంతుపైలవైశం-
వ్యాసగద్యం 115

పాయనకాశకృత్స్నలోమశకార్ష్ణాజిన్యౌడులోమ్యాత్రేయపూర్వకశిష్య-
సంఘపరివృతాయ । కీరపదమునిను(తా)తాయ । స్వాజ్ఞానుసారేణ,
అవతీర్ణ, కృతసమస్తకార్యపరిత్యక్తభూమండలప్రాప్తబదరికాశ్రమమరు-
దవతారానందతీర్థపూర్ణప్రజ్ఞాపరపర్యాయశ్రీమన్మధ్వాచార్యసంసేవిత-
శ్రీమచ్చరణనలినయుగలాయ । సాత్యవతేయాయ । పారాశర్యాయ ।
కృష్ణద్వైపాయనాయ । జీవాంతఃస్థిత్వా సర్వకర్మకారయిత్రే ।
అశేషసత్కర్మఫలదాత్రే । తత్త్వదేవతాప్రేరకాయ । అస్మత్కులదేవతా-
త్మకశ్రీవేంకటేశాత్మనే । అనంతాయ । ఇందిరాపతయే । అస్మద్గరు-
వరాచార్యకరవరపూజితచరణనలినయుగలాయ । అస్మద్గురువర్యాం
తర్గతశ్రీమదానందతీర్థార్యహృత్కమలమధ్యనివాసినే।విజ్ఞానరోచిఃపరి
పూరితాంతర్బాహ్యాండకోశాయ । అకారాద్యేకపంచాశద్వర్ణదేవతా-
జాదిభిః, స్వర్ణఘటపరిపూర్ణపీయూషసిక్తాయ । శుభమరకతవర్ణాయ।
రక్తపాదాబ్జనేత్రాధరకరనఖరసనాగ్రాయ । శంఖచక్రగదాపద్మధరాయ।
పరమసుందరాయ । రుచిరవరైణచర్మణా భాసమానాయ ।
తటిదమలజటాసందీప్తచూడందధానాయ। నీలాలకసహస్రశోభిత-
మూర్ధ్నే। సువ్యక్తశ్మశ్రుమండలాయ । లలాటశోభితతిలకాయ ।
అంభోజభవభవాదిభువనానాం, దభ్రవిభ్రమాదేవ విభవాభిభవోద్భవాది-
పారమేష్ఠ్యాదిపదవిముక్తిదాతృభ్రూవిలాసాయ।కమలాయతలోచనాయ
నిఖిలాఘౌఘవినాశకపరసౌఖ్యప్రదదృష్టయే । తులసీభాసితకర్ణాయ ।
సమస్తవేదోద్గిరణహేతుభూతశ్రీముఖాయ।అవనతాఖిలలోకశోకసాగర-
విశోషకాత్యుదారమందహాసాయ । అరుణోష్ఠరోచిషాఽరుణీకృతసిత
దంతపంక్తయే । కంబువద్రేఖాత్రయోపేతబ్రహ్మాధిష్ఠితకౌస్తుభరత్నో-
ద్భాసితకంఠాయ । శ్రీవత్సాంకితశ్రీదేవ్యాస్పదవిస్తీర్ణవక్షసే । తనుత్వేఽ-
ప్యంతర్గత జగదండమండలవలిత్రయాంకితోదరాయ । హరిన్మణి-
కాంతిముడ్విశదహారమయూఖగౌరస్తనద్వయోపేతాయ। ఆత్మయోని
ధిషణచతుర్దశభువనకారణదలోపేతపద్మజనకతనునిమ్నావర్తనాభిసరసే।
త్రయీమయయజ్ఞోపవీతధారిణే। దివ్యమౌంజీధారిణే। అచలపరమా-
జినయోగపీఠోపవిష్య టా । పరితఃస్థితవరపట్టికారూపకక్షాయుతాయ ।
116 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

స్వభక్తాజ్ఞాననాశకతర్కాపరపర్యాయప్రబోధముద్రాయుతపృథుపీవర
వృత్తదక్షిణహస్తాయ । స్వభక్తభయభంజకసమస్తమంగలప్రదాభయ
ముద్రాయుతపృథుపీవరవృత్తసవ్యహస్తాయ । అతసికాకుసుమా-
వభాసోరుద్వయాయ । క్రమాల్పవృత్తజంఘాయుగలాయ । నిగూఢ-
గుల్ఫాయ । బాహ్యాంతస్తమోవినాశకపదనఖమణయే । వజ్రాంకుశ-
ధ్వజపద్మరేఖాచిహ్నితపాదపద్మాయ । సమస్తపీఠావరణదేవతాసేవ్యాయ।
అనంతచంద్రాధికకాంతిమతే । సమస్తదురితనివారణాయ । సమస్త-
కామితఫలదాత్రే । మదుపాస్యాయ । శ్రీవేదవ్యాసాయ నమో నమః ॥
॥ ఇతి శ్రీమద్వేదేశతీర్థపూజ్యపాదారాధకయదుపత్యాచార్యకృతం
శ్రీవేదవ్యాసగద్యం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ మహాభారతతాత్పర్యనిర్ణయభావసంగ్రహః
యోఽగ్రేభూద్విశ్వగర్భః సుఖనిధిరమితైర్వాసుదేవాదిరూపైః
క్రీడన్ దేవైరజాద్యైరగణితసుగుణో నిత్యనీచోచ్చభావైః ।
వేదైర్వేద్యోఽస్తదోషోఽప్యసురజనమనో మోహయన్మర్త్యవృత్త్యా
భక్తానాం ముక్తిదాతా ద్విషదసుఖకరః పాతు సోఽస్మాన్ రమేశః ॥౧
సద్గ్రంథానాం సమూహే జగతి విలులితే యేన తద్భావముచ్చైః
వక్తుం మధ్వో నియుక్తో వ్యధిత సువచసాముద్ధృతిం భారతస్య ।
దేవోత్కృష్టస్య విష్ణోః పరమపురుషతాం తారతమ్యం సురాణాం
వాయోర్జీవోత్తమత్వాదికమపి వదతాం వ్యాసమీడే తమీశం ॥2॥
ఆదౌ రూపచతుష్టయీం సృజతి యో దేవాన్ పురాఽనుక్రమాద్
బ్రహ్మాండం పురమబ్జజాదివిబుధాన్ సృష్ట్వా హరత్యంతతః ।
స్రష్టా పూర్వవదస్య సర్వజగతో మత్స్యాదిరూపోఽభవత్
రామోఽభూదనుజాన్వితో దశరథాత్ పాయాత్ స నః శ్రీపతిః ॥3॥
భావసంగ్రహః 117

యద్వృద్ధిర్జనమోహినీ ముదమితా యద్దర్శనాత్ సజ్జనా


యేనర్షిప్రియకారిణా నిశిచరీహంత్రా క్రతూ రక్షితః ।
యోఽహల్యాం సపతిం వ్యధాద్ధరధనుర్భంక్త్వాఽవహజ్జానకీం
జేతా వర్త్మని భార్గవస్య నగరీం రామో గతోఽవ్యాత్ స మాం ॥4॥
త్యక్త్వా రాజ్యమితో వనం వచనతో మాతుః స కాకాక్షిగం
దైత్యం వ్యస్య వికర్ణఘోణఖచరీబంధూన్ ఖరాదీన్ ఖలాన్ ।
మారీచం చ నిహత్య రావణహృతాం సీతాం విచిన్వన్నివ
ప్రాప్తో వాయుసుతేన సూర్యజయుజా రామోఽవతాద్వందితః ॥5॥
సుగ్రీవేణ సఖిత్వమాప్య శపథం కృత్వా వధే వాలినః
తాలాన్ సప్త విభిద్య వాలినిధనం కృత్వా స్వరాజ్యే స్థితం ।
మార్తాండిం చ విధాయ మారుతియుజా యామ్యాం దిశం గచ్ఛతా
సీతాన్వేషణమిచ్ఛతాఽబ్ధితరణే రామోఽవతాత్ సంస్తుతః ॥6॥
యస్య శ్రీహనుమాననుగ్రహబలాత్ తీర్ణాంబుధిర్లీలయా
లంకాం ప్రాప్య నిశామ్య రామదయితాం భంక్త్వా వనం రాక్షసాన్ ।
అక్షాదీన్ వినిహత్య వీక్ష్య దశకం దగ్ధ్వా పురీం తాం పునః
తీర్ణాబ్ధిః కపిభిర్యుతో యమనమత్ తం రామచంద్రం భజే ॥7॥
సింధుం దక్షిణమాగతో దశముఖభ్రాత్రిష్టదోఽభ్యర్చితో
బద్ధ్వా సేతుమవాప్య రాక్షసపురీం సైన్యైః కపీనాం యుతః ।
హత్వేంద్రారికరీరకర్ణదశకాదీన్ రాక్షసాన్ జానకీం
ఆదాయాప్య పురీం స్వరాజ్యపదవీం ప్రాప్తోఽవతాద్రాఘవః ॥8॥
ప్రాప్తః సామ్రాజ్యలక్ష్మీం ప్రియతమభరతం యౌవరాజ్యేఽభిషిచ్య
స్వీయాన్రక్షన్సుతౌ ద్వౌ జనకదుహితరి ప్రాప్య యజ్ఞైర్యజన్ స్వం ।
సీతాహేతోర్విమోహ్య క్షితిజదితిసుతానర్థితో దేవసంఘైః ।
సద్భిర్యుక్తో హనూమద్వరద ఉపగతః స్వం పదం పాతు రామః ॥9॥
118 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

క్షీరాబ్ధ్యున్మథనాదికాత్మచరితం దేవైర్గృణద్భిః స్తుతః


సజ్‌జ్ఞానాయ పరాశరాఖ్యమునినా యః సత్యవత్యామభూత్ ।
వ్యాసత్వేన విధాయ వేదవివృతిం శాస్త్రాణి సర్వాణ్యపి
జ్ఞానం సత్సు విధాయ తద్గతకలిం నిఘ్నన్ స నోఽవ్యాద్ధరిః ॥10॥
భూపా యత్ర పురూరవఃప్రభృతయో జాతా విధోరన్వయే
యద్వాద్యా భరతాదయః కురుముఖా భీష్మాంబికేయాదయః ।
భూభారక్షయకాంక్షిభిః సురవరైరభ్యర్థితః శ్రీపతిః
తత్రావిర్భవితుం సహామరవరైరిచ్ఛన్ హరిః పాతు మాం ॥11॥
దేవక్యాం వసుదేవతోఽగ్రజయుతో జాతో వ్రజం యో గతో
బాలఘ్నీశకటాక్షహా స్వజననీమాన్యస్తృణావర్తహా ।
యత్పూర్వం పరతశ్చ పాండుతనయా యత్సేవనం జజ్ఞిరే
కర్తుం ధర్మమరుద్వృషాశ్విభిరజం నందాత్మజం నౌమి తం ॥12॥
సంస్కారాన్ ప్రాప్య గర్గాద్ బహుశిశుచరితైః ప్రీణయన్ గోపగోపీ-
ర్వత్సాన్ ధేనూశ్చ రక్షన్నహిపతిదమనో యః పపౌ కాననాగ్నిం ।
విప్రస్త్రీప్రీతికారీ ధృతధరణిధరో గోపికాభిర్నిశాసు
క్రీడన్మల్లాంశ్చ కంసం న్యహనదుపగతోఽవ్యాత్స కృష్ణః పురీం స్వాం ॥
పిత్రోర్బంధం నిరస్య క్షితిపతిమకరోదుగ్రసేనం గురోర్యః
పుత్రం ప్రాదాత్ పరేతం యుధి విజితజరాసంధపూర్వారివర్గః ।
పార్థాన్ పిత్రా విహీనానుపగతనగరాన్ యస్త్వజోపాఽద్విపద్భ్యో
నందాదీనుద్ధవోక్త్యా గతవిరహశుచః కారయన్సోఽవతాన్మాం ॥14॥
యస్మాద్య్వాసస్వరూపాదపి విదితసువిద్యా అవాపుః ప్రమోదం ।
పార్థా ద్రోణః సుతార్థం ప్రతిగతభృగుపో యన్నియత్యాఽర్థకామః
తస్మాదాప్తోరువిద్యో ద్రుపదముపగతోఽనాప్తకామోఽస్త్రవిద్యాం ।
శిష్యేభ్యః కౌరవేభ్యో రవిజనిరసనోఽదాత్స నోఽవ్యాన్మురారిః ॥15॥
భావసంగ్రహః 119

భూయస్త్వాగతమాహవే సహ జరాసంధం నృపైర్నీతయే


జ్ఞాత్వాఽగాత్ సహజాన్వితోఽతిగహనం గోమంతమత్రాగతాత్(న్)।
తాక్ష్ర్యాల్లబ్ధకిరీట ఉన్నతగిరేరాప్లుత్య జిత్వా రిపూన్
హత్వా స్వీయసృగాలమాత్మనగరీం ప్రాప్తః స నోఽవ్యాద్ధరిః ॥16॥
భగ్నాశాన్ నృపతీనరీన్ వ్యధిత యః స్వర్గాధిపాగ్ర్యాసనే
లగ్నో భీష్మకసత్కృతోఽథ యవనం జఘ్నే సతీమాత్మనః ।
నిఘ్నాం యోఽకృత రుక్మిణీం సమజయద్దుర్గర్విరుక్మ్యాదికాన్
విఘ్నం సత్రజితాత్మజాపతిరసౌ మే ఘ్నన్ భవేత్ సర్వదా ॥17॥
అస్త్రజ్ఞేష్వధికోఽర్జునోఽథ యదనుక్రోశేన భీమం వినా
సద్ధర్మే నిరతం దదౌ స్వగురవే బద్ధ్వా నృపం పార్షతం ।
పుత్రౌ స ద్రుపదోఽపి వహ్నివిబుధస్త్రీరుపకౌ ప్రాప్తవాన్
ఇష్టాం ధర్మజ ఆప రాజ్యపదవీం స ప్రీయతాం నో హరిః ॥18॥
యత్కారుణ్యబలేన పాండుతనయా నిస్తీర్య నానాపదో
భిక్షాన్నాశిన ఆగమాభ్యసనినో హత్వా బకం ద్రౌపదీం ।
ఉద్వాహ్యాఖిలభూపతీనపి తతో జిత్వా గతాః స్వాం పురీం
ఇంద్రప్రస్థపురేఽవసన్ కృతధరారక్షాః స నోఽవ్యాద్ధరిః ॥19॥
యః పార్థాన్ పరిపాలయన్ హరిపురే స్త్రీపుత్రసంపద్యుతాన్
సంహర్తా శతధన్వనోఽష్టమహిషీభర్తా సురర్షిస్తుతః ।
హత్వా భౌమమపాహరత్ సురతరుం బహ్వీరువాహాంగనాః
ప్రాయచ్ఛద్ధరిసూనవే స్వసహజాం పాయాత్ స నః కేశవః ॥20॥
పార్థాన్ లబ్ధసభాన్ విధాయ మయతః ప్రాప్తః పురం స్వం గతః
క్షేత్రం కౌరవమర్కపర్వణి పురీం సంప్రాప్య కర్తా క్రతోః ।
పాండూన్ ప్రాప్య జరాసుతే వినిహతే తైః కారయిత్వాఽధ్వరం
ప్రాప్తః స్వం పురమచ్యుతో విజయతే ద్యూతే జితైశ్చ స్మృతః ॥21॥
120 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

పార్థా యాతా అరణ్యం నిహతనిశిచరాః ప్రీణయంతో ద్విజౌఘాన్


వార్తాం శ్రుత్వా స్వకీయాముపగతహరిణా మానితాః సింధురాజం ।
జిత్వా దుర్యోధనాదీన్ హరిహయపురుషవ్రాతబద్ధాన్ విమోచ్య
ప్రాప్తా ధర్మాత్ప్రసాదం యమథ మురరిపుం తుష్టువుస్తం ప్రపద్యే ॥22
అన్యం వేషముపాగతా పృథగితో గత్వా విరాటాలయం
తద్దేహస్థహరేర్నిషేవణపరా మల్లం తథా కీచకాన్ ।
హత్వా గోగ్రహణోద్యతానపి కురూన్ జిత్వా విరాటార్చితాః
పార్థాః స్వాంతికమాగతం యమజితం భేజుస్తమీడేఽచ్యుతం ॥23॥
యత్సమ్మత్యా పృషతతనుజప్రేషితబ్రాహ్మణోక్త్యా
రాజ్యం నాదాదనుజజనితస్యాంబికేయోఽర్జునస్య ।
యస్సాహాయ్యం వ్యధిత నగరీం కౌరవాణామవాప్తః
స్వోక్త్యై కృష్ణస్తదనభిమతేరాప్తపార్థః స నోఽవ్యాత్ ॥24॥
సేనే వీక్ష్య రణోన్ముఖే కరుణయా శస్త్రోజ్ఝితం ఫల్గునం
సద్గీతాముపదిశ్య కార్ముకధరం చక్రేఽస్య యః సారథిః ।
అన్యోన్యం కురుపాండవైశ్చ పృతనాం యోఽజీఘనత్ స్యందనాత్
యో భీష్మం నిరపాతయత్సుతశరైః పాండోస్తమీడేఽచ్యుతం ॥25॥
ద్రోణే యుద్ధ్యతి పాండవైర్వినిహతం ప్రాగ్జ్యోతిషం పార్థతః
కృత్వా తస్య సుతే హతే నిశి శివం నీత్వాఽర్జునం సైంధవం ।
తద్దత్తాస్త్రబలాదజీఘనదతో ద్రోణే హతే ద్రౌపదేః
యో భీమం చ నిజాస్త్రనమ్రమకరోత్తం నౌమి నారాయణం ॥26॥
యత్సామర్థ్యబలేన సూర్యతనుజే పార్థేన యుద్ధే జితే
పశ్చాచ్ఛల్యమవాప్య సారథివరం ధర్మాత్మజం సాయకైః ।
శీర్ణాంగం కృతవత్యముం శిబిరగం పార్థం చ మృత్యోరపాత్
యః పార్థేన హతేఽర్కజే నృపనుతః పాయాత్ స నః కేశవః ॥27॥
భావసంగ్రహః 121

శల్యే ధర్మసుతాద్ధతే కురుబలే పార్థైః సమస్తే హతే


భీమేనానుజసంయుతే వినిహతే దుర్యోధనే ద్రౌణినా ।
సుప్తానాం నిధనే కృతే నిశి తతో ముక్తాన్ విధేరస్త్రతః
పార్థాన్రాజ్యమితాంశ్చ తత్సుతసుతం యోఽపాత్సనోఽవ్యాద్ధరిః ॥
కృష్ణాభ్యామపి భూసురైః నృపసుతో రాజ్యేఽభిషిక్తో ద్విజైః
దగ్ధే నిందతి భిక్షుకే ఖలతరే స్వం విప్రతీసారతః ।
రాజ్యం త్యక్తుమథోద్యతో వచనతో యస్యాప్తభీష్మస్తతః
శుశ్రావాఖిలధర్మనిర్ణయమదః కృష్ణద్వయం ధీమహి ॥29॥
స్మృత్వా యం ద్యుసరిత్సుతో వసురభూద్రాజ్యం యదాశాసితో
నిర్దుఃఖోఽథ జుగోప ధర్మనిరతో జిత్వా స్వరాజ్యే కలిం ।
యః పార్థం సమబోధయన్మృతశిశుం యోఽజీవయత్పాండవైః
యో యజ్ఞం సమకారయద్బహుధనైః ధ్యాయామి తం కేశవం ॥30॥
యద్యుక్తాః పాండుపుత్రాః క్షితిమథ జుగుపుర్ధర్మరాజస్త్వరావాన్-
ధర్మే యత్ప్రీతయేఽభూత్ పవనజవచనైరాంబికేయం విరక్తం ।
వ్యాసాత్మా యో వనస్థం త్వకృత నిజమనోఽభీష్టవంతం గతం స్వం
నాథం పార్థాః స్మరంతో ముముదరపి పదం యస్య కృష్ణం తమీడే ॥
యో యష్టా విప్రశాపాద్యదుకులమవధీదర్థితోఽగాత్స్వలోకం
దేవైర్భైష్మ్యాద్యుపేతో యదను నిజపదం పాండవా అప్యవాపుః
దైత్యా యద్ద్వేషతోఽంధే తమసి నిపతితా బుద్ధరూపోఽభవద్యః ।
కల్క్యాత్మాంతే కలేర్యః కుజననిధనకృత్ పాతు సోఽస్మాన్ముకుందః ॥
మహాభారతతాత్పర్యనిర్ణయాశయసంగ్రహః ।
రాఘవేంద్రేణ యతినా కృతః సజ్జనసంవిదే ।।
॥ ఇతి శ్రీరాఘవేంద్రయతివిరచితః ।
మహాభారతతాత్పర్యనిర్ణయభావసంగ్రహః ॥
122 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ నారాయణవర్మ
యయా గుప్తః సహస్రాక్షః సవాహాన్ రిపుసైనికాన్ ।
క్రీడన్నివ వినిర్జిత్య త్రైలోక్యా బుభుజే శ్రియం ॥1॥
భగవన్ తన్మమాఖ్యాహి వర్మ నారాయణాత్మకం ।
యథాతతాయినః శత్రూన్ యేన గుప్తోఽజయన్ మృధే ॥2॥
బాదరాయణిరువాచ–
వృతః పురోహితస్త్వాష్ట్రో మహేంద్రాయానుపృచ్ఛతే ।
నారాయణాఖ్యం వర్మాహ తదిహైకమనాః శ్రుణు ॥3॥
విశ్వరూప ఉవాచ–
ధౌతాంఘ్రిపాణిరాచమ్య సపవిత్ర ఉదఙ్ముఖః ।
కృతస్వాంగకరన్యాసో మంత్రాభ్యాం వాగ్యతః శుచిః ॥4॥
నారాయణమయం వర్మ సన్నహ్యేద్ భయ ఆగతే ।
దైవభూతాత్మకర్మభ్యో నారాయణమయః పుమాన్ ॥5॥
పాదయోర్జానునోరుర్వోరుదరే హృద్యథోరసి ।
ముఖే శిరస్యానుపూర్వ్యాదోంకారాదీని విన్యసేత్ ॥6॥
ఓం నమో నారాయణాయేతి విపర్యయమథాపి వా ।
కరన్యాసం తతః కుర్యాత్ ద్వాదశాక్షరవిద్యయా ॥7॥
ప్రణవాదియకారాంతమంగుల్యంగుష్ఠపర్వసు ।
న్యసేద్ హృదయ ఓంకారం వికారమను మూర్ధని ॥8॥
షకారం తు భ్రువోర్మధ్యే ణకారం శిఖయా దిశేత్ ।
వేకారం నేత్రయోయుంజ్యాన్నకారం సర్వసంధిషు ॥9॥
మకారమస్త్రముద్దిశ్య మంత్రమూర్తిర్భవేద్బుధః ।
సవిసర్గం ఫడంతం తు సర్వదిక్షు వినిర్దిశేత్ ॥10॥
నారాయణవర్మ 123

॥ ఓం విష్ణవే నమ ఇతి ॥
ఆత్మానం పరమం ధ్యాయేత్ ధ్యేయం షట్‌శక్తిభిర్యుతం ।
విద్యాతేజస్తపోమూర్తిరిమం మంత్రముదాహరేత్ ॥11॥
ఓం హరిర్విదధ్యాన్మమ సర్వరక్షాం
న్యస్తాంఘ్రిపద్మః పతగేంద్రపృష్ఠే ।
దరారిచర్మాసిగదేషు చాప-
పాశాన్ దధానోఽష్టగుణోఽష్టబాహుః ॥12॥
జలేషు మాం రక్షతు మత్స్యమూర్తిః
యాదోగణేభ్యో వరుణస్య పాశాత్ ।
స్థలే చ మాయావటువామనోఽవ్యాత్
త్రివిక్రమః ఖేఽవతు విశ్వరూపః ॥13॥
దుర్గేష్వటవ్యాజిముఖాదిషు ప్రభుః
పాయాన్నృసింహోఽసురయూథపారిః ।
విముంచతో యస్య మహాట్టహాసం
దిశో వినేదుః న్యపతంశ్చ గర్భాః ॥14॥
రక్షత్వసౌ మాఽధ్వని యజ్ఞకల్పః
స్వదంష్ట్రయోన్నీతధరో వరాహః ।
రామోఽద్రికూటేష్వథ విప్రవాసే
సలక్ష్మణోఽవ్యాద్ భరతాగ్రజో మాం ॥15॥
మాముగ్రధన్వా నిఖిలాత్ ప్రమాదాత్
నారాయణః పాతు నరశ్చ హాసాత్ ।
దత్తస్త్వయోగాదథ యోగనాథః
పాయాద్గుణేశః కపిలః కర్మబంధాత్ ॥16॥
సనత్కుమారోఽవతు కామదేవాత్
హయశీర్షో మాం పథి దేవహేలనాత్ ।
124 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

దేవర్షివర్యః పురుషాంతరార్చనాత్
కూర్మో హరిర్మాం నిరయాదశేషాత్ ॥17॥
ధన్వంతరిర్భగవాన్పాత్వపథ్యాత్
ద్వంద్వాద్ భయాదృషభో నిర్జితాత్మా ।
యజ్ఞశ్చ లోకాదుత తత్కృతాన్నో
బలో గణాత్ క్రోధవశాదహీంద్రః ॥18॥
ద్వైపాయనో భగవాన్ సంప్రమోహాత్
బుద్ధస్తు పాఖండగణాత్ ప్రమాదాత్ ।
కల్కీ కలేః కాలమలాత్ ప్రపాతు
ధర్మావనాయోరుకృతావతారః ॥19॥
మాం కేశవో గదయా ప్రాతరవ్యాత్
గోవింద ఆసంగవ ఆత్తవేణుః ।
నారాయణః పాతు సదాత్తశక్తిః
మధ్యందినే విష్ణురరీంద్రపాణిః ॥20॥
దేవోఽపరాహ్ణే మధుహోగ్రధన్వా
సాయం త్రిధామావతు మాధవో మాం ।
దోషే హృషీకేశ ఉతార్ధరాత్రే
నిశీథ ఏకోఽవతు పద్మనాభః ॥21॥
శ్రీవత్సలక్ష్మాఽపరరాత్ర ఈశః
ప్రత్యూష ఈశోఽసిధరో జనార్దనః ।
దామోదరోఽవ్యాదనుసంధ్యం ప్రభాతే
విష్ణుః శ్రీమాన్ భగవాన్ కాలమూర్తిః ॥22॥
చక్రం యుగాంతానిలతిగ్మనేమిభ్రమత్సమంతాద్భగవత్ప్రయుక్తం ।
దందగ్ధి దందగ్ధ్యరిసైన్యమాశు కక్షం యథా వాతసఖో హుతాశః ॥
నారాయణవర్మ 125

గదేఽశనిస్పర్శనవిస్ఫులింగే
నిష్పింఢి నిష్పింఢ్యజితప్రియాసి ।
కూష్మాండవైనాయకయక్షరక్షో-
భూతగ్రహాంశ్చూర్ణయ చూర్ణయారీన్ ॥24॥
త్వం యాతుధానప్రమథప్రేతమాతృ-
పిశాచవిప్రగ్రహఘోరదృష్టీన్ ।
దరేంద్ర విద్రావయ కృష్ణపూరితో
భీమస్వనోఽరీన్ హృదయాని కంపయన్ ॥25॥
త్వం తిగ్మధారాసి వరారిసైన్య-
మీశప్రయుక్తో మమ ఛింధి ఛింధి ।
చక్షూంషి చర్మఞ్ఛతచంద్ర ఛాదయ
ద్విషామఘం నో హర పాపచక్షుషాం ॥26॥
యన్నో భయం గ్రహేభ్యోఽభూత్ కేతుభ్యో నృభ్య ఏవ చ ।
సరీసృపేభ్యో దంష్ట్రిభ్యో భూతేభ్యోఽఘేభ్య ఏవ చ ॥27॥
సర్వాణ్యేతాని భగవన్నామరూపాస్త్రకీర్తనాత్ ।
ప్రయాంతు సంక్షయం సద్యో యేఽన్యే శ్రేయఃప్రతీపకాః ॥28॥
గరుడో భగవాంస్తోత్రస్తోమచ్ఛందోమయః ప్రభుః ।
రక్షత్వశేషకృచ్ఛ్రేభ్యో విష్వక్సేనః స్వనామభిః ॥29॥
సర్వాపద్భ్యో హరేర్నామరూపయానాయుధాని నః ।
బుద్ధీంద్రియమనః ప్రాణాన్ పాంతు పార్షదభూషణాః ॥30॥
యథా హి భగవానేవ వస్తుతః సదసచ్చ యత్ ।
సత్యేన తేన నః సర్వే యాంతు నాశముపద్రవాః ॥31॥
యథైకాత్మానుభావేన వికల్పరహితః స్వయం ।
భూషణాయుధలింగాఖ్యా ధత్తే శక్తీః స్వమాయయా ॥32॥
126 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

తేనైవ సత్యమానేన సర్వతో భగవాన్ హరిః ।


పాతు సర్వైః స్వరూపైర్నః సదా సర్వత్ర సర్వగః ॥33॥
విదిక్షు దిక్షూర్ధ్వమధః సమంతాదంతర్బహిర్భగవాన్నారసింహః ।
ప్రహాపయన్ లోకభయం స్వనేన స్వతేజసా గ్రస్తసమస్తతేజాః ॥34॥
విశ్వరూప ఉవాచ
మఘవన్నిదమాఖ్యాతం వర్మ నారాయణాత్మకం ।
విజేష్వఽస్యంజసా యేన దంశితోఽసురయూథపాన్ ॥35॥
ఏతద్ధారయమాణస్తు యం యం పశ్యతి చక్షుషా ।
పదా వా సంస్పృశేత్ సద్యః సాధ్వసాత్ స విముచ్యతే ॥36॥
న కుతశ్చిద్ భయం తస్య విద్యాం ధారయతో భవేత్ ।
రాజదస్యుగ్రహాదిభ్యో వ్యాధ్యాదిభ్యశ్చ కర్హిచిత్ ॥37॥
ఇమాం విద్యాం పురా కశ్చిత్ కౌశికో ధారయన్ ద్విజః ।
యోగధారణయా స్వాంగం జహౌ స మరుధన్వని ॥38॥
తస్యోపరి విమానేన గంధర్వపతిరేకదా ।
యయౌ చిత్రరథః స్త్రీభిర్వృతో యత్ర ద్విజక్షయః ॥39॥
సాంగనో న్యపతత్ సద్యః సవిమానో హ్యవాక్‌శిరాః ।
విద్యామిమాం ధారయతో మృతస్యాస్థివిలంఘనాత్ ॥40॥
స వాలఖిల్యవచనాదస్థీన్యాదాయ విస్మితః ।
ప్రాస్య ప్రాచీసరస్వత్యాం స్నాత్వా ధామ స్వమన్వగాత్ ॥41॥
య ఇదం శృణుయాత్ కాలే యో ధారయతి చాదృతః ।
తం నమస్యంతి భూతాని ముచ్యతే సర్వతో భయాత్ ॥42॥
ఏతాం విద్యామధిగతో విశ్వరూపాత్ శతక్రతుః ।
త్రైలోక్యలక్ష్మీం బుభుజే వినిర్జిత్య మృధేఽసురాన్ ॥43॥
॥ ఇతి శ్రీమద్భాగవతే షష్ఠస్కంధే అష్టమోఽధ్యాయః ॥
127

అథ నారాయణహృదయం
ఆచమ్య, ప్రాణానాయమ్య, దేశకాలౌ స్మృత్వా అస్మద్గుర్వంతర్గత
శ్రీభారతీరమణముఖ్యప్రాణాంతర్గత శ్రీలక్ష్మీనారాయణప్రేరణయా
శ్రీలక్ష్మీనారాయణప్రీత్యర్థం, మమాభీష్టసిద్ధ్యర్థం, సంకలీకరణరీత్యా
సంపుటీకరణరీత్యా వా నారాయణహృదయస్య సకృదావర్తనం
కరిష్యే ।
అస్య శ్రీనారాయణహృదయస్తోత్రమంత్రస్య భార్గవర్షయే నమః
శిరసి, అనుష్టప్ ఛందసే నమః ముఖే, శ్రీలక్ష్మీనారాయణదేవతాయై
నమః హృదయే, ఐం బీజాయ నమః గుహ్యే, హ్రీం శక్త్యై నమః
పాదయోః, క్లీం కీలకాయ నమః సర్వాంగే, శ్రీలక్ష్మీనారాయణప్రీత్యర్థే
జపే వినియోగః (శ్రీం బీజాయ నమః గుహ్యే నమః శక్త్యై నమః
పాదయోః నారాయణాయ కీలకాయ నమః సర్వాంగే )
ఓం నారాయణః పరం జ్యోతిరిత్యంగుష్ఠాభ్యాం నమః ఓం
నారాయణః పరం బ్రహ్మేతి తర్జనీభ్యాం నమః ఓం నారాయణః
పరో దేవేతి మధ్యమాభ్యాం నమః ఓం నారాయణః పరం ధామేతి
అనామికాభ్యాం నమః ఓం నారాయణః పరో ధర్మేతి కనిష్ఠికాభ్యాం
నమః ఓం నారాయణః పరో వేదేతి కరతలకరపృష్ఠాభ్యాం నమః ॥
ఓం నారాయణః పరం జ్యోతిరితి హృదయాయ నమః ఓం
నారాయణః పరం బ్రహ్మేతి శిరసే స్వాహా ఓం నారాయణః పరో దేవేతి
శిఖాయై వషట్ ఓం నారాయణః పరం ధామేతి కవచాయ హుం ఓం
నారాయణః పరో ధర్మేతి నేత్రాభ్యాం వౌషట్ ఓం నారాయణః పరో
వేదేతి అస్త్రాయ ఫట్ ఓం భూర్భువస్వరోమితి దిగ్బంధః ।
అథ ధ్యానం
ఉద్యద్భాస్వత్సమాభాసః చిదానందైకదేహవాన్ ।
శంఖచక్రగదాపద్మధరో ధ్యేయోఽహమీశ్వరః ॥1॥
లక్ష్మీధరాభ్యామాశ్లిష్టః స్వమూర్తిగణమధ్యగః ।
బ్రహ్మవాయుశివాహీశవిపైః శక్రాదికైరపి ॥2॥
128 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

సేవ్యమానోఽధికం భక్త్యా నిత్యనిశ్శేషశక్తిమాన్ ।


మూర్తయోఽష్టావపి ధ్యేయాశ్చక్రశంఖవరాభయైః ॥3॥
ఉద్యదాదిత్యసంకాశం పీతవాససమచ్యుతం ।
శంఖచక్రగదాపాణిం ధ్యాయేల్లక్ష్మీపతిం హరిం ॥4॥
॥ ‘ఓం నమో నారాయణాయ’ ఇతి మంత్రజపం కృత్వా ॥
మూలాష్టకం
ఓం నారాయణః పరం జ్యోతిరాత్మా నారాయణః పరః ।
నారాయణః పరం బ్రహ్మ నారాయణ నమోఽస్తు తే ॥1॥
నారాయణః పరో దేవో దాతా నారాయణః పరః ।
నారాయణః పరో ధ్యాతా నారాయణ నమోఽస్తు తే ॥2॥
నారాయణః పరం ధామ ధ్యానం నారాయణః పరః ।
నారాయణః పరో ధర్మో నారాయణ నమోఽస్తు తే ॥3॥
నారాయణః పరో దేవో విద్యా నారాయణః పరః ।
విశ్వం నారాయణః సాక్షాన్నారాయణ నమోఽస్తు తే ॥4॥
నారాయణాద్విధిర్జాతో జాతో నారాయణాచ్ఛివః ।
జాతో నారాయణాదింద్రో నారాయణ నమోఽస్తు తే ॥5॥
రవిర్నారాయణస్తేజశ్చాంద్రం నారాయణం మహః ।
వహ్నిర్నారాయణః సాక్షాన్నారాయణ నమోఽస్తు తే ॥6॥
నారాయణ ఉపాస్యః స్యాద్గురుర్నారాయణః పరః ।
నారాయణః పరో బోధో నారాయణ నమోఽస్తు తే ॥7॥
నారాయణః ఫలం ముఖ్యం సిద్ధిర్నారాయణః సుఖం ।
సేవ్యో నారాయణః శుద్ధో నారాయణ నమోఽస్తు తే ॥8॥
॥ ఇతి మూలాష్టకం ॥
నారాయణహృదయం 129

అథ ప్రార్థనాదశకం
నారాయణస్త్వమేవాసి దహరాఖ్యే హృది స్థితః ।
ప్రేరకః ప్రేర్యమాణానాం త్వయా ప్రేరితమానసః ॥1॥
త్వదాజ్ఞాం శిరసా ధృత్వా భజామి జనపావనీం ।
నానోపాసనమార్గాణాం భావకృద్భావబోధకః ॥2॥
భావార్థకృద్భావభూతో భావసౌఖ్యప్రదో భవ ।
త్వన్మాయామోహితం విశ్వం త్వయైవ పరికల్పితం ॥3॥
త్వదధిష్ఠానమాత్రేణ సైవ సర్వార్థకారిణీ ।
త్వమేవ తాం పురస్కృత్య మమ కామాన్ సమర్పయ ॥4॥
న మే త్వదన్యస్త్రాతాస్తి త్వదన్యం నహి దైవతం ।
త్వదన్యం నహి జానామి పాలకం పుణ్యరూపకం ॥5॥
యావత్ సాంసారికో భావో మనస్థో భావనాత్మకః ।
తావత్ సిద్ధిర్భవేత్ సద్యః సర్వథా సర్వదా విభో ॥6॥
పాపినామహమేవాగ్ర్యో దయాలూనాం త్వమగ్రణీః ।
దయనీయో మదన్యోఽస్తి తవ కోఽత్ర జగత్త్రయే ॥7॥
త్వయాప్యహం న సృష్టశ్చేన్న స్యాత్తవ దయాలుతా ।
ఆమయో నైవ సృష్టశ్చేదౌషధస్య వృథోదయః ॥8॥
పాపసంఘపరిక్రాంతః పాపాత్మా పాపరూపధృక్ ।
త్వదన్యః కోఽత్ర పాపేభ్యస్త్రాతా మే జగతీతలే ॥9॥
త్వమేవ మాతా చ పితా త్వమేవ
త్వమేవ బంధుశ్చ సఖా త్వమేవ ।
త్వమేవ విద్యా ద్రవిణం త్వమేవ
త్వమేవ సర్వం మమ దేవదేవ ॥10॥
ప్రార్థనాదశకం చైవ మూలాష్టకముదాహృతం ।
యః పఠేత్ శృణుయాన్నిత్యం తస్య లక్ష్మీః స్థిరా భవేత్ ॥11॥
130 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

నారాయణస్య హృదయం సర్వాభీష్టలప్రదం ।


లక్ష్మీహృదయకం స్తోత్రం యది చేత్తద్వినా కృతం ॥12॥
తత్సర్వం నిష్ఫలం ప్రోక్తం లక్ష్మీః క్రుధ్యతి సర్వదా ।
ఏతత్ సంపుటితం స్తోత్రం సర్వకామఫలప్రదం ॥13॥
లక్ష్మీహృదయకం చైవ తథా నారాయణాత్మకం ।
జపేద్యః సంపుటీకృత్య సర్వాభీష్టమవాప్నుయాత్ ॥14॥
నారాయణస్య హృదయమాదౌ జప్త్వా తతః పరం ।
లక్ష్మీహృదయకం స్తోత్రం జపేన్నారాయణం పునః ॥15॥
పునర్నారాయణం జప్త్వా పునర్లక్ష్మీకృతం జపేత్ ।
పునర్నారాయణం జాప్యం సంకలీకరణం భవేత్ ॥16॥
ఏవం మధ్యే ద్వివారేణ జపేత్సంకలితం హి తత్ ।
లక్ష్మీహృదయకం స్తోత్రం సర్వకామప్రకాశితం ॥17॥
తద్వజ్జపాదికం కుర్యాదేతత్సంకలితం శుభం ।
సర్వాన్ కామానవాప్నోతి ఆధివ్యాధిభయం హరేత్ ॥18॥
గోప్యమేతత్ సదా కుర్యాన్న సర్వత్ర ప్రకాశయేత్ ।
ఇతి గుహ్యతమం శాస్త్రమాదౌ బ్రహ్మాదికైః పురా ।
తస్మాత్ సర్వప్రయత్నేన గోపయేత్ సాధయేత్ సుధీః ॥19॥
యత్రైతత్పుస్తకం తిష్ఠేల్లక్ష్మీనారాయణాత్మకం ।
భూతాః పిశాచవేతాలాః న స్థితాస్తత్ర సర్వదా ॥20॥
లక్ష్మీహృదయకం ప్రోక్తం విధినా సాధయేత్ సుధీః ।
భృగువారే చ రాత్రౌ చ పూజయేత్ పుస్తకద్వయం ॥21॥
సర్వథా సర్వదా సత్యం గోపయేత్ సాధయేత్ సుధీః ।
గోపనాత్ సాధనాల్లోకే ధన్యో భవతి తత్త్వతః ॥22॥
॥ ఇత్యథర్వణరహస్యే ఉత్తరభాగే నారాయణహృదయం ॥
131

అథ లక్ష్మీహృదయం
(అథర్వణరహస్యం)
ఆచమ్య, ప్రాణానాయమ్య, దేశకాలౌ సంకీర్త్య అస్మద్గుర్వంతర్గతశ్రీ-
భారతీరమణముఖ్యప్రాణాంతర్గతశ్రీలక్ష్మీనారాయణప్రేరణయా శ్రీలక్ష్మీ-
నారాయణ ప్రీత్యర్థం, మమాభీష్టసిద్య్ధ ర్థం, శ్రీలక్ష్మీనారాయణప్రసాదసిద్ధ్యా
మమ (యజమానస్య) ...నక్షత్రజాతస్య గ్రహదోషపీడాపరిహారార్థం
అభీష్టకామనాసిద్ధ్యర్థం అద్యప్రభృతి ...దినపర్యంతం (సకృదావర్తన-
పాఠరీత్యా-సంపుటీకరణరీత్యా-సంకలీకరణరీత్యా-పురశ్చ ర ణరీత్యా-
ఏకోత్తరవారవృద్ధ్యా వా) లక్ష్మీహృదయజపాఖ్యం కర్మ కరిష్యే ।
అస్య శ్రీలక్ష్మీహృదయస్తోత్రమహామంత్రస్య భార్గవ ఋషిః శ్రీమహాలక్ష్మీ-
ర్దేవతా అనుష్టబాదినానాఛందాంసి శ్రీం బీజం హ్రీం శక్తిః ఐం కీలకం
మమాభీష్టసిద్ధ్యర్థం శ్రీమహాలక్ష్మీనారాయణప్రసాదసిద్ధ్యర్థం జపే
వినియోగః ।
అథ సూత్రన్యాసః । ఓం భార్గవఋషయే నమః శిరసి అనుష్టుబాది-
నానాఛందోభ్యో నమో ముఖే ఆద్యాదిశ్రీమహాలక్ష్మై దేవతాయై నమో
హృదయే శ్రీం బీజాయ నమో గుహ్యే హ్రీం శక్తయే నమః పాదయోః
ఐం కీలకాయ నమః సర్వాంగే ।
కరన్యాసః । ఓం ఐం శ్రీం అంగుష్ఠాభ్యాం నమః ఓం ఐం హ్రీం
తర్జనీభ్యాం నమః ఓం ఐం క్లీం మధ్యమాభ్యాం నమః ఓం ఐం శ్రీం
అనామికాభ్యాం నమః ఓం ఐం హ్రీం కనిష్ఠికాభ్యాం నమః ఓం ఐం క్లీం
కరతలకరపృష్ఠాభ్యాం నమః ।
హృదయాదిన్యాసః । ఓం శ్రీం మహాలక్ష్మై హృదయాయ నమః
ఓం హ్రీం విష్ణువామాంకసంస్థితాయై శిరసే స్వాహా ఓం ఐం
శ్రీమత్సౌభాగ్యజనన్యై శిఖాయై వషట్ ఓం శ్రీం విజ్ఞానసుఖదాత్ర్యె
కవచాయ హుం ఓం హ్రీం సమస్తసౌభాగ్యకర్త్ర్యై నేత్రాభ్యాం వౌషట్
132 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం ఐం సమస్తభూతాంతరసంస్థితాయై అస్త్రాయ ఫట్ ఓం శ్రీం హ్రీం


క్లీం ఐం స్వాహా ఓం భూర్భువః స్వరోం ఇతి దిగ్బంధః ।
ధ్యానఫలం
పీతవస్త్రాం సువర్ణాంగీం పద్మహస్తాం గదాన్వితాం ।
లక్ష్మీం ధ్యాయేత మంత్రేణ స భవేత్ పృథివీపతిః ॥
ధ్యానం
కౌశేయపీతవసనామరవిందనేత్రాం
పద్మద్వయాభయవరోద్యతపద్మహస్తాం ।
ఉద్యచ్ఛతార్కసదృశీం పరమాంకసంస్థాం
ధ్యాయేద్విధీశనుతపాదయుగాం జనిత్రీం ॥1॥
యా సా పద్మాసనస్థా విపులకటితటీ పద్మపత్రాయతాక్షీ
గంభీరావర్తనాభిః స్తనభరనమితా శుభ్రవస్త్రోత్తరీయా ।
లక్ష్మీర్దివ్యైర్గజేంద్రైర్మణిగణఖచితైః స్నాపితా హేమకుంభై-
ర్నిత్యం సా పద్మహస్తా మమ వసతు గృహే సర్వమాంగల్యయుక్తా ॥
హస్తద్వయేన కమలే ధారయంతీం స్వలీలయా ।
హారనూపరసంయుక్తాం లక్ష్మీం దేవీం విచింతయే ॥3॥
(ఇతి ధ్యాత్వా, మానసోపచారైః సంపూజ్య) ।

శంఖచక్రగదాహస్తే శుభ్రవర్ణే శుభాననే (సువాసిని) ।


మమ దేహి వరం లక్ష్మీః సర్వసిద్ధిప్రదాయిని ॥ (ఇతి సంప్రార్థ్య)
ఓం శ్రీం హ్రీం క్లీం ఐం మహాలక్ష్మై కమలధారిణ్యై సింహవాహిన్యై స్వాహా
(ఇతి మంత్రం జప్త్వా, పునః పూర్వవత్ హృదయాదిషడంగన్యాసం
కృత్వా స్తోత్రం పఠేత్)
వందే లక్ష్మీం పరశివమయీం శుద్ధజాంబూనదాభాం
తేజోరూపాం కనకవసనాం సర్వభూషోజ్జ్వలాంగీం ।
లక్ష్మీహృదయం 133

బీజాపూరం కనకకలశం హేమపద్మం దధానాం


ఆద్యాం శక్తిం సకలజననీం విష్ణువామాంకసంస్థాం ॥1॥
శ్రీమత్సౌభాగ్యజననీం స్తౌమి లక్ష్మీం సనాతనీం ।
సర్వకామఫలప్రాప్తిసాధనైకసుఖావహాం ॥2॥
స్మరామి నిత్యం దేవేశి త్వయా ప్రేరితమానసః ।
త్వదాజ్ఞాం శిరసా ధృత్వా భజామి పరమేశ్వరీం ॥3॥
సమస్తసంపత్సుఖదాం మహాశ్రియం
సమస్తసౌభాగ్యకరీం మహాశ్రియం ।
సమస్తకల్యాణకరీం మహాశ్రియం
భజామ్యహం జ్ఞానకరీం మహాశ్రియం ॥4॥
విజ్ఞానసంపత్సుఖదాం మహాశ్రియం
విచిత్రవాగ్భూతికరీం మనోహరాం ।
అనంతసమ్మోదసుఖప్రదాయినీం
నమామ్యహం భూతికరీం మనోహరాం ॥5॥
సమస్తభూతాంతరసంస్థితా త్వం సమస్తభోక్త్రీశ్వరి విశ్వరూపే ।
తన్నాస్తి యత్త్వద్య్వతిరిక్తవస్తు త్వత్పాదపద్మం ప్రణమామ్యహం శ్రీః ॥
దారిద్ర్యదుఃఖౌఘతమోనిహంత్రి త్వత్పాదపద్మం మయి సన్నిధత్స్వ ।
దీనార్తివిచ్ఛేదనహేతుభూతే కృపాకటాక్షైరభిషించ మాం శ్రీః ॥
అంబ ప్రసీద కరుణాసుధయాఽర్ద్రదృష్ట్యా
మాం త్వత్కృపాద్రవిణగేహమిమం కురుష్వ ।
ఆలోకయ ప్రణతహృద్గతశోకహంత్రి
త్వత్పాదపద్మయుగలం ప్రణమామ్యహం శ్రీః ॥8॥
శాంత్యై నమోఽస్తు శరణాగతరక్షణాయై
కాంత్యై నమోఽస్తు కమనీయగుణాశ్రయాయై ।
134 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

క్షాంత్యై నమోఽస్తు దురితక్షయకారణాయై


ధాత్ర్యె నమోఽస్తు ధనధాన్యసమృద్ధిదాయై ॥9॥
శక్త్యై నమోఽస్తు శశిశేఖరసంస్తుతాయై
రత్యై నమోఽస్తు రజనీకరసోదరాయై ।
భక్త్యై నమోఽస్తు భవసాగరతారకాయై
మత్యై నమోఽస్తు మధుసూదనవల్లభాయై ॥10॥
లక్ష్మై నమోఽస్తు శుభలక్షణలక్షితాయై
సిద్ధ్యై నమోఽస్తు శివసిద్ధసుపూజితాయై ।
ధృత్యై నమోఽస్త్వమితదుర్గతిభంజనాయై
గత్యై నమోఽస్తు వరసద్గతిదాయికాయై ॥11॥
దేవ్యై నమోఽస్తు దివిదేవగణార్చితాయై
భూత్యై నమోఽస్తు భువనార్తివినాశనాయై ।
దాత్ర్యె నమోఽస్తు ధరణీధరవల్లభాయై
పుష్ట్యై నమోఽస్తు పురుషోత్తమవల్లభాయై ॥12॥
సుతీవ్రదారిద్ర్యవిదుఃఖహంత్ర్యై
నమోఽస్తు తే సర్వభయాపహంత్ర్యై ।
శ్రీవిష్ణువక్షస్థలసంస్థితాయై
నమో నమః సర్వవిభూతిదాయై ॥13॥
జయతు జయతు లక్ష్మీర్లక్షణాలంకృతాంగీ
జయతు జయతు పద్మా పద్మసద్మాభివంద్యా ।
జయతు జయతు విద్యా విష్ణువామాంకసంస్థా
జయతు జయతు సమ్యక్ సర్వసంపత్కరీ శ్రీః ॥14॥
జయతు జయతు దేవీ దేవసంఘాభిపూజ్యా
జయతు జయతు భద్రా భార్గవీ భాగ్యరూపా ।
జయతు జయతు నిత్యా నిర్మలజ్ఞానవేద్యా
జయతు జయతు సత్యా సర్వభూతాంతరస్థా ॥15॥
లక్ష్మీహృదయం 135

జయతు జయతు రమ్యా రత్నగర్భాంతరస్థా


జయతు జయతు శుద్ధా శుద్ధజాంబూనదాభా ।
జయతు జయతు కాంతా కాంతిమద్భాసితాంగీ
జయతు జయతు శాంతా శీఘ్రమాగచ్ఛ సౌమ్యే ॥16॥
యస్యాః కలాయాః కమలోద్భవాద్యా రుద్రాశ్చ శక్రప్రముఖాశ్చ దేవాః
జీవంతి సర్వా అపి శక్తయస్తాః ప్రభుత్వమాప్తాః పరమాయుషస్తే ॥17
పాదబీజం - ఓం ఆం ఈం యం పం కం లం హం ॥
లిలేఖ నిటిలే విధిర్మమ లిపిం విసృజ్యాంతరం
త్వయా విలఖితవ్యమేతదితి తత్ఫలప్రాప్తయే ।
తదంతరమలే స్ఫుటం కమలవాసిని శ్రీరిమాం
సమర్పయ సుముద్రికాం సకలభాగ్యసంసూచికాం ॥18॥
కలయా తే యథా దేవి జీవంతి సచరాచరాః ।
తథా సంపత్కరే లక్ష్మి సర్వదా సంప్రసీద మే ॥19॥
యథా విష్ణుర్ధ్రువే నిత్యం స్వకలాం సన్న్యవేశయత్ ।
తథైవ స్వకలాం లక్ష్మి మయి సమ్యక్ సమర్పయ ॥20॥
సర్వసౌఖ్యప్రదే దేవి భక్తానామభయప్రదే ।
అచలాం కురు యత్నేన కలాం మయి నివేశితాం ॥21॥
ముదాఽస్తాం మత్ఫాలే పరమపదలక్ష్మీః స్ఫుటకలా
సదా వైకుంఠశ్రీర్నివసతు కలా మే నయనయోః ।
వసేత్ సత్యే లోకే మమ వచసి లక్ష్మీర్వరకలా
శ్రియః శ్వేతద్వీపే నివసతు కలా మేఽస్తు కరయోః ॥22॥
నేత్రబీజం । ఓం ఘ్రాం ఘ్రీం ఘ్రూం ఘ్రేం ఘ్రైం ఘ్రోం ఘ్రౌం ఘ్రం ఘ్రః।
తావన్నిత్యం మమాంగేషు క్షీరాబ్ధౌ శ్రీకలా వసేత్ ।
సూర్యాచంద్రమసౌ యావద్యావల్లక్ష్మీపతిః శ్రియా ॥23॥
136 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

సర్వమంగలసంపూర్ణే సర్వైశ్వర్యసమన్వితే ।
ఆద్యాదిశ్రీర్మహాలక్ష్మి త్వత్కలా మయి తిష్ఠతు ॥24॥
అజ్ఞానతిమిరం హంతుం శుద్ధజ్ఞానప్రకాశికా ।
సర్వైశ్వర్యప్రదా మేఽస్తు త్వత్కలా మయి సంస్థితా ॥26॥
అలక్ష్మీం హరతు క్షిప్రం తమః సూర్యప్రభా యథా ।
వితనోతు మమ శ్రేయస్త్వత్కలా మయి సంస్థితా ॥27॥
ఐశ్వర్యం మంగలోత్పత్తిస్త్వత్కలాయాం నిధీయతే ।
మయి తస్మాత్కృతార్థోఽస్మి పాత్రమస్మి స్థితేస్తవ ॥28॥
భవదావేశభాగ్యార్హో భాగ్యవానస్మి భార్గవి ।
త్వత్ప్రసాదాత్ పవిత్రోఽహం లోకమాతర్నమోఽస్తు తే ॥29॥
జిహ్వాబీజం । ఓం హ్రాం హ్రీం హ్రూం హ్రైం హ్రౌం హ్రం హ్రః ।
పునాసి మాం త్వత్కలయైవ యస్మాదతః సమాగచ్ఛ మమాగ్రతస్త్వం ।
పరం పదం శ్రీర్భవ సుప్రసన్నా మయ్యచ్యుతేన ప్రవిశాదిలక్ష్మీః ॥32॥
శ్రీవైకుంఠస్థితే లక్ష్మి సమాగచ్ఛ మమాగ్రతః ।
నారాయణేన సహ మాం కృపాదృష్ట్యాఽవలోకయ ॥31॥
సత్యలోకస్థితే లక్ష్మీస్త్వం మమాగచ్ఛ సన్నిధిం ।
వాసుదేవేన సహితా ప్రసీద వరదా భవ ॥32॥
శ్వేతద్వీపస్థితే లక్ష్మి శీఘ్రమాగచ్ఛ సువ్రతే ।
విష్ణునా సహితే దేవి జగన్మాతః ప్రసీద మే ॥33॥
క్షీరాంబుధిస్థితే లక్ష్మిసమాగచ్ఛ సమాధవే ।
త్వత్కృపాదృష్టిసుధయా సతతం మాం విలోకయ ॥33॥
రత్నగర్భస్థితే లక్ష్మి పరిపూర్ణహిరణ్మయి ।
సమాగచ్ఛ సమాగచ్ఛ స్థిత్వాఽఽశు పురతో మమ ॥35॥
లక్ష్మీహృదయం 137

స్థిరా భవ మహాలక్ష్మి నిశ్చలా భవ నిర్మలే ।


ప్రసన్నే కమలే దేవి ప్రసన్నహృదయా భవ ॥36॥
శ్రీధరే శ్రీమహాభూతే త్వదంతఃస్థం మహానిధిం ।
శీఘ్రముద్ధృత్య పురతః ప్రదర్శయ సమర్పయ ॥37॥
వసుంధరే శ్రీవసుధే వసుదోగ్ధ్రి కృపామయి ।
త్వత్కుక్షిగతసర్వస్వం శీఘ్రం మే సంప్రదర్శయ ॥38॥
విష్ణుప్రియే రత్నగర్భే సమస్తఫలదే శివే ।
త్వద్గర్భగతహేమాదీన్ సంప్రదర్శయ దర్శయ ॥39॥
రసాతలగతే లక్ష్మి శీఘ్రమాగచ్ఛ మే పురః ।
న జానే పరమం రూపం మాతర్మే సంప్రదర్శయ ॥40॥
ఆవిర్భవ మనోవేగాత్ శీఘ్రమాగచ్ఛ మే పురః ।
మా వత్స భైరిహేత్యుక్త్వా కామం గౌరివ రక్ష మాం ॥41॥
దేవి శీఘ్రం సమాగచ్ఛ ధరణీగర్భసంస్థితే ।
మాతస్త్వద్భృత్యభృత్యోఽహం మృగయే త్వాం కుతూహలాత్ ॥42॥
ఉత్తిష్ఠ జాగృహి త్వం మే సముత్తిష్ఠ సుజాగృహి ।
అక్షయ్యాన్హేమకలశాన్ సువర్ణేన సుపూరితాన్ ॥43॥
నిక్షేపాన్మే సమాకృష్య సముద్ధృత్య మమాగ్రతః ।
సమున్నతాననా భూత్వా సమాధేహి ధరాంతరాత్ ॥44॥
మత్సన్నిధిం సమాగచ్ఛ మదాహితకృపారసాత్ ।
ప్రసీద శ్రేయసాం దోగ్ధ్రి లక్ష్మీర్మే నయనాగ్రతః ॥45॥
అత్రోపవిశ లక్ష్మీస్త్వం స్థిరా భవ హిరణ్మయి ।
సుస్థిరా భవ సంప్రీత్యా ప్రసీద వరదా భవ ॥46॥
ఆనీయ త్వం తథా దేవి నిధీన్ మే సంప్రదర్శయ ।
138 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అద్య క్షణేన సహసా దత్వా సంరక్ష మాం సదా ॥47॥


మయి తిష్ఠ తథా నిత్యం యథేంద్రాదిషు తిష్ఠసి ।
అభయం కురు మే దేవి మహాలక్ష్మి నమోఽస్తు తే ॥48॥
సమాగచ్ఛ మహాలక్ష్మి శుద్ధజాంబూనదప్రభే ।
ప్రసీద పురతః స్థిత్వా ప్రణతం మాం విలోకయ ॥49॥
లక్ష్మీర్భువంగతా భాసి యత్ర యత్ర హిరణ్మయి ।
తత్ర తత్ర స్థితా త్వం మే తవ రూపం ప్రదర్శయ ॥50॥
క్రీడసే బహుధా భూమౌ పరిపూర్ణహిరణ్మయి ।
మమ మూర్ధని తే హస్తమవిలంబితమర్పయ ॥51॥
ఫలద్భాగ్యోదయే లక్ష్మి సమస్తపురవాసిని ।
ప్రసీద మే మహాలక్ష్మి పరిపూర్ణమనోరథే ॥52॥
అయోధ్యాదిషు సర్వేషు నగరేషు సమాస్థితే ।
వైభవైర్వివిధైర్యుక్తా సమాగచ్ఛ బలాన్వితే ॥53॥
సమాగచ్ఛ సమాగచ్ఛ మమాగ్రే భవ సుస్థిరా ।
కరుణారసనిష్యందనేత్రద్వయవిలాసిని ॥54॥
సన్నిధత్స్వ మహాలక్ష్మి త్వత్పాణిం మమ మస్తకే ।
కరుణాసుధయా మాం త్వమభిషించ స్థిరం కురు ॥55॥
సర్వరాజగృహే లక్ష్మి సమాగచ్ఛ ముదాన్వితే ।
స్థిత్వాఽశు పురతో మేఽద్య ప్రసాదేనాభయం కురు ॥56॥
సాదరం మస్తకే హస్తం మమ త్వం కృపయాఽర్పయ ।
సర్వరాజగృహే లక్ష్మీః త్వత్కలా మయి తిష్ఠతు ॥57॥
ఆద్యాదిశ్రీర్మహాలక్ష్మీర్విష్ణువామాంకసంస్థితే ।
ప్రత్యక్షం కురు మే రూపం రక్ష మాం శరణాగతం ॥58॥
లక్ష్మీహృదయం 139

ప్రసీద మే మహాలక్ష్మి సుప్రసీద మహాశివే ।


అచలా భవ సంప్రీత్యా సుస్థిరా భవ మద్గృహే ॥59॥
యావత్తిష్ఠంతి వేదాశ్చ యావత్ త్వన్నామ తిష్ఠతి ।
యావద్విష్ణుశ్చ యావత్ త్వం తావత్కురు కృపాం మయి ॥60॥
చాంద్రీ కలా యథా శుక్లే వర్ధతే సా దినే దినే ।
తథా దయా తే మయ్యేవ వర్ధతామభివర్ధతాం ॥61॥
యథా వైకుంఠనగరే యథా వై క్షీరసాగరే ।
తథా మద్భవనే తిష్ఠ స్థిరం శ్రీవిష్ణునా సహ ॥62॥
యోగినాం హృదయే నిత్యం యథా తిష్ఠసి విష్ణునా ।
తథా మద్భవనే తిష్ఠ స్థిరం శ్రీవిష్ణునా సహ ॥63॥
నారాయణస్య హృదయే భవతీ యథాఽస్తే
నారాయణోఽపి తవ హృత్కమలే యథాఽస్తే ।
నారాయణస్త్వమపి నిత్యముభౌ తథైవ
తౌ తిష్ఠతాం హృది మమాపి దయావతీ శ్రీః ॥63॥
విజ్ఞానవృద్ధిం హృదయే కురు శ్రీః
సౌభాగ్యవృద్ధిం కురు మే గృహే శ్రీః ।
దయాసువృద్ధిం కురుతాం మయి శ్రీః
సువర్ణవృద్ధిం కురు మే గృహే శ్రీః ॥64॥
న మాం త్యజేథాః శ్రితకల్పవల్లి సద్భక్తచింతామణికామధేనో ।
విశ్వస్య మాతర్భవ సుప్రసన్నా గృహే కలత్రేషు చ పుత్రవర్గే ॥65॥
కుక్షిబీజం - ఓం ఆం ఈం ఎం ఏం
ఆద్యాదిమాయే త్వమజాండబీజం త్వమేవ సాకారనిరాకృతిస్త్వం ।
త్వయా ధృతాశ్చాబ్జవాండసంఘాశ్చిత్రం చరిత్రం తవ దేవి విష్ణోః ॥
బ్రహ్మరుద్రాదయో దేవా వేదాశ్చాపి న శక్నుయుః ।
140 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

మహిమానం తవ స్తోతుం మందోఽహం శక్నుయాం కథం ॥67॥


అంబ త్వద్వత్సవాక్యాని సూక్తాసూక్తాని యాని చ ।
తాని స్వీకురు సర్వజ్ఞే దయాలుత్వేన సాదరం ॥68॥
భవతీం శరణం గత్వా కృతార్థాః స్యుః పురాతనాః ।
ఇతి సంచింత్య మనసా త్వామహం శరణం వ్రజే ॥70॥
అనంతనిత్యసుఖినస్త్వద్భక్తాస్త్వత్పరాయణాః ।
ఇతి వేదప్రమాణాద్ధి దేవి త్వాం శరణం వ్రజే ॥71॥
తవ ప్రతిజ్ఞా మద్భక్తా న నశ్యంతీత్యపి క్వచిత్ ।
ఇతి సంచింత్య సంచింత్య ప్రాణాన్ సంధారయామ్యహం ॥72॥
త్వదధీనస్త్వహం మాతస్త్వత్కృపా మయి విద్యతే ।
యావత్సంపూర్ణకామః స్యాం తావద్దేవి దయానిధే ॥73॥
క్షణమాత్రం న శక్నోమి జీవితుం త్వత్కృపాం వినా ।
న జీవంతీహ జలజా జలం త్యక్త్వా జలగ్రహాః ॥74॥
యథా హి పుత్రవాత్సల్యాజ్జననీ ప్రస్రుతస్తనీ ।
వత్సం త్వరితమాగత్య సంప్రీణయతి వత్సలా ॥75॥
యది స్యాం తవ పుత్రోఽహం మాతా త్వం యది మామకీ ।
దయాపయోధరస్తన్యసుధాభిరభిషించ మాం ॥76॥
మృగ్యో న గుణలేశోఽపి మయి దోషైకమందిరే ।
పాంసూనాం వృష్టిబిందూనాం దోషాణాం చ న మే మితిః ॥77॥
పాపినామహమేవాగ్ర్యో దయాలూనాం త్వమగ్రణీః ।
దయనీయో మదన్యోఽస్తి తవ కోఽత్ర జగత్రయే ॥78॥
విధినాహం న సృష్టశ్చేన్న స్యాత్తవ దయాలుతా ।
ఆమయో వా న సృష్టశ్చేదౌషధస్య వృథోదయః ॥79॥
లక్ష్మీహృదయం 141

కృపా మదగ్రజా కిం తే త్వహం కిం వా తదగ్రజః ।


విచార్య దేహి మే విత్తం తవ దేవి దయానిధే ॥80॥
మాతా పితా త్వం గురుస్సద్గతిశ్రీస్త్వమేవ సంజీవనహేతుభూతా ।
అన్యం న మన్యే జగదేకనాథే త్వమేవ సర్వం మమ దేవి సత్యే ॥81॥
హృదయబీజం - ఓం ఆం క్రౌం ఔషట్ కురు కురు స్వాహా
ఆద్యాదిలక్ష్మీర్భవ సుప్రసన్నా విశుద్ధవిజ్ఞానసుఖైకదోగ్ధ్రీ ।
అజ్ఞానహంత్రీ త్రిగుణాతిరిక్తా ప్రజ్ఞాననేత్రీ భవ సుప్రసన్నా ॥82॥
అశేషవాగ్జాడ్యమలాపహంత్రీ నవం నవం స్పష్టసువాక్ప్రదాయినీ ।
మమేహ జిహ్వాగ్రసురంగనర్తకీ భవ ప్రసన్నా వదనే చ మే శ్రీః ॥83॥
సమస్తసంపత్సువిరాజమానా సమస్తతేజశ్చయభాసమానా ।
విష్ణుప్రియే త్వం భవ దీప్యమానా వాగ్దేవతా మే వదనే ప్రసన్నా ॥84॥
సర్వప్రదర్శే సకలార్థదే త్వం ప్రభాసులావణ్యదయాప్రదోగ్ధ్రి
సువర్ణదే త్వం సుముఖీ భవ శ్రీర్హిరణ్మయీ మే నయనే ప్రసన్నా ॥85
సర్వార్థదా సర్వజగత్ప్రసూతిః సర్వేశ్వరీ సర్వభయాపహంత్రీ ।
సర్వోన్నతా త్వం సుముఖీ భవ శ్రీర్హిరణ్మయీ మే నయనే ప్రసన్నా ॥
సమస్తవిఘ్నౌఘవినాశకారిణీ సమస్తభక్తోద్ధరణే విచక్షణా ।
అనంతసౌభాగ్యసుఖప్రదాయినీ హిరణ్మయీ మే నయనే ప్రసన్నా ॥
దేవి ప్రసీద దయనీయతమాయ మహ్యం
దేవాధినాథభవదేవగణాభివంద్యే ।
మాతస్తథైవ భవ సన్నిహితా దృశోర్మే
పత్యా సమం మమ ముఖే భవ సుప్రసన్నా ॥88॥
మా వత్స భైరభయదానకరోఽర్పితస్తే
మౌలౌ మమేతి మయి దీనదయానుకంపే ।
142 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

మాతః సమర్పయ ముదా కరుణాకటాక్షం ।


మాంగల్యబీజమిహ నః సృజ జన్మమాతః ॥89॥
కంఠబీజం - ఓం శ్రాం శ్రీం శ్రూం శ్రేం శ్రోం శ్రం శ్రః ।
కటాక్ష ఇహ కామధుక్ తవ మనస్తు చింతామణిః
కరః సురతరుః సదా నవనిధిస్త్వమేవేందిరే ।
భవేత్తవ దయారసో మమ రసాయనం చాన్వహం
ముఖం తవ కలానిధిర్వివిధవాంఛితార్థప్రదం ॥90॥
యథా రసస్పర్శనతోఽయసోఽపి సువర్ణతా స్యాత్కమలే తథా తే
కటాక్షసంస్పర్శనతో జనానామమంగలానామపి మంగలత్వం ॥91॥
దేహీతి నాస్తీతి వచః ప్రవేశాద్భీతో రమే త్వాం శరణం ప్రపద్యే ।
అతః సదాస్మిన్నభయప్రదా త్వం సహైవ పత్యా మయి సన్నిధేహి॥92
కల్పద్రుమేణ మణినా సహితా సురమ్యా
శ్రీస్తే కలా మయి రసేన రసాయనేన ।
ఆస్తాం యతో మమ చ దృక్శిరపాణపాద-
స్పృష్టాః సువర్ణవపుషః స్థిరజంగమాః స్యుః ॥93॥
ఆద్యాదివిష్ణోః స్థిరధర్మపత్నీ త్వమేవ పత్యా మయి సన్నిధేహి ।
ఆద్యాదిలక్ష్మీస్త్వదనుగ్రహేణ పదే పదే మే నిధిదర్శనం స్యాత్ ॥94॥
ఆద్యాదిలక్ష్మీహృదయం పఠేద్యః స రాజ్యలక్ష్మీమచలాం తనోతి ।
మహాదరిద్రోఽపి భవేద్ధనాఢ్యస్తదన్వయే శ్రీః స్థిరతాం ప్రయాతి ॥95॥
యస్య స్మరణమాత్రేణ తుష్టా స్యాద్విష్ణువల్లభా ।
తస్యాభీష్టం దదాత్యాశు తం పాలయతి పుత్రవత్ ॥96॥
ఇదం రహస్యం హృదయం సర్వకామఫలప్రదం ।
జపః పంచసహస్రం తు పురశ్చరణముచ్యతే ॥97॥
లక్ష్మీహృదయం 143

త్రికాలమేకకాలం వా నరో భక్తిసమన్వితః ।


యః పఠేత్ శృణుయాద్వాపి స యాతి పరమాం శ్రియం ॥98॥
మహాలక్ష్మీం సముద్దిశ్య నిశి భార్గవవాసరే ।
ఇదం శ్రీహృదయం జప్త్వా పంచవారం ధనీ భవేత్ ॥99॥
అనేన హృదయేనాన్నం గర్భిణ్యా అభిమంత్రితం ।
దదాతి తత్కులే పుత్రో జాయతే శ్రీపతిః స్వయం ॥100॥
నరేణ వాథవా నార్యా లక్ష్మీహృదయమంత్రితే ।
జలే పీతే చ తద్వంశే మందభాగ్యో న జాయతే ॥101॥
య ఆశ్వినే మాసి చ శుక్లపక్షే రమోత్సవే సన్నిహితైకభక్త్యా ।
పఠేత్తథైకోత్తరవారవృద్ధ్యా లభేత్స సౌవర్ణమయీం సువృష్టిం ॥102॥
య ఏక భక్తోఽన్వహమేకవర్షం విశుద్ధధీః సప్తతివారజాపీ ।
స మందభాగ్యోఽపి రమాకటాక్షాద్ భవేత్సహస్రాక్షశతాధికశ్రీః ॥
శ్రీశాంఘ్రిభక్తిం హరిదాసదాస్యం
ప్రపన్నమంత్రార్థదృఢైకనిష్ఠాం ।
గురోః స్మృతిం నిర్మలబోధబుద్ధిం
ప్రదేహి మాతః పరమం పదం శ్రీః ॥104॥
పృథ్వీపతిత్వం పురుషోత్తమత్వం
విభూతివాసం వివిధార్థసిద్ధిం ।
సంపూర్ణకీర్తిం బహువర్షభోగం
ప్రదేహి మే దేవి పునః పునస్త్వం ॥105॥
వాదార్థసిద్ధిం బహులోకవశ్యం
వయఃస్థిరత్వం లలనాసు భోగం ।
పౌత్రాదిలబ్ధిం సకలార్థసిద్ధిం
ప్రదేహి మే భార్గవి జన్మజన్మని ॥106॥
144 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

సువర్ణవృద్ధిం కురు మే గృహే శ్రీః


సుధాన్యవృద్ధిం కురు మే గృహే శ్రీః ।
కల్యాణవృద్ధిం కురు మే గృహే శ్రీః
విభూతివృద్ధిం కురు మే గృహే శ్రీః ॥107॥
అథ శిరోబీజం - ఓం యం హం కం హం పం ।
ధ్యాయేల్లక్ష్మీం ప్రహసితముఖీం కోటిబాలార్కభాసాం
విద్యుద్వర్ణాంబరవరధరాం భూషణాఢ్యాం సుశోభాం ।
బీజాపూరం సరసిజయుగం బిభ్రతీం స్వర్ణపాత్రం
భర్త్రా యుక్తాం ముహురభయదాం మహ్యమప్యచ్యుతశ్రీః ॥108॥
గుహ్యాతిగుహ్యగోప్త్రీ త్వం గృహాణాస్మత్కృతం జపం ।
సిద్ధిర్భవతు మే దేవి త్వత్ప్రసాదాత్ మయి స్థితాత్ ॥109॥
॥ ఇతి శ్రీఅథర్వణరహస్యే శ్రీలక్ష్మీహృదయస్తోత్రం సంపూర్ణం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ దుర్గాస్తోత్రం
(మహాభారతే విరాటపర్వణి ధర్మరాజప్రోక్తం)
విరాటనగరం రమ్యం గచ్ఛమానో యుధిష్ఠిరః ।
అస్తువన్మనసా దేవీం దుర్గాం త్రిభునేశ్వరీం ॥1॥
యశోదాగర్భసంభూతాం నారాయణవరప్రియాం ।
నందగోపకులే జాతాం మాంగల్యాం కులవర్ధనీం ॥2॥
కంసవిద్రావణకరీమసురాణాం క్షయంకరీం ।
శిలాతలే వినిక్షిప్తామాకాశం ప్రతి గామినీం ॥3॥
వాసుదేవస్య భగినీం దివ్యమాలావిభూషితాం ।
దివ్యాంబరధరాం ఖడ్గఖేటకధారిణీం ॥4॥
దుర్గాస్తోత్రం 145

(భారావతరణే పుణ్యే యే స్మరంతి సదా శివాం ।


తాన్ వై తారయతే పాపాత్ పంకే గామివ దుర్బలాం ॥ )
స్తోతుం ప్రచక్రమే భూయో వివిధైః స్తోత్రసంభవైః ।
ఆమంత్ర్య దర్శనాకాంక్షీ రాజా దేవీం సహానుజః ॥5॥
రాజోవాచ -
నమోఽస్తు వరదే కృష్ణే కౌమారి బ్రహ్మచారిణి ।
బాలార్కసదృశాకారే పూర్ణచంద్రనిభాననే ॥6॥
చతుర్భుజే తనుమధ్యే పీనశ్రోణిపయోధరే ।
మయూరపిచ్ఛవలయే కేయూరాంగదభూషణే ॥7॥
భాసి దేవి యథా పద్మా నారాయణపరిగ్రహా ।
స్వరూపం బ్రహ్మచర్యం చ విశదం తవ ఖేచరి ॥8॥
కృష్ణచ్ఛవిసమా కృష్ణా సంకర్షణసమాననా ।
బిభ్రతీ విపులౌ బాహూ శక్రధ్వజసముచ్ఛ్రయౌ ॥9॥
పాత్రం చ పంకజం ఘంటాం విశుద్ధాం చైవ యా భువి ।
పాశం ధనుర్మహాచక్రం వివిధాన్యాయుధాని చ ॥10॥
కుండలాభ్యాం సుపూర్ణాభ్యాం కర్ణాభ్యాం చ విభూషితా ।
చంద్రవిస్పర్ధినా దేవి ముఖేన త్వం విరాజసే ॥11॥
ముకుటేన విచిత్రేణ కేశబంధేన శోభినా ।
భుజంగభోగవాసేన శ్రోణిసూత్రేణ రాజితా ॥12॥
విభ్రాజసే చాఽఽబద్ధేన భోగేనేవేహ మందరః ।
ధ్వజేన శిఖిపిచ్ఛానాముచ్ఛ్రితేన విరాజసే ॥13॥
కౌమారం వ్రతమాస్థాయ త్రిదివం పావితం త్వయా ।
తేన త్వం స్తూయసే దేవి త్రిదశైః పూజ్యసేఽపి చ ॥14॥
146 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

త్రైలోక్యరక్షణార్థాయ మహిషాసురనాశిని ।
ప్రసన్నా మే సురశ్రేష్ఠే దయాం కురు శివా భవ ॥15॥
జయా త్వం విజయా చైవ సంగ్రామే చ జయప్రదా ।
మమాపి విజయం దేహి వరదా త్వం చ సాంప్రతం ॥16॥
వింధ్యే చైవ నగశ్రేష్ఠే తవ స్థానం చ శాశ్వతం ।
కాలి కాలి మహాకాలి సీధుమాంసపశుప్రియే ॥17॥
కృతానుయాత్రా భూతైస్త్వం వరదా కామరూపిణీ
భారావతారే చ యే త్వాం సంస్మరిష్యంతి మానవాః ॥18॥
ప్రణమంతి చ యే త్వాం హి ప్రభాతే తు నరా భువి ।
న తేషాం దుర్లభం కించిత్పుత్రతో ధనతోఽపి వా ॥19॥
దుర్గాత్తారయసే దుర్గే తత్త్వం దుర్గా స్మృతా బుధైః ।
కాంతారేష్వవసన్నానాం మగ్నానాం చ మహార్ణవే ॥20॥
దస్యుభిర్వా నిరుద్ధానాం త్వం గతిః పరమా నృణాం ।
జలప్రతరణే చైవ కాంతారేష్వటవీషు చ ॥21॥
యే స్మరంతి మహాదేవీం న చ సీదంతి తే నరాః ।
త్వం కీర్తిః శ్రీర్ధృతిః సిద్ధిః హ్రీర్విద్యా సంతతిర్మతిః ॥22॥
సంధ్యా రాత్రిః ప్రభా నిద్రా జ్యోత్స్నా కాంతిః క్షమా దయా ।
నృణాం చ బంధనం మోహం పుత్రనాశం ధనక్షయం ॥23॥
వ్యాధిం మృత్యుభయం చైవ పూజితా నాశయిష్యసి ।
సోఽహం రాజ్యాత్ పరిభ్రష్టః శరణం త్వాం ప్రపన్నవాన్ ॥24॥
ప్రణతశ్చ తథా మూర్ధ్ని తవ దేవి సురేశ్వరి ।
త్రాహి మాం పద్మపత్రాక్షి సత్యా సత్యా భవస్వ నః ॥25॥
దుర్గాస్తోత్రం 147

శరణం భవ మే దుర్గే శరణ్యే భక్తవత్సలే ।


ఏవం స్తుతా హి సా దేవీ దర్శయామాస పాండవం ॥26॥
దేవ్యువాచ
శ్రుణు రాజన్మహాబాహో మదీయం వచనం ప్రభో ।
భవిష్యత్యచిరాదేవ సంగ్రామే విజయస్తవ ॥27॥
మమ ప్రసాదాన్నిర్జిత్య హత్వా కౌరవవాహినీం ।
రాజ్యం నిష్కంటకం కృత్వా భోక్ష్యసే మేదినీం పునః ॥28॥
భ్రాతృభిః సహితో రాజన్ ప్రీతిం ప్రాప్స్యసి పుష్కలాం ।
మత్ప్రసాదాచ్చ తే సౌఖ్యమారోగ్యం చ భవిష్యతి ॥29॥
యే నరాః కీర్తయిష్యంతి లోకే విగతకల్మషాః ।
తేషాం తుష్టా ప్రదాస్యామి రాజ్యమాయుర్వపుః సుతం ॥30॥
ప్రవాసే నగరే వాపి సంగ్రామే శత్రుసంకటే ।
అటవ్యాం దుర్గకాంతారే సాగరే గహనే గిరౌ ॥31॥
యే స్మరిష్యంతి మాం రాజన్యథాఽహం భవతా స్మృతా ।
న తేషాం దుర్లభం కించిదస్మింల్లోకే భవిష్యతి ॥32॥
ఇదం స్తోత్రవరం భక్త్యా శ్రుణుయాద్వా పఠేత వా ।
తస్య సర్వాణి కార్యాణి సిద్ధిం యాస్యంతి పాండవ ॥33॥
మత్ప్రభావాచ్చ వః సర్వాన్ విరాటనగరే స్థితాన్ ।
న ప్రాజ్ఞాస్యంతి కురవో నరా వా తన్నివాసినః ॥34॥
ఇత్యుక్తా వరదా దేవీ యుధిష్ఠిరమరిందమం ।
రక్షాం కృత్వా చ పాండూనాం తత్రైవాంతరధీయత ॥35॥
॥ ఇతి ధర్మరాజప్రోక్తం దుర్గాస్తోత్రం ॥
148 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ శ్రీశగుణదర్శనం
యా సుగంధాస్యనాసాదినవద్వారాఽఖిలేన యా ।
దురాధర్షా సర్వసస్యోదయార్థం వా కరీషిణీ ॥1॥
యా నిత్యపుష్టా సర్వాంగైః సౌందర్యాదిగుణైరపి ।
ఈశ్వరీం సర్వభూతానాం తామిహోపహ్వయే శ్రియం ॥2॥
మాతర్లక్ష్మి నమస్తుభ్యం మాధవప్రియభామిని ।
యువాం విశ్వస్య పితరావితరేతరయోగినౌ ॥3॥
సమనా కిల మాతస్త్వమమునా తతయోగినీ ।
మమ నాథేన నైవ స్యా విమనాశ్చ న స త్వయి ॥4॥
త్వం వేదమానినీ వేదవేద్యః కిల స తే ప్రియః ।
త్వం మూలప్రకృతిర్దేవీ స దివ్యపురుషః కిల ॥5॥
యస్త్వామురసి ధత్తేఽంబ కౌస్తుభద్యుతిభాసితే ।
స త్వాం నైవాచ్యుతః సర్వస్యాత్యయే సత్యపి త్యజేత్ ॥6॥
దేవి త్వం లలనారత్నం దేవోఽసౌ పురుషోత్తమః ।
యువాం యువానౌ సతతం యువయోర్న వయోఽధికః ॥7॥
త్వం పద్మినీ పద్మవక్త్రా పద్మాక్షీ పద్మవిష్టరా ।
పద్మద్వయకరా పద్మకోశాభస్తనశోభనా ॥8॥
పద్మహస్తా పద్మపాదా పద్మనాభమనఃప్రియా ।
పద్మోద్భవస్య జననీ పద్మా చ వరవర్ణినీ ॥9॥
అంబాం పీతాంబరశ్రోణీం లంబాలకలసన్ముఖీం ।
బింబాధరోష్ఠీం కస్తూరీజంబాలతిలకాం భజే ॥10॥
రత్నోద్దీప్తసుమాంగల్యసూత్రావృతశిరోధరాం ।
కుండలప్రభయోద్దండగండమండలమండితాం ॥11॥
(సంక్షిప్త)లక్ష్మీహృదయస్తోత్రం 149

కుచకంచుకసంచారిహారానీకమనోహరాం ।
కాంచీకింకిణిమంజీరకంకణాద్యైరలంకృతాం ॥12॥
సువర్ణమండపే రత్నచిత్రసింహాసనోత్తమే ।
నమామి హరిణా సాకమిందిరాం కృతమందిరాం ॥13॥
బ్రహ్మాద్యా విబుధశ్రేష్ఠా బ్రహ్మాణ్యాద్యాః సురాంగనాః ।
యాం పూజయంతి సేవంతే సా మాం పాతు రమా సదా ॥14॥
సర్వాలంకారభరితౌ సర్వసద్గుణమండితౌ ।
శర్వాదిసర్వభక్తౌఘసర్వసంపద్విధాయకౌ ॥15॥
సుముఖౌ సుందరతరౌ సునాసౌ సుఖచిత్తనూ ।
సురారాధితపాదాబ్జౌ రమానారాయణౌ స్తుమః ॥16॥
చతుష్కపర్దా యా దేవీ చతురాస్యాదిభిః స్తుతా ।
చతుర్వేదోదితగుణా చతుమూర్తేర్హరేః ప్రియా ॥18॥
ఘృతప్రతీకాం తాం నిత్యం ఘృతపూర్ణాన్నదాయినీం ।
యథేష్టవిత్తదాత్రీం చ నతోఽస్మ్యభయదాం శ్రియం ॥19॥
వాదిరాజేన రచితం శ్రీశ్రీశగుణదర్పణం ।
ఇమం స్తవం పఠన్ మర్త్యః శ్రీమాన్ స్యాన్నాత్ర సంశయః ॥20॥
॥ ఇతి వాదిరాజతీర్థ విరచితం శ్రీశ్రీశగుణదర్పణం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ (సంక్షిప్త)లక్ష్మీహృదయస్తోత్రం
శ్రీదేవీ ప్రథమం నామ ద్వితీయమమృతోద్భవా ।
తృతీయం కమలా ప్రోక్తా చతుర్థం చంద్రలోచనా ॥1॥
పంచమం విష్ణుపత్నీ చ షష్ఠం శ్రీవైష్ణవీ తథా ।
సప్తమం చ వరారోహా హ్యష్టమం హరివల్లభా ॥2॥
150 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

నవమం శార్ఙిణీ ప్రోక్తా దశమం దేవదేవికా ।


ఏకాదశం మహాలక్ష్మీః ద్వాదశం లోకసుందరీ ॥3॥
శ్రీః పద్మా కమలా ముకుందమహిషీ లక్ష్మీస్త్రిలోకేశ్వరీ
మా క్షీరాబ్ధిసుతా విరించజననీ విద్యా సరోజాననా ।
సర్వాభీష్టఫలప్రదేతి సతతం నామాని యే ద్వాదశ
ప్రాతః శుద్ధతరా పఠంత్యభిమతాన్ సర్వాన్ లభంతే గుణాన్ ॥4॥
శ్రీలక్ష్మీహృదయం చైతన్నామద్వాదశయుగ్మకం ।
త్రివారం పఠతే యస్తు సర్వైశ్వర్యమవాప్నుయాత్ ॥5॥
॥ ఇతి (సంక్షిప్త)లక్ష్మీహృదయస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ లక్ష్మ్యష్టకం
యస్యాః కటాక్షమాత్రేణ బ్రహ్మరుద్రేంద్రపూర్వకాః ।
సురాః స్వీయపదాన్యాపుః సా లక్ష్మీర్మే ప్రసీదతు ॥1॥
యానాఽదికాలతో ముక్తా సర్వదోషవివర్జితా ।
అనాద్యనుగ్రహాద్విష్ణోః సా లక్ష్మీర్మే ప్రసీదతు ॥2॥
దేశతః కాలతశ్చైవ సమవ్యాప్తా చ తేన యా ।
తథాఽప్యనుగుణా విష్ణోః సా లక్ష్మీర్మే ప్రసీదతు ॥3॥
బ్రహ్మాదిభ్యోఽధికం పాత్రం కేశవానుగ్రహస్య యా ।
జననీ సర్వలోకానాం సా లక్ష్మీర్మే ప్రసీదతు ॥4॥
విశ్వోత్పత్తిస్థితిలయా యస్యా మందకటాక్షతః ।
భవంతి వల్లభా విష్ణోః సా లక్ష్మీర్మే ప్రసీదతు ॥5॥
యదుపాసనయా నిత్యం భక్తిజ్ఞానాదికాన్ గుణాన్ ।
సమాప్నువంతి మునయః సా లక్ష్మీర్మే ప్రసీదతు ॥6॥
రమాస్తోత్రం 151

అనాలోచ్యాపి యజ్‌జ్ఞానమీశాదన్యత్ర సర్వదా ।


సమస్తవస్తువిషయం సా లక్ష్మీర్మే ప్రసీదతు ॥7॥
అభీష్టదానే భక్తానాం కల్పవృక్షాయితా తు యా ।
సా లక్ష్మీర్మే దదాత్విష్టం ఋజుసంఘసమర్చితా ॥8॥
ఏతల్లక్ష్మ్యష్టకం పుణ్యం యః పఠేద్భక్తిమాన్ నరః ।
భక్తిజ్ఞానాది లభతే సర్వాన్ కామానవాప్నుయాత్ ॥9॥
వైష్ణవేభ్యః ప్రదాతవ్యమేతత్ స్తోత్రం ప్రయత్నతః ।
అవైష్ణవాయ యో దద్యాత్ మోహాత్ స బ్రహ్మహా భవేత్ ॥10॥
॥ ఇతి శ్రీయదుపత్యాచార్యకృతం లక్ష్మ్యష్టకం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ రమాస్తోత్రం
జయ కోల్హాపురనిలయే భజదిష్టేతరవిలయే ।
తవ పాదౌ హృది కలయే రత్నరచితవలయే ॥1॥
జయ జయ సాగరజాతే కురు కరుణాం మయి భీతే ।
జగదంబాభిధయా తే జీవతి తవ పోతే ॥2॥
జయ జయ సాగరసదనా జయ కాంత్యా జితమదనా ।
జయ దుష్టాంతకకదనా కుందముకులరదనా ॥3॥
సురరమణీనుతచరణే సుమనఃసంకటహరణే ।
సుస్వరరంజితవీణే సుందరనిజకిరణే ॥4॥
భజదిందీవరసోమా భవముఖ్యామరకామా ।
భయమూలాళివిరామా భంజితమునిభీమా ॥5॥
కుంకుమరంజితపఫాలే కుంజరబాంధవలోలే ।
కలధౌతామలచైలే కృంతకుజనజాలే ॥6॥
152 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ధృతకరుణారసపూరే ధనదానోత్సవధీరే ।
ధ్వనిలవనిందితకీరే ధీరదనుజదారే ॥7॥
సురహృత్పంజరకీరా సుమరోహార్పితహారా ।
సుందరకుంజవిహారా సురవరపరివారా ॥8॥
వరకబరీధృతకుసుమే వరకనకాధికసుషమే ।
వననిలయాదయభీమే వదనవిజితసోమే ॥9॥
మదకలభాలసగమనే మధుమథనాలసనయనే ।
మృదులోలాలకరచనే మధురసరసగానే ॥10॥
వ్యాఘ్రపురీవరనిలయే వ్యాసపదార్పితహృదయే ।
కురు కరుణాం మయి సదయే వివిధనిగమగేయే ॥11॥
॥ ఇతి శ్రీహులగీశ్రియఃపత్యాచార్యవిరచితం శ్రీరమాస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ సుందరకాండం
రామాయ శాశ్వతసువిస్తృతషడ్గుణాయ
సర్వేశ్వరాయ బలవీర్యమహార్ణవాయ ।
నత్వా లిలంఘయిషురర్ణవముత్పపాత
నిష్పీడ్య తం గిరివరం పవనస్య సూనుః ॥1॥
చుక్షోభ వారిధిరనుప్రయయౌ చ శీఘ్రం
యాదోగణైః సహ తదీయబలాభికృష్టః ।
వృక్షాశ్చ పర్వతగతాః పవనేన పూర్వం
క్షిప్తోర్ణవే గిరిరుదాగమదస్య హేతోః ॥2॥
శ్యాలో హరస్య గిరిపక్షవినాశకాలే
క్షిప్తోర్ణవే స మరుతోర్వరితాత్మపక్షః ।
హైమో గిరిః పవనజస్య తు విశ్రమార్థ-
ముద్భిద్య వారిధిమవర్ధదనేకసానుః ॥3॥
సుందరకాండం 153

నైవాత్ర విశ్రమణమైచ్ఛదవిశ్రమోఽసౌ
నిస్సీమపౌరుషబలస్య కుతః శ్రమోఽస్య ।
ఆశ్లిష్య పర్వతవరం స దదర్శ గచ్ఛన్
దేవైస్తు నాగజననీం ప్రహితాం వరేణ ॥4॥
జిజ్ఞాసుభిర్నిజబలం తవ భక్షమేతు
యద్యత్త్వమిచ్ఛసి తదిత్యమరోదితాయాః ।
ఆస్యం ప్రవిశ్య సపది ప్రవినిఃసృతోఽస్మాత్
దేవాననందయదుత స్వృతమేషు రక్షన్ ॥5॥
దృష్ట్వా సురప్రణయితాం బలమస్య చోగ్రం
దేవాః ప్రతుష్టువురముం సుమనోఽభివృష్ట్యా ।
తైరాదృతః పునరసౌ వియతైవ గచ్ఛన్
ఛాయాగ్రహం ప్రతిదదర్శ చ సింహికాఖ్యం ॥6॥
లంకావనాయ సకలస్య చ నిగ్రహేఽస్యాః
సామర్థ్యమప్రతిహతం ప్రదదౌ విధాతా ।
ఛాయామవాక్షిపదసౌ పవనాత్మజస్య
సోఽస్యాః శరీరమనువిశ్య బిభేద చాశు ॥7॥
నిఃసీమమాత్మబలమిత్యనుదర్శయానో
హత్వైవ తామపి విధాతృవరాభిగుప్తాం ।
లంబే స లంబశిఖరే నిపపాత లంకా-
ప్రాకారరూపకగిరావథ సంచుకోచ ॥8॥
భూత్వా బిడాలసమితో నిశి తాం పురీం చ
ప్రాప్స్యన్ దదర్శ నిజరూపవతీం స లంకాం ।
రుద్ధోఽనయాఽశ్వథ విజిత్య చ తాం స్వముష్టి-
పిష్టాం తయాఽనుమత ఏవ వివేశ లంకాం ॥9॥
154 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

మార్గమాణో బహిశ్చాంతః సోఽశోకవనికాతలే ।


దదర్శ శింశుపావృక్షమూలస్థితరమాకృతిం ॥10॥
నరలోకవిడంబస్య జానన్ రామస్య హృద్గతం ।
తస్య చేష్టానుసారేణ కృత్వా చేష్టాశ్చ సంవిదం ॥11॥
తాదృక్చేష్టాసమేతాయా అంగులీయమదాత్తతః ।
సీతాయా యాని చైవాసన్నాకృతేస్తాని సర్వశః ॥12॥
భూషణాని ద్విధా భూత్వా తాన్యేవాసంస్తథైవ చ ।
అథ చూడామణిం దివ్యం దాతుం రామాయ సా దదౌ ॥13॥
యద్యప్యేతన్న పశ్యంతి నిశాచరగణాస్తు తే ।
ద్యులోకచారిణః సర్వే పశ్యంత్యృషయ ఏవ చ ॥14॥
తేషాం విడంబనాయైవ దైత్యానాం వంచనాయ చ ।
పశ్యతాం కలిముఖ్యానాం విడంబోఽయం కృతో భవేత్ ॥15॥
కృత్వా కార్యమిదం సర్వం విశంకః పవనాత్మజః ।
ఆత్మావిష్కరణే చిత్తం చక్రే మతిమతాం వరః ॥16॥
అథ వనమఖిలం తద్రావణస్యావలుంప్య
క్షితిరుహమిమమేకం వర్జయిత్వాఽఽశు వీరః ।
రజనిచరవినాశం కాంక్షమాణోఽతివేలం
ముహురతిరవనాదీ తోరణం చారురోహ ॥17॥
అథాశృణోద్దశాననః కపీంద్రచేష్టితం పరం ।
దిదేశ కింకరాన్ బహూన్ కపిర్నిగృహ్యతామితి ॥18॥
సమస్తశో విమృత్యవో వరాద్ధరస్య కింకరాః ।
సమాసదన్ మహాబలం సురాంతరాత్మనోఽంగజం ॥19॥
అశీతికోటియూథపం పురస్సరాష్టకాయుతం ।
అనేకహేతిసంకులం కపీంద్రమావృణోద్బలం ॥20॥
సుందరకాండం 155

సమావృతస్తథాఽయుధైః స తాడితైశ్చ తైర్భృశం ।


చకార తాన్ సమస్తశస్తలప్రహారచూర్ణితాన్ ॥21॥
పునశ్చ మంత్రిపుత్రకాన్ స రావణప్రచోదితాన్ ।
మమర్ద సప్తపర్వతప్రభాన్ వరాభిరక్షితాన్ ॥22॥
బలాగ్రగామినస్తథా స శర్వవాక్సుగర్వితాన్ ।
నిహత్య సర్వరక్షసాం తృతీయభాగమక్షిణోత్ ॥23॥
అనౌపమం హరేర్బలం నిశమ్య రాక్షసాధిపః ।
కుమారమక్షమాత్మనః సమం సుతం న్యయోజయత్ ॥24॥
స సర్వలోకసాక్షిణః సుతం శరైర్వవర్ష హ ।
శితైర్వరాస్త్రమంత్రితైర్న చైనమభ్యచాలయత్ ॥25॥
స మండమధ్యగాసుతం సమీక్ష్య రావణోపమం ।
తృతీయ ఏష చాంశకో బలస్య హీత్యచింతయత్ ॥26॥
నిధార్య ఏవ రావణః స రాఘవాయ నాన్యథా ।
యదీంద్రజిన్మయా హతో న చాస్య శక్తిరీక్ష్యతే ॥27॥
అతస్తయోః సమో మయా తృతీయ ఏష హన్యతే ।
విచార్య చైవమాశు తం పదోః ప్రగృహ్య పుప్లవే ॥28॥
స చక్రవద్భ్రమాతురం విధాయ రావణాత్మజం ।
అపోథయద్ధరాతలే క్షణేన మారుతీతనుః ॥29॥
విచూర్ణితే ధరాతలే నిజే సుతే స రావణః ।
నిశమ్య శోకతాపితస్తదగ్రజం సమాదిశత్ ॥30॥
అథేంద్రజిన్మహాశరైర్వరాస్త్రసంప్రయోజితైః ।
తతక్ష వానరోత్తమం న చాశకద్విచాలనే ॥31॥
అథాస్త్రముత్తమం విధేర్యుయోజ సర్వదుఃసహం ।
156 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

స తేన తాడితో హరిర్వ్యచింతయన్నిరాకులః ॥32॥


మయా వరా విలంఘితా హ్యనేకశః స్వయంభువః ।
స మాననీయ ఏవ మే తతోఽత్ర మానయామ్యహం ॥33॥
ఇమే చ కుర్యురత్ర కిం ప్రహృష్టరక్షసాం గణాః ।
ఇతీహ లక్ష్యమేవ మే స రావణశ్చ దృశ్యతే ॥34॥
ఇదం సమీక్ష్య బద్ధవత్ స్థితం కపీంద్రమాశు తే ।
బబంధురన్యపాశకైర్జగామ చాస్త్రమస్య తత్ ॥35॥
అథ ప్రగృహ్య తం కపిం సమీపమానయంశ్చ తే ।
నిశాచరేశ్వరస్య తం స పృష్టవాంశ్చ రావణః ॥36॥
కపే కుతోఽసి కస్య వా కిమర్థమీదృశం కృతం ।
ఇతీరితః స చావదత్ ప్రణమ్య రామమీశ్వరం ॥37॥
అవైహి దూతమాగతం దురంతవిక్రమస్య మాం ।
రఘూత్తమస్య మారుతిం కులక్షయే తవేశ్వరం ॥38॥
న చేత్ ప్రదాస్యసి త్వరన్ రఘూత్తమప్రియాం తదా ।
సపుత్రమిత్రబాంధవో వినాశమాశు యాస్యసి ॥39॥
న రామబాణధారణే క్షమాః సురేశ్వరా అపి ।
విరించశర్వపూర్వకాః కిము త్వమల్పసారకః ॥40॥
ప్రకోపితస్య తస్య కః పురః స్థితౌ క్షమో భవేత్ ।
సురాసురోరగాదికే జగత్యచింత్యకర్మణః ॥41॥
ఇతీరితే వధోద్యతం న్యవారయద్విభీషణః ।
స పుచ్ఛదాహకర్మణి న్యయోజయన్నిశాచరాన్ ॥42॥
అథాస్య వస్త్రసంచయైః పిధాయ పుచ్ఛమగ్నయే ।
దదుర్దదాహ నాస్య తన్మరుత్సఖో హుతాశనః ॥43॥
సుందరకాండం 157

మమర్ష సర్వచేష్టితం స రక్షసాం నిరామయః ।


బలోద్ధతశ్చ కౌతుకాత్ ప్రదగ్ధుమేవ తాం పురీం ॥44॥
దదాహ చాఖిలాం పురీం స్వపుచ్ఛగేన వహ్నినా ।
కృతిస్తు విశ్వకర్మణోఽప్యదహ్యతాస్య తేజసా ॥45॥
సువర్ణరత్నకారితాం స రాక్షసోత్తమైః సహ ।
ప్రదహ్య సర్వతః పురీం ముదాన్వితో జగర్జ చ ॥46॥
స రావణం సపుత్రకం తృణోపమం విధాయ చ ।
తయోః ప్రపశ్యతోః పురీం విధాయ భస్మసాద్యయౌ ॥47॥
విలంఘ్య చార్ణవం పునః స్వజాతిభిః ప్రపూజితః ।
ప్రభక్ష్య వానరేశితుర్మధు ప్రభుం సమేయివాన్ ॥48॥
రామం సురేశ్వరమగణ్యగుణాభిరామం
సంప్రాప్య సర్వకపివీరవరైః సమేతః ।
చూడామణిం పవనజః పదయోర్నిధాయ
సర్వాంగకైః ప్రణతిమస్య చకార భక్త్యా ॥49॥
రామోఽపి నాన్యదనుదాతుమముష్య యోగ్య-
మత్యంతభక్తిభరితస్య విలక్ష్య కించిత్ ।
స్వాత్మప్రదానమధికం పవనాత్మజస్య
కుర్వన్ సమాశ్లిషదముం పరమాభితుష్టః ॥50॥
॥ ఇతి శ్రీమదానందతీర్థభగవత్పాదాచార్యవిరచితే
శ్రీమన్మహాభారతతాత్పర్యనిర్ణయే సప్తమోఽధ్యాయః ॥
158 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ నరసింహనఖస్తుతిః
పాంత్వస్మాన్ పురుహూతవైరిబలవన్మాతంగమాద్యద్ఘటా-
కుంభోచ్చాద్రివిపాటనాధికపటుప్రత్యేకవజ్రాయితాః ।
శ్రీమత్కంఠీరవాస్య ప్రతతసునఖరా దారితారాతిదూర-
ప్రధ్వస్తధ్వాంతశాంతప్రవితతమనసా భావితా నాకివృందైః ॥1॥
లక్ష్మీకాంత సమంతతో వికలయన్నైవేశితుస్తే సమం ।
పశ్యామ్యుత్తమవస్తు దూరతరతోఽపాస్తం రసో యోఽష్టమః ।
యద్రోషోత్కరదక్షనేత్రకుటిలప్రాంతోత్థితాగ్నిస్ఫురత్-
ఖద్యోతోపమవిస్ఫులింగభసితా బ్రహ్మేశశక్రోత్కరాః ॥2॥
॥ ఇతి శ్రీమదానందతీర్థభగవత్పాదాచార్యవిరచితా
శ్రీనరసింహనఖస్తుతిః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీహరివాయుస్తుతిః
శ్రీమద్విష్ణ్వంఘ్రినిష్ఠాతిగుణగురుతమశ్రీమదానందతీర్థ-
త్రైలోక్యాచార్యపాదోజ్జ్వలజలజలసత్పాంసవోఽస్మాన్ పునంతు
వాచాం యత్ర ప్రణేత్రీ త్రిభువనమహితా శారదా శారదేందు-
జ్యోత్స్నాభద్రస్మితశ్రీధవిలతకకుభా ప్రేమభారం బభార ॥1॥
ఉత్కంఠాకుంఠకోలాహలజవవిదితాజస్రసేవానువృద్ధ-
ప్రాజ్ఞాత్మజ్ఞానధూతాంధతమససుమనోమౌలిరత్నావలీనాం ।
భక్త్యుద్రేకావగాఢప్రఘటనసఘటాత్కారసంఘృష్యమాణ-
ప్రాంతప్రాగ్ర్యాంఘ్రిపీఠోత్థితకనకరజఃపింజరారంజితాశాః ॥2॥
జన్మాధివ్యాధ్యుపాధిప్రతిహతివిరహప్రాపకాణాం గుణానాం
అగ్ర్యాణామర్పకాణాం చిరముదితచిదానందసందోహదానాం ।
ఏతేషామేష దోషప్రముషితమనసాం ద్వేషిణాం దూషకాణాం
దైత్యానామార్తిమంధే తమసి విదధతాం సంస్తవే నాస్మి శక్తః ॥3॥
శ్రీహరివాయుస్తుతిః 159

అస్యావిష్కర్తుకామం కలిమలకలుషేఽస్మిన్ జనే జ్ఞానమార్గం


వంద్యం చంద్రేంద్రరుద్రద్యుమణిఫణివయోనాయకాద్యైరిహాద్య ।
మధ్వాఖ్యం మంత్రసిద్ధం కిముత కృతవతో మారుతస్యావతారం
పాతారం పారమేష్ఠ్యం పదమపవిపదః పాప్తురాపన్నపుంసాం ॥4॥
ఉద్యద్విద్యుత్ప్రచండాం నిజరుచినికరవ్యాప్తలోకావకాశో
బిభ్రద్భీమో భుజే యోఽభ్యుదితదినకరాభాంగదాఢ్యప్రకాండే ।
వీర్యోద్ధార్యాం గదాగ్ర్యామయమిహ సుమతిం వాయుదేవో విదధ్యా-
దధ్యాత్మజ్ఞాననేతా యతివరమహితో భూమిభూషామణిర్మే ॥5॥
సంసారోత్తాపనిత్యోపశమదసదయస్నేహహాసాంబుపూర-
ప్రోద్యద్విద్యానవద్యద్యుతిమణికిరణశ్రేణిసంపూరితాశః ।
శ్రీవత్సాంకాధివాసోచితతరసరలః శ్రీమదానందతీర్థ-
క్షీరాంభోధిర్విభింద్యాద్భవదనభిమతం భూరి మే భూతిహేతుః ॥6॥
మూర్ధన్యేషోఽంజలిర్మే దృఢతరమిహ తే బధ్యతే బంధపాశ-
చ్ఛేత్రే దాత్రే సుఖానాం భజతి భువి భవిష్యద్విధాత్రే ద్యుభర్త్రే
అత్యంతం సంతతం త్వం ప్రదిశ పదయుగే హంత సంతాపభాజా-
మస్మాకం భక్తిమేకాం భగవత ఉత తే మాధవస్యాథ వాయోః ॥7॥
సాభ్రోష్ణాభీశుశుభ్రప్రభమభయ నభో భూరిభూభృద్విభూతి-
భ్రాజిష్ణుర్భూరృభూణాం భవనమపి విభోఽభేది బభ్రే బభూవే ।
యేన భ్రూవిభ్రమస్తే భ్రమయతు సుభృశం బభ్రువద్దుర్భృతాశాన్
భ్రాంతిర్భేదావభాసస్త్వితి భయమభిభూర్భోక్ష్యతో మాయిభిక్షూన్‌ ॥8॥
యేఽముం భావం భజంతే సురముఖసుజనారాధితం తే తృతీయం
భాసంతే భాసురైస్తే సహచరచలితైశ్చామరైశ్చారువేషాః ।
వైకుంఠే కంఠలగ్నస్థిరశుచివిలసత్కాంతితారుణ్యలీలా-
లావణ్యాపూర్ణకాంతాకుచభరసులభాశ్లేషసమ్మోదసాంద్రాః ॥9॥
160 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఆనందాన్ మందమందా దదతి హి మరుతః కుందమందారనంద్యా-


వర్తామోదాన్ దధానా మృదుపదముదితోద్గీతకైః సుందరీణాం ।
వృందైరావంద్యముక్తేంద్వహిమగుమదనాహీంద్రదేవేంద్రసేవ్యే
మౌకుందే మందిరేఽస్మిన్నవిరతముదయన్ మోదినాం దేవదేవ ॥10
ఉత్తప్తాత్యుత్కటత్విట్‌ప్రకటకటకటధ్వానసంఘట్టనోద్యత్-
విద్యుద్య్వూఢస్ఫులింగప్రకరవికిరణోత్క్వాథితే బాధితాంగాన్ ।
ఉద్గాఢం పాత్యమానా తమసి తత ఇతః కింకరైః పంకిలే తే
పంక్తిర్గ్రావ్ణాం గరిమ్ణా గ్లపయతి హి భవద్ద్వేషిణో విద్వదాద్య ॥11॥
అస్మిన్నస్మద్గురూణాం హరిచరణచిరధ్యానసన్మంగలానాం
యుష్మాకం పార్శ్వభూమిం ధృతరణరణికః స్వర్గిసేవ్యాం ప్రపన్నః ।
యస్తూదాస్తే స ఆస్తేఽధిభవమసులభక్లేశనిర్మోకమస్త-
ప్రాయానందం కథంచిన్న వసతి సతతం పంచకష్టేఽతికష్టే ॥12॥
క్షుత్‌క్షామాన్ రూక్షరక్షోరదఖరనఖరక్షుణ్ణవిక్షోభితాక్షా-
నామగ్నానంధకూపే క్షురముఖముఖరైః పక్షిభిర్విక్షతాంగాన్ ।
పూయాసృఙ్మూత్రవిష్ఠాకృమికులకలిలే తత్‌క్షణాక్షిప్తశక్త్యా-
ద్యస్త్రవ్రాతార్దితాంస్త్వద్ద్విష ఉపజిహతే వజ్రకల్పా జలూకాః ॥13॥
మాతర్మే మాతరిశ్వన్ పితరతులగురో భ్రాతరిష్టాప్తబంధో
స్వామిన్ సర్వాంతరాత్మన్నజర జరయితర్జన్మమృత్యామయానాం ।
గోవిందే దేహి భక్తిం భవతి చ భగవన్నూర్జితాం నిర్నిమిత్తాం
నిర్వ్యాజాం నిశ్చలాం సద్గుణగణబృహతీం శాశ్వతీమాశు దేవ ॥14॥
విష్ణోరత్యుత్తమత్వాదఖిలగుణగణైస్తత్ర భక్తిం గరిష్ఠాం
సంశ్లిష్టే శ్రీధరాభ్యామముమథ పరివారాత్మనా సేవకేషు ।
యః సంధత్తే విరించిశ్వసనవిహగపానంతరుద్రేంద్రపూర్వే-
ష్వాధ్యాయంస్తారతమ్యం స్ఫుటమవతి సదా వాయురస్మద్గురుస్తం ॥
శ్రీహరివాయుస్తుతిః 161

తత్త్వజ్ఞాన్ ముక్తిభాజః సుఖయసి హి గురో యోగ్యతాతారతమ్యా-


దాధత్సే మిశ్రబుద్ధీంస్త్రిదివనిరయభూగోచరాన్ నిత్యబద్ధాన్ ।
తామిస్రాంధాదికాఖ్యే తమసి సుబహులం దుఃఖయస్యన్యథాజ్ఞాన్
విష్ణోరాజ్ఞాభిరిత్థం శ్రుతిశతమితిహాసాది చాకర్ణయామః ॥16॥
వందేఽహం తం హనూమానితి మహితమహాపౌరుషో బాహుశాలీ
ఖ్యాతస్తేఽగ్ర్యోఽవతారః సహిత ఇహ బహుబ్రహ్మచర్యాదిధర్మైః ।
సస్నేహానాం సహస్వానహరహరహితం నిర్దహన్ దేహభాజా-
మంహోమోహాపహో యః స్పృహయతి మహతీం భక్తిమద్యాపి రామే ॥
ప్రాక్పంచాశత్సహస్రైర్వ్యవహితమమితం యోజనైః పర్వతం త్వం
యావత్సంజీవనాద్యౌషధనిధిమధిక ప్రాణ లంకామనైషీః ।
అద్రాక్షీదుత్పతంతం తత ఉత గిరిముత్పాటయంతం గృహీత్వాఽఽ-
యాంతం ఖే రాఘవాంఘ్రౌ ప్రణతమపి తదైకక్షణే త్వాం హి లోకః ॥
క్షిప్తః పశ్చాత్ సలీలం శతమతులమతే యోజనానాం స ఉచ్చ-
స్తావద్విస్తారవాంశ్చాప్యుపలలవ ఇవ వ్యగ్రబుధ్ద్యా త్వయాఽతః ।
స్వస్వస్థానస్థితాతిస్థిరశకలశిలాజాలసంశ్లేషనష్ట-
చ్ఛేదాంకః ప్రాగివాభూత్ కపివరవపుషస్తే నమః కౌశలాయ ॥19॥
దృష్ట్వా దుష్టాధిపోరః స్ఫుటితకనకసద్వర్మఘృష్టాస్థికూటం
నిష్పిష్టం హాటకాద్రిప్రకటతటతటాకాతిశంకో జనోఽభూత్ ।
యేనాఽజౌ రావణారిప్రియనటనపటుర్ముష్టిరిష్టం ప్రదేష్టుం
కిం నేష్టే మే స తేఽష్టాపదకటకతటిత్కోటిభామృష్టకాష్ఠః ॥20॥
దేవ్యాదేశప్రణీతిద్రుహిణహరవరావధ్యరక్షోవిఘాతా-
ద్యాసేవ్యోద్యద్దయార్ద్రః సహభుజమకరోద్రామనామా ముకుందః
దుష్ప్రాపే పారమేష్ఠ్యే కరతలమతులం మూర్ధ్ని విన్యస్య ధన్యం
తన్వన్ భూయః ప్రభూతప్రణయవికసితాబ్జేక్షణస్త్వేక్షమాణః ॥21॥
162 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

జఘ్నే నిఘ్నేన విఘ్నో బహులబలబకధ్వంసనాద్యేన శోచ-


ద్విప్రానుక్రోశపాశైరసువిధృతిసుఖస్యైకచక్రాజనానాం ।
తస్మై తే దేవ కుర్మః కురుకులపతయే కర్మణా చ ప్రణామాన్
కిర్మీరం దుర్మతీనాం ప్రథమమథ చ యో నర్మణా నిర్మమాథ ॥22॥
నిర్మృద్నన్నత్యయత్నం విజరవర జరాసంధకాయాస్థిసంధీన్
యుద్ధే త్వం స్వధ్వరే వా పశుమివ దమయన్ విష్ణుపక్షద్విడీశం ।
యావత్ ప్రత్యక్షభూతం నిఖిలమఖభుజం తర్పయామాసిథాసౌ
తావత్యాఽయోజి తృప్త్యా కిము వద భగవన్ రాజసూయాశ్వమేధే ॥
క్ష్వేలాక్షీణాట్టహాసం తవ రణమరిహన్నుద్గదోద్దామబాహో
బహ్వక్షౌహిణ్యనీకక్షపణసునిపుణం యస్య సర్వోత్తమస్య ।
శుశ్రూషార్థం చకర్థ స్వయమయమథ సంవక్తుమానందతీర్థ-
శ్రీమన్నామన్ సమర్థస్త్వమపి హి యువయోః పాదపద్మం ప్రపద్యే ॥
ద్రుహ్యంతీం హృద్రుహం మాం ద్రుతమనిలబలాద్ద్రావయంతీమవిద్యా-
నిద్రాం విద్రావ్య సద్యోరచనపటుమథాపాద్య విద్యాసముద్ర ।
వాగ్దేవీ సా సువిద్యాద్రవిణదవిదితా ద్రౌపదీ రుద్రపత్న్యా-
ద్యుద్రిక్తా ద్రాగభద్రాద్రహయతు దయితా పూర్వభీమాజ్ఞయా తే ॥25॥
యాభ్యాం శుశ్రూషురాసీః కురుకులజననే క్షత్రవిప్రోదితాభ్యాం
బ్రహ్మభ్యాం బృంహితాభ్యాం చితిసుఖవపుషా కృష్ణనామాస్పదాభ్యాం ।
నిర్భేదాభ్యాం విశేషాద్ద్వివచనవిషయాభ్యాముభాభ్యామమూభ్యాం
తుభ్యం చ క్షేమదేభ్యః సరసిజవిలసల్లోచనేభ్యో నమోఽస్తు ॥26॥
గచ్ఛన్ సౌగంధికార్థం పథి స హనుమతః పుచ్ఛమచ్ఛస్య భీమః
ప్రోద్ధర్తుం నాశకత్ స త్వముమురువపుషా భీషయామాస చేతి ।
పూర్ణజ్ఞానౌజసోస్తే గురుతమవపుషోః శ్రీమదానందతీర్థ
క్రీడామాత్రం తదేతత్ప్రమదద సుధియాం మోహక ద్వేషభాజాం ॥27॥
శ్రీహరివాయుస్తుతిః 163

బహ్వీః కోటీరటీకః కుటిలకటుమతీనుత్కటాటోపకోపాన్


ద్రాక్ చ త్వం సత్వరత్వాచ్ఛరణద గదయా పోథయామాసిథారీన్ ।
ఉన్మథ్యాతథ్యమిథ్యాత్వవచనవచనానుత్పథస్థాంస్తథాఽన్యాన్
ప్రాయచ్ఛః స్వప్రియాయై ప్రియతమ కుసుమం ప్రాణ తస్మై నమస్తే ॥
దేహాదుత్క్రామితానామధిపతిరసతామక్రమాద్వక్రబుద్ధిః
క్రుద్ధః క్రోధైకవశ్యః కృమిరివ మణిమాన్ దుష్కృతీ నిష్క్రియార్థం
చక్రే భూచక్రమేత్య క్రకచమివ సతాం చేతసః కష్టశాస్త్రం
దుస్తర్కం చక్రపాణేర్గుణగణవిరహం జీవతాం చాధికృత్య ॥29॥
తద్దుష్ప్రేక్షానుసారాత్ కతిపయకునరైరాదృతోఽన్యైర్విసృష్టో
బ్రహ్మాఽహం నిర్గుణోఽహం వితథమిదమితి హ్యేష పాషండవాదః ।
తద్యుక్త్యాభాసజాలప్రసరవిషతరూద్దాహదక్షప్రమాణ-
జ్వాలామాలాధరోఽగ్నిః పవన విజయతే తేఽవతారస్తృతీయః ॥30
ఆక్రోశంతో నిరాశా భయభరవివశస్వాశయాశ్ఛిన్నదర్పా
వాశంతో దేశనాశస్త్వితి బత కుధియాం నాశమాశాదశాశు ।
ధావంతోఽశ్లీలశీలా వితథశపథశాపాశివాః శాంతశౌర్యా-
స్త్వద్వ్యాఖ్యాసింహనాదే సపది దదృశిరే మాయిగోమాయవస్తే ॥31॥
త్రిష్వప్యేవావతారేష్వరిభిరపఘృణం హింసితో నిర్వికారః
సర్వజ్ఞః సర్వశక్తిః సకలగుణగణాపూర్ణరూపప్రగల్భః ।
స్వచ్ఛః స్వచ్ఛందమృత్యుః సుఖయసి సుజనం దేవ కిం చిత్రమత్ర
త్రాతా యస్య త్రిధామా జగదుత వశగం కింకరాః శంకరాద్యాః ॥32॥
ఉద్యన్మందస్మితశ్రీమృదుమధుమధురాలాపపీయూషధారా-
పూరాసేకోపశాంతాసుఖసుజనమనోలోచనాపీయమానం ।
సంద్రక్ష్యే సుందరం సందుహదిహ మహదానందమానందతీర్థ
శ్రీమద్వక్రేందుబింబం దురితనుదుదితం నిత్యదాఽహం కదా ను ॥33।।
164 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ప్రాచీనాచీర్ణపుణ్యోచ్చయచతురతరాచారతశ్చారుచిత్తా-
నత్యుచ్చాం రోచయంతీం శ్రుతిచితవచనాంఛ్రావకాంశ్చోద్యచంచూన్‌
వ్యాఖ్యాముత్ఖాతదుఃఖాం చిరముచితమహాచార్య చింతారతాంస్తే
చిత్రాం సచ్ఛాస్త్రకర్తశ్చరణపరిచరాన్ శ్రావయాస్మాంశ్చ కించిత్ ॥34॥
పీఠే రత్నోపక్లృప్తే రుచిరరుచిమణిజ్యోతిషా సన్నిషణ్ణం
బ్రహ్మాణం భావినం త్వాం జ్వలతి నిజపదే వైదికాద్యా హి విద్యాః ।
సేవంతే మూర్తిమత్యః సుచరిత చరితం భాతి గంధర్వగీతం
ప్రత్యేకం దేవసంసత్స్వపి తవ భగవన్ నర్తితద్యోవధూషు ॥35॥
సానుక్రోశైరజస్రం జనిమృతినిరయాద్యూర్మిమాలావిలేఽస్మిన్
సంసారాబ్ధౌ నిమగ్నాన్ శరణమశరణానిచ్ఛతో వీక్ష్య జంతూన్ ।
యుష్మాభిః ప్రార్థితః సన్ జలనిధిశయనః సత్యవత్యాం మహర్షేః
వ్యక్తశ్చిన్మాత్రమూర్తిర్న ఖలు భగవతః ప్రాకృతో జాతు దేహః ॥36॥
అస్తవ్యస్తం సమస్తశ్రుతిగతమధమై రత్నపూగం యథాఽంధై-
రర్థం లోకోపకృత్యై గుణగణనిలయః సూత్రయామాస కృత్స్నం
యోఽసౌ వ్యాసాభిధానస్తమహమహరహర్భక్తితస్త్వత్ప్రసాదాత్
సద్యో విద్యోపలబ్ధ్యై గురుతమమగురుం దేవదేవం నమామి ॥37॥
ఆజ్ఞామన్యైరధార్యాం శిరసి పరిసరద్రశ్మికోటీరకోటౌ
కృష్ణస్యాక్లిష్టకర్మా దధదనుసరణాదర్థితో దేవసంఘైః ।
భూమావాగత్య భూమన్నసుకరమకరోర్బ్రహ్మసూత్రస్య భాష్యం
దుర్భాష్యం వ్యస్య దస్యోర్మణిమత ఉదితం వేద సద్యుక్తిభిస్త్వం ॥38॥
భూత్వా క్షేత్రే విశుద్ధే ద్విజగణనిలయే రూప్యపీఠాభిధానే
తత్రాపి బ్రహ్మజాతిస్త్రిభువనవిశదే మధ్యగేహాఖ్యగేహే ।
పారివ్రాజ్యాధిరాజః పునరపి బదరీం ప్రాప్య కృష్ణం చ నత్వా
కృత్వా భాష్యాణి సమ్యగ్ వ్యతనుత చ భవాన్ భారతార్థప్రకాశం ॥
యంత్రోద్ధారకహనూమత్స్తోత్రం 165

వందే తం త్వా సుపూర్ణప్రమతిమనుదినాసేవితం దేవవృందై-


ర్వందే వందారుమీశే శ్రియ ఉత నియతం శ్రీమదానందతీర్థం
వందే మందాకినీసత్సరిదమలజలాసేకసాధిక్యసంగం
వందేఽహం దేవ భక్త్యా భవభయదహనం సజ్జనాన్మోదయంతం ॥
సుబ్రహ్మణ్యాఖ్యసూరేః సుత ఇతి సుభృశం కేశవానందతీర్థ-
శ్రీమత్పాదాబ్జభక్తః స్తుతిమకృత హరేర్వాయుదేవస్య చాస్య ।
తత్పాదార్చాదరేణ గ్రథితపదలసన్మాలయా త్వేతయా యే
సంరాధ్యామూ నమంతి ప్రతతమతిగుణా ముక్తిమేతే వ్రజంతి ॥41॥
॥ ఇతి శ్రీత్రివిక్రమపండితాచార్యవిరచితా శ్రీహరివాయుస్తుతిః॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ యంత్రోద్ధారకహనూమత్స్తోత్రం
నమామి దూతం రామస్య సుఖదం చ సురద్రుమం ।
పీనవృత్తమహాబాహుం సర్వశత్రునివారణం ॥1॥
నానారత్నసమాయుక్తకుండలాదివిరాజితం ।
సర్వదాఽభీష్టదాతారం సతాం వై దృఢమాహవే ॥2॥
వాసినం చక్రతీర్థస్య దక్షిణస్థగిరౌ సదా ।
తుంగాంభోధితరంగస్య వాతేన పరిశోభితే ॥3॥
నానాదేశాగతైః సద్భిః సేవ్యమానం నృపోత్తమైః ।
ధూపదీపాదినైవేద్యైః పంచఖాద్యైః స్వశక్తితః ॥4॥
వ్రజామి శ్రీహనూమంతం హేమకాంతిసమప్రభం ।
వ్యాసతీర్థయతీంద్రేణ పూజితం చ విధానతః ॥5॥
త్రివారం యః పఠేన్నిత్యం స్తోత్రం భక్త్యా ద్విజోత్తమః ।
వాంఛితం లభతేఽభీష్టం షణ్మాసాభ్యంతరే ఖలు ॥6॥
166 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

పుత్రార్థీ లభతే పుత్రం యశోఽర్థీ లభతే యశః ।


విద్యార్థీ లభతే విద్యాం ధనార్థీ లభతే ధనం ॥7॥
సర్వథా మాఽస్తు సందేహో హరిః సాక్షీ జగత్పతిః ।
యః కరోత్యత్ర సందేహం స యాతి నరకం ధ్రువం ॥8॥
॥ ఇతి శ్రీవ్యాసరాజవిరచితం యంత్రోద్ధారకహనూమత్స్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శివస్తుతిః
స్ఫుటం స్ఫటికసప్రభం స్ఫుటితహాటకశ్రీజటం
శశాంకదలశేఖరం కపిలఫుల్లనేత్రత్రయం ।
తరక్షువరకృత్తిమద్భుజగభూషణం భూతిమత్
కదా తు శితికంఠ తే వపురవేక్షతే వీక్షణం ॥1॥
త్రిలోచన విలోచనే లసతి తే లలామాయితే
స్మరో నియమఘస్మరో నియమినామభూద్భస్మసాత్ ।
స్వభక్తిలతయా వశీకృతవతీ సతీయం సతీ
స్వభక్తవశగో భవానపి వశీ ప్రసీద ప్రభో ॥2॥
మహేశ మహితోఽసి తత్పురుష పూరుషాగ్ర్యో భవాన్
అఘోర రిపుఘోర తేఽనవమ వామదేవాంజలిః ।
నమః సపదిజాత తే త్వమితి పంచరూపోఽంచితః
ప్రపంచయ చ పంచవృన్మమ మనస్తమస్తాడయ ॥3॥
రసాఘనరసానలానిలవియద్వివస్వద్విధు-
ప్రయష్టృషు నివిష్టమిత్యజ భజామి మూర్త్యష్టకం ।
ప్రశాంతముత భీషణం భువనమోహనం చేత్యహో
వపూంషి గుణపుంషి తేఽహమహమాత్మనోఽహంభిదే ॥4॥
విముక్తిపరమాధ్వనాం తవ షడధ్వనామాస్పదం
పదం నిగమవేదినో జగతి వామదేవాదయః ।
శివస్తుతిః 167

కథంచిదుపశిక్షితా భగవతైవ సంవిద్రతే


వయం తు విరలాంతరాః కథముమేశ తన్మన్మహే ॥5॥
కఠోరితకుఠారయా లలితశూలయా బాహయా
రణడ్ఢమరయా స్ఫురద్ధరిణయా సఖట్వాంగయా ।
చలాభిరచలాభిరప్యగణితాభిరున్నృత్యతః
చతుర్దశ జగంతి తే జయ జయేత్యయుర్విస్మయం ॥6॥
పురత్రిపురరంధనం వివిధదైత్యవిధ్వంసనం
పరాక్రమపరంపరా అపి పరా న తే విస్మయః ।
అమర్షబలహర్షితక్షుభితవృత్తనేత్రత్రయో-
జ్జ్వలజ్వలన హేలయా శలభితం హి లోకత్రయం ॥7॥
సహస్రనయనో గుహః సహసహస్రరశ్మిర్విధుః
బృహస్పతిరుతాప్పతిః ససురసిద్ధవిద్యాధరాః ।
భవత్పదపరాయణాః శ్రియమిమామగుః ప్రార్థినాం
భవాన్ సురతరుర్దృశం దిశ శివాం శివావల్లభ ॥8॥
తవ ప్రియతమాదతిప్రియతమం సదైవాంతరం
పయస్యుపహితం ఘృతం స్వయమివ శ్రియో వల్లభం ।
విభిద్య లఘుబుద్ధయః స్వపరపక్షలక్షాయితం
పఠంతి హి లుఠంతి తే శఠహృదః శుచా శుంఠితాః ॥9॥
విలాసనిలయశ్చితా తవ శిరస్తతిర్మాలికా
కపాలమపి తే కరే త్వమశివోఽస్యనంతర్ధియాం ।
తథాఽపి భవతః పదం శివ శివేత్యదో జల్పతా-
మకించన న కించన వృజినమస్త్యభస్మీభవత్ ॥10॥
త్వమేవ కిల కామధుక్ సకలకామమాపూరయన్
అపి త్రినయనః సదా వహసి చాత్రినేత్రోద్భవం ।
168 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

విషం విషధరాన్ దధత్ పిబసి తేన చానందవాన్


విరుద్ధచరితోచితా జగదధీశ తే భిక్షుతా ॥11॥
నమః శివ శివాశివాశివ శివార్ధ కృంతాశివం
నమో హర హరాహరాహరహరాంతరీం మే దృశం ।
నమో భవ భవాభవ ప్రభవ భూతయే సంపదాం
నమో మృడ నమో నమో నమ ఉమేశ తుభ్యం నమః ॥12 ।
సతాం శ్రవణపద్ధతిం సరతు సన్నతోక్తేత్యసౌ
శివస్య కరుణాంకరాత్ ప్రతికృతాత్ సదా సోదితా ।
ఇతి ప్రథితమానసో వ్యధిత నామ నారాయణః
శివస్తుతిమిమాం శివాం లికుచసూరిసూనుః సుధీః ॥13॥
॥ ఇతి శివస్తుతిః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ తారతమ్యస్తోత్రం
విష్ణుః సర్వోత్తమోఽథ ప్రకృతిరథ విధిప్రాణనాథావథోక్తే
బ్రహ్మాణీ భారతీ చ ద్విజఫణిపమృడాశ్చ స్త్రియః షట్ చ విష్ణోః ।
సౌపర్ణీ వారుణీ పర్వతపతితనయా చేంద్రకామావథాస్మాన్
ప్రాణోఽథో యోఽనిరుద్ధో రతిమనుగురవో దక్షశచ్యౌ చ పాంతు ॥
త్రాయంతాం నః సదైతే ప్రవహ ఉత యమో మానవీ చంద్రసూర్యౌ
చాప్పోఽథో నారదోఽథో భృగురనలకులేంద్రః ప్రసూతిశ్చ నిత్యం ।
విశ్వామిత్రో మరీచిప్రముఖవిధిసుతాః సప్త వైవస్వతాఖ్యః
చైవం వై మిత్రతారే వరనిఋృతినామా ప్రావహీ చ ప్రసన్నాః ॥2॥
విష్వక్సేనోఽశ్వినౌ తౌ గణపతిధనపావుక్తశేషాః శతస్థాః
దేవాశ్చోక్తేతరే యే తదవరమనవశ్చావనోచథ్యసంజ్ఞౌ ।
వైన్యో యః కార్తవీర్యః క్షితిపతిశశబిందుః ప్రియాదివ్రతోఽథో
గంగాపర్జన్యసంజ్ఞే శశియమదయితే మా విరాట్ చాశు పాంతు ॥3
నవగ్రహస్తోత్రాణి 169

ఏభ్యోఽన్యే చాగ్నిజాయా చ జలమయబుధశ్చాపి నామాత్మికోషా


చైవం భూమౌ తతాత్మా శనిరపి కథితః పుష్కరః కర్మపోఽపి ।
యేఽథాథో చాప్యుతానామిహ కథితసురా మధ్యభాగే సమాస్తే
విష్ణ్వాద్యా నః పునంతు క్రమగదితమహాతారతమ్యేన యుక్తాః ॥4॥
వందే విష్ణుం నమామి శ్రియమథ చ భువం బ్రహ్మవాయూ చ వందే
గాయత్రీం భారతీం తామపి గరుడమనంతం భజే రుద్రదేవం ।
దేవీం వందే సుపర్ణీమహిపతిదయితాం వారుణీమప్యుమాం తాం
ఇంద్రాదీన్ కామముఖ్యానపి సకలసురాంస్తద్గరూన్మద్గరూంశ్చ ॥5॥
సర్వోత్తమో విష్ణురథో రమా చ బ్రహ్మా చ వాయుశ్చ తదీయపత్న్యౌ
అన్యే చ దేవాః సతతం ప్రసన్నా హరౌ సుభక్తిం మయి సందిశంతు ॥
॥ ఇతి కల్యాణీదేవీవిరచితం తారతమ్యస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ నవగ్రహస్తోత్రాణి
సూర్యః- జపాకుసుమసంకాశం కాశ్యపేయం మహాద్యుతిం ।
తమోఽరిం సర్వపాపఘ్నం ప్రణతోఽస్మి దివాకరం ॥
చంద్రః- దధిశంఖతుషారాభం క్షీరోదార్ణవసన్నిభం ।
నమామి శశినం దేవం శంభోర్ముకుటభూషణం ॥
కుజః- ధరణీగర్భసంభూతం విద్యుత్కాంతిసమప్రభం ।
కుమారం శక్తిహస్తం చ మంగలం ప్రణమామ్యహం ॥
బుధః- ప్రియంగుకలికాశ్యామం రూపేణాప్రతిమం బుధం ।
సౌమ్యం సౌమ్యగుణోపేతం తం బుధం ప్రణమామ్యహం॥
గురుః- దేవానాం చ ఋషీణాం చ గురుం కాంచనసన్నిభం ।
బుద్ధిభూతం త్రిలోకేశం తం నమామి బృహస్పతిం ॥
శుక్రః- హిమకుందసమాభాసం దైత్యానాం పరమం గురుం ।
170 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

సర్వశాస్త్రప్రవక్తారం భార్గవం ప్రణమామ్యహం ॥


శనిః- నీలాంజనసమాభాసం రవిపుత్రం యమాగ్రజం ।
ఛాయామార్తాండసంభూతం తం నమామి శనైశ్చరం ॥
రాహుః- అర్ధకాయం మహావీరం చంద్రాదిత్యవిమర్దనం ।
సింహికాగర్భసంభూతం తం రాహుం ప్రణమామ్యహం ॥
కేతుః- పలాశపుష్పసంకాశం తారకాగ్రహమస్తకం ।
రౌద్రం రౌద్రాత్మకం ఘోరం తం కేతుం ప్రణమామ్యహం॥
।। ఇతి నవగ్రహస్తోత్రాణి ।।
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీజయతీర్థస్తుతిః
ధాటీ శ్రీజయతీర్థవర్యవచసాం చేటీభవత్స్వర్ధునీ-
పాటీరానిలపుల్లమల్లిసుమనోవాటీలసద్వాసనా ।
పేటీ యుక్తిమణిశ్రియాం సుమతిభిః కోటీరకైః శ్లాఘితా
సా టీకా నిచయాత్మికా మమ చిరాదాటీకతాం మానసే ॥1॥
టీకాకృజ్జయవర్య సంసది భవత్యేకాంతతో రాజతి
ప్రాకామ్యం దధతే పలాయనవిధౌ స్తోకాన్యశంకాద్విషః ।
లోకాంధీకరణక్షమస్య తమసః సా కాలసీమా యదా
పాకారాతిదిశి ప్రరోహతి న చేద్రాకానిశాకాముకః ॥2॥
ఛాయాసంశ్రయణేన యచ్చరణయోరాయామిసాంసారికా-
పాయానల్పతమాతపవ్యతికరవ్యాయామవిక్షోభితాః ।
ఆయాంతి ప్రకటాం ముదం బుధజనా హేయాని ధిక్కృత్య నః
పాయాచ్ఛ్రీజయరాట్ దృశా సరసనిర్మాయానుకంపార్ద్రయా ॥3।।
శ్రీవాయ్వంశసువంశమౌక్తికమణేః సేవావినమ్రక్షమా-
దేవాజ్ఞానతమోవిమోచనకలాజైవాతృకశ్రీనిధేః ।
శ్రీజయతీర్థస్తుతిః 171

శైవాద్వైతమతాటవీకవలనాదావాగ్నిలీలాజుషః
కో వాదీ పురతో జయీశ్వర భవేత్ తే వాదకోలాహలే ॥4॥
నీహారచ్ఛవిబింబనిర్గతకరవ్యూహాప్లుతేందూపలా-
నాహార్యస్రుతనూతనామృతపరీవాహాలివాణీముచః ।
ఊహాగోచరగర్వపండితపయోవాహానిలశ్రీజుషో
మాహాత్మ్యం జయతీర్థవర్య భవతో వ్యాహారమత్యేతి నః ॥5॥
వందారుక్షితిపాలమౌలివిలసన్మందారపుష్పావలీ-
మందాన్యప్రసరన్మరందకణికావృందార్ద్రపాదాంబుజః ।
కుందాభామలకీర్తిరార్తజనతావృందారకానోకహః
స్వం దాసం జయతీర్థరాట్ స్వకరుణాసందానితం మాం క్రియాత్ ॥
శ్రీదారాంఘ్రినతః ప్రతీపసుమనోవాదాహవాటోపని-
ర్భేదాతంద్రమతిః సమస్తవిబుధామోదావలీదాయకః ।
గోదావర్యుదయత్తరంగనికరహ్రీదాయిగంభీరగీః
పాదాబ్జప్రణతే జయీ కలయతు స్వే దాసవర్గేఽపి మాం ॥7॥
విద్యావారిజషండచండకిరణో విద్యామదక్షోదయ-
ద్వాద్యాలీకదలీభిదామరకరీహృద్యాత్మకీర్తిక్రమః ।
పద్యా బోధతతేర్వినమ్రసురరాడుద్యానభూమీరుహో
దద్యాచ్ఛ్రీజయతీర్థరాట్ ధియముతావద్యాని భిద్యాన్మమ ॥8॥
ఆభాసత్వమియాయ తార్కికమతం ప్రాభాకరప్రక్రియా
శోభాం నైవ బభార దూరనిహితా వైభాషికాద్యుక్తయః ।
హ్రీభారేణ నతాశ్చ సంకరముఖాః క్షోభాకరో భాస్కరః
శ్రీభాష్యం జయయోగిని ప్రవదతి స్వాభావికోద్యన్మతౌ ॥9॥
బంధానః సరసార్థశబ్దవిలసద్బంధాకరాణాం గిరా-
మింధనోఽర్కవిభాపరీభవఝరీసంధాయినా తేజసా ।
రుంధానో యశసా దిశః కవిశిరఃసంధార్యమాణేన మే
సంధానం స జయీ ప్రసిద్ధహరిసంబంధాగమస్య క్రియాత్ ॥10॥
172 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

సంఖ్యావద్గణగీయమానచరితః సాంఖ్యాక్షపాదాదినిః-
సంఖ్యాఽసత్సమయిప్రభేదపటిమప్రఖ్యాతవిఖ్యాతిగః ।
ముఖ్యావాసగృహం క్షమాదమదయాముఖ్యామలశ్రీధురాం
వ్యాఖ్యానే కలయేద్రతిం జయవరాభిఖ్యాధరో మద్గురుః ॥11॥
ఆసీనో మరుదంశదాససుమనోనాసీరదేశే క్షణాత్-
దాసీభూతవిపక్షవాదివిసరః శాసీ సమస్తైనసాం ।
వాసీ హృత్సు సతాం కలానివహవిన్యాసీ మమానారతం
శ్రీసీతారమణార్చకః స జయరాడాసీదతాం మానసే ॥12॥
పక్షీశాసనపాదపూజనరతః కక్షీకృతోద్యద్దయో
లక్ష్యీకృత్య సభాతలే రటదసత్పక్షీశ్వరానక్షిపత్ ।
అక్షీణప్రతిభాభరో విధిసరోజాక్షీవిహారాకరో
లక్ష్మీం నః కలయేజ్జయీ సుచిరమధ్యక్షీకృత(తా)క్షోభణాం ॥13॥
యేనాఽగాహి సమస్తశాస్త్రపృతనారత్నాకరో లీలయా
యేనాఽఖండి కువాదిసర్వసుభటస్తోమో వచఃసాయకైః ।
యేనాఽస్థాపి చ మధ్వశాస్త్రవిజయస్తంభో ధరామండలే
తం సేవే జయతీర్థవీరమనిశం మధ్వాఖ్యరాజాదృతం ॥14॥
యదీయవాక్తరంగాణాం విప్లుషో విదుషాం గిరః ।
జయతి శ్రీధరావాసః జయతీర్థసుధాకరః ॥15॥
సత్యప్రియయతిప్రోక్తం శ్రీజయార్యస్తవం శుభం ।
పఠన్ సభాసు విజయీ లోకేషూత్తమతాం వ్రజేత్ ॥16॥
॥ ఇతి శ్రీసత్యప్రియతీర్థవిరచితా శ్రీజయతీర్థస్తుతిః ॥
173

అథ శ్రీటీకాకృత్పాదాష్టకం
యోఽధత్త ప్రథమో గవాం గుణనిధేర్గోవిందభక్తో గురో-
ర్గోభారాన్ హృదయే బహిశ్చ గురుణా ప్రేమ్ణా భవిష్యద్విధేః ।
టీకాఽస్మద్వచసాముదేష్యతి వరే గౌః ప్రౌఢశిష్యేష్వితి
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥1॥
ఊఢః సత్తురగం పిపాసురుదకం గౌర్వత్ పిబన్నాస్యతః
శిష్యస్తే భవితా పురాఽర్జున ఇవ ద్రోణస్య తస్మాద్యశః ।
భూయాదిత్యుదితేన సౌఖ్యవచసా యోఽక్షోభ్యరాజేక్షితః
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥2॥
కిం తే భూప పురాఽఽర్జితం శుభకృతం యస్త్వాం వృణీతుం మనో
దధ్రేఽక్షోఽభ్యమునీశ్వరేణ వశినా శాపే తథాఽనుగ్రహే ।
భూతానాగతవేదినేతి చతురైః కైశ్చిన్నిజైశ్చోదితః
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥3॥
ఇత్యేవం బహుధా వశీకృతమనా గత్వా సమీపం గురో-
ర్నత్వా తం పఠ శాస్త్రమద్భుతమిదం సమ్యగ్విరక్తో భవ ।
శ్రీరామం సుఖతీర్థపూజితపదం భక్త్యాఽర్చయేతీరితః
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥4॥
ఇత్యాద్యుక్తమమోఘచిత్తవచసాం విశ్వస్య వేదోపమం
సాష్టాంగం ప్రణిపత్య తం తు సమయం తుర్యాశ్రమం ప్రాపితః ।
వ్యాజహ్రే న మయా కిమప్యధిగతం సంధ్యాదికం వేతి యః
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥5॥
భోస్త్వం శ్రీసుఖతీర్థతీర్థమతులం టీకిష్యసేఽనుగ్రహాత్
తస్యైవేహ సుధాం ప్రదాస్యసి జనే యోగ్యే దివీంద్రో యథా ।
ఆదిష్టో గురుణా జయేతి గదితస్త్ర్యష్టాదశగ్రంథకృత్
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥6॥
174 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

తర్కాశీవిషమూర్ధ్ని తాండవమహో శ్రీవ్యాసరాట్‌కేకినో


యస్య శ్రీసుధయా వ్యధుర్విహరణాత్ శ్రాంతాత్మనాం యస్య చ ।
నానాదుర్మతఖండనేఽద్భుతసుధావిప్లుట్‌శరణ్యా ఇమే
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥7॥
విద్యారణ్యజయం శృగాలమఠగః స్తంభో యదీయః స్ఫుటం
వక్త్యద్యాపి వసన్నథోపకురుతేఽనాథాన్ స్వభక్తాంశ్చ యః ।
వృష్టిగ్రామ ఇతోఽపి యచ్ఛుభజపవ్యాఖ్యాపదాంకం గుహాత్
ఛింద్యాచ్ఛ్రీజయనాకిరాణ్మమ దయావజ్రేణ పాపాచలం ॥8॥
ఇత్యేతద్ గురుజాలబాలరచితం భక్త్యా పఠన్నష్టకం
కాగిన్యాముదయే విధాయ విధివత్ స్నానం నమన్ మాధవం ।
నత్వా కోత్తలవాయుజం రఘుపతిం రక్షంతమక్షోభ్యరాట్
నిత్యానువ్రతమంజసా శ్రుతిపసత్యానందముఖ్యాన్ యతీన్ ॥9॥
అశ్వత్థం చ పరీత్య సప్తసు దినేషు శ్రీజయీంద్రం నమన్
సద్యః పాపవిముక్తిమేతి భవతి శ్రీమాంశ్చ సశ్రీః సుధీః ।
యో వా దీనమనా అనన్యశరణో భక్త్యాలసో మాదృశః
సిద్ధిం యాతి తతోఽధికాం బుధజనః సాక్షాత్ సుధా సాక్షిణీ ॥10॥
॥ ఇతి గుర్జాలా(బాలా)చార్యకృత శ్రీటీకాకృత్పాదాష్టకం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీపాదరాజపంచరత్నమాలికా
వందే శ్రీపాదరాజం రుచితమహృదయం పూజితశ్రీసహాయం
నిర్ధూతాశేషహేయం నిభృతశుభచయం భూమిదేవాభిగేయం ।
విప్రేభ్యో దత్తదేయం నిజజనసదయం ఖండితాశేషమాయం
నిష్ఠ్యూతస్వర్ణకాయం బహుగుణనిలయం వాదిసంఘైరజేయం ॥1।।
క్షుభ్యద్వాదికరీంద్రవాదిపటలీకుంభచ్ఛటాభేదన-
ప్రౌఢప్రాభవతర్కసంఘనికరశ్రేణీవిలాసోజ్జ్వలః ।
శ్రీవ్యాసరాజస్తోత్రం 175

గోపీనాథమహేంద్రశేఖరలసత్పాదస్థలావాసకృత్ ।
పాయాన్మాం భవఘోరకుంజరభయాత్ శ్రీపాదరాట్‌కేసరీ ॥2॥
బిభ్రాణం క్షౌమవాసః కరధృతవలయం హారకేయూరకాంచీ-
గ్రైవేయస్వర్ణమాలమణిగణఖచితానేకభూషాప్రకర్షం ।
భుంజానం షష్టిశాకం హయగజశిబికానర్ఘ్యశయ్యారథాఢ్యం
వందే శ్రీపాదరాజం త్రిసవనమనిశం ఘోరదారిద్ర్యశాంత్యై ॥3॥
యద్వృందావనసేవయా సువిమలాం విద్యాం పశూన్ సంతతిం
ధ్యానం జ్ఞానమనల్పకీర్తినివహం ప్రాప్నోతి సౌఖ్యం జనః ।
తం వందే నరసింహతీర్థనిలయం శ్రీవ్యాసరాట్‌పూజితం
ధ్యాయంతం మనసా నృసింహచరణం శ్రీపాదరాజం గురుం ॥4॥
కాశీకేదారమాయాకరిగిరిమధురాద్వారకావేంకటాద్రి-
శ్రీముష్ణక్షేత్రపూర్వత్రిభువనవిలసత్పుణ్యభూమీనివాసః ।
గుల్మాదివ్యాధిహర్తా గురుగుణనిలయో భూతవేతాలభేదీ
భూయాత్ శ్రీపాదరాజో నిఖిలశుభతతిప్రాప్తయే సంతతం నః ॥5।।
॥ ఇతి శ్రీవ్యాసరాజవిరచితా శ్రీశ్రీపాదరాజపంచరత్నమాలికా ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీవ్యాసరాజస్తోత్రం
వందే ముకుందమరవిందభవాదివంద్యం
ఇందిందిరావ్రతతిమేచకమాకటాక్షైః
బందీకృతాననమమందమతిం విదధ్యాత్ ।
ఆనందతీర్థహృదయాంబుజమత్తభృంగః ॥1॥
శ్రీవ్యాసయోగీ హరిపాదరాగీ భక్తాతిపూగీ హితదక్షసద్గీః
త్యాగీ విరాగీ విషయేషు భోగీ ముక్తౌ సదా గీతసురేంద్రసంగీ ॥2।।
లక్ష్మీశపాదాంబుజమత్తభృంగః సదా దశప్రజ్ఞనయప్రసంగః ।
అద్వైతవాదే కృతమూలభంగః మహావ్రతీశో విషయేష్వసంగః ॥3।।
176 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

సదా సదాయత్తమహానుభావః భక్తాఘతూలోచ్చయతీవ్రదావః ।


దౌర్జన్యవిధ్వంసనదక్షరావః శిష్యేషు యో యచ్ఛతి దివ్యగావః ॥4॥
అద్వైతదావానలకాలమేఘో రమారమస్నేహవిదారితాఘః ।
వాగ్వైఖరీనిర్జితసంశయౌఘో మాయామతవ్రాతహిమే నిదాఘః ॥5।।
మధ్వసిద్ధాంతదుగ్ధాబ్ధివృద్ధిపూర్ణకలాధరః ।
వ్యాసరాజయతీంద్రో మే భూయాదీప్సితసిద్ధయే ॥6॥
యన్నామగ్రహణాదేవ పాపరాశిః పలాయతే ।
సోఽయం శ్రీవ్యాసయోగీంద్రో నిహంతు దురితాని నః ॥7॥
యన్మృత్తికాదర్శనమాత్రభీతః క్వచిత్ పిశాచస్తదనువ్రతేభ్యః ।
దత్వా ధనం వాంఛితమాప తస్య తైర్మార్జితాయామచిరేణ ముక్తిం ॥
యత్కాశినాసికాముక్తజలాక్తశ్చకితాంతరః ।
వ్యాఘ్రో మహానపి స్ప్రష్టుం నాశకత్ తమిహాశ్రయే ॥9॥
ద్వాత్రింశత్సప్తశతకమూర్తీర్హనూమతః ప్రభోః ।
ప్రతిష్ఠాతా స్మతిఖ్యాతస్తం భజే వ్యాసయోగినం ॥10॥
సీమానం తత్ర తత్రైత్య క్షేత్రేషు చ మహామతిః ।
వ్యవస్థాప్యాత్ర మర్యాదాం లబ్ధవాంస్తమిహాశ్రయే ॥11॥
మధ్వదేశికసిద్ధాంతప్రవర్తకశిరోమణిః ।
సోఽయం శ్రీవ్యాసయోగీంద్రో భూయాదీప్సితసిద్ధయే ॥12॥
భూతప్రేతపిశాచాద్యా యస్య స్మరణమాత్రతః ।
పలాయంతే శ్రీనృసింహస్థానం తమహమాశ్రయే ॥13॥
వాతజ్వరాదిరోగాశ్చ భక్త్యా యముపసేవతః ।
దృఢవ్రతస్య నశ్యంతి పిశాచాశ్చ తమాశ్రయే ॥14॥
తారపూర్వం బిందుయుక్తం ప్రథమాక్షరపూర్వకం ।
శ్రీవ్యాసరాజస్తోత్రం 177

చతుర్థ్యంతం చ తన్నామ నమఃశబ్దవిభూషితం ॥15॥


పాఠయంతం మాధ్వనయం మేఘగంభీరయా గిరా ।
ధ్యాయన్నావర్తయేద్యస్తు భక్త్యా మేధాం స విందతి ॥16॥
రత్నసింహాసనారూఢం చామరైరభివీజతం ।
ధ్యాయన్నావర్తయేద్యస్తు మహతీం శ్రియమాప్నుయాత్ ॥17॥
ప్రహ్లాదస్యావతారోఽసావహీంద్రానుప్రవేశవాన్ ।
తేన తత్సేవినాం నౄణాం సర్వమేతద్ భవేద్ ధ్రువం ॥18॥
నమో వ్యాసమునీంద్రాయ భక్తాభీష్టప్రదాయినే ।
నమతాం కల్పతరవే భజతాం కామధేనవే ॥19॥
వ్యాసరాజగురో మహ్యం త్వత్పదాంబుజసేవనాత్ ।
దురితాని వినశ్యంతు యచ్ఛ శీఘ్రం మనోరథాన్ ॥20॥
యో వ్యాసత్రయసంజ్ఞకాన్ దృఢతరాన్ మధ్వార్యశాస్త్రార్థకాన్
రక్షద్వజ్రశిలాకృతాన్ బహుమతాన్కృత్వా పరైర్దుస్తరాన్ ।
ప్రాయచ్ఛన్నిజపాదయుగ్మసరసీజాసక్తనౄణాం ముదా
సోఽయం వ్యాసమునీశ్వరో మమ భవేత్ తాపత్రయక్షాంతయే ॥21
మధ్వభక్తో వ్యాసశిష్యపూర్ణప్రజ్ఞమతానుగః ।
వ్యాసరాజమునిశ్రేష్ఠః పాతు నః కృపయా గురుః ॥22॥
వ్యాసరాజ వ్యాసరాజ ఇతి భక్త్యా సదా జపన్ ।
ముచ్యతే సర్వదుఃఖేభ్యస్తదంతర్యామిణో బలాత్ ॥23॥
స్తువన్ననేన మంత్రేణ వ్యాసరాజాయ ధీమతే ।
అభిషేకార్చనాదీన్ యః కురుతే స హి ముక్తిభాక్ ॥24॥
గురుభక్త్యా భవేద్విష్ణుభక్తిరవ్యభిచారిణీ ।
తయా సర్వం లభేద్ధీమాంస్తస్మాదేతత్ సదా పఠేత్ ॥25॥
॥ ఇతి శ్రీవిజయీంద్రతీర్థవిరచితం వ్యాసరాజస్తోత్రం ॥
178 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ శ్రీవాదిరాజస్తోత్రం
చంద్రార్కకోటిలావణ్యలక్ష్మీశకరుణాలయం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥1॥
ఇంద్రాదిదేవతారాధ్యమధ్వసద్వంశమాదరాత్ ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥2॥
శ్రీహయాస్యార్చనరతం సాధువేదార్థబోధకం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥3॥
దుర్వాదిమత్తద్విరదకంఠీరవమహర్నిశం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥4॥
సర్వకామప్రదం శ్రీమద్ద్విజేంద్రకులశేఖరం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥5॥
మంత్రక్రమవిచారజ్ఞం తంత్రశాస్త్రప్రవర్తకం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥6॥
జ్ఞానాదిగుణసంపన్నమశేషాఘహరం శుభం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥7॥
ప్రదక్షిణీకృతభువం త్వక్షమాలాధరం విభుం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥8॥
విచిత్రముకుటోపేతమచింత్యాద్భుతదర్శనం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥9॥
పురతో వ్యాసదేవస్య నివసంతం మహాద్యుతిం ।
వందితాంఘ్రియుగం సద్భిః వాదిరాజం నతోఽస్మ్యహం ॥10॥
॥ ఇతి శ్రీవాదిరాజస్తోత్రం ॥
179

అథ శ్రీరఘూత్తమగురుస్తోత్రం
గంభీరాశయగుంభసంభృతవచఃసందర్భగర్భోల్లసత్-
టీకాభావవిబోధనాయ జగతాం యస్యావతారోఽజని ।
తత్తాదృక్షదురంతసంతతతపఃసంతానసంతోషిత-
శ్రీకాంతం సుగుణం రఘూత్తమగురుం వందే పరం దేశికం ॥1॥
సచ్ఛాస్త్రామలభావబోధకిరణైః సంవర్ధయన్ మధ్వసత్-
సిద్ధాంతాబ్ధిమనంతశిష్యకుముదవ్రాతం వికాసం నయన్ ।
ఉద్భూతో రఘువర్యతీర్థజలధేస్తాపత్రయం త్రాసయన్
యస్తం నౌమి రఘూత్తమాఖ్యశశినం శ్రీవిష్ణుపాదాశ్రయం ॥2॥
ఉద్యన్మార్తండసంకాశం దండమాలాకమండలూన్ ।
ధరం కౌపీనసూత్రం చ సీతారాఘవమానసం ॥3॥
శ్రీనివాసేన వంద్యాంఘ్రిం తులసీదామభూషణం ।
ధ్యాయేద్రఘూత్తమగురుం సర్వసౌఖ్యప్రదం నృణాం ॥4॥
రఘూత్తమగురుం నౌమి శాంత్యాదిగుణమండితం ।
రఘూత్తమపదద్వంద్వకంజభృంగాయితాంతరం ॥5॥
రఘూత్తమగురుం వందే రఘూత్తమపదార్చకం ।
గాంభీర్యేణార్థబాహుల్యటీకాతాత్పర్యబోధకం ॥6॥
భావబోధకృతం నౌమి భావభావితభావుకం ।
భావభాజం భావజాదిపరీభావపరాయణం ॥7॥
సన్న్యాయవివృతేష్టీకాశేషసంపూర్ణకారిణం ।
టీకాం దృష్ట్వా పేటికానాం నిచయం చ చకార యః ।
ప్రమేయమణిమాలానాం స్థాపనాయ మహామతిః ॥8॥
యచ్ఛిష్యశిష్యశిష్యాద్యాష్టిప్పణ్యాచార్యసంజ్ఞితాః ।
తమలం భావబోధార్యం భూయో భూయో నమామ్యహం ॥9।।
180 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

శుకేన శాంత్యాదిషు వాఙ్మయేషు


వ్యాసేన ధైర్యేఽంబుధినోపమేయం ।
మనోజజిత్యాం మనసాం హి పత్యా
రఘూత్తమాఖ్యం స్వగురుం నమామి ॥10॥
రామ రామ తవ పాదపంకజం చింతయామి భవబంధముక్తయే ।
వందితం సురనరేంద్రమౌలిభిర్ధ్యాయతే మనసి యోగిభిః సదా ॥11।
పినాకినీరసంజుష్టదేశే వాసమనోరమం ।
పినాకిపూజ్యశ్రీమధ్వశాస్త్రవార్ధినిశాకరం ॥12॥
పంచకైర్భావబోధాఖ్యైః గ్రంథైః పంచ లసన్ముఖైః ।
తత్త్వవిజ్ఞాపకైః స్వానాముపమేయం పినాకినా ॥13॥
గాంభీర్యే సర్వదుర్వాదిగిరిపక్షవిదారణే ।
విషయేషు విరాగిత్వే చోపమేయం పినాకినా ॥14॥
ధరణే భగవన్మూర్తేర్భరణే భక్తసంతతేః ।
వినా వినా చోపమేయం మేయం తత్త్వప్రకాశనే ॥15॥
గురుత్వేఽఖిలలోకానాం ప్రదానేఽభీష్టసంతతేః ।
శిష్యేభ్యస్తత్త్వవిజ్ఞానప్రదానే పరమం గురుం ॥16॥
సదారరామపాదాబ్జసదారతిసుధాకరం ।
సదాఽరిభేదనే విష్ణుగదారిసదృశం సదా ॥17॥
రఘునాథాంఘ్రిసద్భక్తౌ రఘునాథానుజాయితం ।
రఘునాథార్యపాణ్యుత్థరఘువర్యకరోదితం ॥18॥
వేదేశార్చితపాదాబ్జం వేదేశాంఘ్ర్యబ్జపూజకం ।
రఘూత్తమగురుం వందే రఘూత్తమపదార్చకం ॥19॥
రఘూత్తమగురుస్తోత్రస్యాష్టకం యః పఠేన్నరః ।
రఘూత్తమప్రసాదాచ్చ స సర్వాభీష్టభాగ్భవేత్ ॥20॥
శ్రీరఘూత్తమమంగలాష్టకం 181

యద్వృందావనపూర్వతః ఫలవతీ ధాత్రీ జగత్పావనీ


యామ్యాయాం తు పినాకినీ చలదలో మూర్తిత్రయాధిష్ఠితః ।
వారుణ్యాం దిశి వామతః ప్రతికృతౌ ఛాయాకృతా తింత్రిణీ
తద్వృందావనమధ్యగో గురువరో భూయాత్ స నః శ్రేయసే ॥21।।
ప్రణమత్కామధేనుం చ భజత్సురతరూపమం ।
శ్రీభావబోధకృత్పాదచింతామణిముపాస్మహే ॥22॥
॥ ఇతి శ్రీరఘూత్తమగురుస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీరఘూత్తమమంగలాష్టకం
శ్రీమద్య్వాససుతీర్థపూజ్యచరణశ్రీపాదరాట్‌సంస్తుత-
శ్రీమచ్ఛ్రీరఘునాథతీర్థయమిసద్ధస్తోదయాత్ సద్గురోః ।
ధీరశ్రీరఘువర్యతీర్థమునితః సంప్రాప్తతుర్యాశ్రమః
యోగీశవ్రతిరాట్ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥1।।
శ్రీమద్రామపదాబ్జభక్తిభరితః శ్రీవ్యాససేవారతః
సన్మాన్యోరుసమీరవంశవిలసత్సత్కీర్తివిస్ఫారకః ।
ప్రీత్యర్థం పురుషోత్తమస్య సతతం శాస్త్రార్థచర్చాచణః
యోగీశవ్రతిరాట్ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥2।।
వాచం వాచమనంతబుద్ధిసుకృతం శాస్త్రం సదా శుద్ధిమాన్
జాపం జాపమమోఘమంత్రనివహం సంప్రాప్తసిద్ధ్యష్టకః ।
ధ్యాయం ధ్యాయమమేయమూర్తిమమలాం జాతాపరోక్షః సుధీః
యోగీశవ్రతిరాట్ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥3।।
యద్వృందావనసేవయా సువిపులా విద్యానవద్యా భవేత్
యన్నామగ్రహణేన పాపనిచయో దహ్యేత నిశ్చప్రచం ।
యన్నామస్మరణేన ఖేదనివహాత్ సంకృష్యతే సజ్జనః
యోగీశవ్రతిరాట్ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥4।।
182 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

తారేశాచ్ఛపినాకినీసుతటినీతీరే పినాకిస్తుతే
ద్వారే మోక్షనికేతనస్య వసుధాసారే సుఖాసారకృత్ ।
యోగీడ్యో మహిమా హి యస్య పరమః పారే గిరాం మాదృశాం
యోగీశవ్రతిరాట్ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥5।।
బాల్యేఽధ్యాపకతోఽవమానసుమహాశల్యానువిద్ధాంతరః
కల్యే స్వప్నగురూదితేన హి సుధాతుల్యేన సూర్యగ్రణీః ।
కుల్యేన ద్విజమండలేన మహితః స్వల్పేతరేషాం సుధా-
కుల్యానందకరో రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥6॥
సూర్యాశ్చర్యకరోపలబ్ధవిభవః సూర్యాతులోరుప్రభః
భూర్యాచార్యసుసేవకేష్టఫలదస్తుర్యాశ్రితానుగ్రహః ।
స్వర్యాతాచ్ఛయశాస్తపోఽధిమహిమైశ్వర్యాలయోంహోలయః
వర్యాచార్యగురూ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥7।।
వైరాగ్యాదిగుణాకరో వనకరో దానే సదోద్యత్కరో
భాస్వద్భక్తివిదుత్కరో జయకరః శ్రీశాంఘ్రిసత్కింకరః ।
దోషాంకూరమరుః శ్రితామరతరుర్దువాదవృక్షత్సరుః
మర్త్యాతీతగురూ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥8।।
సర్వజ్ఞప్రియసజ్జయార్యవివృతేః భావావబోధామృతీ-
భావాఢ్యాః సుకృతీర్విధాయ విశయాభావాయ సుజ్ఞానినాం ।
సేవానమ్రజనేష్టదానమహసా దేవావనీక్ష్మారుహో
వ్రీడాపాదయితా రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం ॥9।।
రామారామయమీంద్రవంద్యచరణః సామాదిమానోరుమః
ఆమ్నాయాదిసుగేయమేయమహిమశ్రీమూలరామార్చకః ।
సీమా సత్కరుణారసస్య చరమా సోమాయమానో ముని-
స్తోమానాం వ్రతిరాట్ రఘూత్తమగురుః కుర్యాత్ సదా మంగలం॥10
శ్రీరాఘవేంద్రస్తోత్రం 183

వేదవ్యాసోరుయోగీ యదుపతిసుగురుర్వంద్యవేదేశభిక్షుః
విద్యావద్వర్యధుర్యప్రథితవివరణగ్రంథనిర్మాణవిత్తః ।
విద్యాధీశోఽపి తద్వద్ బుధజనమణయో యస్య శిష్యా ప్రశిష్యాః
సోఽయం శ్రీయోగిరాజో రఘువరతనయో మంగలాన్యాతనోతు ॥
కాశీకాంచీసుమాయాహిమగిరిమధురాద్వారకావేంకటాద్రి-
శ్రీరంగక్షేత్రపూర్వత్రిభువనవిలసత్పుణ్యవృందావనస్థః ।
గుల్మాదివ్యాధిహర్తా గ్రహజనితమహాభీతివిధ్వంసకర్తా
భూతప్రేతాదిభేదీ రఘువరతనయో మంగలాన్యాతనోతు ॥12॥
మూఢాగ్రణీః వేంకటభట్టసూదః
సూర్యగ్రగణ్యోఽభవదాత్మవేదీ ।
యస్య ప్రసాదాత్ స గురుప్రబర్హో
విద్యామబాధాం విపులాం ప్రదద్యాత్ ॥13॥
న్యాయామృతం న్యాయవచోవిశేషైః
సుసారభూతం సుఘనత్వమాప్తం ।
ప్రవాహయామాస తరంగిణీమిషాత్
స వ్యాసరామోఽపి తదీయశిష్యః ॥14॥
॥ ఇతి శ్రీరఘూత్తమమంగలాష్టకం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీరాఘవేంద్రస్తోత్రం
శ్రీపూర్ణబోధగురుతీర్థపయోబ్ధిపారా
కామారిమాక్షవిషమాక్షశిరఃస్పృశంతీ ।
పూర్వోత్తరామితతరంగచరత్సుహంసా
దేవాలిసేవితపరాంఘ్రిపయోజలగ్నా ॥1॥
జీవేశభేదగుణపూర్తిజగత్సుసత్త్వ-
నీచోచ్చభావముఖనక్రగణైః సమేతా ।
184 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

దుర్వాద్యజాపతిగిలైర్గురురాఘవేంద్ర- ।
వాగ్దేవతాసరిదముం విమలీకరోతు ॥2॥
శ్రీరాఘవేంద్రః సకలప్రదాతా స్వపాదకంజద్వయభక్తిమద్భ్యః ।
అఘాద్రిసంభేదనదృష్టివజ్రః
క్షమాసురేంద్రోఽవతు మాం సదాఽయం ॥3॥
శ్రీరాఘవేంద్రో హరిపాదకంజనిషేవణాల్లబ్ధసమస్తసంపత్ ।
దేవస్వభావో దివిజద్రుమోఽయం
ఇష్టప్రదో మే సతతం స భూయాత్ ॥4॥
భవ్యస్వరూపో భవదుఃఖతూలసంఘాగ్నిచర్యః సుఖధైర్యశాలీ ।
సమస్తదుష్టగ్రహనిగ్రహేశో దురత్యయోపప్లవసింధుసేతుః ॥5॥
నిరస్తదోషో నిరవద్యవేషః ప్రత్యర్థిమూకత్వనిదానభాషః ।
విద్వత్పరిజ్ఞేయమహావిశేషో వాగ్వైఖరీనిర్జితభవ్యశేషః ॥6॥
సంతానసంపత్పరిశుద్ధభక్తివిజ్ఞానవాగ్దేహసుపాటవాదీన్ ।
దత్వా శరీరోత్థసమస్తదోషాన్
హత్వా స నోఽవ్యాద్గురురాఘవేంద్రః ॥7॥
యత్పాదోదకసంచయః సురనదీముఖ్యాపగాసాదితా-
సంఖ్యానుత్తమపుణ్యసంఘవిలసత్ప్రఖ్యాతపుణ్యావహః ।
దుస్తాపత్రయనాశనో భువి మహావంధ్యాసుపుత్రప్రదో
వ్యంగస్వంగసమృద్ధిదో గ్రహమహాపాపాపహస్తం శ్రయే ॥8॥
యత్పాదకంజరజసా పరిభూషితాంగా
యత్పాదపద్మమధుపాయితమానసా యే ।
యత్పాదపద్మపరికీర్తనజీర్ణవాచ-
స్తద్దర్శనం దురితకాననదావభూతం ॥9॥
సర్వతంత్రస్వతంత్రోఽసౌ శ్రీమధ్వమతవర్ధనః ।
శ్రీరాఘవేంద్రస్తోత్రం 185

విజయీంద్రకరాబ్జోత్థసుధీంద్రవరపుత్రకః ॥10॥
శ్రీరాఘవేంద్రో యతిరాడ్ గురుర్మే స్యాద్ భయాపహః ।
జ్ఞానభక్తిసుపుత్రాయుర్యశఃశ్రీపుణ్యవర్ధనః ॥11॥
ప్రతివాదిజయస్వాంతభేదచిహ్నాదరో గురుః ।
సర్వవిద్యాప్రవీణోఽన్యో రాఘవేంద్రాన్న విద్యతే ॥12॥
అపరోక్షీకృతశ్రీశః సముపేక్షితభావజః ।
అపేక్షితప్రదాతాఽన్యో రాఘవేంద్రాన్న విద్యతే ॥13॥
దయాదాక్షిణ్యవైరాగ్యవాక్పాటవముఖాంకితః ।
శాపానుగ్రహశక్తోఽన్యో రాఘవేంద్రాన్న విద్యతే ॥14॥
అజ్ఞానవిస్మృతిభ్రాంతిసంశయాపస్మృతిక్షయాః ।
తంద్రాకంపవచఃకౌంఠ్యముఖా యే చేంద్రియోద్భవాః ॥15॥
దోషాస్తే నాశమాయాంతి రాఘవేంద్రప్రసాదతః ।
శ్రీరాఘవేంద్రాయ నమః ఇత్యష్టాక్షరమంత్రతః ॥16॥
జపితాద్భావితాన్నిత్యమిష్టార్థాః స్యుర్న సంశయః ।
హంతు నః కాయజాన్ దోషానాత్మాత్మీయసముద్భవాన్ ॥17॥
సర్వానపి పుమర్థాంశ్చ దదాతు గురురాత్మవిత్ ।
ఇతి కాలత్రయే నిత్యం ప్రార్థనాం యః కరోతి సః ॥18॥
ఇహాముత్రాప్తసర్వేష్టో మోదతే నాత్ర సంశయః ।
అగమ్యమహిమా లోకే రాఘవేంద్రో మహాయశాః ॥19॥
శ్రీమధ్వమతదుగ్ధాబ్ధిచంద్రోఽవతు సదాఽనఘః ।
సర్వయాత్రాఫలావాప్త్యై యథాశక్తి ప్రదక్షిణం ॥20॥
కరోమి తవ సిద్ధస్య వృందావనగతం జలం ।
శిరసా ధారయామ్యద్య సర్వతీర్థలాప్తయే ॥21॥
186 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

సర్వాభీష్టార్థసిధ్ద్యర్థం నమస్కారం కరోమ్యహం ।


తవ సంకీర్తనం వేదశాస్త్రార్థజ్ఞానసిద్ధయే ॥22॥
సంసారేఽక్షయసాగరే ప్రకృతితోఽగాధే సదా దుస్తరే
సర్వావద్యజలగ్రహైరనుపమైః కామాదిభంగాకులే ।
నానావిభ్రమదుర్భ్రమేఽమితభయస్తోమాదిఫేనోత్కటే ।
దుఃఖోత్కృష్టవిషే సముద్ధర గురో మా మగ్నరూపం సదా ॥23॥
రాఘవేంద్రగురుస్తోత్రం యః పఠేద్భక్తిపూర్వకం ।
తస్య కుష్ఠాదిరోగాణాం నివృత్తిస్త్వరయా భవేత్ ॥24॥
అంధోఽపి దివ్యదృష్టిః స్యాదేడమూకోఽపి వాక్పతిః ।
పూర్ణాయుః పూర్ణసంపత్తిః స్తోత్రస్యాస్య జపాద్భవేత్ ॥25॥
యః పిబేజ్జలమేతేన స్తోత్రేణైవాభిమంత్రితం ।
తస్య కుక్షిగతా దోషాః సర్వే నశ్యంతి తత్ క్షణాత్ ॥26॥
యద్వృందావనమాసాద్య పంగుః ఖంజోఽపి వా జనః ।
స్తోత్రేణానేన యః కుర్యాత్ ప్రదక్షిణనమస్కృతీః ॥27॥
స జంఘాలో భవేదేవ గురురాజప్రసాదతః ।
సోమసూర్యోపరాగే చ పుష్యార్కాదిసమాగమే ॥28॥
యోఽనుత్తమమిదం స్తోత్రమష్టోత్తరశతం జపేత్ ।
భూతప్రేతపిశాచాదిపీడా తస్య న జాయతే ॥29॥
ఏతత్ స్తోత్రం సముచ్చార్య గురోర్వృందావనాంతికే ।
దీపసంయోజనాద్ జ్ఞానం పుత్రలాభో భవేద్ ధ్రువం ॥30॥
పరవాదిజయో దివ్యజ్ఞానభక్త్యాదివర్ధనం ।
సర్వాభీష్టప్రవృద్ధిః స్యాన్నాత్ర కార్యా విచారణా ॥31॥
రాజచోరమహావ్యాఘ్రసర్పనక్రాదిపీడనం ।
న జాయతేఽస్య స్తోత్రస్య ప్రభావాన్నాత్ర సంశయః ॥32॥
శ్రీసత్యప్రియాష్టకం 187

యో భక్త్యా గురురాఘవేంద్రచరణద్వంద్వం స్మరన్ యః పఠేత్


స్తోత్రం దివ్యమిదం సదా న హి భవేత్ తస్యాసుఖం కించన ।
కింత్విష్టార్థసమృద్ధిరేవ కమలానాథప్రసాదోదయాత్
కీర్తిర్దిగ్విదితా విభూతిరతులా సాక్షీ హయాస్యోఽత్ర హి ॥33॥
ఇతి శ్రీరాఘవేంద్రార్యగురురాజప్రసాదతః ।
కృతం స్తోత్రమిదం పుణ్యం శ్రీమద్భిర్హ్యప్పణాభిధైః ॥34॥
పూజ్యాయ రాఘవేంద్రాయ సత్యధర్మరతాయ చ ।
భజతాం కల్పవృక్షాయ నమతాం కామధేనవే ॥35॥
దుర్వాదిధ్వాంతరవయే వైష్ణవేందీవరేందవే ।
శ్రీరాఘవేంద్రగురవే నమోఽత్యంతదయాలవే ॥36॥
॥ ఇతి శ్రీమదప్పణాచార్యవిరచితం శ్రీరాఘవేంద్రస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీసత్యప్రియాష్టకం
వందే సత్యప్రియగురుం వందారుసురసత్తరుం ।
వృందావనే సమాసీనం మందస్మితశుభాననం ॥1॥
శ్రీసత్యపూర్ణసంభూతం వ్యాసదూతం బహుశ్రుతం ।
దాసచాతకజీమూతం భూసురాళిషు సంస్థితం ॥2॥
శ్రీసత్యవిజయాంభోధిజాతం శ్రీశకరం భజే ।
కీశవీరాఖ్యమధురావాసం శ్రీశపదార్చకం ॥3॥
భూతలే ఖ్యాతచారిత్ర్యం సేతుయాత్రాఫలప్రదం ।
వాతపోతాభిముఖ్యేన స్ఫీతకూర్మాసనే స్థితం ॥4॥
వైఘాయసిమిళద్రమ్యకృతమాలాసరిత్తటే ।
మఠే స్థితం మహాశ్చర్యచర్యం సంతం సదాశ్రయే ॥5॥
సత్యబోధసమారాధ్యం మత్తమాయాప్రమాథినం ।
188 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

చిత్తశుద్ధిప్రదం నౄణాం యత్యధీశమహం భజే ॥6॥


విప్రపుత్రం పరేతం యః క్షిప్రం ప్రాదాత్స్వతేజసా ।
అగ్రహీద్రామభద్రం యః విగ్రహాచ్ఛుభవిగ్రహం ॥ ॥7॥
సత్యప్రియాష్టకం పుణ్యం నిత్యమంగలసాధకం ।
ప్రత్యహం పఠతాం భూయో విత్తసత్పుత్రదాయకం ॥8॥
యః క్షాంతౌ భవతి స్వయంభవతి భూజాజానిసంసేవనే
గాంభీర్యేఽంబుధయత్యఘౌఘహరణే గంగాతి ధీశోధనే ।
శేషత్యర్థవివేచనే గురవతి శ్రీరామతి ప్రాభవే ।
తం వందే మదభీష్టసంతతికరం సత్యప్రియాఖ్యం గురుం ॥9॥
॥ ఇతి శ్రీసత్యధర్మయతికృతం శ్రీసత్యప్రియాష్టకం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీసత్యబోధస్తోత్రం
శ్రీసత్యబోధో నిజకామధేనుర్మాయాతమఃఖండనచండభానుః ।
దురంతపాపప్రదహే కృశానుర్దేయాన్మమేష్టం గురురాజసూనుః ॥1।।
శ్రీసత్యబోధేతిపదాభిధానః సదా విశుద్ధాత్మధియా సమానః ।
సమస్తవిద్వన్నిచయప్రధానో దేయాన్మమేష్టం విబుధాన్ దధానః ॥2।।
రమాధినాథార్హణవాణిజానిః స్వభక్తసంప్రాపితదుఃఖహానిః ।
లసత్సరోజారుణనేత్రపాణిర్దేయాన్మమేష్టం శుభదైకవాణిః ॥3॥
భక్తేషు విన్యస్తకృపాకటాక్షో దుర్వాదివిద్రావణదక్షదీక్షః ।
సమీహితార్థార్పణకల్పవృక్షో దేయాన్మమేష్టం కృతసర్వరక్షః ॥4॥
శ్రీమధ్వదుగ్ధాబ్ధివివర్ధచంద్రః సమస్తకల్యాణగుణైకసాంద్రః ।
నిరంతరారాధితరామచంద్రో దేయాన్మమేష్టం సుధియాం మహేంద్రః ॥
నిరంతరం యస్తు పఠేదిమాం శుభాం
శ్రీశ్రీనివాసార్పితపంచపద్యీం ।
గోపీగీతం 189

తస్య ప్రసీదేత్ గురురాజహృద్గః ।


సీతాసమేతో నితరాం రఘూత్తమః ॥6॥
॥ ఇతి శ్రీనివాసాచార్య (జగన్నాథదాస)కృతం శ్రీసత్యబోధస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ గోపీగీతం
జయతి తేఽధికం జన్మనా వ్రజః శ్రయత ఇందిరా సాధు తత్ర హి ।
దయిత దృశ్యతాం త్వాం దిదృక్షతాం త్వయి ధృతాసవస్త్వా విచిన్వతే॥
వ్రజజనార్తిహన్ వీరయోషితాం నిజజనస్మయధ్వంసనస్మిత ।
భజసఖే భవే కింకరీః స్మ నో జలరుహాననం చారు దర్శయన్ ॥2।।
శరదుదాశయే సాధు జాతసత్సరసిజోదరశ్రీముషా దృశా ।
సురతనాథ తే శుల్కదాసికా వరద నిఘ్నతో నేహ కిం వధః ॥3॥
విషజలాశయాద్ వ్యాలరాక్షసాద్ వర్షమారుతాద్వైద్యుతానలాత్ ।
వృషమయాద్భయాద్ విశ్వతోముఖాద్ వృషభ తే వయం రక్షితా ముహుః
స ఖలు గోపికానందనో భవానఖిలదేహినామంతరాత్మదృక్ ।
విఖనసార్చితో విశ్వగుప్తయే సఖ ఉదేయివాన్ సాత్వతాం కులే ॥
విరచితాభయం వృష్ణివర్య తే శరణమీయుషాం సంసృతేర్భయాత్ ।
కరసరోరుహం కాంతకామదం శిరసి ధేహి నః శ్రీకరగ్రహం ॥6॥
ప్రణతదేహినాం పాపకర్శనం తృణచరానుగం శ్రీనికేతనం ।
ఫణిఫణార్పితం తే పదాంబుజం కృణు కుచేషు నః కృంధి హృచ్ఛయం‌॥
మధురయా గిరా వల్గువాక్యయా బుధమనోజ్ఞయా పుష్కరేక్షణ ।
విధికరీరిమా వీర ముహ్యతీరధరసీధునాఽఽప్యాయయస్వ నః ॥8॥
తవ కథామృతం తప్తజీవనం కవిభిరీడితం కల్మషాపహం ।
శ్రవణమంగలం శ్రీమదాతతం భువి గృణంతి తే భూరిదా జనాః ॥9।।
190 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ప్రహసితం ప్రియ ప్రేమవీక్షణం విహరణం చ తే ధ్యానమంగలం ।


రహసి సంవిదో యా హృదిస్పృశః కుహక నో మనః క్షోభయంతి హి ॥
చలసి యద్ వ్రజాచ్చారయన్ పశూన్ నలినసుందరం నాథ తే పదం‌।
శిలతృణాంకురైః సీదతీతి నః కలిలతాం మనః కాంత గచ్ఛతి ॥11॥
దినపరిక్షయే నీలకుంతలైర్వనరుహాననం బిభ్రదావృతం ।
వనరజస్వలం దర్శయన్ ముహుః మనసి నః స్మరం వీర యచ్ఛసి ॥
ప్రణతకామదం పద్మజార్చితం ధరణిమండనం ధ్యేయమాపది ।
చరణపంకజం శంతమం చ తే రమణ నః స్తనేష్వర్పయాధిహన్ 13
సురతవర్ధనం శోకనాశనం స్వరితవేణునా సుష్ఠు చుంబితం ।
ఇతరరాగవిస్మారణం నృణాం వితర వీర నః తేఽధరామృతం ॥14।।
అటతి యద్భవానహ్ని కాననం త్రుటి యుగాయతే త్వామపశ్యతాం ।
కుటిలకుంతలం శ్రీముఖం చ తే జడవదీక్షతాం పక్ష్మనుద్దృశాం ॥15
పతిసుతాన్వయభ్రాతృబాంధవానతివిలంఘ్య తే హ్యచ్యుతాగతాః ।
గతివిదస్తవోద్గీతమోహితాః కితవ యోషితః కస్త్యజేన్నిశి ॥16॥
రహసి సంవిదం హృచ్ఛయోదయం ప్రహసితాననం ప్రేమవీక్షణం ।
బృహదురఃశ్రియో వీర వీక్ష్య తే ముహురతిస్పృహా ముహ్యతే మనః ॥
వ్రజవనౌకసాం వ్యక్తిరంగ తే వృజినహంత్ర్యలం విశ్వమంగలం ।
భజ మనాక్ చ నస్త్వత్స్పృహాత్మనాం స్వజనహృద్రుజాం యన్నిషూదనం‌
శ్రీశుక ఉవాచ
ఇతి గోప్యః ప్రగాయంత్యః ప్రలపంత్యశ్చ చిత్రధా ।
రురుదుః సుస్వరం రాజన్ కృష్ణదర్శనలాలసాః ॥19॥
తాసామావిరభూచ్ఛౌరిః స్మయమానముఖాంబుజః ।
పీతాంబరధరః స్రగ్వీ సాక్షాన్మన్మథమన్మథః ॥20॥
॥ ఇతి శ్రీమద్భాగవతే దశమస్కంధే గోపీగీతం ॥
191

అథ శ్రీకృష్ణాష్టోత్తరశతనామస్తోత్రం
ఓం అస్య శ్రీకృష్ణాష్టోత్తరశతనామస్తోత్రస్య శ్రీశేష ఋషిః, అనుష్టుప్-
ఛందః, శ్రీకృష్ణో దేవతా, శ్రీకృష్ణప్రీత్యర్థే శ్రీకృష్ణాష్టోత్తరశతనామజపే
వినియోగః ।
శ్రీశేష ఉవాచ
ఓం శ్రీకృష్ణః కమలానాథో వాసుదేవః సనాతనః ।
వసుదేవాత్మజః పుణ్యో లీలామానుషవిగ్రహః ॥1॥
శ్రీవత్సకౌస్తుభధరో యశోదావత్సలో హరిః ।
చతుర్భుజాత్తచక్రాసిగదాశంఖాద్యుదాయుధః ॥2॥
దేవకీనందనః శ్రీశో నందగోపప్రియాత్మజః ।
యమునావేగసంహారీ బలభద్రప్రియానుజః ॥3॥
పూతనాజీవితహరః శకటాసురభంజనః ।
నందవ్రజజనానందః సచ్చిదానందవిగ్రహః ॥4॥
నవనీతవిలిప్తాంగో నవనీతనటోఽనఘః ।
నవనీతనవాహారో ముచుకుందప్రసాదకః ॥5॥
షోడశస్త్రీసహస్రేశస్త్రిభంగీ మధురాకృతిః ।
శుకవాగమృతాబ్ధీందుర్గోవిందో యోగినాం పతిః ॥6॥
వత్సపాదహరోఽనంతో ధేనుకాసురభంజనః ।
తృణీకృతతృణావర్తో యమలార్జునభంజనః ॥7॥
ఉత్తాలతాలభేత్తా చ తమాలశ్యామలాకృతిః ।
గోపగోపీశ్వరో యోగీ కోటిసూర్యసమప్రభః ॥8॥
ఇళాపతిః పరంజ్యోతిర్యాదవేంద్రో యదూద్వహః ।
వనమాలీ పీతవాసాః పారిజాతాపహారకః ॥9॥
192 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

గోవర్ధనాచలోద్ధర్తా గోపాలః సర్వపాలకః ।


అజో నిరంజనః కామజనకః కంజలోచనః ॥10॥
మధుహా మథురానాథో ద్వారకానాయకో బలీ ।
వృందావనాంతఃసంచారీ తులసీదామభూషణః ॥11॥
స్యమంతకమణేర్హర్తా నరనారాయణాత్మకః ।
కుబ్జాగంధానులిప్తాంగో మాయీ పరమపూరుషః ॥12॥
ముష్టికాసురచాణూరమల్లయుద్ధవిశారదః ।
సంసారవైరీ కంసారిర్మురారిర్నరకాంతకః ॥13॥
అనాదిర్బ్రహ్మచారీ చ కృష్ణావ్యసనకర్షకః ।
శిశుపాలశిరచ్ఛేత్తా దుర్యోధనకులాంతకః ॥14॥
విదురాక్రూరవరదో విశ్వరూపప్రదర్శకః ।
సత్యవాక్ సత్యసంకల్పః సత్యభామారతో జయీ ॥15॥
సుభద్రాపూర్వజో విష్ణుర్భీష్మముక్తిప్రదాయకః ।
జగద్గురుర్జగన్నాథో వేణునాదవిశారదః ॥16॥
వృషభాసురవిధ్వంసీ బాణాసురకరాంతకః ।
యుధిష్ఠిరప్రతిష్ఠాతా బర్హిబర్హావతంసకః ॥17॥
పార్థసారథిరవ్యక్తో గీతామృతమహోదధిః ।
కాలీయఫణమాణిక్యరంజితశ్రీపదాంబుజః ॥18॥
దామోదరో యజ్ఞభోక్తా దానవేంద్రవినాశనః ।
నారాయణః పరం బ్రహ్మ పన్నగాశనవాహనః ॥19॥
జలక్రీడాసమాసక్తగోపీవస్త్రాపహారకః ।
పుణ్యశ్లోకస్తీర్థపాదో వేదవేద్యో దయానిధిః ॥20॥
శ్రీకృష్ణాష్టోత్తరశతనామస్తోత్రం 193

సర్వతీర్థాత్మకః సర్వగ్రహరూపీ పరాత్పరః ।


ఏవం కృష్ణస్య దేవస్య నామ్నామష్టోత్తరం శతం ॥21॥
కృష్ణేన కృష్ణభక్తానాం గీతం గీతామృతం పురా ।
స్తోత్రం కృష్ణప్రియతమం శ్రుతం తస్మాన్మయా పరం ॥22॥
కృష్ణనామామృతం నామ పరమానందకారణం ।
ఈతిబాధాదిదుఃఖఘ్నం పరమాయుష్యవర్ధనం ॥23॥
దానం శ్రుతం తపస్తీర్థం యత్కృతం త్విహ జన్మని ।
జపతాం శృణ్వతామేతత్ కోటికోటిగుణం భవేత్ ॥24॥
పుత్రప్రదమపుత్రాణామగతీనాం గతిప్రదం ।
ధనావహం దరిద్రాణాం జయేచ్ఛూనాం జయావహం ॥25॥
శిశూనాం గోకులానాం చ పుష్టిదం పూర్ణపుణ్యదం ।
బాలరోగగ్రహాదీనాం శమనం శాంతిముక్తిదం ॥26॥
సమస్తకామదం సద్యః కోటిజన్మాఘనాశనం ।
అంతే కృష్ణస్మరణదం భవతాపభయాపహం ॥27॥
కృష్ణాయ యాదవేంద్రాయ జ్ఞానముద్రాయ యోగినే ।
నాథాయ రుక్మిణీశాయ నమో వేదాంతవేదినే ॥27॥
ఇమం మంత్రం జపన్ దేవి వ్రజంస్తిష్ఠన్ దివానిశి ।
సర్వగ్రహానుగ్రహభాక్ సర్వప్రియతమో నరః ॥28॥
పుత్రపౌత్రైః పరివృతః సర్వసిద్ధిసమృద్ధిమాన్ ।
నిర్విశ్య భోగానంతేఽపి కృష్ణసాయుజ్యమాప్నుయాత్ ॥29॥
॥ ఇతి శ్రీనారదపంచరాత్రే శ్రీకృష్ణాష్టోత్తరశతనామస్తోత్రం ॥
194 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ శ్రీబాలరక్షాస్తోత్రం
అవ్యాదజోఽంఘ్రి మణిమాంస్తవ జాన్వథోరూ
యజ్ఞోఽచ్యుతః కటితటం జఠరం హయాస్యః ।
హృత్కేశవస్త్వదుర ఈశ ఇనస్తు కంఠం
విష్ణుర్భుజం ముఖమురుక్రమ ఈశ్వరః కం ॥1॥
చక్ర్యగ్రతః సహగదో హరిరస్తు పశ్చాత్
త్వత్పార్శ్వయోర్ధనురసీ మధుహాఽజనశ్చ ।
కోణేషు శంఖ ఉరుగాయ ఉపర్యుపేంద్రః
తార్క్ష్యః క్షితౌ హలధరః పురుషః సమంతాత్ ॥2॥
ఇంద్రియాణి హృషీకేశః ప్రాణాన్నారాయణోఽవతు ।
శ్వేతద్వీపపతిశ్చిత్తం మనో యోగేశ్వరోఽవతు ॥3॥
పృశ్నిగర్భస్తు తే బుద్ధిమాత్మానం భగవాన్పరః ।
క్రీడంతం పాతు గోవిందః శయానం పాతు మాధవః ॥4॥
వ్రజంతమవ్యాద్ వైకుంఠ ఆసీనం త్వాం శ్రియః పతిః ।
భుంజానం యజ్ఞభుక్పాతు సర్వగ్రహభయంకరః ॥5॥
డాకిన్యో యాతుధాన్యశ్చ కుష్మాండా యేఽర్భకగ్రహాః ।
భూతప్రేతపిశాచాశ్చ యక్షరక్షోవినాయకాః ॥6॥
కోటరా రేవతీ జ్యేష్ఠా పూతనా మాతృకాదయః ।
ఉన్మాదా యే హ్యపస్మారా దేహప్రాణేంద్రియద్రుహః ॥7॥
స్వప్నదృష్టా మహోత్పాతా వృద్ధబాలగ్రహాశ్చ యే ।
సర్వే నశ్యంతు తే విష్ణోర్నామగ్రహణభీరవః ॥8॥
॥ ఇతి శ్రీమద్భాగవతే దశమస్కంధే గోపీకృతబాలరక్షాస్తోత్రం ॥
195

అథ కృష్ణాష్టకం
పాలయాచ్యుత పాలయాజిత పాలయ కమలాలయ ।
లీలయా ధృతభూధరాంబురుహోదర స్వజనోదర ॥*।।
మధ్వమానసపద్మభానుసమం స్మరప్రతిమం స్మర
స్నిగ్ధనిర్మలశీతకాంతిలసన్ముఖం కరుణోన్ముఖం ।
హృద్యకంబుసమానకంధరమక్షయం దురితక్షయం
స్నిగ్ధసంస్తుతరూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥1॥
అంగదాదిసుశోభిపాణియుగేన సంక్షుభితైనసం
తుంగమాల్యమణీంద్రహారసరోరసం ఖలనీరసం ।
మంగలప్రదమంథదామవిరాజితం భజతాజితం
తం గృణే వరరూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥2॥
పీనరమ్యతనూదరం భజ హే మనః శుభ హే మనః
స్వానుభావనిదర్శనాయ దిశంతమర్థిసుశంతమం ।
ఆనతోఽస్మి నిజార్జునప్రియసాధకం ఖలబాధకం
హీనతోజ్ఝితరూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥3॥
హైమకింకిణిమాలికారశనాంచితం తమవంచితం
కమ్రకాంచనవస్త్రచిత్రకటిం ఘనప్రభయా ఘనం ।
నమ్రనాగకరోపమోరుమనామయం శుభధీమయం
నౌమ్యహం వరరూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥4॥
వృత్తజానుమనోజ్ఞజంఘమమోహదం పరమోహదం
రత్నకల్పనఖత్విషా హృతహృత్తమస్తతిముత్తమం ।
ప్రత్యహం రచితార్చనం రమయా స్వయాఽఽగతయా స్వయం
చిత్త చింతయ రూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥5॥
చారుపాదసరోజయుగ్మరుచాఽమరోచ్చయచామరో-
దారమూర్ధజభానుమండలరంజకం కలిభంజకం ।
196 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

వీరతోచితభూషణం వరనూపురం స్వతనూపురం


ధారయాత్మని రూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥6॥
శుష్కవాదిమనోఽతిదూరతరాగమోత్సవదాగమం
సత్కవీంద్రవచోవిలాసమహోదయం మహితోదయం ।
లక్షయామి యతీశ్వరైః కృతపూజనం గుణభాజనం
ధిక్కృతోపమరూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥7॥
నారదప్రియమావిశాంబురుహేక్షణం నిజరక్షణం
తారకోపమచారుదీపచయాంతరే గతచింత రే ।
ధీర మానస పూర్ణచంద్రసమానమచ్యుతమానమ
ద్వారకోపమరూప్యపీఠకృతాలయం హరిమాలయం ॥8॥
రూప్యపీఠకృతాలయస్య హరేః ప్రియం దురితాప్రియం
తత్పదార్చకవాదిరాజయతీరితం గుణపూరితం ।
గోప్యమష్టకమేతదుచ్చముదే మమాస్త్విహ నిర్మమ
ప్రాప్య శుద్ధఫలాయ తత్ర సుకోమలం హృతధీమలం ॥9॥
॥ ఇతి శ్రీవాదిరాజతీర్థవిరచితం కృష్ణాష్టకం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ ప్రార్థనాదశకస్తోత్రం
రమారమణ మధ్వాదిదేశికశ్రీహృదబ్జగ ।
హయగ్రీవ కృపాలో మే ప్రార్థనాం శృణు సాదరం ॥1॥
అయోగ్యవిషయే స్వామిన్ సర్వథా న మనో భవేత్ ।
చాంచల్యం మూలతశ్ఛింధి దురాశాం హర దూరతః ॥2॥
దుర్బుద్ధిం చ న మే దేహి దుఃశాస్త్రావర్తనే రతిం ।
హాపయస్వ చ దుర్మానం దుర్గుణం మోచయ ప్రభో ॥3॥
దుఃసంగం దుష్క్రియాం ఛింధి హర లోకాటనాత్ పదౌ ।
న నియోజయ చక్షూంషి పరదారాదిదర్శనే ॥4॥
ప్రాతఃప్రార్థనాక్రమః 197

దుష్ప్రతిగ్రహదుస్పర్శే కరౌ మా చోదయ ధ్రువం ।


అగమ్యాగమనే గుహ్యం ఘ్రాణమాఘ్రాణనేఽసతాం ॥5॥
అపకర్షతు జిహ్వాం మే లోకవార్తాదురన్నతః ।
దుర్వార్తాదుష్టశబ్దేభ్యో నివర్తయ హరే శ్రుతీ ॥6॥
భవదిచ్ఛానుగం చేతో యోగ్యసద్విషయం భవేత్ ।
యదృచ్ఛాలాభసంతృప్తం నిశ్చాంచల్యం భవేత్త్వయి ॥7॥
సుజ్ఞానం సర్వదా దేహి సచ్ఛాస్త్రావర్తనే రతిం ।
సత్సంగం సత్క్రియాం చైవ పాదౌ త్వత్ క్షేత్రసర్పణే ॥8॥
శ్రీమధ్వశాస్త్రశ్రవణే నియుంక్ష్వ శ్రవణే సదా ।
హయాస్య చక్షూంషి చ మే దర్శనే సన్నియోజయ ॥9॥
కరౌ త్వదర్చనే నిత్యం సుఖతీర్థస్య లేఖనే ।
త్వదాలాపే త్వదుచ్ఛిష్టభోజనే కురు జిహ్వికాం ॥10॥
ఘ్రాణం భవతు నిర్మాల్యాఘ్రాణనే నమనే శిరః ।
దేహి మే తు జ్ఞానభక్తిపశుపుత్రధనాదికం ॥11॥
ప్రార్థనాదశకం చైతత్ త్రికాలే యః పఠేన్నరః ।
తస్యాభీష్టం హయాస్యోఽసౌ దత్వా రక్షతి సర్వదా ॥12॥
॥ ఇతి శ్రీ వాదిరాజయతికృతం ప్రార్థనాదశకస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ ప్రాతఃప్రార్థనాక్రమః
బ్రాహ్మే ముహూర్తే చోత్థాయ వార్యుపస్పశ్య మాధవః ।
దధ్యౌ ప్రసన్నకరణః స్వాత్మానం తమసః పరం ॥1॥
ఏకం పరం జ్యోతిరనన్యమద్వయం స్వసంస్థయా నిత్యనిరస్తకల్మషం।
బ్రహ్మాఖ్యమస్యోద్భవనాదిహేతుభిః స్వలక్షణైర్లక్షితభావనిర్వృతం‌ ॥2।।
198 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అంతఃసరస్స్యురుబలేన పదే గృహీతో


గ్రాహేణ యూథపతిరంబుజహస్త ఆర్తః ।
ఆహేదమాదిపురుషాఖిలలోకనాథ
తీర్థశ్రవఃశ్రవణమంగలనామధేయ ॥3॥
స్మృత్వా హరిస్తమరణార్థినమప్రమేయః
చక్రాయుధః పతగరాజభుజాధిరూఢః ।
చక్రేణ నక్రవదనం వినిపాట్య తస్మాద్
హస్తే ప్రగృహ్య భగవాన్ కృపయోజ్జహార ॥4॥
(శ్రీసత్యసంధతీర్థవిరచితా శ్రీమదుత్తరాదిమఠే
నిత్యార్చనీయశ్రీమన్మధ్వాచార్యకరార్చితాష్టావింశతిమూర్తీనాం స్తుతిః)
యదనుగ్రహతః సర్వదిగ్జయో భవతీప్సితః ।
నమామ్యహం దిగ్విజయరామం పూర్ణధియాఽర్చితం ॥5॥
వందే మందేతరానందం దశస్యందననందనం ।
శుభలీలజగన్మూలరామం పూర్ణధియాఽర్చితం ॥6॥
సీతాం జనకసంజాతాం వాతాంశానందసన్నుతాం ।
గీతాం వేదైర్గుణవ్రాతాం ఖ్యాతాం వందే హరౌ రతాం ॥7॥
వేదవ్యాస గుణావాస శ్రుతిస్తోమవికాసక ।
పంచరూప నమామి త్వాం పూర్ణప్రజ్ఞకరార్చితం ॥8॥
అర్వాస్య శర్వగుర్వాత్మశక్రపూర్వసుపర్వభిః
వంద్య శ్రీధర భో లక్ష్మీనారాయణ నమోఽస్తు తే ॥9॥
పయోఽంబువచ్చేత్తత్రాపీత్యుక్తం సాధయితుం పయః ।
దధికుర్వంతమనిశం సేవేఽహం దధివామనం ॥10॥
నాంచనం సంచకారాహం పంచబాణేన వంచితః ।
కించాంహసాం సంచయోఽస్తి పాహి పంచసుదర్శన ॥11॥
ప్రాతఃప్రార్థనాక్రమః 199

చక్రాంకితసుకాయేష్టప్రద చక్రాంకితాని మాం ।


పంచ సించంతు కరుణాసుధాసారైరచంచలైః ॥12॥
దక్షిణా వర్తతే యస్మిన్ లక్షణాన్వితవారిజే ।
రక్షణార్థమహం సేవే దక్షిణావర్తవారిజం ॥13॥
కామ్యాన్యకర్మగమ్యశ్రీస్వామ్యర్చార్చనసాధనం ।
సమ్యగ్భక్త్యా ప్రణమ్యాఽలం స్తౌమ్యహం రమ్యవారిజం ॥14॥
హరేర్నివాసస్థానత్వాదర్థాక్షయకరత్వతః ।
అక్షయాహ్వయ హే పాత్ర వందేఽహం త్వాం నిరంతరం ॥15॥
పుష్కలైనఃపుష్కరదశుష్కాన్యపవనాయితం ।
రామనిష్కమహం సేవే పుష్కరాక్షాహ్వయాంకితం ॥16॥
మంతుమంతం కంతువశం హంతుం దశముఖం ఖరం ।
ప్రవీణౌ రామబాణౌ తౌ ప్రణౌమ్యఘనికృంతయే ॥17॥
శిష్టశ్రీసత్యబోధేష్టప్రదాష్టావింశతిస్తుతిః ।
సత్యసంధేన రచితా తరంగయతు మంగలం ॥18॥
(లక్ష్మీనారాయణశ్రీహయముఖదధికృద్వామనశ్రీధరేషు-
వ్యాసాశాజేతృరామావనిజనిసహితశ్రీజగన్మూలరామాన్ ।
వందే శ్రీరామనిష్కామితమతినుతసత్పంచసౌదర్శనాఖ్యాన్
పంచార్యంకద్విబాణాంబుజయుగసహితం హ్యక్షయాఖ్యం చ పాత్రం॥
రామాభిధం వంశపతిం శ్రీమాధవమునీడితం ।
ఉమాధవముఖారాధ్యం శ్రీమాధవమహం భజే ॥20॥
అన్నదాతః ప్రసన్నశ్రీవిఠ్ఠలాక్షోభ్యసన్నుత ।
యన్నవేత్తా ఖిన్నచిత్తాపన్నస్త్వత్పద్యతోఽవ మాం ॥21॥
॥ ఇతి అష్టావింశతిమూర్తిస్తుతిః ॥
200 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

నారాయణం సురగురుం జగదేకనాథం


భక్తప్రియం సకలలోకనమస్కృతం చ ।
త్రైగుణ్యవర్జితమజం విభుమాద్యమీశం
వందే భవఘ్నమమరాసురసిద్ధవంద్యం ॥22॥
జయతి హరిరచింత్యః సర్వదేవైకవంద్యః
పరమగురురభీష్టావాప్తిదః సజ్జనానాం ।
నిఖిలగుణగణార్ణో నిత్యనిర్ముక్తదోషః
సరసిజనయనోఽసౌ శ్రీపతిర్మానదో నః ॥23॥
జయత్యజోఽఖండగుణోరుమండలః
సదోదితజ్ఞానమరీచిమాలీ ।
స్వభక్తహార్దోచ్చతమోనిహంతా
వ్యాసావతారో హరిరాత్మభాస్కరః ॥24॥
జయత్యజోఽక్షీణసుఖాత్మబింబః స్వైశ్వర్యకాంతిప్రతతః సదోదితః ।
స్వభక్తసంతాపదురిష్టహంతా రామావతారో హరిరీశచంద్రమాః ॥
జయత్యసంఖ్యోరుబలాంబుపూరో గుణోచ్చరత్నాకర ఆత్మవైభవః ।
సదా సదాత్మజ్ఞనదీభిరాప్యః కృష్ణావతారో హరిరేకసాగరః ॥26॥
సకలసుగుణపాత్రం సర్వదోషైకజేత్రం
సుమతిసుగతిదాత్రం సుష్ఠు సుజ్ఞాననేత్రం ।
నిఖిలజనిజనిత్రం నిత్యతుష్టైకవేత్రం
నవనవసుచరిత్రం నౌమి లక్ష్మీకలత్రం ॥27॥
సుఖముఖగుణబింబః సాధుమార్గావలంబః
సుమతిజలజమోదః భూషితాన్యప్రమోదః ।
భువనవితతమోహధ్వాంతవిధ్వంసకేహో ।
దిశతు దృశమభీష్టాం వ్యాససూర్యః స్వనిష్ఠాం ॥28॥
ప్రాతఃప్రార్థనాక్రమః 201

గుర్వర్థే త్యక్తరాజ్యో వ్యచరదనువనం పద్మపద్భ్యాం ప్రియాయాః


పాణిస్పర్శాక్షమాభ్యాం మృజితపథిరుజో యో హరీంద్రానుజాభ్యాం ।
వైరూప్యాత్ శూర్పణఖ్యాః ప్రియవిరహరుషా రూపితభ్రూవిజృంభః
శ్రుత్వా నిర్బద్ధసేతుః ఖలదవదహనః కోసలేంద్రోఽవతీర్ణః ॥31।।
నిర్మథ్యోగ్రభవార్ణవే నిజమనోఽభీష్టం దిశామీతి యః
సమ్యజ్జ్ఞాపయితుం కరేణ విలసన్మంథానమన్యేన చ ।
రమ్యం దామ దధన్మహేశరజతగ్రామశ్రియోఽలంకృతిః
కర్మందీశ్వరభక్తిబంధనవశః ప్రీతోఽస్తు కృష్ణప్రభుః ॥30॥
సచ్ఛాస్త్రోదితవర్త్మనా పదమిదం ధ్యాయన్మదంకాంకితో
మన్మంత్రం జప శాస్త్రసంపదమథో దాస్యామి భాగ్యైః సహ ।
తత్తత్త్వాన్యపి బోధయామి తదను ప్రాప్యో మదంఘ్రిర్భవేత్
ఇత్యాఘోషయతీవ యః కరచయైః తం వాజివక్త్రం భజే ॥31॥
నరసింహోఽఖిలాజ్ఞానమతధ్వాంతదివాకరః ।
జయత్యమితసజ్జ్ఞానసుఖశక్తిపయోనిధిః ॥32॥
సింజన్నూపురశోభిపాదకమలాం మందస్మితోద్యన్ముఖీం
కంజాక్షీం కుచభారభీరువిలసన్మధ్యాం క్వణత్కంకణాం ।
శంభ్వాద్వైః పరిసేవితాం సువసనాం జాంబూనదాలంకృతాం
అంబాం తాం ప్రణతోఽస్మి కృష్ణరమణీం లంబాలకాం రుక్మిణీం‌ ॥33।
యద్వాగ్విస్తరరశ్మిభిర్జగదిదం సన్మార్గమాలంబితం
సత్సిద్ధాంతపదారవిందనివహా విస్తారమాసాదితాః ।
దుస్సిద్ధాంతమహాంధకారనికరా దేశాంతముల్లంఘితాః
సోఽయం మధ్వదివాకరో భవతు సజ్జ్ఞానప్రకాశాయ మే ॥34॥
యో వేదేశమతాబ్ధివృద్ధికరణే పూర్ణేందువృందాయితః
మిథ్యావాదికరీంద్రదారణవిధౌ యోఽసౌ మృగేంద్రాయితః ।
రుద్రేంద్రాదిమనఃకుశేశయముదాం దానే దినేశాయితః
తం కాలీసుతపాదపద్మనిరతం మధ్వం తమీడ్యం నుమః ॥35॥
202 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

వాణి తే కరవాణ్యంబ చరణౌ హృది సర్వదా ।


మద్వాక్యసరణిర్భూయాత్ శ్రీమదాచార్యభావగా ॥36॥
ఫణిగణవరభూషః పార్వతీశ్లాఘ్యవేషః
ఖలజనకృతరోషః ఖండితాత్మీయదోషః ।
సదరుణగిరివాసః శక్రసూర్యాద్యధీశః
పరిహృతభవపాశః పాతు మాం పార్వతీశః ॥37॥
సత్సూత్రాన్వితమధ్వభాష్యవిలసద్గాండీవసంయోజితైః
సన్మానేషుభిరర్దయన్ కుసమయప్రత్యర్థిదుస్స్యందనాన్ ।
శ్రీకృష్ణేరితవేదవాజినియతశ్రీమధ్వశాస్త్రోల్లసద్
దివ్యస్యందనసంస్థితో జయమునీశాఖ్యార్జునః స్యాన్ముదే ॥38॥
శ్రీమన్మధ్వకృతాంతసంగతకృతీః యన్నిర్మితాత్యద్భుతాః
సర్వేఽధీత్య సతీర్హి తత్ప్రవచనాసక్త్యా రమంతేఽనిశం ।
సోఽసౌ శ్రీజయతీర్థపూజ్యచరణః స్వగ్రంథసక్తిం పరాం
అస్మిన్ జన్మని యావదాయురఖిలాన్ విఘ్నాన్ నివార్యాదిశేత్ ॥39।।
సచ్ఛాస్త్రామలభావబోధకిరణైః సంవర్ధయన్మధ్వసత్-
సిద్ధాంతాబ్ధిమనంతశిష్యకుముదవ్రాతం వికాసం నయన్ ।
ఉద్భూతో రఘువర్యతీర్థజలధేస్తాపత్రయం త్రాసయన్
యస్తం నౌమి రఘూత్తమాఖ్యశశినం శ్రీవిష్ణుపాదాశ్రయం ॥40॥
శ్రీమద్రామగిరీంద్రపాదనిరతం విద్రావయంతం దిశో
దుర్వాదీంద్రమహామృగాన్నిగమసద్య్వాఖ్యాలసన్నాదతః ।
దుఃశాస్త్రేభకుతర్కకుంభదలనప్రౌఢాత్మవిద్యానఖం
వేదవ్యాసమృగేంద్రరాజమధికం వందేఽనిశం మద్గురుం ॥41॥
జ్ఞానవైరాగ్యభక్త్యాదికల్యాణగుణశాలినః ।
లక్ష్మీనారాయణమునీన్ వందే విద్యాగురూన్ మమ ॥42॥
ప్రాతఃప్రార్థనాక్రమః 203

వేదాంతాబ్ధిమమందబోధగిరిణా సద్బ్రహ్మసూత్రాహినా
దుస్తర్కేతరదానవామరగణైః సమ్మథ్య యో లబ్ధవాన్ ।
సన్న్యాయామృతచంద్రికే యుధి తథా తర్కేఽకరోత్తాండవం
సోఽయం వ్యాసయతీంద్రపూజ్యచరణో నిత్యం భవేన్మే ముదే ॥43।।
కామధేనుర్యథా పూర్వం సర్వాభీష్టలప్రదా ।
తథా కలౌ వాదిరాజశ్రీపాదోఽభీష్టదః సతాం ॥44॥
శ్రీమత్సుధాద్భుతాంబోధివిక్రీడనవిచక్షణాన్ ।
వాక్యార్థచంద్రికాకారాన్ విద్యాధీశగురూన్ భజే ॥45॥
సత్యనాథగురుః పాతు యో ధీరో నవచంద్రికాం ।
నవామృతగదాతీర్థతాండవాని వ్యచీక్లపత్ ॥46॥
శ్రీమన్మధ్వమతోదయాద్రిశిఖరాదుద్యన్నవిద్యాతమో-
నాశం సంకలయన్ కువాదివిపినం జ్ఞానాంశుభిః శోషయన్ ।
సంఖ్యావజ్జనకంజకుడ్మలగణాన్ సంతోషయన్ సంతతం
సోఽయం శ్రీగురురాఘవేంద్రతరణిః కుయాజ్జగన్మంగలం ॥47॥
యః క్షాంతౌ భవతి స్వయంభవతి భూజాజానిసంసేవనే
గాంభీర్యేంఽబుధయత్యఘౌఘహరణే గంగాతి ధీశోధనే ।
శేషత్యర్థవివేచనే గురవతి శ్రీరామతి ప్రాభవే
తం వందే మదభీష్టసంతతికరం సత్యప్రియాఖ్యం గురుం ॥48॥
శ్రీసత్యబోధో నిజకామధేనుః మాయాతమఃఖండనచండభానుః ।
దురంతపాపప్రదహే కృశానుః దేయాన్మమేష్టం గురురాజసూనుః ॥49
విష్ణోః పదశ్రిద్గోవ్రాతైః స్వాంతధ్వాంతనివారకః ।
శ్రీసత్యసంధసూర్యోఽయం భాసతాం నో హృదంబరే ॥50॥
నాభూత్సౌధరసం పిబన్నపి సదా మత్తో మనాఙ్ లోకవత్
శ్రీశారాధనతత్పరో సువిరతః సంస్తూయమానో బుధైః ।
204 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ధత్తే దండమథాపి శాంతివిభవా రక్తోఽపి శుభ్రో జనే ।


సత్యజ్ఞానమునీశ్వరో విజయతాం జ్ఞానాయ తాన్ ప్రార్థయే ॥51।।
ఆరూఢః సహసా యతీంద్రపదవీం గత్వా చ వారాణసీం
తత్రత్యాన్ కుమతప్రచారనిరతాన్ అద్వైతదిగ్దంతినః ।
ప్రౌఢార్థైర్వచనైః సుయుక్తిఖచితైః సంభీషయన్ మోదయన్
సత్యధ్యానసుకేసరీ విజయతే పాదాశ్రితః శ్రీపతేః ॥52॥
ప్రావోచద్యోఽధికం న్యాయసుధావాక్యార్థచంద్రికాం ।
సత్యప్రజ్ఞగురుర్దద్యాత్ ప్రజ్ఞాం వైదాంతికీం సదా ॥53॥
బంధుస్త్వం గురురిష్టదైవతమితి త్వత్పాదపంకేరుహం
ప్రాప్తం మాం పరిపాలయేతి సతతం యాచే నిబద్ధాంజలిః ।
చిత్తం మద్గుణదోషచింతనవిధౌ నూనం మనాఙ్ మా కృథాః
సత్యాభిజ్ఞగురో త్వదంఘ్రియుగలం హిత్వా న మే సద్గతిః ॥54॥
(సత్యాభిజ్ఞకరాబ్జోత్థాన్ పంచాశద్వర్షపూజకాన్ ।
సత్యప్రమోదతీర్థార్యాన్ నౌమి న్యాయసుధారతాన్ ॥55॥ )
వేదేశమునిసత్పాదసేవాసంప్రాప్తవైభవాన్ ।
యాదవార్యాన్ వరసుధాటీకాకారాన్ వయం నుమః ॥56॥
పృథ్వీమండలమధ్యస్థాః పూర్ణబోధమతానుగాః ।
వైష్ణవా విష్ణుహృదయాస్తాన్ నమస్యే గురూన్మమ ॥57॥
అయం సర్వేష్టదాతా మే సర్వారిష్టనివారకః ।
సర్వోత్కృష్టోఽయమేవైకః తదీయోఽహం స మే పతిః ॥58॥
నమోఽస్తు తాత్త్వికా దేవాః విష్ణుభక్తిపరాయణాః ।
భవతశ్చ ప్రపన్నోఽహం భవంతశ్చ కృపాలవః ।
ధర్మమార్గే ప్రేరయంతు భవంతః సర్వ ఏవ హి ॥59॥
ప్రాతఃప్రార్థనాక్రమః 205

త్రైలోక్యచైతన్యమయాదిదేవ శ్రీనాథవిష్ణో భవదాజ్ఞయైవ ।


ప్రాతః సముత్థాయ తవ ప్రియార్థం సంసారయాత్రామనువర్తయిష్యే ॥
స్వామీ త్వం నృహరే తవానుచరణాః ప్రాణాః శరీరం గృహం
పూజా తే విషయోపభోగరచనా నిద్రా సమాధిస్థితిః ।
సంచారః పదయోః ప్రదక్షిణవిధిః స్తోత్రాణి సర్వా గిరః
యద్యత్కర్మ కరోమి తత్తదఖిలం విష్ణో తవారాధనం ॥61॥
సంసారయాత్రామనువర్తమానః త్వదాజ్ఞయా శ్రీనృహరేంఽతరాత్మన్‌
స్పర్ధాతిరస్కారకలిప్రమాదా ధ్యాయన్ను మా మాభిభవేద్ధి కృష్ణ ॥62
జానామి ధర్మం న చ మే ప్రవృత్తిః
జానామ్యధర్మం న చ మే నివృత్తిః ।
కృష్ణేన దేవేన హృది స్థితేన
యథా నియుక్తోఽస్మి తథా వహామి ॥63॥
కాయేన వాచా మనసేంద్రియైర్వా
బుద్ధ్యాత్మనా వానుసృతః స్వభావం ।
కరోమి యద్యత్ సకలం పరస్మై
నారాయణాయేతి సమర్పయామి ॥64॥
అక్షయం కర్మ యస్మిన్ పరే స్వర్పితం
ప్రక్షయం యాంతి దుఃఖాని యన్నామతః ।
అక్షరో యోఽజరః సర్వదైవామృతః
కుక్షిగం యస్య విశ్వం సదాఽజాదికం ॥65॥
ప్రీణయామో వాసుదేవం దేవతామండలాఖండమండనం ॥
॥ ఇతి శ్రీసత్యప్రమోదతీర్థైః సంగృహీతః ప్రాతఃప్రార్థనాక్రమః ॥
206 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ ఆమంత్రణోత్సవస్తోత్రం
ఆమంత్రణం తే నిగమోక్తమంత్రైస్తంత్రప్రవేశాయ మనోహరాయ ।
శ్రీరామచంద్రాయ సుఖప్రదాయ ।
కరోమ్యహం త్వం కృపయా గృహాణ ॥1॥
సత్యాధిరాజార్చితపాదపద్మ శ్రీమధ్వసంపూజిత సుందరాంగ ।
శ్రీభార్గవీసన్నుతమందహాస శ్రీవ్యాసదేవాయ నమో నమస్తే ॥2।।
అనంతరూపైరజితాదిభిశ్చ పరాదిభిఃశ్రీబృహతీసహస్రైః ।
విశ్వాదిభిశ్చైవ సహస్రరూపైర్నారాయణాద్యష్టశతైరజాద్యైః ॥3॥
ఏకాధిపంచాశదితైశ్చ రూపైః శ్రీకేశవాద్యైశ్చ చతుర్స్సువింశైః ।
మత్స్యాదిభిస్స్వచ్ఛదశస్వరూపైర్విశ్వాదిభిశ్చాష్టభిరగ్రరూపైః ॥4॥
తథాఽనిరుద్ధాదిచతుస్స్వరూపైర్గోబ్రాహ్మణశ్రీతులసీనివాసైః ।
మంత్రేశరూపైః పరమాణుపూర్వసంవత్సరాంతామలకాలరూపైః ॥5।।
జ్ఞానాదిదైస్స్థావరజంగమస్థైరవ్యాకృతాకాశవిహారరూపైః ।
నారాయణాఖ్యేన తథాఽనిరుద్ధరూపేణ సక్ష్మోదగతేన తుష్టైః ॥6॥
ప్రద్యుమ్నసంకర్షణనామకాభ్యాం భోక్తృస్థితాభ్యాం భుజిశక్తిదాభ్యాం ।
శ్రీవాసుదేవేన నభఃస్థితేన హ్యభీష్టదేనాఖిలసద్గుణేన ॥7॥
అశ్వాదిసద్యానగతేన నిత్యమారూఢరూపేణ సుసౌఖ్యదేన ।
విశ్వాదిజాగ్రద్వినియామకేన స్వప్నస్థపాలేన చ తైజసేన ॥8॥
ప్రాజ్ఞైన సౌషుప్తికపాలకేన తుర్యేణ మూర్ధ్ని స్థితియుక్పరేణ ।
ఆత్మాంతరాత్మేత్యభిధేన హృత్స్థరూపద్వయేనాఖిలసారభోక్త్రా ॥9।।
హృత్పద్మమూలాగ్రగసర్వగైశ్చ రూపత్రయేణాఖిలశక్తిభాజా ।
కృద్ధోల్కరూపైర్హృదయాదిసంస్థైః ప్రాణాదిగైరన్నమయాదిగైశ్చ ॥10।।
ఆమంత్రణోత్సవస్తోత్రం 207

ఇలావృతాద్యామలఖండసంస్థైః ప్ల్లక్షాదిసద్ద్వీపసముద్రధిష్ణ్యైః ।
మేరుస్థకింస్తుఘ్నగకాలచక్రగ్రహగ్రహానుగ్రహిభిశ్చ లోకైః ॥11॥
నారాయణీపూర్వవధూరురూపైస్త్రిధామభిర్భాసురధామభిశ్చ ।
శ్రీమూలరామప్రతిమాదిసంస్థశ్రీరామచంద్రాఖిలసద్గుణాబ్ధే ॥12।।
సీతాపతే శ్రీపరమావతార మాబాదిభిర్బ్రాహ్మముఖైశ్చ దేవైః
దిక్పాలకైస్సాకమనంతసౌఖ్యసంపూర్ణసద్భక్తదయాంబురాశే ॥13॥
సత్యాధిరాజార్యహృదబ్జవాస శ్రీమధ్వహృత్పంకజకోశవాస ।
మద్బింబరూపేణ భవైక్యశాలీ చామంత్రితస్త్వద్య నమో నమస్తే ॥14।।
వరాక్షతాన్ కాంచనముద్రికాశ్చ మంత్రేణ హేమ్నశ్చషకే నిధాయ ।
సీతాపతే తే పురతశ్శ్రుతేస్తు ప్రదధ్యురేవం భగవత్స్వరూపం ॥15।।
హిరణ్యరూపస్సహిరణ్యసందృగపాన్నపాత్ సేదు హిరణ్యవర్ణః ।
హిరణ్యయాత్పరియోనే నిషద్యా హిరణ్యదాదదత్యన్నమస్మై ॥16॥
వసిష్యోత్తమవస్త్రాణి భూషణైరప్యలంకురు ।
కుర్వన్నుత్సవమత్యంతమస్మదీయం మఖం యజ ॥17॥
వసిష్వా హి మియేధ్య వస్త్రాణ్యూర్జాంపతే సేమం నో అధ్వరం యజ ।
ఆమంత్రితోఽసి దేవేశ పురాణపురుషోత్తమ ।
మంత్రేశైర్లోకపాలైశ్చ సార్ధం దేవగణైః శ్రియా ॥18॥
త్రికాలపూజాసు దయార్దద
్ర ృష్ట్యా మయార్పితం చార్హణమాశు సత్వం।
గృహాణ లోకాధిపతే రమేశ మమాపరాధాన్ సకలాన్ క్షమస్వ ॥19।।
శ్రీమత్సత్యప్రమోదార్యహృన్నివాస్యనిలేశితా ।
సత్యజ్ఞానానంతగుణః ప్రీయతాం బాదరాయణః ॥20॥
॥ ఇతి ఆమంత్రణోత్సవస్తోత్రం ॥
208 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అథ ప్రాతస్సంకల్పగద్యం
లౌకికవైదికభేదభిన్న వర్ణాత్మక ధ్వన్యాత్మక అశేషశబ్దార్థ ఋగాది-
సర్వవేదార్థ విష్ణుమంత్రార్థ పురుషసూక్తార్థ గాయత్ర్యర్థ వాసుదేవ-
ద్వాదశాక్షరమంత్రాంతర్గతఆద్యఅష్టాక్షరార్థ శ్రీమన్నారాయణాష్టాక్షర-
మంత్రార్థ వాసుదేవద్వాదశాక్షరమంత్రాంతర్గత అంత్యచతురక్షరార్థ
వ్యాహృత్యర్థ మాతృకామంత్రార్థ ప్రణవోపాసకానాం,
పాపావిద్ధ దైత్యపూగావిద్ధ శ్రీవిష్ణుభక్త్యాద్యనంతగుణపరిపూర్ణ,
రమావ్యతిరిక్త పూర్వప్రసిద్ధవ్యతిరిక్త అనంతవేదప్రతిపాద్యముఖ్యతమ,
అనంతజీవనియామక, అనంతరూపభగవత్కార్యసాధక పరమదయాలు
క్షమాసముద్ర భక్తవత్సల భక్తాపరాధసహిష్ణు శ్రీముఖ్యప్రాణావతార-
భూతానాం, అజ్ఞ-జ్ఞానార్థి-జ్ఞానయోగ్య-భగవత్కృపాపాత్రభూత
సల్లోకకృపాలు శ్రీబ్రహ్మరుద్రాద్యర్థితభగవదాజ్ఞాం శిరసి పరమాదరేణ
అనర్ఘ్యశిరోరత్నవత్ నిధాయ, తథా అశేషదేవతాప్రార్థనాం హారవత్
హృది నిధాయ సర్వస్వకీయసజ్జనానుగ్రహేచ్ఛయా కర్మభువి అవతీర్ణానాం,
తథా అవతీర్య సకలసచ్ఛాస్త్రకర్తౄణాం, సర్వదుర్మతభంజకానాం,
అనాదితః సత్సంప్రదాయపరంపరాప్రాప్తశ్రీమద్వైష్ణవసిద్ధాంతప్రతిష్ఠా-
పకానాం, అత ఏవ భగవత్పరమానుగ్రహపాత్రభూతానాం, సర్వదా
భగవదాజ్ఞయా భగవత్సన్నిధౌ పూజ్యానాం, తథా భగవతా
దత్తవరాణాం, ద్వాత్రింశల్లక్షణోపేతానాం, తథా సమగ్రగురులక్షణో-
పేతానాం, అసంశయానాం, ప్రసాదమాత్రేణ స్వభక్తాశేషసంశయ-
చ్ఛేత్తౄణాం, ప్రణవాద్యశేషవైష్ణవమంత్రోద్ధారకాణాం, సర్వదా సర్వ-
వైష్ణవమంత్రజాపకానాం, సంసిద్ధసప్తకోటిమహామంత్రాణాం, భగవతి
భక్త్యతిశయేన భగవదుపాసనార్థం స్వేచ్ఛయా గృహీతరూపాణాం,
తత్ర తత్ర పృథక్ పృథక్ భగవతః అనంతరూపేషు పృథక్ పృథక్
వేదోక్త, తదనుక్త భారతోక్త, తదనుక్త సంప్రదాయాగత స్వేతర
స్వాభిన్నతయాపి అశేషశక్తివిశేషాభ్యాం పృథగ్వ్యవహారవిషయ,
ప్రాతస్సంకల్పగద్యం 209

సర్వసామర్థ్యోపేత, నిరవధికానంతానవద్యకల్యాణగుణపరిపూర్ణ అనంత-


గుణోపసంహర్తౄణాం, తథా వేదోక్తసర్వక్రియోపసంహర్తౄణాం, ఏవం
అనంతరూపావయవగుణక్రియాజాత్యవస్థావిశిష్టభగవదుపాసకానాం,
పరమదయాలూనాం, క్షమాసముద్రాణాం, భక్తవత్సలానాం,
భక్తాపరాధసహిష్ణూనాం, స్వభక్తాన్ దుర్మార్గాదుద్ధృత్య సన్మార్గ-
స్థాపకానాం, స్వభక్తం మాం ఉద్దిశ్య భగవతః పురః పరమదయాలో
క్షమాసముద్ర భక్తవత్సల భక్తాపరాధసహిష్ణో దీనం దూనం అనాథం
శరణాగతం ఏనం ఉద్ధర ఇతి విజ్ఞాపనకర్తౄణాం, సర్వజ్ఞశిరోమణీనాం,
అశేషగుర్వంతర్యామిణాం, సదా భగవత్పరాణాం, భగవతః అన్యత్ర
సర్వవస్తుషు మనఃసంగరహితానాం, సర్వత్ర సర్వదా సర్వాకార
సర్వాధార సర్వాశ్రయ సర్వోత్పాదక సర్వపాలక సర్వసంహారక
సర్వనియామక సర్వప్రేరక సర్వప్రవర్తక సర్వనివర్తక యథాయోగ్య
సర్వజ్ఞానాజ్ఞానబంధమోక్షప్రద సర్వసత్తాప్రద సర్వశబ్దవాచ్య
సర్వశబ్దప్రవృత్తినిమిత్త సర్వగుణాతిపరిపూర్ణతమ సర్వదోషాతిదూర
సర్వాచింత్య సర్వోత్తమ సర్వేశ్వర సర్వాత్యంతవిలక్షణ స్వగతభేద-
వివర్జితత్వాదినా భగవద్ద్రష్టౄణాం,
అభిమానాదిసర్వదోషదూరాణాం, అసూయేర్ష్యాద్యశేషమనోదోష
నివర్తకానాం, నిత్యాపరోక్షీకృతరమాయుక్తాశేషభగవద్రూపాణాం, అత
ఏవ విలీనాశేషప్రకృతిబంధానాం, అత ఏవ దూరోత్సారిత అశేషా-
నిష్టానాం, అత ఏవ అశేషభక్తాశేష అనిష్టనివర్తకానాం, ప్రణవో-
పాసకానాం, అస్మదాదిగురూణాం శ్రీమదానందతీర్థ శ్రీమచ్చరణానాం
అంతర్యామిన్ అనిరుద్ధ-ప్రద్యుమ్న-సంకర్షణ-వాసుదేవాత్మక,
శ్రీమధ్వవల్లభ శ్రీలక్ష్మీవేదవ్యాసాత్మక, అండస్థిత అనంతరూపావయవ
గుణక్రియాజాత్యవస్థావిశిష్ట రమాయుక్త క్షీరాబ్ధిశేషశాయి
శ్రీపద్మనాభాత్మక, అండాద్ బహిరభివ్యక్త శుద్ధసృష్టిత్వేన అభిమత శ్రీ
చతుర్ముఖముఖ్యప్రాణోపాస్యత్వాద్యనేకప్రయోజనక అనంతానంత-
రూపమూలభూత తథా అశేషజగత్పాలనప్రయోజనక శాంతిపతి
210 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

అనిరుద్ధమూలభూత తథా అశేషజగత్ సృష్టిప్రయోజనక కృతిపతి


ప్రద్యుమ్నమూలభూత తథా అశేషజగత్సంహారప్రయోజనక జయాపతి
సంకర్షణమూలభూత
తథా స్వస్వసమగ్రయోగ్యతాభిజ్ఞ పరమానుగ్రహశీల భగవత్ప్రేరిత
చతుర్ముఖాదిసద్గురూపదిష్ట స్వస్వయోగ్యభగవద్రూపగుణోపాసనయా
సంజాత స్వస్వయోగ్యభగవద్రూపవిశేషదర్శనభోగాభ్యాం వినష్టానిష్ట-
సంచితప్రారబ్ధలక్షణాశేషకర్మణాం, స్వస్వయోగ్యతానుసారేణ
సంపూర్ణసాధనానాం, పూర్వకల్పే బ్రహ్మణా సహ విరజానదీస్నానేన
త్యక్తలింగానాం, తథా వినష్వ టా శిష్టేష్ట అశేషప్రారబక్ధ ర్మణాం, ప్రలయకాలే
భగవదుదరే వసతాం ఆనందమాత్రవపుషాం, తదనుభవరహితానాం,
స్వస్వయోగ్యభగద్రూపవిశేషధ్యానరతానాం, సృష్టికాలే భగవదుదరాద్
బహిర్గతానాం, శ్రీశ్వేతద్వీపదర్శనం నిమిత్తీకృత్య ప్రధానావరణభూత
స్వేచ్ఛాపసరణేన స్వస్వయోగ్యానందావిర్భావలక్షణ ముక్తిప్రదాన-
ప్రయోజనక మాయాపతి శ్రీవాసుదేవాత్మక లక్ష్మ్యాత్మక ప్రలయాబ్ధిస్థ
శ్రీవటపత్రశాయి అశేషజగదుదర అశేషముక్తనాభిదేశోర్ధ్వభాగకుక్ష్యా
ఖ్యదేశ త్రివిధాశేషసంసారినాభిదేశ అశేషతమఃపతితనాభ్యధోభాగదేశ
శ్రీభూమ్యాలింగిత కాలాదిచేష్టక పరమాణ్వాద్యశేషకాలావయవ
సృష్ట్యాదికర్త్రశేషనామక పరమపురుషనామక శ్రీచతుర్ముఖముఖ్య-
ప్రాణోపాసితచరణ
అనిరుద్ధాదిచతురూపాత్మక గాయత్రీనామక సవితృనామక
రూపవిశేషాత్మక వ్యాప్తరూప బృహచ్ఛరీర శూన్యాభిధ కాలాభిధ కేవలాభిధ
బ్రహ్మాభిధ అనంతాభిధ రూపవిశేషాత్మక నిరుపచరిత మూలరూప
నిరుపచరితవ్యాప్తప్రతిపాద్య అనంతతేజఃపుంజ తాదృశరమాయుక్త-
రూపవిశేషాత్మక, గాయత్రీ భూత వాక్ పృథివీ శరీర హృదయభేదేన
షడ్విధ గాయత్రీనామక లోక-వేద-సమీర-రమాంతర్గత ప్రణవాఖ్య
తురీయపాదోపేత గాయత్రీపాదచతుష్టయప్రతిపాద్య,
ప్రాతస్సంకల్పగద్యం 211

వైకుంఠస్థిత అనంతాసనస్థిత శ్వేతద్వీపస్థిత సర్వజీవస్థితరూప-


భేదేన చతూరూపాత్మక, దేహవ్యాప్త దేహాంతర్యామి, జీవవ్యాప్త
జీవంతర్యామి రూపభేదేన చతూరూపాత్మక, నిరుపచరితసర్వ-
వాగర్థప్రతిపాదక, శ్రీదేవ్యాదిరమారూపాష్టకాభిమన్యమాన చక్రశంఖ
వరాభయయుక్తహస్తచతుష్టయోపేత, ప్రదీపవర్ణ సర్వాభరణభూషిత
విశ్వాదిభగవద్రూపాష్టకప్రతిపాదక అకారాద్యష్టాక్షరాత్మక శ్రీమత్
ప్రణవాద్యష్టమహామంత్రప్రతిపాద్య అష్టరూపాత్మక మంత్రాధ్యాయోక్త
భూవరాహాద్యశేషవైష్ణవమంత్రప్రతిపాద్య భూవరాహాద్యశేషరూప-
విశేషాత్మక రమాదిమంత్రప్రతిపాద్య రమాదినిష్ఠ రమాదినామక
రూపవిశేషాత్మక శ్రీలక్ష్మీనృసింహాత్మక పరమదయాలో క్షమాసముద్ర
భక్తవత్సల భక్తాపరాధసహిష్ణో దేశకాలాధిపతే దేహేంద్రియాధిపతే
సూర్యవంశధ్వజ రఘుకులతిలక లక్ష్మణభరతశత్రుఘ్నాగ్రజ శ్రీహను-
మదుపాసితచరణ సీతాపతే శ్రీరామచంద్ర ।
త్వదాజ్ఞయా త్వత్ప్రసాదాత్ త్వత్ప్రేరణయా త్వత్ప్రీత్యర్థం త్వాం
ఉద్దిశ్య త్వాం అనుస్మరన్నేవ త్వదాజ్ఞయా నియతేన మన్నియామకేన
సత్తాప్రద వాయునామక చేష్ప్ర టా ద ప్రాణనామక ధారణాప్రద ధర్మనామక
ముక్తిప్రద భక్తినామకరూపవిశేషైః మద్హృది స్థితేన, పరమదయాలునా,
క్షమాసముద్రేణ, భక్తవత్సలేన, భక్తాపరాధసహిష్ణునా, సర్వస్వామినా,
సర్వప్రేరకేణ, సర్వతాత్త్వికదేవతాప్రేరకేణ, సర్వతాత్త్విక అసురభంజకేన,
తథా తత్ప్రేరణాప్రయుక్తాశేషదుర్మతభంజకేన అత ఏవ ప్రభంజన-
శబ్దవాచ్యేన,
ప్రతిదినం ప్రతిక్షణం బుద్ధిశోధకేన సర్వకర్మకర్త్రా సర్వకర్మకారయిత్రా
సర్వకర్మస్వామినా సర్వకర్మసమర్పకేణ సర్వకర్మఫలభోక్త్రా సర్వకర్మ-
ఫలభోజయిత్రా సర్వకర్మప్రేరకేణ సర్వకర్మోద్బోధకేన సర్వకర్మశుద్ధిప్రదేన
సర్వకర్మసిద్ధిప్రదేన సర్వకర్మనిష్ఠేన సర్వకర్మసాక్షిణా సర్వకర్మనిష్ఠ-
భగవద్రూపోపాసకేన అశేషజీవనిఃసంఖ్య అనాదికాలీనధర్మాధర్మద్రష్టృ
స్వేచ్ఛయా ఉద్బోధకేన తత్పాచక కపిలోపాసకేన రమావ్యతిరిక్త
212 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

పూర్వప్రసిద్ధవ్యతిరిక్త అనంతవేదప్రతిపాద్యముఖ్యతమ అనంతగుణ-


పూర్ణేన సర్వదోషదూరేణ త్వచ్చిత్తాభిజ్ఞేన త్వచ్చిత్తానుసారిచిత్తేన
త్వత్పరమానుగ్రహపాత్రభూతేన మద్యోగ్యతాభిజ్ఞేన శ్రీభారతీరమణేన
రుద్రాద్యశేషదేవతోపాసితచరణేన మమ సర్వాస్వవస్థాసు చిత్రధా
విచిత్రధా త్వదుపాసకేన శ్రీముఖ్యప్రాణేన
ప్రేరితః సన్ త్వత్సంస్మృతిపూర్వకం శయనాత్ సముత్థాయ
అద్యతనం స్వవర్ణాశ్రమోచితం దేశకాలావస్థోచితం నిత్యనైమిత్తిక-
కామ్యభేదేన త్రివిధం త్వత్పూజాత్మకం కర్మ యథాశక్తి యథాజ్ఞప్తి
యథావైభవం కరిష్యే మదాజ్ఞాకారిభిః విద్యాసంబంధిభిః దేహసంబంధిభిశ్చ
త్వదీయైః అశేషజనైః త్వత్సర్వకర్తృత్వకారయితృత్వాద్యనుసంధాన
పూర్వకం కారయిష్యే చ
ఇతి శ్రీరాఘవేంద్రాఖ్యయతినా కృతమంజసా ।
ప్రాతఃసంకల్పగద్యం స్యాత్ ప్రీత్యై మాధవమధ్వయోః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ భాగీరథీగద్యం
శ్రీశుక ఉవాచ
తత్ర భగవతః సాక్షాద్ యజ్ఞలింగస్య విష్ణోర్విక్రమతో వామపా-
దాంగుష్ఠనఖనిర్భిన్నోర్ధ్వాండకటాహవివరేణ అంతఃప్రవిష్టా యా
బాహ్యజలధారా తచ్చరణపంకజావనేజనారుణకింజల్కోపరంజిత-
అఖిలజగదఘమలాపహా ఉపస్పర్శనామలా సాక్షాత్ భగవత్పదీత్య-
నుపలక్షితవచోభిరభిధీయమానా అతిమహతా కాలేన యుగ-
సహస్త్రోపలక్షణేన దివో మూర్ధన్యవతతార యత్తద్విష్ణుపదమాహుః ।
యత్ర హ వావ వీరవ్రత ఔత్తానపాదిః పరమభాగవతః అస్మత్కుల-
దేవతాచరణారవిందోదకం ఇతి యాం అనుసవనముత్కృష్యమాణ-
భగవద్భక్తియోగేన దృఢం క్లిద్యమానాంతర్హృదయ ఔత్కంఠ్యవివశామీ
లితలోచనయుగలకుడ్మలవిగలితామలబాష్పకలయా అభివ్యజ్యమాన-
రోమపులకకులక అధునాపి పరమాదరేణ శిరసా బిభర్తి ॥1॥
శ్రీతులసీమాహాత్మ్యం 213

తత్ర సప్తఋషయస్తత్ప్రభావజ్ఞా నను (ఇయం ను) తపస ఆత్యంతికీ


సిద్ధిరేతావతీతి భగవతి సర్వాత్మని వాసుదేవే అనవరతభక్తియోగ-
లాభేనైవ ఉపేక్షితాన్యార్థాత్మగతయో ముక్తిమివాగతాం ముముక్షవః
సబహుమానమేనామద్యాపి జటాజూటైరుద్వహంతి ॥2॥
తతః అనేకసహస్రకోటివిమానానీకసంకులదేవయానేన అవతరంతీ
ఇందుమండలమాప్లావ్య బ్రహ్మసదనే నిపతతి తత్ర చతుర్ధా భిద్యమానా
చతుర్భిర్నామభిశ్చతుర్దిశమభిస్యందతీ నదనదీపతిమేవాభినివిశతే
‘సీతా అలకనందా చక్షుః భద్రా’ ఇతి ॥3॥
సీతా తు బ్రహ్మసదనాత్ కేసరాద్రిశిఖరేభ్యోఽధోఽధఃపతంతీ
గంధమాదనమూర్ధ్ని పతిత్వాంతరేణ భద్రాశ్వం వర్షం ప్రాచ్యాం దిశి
క్షారసముద్రం ప్రవిశతి ఏవం మాల్యవచ్ఛిఖరాన్నిష్పతంతీ అనుపరతవేగా
కేతుమాలమభి చక్షుః ప్రతీచ్యాం దిశి సరిత్పతిం ప్రవిశతి భద్రా
చోత్తరతో మేరుశిరసో నిపతితా గిరిశిఖరాత్ గిరిశిఖరమతిహాయ
శృంగవతః శృంగాదభిస్యందమానా ఉత్తరాంస్తు కురూన్ అతిక్రమ్య
ఉదీచ్యాం దిశి లవణార్ణవం ప్రవిశతి తథైవాలకనందా దక్షిణేన తు
బ్రహ్మసదనాద్ బహూని గిరికూటాన్యతిక్రమ్య హేమకూటహిమకూటాని
అతితరరభసరంహసా లుఠంతీ భారతమేవ వర్షం దక్షిణస్యాం దిశి
జలధిం ప్రవిశతి ॥ 4॥
॥ ఇతి భాగవతే పంచమస్కంధే భాగీరథీగద్యం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ శ్రీతులసీమాహాత్మ్యం
పాపాని యాని రవిసూనుపటస్థితాని
గోబ్రహ్మబాలపితృమాతృవధాదికాని ।
నశ్యంతి తాని తులసీవనదర్శనేన
గోకోటిదానసదృశం ఫలమాప్నువంతి ॥1॥
214 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

పుష్కరాద్యాని తీర్థాని గంగాద్యాః సరితస్తథా ।


వాసుదేవాదయో దేవా వసంతి తులసీవనే ॥2॥
తులసీకాననం యత్ర యత్ర పద్మవనాని చ ।
వసంతి వైష్ణవా యత్ర తత్ర సన్నిహితో హరిః ॥3॥
యన్మూలే సర్వతీర్థాని యన్మధ్యే సర్వదేవతాః ।
యదగ్రే సర్వవేదాశ్చ తులసి త్వాం నమామ్యహం ॥4॥
తులసి శ్రీసఖి శుభే పాపహారిణి పుణ్యదే ।
నమస్తే నారదనుతే నారాయణమనఃప్రియే ॥5॥
రాజద్వారే సభామధ్యే సంగ్రామే శత్రుపీడనే ।
తులసీస్మరణం కుర్యాత్ సర్వత్ర విజయీ భవేత్ ॥6॥
తులస్యమృతజన్మాఽసి సదా త్వం కేశవప్రియే ।
కేశవార్థే చినోమి త్వాం వరదా భవ శోభనే ॥7॥
మోక్షైకహేతోర్ధరణీధరస్య విష్ణోః సమస్తస్య గురోః ప్రియస్య
ఆరాధనార్థం పురుషోత్తమస్య ఛిందే దలం తే తులసి క్షమస్వ ॥8।।
కృష్యారంభే తథా పుణ్యే వివాహే చార్థసంగ్రహే ।
సర్వకార్యేషు సిద్ధ్యర్థం ప్రస్థానే తులసీం స్మరేత్ ॥9॥
యః స్మరేత్ తులసీం సీతాం రామం సౌమిత్రిణా సహ ।
వినిర్జిత్య రిపూన్ సర్వాన్ పునరాయాతి కార్యకృత్ ॥10॥
యా దృష్టా నిఖిలాఘసంఘశమనీ స్పృష్టా వపుఃపావనీ
రోగాణామభివందితా నిరసనీ సిక్తాంఽతకత్రాసినీ ।
ప్రత్యాసత్తివిధాయినీ భగవతః కృష్ణస్య సంరోపితా
న్యస్తా తచ్చరణే విముక్తిఫలదా తస్యై తులస్యై నమః ॥11॥
ఖాదన్ మాంసం పిబన్ మద్యం సంగచ్ఛన్నంత్యజాదిభిః ।
సద్యో భవతి పూతాత్మా కర్ణయోస్తులసీం ధరన్ ॥12॥
గోసావిత్రీస్తోత్రం 215

చతుః కర్ణే ముఖే చైకం నాభావేకం తథైవ చ ।


శిరస్యేకం తథా ప్రోక్తం తీర్థే త్రయముదాహృతం ॥13॥
అన్నోపరి తథా పంచ భోజనాంతే దలత్రయం ।
ఏవం శ్రీతులసీ గ్రాహ్యా అష్టాదశదలా సదా ॥14॥
॥ ఇతి శ్రీతులసీమాహాత్మ్యం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ గోసావిత్రీస్తోత్రం
నారాయణం నమస్కృత్య దేవీం త్రిభువనేశ్వరీం ।
గోసావిత్రీం ప్రవక్ష్యామి వ్యాసేనోక్తాం సనాతనీం ॥1॥
యస్య శ్రవణమాత్రేణ సర్వపాపైః ప్రముచ్యతే ।
గవాం నిశ్వసితం వేదాః సషడంగపదక్రమాః ॥2॥
శిక్షా వ్యాకరణం ఛందో నిరుక్తం జ్యోతిషం తథా ।
ఏతాసామగ్రశృంగేషు ఇంద్రవిష్ణూ స్వయం స్థితౌ ॥3॥
శిరో బ్రహ్మా గురుః స్కంధే లలాటే గోవృషధ్వజః ।
కర్ణయోరశ్వినౌ దేవౌ చక్షుషోః శశిభాస్కరౌ ॥4॥
దంతేషు మరుతో దేవా జిహ్వాయాం చ సరస్వతీ ।
కంఠే చ వరుణో దేవో హృదయే హవ్యవాహనః ॥5॥
ఉదరే పృథివీ దేవీ సశైలవనకాననా ।
కకుది ద్యౌః సనక్షత్రా పృష్ఠే వైవస్వతో యమః ॥6॥
ఊర్వోస్తు వసవో దేవా వాయుర్జంఘే సమాశ్రితః ।
ఆదిత్యస్త్వాశ్రితో వాలే సాధ్యాః సర్వాంగసంధిషు ॥7॥
అపానే సర్వతీర్థాని గోమూత్రే జాహ్నవీ స్వయం ।
ఇష్టాత్తుష్టా మహాలక్ష్మీర్గోమయే సంస్థితా సదా ॥8॥
216 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

నాసికాయాం చ శ్రీదేవీ జ్యేష్ఠా వసతి మానవీ ।


చత్వారః సాగరాః పూర్ణా గవాం హ్యేవ పయోధరే ॥9॥
ఖురమధ్యేషు గంధర్వాః ఖురాగ్రే పన్నగాః శ్రితాః ।
ఖురాణాం పశ్చిమే భాగే హ్యప్సరాణాం గణాః స్మృతాః ॥10॥
శ్రోణీతటేషు పితరో రోమలాంగూలమాశ్రితాః ।
ఋషయో రోమకూపేషు చర్మణ్యేవ ప్రజాపతిః ॥11॥
సర్వా విష్ణుమయా గావః తాసాం గోప్తా హి కేశవః ।
హుంకారే చతురో వేదాః హుంశబ్దే చ ప్రజాపతిః ॥12॥
గవాం దృష్ట్వా నమస్కృత్య కృత్వా చైవ ప్రదక్షిణం ।
ప్రదక్షిణీకృతా తేన సప్తద్విపా వసుంధరా ॥13॥
కామదోగ్ధ్రీ స్వయం కామదోగ్ధా సన్నిహితా మతా ।
గోగ్రాసస్య విశేషోఽస్తి హస్తసంపూర్ణమాత్రతః ॥14॥
శతబ్రాహ్మణభుక్తేన సమమాహుర్యుధిష్ఠిర ।
య ఇదం పఠతే నిత్యం శృణుయాద్వా సమాహితః ॥15॥
బ్రాహ్మణో లభతే విద్యాం క్షత్రియో రాజ్యమాప్నుయాత్ ।
వైశ్యశ్చ పశుమాన్ స స్యాత్ శూద్రశ్చ సుఖమాప్నుయాత్ ॥16॥
గర్భిణీ జనయేత్ పుత్రం కన్యా భర్తారమాప్నుయాత్ ।
సాయం ప్రాతస్తు పఠతాం శాంతిః స్వస్త్యయనం మహత్ ॥17॥
అహోరాత్రకృతైః పాపైస్తత్క్షణాత్ పరిముచ్యతే ।
ఫలం తు గోసహస్రస్య ఇత్యుక్తం బ్రహ్మణా పురా ॥18॥
॥ ఇతి శ్రీమన్మహాభారతే భీష్మయుధిష్ఠిరసంవాదే గోసావిత్రీస్తోత్రం ॥
గురుస్తోత్రం 217

హయగ్రీవసంపదాస్తోత్రం
హయగ్రీవ హయగ్రీవ హయగ్రీవేతి యో వదేత్ ।
తస్య నిఃసరతే వాణీ జహ్నుకన్యాప్రవాహవత్ ॥1॥
హయగ్రీవ హయగ్రీవ హయగ్రీవేతి వాదినం ।
నరం ముంచంతి పాపాని దరిద్రమివ యోషితః ॥2॥
హయగ్రీవ హయగ్రీవ హయగ్రీవేతి యో ధ్వనిః ।
విశోభతే తు వైకుంఠకవాటోద్ఘాటనక్షమః ॥3॥
శ్లోకత్రయమిదం పుణ్యం పఠతాం సంపదాం పదం ।
వాదిరాజయతిప్రోక్తం హయగ్రీవపదాంకితం ॥4॥
॥ ఇతి వాదిరాజతీర్థవిరచితం హయగ్రీవసంపదాస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ గురుస్తోత్రం
సమాశ్రయేద్ గురుం భక్త్యా మహావిశ్వాసపూర్వకం ।
నిక్షిపేత్ సర్వభారాంశ్చ గురోః శ్రీపాదపంకజే ॥1॥
గురురేవ పరో ధర్మో గురురేవ పరా గతిః
గురురేవ పరో బంధుర్గురురేవ పరః స్మృతః ॥2॥
గురురేవ మహాపాపం క్షపయత్యాత్మభావతః ।
‘శ్రీగురుభ్యో నమ’ ఇతి గురుమంత్రం జపేత యః ॥3॥
గురుభక్త్యా వినాశః స్యాద్దోషస్యాపి గరీయసః ।
భవిష్యతి నవేత్యేవం సందిగ్ధో(గ్ధే) నిరయం వ్రజేత్ ॥4॥
గురుపాదాంబుజం ధ్యాయేద్ గురోర్నామ సదా జపేత్ ।
గురోర్వార్తాం తు కథయేద్ గురోరన్యం న భావయేత్ ॥5॥
218 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

గురుపాదౌ చ శిరసా మనసా వచసా తథా ।


యః స్మరేత్సతతం భక్త్యా సంతుష్టస్తస్య కేశవః ॥6॥
హరౌ రుష్టే గురుస్త్రాతా గురౌ రుష్టే న కశ్చన ।
గురుప్రసాదాత్ సర్వేష్టసిద్ధిర్భవతి నాన్యథా ॥7॥
గురుసంస్మరణం కార్యం సర్వదైవ ముముక్షుభిః ।
ఉత్థానే భోజనే స్నానే గ్రంథారంభే విశేషతః ॥8॥
గురుప్రసాదో బలవాన్ న తస్మాద్ బలవత్తరం ।
యద్గురుః సుప్రసన్నః సన్ దద్యాత్ తన్నాన్యథా భవేత్ ॥9॥
శుభాన్ ధ్యాయంతి యే కామాన్ గురుదేవప్రసాదజాన్ ।
ఇతరానాత్మపాపోత్థాన్ తేషాం విద్యా ఫలిష్యతి ॥10॥
స్మృత్వా గురుం పూర్వగురుమాదిమూలగురూంస్తథా ।
దేవతా వాసుదేవం చ విద్యాభ్యాసీ తు సిద్ధిభాక్ ॥11॥
జ్ఞానాదృతే నైవ ముక్తిర్జ్ఞానం నైవ గురోర్వినా ।
తస్మాద్గురుం ప్రపద్యేత జిజ్ఞాసుః శ్రేయ ఉత్తమం ॥12॥
తత్ర భాగవతాన్ ధర్మాన్ శిక్షేద్ గుర్వాత్మదైవతః ।
అమాయయానువృత్త్యా చ తుష్యేదాత్మాత్మదో హరిః ॥13॥
అహోభాగ్యమహోభాగ్యం గురుపాదానువర్తినాం ।
ఐహికాముష్మికం సౌఖ్యం వర్ధతే తదనుగ్రహాత్ ॥14॥
అహో దౌర్భాగ్యమతులం విముఖానాం హరౌ గురౌ ।
ఐహికం హ్రసతే సౌఖ్యం దుఃఖం నారకమేధతే ॥15॥
యద్యత్ సత్కృత్యజం పుణ్యం తత్సర్వం గురవేఽర్పయేత్ ।
తేన తత్ సఫలం ప్రోక్తమన్యథా నిష్ఫలం భవేత్ ॥16॥
గురుర్గురుర్గురురితి జపతో నాస్తి పాతకం ।
గురుస్తోత్రం 219

తస్మాద్ గురుప్రసాదార్థం యతేత మతిమాన్నరః ॥17॥


గురోః సేవా గురోః స్తోత్రం శిష్యకృత్యం పరం స్మతం ।
దోషదృష్టిరనర్థాయేత్యుమామాహ సదాశివః ॥18॥
అహోభాగ్యమహోభాగ్యం మధ్వమార్గానుయాయినాం ।
దైవం రమాపతిర్యేషాం యద్గురుర్భారతీపతిః ॥19॥
సర్వధర్మాన్ పరిత్యజ్య గురుధర్మాన్ సమాచర ।
న గురోరధికం కించిత్ పురుషార్థచతుష్టయే ॥20॥
సాధనం విద్యతే దేవి గురోరాజ్ఞాం న లంఘయేత్ ।
దేహదాత్పితురేవాయం హ్యధికో జ్ఞానదానతః ॥21॥
పితా మాతా తథా భ్రాతా సర్వే సంసారహేతవః ।
గురురేకః సదా సేవ్యః సంసారోద్ధరణక్షమః ॥22॥
గురుభక్తః సదా సేవ్యో గురుభక్తస్య దర్శనే ।
మనో మే గాహతే దేవి కదా ద్రక్ష్యే గురుప్రియం ॥23॥
సర్వే ధర్మాః కృతాస్తేన సర్వతీర్థాని తేన చ ।
యస్య స్యాద్ గురువాక్యేషు భక్తిః సర్వోత్తమోత్తమా ॥24॥
శరీరం వసు విజ్ఞానం వాసః కర్మ గుణానసూన్ ।
గుర్వర్థం ధారయేద్యస్తు స శిష్యో నేతరః స్మృతః ॥25॥
ఆచార్యస్య ప్రియం కుర్యాద్ ప్రాణైరపి ధనైరపి ।
కర్మణా మనసా వాచా స యాతి పరమాం గతిం ॥26॥
న స్నానసంధ్యే న చ పాదసేవనం
హరేర్న చార్చా విధినా మయా కృతా ।
నిష్కారణం మే గతమాయురల్పకం
తస్మాద్ గురో మాం కృపయా సముద్ధర ॥27॥
220 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

కర్మణా మనసా వాచా యా చేష్టా మమ నిత్యశః ।


కేశవారాధనే సా స్యాజ్జన్మజన్మాంతరేష్వపి ॥28॥
మాదృశో న పరః పాపీ త్వాదృశో న దయాపరః
ఇతి మత్వా జగన్నాథ రక్ష మాం శరణాగతం ॥29॥
కాయేన వాచా మనసేంద్రియైర్వా
బుద్ధ్యాత్మనా వానుసృతః స్వభావం ।
కరోతి యద్యత్సకలం పరస్మై
నారాయణాయేతి సమర్పయేత్తత్ ॥30॥
॥ ఇతి శ్రీగురుస్తోత్రం ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ మాధ్వగురుస్తుతిః
(మాధ్వమతములో ఉత్తరాదిమఠములో కాకుండా వేరు వేరు
మఠపరంపరలో సుప్రసిద్ధులైన పీఠాధిపతుల చరమశ్లోకములు () ఈ
చిహ్నమునందు ఇవ్వబడినవి. వాచకులు గమనించవలెను.)
* బ్రహ్మాంతా గురవః సాక్షాదిష్టం దైవం శ్రియః పతిః ।
ఆచార్యాః శ్రీమదాచార్యాః సంతు మే జన్మజన్మని ॥
* శ్రీహంసం పరమాత్మానం విరించిం సనకాదికాన్ ।
దూర్వాససో జ్ఞాననిధీన్ వీంద్రవాహనతీర్థకాన్ ॥
* కైవల్యతీర్థాన్ జ్ఞానేశాన్ పరతీర్థాన్ నమామ్యహం ।
సత్యప్రజ్ఞాన్ ప్రాజ్ఞతీర్థానన్యాన్ తద్వంశజానపి ॥
* పురైవ కృష్ణాసిద్ధాన్నభుక్త్యా శోధితమానసం ।
అచ్యుతప్రేక్షతీర్థం చ మధ్వార్యాణాం గురుం భజే ॥
* లసతు శ్రీమదానందతీర్థేందుర్నో హృదంబరే ।
యద్వచశ్చంద్రికాస్వాంతసంతాపం వినికృంతతి ॥
మాధ్వగురుస్తుతిః 221

1) పూర్ణప్రజ్ఞకృతం భాష్యం ఆదౌ తద్భావపూర్వకం ।


యో వ్యాకరోన్నమస్తస్మై పద్మనాభాఖ్యయోగినే ॥
2) ససీతామూలరామార్చా కోశే గజపతేః స్థితా ।
యేనానీతా నమస్తస్మై శ్రీమన్నృహరిభిక్షవే ॥
3) సాధితాఖిలసత్తత్త్వం బాధితాఖిలదుర్మతం ।
బోధితాఖిలసన్మార్గం మాధవాఖ్యయతిం భజే ॥
4) యో విద్యారణ్యవిపినం తత్త్వమస్యసినాఽచ్ఛినత్ ।
శ్రీమదక్షోభ్యతీర్థార్యహంసేనం తం నమామ్యహం ॥
5) యస్య వాక్ కామధేనుర్నః కామితార్థాన్ ప్రయచ్ఛతి ।
సేవే తం జయయోగీంద్రం కామబాణచ్ఛిదం సదా ॥
6) మాద్యదద్వైత్యంధకారప్రద్యోతనమహర్నిశం ।
విద్యాధిరాజం సుగురుం ధ్యాయామి కరుణాకరం ॥
7) (యేన వేదాంతభాష్యాణి వివృతాని మహాత్మనా ।
తం వందే వ్యాసతీర్థాఖ్యం వేదాంతార్థప్రసిద్ధయే) ॥
8) (అంజనాసూనుసాన్నిధ్యాత్ విజయేన విరాజితం ।
అజితప్రీతిజనకం భజేఽహం విజయధ్వజం) ॥
9) వీంద్రారూఢపదాసక్తం రాజేంద్రమునిసేవితం ।
శ్రీకవీంద్రమునిం వందే భజతాం చంద్రసన్నిభం ॥
10) వాసుదేవపదద్వంద్వవారిజాసక్తమానసం ।
పదవ్యాఖ్యానకుశలం వాగీశయతిమాశ్రయే ॥
11) ద్యుమణ్యభిజనాబ్జేందూ రామవ్యాసపదార్చకః ।
రామచంద్రగురుర్భూయాత్ కామితార్థప్రదాయకః ॥
12) యద్భక్త్యా మూలరామస్య పేటికా త్యక్తభూమికా ।
222 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

విద్యానిధిర్ధియం దద్యాదష్టషష్ట్యబ్దపూజకః ॥
13) రఘునాథగురుం నౌమి విద్యానిధికరోద్భవం ।
కూర్మో వరుణగంగే చ యస్య ప్రత్యక్షతాం గతాః ॥
14) మహాప్రవాహినీ భీమా యస్య మార్గమదాన్ముదా ।
రఘువర్యో ముదం దద్యాత్ కామితార్థప్రదాయకః ॥
15) (పదవాక్యప్రమాణాబ్ధివిక్రీడనవిశారదాన్ ।
లక్ష్మీనారాయణమునీన్ వందే విద్యాగురూన్ మమ) ॥
16) (అర్థికల్పితకల్పోఽయం ప్రత్యర్థిగజకేసరీ
వ్యాసతీర్థగురుర్భూయాదస్మదిష్టార్థసిద్ధయే) ॥
17) (తపోవిద్యావిరక్త్యాదిసద్గుణౌఘాకరానహం ।
వాదిరాజగురూన్ వందే హయగ్రీవదయాశ్రయాన్) ॥
18) (భక్తానాం మానసాంభోజభానవే కామధేనవే ।
నమతాం కల్పతరవే జయీంద్రగురవే నమః) ॥
19) భావబోధకృతం సేవే రఘూత్తమమహాగురుం ।
యచ్ఛిష్యశిష్యశిష్యాద్యాః టిప్పణ్యాచార్యసంజ్ఞితాః ॥
20) న దగ్ధం యస్య కౌపీనమగ్నౌ దత్తమపి స్ఫుటం ।
వేదవ్యాసగురుం నౌమి శ్రీవేదేశనమస్కృతం ॥
21) (వేదవ్యాసకరాబ్జోత్థః విద్యాధీశోపదేశకః
విద్యాపతిర్దిశతు మే విద్యామాద్యాం సదా జయీ) ॥
22) (వేదేశయోగినం వందే యాదవార్యగురోర్గురుం ।
ఛాందోగ్యభాష్యసట్టీకాకర్తారమహమాదరాత్) ॥
23) (వేదవ్యాసాంబుధేర్జాతః వేదేశజ్ఞానచంద్రికః ।
కృష్ణద్వైపాయనేందుర్మే సంతాపాన్ హంతు సంతతం) ॥
మాధ్వగురుస్తుతిః 223

24) శ్రీమత్సుధాద్భుతాంబోధివిక్రీడనవిచక్షణాన్ ।
వాక్యార్థచంద్రికాకారాన్ విద్యాధీశగురూన్ భజే ॥
25) విద్యాధీశాబ్ధిసంభూతో విద్వత్కుముదబాంధవః ।
వేదనిధ్యాఖ్యచంద్రోఽయం కామితార్థాన్ ప్రయచ్ఛతు ॥
26) వేదనిధ్యాలవాలోత్థః విదుషాం చింతితప్రదః ।
సత్యవ్రతాఖ్యకల్పద్రుః భూయాదిష్టార్థసిద్ధయే ॥
27) (శ్రీవేదనిధిసంజాతశ్చంద్రికార్థసుబోధకః ।
సత్యానందో దిశతు మే సత్యజానందసంతతిం) ॥
28) (పూజ్యాయ రాఘవేంద్రాయ సత్యధర్మరతాయ చ ।
భజతాం కల్పవృక్షాయ నమతాం కామధేనవే) ॥
29) అనధీత్య మహాభాష్యం వ్యాఖ్యాతం యదనుగ్రహాత్ ।
వందే తం విధినా సత్యనిధిం సజ్జ్ఞానసిద్ధయే ॥
30) సత్యనాథగురుః పాతు యో ధీరో నవచంద్రికాం ।
నవామృతగదాతీర్థతాండవాని వ్యచీక్లృపత్ ॥
31) సత్యనాథాబ్ధిసంభూతః సద్గోగణవిజృంభితః ।
సత్యాభినవతీర్థేందుః సంతాపాన్ హంతు సంతతం ॥
32) (సత్యాభినవజో వేదవేత్తా గుర్వర్పితాఖిలః ।
సత్యాధీశోఽవతు మాం నిర్జితాశేషమాయిభిత్) ॥
33) (సత్యాభినవసంజాతః రాజ్యపుత్రఫలాదిదః ।
సత్యాధిరాజోఽవతు మాం విద్యాసంతతివర్ధకః) ॥
34) సత్యాభినవదుగ్ధాబ్ధేః సంజాతః సకలేష్టదః ।
శ్రీసత్యపూర్ణతీర్థేందుః సంతాపాన్ హంతు సంతతం ॥
35) సత్యపూర్ణాంబుధేర్జాతో విద్వజ్జనవిజృంభితః ।
224 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

దనీధ్వంసీతు నస్తాపం శ్రీసత్యవిజయోడుపః ॥


36) శ్రీసత్యవిజయాంబోధేః జాతం సత్యప్రియామృతం ।
జరామృతీ జంఘనీతు విబుధానాం ముదే సదా ॥
37) నైవేద్యగవిషం రామే వీక్ష్య తద్భుక్తిభాక్ గురుః ।
యోఽదర్శయద్రవిం రాత్రౌ సత్యబోధోఽస్తు మే ముదే ॥
38) విష్ణోః పదశ్రిత్ గోవ్రాతైః స్వాంతధ్వాంతనివారకః ।
శ్రీసత్యసంధసూర్యోఽయం భాసతాం నో హృదంబరే ॥
39) శ్రీసత్యసంధసింధూత్థః శ్రీసత్యవరచంద్రమాః ।
ప్రార్థితార్థప్రదో నిత్యం భూయః స్యాదిష్టసిద్ధయే ॥
40) శ్రీసత్యవరదుగ్ధాబ్ధేరుత్థితా జగతీతలే ।
సుధా శ్రీసత్యధర్మాఖ్యా పావయేత్ స్మరతస్సతః ॥
41) (యస్య ప్రచండతపసా శ్రుతిగీతవృత్తః
తుష్టో హరిః కిల వశంవదతామవాప ।
శ్రీమధ్వసన్మతపయోనిధిపూర్ణచంద్రః
శ్రీవిష్ణుతీర్థమునిరాట్ ముదమాతనోతు ॥ )
42) సత్యధర్మాబ్ధిసంభూతః చింతామణివిజృంభితః ।
సత్యసంకల్పకల్పద్రుః కల్పయేత్ కామధుక్ మమ ॥
43) సత్యసంకల్పవార్ధ్యుత్థః సత్యసంతుష్టచంద్రమాః ।
ప్రార్థితాశేషదాతా చ భక్తవృందస్య నిత్యదా ॥
44) సత్యసంతుష్టదుగ్ధాబ్ధేః జాతః సత్యపరాయణః ।
చింతామణిః సదా భూయాత్ సతాం చింతితసిద్ధయే ॥
45) సత్పరాయణదుగ్ధాబ్ధేః సంజాతా కీర్తికామదా ।
కామధేనుః సత్యకామనామ్నీ భూయాత్ సతాం ముదే ॥
మాధ్వగురుస్తుతిః 225

46) సత్యకామార్ణవోద్భూతః శ్రీమత్సత్యేష్టసద్గురుః ।


సతాం చింతామణిరివ చింతితార్థప్రదో భువి ॥
47) సత్యేష్టార్యసరిన్నాథాదుద్భూతోఽద్భుతదర్శనః ।
నాశయేద్ హృదయధ్వాంతం సత్పరాక్రమకౌస్తుభః ॥
48) సత్పరాక్రమదుగ్ధాబ్ధేః సంజాతః కీర్తిచంద్రకః ।
సంతాపం హరతు శ్రీమాన్ సత్యవీరేందురంజసా ॥
49) సత్యవీరాలవాలోత్థః విదుషాం చింతితప్రదః ।
సత్యధీరాఖ్యకల్పద్రుః భూయాదిష్టార్థసిద్ధయే ॥
50) సత్యధీరకరాబ్జోత్థః జ్ఞానవైరాగ్యసాగరః ।
సత్యజ్ఞానాఖ్యతరణిః స్వాంతధ్వాంతం నికృంతతు ॥
51) ఆసేతోరాతుషారాద్రేః యో దిశో జితవాన్ ముహుః ।
సత్యధ్యానగురుః పాతు యతీంద్రైరపి పూజితః ॥
52) ప్రావోచద్యోఽధికం న్యాయసుధావాక్యార్థచంద్రికాం ।
సత్యప్రజ్ఞగురుర్దద్యాత్ ప్రజ్ఞాం వైదాంతికీం సదా ॥
53) వేంకటేశాద్రిమారభ్య సేతుం తోతాద్రిపూర్వకాన్ ।
గత్వా దిగ్విజయీ పాతు సత్యాభిజ్ఞగురూత్తమః ॥
54) సత్యాభిజ్ఞకరాబ్జోత్థాన్ పంచాశద్వర్షపూజకాన్ ।
సత్యప్రమోదతీర్థార్యాన్ నౌమి న్యాయసుధారతాన్ ॥
తమోనుదానందమవాప లోకస్తత్వప్రదీపాకృతిగోగణేన ।
యదాస్యశీతాంశుభువా గురూంస్తాన్
త్రివిక్రమార్యాన్ ప్రణమామి వర్యాన్ ॥
త్రివిక్రామాచార్యతనూజనుః కృతా-
వనీచకావ్యస్య పితుః సమో మతిం ।
226 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

మహీయసీం తత్ర స మేఽమలీమసాం


దదాతు నారాయణపండితాగ్రణీః ॥
వేదేశమునిసత్పాదసేవాసంప్రాప్తవైభవాన్ ।
యాదవార్యాన్ వరసుధాటీకాకారాన్ వయం నుమః ॥
శ్రీమదాచార్యవాక్పంకేరుహనిత్యప్రబోధదః ।
శ్రీనివాసార్యతరణిర్భాసతాం మద్హృదంబరే ॥
మన్మనోఽభీష్టవరదం సర్వాభీష్టలప్రదం ।
పురందరగురుం వందే దాసశ్రేష్ఠం దయానిధిం ॥
అజ్ఞానతిమిరచ్ఛేదం బుద్ధిసంపత్ప్రదాయకం ।
విజ్ఞానవిమలం శాంతం విజయాఖ్యగురుం భజే ॥
భూపాలనతపాదాబ్జం పాపాలిపరిహారకం ।
గోపాలదాసమీడేఽహం గోపాలహరిదర్శనం ॥
జలజేష్టనిభాకారం జగదీశపదాశ్రయం ।
జగతీతలవిఖ్యాతం జగన్నాథగురుం భజే ॥
॥ ఇతి మాధ్వగురుస్తుతిః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ బ్రహ్మసూత్రాణి
ఓం ఓం అథాతో బ్రహ్మజిజ్ఞాసా ఓం ॥1॥
ఓం జన్మాద్యస్య యతః ఓం ॥2॥
ఓం శాస్త్రయోనిత్వాత్ ఓం ॥3॥
ఓం తత్తు సమన్వయాత్ ఓం ॥4॥
ఓం ఈక్షతేర్నాశబ్దం ఓం ॥5॥
ఓం గౌణశ్చేన్నాత్మశబ్దాత్ ఓం ॥6॥
ఓం తన్నిష్ఠస్య మోక్షోపదేశాత్ ఓం ॥7॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 227

ఓం హేయత్వావచనాచ్చ ఓం ॥8॥
ఓం స్వాప్యయాత్ ఓం ॥9॥
ఓం గతిసామాన్యాత్ ఓం ॥10॥
ఓం శ్రుతత్వాచ్చ ఓం ॥11॥
ఓం ఆనందమయోఽభ్యాసాత్ ఓం ॥12॥
ఓం వికారశబ్దాన్నేతి చేన్న ప్రాచుర్యాత్ ఓం ॥13॥
ఓం తద్ధేతువ్యపదేశాచ్చ ఓం ॥14॥
ఓం మాంత్రవర్ణికమేవ చ గీయతే ఓం ॥15॥
ఓం నేతరోఽనుపపత్తేః ఓం ॥16॥
ఓం భేదవ్యపదేశాచ్చ ఓం ॥17॥
ఓం కామాచ్చ నానుమానాపేక్షా ఓం ॥18॥
ఓం అస్మిన్నస్య చ తద్యోగం శాస్తి ఓం ॥19॥
ఓం అంతస్తద్ధర్మోపదేశాత్ ఓం ॥20॥
ఓం భేదవ్యపదేశాచ్చాన్యః ఓం ॥21॥
ఓం ఆకాశస్తల్లింగాత్ ఓం ॥22॥
ఓం అత ఏవ ప్రాణః ఓం ॥23॥
ఓం జ్యోతిశ్చరణాభిధానాత్ ఓం ॥24॥
ఓం ఛందోఽభిధానాన్నేతి చేన్న తథా
చేతోఽర్పణనిగదాత్ తథా హి దర్శనం ఓం ॥25॥
ఓం భూతాదిపాదవ్యపదేశోపపత్తేశ్చైవం ఓం ॥26॥
ఓం ఉపదేశభేదాన్నేతి చేన్నోభయస్మిన్నప్యవిరోధాత్ ఓం ॥27॥
ఓం ప్రాణస్తథానుగమాత్ ఓం ॥28॥
ఓం న వక్తురాత్మోపదేశాదితి
చేదధ్యాత్మసంబంధభూమా హ్యస్మిన్ ఓం ॥29॥
ఓం శాస్త్రదృష్ట్యా తూపదేశో వామదేవవత్ ఓం ॥30॥
ఓం జీవముఖ్యప్రాణల్లింగాన్నేతి
చేన్నోపాసాత్రైవిధ్యాదాశ్రితత్వాదిహ తద్యోగాత్ ఓం ॥31॥
॥ ఇతి ప్రథమాధ్యాయస్య ప్రథమః పాదః ॥
228 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం సర్వత్ర ప్రసిద్ధోపదేశాత్ ఓం ॥1॥


ఓం వివక్షితగుణోపపత్తేశ్చ ఓం ॥2॥
ఓం అనుపపత్తేస్తు న శారీరః ఓం ॥3॥
ఓం కర్మకర్తృవ్యపదేశాచ్చ ఓం ॥4॥
ఓం శబ్దవిశేషాత్ ఓం ॥5॥
ఓం స్మృతేశ్చ ఓం ॥6॥
ఓం అర్భకౌకస్త్వాత్ తద్వ్యుపదేశాచ్చ నేతి చేన్న
నిచాయ్యత్వాదేవం వ్యోమవచ్చ ఓం ॥7॥
ఓం సంభోగప్రాప్తిరితి చేన్న వైశేష్యాత్ ఓం ॥8॥
ఓం అత్తా చరాచరగ్రహణాత్ ఓం ॥9॥
ఓం ప్రకరణాచ్చ ఓం ॥10॥
ఓం గుహాం ప్రవిష్టావాత్మానౌ హి తద్దర్శనాత్ ఓం ॥11॥
ఓం విశేషణాచ్చ ఓం ॥12॥
ఓం అంతర ఉపపత్తేః ఓం ॥13॥
ఓం స్థానాదివ్యపదేశాచ్చ ఓం ॥14॥
ఓం సుఖవిశిష్టాభిధానాదేవ చ ఓం ॥15॥
ఓం శ్రుతోపనిషత్కగత్యభిధానాచ్చ ఓం ॥16॥
ఓం అనవస్థితేరసంభవాచ్చ నేతరః ఓం ॥17॥
ఓం అంతర్యామ్యధిదైవాదిషు తద్ధర్మవ్యపదేశాత్ ఓం ॥18॥
ఓం న చ స్మార్తమతద్ధర్మాభిలాపాత్ ఓం ॥19॥
ఓం శారీరశ్చోభయేఽపి హి భేదేనైనమధీయతే ఓం ॥20॥
ఓం అదృశ్యత్వాదిగుణకో ధర్మోక్తేః ఓం ॥21॥
ఓం విశేషణభేదవ్యపదేశాభ్యాం చ నేతరౌ ఓం ॥22॥
ఓం రూపోపన్యాసాచ్చ ఓం ॥23॥
ఓం వైశ్వానరః సాధారణశబ్దవిశేషాత్ ఓం ॥24॥
ఓం స్మర్యమాణమనుమానం స్యాదితి ఓం ॥25॥
ఓం శబ్దాదిభ్యోంతఃప్రతిష్ఠానాన్నేతి చేన్న తథా దృష్ట్యుపదేశాద్
అసంభవాత్ పురుషవిధమపి చైనమధీయతే ఓం ॥26॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 229

ఓం అత ఏవ న దేవతా భూతం చ ఓం ॥27॥


ఓం సాక్షాదప్యవిరోధం జైమినిః ఓం ॥28॥
ఓం అభివ్యక్తేరిత్యాశ్మరథ్యః ఓం ॥29॥
ఓం అనుస్మృతేర్బాదరిః ఓం ॥30॥
ఓం సంపత్తేరితి జైమినిస్తథా హి దర్శయతి ఓం ॥31॥
ఓం ఆమనంతి చైనమస్మిన్ ఓం ॥32॥
॥ ఇతి ప్రథమాధ్యాయస్య ద్వితీయః పాదః ॥

ఓం ద్యుభ్వాద్యాయతనం స్వశబ్దాత్ ఓం ॥1॥


ఓం ముక్తోపసృప్యవ్యపదేశాత్ ఓం ॥2॥
ఓం నానుమానమతచ్ఛబ్దాత్ ఓం ॥3॥
ఓం ప్రాణభృచ్చ ఓం ॥4॥
ఓం భేదవ్యపదేశాత్ ఓం ॥5॥
ఓం ప్రకరణాత్ ఓం ॥6॥
ఓం స్థిత్యదనాభ్యాం చ ఓం ॥7॥
ఓం భూమా సంప్రసాదాదధ్యుపదేశాత్ ఓం ॥8॥
ఓం ధర్మోపపత్తేశ్చ ఓం ॥9॥
ఓం అక్షరమంబరాంతధృతేః ఓం ॥10॥
ఓం సా చ ప్రశాసనాత్ ఓం ॥11॥
ఓం అన్యభావవ్యావృత్తేశ్చ ఓం ॥12॥
ఓం ఈక్షతికర్మవ్యపదేశాత్ సః ఓం ॥13॥
ఓం దహర ఉత్తరేభ్యః ఓం ॥14॥
ఓం గతిశబ్దాభ్యాం తథా హి దృష్టం లింగం చ ఓం ॥15॥
ఓం ధృతేశ్చ మహిమ్నోఽస్యాస్మిన్నుపలబ్ధేః ఓం ॥16॥
ఓం ప్రసిద్ధేశ్చ ఓం ॥17॥
ఓం ఇతరపరామర్శాత్ స ఇతి చేన్నాసంభవాత్ ఓం ॥18॥
ఓం ఉత్తరాచ్చేదావిర్భూతస్వరూపస్తు ఓం ॥19॥
ఓం అన్యార్థశ్చ పరామర్శః ఓం ॥20॥
230 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం అల్పశ్రుతేరితి చేత్ తదుక్తం ఓం ॥21॥


ఓం అనుకృతేస్తస్య చ ఓం ॥22॥
ఓం అపి స్మర్యతే ఓం ॥23॥
ఓం శబ్దాదేవ ప్రమితః ఓం ॥24॥
ఓం హృద్యపేక్షయా తు మనుష్యాధికారత్వాత్ ఓం ॥25॥
ఓం తదుపర్యపి బాదరాయణః సంభవాత్ ఓం ॥26॥
ఓం విరోధః కర్మణీతి చేన్నానేకప్రతిపత్తేర్దర్శనాత్ ఓం ॥27॥
ఓం శబ్ద ఇతి చేన్నాతః ప్రభవాత్ ప్రత్యక్షానుమానాభ్యాం ఓం ॥28॥
ఓం అత ఏవ చ నిత్యత్వం ఓం ॥29॥
ఓం సమాననామరూపత్వాచ్చావృత్తావప్యవిరోధో
దర్శనాత్ స్మృతేశ్చ ఓం ॥30॥
ఓం మధ్వాదిష్వసంభవాదనధికారం జైమినిః ఓం ॥31॥
ఓం జ్యోతిషి భావాచ్చ ఓం ॥32॥
ఓం భావం తు బాదరాయణోఽస్తి హి ఓం ॥33॥
ఓం శుగస్య తదనాదరశ్రవణాత్ తదాద్రవణాత్ సూచ్యతే హి ఓం
ఓం క్షత్రియత్వావగతేశ్చోత్తరత్ర చైత్రరథేన లింగాత్ ఓం ॥35॥
ఓం సంస్కారపరామర్శాత్ తదభావాభిలాపాచ్చ ఓం ॥36॥
ఓం తదభావనిర్ధారణే చ ప్రవృత్తేః ఓం ॥37॥
ఓం శ్రవణాధ్యయనార్థప్రతిషేధాత్ స్మృతేశ్చ ఓం ॥38॥
ఓం కంపనాత్ ఓం ॥39॥
ఓం జ్యోతిర్దర్శనాత్ ఓం ॥40॥
ఓం ఆకాశోఽర్థాంతరత్వాదివ్యపదేశాత్ ఓం ॥41॥
ఓం సుషుప్త్యుత్క్రాంత్యోర్భేదేన ఓం ॥42॥
ఓం పత్యాదిశబ్దేభ్యః ఓం ॥43॥
॥ ఇతి ప్రథమాధ్యాయస్య తృతీయః పాదః ॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 231

ఓం ఆనుమానికమప్యేకేషామితి చేన్న
శరీరరూపకవిన్యస్తగృహీతేర్దర్శయతి చ ఓం ॥1॥
ఓం సూక్ష్మం తు తదర్హత్వాత్ ఓం ॥2॥
ఓం తదధీనత్వాదర్థవత్ ఓం ॥3॥
ఓం జ్ఞేయత్వావచనాచ్చ ఓం ॥4॥
ఓం వదతీతి చేన్న ప్రాజ్ఞో హి ఓం ॥5॥
ఓం ప్రకరణాత్ ఓం ॥6॥
ఓం త్రయాణామేవ చైవముపన్యాసః ప్రశ్నశ్చ ఓం ॥7॥
ఓం మహద్వచ్చ ఓం ॥8॥
ఓం చమసవదవిశేషాత్ ఓం ॥9॥
ఓం జ్యోతిరుపక్రమాత్తు తథా హ్యధీయత ఏకే ఓం ॥10॥
ఓం కల్పనోపదేశాచ్చ మధ్వాదివదవిరోధః ఓం ॥11॥
ఓం న సంఖ్యోపసంగ్రహాదపి నానాభావాదతిరేకాచ్చ ఓం ॥12॥
ఓం ప్రాణాదయో వాక్యశేషాత్ ఓం ॥13॥
ఓం జ్యోతిషైకేషామసత్యన్నే ఓం ॥14॥
ఓం కారణత్వేన చాకాశాదిషు యథావ్యపదిష్టోక్తేః ఓం ॥15॥
ఓం సమాకర్షాత్ ఓం ॥16॥
ఓం జగద్వాచిత్వాత్ ఓం ॥17॥
ఓం జీవముఖ్యప్రాణలింగాదితి చేత్ తద్య్వాఖ్యాతం ఓం ॥18॥
ఓం అన్యార్థం తు జైమినిః ప్రశ్నవ్యాఖ్యానాభ్యామపి
చైవమేకే ఓం ॥19॥
ఓం వాక్యాన్వయాత్ ఓం ॥20॥
ఓం ప్రతిజ్ఞాసిద్ధేర్లింగమాశ్మరథ్యః ఓం ॥21॥
ఓం ఉత్క్రమిష్యత ఏవం భావాదిత్యౌడులోమిః ఓం ॥22॥
ఓం అవస్థితేరితి కాశకృత్స్నః ఓం ॥23॥
ఓం ప్రకృతిశ్చ ప్రతిజ్ఞాదృష్టాంతానుపరోధాత్ ఓం ॥24॥
ఓం అభిధ్యోపదేశాచ్చ ఓం ॥25॥
ఓం సాక్షాచ్చోభయామ్నానాత్ ఓం ॥26॥
232 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం ఆత్మకృతేః పరిణామాత్ ఓం ॥27॥


ఓం యోనిశ్చ హి గీయతే ఓం ॥28॥
ఓం ఏతేన సర్వే వ్యాఖ్యాతా వ్యాఖ్యాతాః ఓం ॥29॥
॥ ఇతి ప్రథమాధ్యాయస్య చతుర్థః పాదః ॥

ఓం స్మృత్యనవకాశదోషప్రసంగ ఇతి
చేన్నాన్యస్మృత్యనవకాశదోషప్రసంగాత్ ఓం ॥1॥
ఓం ఇతరేషాం చానుపలబ్ధేః ఓం ॥2॥
ఓం ఏతేన యోగః ప్రత్యుక్తః ఓం ॥3॥
ఓం న విలక్షత్వాదస్య తథాత్వం చ శబ్దాత్ ఓం ॥4॥
ఓం దృశ్యతే తు ఓం ॥5॥
ఓం అభిమానివ్యపదేశస్తు విశేషానుగతిభ్యాం ఓం ॥6॥
ఓం దృశ్యతే చ ఓం ॥7॥
ఓం అసదితి చేన్న ప్రతిషేధమాత్రత్వాత్ ఓం ॥8॥
ఓం అపీతౌ తద్వత్ ప్రసంగాదసమంజసం ఓం ॥9॥
ఓం న తు దృష్టాంతభావాత్ ఓం ॥10॥
ఓం స్వపక్షదోషాచ్చ ఓం ॥11॥
ఓం తర్కాప్రతిష్ఠానాదప్యన్యథానుమేయమితి చేదేవమప్య-
నిర్మోక్షప్రసంగః ఓం ॥12॥
ఓం ఏతేన శిష్టా అపరిగ్రహా అపి వ్యాఖ్యాతాః ఓం ॥13॥
ఓం భోక్త్రాపత్తేరవిభాగశ్చేత్ స్యాల్లోకవత్ ॥14॥
ఓం తదనన్యత్వమారంభణశబ్దాదిభ్యః ఓం ॥15॥
ఓం భావే చోపలబ్ధేః ఓం ॥16॥
ఓం సత్వాచ్చావరస్య ఓం ॥17॥
ఓం అసద్వ్యపదేశాన్నేతి చేన్న ధర్మాంతరేణ వాక్యశేషాత్ ఓం ॥18॥
ఓం యుక్తేః శబ్దాంతరాచ్చ ఓం ॥19॥
ఓం పటవచ్చ ఓం ॥20॥
ఓం యథా ప్రాణాదిః ఓం ॥21॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 233

ఓం ఇతరవ్యపదేశాద్ధితాకరణాదిదోషప్రసక్తిః ఓం ॥22॥
ఓం అధికం తు భేదనిర్దేశాత్ ఓం ॥23॥
ఓం అశ్మాదివచ్చ తదనుపపత్తిః ఓం ॥24॥
ఓం ఉపసంహారదర్శనాన్నేతి చేత్ క్షీరవద్ధి ఓం ॥25॥
ఓం దేవాదివదపి లోకే ఓం ॥26॥
ఓం కృత్స్నప్రసక్తినిరవయవత్వశబ్దకోపో వా ఓం ॥27॥
ఓం శ్రుతేస్తు శబ్దమూలత్వాత్ ఓం ॥28॥
ఓం ఆత్మని చైవం విచిత్రాశ్చ హి ఓం ॥29॥
ఓం స్వపక్షదోషాచ్చ ఓం ॥30॥
ఓం సర్వోపేతా చ తద్దర్శనాత్ ఓం ॥31॥
ఓం వికరణత్వాన్నేతి చేత్తదుక్తం ॥32॥
ఓం న ప్రయోజనవత్త్వాత్ ఓం ॥33॥
ఓం లోకవత్తు లీలాకైవల్యం ఓం ॥34॥
ఓం వైషమ్యనైర్ఘృణ్యే న సాపేక్షత్వాత్ తథా హి దర్శయతి ఓం ॥35॥
ఓం న కర్మావిభాగాదితి చేన్నానాదిత్వాత్ ఓం ॥36॥
ఓం ఉపపద్యతే చాప్యుపలభ్యతే చ ఓం ॥37॥
ఓం సర్వధర్మోపపత్తేశ్చ ఓం ॥38॥
॥ ఇతి ద్వితీయాధ్యాయస్య ప్రథమః పాదః ॥

ఓం రచనానుపపత్తేశ్చ నానుమానం ఓం ॥1॥


ఓం ప్రవృత్తేశ్చ ఓం ॥2॥
ఓం పయోంబువచ్చేత్ తత్రాపి ఓం ॥3॥
ఓం వ్యతిరేకానవస్థితేశ్చానపేక్షత్వాత్ ఓం ॥4॥
ఓం అన్యత్రాభావాచ్చ న తృణాదివత్ ఓం ॥5॥
ఓం అభ్యుపగమేఽప్యర్థాభావాత్ ఓం ॥6॥
ఓం పురుషాశ్మవదితి చేత్తథాపి ఓం ॥7॥
ఓం అంగిత్వానుపపత్తేః ఓం ॥8॥
ఓం అన్యథానుమితౌ చ జ్ఞశక్తివియోగాత్ ఓం ॥9॥
234 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం విప్రతిషేధాచ్చాసమంజసం ఓం ॥10॥
ఓం మహద్దీర్ఘవద్వా హ్రస్వపరిమండలాభ్యాం ఓం ॥11॥
ఓం ఉభయథాపి న కర్మాతస్తదభావః ఓం ॥12॥
ఓం సమవాయాభ్యుపగమాచ్చ సామ్యాదనవస్థితేః ఓం ॥13॥
ఓం నిత్యమేవ చ భావాత్ ఓం ॥14॥
ఓం రూపాదిమత్త్వాచ్చ విపర్యయో దర్శనాత్ ఓం ॥15॥
ఓం ఉభయథా చ దోషాత్ ఓం ॥16॥
ఓం అపరిగ్రహాచ్చాత్యంతమనపేక్షా ఓం ॥17॥
ఓం సముదాయ ఉభయహేతుకేఽపి తదప్రాప్తిః ఓం ॥18॥
ఓం ఇతరేతరప్రత్యయత్వాదితి చేన్న ఉత్పత్తిమాత్రనిమిత్తత్వాత్ ఓం
ఓం ఉత్తరోత్పాదే చ పూర్వనిరోధాత్ ఓం ॥20॥
ఓం అసతి ప్రతిజ్ఞోపరోధో యౌగపద్యమన్యథా ఓం ॥21॥
ఓం ప్రతిసంఖ్యాప్రతిసంఖ్యానిరోధాప్రాప్తిరవిచ్ఛేదాత్ ఓం ॥22॥
ఓం ఉభయథా చ దోషాత్ ఓం ॥23॥
ఓం ఆకాశే చావిశేషాత్ ఓం ॥24॥
ఓం అనుస్మృతేశ్చ ఓం ॥25॥
ఓం నాసతోఽదృష్టత్వాత్ ఓం ॥26॥
ఓం ఉదాసీనానామపి చైవం సిద్ధిః ఓం ॥27॥
ఓం నాభావ ఉపలబ్ధేః ఓం ॥28॥
ఓం వైధర్మ్యాచ్చ న స్వప్నాదివత్ ఓం ॥29॥
ఓం న భావోఽనుపలబ్ధేః ఓం ॥30॥
ఓం క్షణికత్వాచ్చ ఓం ॥31॥
ఓం సర్వథానుపపత్తేశ్చ ఓం ॥32॥
ఓం నైకస్మిన్నసంభవాత్ ఓం ॥33॥
ఓం ఏవం చాత్మా కార్త్స్న్యం ఓం ॥34॥
ఓం న చ పర్యాయాదప్యవిరోధో వికారాదిభ్యః ఓం ॥35॥
ఓం అంత్యావస్థితేశ్చోభయనిత్యత్వాదవిశేషాత్ ఓం ॥36॥
ఓం పత్యురసామంజస్యాత్ ఓం ॥37॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 235

ఓం సంబంధానుపపత్తేశ్చ ఓం ॥38॥
ఓం అధిష్ఠానానుపపత్తేశ్చ ఓం ॥39॥
ఓం కరణవచ్చేన్న భోగాదిభ్యః ఓం ॥40॥
ఓం అంతవత్త్వమసర్వజ్ఞతా వా ఓం ॥41॥
ఓం ఉత్పత్త్యసంభవాత్ ఓం ॥42॥
ఓం న చ కర్తుః కరణం ఓం ॥43॥
ఓం విజ్ఞానాదిభావే వా తదప్రతిషేధః ఓం ॥44॥
ఓం విప్రతిషేధాచ్చ ఓం ॥45॥
॥ ఇతి ద్వితీయాధ్యాయస్య ద్వితీయః పాదః ॥

ఓం న వియదశ్రుతేః ఓం ॥1॥
ఓం అస్తి తు ఓం ॥2॥
ఓం గౌణ్యసంభవాత్ ఓం ॥3॥
ఓం శబ్దాచ్చ ఓం ॥4॥
ఓం స్యాచ్చైకస్య బ్రహ్మశబ్దవత్ ఓం ॥5॥
ఓం ప్రతిజ్ఞాహానిరవ్యతిరేకాచ్ఛబ్దేభ్యః ఓం ॥6॥
ఓం యావద్వికారం తు విభాగో లోకవత్ ఓం ॥7॥
ఓం ఏతేన మాతరిశ్వా వ్యాఖ్యాతః ఓం ॥8॥
ఓం అసంభవస్తు సతోఽనుపపత్తేః ఓం ॥9॥
ఓం తేజోఽతస్తథా హ్యాహ ఓం ॥10॥
ఓం ఆపః ఓం ॥11॥
ఓం పృథివ్యధికారరూపశబ్దాంతరాదిభ్యః ఓం ॥12॥
ఓం తదభిధ్యానాదేవ తు తల్లింగాత్ సః ఓం ॥13॥
ఓం విపర్యయేణ తు క్రమోఽత ఉపపద్యతే చ ఓం ॥14॥
ఓం అంతరా విజ్ఞానమనసీ క్రమేణ తల్లింగాదితి
చేన్నావిశేషాత్ ఓం ॥15॥
ఓం చరాచరవ్యపాశ్రయస్తు స్యాత్
తద్య్వపదేశో భాక్తస్తద్భావభావిత్వాత్ ఓం ॥16॥
236 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం నాత్మాఽశ్రుతేర్నిత్యత్వాచ్చ తాభ్యః ఓం ॥17॥


ఓం జ్ఞోఽత ఏవ ఓం ॥18॥
ఓం యుక్తేశ్చ ఓం ॥19॥
ఓం ఉత్క్రాంతిగత్యాగతీనాం ఓం ॥20॥
ఓం స్వాత్మనా చోత్తరయోః ఓం ॥21॥
ఓం నాణురతచ్ఛ్రుతేరితి చేన్నేతరాధికారాత్ ఓం ॥22॥
ఓం స్వశబ్దోన్మానాభ్యాం చ ఓం ॥23॥
ఓం అవిరోధశ్చందనవత్ ఓం ॥24॥
ఓం అవస్థితివైశేష్యాదితి చేన్నాభ్యుపగమాత్ హృది హి ఓం ॥25॥
ఓం గుణాద్వాలోకవత్ ఓం ॥26॥
ఓం వ్యతిరేకో గంధవత్ తథా చ దర్శయతి ఓం ॥27॥
ఓం పృథగుపదేశాత్ ఓం ॥28॥
ఓం తద్గుణసారత్వాత్తు తద్య్వపదేశః ప్రాజ్ఞవత్ ఓం ॥29॥
ఓం యావదాత్మభావిత్వాచ్చ న దోషస్తద్దర్శనాత్ ఓం ॥30॥
ఓం పుంస్త్వాదివత్త్వస్య సతోఽభివ్యక్తియోగాత్ ఓం ॥31॥
ఓం నిత్యోపలబ్ధ్యనుపలబ్ధిప్రసంగోఽన్యతరనియమో వాన్యథా ఓం
ఓం కర్తా శాస్త్రార్థవత్త్వాత్ ఓం ॥33॥
ఓం విహారోపదేశాత్ ఓం ॥34॥
ఓం ఉపాదానాత్ ఓం ॥35॥
ఓం వ్యపదేశాచ్చ క్రియాయాం న చేన్నిర్దేశవిపర్యయః ఓం ॥36॥
ఓం ఉపలబ్ధివదనియమః ఓం ॥37॥
ఓం శక్తివిపర్యయాత్ ఓం ॥38॥
ఓం సమాధ్యభావాచ్చ ఓం ॥39॥
ఓం యథా చ తక్షోభయథా ఓం ॥40॥
ఓం పరాత్తు తత్ శ్రుతేః ఓం ॥41॥
ఓం కృతప్రయత్నాపేక్షస్తు విహితప్రతిషేధావైయర్థ్యాదిభ్యః ఓం ॥42॥
ఓం అంశో నానావ్యపదేశాదన్యథా చాపి
దాశకితవాదిత్వమధీయత ఏకే ఓం ॥43॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 237

ఓం మంత్రవర్ణాత్ ఓం ॥44॥
ఓం అపి స్మర్యతే ఓం ॥45॥
ఓం ప్రకాశాదివన్నైవం పరః ఓం ॥46॥
ఓం స్మరంతి చ ఓం ॥47॥
ఓం అనుజ్ఞాపరిహారౌ దేహసంబంధాజ్జ్యోతిరాదివత్ ఓం ॥48॥
ఓం అసంతతేశ్చావ్యతికరః ఓం ॥49॥
ఓం ఆభాస ఏవ చ ఓం ॥50॥
ఓం అదృష్టానియమాత్ ఓం ॥51॥
ఓం అభిసంధ్యాదిష్వపి చైవం ఓం ॥52॥
ఓం ప్రదేశాదితి చేన్నాంతర్భావాత్ ఓం ॥53॥
॥ ఇతి ద్వితీయాధ్యాయస్య తృతీయః పాదః ॥

ఓం తథా ప్రాణాః ఓం ॥1॥


ఓం గౌణ్యసంభవాత్ ఓం ॥2॥
ఓం ప్రతిజ్ఞానుపరోధాచ్చ ఓం ॥3॥
ఓం తత్ప్రాక్ శ్రుతేశ్చ ఓం ॥4॥
ఓం తత్పూర్వకత్వాద్వాచః ఓం ॥5॥
ఓం సప్త గతేర్విశేషితత్వాచ్చ ఓం ॥6॥
ఓం హస్తాదయస్తు స్థితేఽతో నైవం ఓం ॥7॥
ఓం అణవశ్చ ఓం ॥8॥
ఓం శ్రేష్ఠశ్చ ఓం ॥9॥
ఓం న వాయుక్రియే పృథగుపదేశాత్ ఓం ॥10॥
ఓం చక్షురాదివత్తు తత్సహశిష్ట్యాదిభ్యః ఓం ॥11॥
ఓం అకరణత్వాచ్చ న దోషస్తథా హి దర్శయతి ఓం ॥12॥
ఓం పంచవృత్తిర్మనోవద్య్వపదిశ్యతే ఓం ॥13॥
ఓం అణుశ్చ ఓం ॥14॥
ఓం జ్యోతిరాద్యధిష్ఠానం తు తదామననాత్ ఓం ॥15॥
ఓం ప్రాణవతా శబ్దాత్ ఓం ॥16॥
238 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం తస్య చ నిత్యత్వాత్ ఓం ॥17॥


ఓం త ఇంద్రియాణి తద్య్వపదేశాదన్యత్ర శ్రేష్ఠాత్ ఓం ॥18॥
ఓం భేదశ్రుతేః ఓం ॥19॥
ఓం వైలక్షణ్యాచ్చ ఓం ॥20॥
ఓం సంజ్ఞామూర్తిక్లృప్తిస్తు త్రివృత్కుర్వత ఉపదేశాత్ ఓం ॥21॥
ఓం మాంసాది భౌమం యథాశబ్దమితరయోశ్చ ఓం ॥22॥
ఓం వైశేష్యాత్తు తద్వాదస్తద్వాదః ఓం ॥23॥
॥ ఇతి ద్వితీయాధ్యాయస్య చతుర్థః పాదః ॥

ఓం తదంతరప్రతిపత్తౌ రంహతి సంపరిష్వక్తః ప్రశ్ననిరూపణాభ్యాం ఓం


ఓం త్ర్యాత్మకత్వాత్తు భూయస్త్వాత్ ఓం ॥2॥
ఓం ప్రాణగతేశ్చ ఓం ॥3॥
ఓం అగ్న్యాదిగతిశ్రుతేరితి చేన్న భాక్తత్వాత్ ఓం ॥4॥
ఓం ప్రథమేఽశ్రవణాదితి చేన్న తా ఏవ హ్యుపపత్తేః ఓం ॥5॥
ఓం అశ్రుతత్వాదితి చేన్నేష్టాదికారిణాం ప్రతీతేః ఓం ॥6॥
ఓం భాక్తం వానాత్మవిత్త్వాత్ తథా హి దర్శయతి ఓం ॥7॥
ఓం కృతాత్యయేఽనుశయవాన్ దృష్టస్మృతిభ్యాం ఓం ॥8॥
ఓం యథేతమనేవం చ ఓం ॥9॥
ఓం చరణాదితి చేన్న తదుపలక్షణార్థేతి కార్ష్ణాజినిః ఓం ॥10॥
ఓం ఆనర్థక్యమితి చేన్న తదపేక్షత్వాత్ ఓం ॥11॥
ఓం సుకృతదుష్కృతే ఏవేతి తు బాదరిః ఓం ॥12॥
ఓం అనిష్టాదికారిణామపి చ శ్రుతం ఓం ॥13॥
ఓం సంయమనే త్వనుభూయేతరేషామారోహావరోహౌ
తద్గతిదర్శనాత్ ఓం ॥14॥
ఓం స్మరంతి చ ఓం ॥15॥
ఓం అపి సప్త ఓం ॥16॥
ఓం తత్రాపి చ తద్య్వాపారాదవిరోధః ఓం ॥17॥
ఓం విద్యాకర్మణోరితి తు ప్రకృతత్వాత్ ఓం ॥18॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 239

ఓం న తృతీయే తథోపలబ్ధేః ఓం ॥19॥


ఓం స్మర్యతేఽపి చ లోకే ఓం ॥20॥
ఓం దర్శనాచ్చ ఓం ॥21॥
ఓం తృతీయే శబ్దావరోధః సంశోకజస్య ఓం ॥22॥
ఓం స్మరణాచ్చ ఓం ॥23॥
ఓం తత్స్వాభావ్యాపత్తిరుపపత్తేః ఓం ॥24॥
ఓం నాతిచిరేణ విశేషాత్ ఓం ॥25॥
ఓం అన్యాధిష్ఠితే పూర్వవదభిలాపాత్ ఓం ॥26॥
ఓం అశుద్ధమితి చేన్న శబ్దాత్ ఓం ॥27॥
ఓం రేతఃసిగ్యోగోఽథ ఓం ॥28॥
ఓం యోనేః శరీరం ఓం ॥29॥
॥ ఇతి తృతీయాధ్యాయస్య ప్రథమః పాదః ॥

ఓం సంధ్యే సృష్టిరాహ హి ఓం ॥1॥


ఓం నిర్మాతారం చైకే పుత్రాదయశ్చ ఓం ॥2॥
ఓం మాయామాత్రం తు కార్త్స్న్యేనానభివ్యక్తస్వరూపత్వాత్ ఓం ॥3॥
ఓం సూచకశ్చ హి శ్రుతేరాచక్షతే చ తద్విదః ఓం ॥4॥
ఓం పరాభిధ్యానాత్తు తిరోహితం తతో హ్యస్య బంధవిపర్యయౌ ఓం
ఓం దేహయోగాద్వాసోఽపి ఓం ॥6॥
ఓం తదభావో నాడీషు తచ్ఛ్రుతేరాత్మని హ ఓం ॥7॥
ఓం అతః ప్రబోధోఽస్మాత్ ఓం ॥8॥
ఓం స ఏవ చ కర్మానుస్మృతిశబ్దవిధిభ్యః ఓం ॥9॥
ఓం ముగ్ధేఽర్ధసంపత్తిః పరిశేషాత్ ఓం ॥10॥
ఓం న స్థానతోఽపి పరస్యోభయలింగం సర్వత్ర హి ఓం ॥11॥
ఓం న భేదాదితి చేన్న ప్రత్యేకమతద్వచనాత్ ఓం ॥12॥
ఓం అపి చైవమేకే ఓం ॥13॥
ఓం అరూపవదేవ హి తత్ప్రధానత్వాత్ ఓం ॥14॥
ఓం ప్రకాశవచ్చావైయర్థ్యం ఓం ॥15॥
240 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం ఆహ చ తన్మాత్రం ఓం ॥16॥
ఓం దర్శయతి చాథో అపి స్మర్యతే ఓం ॥17॥
ఓం అత ఏవ చోపమా సూర్యకాదివత్ ఓం ॥18॥
ఓం అంబువదగ్రహణాత్తు న తథాత్వం ఓం ॥19॥
ఓం వృద్ధిహ్రాసభాక్త్వమంతర్భావాదుభయసామంజస్యాదేవం ఓం ॥20
ఓం దర్శనాచ్చ ఓం ॥21॥
ఓం ప్రకృతైతావత్త్వం హి ప్రతిషేధతి తతో బ్రవీతి చ భూయః ఓం
ఓం తదవ్యక్తమాహ హి ఓం ॥23॥
ఓం అపి సంరాధనే ప్రత్యక్షానుమానాభ్యాం ॥24॥
ఓం ప్రకాశవచ్చావైశేష్యం ఓం ॥25॥
ఓం ప్రకాశశ్చ కర్మణ్యభ్యాసాత్ ఓం ॥26॥
ఓం అతోఽనంతేన తథా హి లింగం ఓం ॥27॥
ఓం ఉభయవ్యపదేశాత్త్వహికుండలవత్ ఓం ॥28॥
ఓం ప్రకాశాశ్రయవద్వా తేజస్త్వాత్ ఓం ॥29॥
ఓం పూర్వవద్వా ఓం ॥30॥
ఓం ప్రతిషేధాచ్చ ఓం ॥31॥
ఓం పరమతః సేతూన్మానసంబంధభేదవ్యపదేశేభ్యః ఓం ॥32॥
ఓం దర్శనాత్తు ఓం ॥33॥
ఓం బుద్ధ్యర్థః పాదవత్ ఓం ॥34॥
ఓం స్థానవిశేషాత్ ప్రకాశాదివత్ ఓం ॥35॥
ఓం ఉపపత్తేశ్చ ఓం ॥36॥
ఓం తథాన్యత్ప్రతిషేధాత్ ఓం ॥37॥
ఓం అనేన సర్వగతత్వమాయామయశబ్దాదిభ్యః ఓం ॥38॥
ఓం ఫలమత ఉపపత్తేః ఓం ॥39॥
ఓం శ్రుతత్వాచ్చ ఓం ॥40॥
ఓం ధర్మం జైమినిరత ఏవ ఓం ॥41॥
ఓం పూర్వం తు బాదరాయణో హేతువ్యపదేశాత్ ఓం ॥42॥
॥ ఇతి తృతీయాధ్యాయస్య ద్వితీయః పాదః ॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 241

ఓం సర్వవేదాంతప్రత్యయం చోదనాద్యవిశేషాత్ ఓం ॥1॥


ఓం భేదాన్నేతి చేదేకస్యామపి ఓం ॥2॥
ఓం స్వాధ్యాయస్య తథాత్వేన హి సమాచారేఽధికారాచ్చ ఓం ॥3॥
ఓం సలిలవచ్చ తన్నియమః ఓం ॥4॥
ఓం దర్శయతి చ ॥5॥
ఓం ఉపసంహారోఽర్థాభేదాద్విధిశేషవత్ సమానే చ ఓం ॥6॥
ఓం అన్యథాత్వం చ శబ్దాదితి చేన్నావిశేషాత్ ఓం ॥7॥
ఓం న వా ప్రకరణభేదాత్ పరోవరీయస్త్వాదివత్ ఓం ॥8॥
ఓం సంజ్ఞాతశ్చేత్తదుక్తమస్తి తు తదపి ఓం ॥9॥
ఓం ప్రాప్తేశ్చ సమంజసం ఓం ॥10॥
ఓం సర్వాభేదాదన్యత్రేమే ఓం ॥11॥
ఓం ఆనందాదయః ప్రధానస్య ఓం ॥12॥
ఓం ప్రియశిరస్త్వాద్యప్రాప్తిరుపచయాపచయౌ హి భేదే ఓం ॥13॥
ఓం ఇతరే త్వర్థసామాన్యాత్ ఓం ॥14॥
ఓం ఆధ్యానాయ ప్రయోజనాభావాత్ ఓం ॥15॥
ఓం ఆత్మశబ్దాచ్చ ఓం ॥16॥
ఓం ఆత్మగృహీతిరితరవదుత్తరాత్ ఓం ॥17॥
ఓం అన్వయాదితి చేత్ స్యాదవధారణాత్ ఓం ॥18॥
ఓం కార్యాఖ్యానాదపూర్వం ఓం ॥19॥
ఓం సమాన ఏవం చాభేదాత్ ఓం ॥20॥
ఓం సంబంధాదేవమన్యత్రాపి ఓం ॥21॥
ఓం న వా విశేషాత్ ఓం ॥22॥
ఓం దర్శయతి చ ఓం ॥23॥
ఓం సంభృతిద్యువ్యాప్త్యాపి చాతః ఓం ॥24॥
ఓం పురుషవిద్యాయామపి చేతరేషామనామ్నానాత్ ఓం ॥25॥
ఓం వేధాద్యర్థభేదాత్ ఓం ॥26॥
ఓం హానౌ తూపాయనశబ్దశేషత్వాత్
కుశాఛందస్తుత్యుపగానవత్తదుక్తం ఓం
242 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం సాంపరాయే తర్తవ్యాభావాత్ తథా హ్యన్యే ఓం ॥28॥


ఓం ఛందత ఉభయావిరోధాత్ ఓం ॥29॥
ఓం గతేరర్థవత్వముభయథాన్యథా హి విరోధః ఓం ॥30॥
ఓం ఉపపన్నస్తల్లక్షణార్థోపలబ్ధేర్లోకవత్ ఓం ॥31॥
ఓం అనియమః సర్వేషామవిరోధాచ్ఛబ్దానుమానాభ్యాం ఓం ॥32॥
ఓం యావదధికారమవస్థితిరాధికారికాణాం ఓం ॥33॥
ఓం అక్షరధియాం త్వవిరోధః
సామాన్యతద్భావాభ్యామౌపసదవత్తదుక్తం ఓం ॥34॥
ఓం ఇయదామననాత్ ఓం ॥35॥
ఓం అంతరా భూతగ్రామవదితి చేత్ తదుక్తం ఓం ॥36॥
ఓం అన్యథా భేదానుపపత్తిరితి చేన్నోపదేశవత్ ఓం ॥37॥
ఓం వ్యతిహారో విశింషంతి హీతరవత్ ఓం ॥38॥
ఓం సైవ హి సత్యాదయః ఓం ॥39॥
ఓం కామాదితరత్ర తత్ర చాయతనాదిభ్యః ఓం ॥40॥
ఓం ఆదరాదలోపః ఓం ॥41॥
ఓం ఉపస్థితేస్తద్వచనాత్ ఓం ॥42॥
ఓం తన్నిర్ధారణార్థనియమస్తద్దృష్టేః
పృథగ్ధ్యప్రతిబంధః ఫలం ఓం ॥43॥
ఓం ప్రదానవదేవ హి తదుక్తం ఓం ॥44॥
ఓం లింగభూయస్త్వాత్ తద్ధి బలీయస్తదపి ఓం ॥45॥
ఓం పూర్వవికల్పః ప్రకరణాత్ స్యాత్ క్రియామానసవత్ ఓం ॥46॥
ఓం అతిదేశాచ్చ ఓం ॥47॥
ఓం విద్యైవ తు నిర్ధారణాత్ ఓం ॥48॥
ఓం దర్శనాచ్చ ఓం ॥49॥
ఓం శ్రుత్యాదిబలీయస్త్వాచ్చ న బాధః ఓం ॥50॥
ఓం అనుబంధాదిభ్యః ఓం ॥51॥
ఓం ప్రజ్ఞాంతరపృథక్త్వవద్ దృష్టిశ్చ తదుక్తం ఓం ॥52॥
ఓం న సామాన్యాదప్యుపలబ్ధేర్మృత్యువన్న హి లోకాపత్తిః ఓం ॥53॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 243

ఓం పరేణ చ శబ్దస్య తాద్విధ్యం భూయస్త్వాత్త్వనుబంధః ఓం ॥54॥


ఓం ఏక ఆత్మనశ్శరీరే భావాత్ ఓం ॥55॥
ఓం వ్యతిరేకస్తద్భావభావిత్వాన్న తూపలబ్ధివత్ ఓం ॥56॥
ఓం అంగావబద్ధాస్తు న శాఖాసు హి ప్రతివేదం ఓం ॥57॥
ఓం మంత్రాదివద్వాఽవిరోధః ఓం ॥58॥
ఓం భూమ్నః క్రతువజ్జ్యాయస్త్వం తథా చ దర్శయతి ఓం ॥59॥
ఓం నానా శబ్దాదిభేదాత్ ఓం ॥60॥
ఓం వికల్పో విశిష్టఫలత్వాత్ ఓం ॥61॥
ఓం కామ్యాస్తు యథాకామం సముచ్చీయేరన్న వా
పూర్వహేత్వభావాత్ ఓం ॥62॥
ఓం అంగేషు యథాశ్రయభావః ఓం ॥63॥
ఓం శిష్టేశ్చ ఓం ॥64॥
ఓం సమాహారాత్ ఓం ॥65॥
ఓం గుణసాధారణ్యశ్రుతేశ్చ ఓం ॥66॥
ఓం న వాఽతత్సహభావశ్రుతేః ఓం ॥67॥
ఓం దర్శనాచ్చ ఓం ॥68॥
॥ ఇతి తృతీయాధ్యాయస్య తృతీయః పాదః ॥

ఓం పురుషార్థోఽతః శబ్దాదితి బాదరాయణః ఓం ॥1॥


ఓం శేషత్వాత్ పురుషార్థవాదో యథాన్యేష్వితి జైమినిః ఓం ॥2॥
ఓం ఆచారదర్శనాత్ ఓం ॥3॥
ఓం తచ్ఛ్రుతేః ఓం ॥4॥
ఓం సమన్వారంభణాత్ ఓం ॥5॥
ఓం తద్వతో విధానాత్ ఓం ॥6॥
ఓం నియమాచ్చ ఓం ॥7॥
ఓం అధికోపదేశాత్తు బాదరాయణస్యైవం తద్దర్శనాత్ ఓం ॥8॥
ఓం తుల్యం తు దర్శనం ఓం ॥9॥
ఓం అసార్వత్రికీ ఓం ॥10॥
244 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం విభాగశ్శతవత్ ఓం ॥11॥
ఓం అధ్యయనమాత్రవతః ఓం ॥12॥
ఓం నావిశేషాత్ ఓం ॥13॥
ఓం స్తుతయేఽనుమతిర్వా ఓం ॥14॥
ఓం కామకారేణ చైకే ఓం ॥15॥
ఓం ఉపమర్దం చ ఓం ॥16॥
ఓం ఊర్ధ్వరేతస్సు చ శబ్దే హి ఓం ॥17॥
ఓం పరామర్శం జైమినిరచోదనా చాపవదతి హి ఓం ॥18॥
ఓం అనుష్ఠేయం బాదరాయణః సామ్యశ్రుతేః ఓం ॥19॥
ఓం విధిర్వా ధారణవత్ ఓం ॥20॥
ఓం స్తుతిమాత్రముపాదానాదితి చేన్నాపూర్వత్వాత్ ఓం ॥21॥
ఓం భావశబ్దాచ్చ ఓం ॥22॥
ఓం పారిప్లవార్థా ఇతి చేన్న విశేషితత్వాత్ ఓం ॥23॥
ఓం తథా చైకవాక్యోపబంధాత్ ఓం ॥24॥
ఓం అత ఏవ చాగ్నీంధనాద్యనపేక్షా ఓం ॥25॥
ఓం సర్వాపేక్షా చ యజ్ఞాదిశ్రుతేరశ్వవత్ ఓం ॥26॥
ఓం శమదమాద్యుపేతః స్యాత్ తథాపి తు తద్విధేస్తదంగతయా
తేషామవశ్యానుష్ఠేయత్వాత్ ఓం ॥27॥
ఓం సర్వాన్నానుమతిశ్చ ప్రాణాత్యయే తద్దర్శనాత్ ఓం ॥28॥
ఓం అబాధాచ్చ ఓం ॥29॥
ఓం అపి స్మర్యతే ఓం ॥30॥
ఓం శబ్దశ్చాతో కామచారే ఓం ॥31॥
ఓం విహితత్వాచ్చాశ్రమకర్మాపి ఓం ॥32॥
ఓం సహకారిత్వేన చ ఓం ॥33॥
ఓం సర్వథాపి తు త ఏవోభయలింగాత్ ఓం ॥34॥
ఓం అనభిభవం చ దర్శయతి ఓం ॥35॥
ఓం అంతరా చాపి తు తద్దృష్టేః ఓం ॥36॥
ఓం అపి స్మర్యతే ఓం ॥37॥
బ్రహ్మసూత్రాణి 245

ఓం విశేషానుగ్రహం చ ఓం ॥38॥
ఓం అతస్త్వితరజ్జ్యాయో లింగాచ్చ ఓం ॥39॥
ఓం తద్భూతస్య తు తద్భావో జైమినేరపి నియమాతద్రూపాభావేభ్యః ఓం
ఓం న చాధికారికమపి పతనానుమానాత్ తదయోగాత్ ఓం ॥41॥
ఓం ఉపపూర్వమపీత్యేకే భావశమనవత్తదుక్తం ఓం ॥42॥
ఓం బహిస్తూభయథాపి స్మృతేరాచారాచ్చ ఓం ॥43॥
ఓం స్వామినః ఫలశ్రుతేరిత్యాత్రేయః ఓం ॥44॥
ఓం ఆర్త్విజ్యమిత్యౌడులోమిస్తస్మై హి పరిక్రియతే ఓం ॥45॥
ఓం సహకార్యంతరవిధిః పక్షేణ తృతీయం తద్వతో విధ్యాదివత్ ఓం
ఓం కృత్స్నభావాత్తు గృహిణోపసంహారః ఓం ॥47॥
ఓం మౌనవదితరేషామప్యుపదేశాత్ ఓం ॥48॥
ఓం అనావిష్కుర్వన్నన్వయాత్ ఓం ॥49॥
ఓం ఐహికమప్రస్తుతప్రతిబంధే తద్దర్శనాత్ ఓం ॥50॥
ఓం ఏవం ముక్తిఫలానియమస్తదవస్థావధృతేస్తదవస్థావధృతేః ఓం
॥ ఇతి తృతీయాధ్యాయస్య చతుర్థః పాదః ॥

ఓం ఆవృత్తిరసకృదుపదేశాత్ ఓం ॥1॥
ఓం లింగాచ్చ ఓం ॥2॥
ఓం ఆత్మేతి తూపగచ్ఛంతి గ్రాహయంతి చ ఓం ॥3॥
ఓం న ప్రతీకే న హి సః ఓం ॥4॥
ఓం బ్రహ్మదృష్టిరుత్కర్షాత్ ఓం ॥5॥
ఓం ఆదిత్యాదిమతయశ్చాంగ ఉపపత్తేః ఓం ॥6॥
ఓం ఆసీనః సంభవాత్ ఓం ॥7॥
ఓం ధ్యానాచ్చ ఓం ॥8॥
ఓం అచలత్వం చాపేక్ష్య ఓం ॥9॥
ఓం స్మరంతి చ ఓం ॥10॥
ఓం యత్రైకాగ్రతా తత్రావిశేషాత్ ఓం ॥11॥
ఓం ఆ ప్రాయణాత్ తత్రాపి హి దృష్టం ఓం ॥12॥
246 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం తదధిగమ ఉత్తరపూర్వాఘయోః
అశ్లేషవినాశౌ తద్య్వపదేశాత్ ఓం ॥13॥
ఓం ఇతరస్యాప్యేవమసంశ్లేషః పాతే తు ఓం ॥14॥
ఓం అనారబ్ధకార్యే ఏవ తు పూర్వే తదవధేః ఓం ॥15॥
ఓం అగ్నిహోత్రాది తు తత్కార్యాయైవ తద్దర్శనాత్ ఓం ॥16॥
ఓం అతోఽన్యదపీత్యేకేషాముభయోః ఓం ॥17॥
ఓం యదేవ విద్యయేతి హి ఓం ॥18॥
ఓం భోగేన త్వితరే క్షపయిత్వాఽథ సంపత్స్యతే ఓం ॥19॥
॥ ఇతి చతుర్థాధ్యాయస్య ప్రథమః పాదః ॥

ఓం వాఙ్మనసి దర్శనాచ్ఛబ్దాచ్చ ఓం ॥1॥


ఓం అత ఏవ చ సర్వాణ్యను ఓం ॥2॥
ఓం తన్మనః ప్రాణ ఉత్తరాత్ ఓం ॥3॥
ఓం సోఽధ్యక్షే తదుపగమాదిభ్యః ఓం ॥4॥
ఓం భూతేషు తచ్ఛ్రుతేః ఓం ॥5॥
ఓం నైకస్మిన్ దర్శయతో హి ఓం ॥6॥
ఓం సమనా చాసృత్యుపక్రమాదమృతత్వం చానుపోష్య ఓం ॥7॥
ఓం తదపీతేః సంసారవ్యపదేశాత్ ఓం ॥8॥
ఓం సూక్ష్మం ప్రమాణతశ్చ తథోపలబ్ధేః ఓం ॥9॥
ఓం నోపమర్దేనాతః ఓం ॥10॥
ఓం అస్యైవ చోపపత్తేరూష్మా ఓం ॥11॥
ఓం ప్రతిషేధాదితి చేన్న శారీరాత్ ఓం ॥12॥
ఓం స్పష్టో హ్యేకేషాం ఓం ॥13॥
ఓం స్మర్యతే చ ఓం ॥14॥
ఓం తాని పరే తథా హ్యాహ ఓం ॥15॥
ఓం అవిభాగో వచనాత్ ఓం ॥16॥
ఓం తదోకోగ్రజ్వలనం తత్ప్రకాశితద్వారో విద్యాసామర్థ్యాత్
తచ్ఛేషగత్యనుస్మృతియోగాచ్చ హార్దానుగృహీతః శతాధికయా ఓం
బ్రహ్మసూత్రాణి 247

ఓం రశ్మ్యనుసారీ ఓం ॥18॥
ఓం నిశి నేతి చేన్న సంబంధాత్ ఓం ॥19॥
ఓం యావద్దేహభావిత్వాద్ దర్శయతి చ ఓం ॥20॥
ఓం అతశ్చాయనేఽపి హి దక్షిణే ఓం ॥21॥
ఓం యోగినః ప్రతి స్మర్యేతే స్మార్తే చైతే ఓం ॥22॥
॥ ఇతి చతుర్థాధ్యాయస్య ద్వితీయః పాదః ॥

ఓం అర్చిరాదినా తత్ప్రథితేః ఓం ॥1॥


ఓం వాయుశబ్దాదవిశేషవిశేషాభ్యాం ఓం ॥2॥
ఓం తటితోఽధి వరుణస్సంబంధాత్ ఓం ॥3॥
ఓం ఆతివాహికస్తల్లింగాత్ ఓం ॥4॥
ఓం ఉభయవ్యామోహాత్ తత్సిద్ధేః ఓం ॥5॥
ఓం వైద్యుతేనైవ తతస్తచ్ఛ్రుతేః ఓం ॥6॥
ఓం కార్యం బాదరిరస్య గత్యుపపత్తేః ఓం ॥7॥
ఓం విశేషితత్వాచ్చ ఓం ॥8॥
ఓం సామీప్యాత్తు తద్య్వపదేశః ఓం ॥9॥
ఓం కార్యాత్యయే తదధ్యక్షేణ సహాతః పరమభిధానాత్ ఓం ॥10॥
ఓం స్మృతేశ్చ ఓం ॥11॥
ఓం పరం జైమినిర్ముఖ్యత్వాత్ ఓం ॥12॥
ఓం దర్శనాచ్చ ఓం ॥13॥
ఓం న చ కార్యే ప్రతిపత్త్యభిసంధిః ఓం ॥14॥
ఓం అప్రతీకాలంబనాన్నయతీతి బాదరాయణ
ఉభయథా చ దోషాత్ తత్ క్రతుశ్చ ఓం ॥15॥
ఓం విశేషం చ దర్శయతి ఓం ॥16॥
॥ ఇతి చతుర్థాధ్యాయస్య తృతీయః పాదః ॥
248 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

ఓం సంపద్యావిహాయ స్వేన శబ్దాత్ ఓం ॥1॥


ఓం ముక్తః ప్రతిజ్ఞానాత్ ఓం ॥2॥
ఓం ఆత్మా ప్రకరణాత్ ఓం ॥3॥
ఓం అవిభాగేన దృష్టత్వాత్ ఓం ॥4॥
ఓం బ్రాహ్మేణ జైమినిరుపన్యాసాదిభ్యః ఓం ॥5॥
ఓం చితిమాత్రేణ తదాత్మకత్వాదిత్యౌడులోమిః ఓం ॥6॥
ఓం ఏవమప్యుపన్యాసాత్ పూర్వభావాదవిరోధం
బాదరాయణః ఓం ॥7॥
ఓం సంకల్పాదేవ చ తచ్ఛ్రుతేః ఓం ॥8॥
ఓం అత ఏవ చానన్యాధిపతిః ఓం ॥9॥
ఓం అభావం బాదరిరాహ హ్యేవం ఓం ॥10॥
ఓం భావం జైమినిర్వికల్పామ్నానాత్ ఓం ॥11॥
ఓం ద్వాదశాహవదుభయవిధం బాదరాయణోఽతః ఓం ॥12॥
ఓం తన్వభావే సంధ్యవదుపపత్తేః ఓం ॥13॥
ఓం భావే జాగ్రద్వత్ ఓం ॥14॥
ఓం ప్రదీపవదావేశస్తథా హి దర్శయతి ఓం ॥15॥
ఓం స్వాప్యయసంపత్త్యోరన్యతరాపేక్షమావిష్కృతం హి ఓం ॥16॥
ఓం జగద్య్వాపారవర్జం ఓం ॥17॥
ఓం ప్రకరణాదసన్నిహితత్వాచ్చ ఓం ॥18॥
ఓం ప్రత్యక్షోపదేశాదితి చేన్నాధికారికమండలస్థోక్తేః ఓం ॥19॥
ఓం వికారవర్తి చ తథాహి దర్శయతి ఓం ॥20॥
ఓం స్థితిమాహ దర్శయతశ్చైవం ప్రత్యక్షానుమానే ఓం ॥21॥
ఓం భోగమాత్రసామ్యలింగాచ్చ ఓం ॥22॥
ఓం అనావృత్తిశ్శబ్దాదనావృత్తిశ్శబ్దాత్ ఓం ॥23॥
॥ ఇతి చతుర్థాధ్యాయస్య చతుర్థః పాదః ॥
249

అథ సర్వమూలాద్యంతమంగలస్తోత్రం
1) బ్రహ్మసూత్రభాష్యం
నారాయణం గుణైస్సర్వైరుదీర్ణం దోషవర్జితం ।
జ్ఞేయం గమ్యం గురూంశ్చాపి నత్వా సూత్రార్థ ఉచ్యతే ॥1॥
* జ్ఞానానందాదిభిస్సర్వైర్గుణైః పూర్ణాయ విష్ణవే ।
నమోఽస్తు గురవే నిత్యం సర్వథాఽతిప్రియాయ మే ॥1॥
యస్య త్రీణ్యుదితాని వేదవచనే రూపాణి దివ్యాన్యలం
బట్తద్దర్శతమిత్థమేవ నిహితం దేవస్య భర్గో మహత్ ।
వాయో రామవచోనయం ప్రథమకం పృక్షో ద్వితీయం వపుః
మధ్వో యత్తు తృతీయకం కృతమిదం భాష్యం హరౌ తేన హి ॥
నిత్యానందో హరిః పూర్ణో నిత్యదా ప్రీయతాం మమ ।
నమస్తస్మై నమస్తస్మై నమస్తస్మై చ విష్ణవే ॥3॥
2) అనువ్యాఖ్యానం
నారాయణం నిఖిలపూర్ణగుణైకదేహం
నిర్దోషమాప్యతమమప్యఖిలైస్సువాక్యైః ।
అస్యోద్భవాదిదమశేషవిశేషతోఽపి
వంద్యం సదా ప్రియతమం మమ సన్నమామి ॥1॥
తమేవ శాస్త్రప్రభవం ప్రణమ్య జగద్గురూణాం గురుమంజసైవ ।
విశేషతో మే పరమాఖ్యవిద్యావ్యాఖ్యాం కరోమ్యన్వపి చాహమేవ ॥
* నిఃశేషదోషరహితకల్యాణాఖిలసద్గుణ ।
భూతిస్వయంభుశర్వాదివంద్యం త్వాం నౌమి మే ప్రియం ॥
3) న్యాయవివరణం
చేతనాచేతనజగన్నియంత్రేఽశేషసంవిదే ।
నమో నారాయణాయాజశర్వశక్రాదివందిత ॥1॥
250 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము
* చేతనాచేతనస్యాస్య సమస్తస్య యదిచ్ఛయా ।
స మమ స్వకృతేనైవ ప్రీయతాం పురుషోత్తమః ॥1॥
నమోఽజభవభూర్యక్షపురస్సరసురాశ్రయ ।
నారాయణారణం మహ్యం మాపతే ప్రేయసాం ప్రియ ॥2॥
4) అణుభాష్యం
నారాయణం గుణైస్సర్వైరుదీర్ణం దోషవర్జితం ।
జ్ఞేయం గమ్యం గురూంశ్చాపి నత్వా సూత్రార్థ ఉచ్యతే ॥1॥
విష్ణురేవ విజిజ్ఞాస్యః సర్వకర్తాఽఽగమోదితః ।
సమన్వయాదీక్షతేశ్చ పూర్ణానందోంఽతరః ఖవత్ ॥2॥
* నమో నమోఽశేషదోషదూరపూర్ణగుణాత్మనే ।
విరించిశర్వపూర్వేడ్యవంద్యాయ శ్రీవరాయ తే ॥1॥
5) గీతాభాష్యం
దేవం నారాయణం నత్వా సర్వదోషవివర్జితం ।
పరిపూర్ణం గురుంశ్చాన్ గీతార్థం వక్ష్యామి లేశతః ॥1॥
* పూర్ణాదోషమహావిష్ణోర్గీతామాశ్రిత్య లేశతః ।
నిరూపణం కృతం తేన ప్రీయతాం మే సదా విభుః ॥1॥
6) గీతాతాత్పర్యం
సమస్తగుణసంపూర్ణం సర్వదోషవివర్జితం ।
నారాయణం నమస్కృత్య గీతాతాత్పర్యముచ్యతే ॥1॥
* నమస్తే వాసుదేవాయ ప్రేయసాం మే ప్రియోత్తమ ।
సమస్తగుణసంపూర్ణనిర్దోషానందదాయినే ॥1॥
నిఃశేషదోషరహితకల్యాణాఖిలసద్గుణ ।
భూతిస్వయంభుశర్వాదివంద్యం త్వాం నౌమి మే ప్రియం ॥2॥
సర్వమూలాద్యంతమంగలస్తోత్రం 251

7) ఈశావాస్యభాష్యం
నిత్యానిత్యజగద్ధాత్రే నిత్యాయ జ్ఞానమూర్తయే ।
పూర్ణానందాయ హరయే సర్వయజ్ఞభుజే నమః ॥1॥
యస్మాద్ బ్రహ్మేంద్రరుద్రాదిదేవతానాం శ్రియోఽపి చ ।
జ్ఞానస్ఫూర్తిస్సదా తస్మై హరయే గురవే నమః ॥2॥
* పూర్ణశక్తిచిదానందశ్రీతేజఃస్పష్టమూర్తయే ।
మమాభ్యధికమిత్రాయ నమో నారాయణాయ తే ॥1॥
8) తలవకారభాష్యం
అనంతగుణపూర్ణత్వాదగమ్యాయ సురైరపి ।
సర్వేష్టదాత్రే దేవానాం నమో నారాయణాయ తే ॥1॥
* యశ్చిదానందసచ్ఛక్తిసంపూర్ణో భగవాన్పరః ।
నమోఽస్తు విష్ణవే తస్మై ప్రేష్ఠాయ ప్రేయసాం చ మే ॥1॥
9) కాఠకభాష్యం
నమో భగవతే తస్మై సర్వతః పరమాయ తే ।
సర్వప్రాణిహృదిస్థాయ వామనాయ నమో నమః ॥1॥
* నమో భగవతే తస్మై విష్ణవే ప్రభవిష్ణవే ।
యస్యాహమాప్త ఆప్తేభ్యో యో మ ఆప్తతమస్సదా ॥2॥
10) షట్ప్రశ్నభాష్యం
నమో భగవతే తస్మై ప్రాణాదిప్రభవిష్ణవే ।
అమందానందసాంద్రాయ వాసుదేవాయ వేధసే ॥1॥
* నమో నమోఽస్తు హరయే ప్రేష్ఠప్రేష్ఠతమాయ మే ।
పరమానందసందోహసాంద్రానందవపుష్మతే ॥1॥
11) ఆథర్వణభాష్యం
ఆనందమజరం నిత్యమజమక్షయమచ్యుతం ।
అనంతశక్తిం సర్వజ్ఞం నమస్యే పురుషోత్తమం ॥1॥
252 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

* ప్రీయతాం భగవాన్మహ్యం ప్రేష్ఠప్రేష్ఠతమః సదా ।


మమ నిత్యం నమామ్యేనం పరమోదారసద్గుణం ॥1॥
12) మాండూక్యభాష్యం
పూర్ణానందజ్ఞానశక్తిస్వరూపం నిత్యమవ్యయం ।
చతుర్ధా సర్వభోక్తారం వందే విష్ణుం పరం పదం ॥1॥
* ఏకోఽపి నిర్విశేషోఽపి చతుర్ధా వ్యవహారభాక్ ।
యస్తం వందే చిదాత్మానం విష్ణుం విశ్వాదిరూపిణం ॥1॥
13) ఐతరేయభాష్యం
నారాయణం నిఖిలపూర్ణగుణైకదేహం
సర్వజ్ఞమచ్యుతమపేతసమస్తదోషం ।
ప్రాణస్య సర్వచిదచిత్పరమేశ్వరస్య
సాక్షాదధీశ్వరమియాం శరణం రమేశం ॥1॥
* సర్వైశ్చ వైదికపదైరపి లోకశబ్దైః
మేఘాగ్నివారిధితలాదిరవైశ్చ సర్వైః ।
ఏకోఽభిధేయపరిపూర్ణగుణః ప్రియోఽలం
నారాయణో మమ సదైవ సుతుష్టిమేతు ॥1॥
పూర్ణాగణ్యగుణోదారధామ్నే నిత్యాయ వేధసే ।
అమందానందసాంద్రాయ ప్రేయసే విష్ణవే నమః ॥2॥
14) తైత్తిరీయభాష్యం
సత్యం జ్ఞానమనంతమానందం బ్రహ్మ సర్వశక్త్యేకం ।
సర్వైర్దేవైరీడ్యం విష్ణ్వాఖ్యం సర్వదైమి సుప్రేష్ఠం ॥1॥
* పూర్ణాగణ్యగుణోదారధామ్నే నిత్యాయ వేధసే ।
అమందానందసాంద్రాయ ప్రేయసే విష్ణవే నమః ॥1॥
సర్వమూలాద్యంతమంగలస్తోత్రం 253

15) ఛాందోగ్యభాష్యం
అత్యుద్రిక్తవిదోషసత్సుఖమహాజ్ఞానైకతానప్రభా-
సర్వప్రాభవశక్తిభోగబలసత్సారాత్మదివ్యాకృతిం ।
సృష్టిస్థాననిరోధనిత్యనియతిజ్ఞానప్రకాశావృతి-
ధ్వాంతామోక్షవిమోక్షదం హరిమజం నిత్యం సదోపాస్మహే ॥1॥
* పూర్ణానందమహోదధిః పరతమో నిత్యః పరస్మాత్ సదా
సర్వజ్ఞః సకలేశితా గుణనిధిర్నిత్యోత్సవస్తద్విదాం ।
సర్వస్మాదధికం మమ ప్రియతమస్త్విష్టాదపీష్టోత్తమః
సర్వస్మాచ్చ హితాత్సదా హితతమః ప్రీతో భవేన్మే హరిః ॥1॥
నిత్యానందో హరిః పూర్ణో నిత్యదా ప్రీయతా మమ ।
నమస్తస్మై నమస్తస్మై నమస్తస్మై చ విష్ణవే ॥2॥
16) బృహదారణ్యకభాష్యం
ప్రాణాదేరీశితారం పరమసుఖనిధిం సర్వదోషవ్యపేతం
సర్వాంతఃస్థం సుపూర్ణం ప్రకృతిపతిమజం సర్వబాహ్యం సునిత్యం‌
సర్వజ్ఞం సర్వశక్తిం సురమునిమనుజాద్యైః సదా సేవ్యమానం
విష్ణుం వందే సదాఽహం సకలజగదనాద్యంతమానందదం తం ॥1॥
* యస్యోచ్చోఽథ సమో వా కశ్చిన్నైవాస్త్యనంతసచ్ఛక్తేః
తం వందే పరమేశం ప్రేయాంసం ప్రేయసశ్చ మే విష్ణుం‌॥
పూర్ణాగణ్యగుణోదారధామ్నే నిత్యాయ వేధసే
అమందానందసాంద్రాయ ప్రేయసే విష్ణవే నమః ॥2॥
17) ఋగ్భాష్యం
నారాయణం నిఖిలపూర్ణగుణార్ణముచ్చ-
సూర్యామితద్యుతిమశేషనిరస్తదోషం ।
సర్వేశ్వరం గురుమజేశనుతం ప్రణమ్య
వక్ష్యామ్యృగర్థమతితుష్టికరం తదస్య ॥1॥
254 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

* ఉపపృక్తః క్షత్రియైస్స ఆవేశేన జనార్దనః ।


హంతి శత్రూంశ్చ తైర్దేవో భయే చ స్వాశ్రయం దదౌ ॥1॥
వర్తాఽభిగంతా తరుతా జేతా చాస్య న హి క్వచిత్ ।
యుద్ధం మహాధనం త్వర్భం ప్రసిద్ధం ధనమేవ హి ॥2॥
18) మహాభారతతాత్పర్యనిర్ణయః ।
నారాయణాయ పరిపూర్ణగుణార్ణవాయ
విశ్వోదయస్థితిలయోన్నియతిప్రదాయ ।
జ్ఞానప్రదాయ విబుధాసురసౌఖ్యదుఃఖ-
సత్కారణాయ వితతాయ నమో నమస్తే ॥1॥
* తస్మాదయం గ్రంథవరోఽఖిలోరు-
ధర్మాదిమోక్షాంతపుమర్థహేతుః ।
కిం వోదితైరస్య గుణైస్తతోఽన్యైః
నారాయణః ప్రీతిముపైత్యతోఽలం ॥1॥
యస్సర్వగుణసంపూర్ణస్సర్వదోషవివర్జితః ।
ప్రీయతాం ప్రీత ఏవాఽలం విష్ణుర్మే పరమస్సుహృత్ ॥2॥
19) భాగవతతాత్పర్యనిర్ణయః
సృష్టిస్థిత్యప్యయేహానియతిదృశితమోబంధమోక్షాశ్చ యస్మాద్-
అస్య శ్రీబ్రహ్మరుద్రప్రభృతిసురనరద్వ్యీశశత్ర్వాత్మకస్య ।
విష్ణోర్వ్యస్తాః సమస్తాః సకలగుణనిధిః సర్వదోషవ్యపేతః
పూర్ణానందోఽవ్యయో యో గురురపి పరమశ్చింతయే తం మహాంతం ॥
* నిత్యాదోషస్వరూపాయ గుణపూర్ణాయ సర్వదా ।
నారాయణాయ హరయే నమః ప్రేష్ఠతమాయ మే ॥1॥
20) ప్రమాణలక్షణం
అశేషగురుమీశేశం నారాయణమనామయం ।
సంప్రణమ్య ప్రవక్ష్యామి ప్రమాణానాం స్వలక్షణం ॥1॥
సర్వమూలాద్యంతమంగలస్తోత్రం 255

* అశేషమానమేయైకసాక్షిణేఽక్షయమూర్తయే ।
అజేశపురుహూతేడ్య నమో నారాయణాయ తే ॥1॥
21) కథాలక్షణం
నృసింహమఖిలాజ్ఞానతిమిరాశిశిరద్యుతిం ।
సంప్రణమ్య ప్రవక్ష్యామి కథాలక్షణమంజసా ॥1॥
* సదోదితామితజ్ఞానపూరవారితహృత్తమాః ।
నరసింహః ప్రియతమః ప్రీయతాం పురుషోత్తమః ॥1॥
22) ఉపాధిఖండనం
నారాయణోఽగణ్యగుణనిత్యైకనిలయాకృతిః ।
అశేషదోషరహితః ప్రీయతాం కమలాలయః ॥1॥
* మాయావాదతమోవ్యాప్తమితి తత్త్వదృశా జగత్ ।
భాతం సర్వజ్ఞసూర్యేణ ప్రీతయే శ్రీపతేస్సదా ॥1॥
నమోఽమందనిజానందసాంద్రసుందరమూర్తయే ।
ఇందిరాపతయే నిత్యానందభోజనదాయినే ॥2॥
23) మాయావాదఖండనం
నరసింహోఽఖిలాజ్ఞానమతధ్వాంతదివాకరః ।
జయత్యమితసజ్జ్ఞానసుఖశక్తిపయోనిధిః ॥1॥
* నాస్తి నారాయణసమం న భూతం న భవిష్యతి ।
ఏతేన సత్యవాక్యేన సర్వార్థాన్సాధయామ్యహం ॥1॥
24) మిథ్యాత్వానుమానఖండనం
విమతం మిథ్యా దృశ్యత్వాద్యదిత్థం తత్తథా యథా సంప్రతిపన్నం ।
ఇత్యుక్తే జగతోఽభావాదాశ్రయాసిద్ధః పక్షః ॥1॥
* యో దృశ్యతే సదానందనిత్యవ్యక్తచిదాత్మనా ।
నిర్దోషాఖిలకల్యాణగుణం వందే రమాపతిం ॥1॥
256 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

25) తత్త్వసంఖ్యానం
స్వతంత్రమస్వతంత్రం చ ద్వివిధం తత్త్వమిష్యతే ।
స్వతంత్రో భగవాన్విష్ణుర్భావాభావౌ ద్విధేతరత్ ॥1॥
* సృష్టిః స్థితిః సంహృతిశ్చ నియమోఽజ్ఞానబోధనే ।
బంధో మోక్షః సుఖం దుఃఖమావృతిర్జ్యోతిరేవ చ ।
విష్ణునాఽస్య సమస్తస్య సమాసవ్యాసయోగతః ॥1॥
26) తత్త్వవివేకః
స్వతంత్రం పరతంత్రం చ ప్రమేయం ద్వివిధం మతం ।
స్వతంత్రో భగవాన్ విష్ణుర్నిదోషాఖిలసద్గుణః ॥1॥
* య ఏతత్పరతంత్రం తు సర్వమేవ హరేః సదా ।
వశమిత్యేవ జానాతి సంసారాన్ముచ్యతే హి సః ॥1॥
27) తత్త్వోద్యోతః
సర్వత్రాఖిలసచ్ఛక్తిః స్వతంత్రోఽశేషదర్శనః ।
నిత్యాతాదృశచిచ్చేత్యయంతేష్టో నో రమాపతిః ॥1॥
* సత్యచిచ్చేత్యపతయే ముక్తాముక్తోత్తమాయ తే ।
నమో నారాయణాయార్యవృందవందితపద్ద్వయ ॥1॥
జయత్యమితపౌరుషః స్వజనతేష్టచింతామణిః ।
అజేశముఖవందితో గుణగణార్ణవః శ్రీపతిః ॥2॥
సర్వజ్ఞసన్మనీంద్రోచ్చసన్మనఃపంకజాశ్రయః ।
అజితో జయతి శ్రీశో రమాబాహులతాశ్రయః ॥3॥
28) కర్మనిర్ణయః
య ఇజ్యతే విధీశానశక్రపూర్వైః సదా మఖైః ।
రమాప్రణయినే తస్మై సర్వయజ్ఞభుజే నమః ॥1॥
సర్వమూలాద్యంతమంగలస్తోత్రం 257

* నమో నారాయణాయాజభవశక్రోష్ణరుఙ్ముఖైః ।
సదా వందితపాదాయ శ్రీపాయ ప్రేయసేఽధికం ॥1॥
29) విష్ణుతత్త్వవినిర్ణయః
సదాగమైకవిజ్ఞేయం సమతీతక్షరాక్షరం ।
నారాయణం సదా వందే నిర్దోషాశేషసద్గుణం ॥1॥
* స్వతంత్రాయాఖిలేశాయ నిర్దోషగుణరూపిణే ।
ప్రేయసే మే సుపూర్ణాయ నమో నారాయణాయ తే ॥2॥
30) తంత్రసారసంగ్రహః
జయత్యబ్జభవేశేంద్రవందితః కమలాపతిః ।
అనంతవిభవానందశక్తిజ్ఞానాదిసద్గుణః ॥1॥
* అశేషదోషోజ్ఝితపూర్ణసద్గుణం
సదావిశేషాపగతోరురూపం ।
నమామి నారాయణమప్రతీపం
సదా ప్రియేభ్యః పరమాదరేణ ॥1॥
31) యమకభారతం
ధ్యాయేత్తం పరమానందం యన్మాతాపతిమయదపరమానందం ।
ఉజ్ఝితపరమానందం పత్యాద్యాద్యాశ్రమైస్సదైవ పరమానందం ॥1॥
* నారాయణనామా సుఖతీర్థసుపూజితస్సురాయణనామా ।
పూర్ణగుణైరధికజ్ఞానేచ్ఛాభక్తిభిస్స్వధికపూర్ణః ॥1॥
32) కృష్ణామృతమహార్ణవః
అర్చితః సంస్మృతో ధ్యాతః కీర్తితః కథితః శ్రుతః ।
యో దదాత్యమృతత్వం హి స మాం రక్షతు కేశవః ॥1॥
* శ్రీమదానందతీర్థాఖ్యసహస్రకిరణోత్థితా ।
గోతతిః సతతం సేవ్యా గీర్వాణైః సిద్ధిదా భవేత్ ॥1॥
258 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

33) జయంతీనిర్ణయః
రోహిణ్యామర్ధరాత్రే తు యదా కృష్ణాష్టమీ భవేత్ ।
జయంతీ నామ సా ప్రోక్తా సర్వపాపప్రణాశినీ ॥1॥
* సర్వాయేతి చ మంత్రేణ తతః పారణమాచరేత్ ।
ధర్మాయేతి తతః స్వస్థో ముచ్యతే సర్వకిల్బిషైః ॥1॥
34) యతిప్రణవకల్పః
నత్వా నారాయణం వందే పూర్ణం బ్రహ్మహరార్చితం ।
యతేరాచరణం వక్ష్యే పూర్ణశాస్త్రానుసారతః ॥1॥
* ధ్యేయో నారాయణో నిత్యం సృష్టిస్థిత్యంతకారకః ।
భక్తానాం ముక్తిదో నిత్యమధమాజ్ఞానినాం తమః ॥1॥
35) సదాచారస్మతిః
యస్మిన్సర్వాణి కర్మాణి సన్న్యస్యాధ్యాత్మచేతసా ।
నిరాశీనిర్మమో యాతి పరం జయతి సోఽచ్యుతః ॥1॥
* అశేషకల్యాణగుణనిత్యానుభవసత్తనుః ।
అశేషదోషరహితః ప్రీయతాం పురుషోత్తమః ॥1॥
36) ద్వాదశస్తోత్రం
వందే వంద్యం సదానందం వాసుదేవం నిరంజనం ।
ఇందిరాపతిమాద్యాదివరదేశవరప్రదం ॥1॥
* ఆనందచంద్రికాస్యందక వందే ।
ఆనందతీర్థపరానందవరద ॥1॥
37) నృసింహనఖస్తుతిః
పాంత్వస్మాన్పురుహూతవైరిబలవన్మాతంగమాద్యద్ఘటా-
కుంభోచ్చాద్రివిపాటనాధికపటుప్రత్యేకవజ్రాయితాః ।
శ్రీమత్కంఠీరవాస్యప్రతతసునఖరాదారితారాతిదూర-
ప్రధ్వస్తధ్వాంతశాంతప్రవితతమనసా భావితా నాకివృందైః ॥1॥
సర్వమూలాద్యంతమంగలస్తోత్రం 259

* లక్ష్మీకాంత సమంతతో వికలయన్ నైవేశితుస్తే సమం


పశ్యామ్యుత్తమవస్తు దూరతరతోఽపాస్తం రసోయోఽష్టమః ।
యద్రోషోత్కరదక్షనేత్రకుటిలప్రాంతోత్థితాగ్నిస్ఫురత్-
ఖద్యోతోపమవిస్ఫులింగభసితా బ్రహ్మేశశక్రోత్కరాః ॥2॥
38) శ్రీకృష్ణస్తుతిః
అంబరగంగాచుంబితపాదః పదతలవిదలితగురుతరశకటః ।
కాలియనాగక్ష్వేలనిహంతా సరసిజనవదలవికసితనయనః ॥1॥
* కాలఘనాలీకర్బురకాయః శరశతశకలితసురరిపునివహః ।
సంతతమస్మాన్ పాతు మురారిః
సతతగసమజవఖగపతినిరతః ॥1॥
39) బిల్వమంగలసాధుః
॥ ఇతి ఆద్యంతమంగలశ్లోకాః ॥
–––––––––––––––––––––––––––––––––
అథ మంగలాష్టకం
లక్ష్మీర్యస్య పరిగ్రహః కమలభూః సూనుర్గరుత్మాన్ రథః
పౌత్రశ్చంద్రవిభూషణః సురగురుః శేషశ్చ శయ్యాసనః ।
బ్రహ్మాండం వరమందిరం సురగణా యస్య ప్రభోః సేవకాః
స త్రైలోక్యకుటుంబపాలనపరః కుర్యాద్ధరిర్మంగలం ॥1॥
బ్రహ్మా వాయుగిరీశశేషగరుడా దేవేంద్రకామౌ గురుః
చంద్రార్కౌ వరుణానలౌ మనుయమౌ విత్తేశవిఘ్నేశ్వరౌ ।
నాసత్యౌ నిఋృతిర్మరుద్గణయుతాః పర్జన్యమిత్రాదయః
సస్త్రీకాః సురపుంగవాః ప్రతిదినం కుర్వంతు నో మంగలం ॥2॥
విశ్వామిత్రపరాశరౌర్వభృగవోఽగస్త్యః పులస్త్యః క్రతుః
శ్రీమానత్రిమరీచికౌత్సపులహాః శక్తిర్వసిష్ఠోంఽగిరాః ।
మాండవ్యో జమదగ్నిగౌతమభరద్వాజాదయస్తాపసాః
శ్రీవిష్ణోః పదపద్మచింతనరతాః కుర్వంతు నో మంగలం ॥3॥
260 మంత్రస్తోత్రసంగ్రహము

మాంధాతా నహుషోంఽబరీషసగరౌ రాజా పృథుర్హైహయః


శ్రీమాన్ ధర్మసుతో నలో దశరథో రామో యయాతిర్యదుః ।
ఇక్ష్వాకుశ్చ విభీషణశ్చ భరతశ్చోత్తానపాద ధ్రువౌ
ఇత్యాద్యా భువి భూభుజశ్చ సతతం కుర్వంతు నో మంగలం ॥4॥
శ్రీమేరుర్హిమవాంశ్చ మందరగిరిః కైలాసశైలస్తథా
మాహేంద్రో మలయశ్చ వింధ్యనిషధౌ సింహస్తథా రైవతః ।
సహ్యాద్రిర్వరగంధమాదనగిరిర్మైనాకగోమంతకౌ
ఇత్యాద్యా భువి భూధరాః ప్రతిదినం కుర్వంతు నో మంగలం ॥5॥
గంగా సింధుసరస్వతీ చ యమునా గోదావరీ నర్మదా ।
కృష్ణా భీమరథీ చ ఫల్గుసరయూ శ్రీగండకీ గోమతీ ।
కావేరీ కపిలా ప్రయాగవినతా నేత్రావతీత్యాదయో ।
నద్యః శ్రీహరిపాదపంకజభవాః కుర్వంతు నో మంగలం ॥6॥
వేదాశ్చోపనిషద్గణాశ్చ వివిధాః సాంగాః పురాణాన్వితాః
వేదాంతా అపి మంత్రతంత్రసహితాస్తర్కాః స్మృతీనాం గణాః ।
కావ్యాలంకృతినీతినాటకయుతాః శబ్దాశ్చ నానావిధాః
శ్రీవిష్ణోర్గుణరాశికీర్తనపరాః కుర్వంతు నో మంగలం ॥ 7॥
ఆదిత్యాదినవగ్రహాః శుభకరా మేషాదయో రాశయో
నక్షత్రాణి సయోగకాశ్చ తిథయస్తద్దేవతాస్తద్గణాః ।
మాసాబ్దా ఋతవస్తథైవ దివసాః సంధ్యాస్తథా రాత్రయః
సర్వే స్థావరజంగమాః ప్రతిదినం కుర్వంతు నో మంగలం ॥8॥
ఇత్యేతద్వరమంగలాష్టకమిదం శ్రీరాజరాజేశ్వరైః
ఆఖ్యాతం జగతామభీష్టలదం సర్వాశుభధ్వంసనం ।
మాంగల్యాదిశుభక్రియాసు సతతం సంధ్యాసు వా యః పఠేత్
ధర్మార్థాదిసమస్తవాంఛితలం ప్రాప్నోత్యసౌ మానవః ॥9॥
॥ ఇతి శ్రీరాజరాజేశ్వరతీర్థవిరచితం మంగలాష్టకం ॥

You might also like