Bölüm 5

Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Photoshop Programında Fotoğrafların

İşlenme Yöntemleri Raw Formatta Fotoğrafların İşlenme

1
öğrenme çıktıları

2
1 Photoshop programında fotoğrafların Yöntemleri
işlenmesinin fotoğrafçıya sağlayacağı 2 Çekim sırasındaki yanlış pozlandırma ve
faydaları öğrenme yanlış beyaz ayarını tekrar düzeltebilme

Focus Stacking (Sınırsız Netlik) Panorama Fotoğraflarının Çekilmesi ve

Fotoğraflarının Çekilmesi ve İşlenmesi İşlenmesi

3 4
3 Sınırsız netlik için seri fotoğraflar 4 Panorama fotoğrafı için seri fotoğraflar
çekebilme ve bunları görüntü işleme çekebilme ve bunları görüntü işleme
programında birleştirme programında birleştirme

Yıldız Kayması Fotoğraflarının Çekilmesi

ve İşlenmesi

5
5 Yıldız kayması fotoğrafı için seri fotoğraflar
çekebilme ve bunları görüntü işleme
programında birleştirme

Anahtar Sözcükler: • Photoshop • Photomatix • Raw İşleme • Görüntü İşleme • Fotoğraf İşleme
• İleri Çekim Teknikleri • Fotoğraf Teknikleri • Kızılötesi • Panorama • 360 Derece Sanal Tur
• Focus Stacking • Yıldız Kayması • Time Lapse

106
Dijital Tasarım
GİRİŞ
Bir görüntü üzerinde değişiklik yapma isteği
fotoğrafın icadından itibaren uygulanan bir yön-
temdir. Bunlardan en önemlisi de başlangıcından
itibaren rötuş tekniği olmuştur. Fotoğrafın tekno-
lojik olarak portre fotoğraflarının çekimine imkân
verdiği 19. yüzyılın son çeyreğinde özellikle kadın
portre fotoğrafları üzerinde rötuşlar yapıldığı bilin-
mektedir. Yine bu rötuş tekniğinin özellikle siyah
beyaz vesikalık ya da halk tabiriyle artistik çekimler
sonrasında özellikle negatifler üzerinde 20. yüzyıl-
da sıklıkla uygulanmaya devam etti. Yine dijital
fotoğrafın ortaya çıktığı tarihlere kadar özellikle
renkli fotoğraf baskılarında, agrandizöre uygulanan
çeşitli filtre teknikleriyle ve kullanılan banyoların
nevi ve ısılarında yapılan değişikliklerle fotoğraflar
üzerinde değişiklikler yapma geleneği sürmüştür.
Ancak 1980’lerin sonlarına doğru tasarlanmaya
başlanıp 1990’ların başında 1. sürüm ile Adobe
firması tarafından ticari olarak piyasaya sürülen
Photoshop programı fotoğraf işlemede çığır açmış-
tır. Artık çekim de ve karanlık oda da yapılan bir-
çok işlem, daha hızlı ve rasyonel şekilde, bilgisayar
başında “aydınlı oda” da yapılmaya başlanmıştır.
Yine fotoğraf teknolojisindeki gelişmelerle uygu-
lanmaya başlayan birçok fotoğraf tekniği de Pho-
toshop ve daha sonra ortaya çıkan farklı görüntü
işleme programlarıyla uygulanmaya başlamıştır.
Günümüzde gerek fotoğraf makineleriyle gerekse
benzer teknolojik aygıtlarla (Akıllı telefonlar vb.)
elde edilen tüm fotoğraflar neredeyse görüntü iş-
leme programlarından geçirilmeden yayımlanmaz
olmuşlardır.
PHOTOSHOP PROGRAMINDA
FOTOĞRAFLARIN İŞLENME
YÖNTEMLERİ
Fotoğrafçılıkta çok çeşitli amaçlarla görüntü
işleme, fotoğraf düzenleme programları kullanıl-
maktadır. Fotoğraf düzenleme programları pik-
sel tabanlı olarak çalışırlar. Görüntüyü meydana
getiren en küçük birimlere piksel denir. Var olan
görüntüler üzerinde fotoğraf düzenleme yapmak
için gerekli olan bu yazılımlar her fotoğrafçının
kullandığı yazılımlardır. Fotoğraf düzenleme prog-
ramları ile fotoğrafları düzenleyebilir, yıpranmış
fotoğrafları tekrar elden geçirebilir, istediğiniz bir
obje üzerinde renk değişikliği yapabilir; genci yaş-
lı yapabilir gençleştirebilirsiniz. Bu kadar geniş bir
kullanım alanı bulunan fotoğraf düzenleme prog-
ramlarının fotoğrafçılıkta faydaları çok büyüktür.
En çok kullanılan fotoğraf düzenleme programla-
rından biri Adobe Photoshop programıdır. (http://
www.istanbulfotografmerkezi.com/fotograf-du-
zenleme/,2020) Bu ve bu tip programlar vasıtasıy-
la fotoğraflar üzerinde birçok değişiklik yapabilir;
renkleri ile oynayabilir, objeler ekleyip çıkarabilir,
kontrastlıklarını düzeltebilir, baskın renklerini dü-
zenleyebilirsiniz. Sonuç olarak da yüksek kalitede
çıktılar alabilirsiniz.
Fotoğrafların Boyutlarının
Değiştirilmesi
Bundan 10-11 yıl önce üretilmiş olan dijital fo-
toğraf makinelerinin mega pikselleri çok düşüktü.
Bu ilk dijital fotoğraf makineleri 1 ya da 2 mega
piksellik fotoğraf makineleriydi. Dolayısıyla bu
fotoğraf makinelerinin ürettikleri fotoğrafların bo-
yutları da çok büyük değildi. Oysa bugün 14 ile 50
mega piksel arasında dijital fotoğraf makineleri ile
çalışmaktayız. (Kanburoğlu 2012) Ayrıca gelecekte
üretilecek olan fotoğraf makinalarının algoritma-
ları daha farklılaşıp geliştikçe bu fotoğraf makine-
leriyle çekilen fotoğrafların boyutları da mutlaka
büyüyecektir.
107
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri
Fotoğraf 5.1 Bir fotoğrafın boyutunun “Image Size”dan değiştirilmesi (Kanburoğlu 2012)
Öncelikle boyutunu değiştirmek istediğiniz manza-
ra fotoğrafını “Open” seçeneğinden ekrana getirmeniz
gerekir. Fotoğraf ekrana geldiğinde “Image”>“Image
Size” penceresini açın. (Kanburoğlu 2012)
dikkat
Fotoğraf boyutunu değiştireceğiniz fo-
toğrafın bir kopyasını mutlaka alın.
“Image Size” penceresi üç farklı bölümden olu-
şur. Birinci, yani en üstteki bölümde, “Pixel Dimen-
sion” başlığı altında yer alan “Width” ve “Height”
bölümlerinde fotoğrafınızın yatay ve dikeyinde var
olan piksel sayılarını görürsünüz. İkinci bölümde
yer alan “Documents” başlığı altında “Width”, “He-
ight” ve “Resolution” bölümlerini görürsünüz. Aynı
zamanda “Width” ve “Height” bölümlerinde fotoğ-
rafın “cm” ya da “pixel” olarak ölçüsünü de görür-
sünüz. (Kanburoğlu 2016) Bu ölçüler, mevcut fo-
toğrafın herhangi bir değişiklik yapılmadan ne kadar
boyuta kadar basılabileceğinin de bilgisini gösterir.
Günümüzde üretilen fotoğraf makineleri-
nin ürettiği fotoğrafların boyutları bilgisa-
yarınızda ya da hafıza kartlarında oldukça
fazla yer kaplamaktadır. Özellikle RAW ve
TIFF formatlar bu sorunu daha da büyüt-
mektedir. Bu yüzden bazen fotoğrafların
boyutlarını küçültmek zorunda kalırsınız.
108
En alt bölümde, sol tarafta “Scale”, “Constra-
in” ve “Resample Image” kutucukları vardır. Bu
bölümün alt tarafında ise “Bicubic”, “Nearest Ne-
igbhor”, “Bilinear”, “Bicubic Smoother”, “Bicubic
Sharper” seçenekleri vardır. Eğer fotoğrafınızın
piksel değerlerini boyutlarıyla birlikte küçültmek
istiyorsanız, en altta solda bulunan “Scale”, “Cons-
train” ve “Resample Image” kutucuklarını işaretle-
yip gerekli değerlerinizi ikinci bölümdeki “Width”,
“Height” bölümlerine girin. Eğer fotoğrafınızı pik-
sel boyutlarını değiştirmeden küçültmek istiyorsanız
“Resample Image” kutucuğunu işaretleyip gerekli
değişikliği ikinci bölgedeki “Width”, “Height” bö-
lümlerine girin. Değişikliği yaptıktan sonra “OK”
butonuna basarak işlemi onaylayın. Bu aşamadan
sonra fotoğrafınızın boyutunun yapmış olduğunuz
müdahalenin değerine göre değiştiğini göreceksiniz.
Bu işlemi yapmadan önce, fotoğrafınızın bir kopya-
sını bilgisayarınızda mutlaka tutun ya da dosyanın
yeni hâlini, farklı olarak (Save As) kaydedin; çünkü
dosyayı kapattıktan sonra, onu tekrar eski hâline
getirme şansınız olmayacaktır. (Kanburoğlu 2016)
dikkat
Photoshop programıyla çalışırken bilgisayarını-
zın ekranı doğrudan ışık görmesin ki hem renk
kontrastını hem de renklerin doygunluğunu daha
rahat ve doğru kontrol edebilin. Yani bilgisayarla
pencere kenarında çalışmayın, pencereden uzak
yarı aydınlatılmış loş bir ortamda çalışın. Böylece
renkleri daha doğru görebilirsiniz.
Dijital Tasarım

Fotoğrafta İstenmeyen Yerlerin Silinmesi

Manzara fotoğraflarında olmasını istemediğiniz bölgeleri, çekim sırasında gerek objede düzenlemeler
yaparak gerekse kompozisyonunu değiştirerek yok edebilirsiniz. Örneğin, herhangi bir manzaranın fo-
toğrafını çekerken alanda bulunan çöp, pet şişe ya da buna benzer alabileceğiniz objeler varsa bunları kal-
dırabilirsiniz. Ayrıca arkasında bulunan elektrik tellerini veya yerinden kaldıramayacağınız diğer objeleri
kadrajı değiştirerek veya manzara karşısındaki yerinizi değiştirerek yok edebilirsiniz. Yani mümkün olduğu
kadar kadrajda istemediğiniz objeleri çekim sırasında kaldırın. Bu davranışınız bilgisayar başında daha az
zaman harcamanızı sağlar. Ancak bu tip davranışların imkânsız olduğu ya da unutulan durumlarda silme
işlemini bilgisayarda yapın. Öncelikle “Open” seçeneğinden üzerinde çalışılacak olan fotoğrafı ekrana ge-
tirin. Bu aşamadan sonra ekranda bulunan araçlar menüsünden “Clone Stamp Tool”u seçin. Damga şek-
linde simgesi bulunan bu araç seçildiğinde, ekranın sol üst tarafında bu aracın kontrol penceresi otomatik
olarak açılır. Bu pencerede “Brush” seçeneğinin yanındaki siyah bölge tıklandığında karşınıza iki cetvelden
oluşan bir pencere daha açılır. Bu cetvellerin en üstünde “Master Diameter” ve “Hardness” seçenekleri
vardır. (Kanburoğlu 2012) Özellikle bu penceredeki ayarları yaparken çok dikkatli olmanız gerekir. Çünkü
bu ayarlar sonuç olarak fırçanın ne derece büyütüleceği ya da ne derece küçültüleceği konusunda ya da
yumuşak ya da keskin olacağı konusunda kesin bir ölçü almanızı sağlayan araçtır.

Fotoğraf 5.2 Fotoğrafın istenmeyen yerlerinin programda silinmesi (Kanburoğlu 2012)

Bunlardan “Master Diameter” çalışma alanınızın
tipini ve çapını ayarlamanıza yardımcı olur. “Hard-
ness” ise, bu çalışma alanının kenarlarının keskinli-
ğini kontrol eder. Bu aşamadan sonra fareyi nereye
sürüklerseniz, bu dairenin de o tarafa doğru hareket
ettiğini göreceksiniz. Daha sonra fotoğrafta değiş-
tirmek istediğiniz alana doku olarak çok benzeyen
yere bu daireyi getirin. Sol elinizin işaret parmağıyla
klavyedeki “Alt” tuşuna basın. Bu aşamada dairenin
yerine “+” simgesini göreceksiniz. Aynı anda fareyi
sol tıklayın. Artık taşımak istediğiniz dokuyu seçmiş
oldunuz. Yapmanız gereken; değiştirmek istediğiniz
yere fareyi sol tıklatarak bu dokuyu istediğiniz yere
taşımanızdır. “Alt” tuşundan parmağınızı çekip fare-
yi sol tıklatarak, değiştirmek istediğiniz bölgelerdeki
düzeltmeleri yapın. (Kanburoğlu 2012)
Photoshop programı görüntü işleme ala-
nındaki en önemli programdır.
Siz bu işlemi yaparken, doku taşıdığınız yerdeki
“+” simgesinin farenin hareketlerini takip ettiğini
göreceksiniz. Eğer herhangi bir yanlışlık yaparsanız
“Control + Z” ile geri dönebilirsiniz ya da “History”
penceresinden istemediğiniz hareketleri geri gelerek
silebilirsiniz. (Kanburoğlu 2012)

109

Buradaki en önemli durum; düzeltme anında
kısa hareketler yapmaktır. Çünkü işlemi birden faz-
la yer için devam ettirdiğinizde riskiniz artar. En son
aşamada yapacağınız bir hata için işlemi geri almaya
çalıştığınızda diğer düzeltmeleriniz de silinir. O ne-
denle düzeltmeleri parça parça yaparak; her seferin-
de düzeltmeye yeniden başlamak daha akıllıca olur.
Eğer çalışma alanınız, yani daire doku, taşımak
istediğiniz yerden daha küçükse, bu dairenin alanı-
nı büyüterek işleminize devam edin. Aynı zamanda
doku aldığınız yeri “Alt” tuşuna basarak devamlı
olarak değiştirin. Yani değişiklik yapmak istediği-
niz bölgeye en çok benzeyen yerden devamlı değer-
ler alın. Gerektiğinde fırçanızın şeklini değiştirin.
Bunun için “Brush” seçeneğindeki fırçalara bakıp
en uygun olanı seçin. Dokuların birbirini tutabil-
mesi için, hemen yakınındaki yerlerden detay se-
çin. İşlemi bitirdiğinizde dosyayı “Save As” olarak
farklı bir adla kaydedin. (Kanburoğlu 2012)
dikkat
Üzerinde çalışma yapacağınız fotoğrafın mutlaka
bir yedeğini çalışma başlamadan önce başka bir
hard diske ya da depolama aygıtına alın; çünkü
yanlışlıkla üzerinde yapacağınız hatalardan dola-
yı fotoğrafınızın orijinalliğini kaybedebilirsiniz ve
sonuç olarak çok güç durumda kalabilirsiniz.
Fotoğraf 5.3 “Shadows/Highlights” menüsünde fotoğrafın işlenmesi (Kanburoğlu 2012)
110
Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri
Shadows/Highlights’ın Kullanma
Yöntemi
Doğal ışık yapay ışık ile karşılaştırıldığında
kontrolü daha zor bir ışıktır. Dolayısıyla bu ışığın
kontrastının kontrolü de zordur. Çekeceğiniz man-
zara içindeki normal kontrastın dışındaki farklı
kontrasttaki alanlar büyüdükçe, kontrastı kontrol
etmek daha da zorlaşır. Doğal olarak sensörlerin bu
kadar farklı kontrast aralıklarını kontrol edebilme-
leri gerektiğini düşünebilirsiniz. Ancak bugünkü
teknoloji ile bu mümkün değildir, çünkü herhangi
bir sensörün göz ile aynı kontrast aralığına ulaşması,
bugünkü teknoloji ile olanaksızdır ve büyük ihti-
malle de yakın gelecekte bu tip bir gelişme olmaya-
caktır. (Kanburoğlu 2012) Ama yakın gelecek der-
ken 1-2 yıl gibi süreden bahsedildiğini unutmamak
gerekir. Orta vadede 5 ile 10 yıl içerisinde bu kont-
rast aralıklarının daha da genişleyeceği bir gerçektir.
Standart bir göz, standart bir aydınlatma
altında 10.000 farklı tonu birbirinden
ayırabilir. Oysa sensörler en fazla 7-8 tonu
birbirinden ayırabilirler. Bu problemler az
ışıkta daha da artar.
Ama bu tip yüksek ya da düşük kontrastta
manzara fotoğrafları elde ettiğinizde, Photoshop
Dijital Tasarım
programındaki “Shadows/Highlights” menüsünü
kullanarak daha doğru kontrastlıkta manzara fo-
toğrafları elde edebilirsiniz. (Kanburoğlu 2012)
Sonuç olarak bu düzeltmelerin sınırlı düzeltme-
ler olduğunu, çekim sırasındaki var olan kontras-
tın fotoğrafınızın ana atmosferini oluşturacağını
unutmayın.
Bunun için yapmanız gereken ilk işlem, “Open”
seçeneğinden düzeltilecek olan fotoğrafı ekrana
getirmenizdir. Fotoğraf ekrana geldikten sonra,
“Image”>“Adjustments”>“Shadows/Highlights”ı
seçin. Karşınıza çıkan pencerede “Shadows” ve
“Highlights” cetvellerini göreceksiniz. Yukarıdaki
“Shadows” cetvelini sağa doğru hareket ettirdiğiniz-
de, sadece fotoğrafınızdaki gölgeli alanların pozları
açılır. Sola doğru hareket ettirdiğinizde ise, sadece
fotoğrafınızdaki gölgeli alanların pozu azalır. Bu
aşamada fotoğrafınızdaki ışıklı alanların pozlandır-
masında hiç değişiklik olmaz. Alttaki “Highlights”
cetvelini sağa doğru hareket ettirdiğinizde sadece
fotoğrafınızdaki parlak alanların pozu açılır. Sola
doğru hareket ettirdiğinizde ise, sadece fotoğrafı-
nızdaki parlak alanların pozu azalır. (Kanburoğlu
2012) Burada önemli olan bu koyuluklar ve açık-
lılar içerisinde hangi yoğunluğun fotoğrafınız için
daha uygun olduğunu tespit etmenizdir.
Bu düzeltme aşamasında gölge alanların poz-
landırmasında hiç değişiklik olmaz. Bu işlemi daha
çok siyah/beyaz manzara fotoğraflarında kullanma-
ya çalışın; çünkü bu menünün performansı siyah/
beyaz fotoğraflarda, renkli manzara fotoğraflarına
göre daha etkin olarak görev yapmaktadır. Aynı
zamanda pencerenin altında bulunan “Show More
Options” kutucuğunu açtığınızda, mevcut pence-
renin altında açılan ikinci pencereden çıkan çeşitli
opsiyonları da kullanabileceğinizi unutmayın. Bu-
radaki ayarlamaları da yaptıktan sonra “OK” buto-
nuna basarak işlemi onaylayın. (Kanburoğlu 2012)
dikkat
Günümüzde görüntü işleme programlarının son
versiyonları bilgisayar sistemindeki Ram’lerden
oldukça büyük pay almaktadır. O nedenle bu tip
programlarla çalışırken yüksek Ram’li, güçlü iş-
lemcili ve ekran kartı kaliteli olan bir bilgisayarla
çalışmaya çalışın.
Levels ve Curves’ın Kullanılma
Yöntemi
Fotoğraflarınızda var olan yüksek, düşük kont-
rastı ya da farklı yoğunluklu alanları “Levels” ve
“Curves”ı bir arada kullanarak normal kontrasta
dönüştürebilirsiniz. Bunun için ilk yapmanız gerek
üzerinde değişiklik yapacağınız manzara fotoğrafını
“Open” menüsünden ekrana getirmenizdir. Fotoğ-
raf ekrana geldikten sonra ekranın üst tarafındaki
“Image” >“Adjustments”>“Levels”a gelin. Karşınıza
bir grafik çıkar. Bu grafiğin alt kısmında soldan iti-
baren siyah, gri ve beyaz olmak üzere 3 adet küçük
üçgen bulunmaktadır. (Kanburoğlu 2012)
Ayarlamayı yaparken üçgen simgeleri ya-
vaş hareket ettirerek fotoğraftaki durumu
göre ilerleyin.
Bu üçgenlerden en solda bulunan siyah üçge-
ni sağ tarafa doğru hareket ettirdiğinizde kontrast
düşer,pozlandırma azalır. Ortada bulunan gri üçge-
ni sağ tarafa doğru hareket ettirdiğinizde ise fotoğ-
rafın kontrastı düşer, pozlandırma azalır. En sağda
bulunan beyaz üçgeni sol tarafa çektiğinizde ise yine
fotoğrafın kontrastı düşer. Bu üçgenleri aksi istika-
metlere doğru hareket ettirdiğinizde ise, tam ters
etkiler elde edersiniz, yani fotoğrafın kontrastı artar.
İstenen etkiyi bulduğunuzda, işlemi onaylamak için
“OK” butonuna basın. (Kanburoğlu 2012)
Eğer aynı fotoğrafa “Curves”ı da uygulamak is-
terseniz, “Levels” penceresini kapattıktan sonra fo-
toğraf ekranda iken bu sefer “Image” menüsünden
“Adjustments”a gelip buradan “Curves”ı seçin. Kar-
şınıza 45 derece açılı bir grafik menü çıkar. Bu me-
nünün ortasındaki 45 derecelik grafiğin orta nok-
tasına fareyi tıkladıktan sonra, fare ile grafiğin biraz
daha üstüne ve biraz daha altına tekrar tıklayın. Bu
aşamada grafiğin üzerinde 3 adet nokta oluşur. Bu
noktalarla fareyi sol tıklatarak oynadığınız zaman,
fotoğrafınızın kontrastının değiştiğini göreceksiniz.
İstenen etkiyi bulduğunuzda “OK” butonuna basa-
rak işlemi onaylayın. (Kanburoğlu 2012)
111
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Fotoğraf 5.4 Fotoğrafın “Levels” menüsünde işlenmesi (Kanburoğlu 2012)

Fotoğraf 5.5 Fotoğrafın “Curves” menüsünde işlenmesi (Kanburoğlu 2012)

Brightness and Contrast’ın getirin. “Image”>“Adjustments”>“Brightness and

Kullanılma Yöntemi Contrast”ı seçin. (Kanburoğlu 2012)
Çok yüksek kontrastlı, yani parlak güneşli ya da
düşük kontrastlı sisli havalarda bu farklı kontrast-
lar, manzara çekimlerinizde kötü etkiler bırakırlar.
Kadrajın farklı ışıklı alanlarını eşitlemek, çekimde dikkat
oldukça güçtür. Ancak Photoshop programının Fotoğrafı daha rahat görebilmek için
“Brightness and Contrast” menüsünden bu fark- bu cetveli fareyi kullanarak sağ ya da
lılıkları düzeltebilirsiniz. Öncelikle “Open” seçe- sol üst tarafa konumlandırın.
neğinden düzeltilmesi yapılacak fotoğrafı ekrana

112
Dijital Tasarım
Bu konumu seçtiğinizde karşınıza “Brightness
and Contrast” cetveli çıkar. Bu cetvelde “Brightness
and Contrast” alt alta ayrı bölümlerde 100 eşit par-
çaya bölünmüştür. Eğer “Contrast” çubuğunu sol
tarafa doğru hareket ettirirseniz kontrastın düştü-
ğünü göreceksiniz. Sağ tarafa doğru hareket etti-
rirseniz, kontrastın yükseldiğini göreceksiniz. Bu
ayarlar yapılırken üst taraftaki “Brightness” çubuğu
ile de oynayarak en iyi sonuç için arayışlara girebi-
lirsiniz. İstenen etkiyi bulduğunuzda “OK” buto-
nuna basarak işlemi onaylayın. (Kanburoğlu 2012)
Her yeni sürüm sizin için farklı imkânlar
sağlar ama şu an çalıştığınız sürüme tam
hâkim değilseniz, yeni sürümü satın alma-
nızın hiçbir anlamı yoktur.
Color Balance’ın Kullanılma Yöntemi
Birçok manzara fotoğrafınızda baskın renklerin
oluşumu sıklıkla gözünüze çarpmıştır. Ortamdaki
renk sıcaklığı ya da dijital fotoğraf makinenizdeki
yanlış beyaz dengesi ayarlarınız buna sebep olmuş
Fotoğraf 5.6 Fotoğrafın “Color Balance” menüsünde işlenmesi (Kanburoğlu 2012)
olabilir. Aynı zamanda, kapalı havalarda uzak plan-
ların çekimini yaptığınızda da bu tip sorunlar daha
da çok ortaya çıkabilir. Photoshop ile bu sorunu
çözmeniz mümkündür. (Kanburoğlu 2012) Bu
problemlerin son dönem üretilen DSLR ve ayna-
sız dijital fotoğraf makinelerinde daha az olduğunu
görmekteyiz. Ama yine de bazen renklerin baskın-
lık oranlarına ya da ışık şartların durumuna göre
Color Balance’ı ayarlamak zorunda kalabilirsiniz.
İlk yapmanız gereken “Open” seçene-
ğinden üzerinde değişiklik yapacağınız fo-
toğrafı ekrana getirmenizdir. Daha sonra
“Image”>“Adjustments”>“Color Balance” bölümü-
ne gelin. Bu aşamada karşımıza “Color Balance”
penceresi açılır. Pencere açıldığında, karşınıza 3
farklı cetvel gelecektir. Bu cetveller üstten aşağıya
doğru “Cyan/Red”, “Magenta/Green”, “Yellow/
Blue” şeklindedir. Cetveldeki her karşılıklı renk
birbirinin tamamlayıcısıdır. Birleştiklerinde beyaz
ışığı oluştururlar. Yine bu cetvellerin altında “Sha-
dows”, “Midtones” ve “Highlights” kutucukları
vardır. Bu kutucuklar da sizin fotoğrafta değiştir-
mek istediğiniz farklı tonları seçmenizi sağlayan
özelliklerdir. (Kanburoğlu 2012)
113
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Örneğin manzara fotoğrafınızın gölge yerlerin-
de baskın bir mavi renk var ve siz bu mavi rengi
yok etmek istiyorsunuz. Baskın renk gölgede oldu-
ğu için ilk önce alt tarafta bulunan bu kutucuklar-
dan “Shadows”u işaretleyin. Daha sonra yapmanız
gereken işlem ise üstteki cetvelde mavinin yer aldı-
ğı bölümü bulmaktır. Bu bölümde sol tarafta “Yel-
low”, sağ tarafta ise “Blue”yu göreceksiniz. Tam or-
tada bulunan oku sol tarafa doğru, yani “Yellow”a
doğru götürürseniz, fotoğrafınızdaki mavi domi-
nant rengin ortadan kalktığını görürsünüz. Burada
oku ne kadar sola götüreceğiniz, sizin gözünüzün
fotoğraftaki maviyi ne kadar hissettiği ile ilgilidir.
Eğer baskın olarak gördüğünüz mavinin etkinliğini
artık fotoğrafınızda görmüyorsanız, bu oku daha
fazla sola götürmenizin bir anlamı yoktur, çünkü
bu aşamada fotoğrafınızın gölge bölgelerinde, sarı
dominant renk oluşmaya başlar. İşlem bittiğinde
eğer üzerinde değişiklik yapacağınız başka bir renk
yoksa işlemi onaylamak için “OK” butonuna ba-
sın. (Kanburoğlu 2012) Bu Color Balance menü-
sünü sadece manzara fotoğraflarında değil, mimari,
portre, hava ve su altı fotoğraflarında da kullanabi-
leceğinizi unutmayın.

Öğrenme Çıktısı
1 Photoshop’un fotoğraf üzerinde yapabildiği değişiklikleri kavrayabilme

Araştır 1 İlişkilendir Anlat/Paylaş

Photoshop programının
Günümüzde Photoshop’tan
Photoshop ile Raw Editör’le- grafikteki yeri nedir ve ya-
dışındaki görüntü işleme
rin kapasitelerini karşılaştır. pabileceği diğer işlemler
programları nelerdir?
nelerdir?

RAW FORMATTA çekilen ve hafıza kartında 3 MB yer kaplayan bir

FOTOĞRAFLARIN İŞLENME
YÖNTEMLERİ
JPEG formatının en büyük dezavantajı, fotoğ-
raf üzerinde değişiklik yapılması durumunda fo-
toğrafik kalitenin bozulmasıdır. Kalite bozulduğu
için yapılan değişiklik ne kadar etkili olursa olsun,
sonuç olarak tatmin edici olmayan bir sonuç çıkar
ortaya. Aldığı bilgilerin hepsini sıkıştırarak, değiş-
tirilemez hâle getirir ve görselin boyutunu oldukça
ufaltır. Raw fotoğraflarda ise durum daha farklıdır.
Raw, kelime anlamı olarak ham demektir. Raw adı
da buradan gelmektedir. Bu formattaki fotoğrafla-
rın birçok değeri sıkıştırılmamıştır, ham hâlindedir.
Kullanıcıya daha sonradan değiştirmek üzere ge-
niş olanaklar sağlar. (https://shiftdelete.net/adim-
adim-raw-fotograf-isleme-rehberi-20622, 2020)
Böylelikle bu programlarda çekim sırasında ya-
pılan hataları (fazla ya da az pozlandırma, beyaz
ayarı bozuklukları) giderme şansı vardır. Dezavan-
tajı, Jpeg formatından yaklaşık olarak 9-10 kat daha
fazla yer kaplamasıdır. Örneğin Jpeg formatında
fotoğraf, bu format ile çekildiğinde 25 - 30 MB’lık
yer işgal eder. Diğer dezavantajı kartı doldurmasıy-
la birlikte fotoğraf makinesinin depolama süresini
yani yeni çekim için daha fazla beklemeye yol aç-
masıdır. Çoğunlukla, reklam ya da profesyonel çe-
kimlerde kullanılmalıdır. Raw formatın en büyük
özelliği büyütmelerde diğer formatlara göre daha
büyük avantaj sağlamasıdır. (Kanburoğlu 2012)
dikkat
Raw formatta çekilen fotoğrafları bir-
çok farklı Raw format işleme program-
larında işleyebilirsiniz.
Bu avantajlardan yararlanmak için bu formatı
kullanmak isteyebilirsiniz. Ana bu dosya formatını
kullanırken fotoğrafınızın boyutunun fazla olma-
sından dolayı kartınızın hızının düşeceğini unutma-
yın. Özellikle bu hız düşmelerinin büyük kapasiteli

114
Dijital Tasarım

hafıza kartlarında daha da artacağını bilin. Çünkü

büyük hafız kartı kullanmanın amacı kartı değiş-
Bu ayar daha önceki film sistemlerinde
tirmeden daha fazla fotoğraf çekimi yapmaktır. Bu
yoktu. Daha önce üretilen filmler sadece
durumda hafıza kartının içinde daha fazla sayıda
Daylight ve Tungsten olarak iki farklı şe-
Raw dosyası olacağı için kartın hızı daha da düşer.
kilde üretiliyordu.

Temparature’ın Ayarlanması
Dijital fotoğraf makinelerinin hafızalarında,
Raw formatının en büyük avantajlarından biri-
Tungsten, Daylight, Cloudy gibi önceden belirlenmiş
si, kayıpsız olarak White Balance, yani beyaz denge
sıcaklık değerleri vardır. Bunlardan birini seçerek fo-
ayarını değiştirebilmeye olanak sağlamasıdır. Beyaz
toğraflarımızı çekeriz. JPEG fotoğraflarda, bu değeri
denge dediğimiz ayar, fotoğrafın sıcaklık değeridir.
herhangi bir yazılım ile değiştiremeyiz. Belki yazılım
(https://shiftdelete.net/adim-adim-raw-fotograf-
desteğiyle sanal filtreler konularak benzer sonuçlar alı-
isleme-rehberi-20622, 2020)
nabilir fakat bu sefer de kalitesiz sonuçlar elde ederiz.
Raw fotoğrafımızda ise beyaz dengeyi sorunsuz bir
şekilde değiştirebiliriz. (https://shiftdelete.net/adim-
adim-raw-fotograf-isleme-rehberi-20622, 2020)

Fotoğraf 5.7 Bir Raw programda Temparature ayarının değiştirilmesi

Bu değiştirmeyi yaparken bütün bilgiler; sizin fotoğrafını çektiğiniz ortamdaki bilgileri ekran ile karşı-
laştırmanız ve fotoğraftaki objelerin doğal renklerinin tahmini üzerinden hareket eder. Dolayısıyla prog-
ramda ayar yaparken doğru ya da yanlış ayar yaptığınızı uyaran bir sistem yoktur.
Ayarın en sol tarafındaki değer en soğuk bölgeyi, en sağ tarafındaki değer ise en sıcak bölgeyi temsil
eder. Ayarlar arasında önceden belirlenmiş olan sıcaklık değerlerini seçebilirken, “As Shot”, yani “Çekildiği
Gibi” seçeneğinde de bırakabilirsiniz. Hiçbir ayar sizi tatmin etmiyorsa, el yardımıyla kendi ayarınızı oluş-
turabilirsiniz. Minimum Temperature değeri 2000, maksimum Temperature değeri ise 50000‘dir. (https://
shiftdelete.net/adim-adim-raw-fotograf-isleme-rehberi-20622, 2020)

115
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Tint’in Ayarlanması
İngilizce bir kelime olan Tint kelimesini Türkçedeki karşılığı “Ton” dur. Bu ayar, bize fotoğraftaki
renklerin beyaz ile karışım oranını gösterir. Bir rengin, beyaz ile karıştırıldığı anda dönüştüğü yeni rengini
temsil eder. Tint ayarı burada, tahmin edebileceğiniz gibi fotoğrafın sıcaklık değerine göre tonlamasını
belirler. -150 ile 150 arasında değer alır. Varsayılan değeri 4’tür. Tint ayarındaki çubuğu sola getirdikçe,
fotoğrafın önce sarardığını sonra da yeşerdiğini göreceksiniz. Tam zıttı yönde ise fotoğraftaki tonlar, gide-
rek eflatuna doğru kayar. Tabii ki uç değerleri vermek, fotoğrafın gerçeklikten çıkmasına neden olacaktır.
Dolayısıyla bu ayar ile oynayacaksanız, ufak değişiklikler yapmanızda fayda var. (https://shiftdelete.net/
adim-adim-raw-fotograf-isleme-rehberi-20622, 2020)

Fotoğraf 5.8 Bir Raw programda Tint ayarının değiştirilmesi

Exposure ve Recovery’nin Ayarlanması

Exposure, Türkçeye “Pozlama” olarak çevrilmiştir. Bir fotoğraf, çekiliş aşamasındayken belli bir poz-
lamaya maruz kalır. O pozlama değeri uzun ise, fotoğraf uzun pozlanmış olur ve ortama göre daha par-
lak olur. Eğer uzun pozlamayı gece yapmışsanız fotoğraf, gece olmasına rağmen daha aydınlık gözükür.
(https://shiftdelete.net/adim-adim-raw-fotograf-isleme-rehberi-20622, 2020)

116
Dijital Tasarım
Fotoğraf 5.9 Bir Raw programda Exposure ve Recovery ayarının değiştirilmesi
Aynı şekilde, gündüz çekilen bir fotoğraf, ge-
reğinden uzun pozlanmış ise çok parlak gözükür.
Bu tür fotoğraflara ise Overexposed, yani; “Gere-
ğinden Fazla Pozlanmış Fotoğraf ” denir. Tersine ise
Underexposed, yani; “Gereğinden Az Pozlanmış
Fotoğraf ” denir. Bulunulan ışık değerlerine göre
tam dengede pozlanan fotoğrafa ise Perfect Ex-
posure, yani; “Kusursuz Pozlama” denir. (https://
shiftdelete.net/adim-adim-raw-fotograf-isleme-
rehberi-20622, 2020)
dikkat
Jpeg formatta çekilmiş fotoğraflarda bu poz-
lama değerini değiştirdiğinizde piksel kaybı
ortaya çıkar. Özellikle koyu fotoğrafların ışık
değerini artırdığınızda; kayıp daha da artar.
Raw formatta fotoğrafın pozlama değerini de-
ğiştirirken kayıp yine yaşanır ama bu kayıp Jpeg
formatta olduğu kadar olmaz Raw formatta poz-
landırma değişikliği yaparken bu formatın telafi
oranı -2 ile +2 arasındadır. Dolayısıyla çok koyu
ya da çok açık bir fotoğrafı bu formatta düzeltme
şansınız %100 değildir.
dikkat
Raw fotoğraf çekerken, fotoğrafın overexposed
ile perfect exposure arasında olmasını sağlayın.
Yani tam gereken pozlama değerleri ile, gere-
ğinden fazla pozlama değerleri arasında bir de-
ğer seçin. Zira bir fotoğrafı, olduğundan daha
karanlık hâle getirmek, olduğundan daha ay-
dınlık hâline getirmekten daha kolay ve avan-
tajlıdır. (https://shiftdelete.net/adim-adim-raw-
fotograf-isleme-rehberi-20622, 2020)
Exposure değeri -2 ile +2 arasında değişir. -2,
en karanlık değer iken +2 en aydınlık değerdir.
Recovery ise parlak ışığın etkisini azaltmaya ya-
rar. Özellikle Güneş‘ten dolayı fotoğrafa yansıyan
parlamaları veya yansımaları Recovery aracılığı ile
düzeltebilirsiniz. Varsayılan olarak 0 değerinden
başlar ve 100’e kadar çıkartılabilir. (https://shiftde-
lete.net/adim- adim-raw-fotograf- isleme-rehberi-
20622, 2020)
Fill Light ve Blacks’in Ayarlanması
Raw fotoğrafların en ilgi çeken yerlerinden
birisi de fotoğrafın ışık gelmeyen yerlerini ışık ile
doldurmak veya siyah bölgeleri daha siyah hâle ge-
117
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

tirmektir. Bu tip fotoğraflarda Fill Light değerini biraz artırarak, ışık olmayan yerlerin ışık ile dolmasını
sağlayabilirsiniz. Blacks kısmında ise, isminden de anlayabileceğiniz üzere, fotoğraftaki karanlık bölgelerin
daha da karartılması imkânı kullanıcıya veriliyor. Kimi durumda siyahları daha da vurgulu bir şekle sok-
mak isteyebilirsiniz. Bu gibi durumlarda Blacks ayarıyla oynamanızı tavsiye ederiz. (https://shiftdelete.net/
adim-adim-raw-fotograf-isleme-rehberi-20622, 2020)

Fotoğraf 5.10 Bir Raw programda Fill Light ve Blacks ayarının değiştirilmesi

Brightness and Contrast’ın Ayarlanması

Eğer daha önce bir fotoğrafı, herhangi bir yazılım aracılığı ile düzenlediyseniz, Parlaklık ve Kontrast
adlı iki ayarı mutlaka görmüşsünüzdür. Brightness‘ın Türkçesi olan “Parlaklık“, pozlamadan farklı bir de-
ğerdir. Buradaki pozlama, tüm fotoğrafa eşit düzeyde uygulanan bir tür veri oluşturma/silme işlemiyken;
parlaklık, fotoğrafın beyaz ve siyah bölgelerinin parlaklıklarını değiştirme işlemidir. Kontrast ise, birçok
fotoğrafta değiştirilen bir özellik. Hangi renk uzayını tercih ederseniz edin, çoğu durumda fotoğrafın kont-
rastını yeniden değiştirmek isteyeceksiniz. Kontrastın kelime anlamı zıtlık demektir ve fotoğraftaki ardışık
iki renk arasındaki zıtlığı vurgulamaya yarar. Kontrastı artırırsanız, renkler arasındaki zıtlık da artacaktır.
Küçük değerlerindeki kontrast artışı, fotoğrafa oldukça hoş bir görünüm katacaktır. (https://shiftdelete.
net/adim-adim-raw-fotograf-isleme-rehberi-20622, 2020)

118
Dijital Tasarım

Fotoğraf 5.11 Bir Raw programda Brightness and Contrast ayarının değiştirilmesi

Clarity ve Saturation’ın Ayarlanması

Clarity‘nin Türkçesi “Berraklık“. Bu değer oldukça önemlidir. Varsayılan olarak “0” konumunda bu-
lunur. -100 ile 100 arasında değer alır. Fotoğrafın berraklık değerini buradan ayarlayabilirsiniz. Bu değeri
maksimuma getirdiğinizde, objeler (ki Photoshop objeleri, bir seri piksel ile ardışığındaki diğer seri pik-
selin zıtlığından fark ediyor) arasındaki keskinlik artar. Fotoğrafınızda çok az bir hareketlilik varsa, yani
titreklik var ama çok az ise, berraklığı artırarak bunu ortadan kaldırabilirsiniz. Aynı şekilde, berraklık değe-
rini azaltarak, fotoğrafa tuval resmi görünümü katabilirsiniz. Son iki değer, Vibrance ve Saturation değeri;
bu ikisi fotoğrafın renk doygunluğunu belirler. Bu değerleri ne kadar artırırsanız, renk verilerinin değeri o
kadar artar. Eğer renkli bir fotoğrafı siyah-beyaz yapmak istiyorsanız, bu iki değeri minimum değerlerine
getirmelisiniz. (https://shiftdelete.net/adim-adim-raw-fotograf-isleme-rehberi-20622, 2020)

Fotoğraf 5.12 Bir Raw programda Clarity ve Saturation ayarının değiştirilmesi

119
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Öğrenme Çıktısı
2 Raw format bir fotoğrafın, bir Raw editör ile daha kaliteli işlenebilmesinin kavranması

Araştır 2 İlişkilendir Anlat/Paylaş

Diğer Raw editörler ve fo-

Raw editörler arasında fark-
toğraf makinesi üreticile- Raw format bir fotoğraf, bir
ları ve özellikle avantajlarını
rinin kendi Raw editörleri Raw editörde nasıl başkalaşır?
ilişkilendirin.
nelerdir?

FOCUS STACKING (SINIRSIZ

NETLİK) FOTOĞRAFLARININ
ÇEKİLMESİ VE İŞLENMESİ
Fotoğraf çekimlerinin doğası gereği; bazı fo-
toğraflarda sınırsız netlik istenir ve bu netlik farklı
yöntemlerle gerçekleştirilmeye çalışılır. Bunun için
3 farklı yöntemden birisi, ikisi ya da üçü beraber
kullanılır. Bunlar diyafram kısmak, geniş açı ob-
jektif kullanmak ve objeden uzaklaşmaktır. Ancak
özelliklerden geniş açı objektif kullanmak ve ob-
jeden uzaklaşmak yöntemleri kadrajı değiştirece-
ği için sadece diyaframı kısmak etkili ve istenilen
fotoğrafın çekilmesini sağlamaktadır. Ancak bu üç
farklı yöntemden hangisi kullanılırsa kullanılsın
objenin en yakın ve en uzak bölümleri arasında
netlik kalitesi farkı oluşmaktadır. O nedenle focus
stacking yöntemi, bu tip çekimlerde en etkili yön-
temlerden biri olarak ortaya çıkmaktadır.
Sınırsız Netliğin Amaçları
Sınırsız netlik gereksiniminiz çoğunlukla mak-
ro çekimlerde ortaya çıkar. Özellikle küçük bir
örümcek, arı ya da buna benzer makro konular-
da netliği çoğunlukla ön tarafa yaptığınız için ve
objeye de kadrajdan dolayı çok fazla yaklaştığınız
için alan derinliğiniz azalır. Bu çekimlerde diyaf-
ramı en kısık değere de getirseniz, yine de objenin
tüm alanında sınırsız bir alan derinliği, yani netlik
elde edemezsiniz. Dolayısıyla sınırsız alan derinli-
ğinin istediğiniz bu gibi çekimlerde “Focus Stac-
king/Odak İstiflemesi” (Sınırsız Netlik Tekniği)’ni
kullanabilirsiniz. Dolayısıyla bu tekniği daha çok
makro çekimlerdeki alan derinliği sıkıntısını aşmak
için kullanmanız daha verim olacaktır.
dikkat
Canlı bir hayvan makrosu çekmek is-
teseniz dahi bu hayvanın ölü olması
çekimi kolaylaştıracaktır.
Aslında “Focus Stacking” bir fotoğraf işleme
tekniğidir ve bu teknik dijital teknolojinin bize
bir hediyesidir. Filmli fotoğraf zamanında tek bir
kare ne veriyorsa onunla yetinmek zorundaydık.
(http://makrodunyasi.com/focus-stacking-tekni-
gi/, YAZAR: Güray Dere, 2020) Çünkü SLR ya da
Kompakt fotoğraf makinesi ile çekim yaparken tek
bir fotoğraf karesi üzerine tek odaklamayla görün-
tüyü çekebilirdik. Yani bu tip fotoğraf makineleriy-
le bu tip üst üste çekimlerimizi agrandizörde ya da
projeksiyon cihazında üst üste getirip sınırsız netlik
sağlayamazdık.
Oysa dijital fotoğrafa geçtikten sonra da önce
işin teorisi, sonra da yazılım kısmının olgunlaşması
gerçekleşti. Artık bunların hepsine sahibiz. (http://
makrodunyasi.com/focus-stacking-teknigi/, YA-
ZAR: Güray Dere, 2020) Dolayısıyla bu teknik ile
fotoğrafları işleyerek sınırlı alan derinliğini, sınırsız
alan derinliğine çevirecek bir çalışma yapabiliyo-
ruz. Bu teknik ile çekmeyi düşündüğümüz objenin
her seferinde farklı bir noktasını netleyip çekim
yapılır. Daha sonra bu çekimleri “Photoshop” ve
bu tür yazılımlar sayesinde birleştirilir. Sonuçta her
yeri net tek bir fotoğraf elde edilir. Ancak bu tek-
nikle çekim yaparken standart tek bir çekim yerine
çoklu bir çekim sistemi uygulanır.

120
Dijital Tasarım
dikkat
Netliği her defasında değiştirmek zorunda oldu-
ğunuz için bu işlemi baştan planlamanız gerekir.
Dolayısıyla en azından beyninizde çekeceğiniz ob-
jeyi kesitlere ayırarak bir çekim sayısı belirleyin.
Focus Stacking, sonuçları itibariyle harika sonuç-
lar verse de yapılması oldukça zor bir tekniktir. Bu
teknik için fotoğraf makinesinin ve objenin sabit ol-
ması gerekmektedir. Focus Stacking’i kullanan mak-
rocular genelde ileri düzey fotoğrafçılardır. Bu kişile-
rin kullandıkları ekipmanlar iğne ucu kadar alanı net
çıkarabilmektedir. Bu nedenledir ki bu tekniği tercih
etmektedirler. (https://www.fotopedi.org/focus-s-
tacking-nedir-nasil-yapilir-ve-en-iyi-focus-stacking-
ornekleri-10946 YAZAR: Can Tuncer, 2020)
Sınırsız Netlik Konuları
Sınırsız netlik tekniğin çoğunlukla ışığı kontrol
edilebilen alanlarda ve stüdyolarda gerçekleştirilir
ya da doğada çiçek böcek çekimlerinde kullanı-
lır. Stüdyo derken bildiğiniz fotoğraf stüdyolarını
düşünmeyin. Yani evde bu iş için ayrılmış küçük
bir köşe ya da küçük bir oda bile bu tekniği uygu-
lamak için yeterlidir. (http://makrodunyasi.com/
focus-stacking-teknigi/, YAZAR: Güray Dere,
2020) Bu teknikle aslında stüdyo fotoğrafçılığında
büyük sıkıntıların yaşandığı stil-life çekimlerde de
kullanılabilir. Çünkü bu tip çekimlerde diyaframı
ne kadar kısarsanız kısın yine de netliğin size yakın
olan yeri ile netliğin size uzak olan yeri arasında bir
netlik kalitesi söz konusudur.
dikkat
Bu tip çekimleri büyük alanlarda denerken kadra-
ja giren diğer objelerin de oynamamasını sağlama-
nız gerektiğini unutmayın.
Çünkü alan derinliği sistemi gereği en kalite-
li netlik bölgesi sadece odaklanılan yani netlenen
düzlemde gerçekleşir. Siz diyaframı ne kadar kı-
sarsanız kısın netliğin her iki ucundaki düzlemler
esas netlenen düzlem kadar net olamaz. O nedenle
benim tavsiyem ticari çekimlerin; sistem kurulabil-
diği sürece ve obje yerinden oynatılmadığı sürece
bu teknikle çekilebilmesi yönündedir. Ancak unut-
mayın ki; teknik kamera olarak, genel olarak ad-
landırılan körüklü fotoğraf makineleri ile (Dijital
arkalıklı ya da Analog yani filmli) “Scheimpflug”
yöntemi uygulanarak sınırsız netlik aynı kalitede
bu teknik uygulanmadan da sağlanabilir. Ancak
DSLR söz konusu olduğunda bu imkânsızdır.
Çekimin Yapılması
dikkat
Çekimlerde sayı ne kadar fazla ve diyafram
ne kadar kısıksa, o kadar daha net bir fo-
toğraf elde edersiniz.
• Çekim için objenin sabit olması ve fotoğraf
makinesinin mutlaka sağlam bir tripota bağ-
lanması ve tüm çekimler boyunca bu oyna-
tılmaması gerekir. Öncelikle tripotunuzu ku-
rup fotoğraf makinenizi tripota yerleştirin.
• Ardından fotoğraf makinenizi de yerleştirip
makro objektifinizi fotoğraf makinesine takın.
• Bütün çekimler aynı pozlandırmayla çe-
kilmesi gerektiği için, fotoğraf makinenizi
“AV/A” moduna alıp diyafram değerini hiç
değiştirmeyin.
• Eğer harici ışıklar kullanacaksanız, onları
da ortama yerleştirin. Fotoğraf makinesinin
beyaz dengesi ayarını ortama göre yapın.
• Ardından ISO/ASA değerini zaten tripotta
olacağınız için ve de keskin bir görüntü almak
istediğiniz için 100 ya da 200 değerine getirin.
• Pozlandırma önceliğini A/AV moduna alıp
diyafram değeri olarak en kısık diyafram
değerleri olan 16 ya da 22 değerini fotoğraf
makinesine uygulayın.
• Netliği her çekimde elimizle yeniden ayar-
layıp değiştireceğiniz için, fotoğraf maki-
nesinin netleme sistemini auto-focus’tan
manuel’e alın.
• Bulduğunuz pozlandırma değerinde bir test
çekimi yapın. Test çekimini LCD’de görüp
değerlendirdikten sonra eğer bir düzeltme
yapacaksanız bu değeri (+/-) modunda dü-
zelttikten sonra çekime geçin.
121
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

• İlk çekim için netliği objenin en önüne yapın. Daha sonrası için her çekim için netliği bir önceki çekim-
deki netlik yerinden biraz daha arkaya doğru yaparak çekime devam edin.
• En sonunda 15 ile 20 fotoğraf arası fotoğraf (Örneğin; Ortalama 50-55 cm’lik bir obje için) çekmiş
olacaksınız. Bu fotoğrafları bilgisayara indirerek bir dosyada toparlayın.

Fotoğrafların Programda Birleştirilmesi

Bu tip çekimler için birleştirme yapacak programların başlıcaları; Photoshop, CombineZP, Picolay, Heli-
con Focus, Zerene Stacker ve Affinity Photos’dur. Biz daha kolay bulunabildiği ve bilindiği için işlemlerimizi
Photoshop programı ile yapacağız.
Bütün fotoğraflarını tek bir dosyada mümkünse masa üstünde toplayın ve bir ad verin. Ardından
“Photoshop”u açın. “File” menüsünden “Scripts>Load Files Into Stack” sekmesine ulaşın ve açılan pence-
reden “Browse”a tıklayarak yaptığınız çekimlerin tümünü seçip “OK ile onaylayın.

Fotoğraf 5.13 “File” menüsünden “Scripts” > “Load Files Into Stack” sekmesine ulaşılması

122
Dijital Tasarım

Fotoğraf 5.14 “Browse”a tıklayarak yaptığınız çekimlerin tümünü seçip “OK” ile onaylanması

Fotoğraf 5.15 Tüm layer’ların seçilmesi

Ardından fotoğrafların yüklenmesi bittikten sonra “Layers” penceresine gelip tüm layer’ları seçin ve
“Edit” menüsünden “Auto-Align Layers” sekmesine tıklayın. Karşınıza çıkan penceredeki “Projection” kıs-
mında yer alan “Auto” seçeneğini işaretleyip “OK” ile onaylayın.

123
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Fotoğraf 5.16 “Layers” penceresine gelen tüm layer’lar seçiliyken “Edit” menüsünden “Auto-Align Layers” sekmesine
tıklanması

Fotoğraf 5.17 “Projection” kısmında yer alan “Auto” seçeneğinin işaretlenip “OK” ile onaylanması

Daha sonra görüntü oluşacaktır ve ardından “Layers” penceresindeki tüm layer’lar seçili haldeyken,
“Edit” menüsüne gelin ve “Auto-Blend Layers”a tıklayın. Açılan pencerede “Stack Images”ı işaretleyin ve
“OK” ile onaylayın.

124
Dijital Tasarım

Fotoğraf 5.18 Edit” menüsünden “Auto-Blend Layers”a tıklanması

Fotoğraf 5.19 Edit” menüsünden “Auto-Blend Layers”a tıklanıp açılan pencereden “Stack Images”ın işaretlenerek
“OK” ile onaylanması

Artık tüm fotoğraflarınız tek bir fotoğraf olarak birleştirilmiştir ve tüm fotoğraflarınızın en iyi netlik
alanları tek bir fotoğrafta toplanmıştır. Son yapmanız gereken ise tüm layer’ları tek bir fotoğrafta birleştir-
me işlemidir. Bunun için de yapmanız gereken Layer penceresinden “Flaten Image”a gelip tüm layer’ları
birleştirmektir.

125
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Fotoğraf 5.20 “Layer” penceresinden “Flaten Image”a gelip tüm layer’ları birleştirilmesi

Fotoğraf 5.21 İlk çekilen fotoğraftaki alan derinliği ile sonuç fotoğraftaki alan derinliğinin karşılaştırılması
(Fotoğraf: Özer KANBUROĞLU)

126
Dijital Tasarım

Öğrenme Çıktısı
3 Alan derinliği ve dolayısıyla fotoğraf yüzeyindeki netliği kontrol edebilme

Araştır 3 İlişkilendir Anlat/Paylaş

Alan derinliğinin kontrolü

Başka hangi teknikler ile alan Standart alan derinliği kont-
fotoğrafın atmosferini nasıl
derinliğini kontrol edilebilir? rolü ile bu tekniği karşılaştır.
etkiler?

PANORAMA FOTOĞRAFLARININ ÇEKİLMESİ VE İŞLENMESİ

Televizyondan bilgisayara, fotoğraf makinesinden reklam panolarına kadar görüntüyü oluşturan her
türlü aracın en ve boy oranları 3:2 ya da 4:3 görüntü rasyolarındadır. Yani klasik olarak bir reklam panosu
3 metreye 2 metredir ya da bir standart televizyon 40cm’ye 30cm’dir. Dolayısıyla fotoğraf makinesi üretici-
leri de bu klasik görüntü rasyolarını kullanırlar ve sensörlerini 3:2 görüntü rasyosuna göre üretirler. (Kan-
buroğlu 2016) Örneğin full frame olarak bilinen 36x24 mm sensör 3:2 rasyosundadır. Yani 36’nın içinde 3
tane 12 cm, 24’ün içinde de 2 tane 12cm vardır. Rasyoyu hesaplamanın yöntemi budur. Ancak daha geniş
ve uzun yapıların çekiminde bu görüntü rasyosunda üst ve alt tarafta boşluklar oluşur. Bu yüzden bu tip
yapıların çekiminde özel panorama fotoğraf makineleri kullanılır. (Kanburoğlu 2016)

Panorama Fotoğraf Makineleri

Panorama fotoğraf makineleri çok sık satılan ve alıcı grubu geniş olan fotoğraf makineleri değildir.
Ortalama olarak bir DSLR fotoğraf makinesine göre 10 kat daha pahalı satılırlar. Çünkü bu kadar geniş
bir alanı tek kare fotoğraf içerisine sığdırabilmeleri için net görüntü dairesi çapı geniş olan teknik kamera
objektifleri kullanılır ve bu objektifler de fotoğraf makinesinin fiyatını oldukça yükseltir.

864 mm2 548 mm2 370 mm2

24mmX36 mm. 28.7X19 mm. 23.6X15.7 mm.

FULL FRAME APS-H Canon APS-C Canon

286 mm2 225 mm2

369 mm2

22.2mmX14.8 mm. 20.7X13.8 mm. 17.3X13 mm

APS-C Canon Foveon Sigma Thirds System

Fotoğraf 5.22 Sensör Ölçüleri (Kanburoğlu, 2012)

127

dikkat
Daha çok kontrastın normal olduğu
panoramaları seçin. Fazla bulutlu ha-
vaları tercih etmeyin ya da bunların
tek bir kadrajda olmasına dikkat edin.
Fotoğraf 5.23 Panorama fotoğraf makinesi (https://www.ubergizmo.com/2006/09/seitz-6x17-digital-panorama-
camera/, 2020)
Ama günümüzde hâlâ filmli panorama fotoğraf
makineleri ya da dijital panorama fotoğraf maki-
neleri bu tip çekimler için kullanılmaktadır. Ancak
bu fotoğraf makineleri oldukça pahalı olduğu için
DSLR ya da kompakt, mirrorless (aynasız) dijital
fotoğraf makineleri ile fotoğraflar çekilip, bu fotoğ-
raflar bilgisayarda birleştirme programlarında özel
işlemlerden geçirilerek panorama fotoğraf makinesi
ile çekilmiş gibi panorama fotoğrafları elde edilebi-
lir. (Kanburoğlu 2016)
dikkat
Çekim alanınıza araç, gemi ve uçak
gibi objeler giriyorsa, bunların kadraj-
dan çıkmasını bekleyin ya da tek bir
kadraj içerisinde kalmasını sağlayın.
128
Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri
Mecbur kalmadıkça polarize filtre kullan-
mayın. Çünkü bu filtre farklı alanlarda
farklı kontrastlıklar yaratır.
Panoramik Fotoğraflara Duyulan
İhtiyaç
Fotoğraf makinelerinin hepsinde olan bu klasik
görüntü rasyolu sensörler, geniş yapı ya da alçak ya-
pıların çekiminde sıkıntı yaratır. Çünkü geniş ve al-
çak yapıları çekerken, ortaya çıkan fotoğrafta yapının
alt ve üst alanlarında boşluklar doğar ve bu durum
fotoğraflara bakan birçok insanı rahatsız eder. Çün-
kü bu bölümlerde izleyiciyi ilgilendiren herhangi bir
dikkat noktası yoktur. Doğal olarak da kadrajda bu
bölümler atılmak zorunda kalınır. Böylece sensörün
ancak yarısı kullanılmış olur. (Kanburoğlu 2016)
Dolayısıyla 21 Mega Piksellik bir fotoğraf ma-
kinesini 3’te 1 oranında yani 7 mega piksellik bir
fotoğraf makinesi gibi kullanılmış olur. Yani oluş-
turulan dosya küçülmüş olur. Böylece elde edilen
görüntü çok fazla büyütülemez. Çünkü dosya kü-
çüktür. Aslında bu sorun sadece panoramik fotoğ-
raf makineleri ile giderilebilir. Çünkü panoramik
fotoğraf makineleri 1: 3 ya da 1: 4 görüntü rasyoları
boyutlarında fotoğraf üretirler ve bu fotoğraf ma-
Dijital Tasarım
kineleriyle çekilen fotoğraflar çok geniş bir görüş
açısını kapsarlar. (Kanburoğlu 2016) Zaten bu tip
çekimler yapmanın ana amacı da; hem yatayda
daha geniş rasyoda çekim yapmak hem de bu çe-
kilen fotoğrafları kullanım yerine bağlı olarak daha
da fazla büyütebilmektir.
Çekim İçin Gerekli Malzemeler
Panorama çekimleri için dijital fotoğraf ma-
kinesi, photoshop programı, su terazili tripot ve
varsa panorama kafası aksesuar olarak ilk ihtiyaç-
lardır. Dolayısıyla DSLR, kompakt ya da mirrorles
(aynasız) dijital fotoğraf makineleri ile birden fazla
çekim yapılarak da bu tip panoramik fotoğraflar
normal şekilde elde edilebilir. Bu çekimlerde ol-
mazsa olmaz malzeme, tripot ve su terazisidir. Bu
malzemeler, çekimin teknik açıdan tam yapılabil-
mesi için en gerekli malzemelerdir. Mimari fotoğ-
rafta olduğu gibi panorama çekimlerinde de tripot-
suz ve su terazisiz çekim sadece bir maceradır ve
çekimin tam anlamıyla başarıldığı iddia edilemez.
(Kanburoğlu 2016)
Çekimin Yapılması
• Tripotu panoramanın ortasına yerleştirin.
• Sonra tripotu teraziye alın.
• Daha sonra fotoğraf makinesini tripota
bağlayın ve fotoğraf makinesini de tripot
gibi teraziye alın.
• Çekimden önce binme paylarını tespit edin
ve panoramayı kaç karede çekeceğinizi he-
saplayın. Çünkü bu prova daha sonraki
bilgisayarda birleştirme sırasında, size çok
yardımcı olacaktır.
• Çekimde bindirme paylarını ne az ne de çok
fazla verin. 1/5 bindirme payı ideal olanıdır.
Çekimi değişken aydınlatmalı alanlarda
yapmamaya çalışın.
• Fotoğraf makinenizi TV/S önceliğine alın.
• ISO/ASA değerini 100 ya da 200 yapın.
• Örtücü değerinizi ortamda standart bir gün
ışığı varsa 1/125’e getirin.
dikkat
Bulutlu ve rüzgârlı havalardan kaçının.
Çünkü böyle durumlarda bulutlar kes-
me paylarına denk gelebilir ve birleştir-
mede problemler çıkarabilir.
• Ölçümü yapın. Örneğin ölçümün 1/125
örtücü hızı değerine 2 diyafram olmuş ol-
sun. Şimdi fotoğraf makinenizin çekim
modunu“Manuel” moda alıp bu değerleri
fotoğraf makinenize uygulayın.
• Böylece bütün panorama için bir tek ortak
poz belirleyin ve çekimi bu şekilde gerçek-
leştirin.
• Beyaz dengesi (White Balance) ayarını or-
tam ışığına göre ayarlayın.
• Deniz ve göl, çekim alanına giriyorsa dalga-
sız olmasına özellikle dikkat edin.
• Aynı zamanda denizde hareket eden kayık
gibi objelerin tek kare içerisinde kalmasına
dikkat edin.
• Mümkün olduğu kadar 9 kareyi geçmeyin.
dikkat
Beyaz dengesi ayarını sakın “Otoma-
tik” moda almayın. Çünkü fotoğraf
makinesini çekim için panorama için-
de döndürdüğünüzde her çekim için
bu ayar farklı beyaz dengesiyle farklı
bir baskın renk oluşmasına neden olur.
Dolayısıyla panoramanın her karesi
farklı renk balansında oluşur.
• Tüm panoramayı binme paylarını da he-
saplayarak arka arkaya soldan sağa ya da
sağdan sola doğru fotoğraflayın.
• Çekimleri en kısa sürede tamamlamaya ça-
lışın ve fazla oyalanmayın. Çünkü ışık de-
ğiştiğinde hem pozlandırma hem de renk
dengesi değişir. (Kanburoğlu 2016)
129
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Fotoğrafların Programda Birleştirilmesi

Bugün yazılım dünyasında panorama fotoğraf çekimlerini birleştirmek için bir çok program bulun-
maktadır. Bunlardan başlıcaları; Photoshop, Image Composite Editor, Panorama Studio, Panorama Ca-
mera, 360 Flash Panorama’dır.
Çektiğiniz panorama fotoğraflarınızı herhangi bir görüntü işleme programında (Örneğin; Photoshop
vb.) birleştirebilirsiniz. Photoshop programını açtıktan sonra “File” >“Automate” > “Photomerge”e gelin.
Menüden fotoğrafları bulun ve program yönergeleri ile panoramanızı oluşturun. Ardından açılan “Brow-
se” penceresinden çektiğiniz panorama fotoğraflarınızı bulun ve programa çağırın. Ardından ekrandaki
yönergeleri takip ederek panoramanızı oluşturun. Ardından da birleştirme yerlerindeki hataları “Clone
Stamp” ile düzelterek rötuşlayın. (Kanburoğlu 2016)

Fotoğraf 5.24 Photoshop programında birleştirilecek panorama tekniğine göre çekilmiş fotoğraflar (Fotoğraflar:
Özer Kanburoğlu)

Fotoğraf 5.25 Photoshop programında “File”>“Autumate”>“Photomerge”” menüsünün açılması

130
Dijital Tasarım

Fotoğraf 5.26 “Photomerge” menüsünden fotoğrafların çağrılması

Fotoğraf 5.27 Programın birleştirmeyi yapması ve bunu ekranda iletişim kutusuyla kullanıcıya belirtmesi

131
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Fotoğraf 5.28 Çekilen fotoğraflardan birleştirilmiş panorama fotoğrafı (Fotoğraf: Özer KANBUROĞLU)

Öğrenme Çıktısı
4 Panoramik, yani uzun boyutlu çekimleri yapabilme

Araştır 4 İlişkilendir Anlat/Paylaş

Panorama fotoğraf maki-

Photoshop dışında hangi
programlar panorama edi-
törü olarak kullanılabilir?
Diğer panorama editörleri
neleri ile standart rasyodaki
ile Photoshop programları
fotoğraf makineleri arasında
arasında nasıl farklar vardır?
hangi farklar vardır?

YILDIZ KAYMASI rarak yani hareket etmiyormuş gibi çekmektir. An-

FOTOĞRAFLARININ ÇEKİLMESİ cak normalde göremediğimiz şeyleri görmek, doğal
VE İŞLENMESİ olayları yavaşlatılmış hâlde görmek ve uzun pozlan-
dırma yapmak her zaman ilgi çekici olmuştur. Bu
Standart tek bir çekim ile elde edilen fotoğrafla farklı fotoğraf türlerinden bir tanesi de yıldızların
hareketli bir objeyi hareket ediyormuş gibi betim- adeta gökyüzünde kayarcasına hareketlerinin çe-
lemek oldukça zordur. Bunun için uzun pozlandır- kimlerini tek bir fotoğrafta toplamaktır. (https://
ma dediğimiz çekim tekniği kullanılarak objenin blog.fotografium.com/yildiz-pozlama-nasil-yildiz-
hareketi fotoğrafa yansıtılmaya çalışılır. Özellikle fotografi-cekilir/ YAZAR: Ahmet Serdar Karaca)
yakın objelerde (1 mt. ile 500 mt. arasında) bu tek-
niği uygulamak mümkün iken, uzak objeler için
farklı bir çekim tekniği uygulamak gerekir. Dola-
yısıyla bir yıldızın kaymasını anlatmak için bilenen
Bu tip yıldız çekimlerinde eğer Polaris’i
geleneksel yöntemlerin dışında birden fazla fotoğ-
(Kutup Yıldızı) bulabilirseniz daha daire-
raf çekip bunları uygun programlarda birleştirerek
sel etkiler elde edebilirsiniz. Ama çizgisel
hareket izlenimi anlatılmaya çalışılır.
etkiler elde etmek istiyorsanız takım yıl-
dızlarını seçebilirsiniz.
Yıldız Kayması Çekim Tekniği
Fotoğraf çekimlerinde klasik olarak yapılan iş-
lem durağan objeleri ya da hareketli objeleri dondu-
132
Dijital Tasarım
dikkat
Kadrajda Polaris’in bulunması çok önemlidir.
Bu nedenle bu konuda en iyi bilgiyi alacağınız
“http://www.altuntop.org/islamvebilim/ku-
tupyildizi.asp” linkini çekimden önce ziyaret
etmeyi unutmayın.
Dolayısıyla yıldız kayması fotoğrafını çekmek, ile-
ri çekim teknikleri arasında fotoğrafa yeni başlayanla-
rın en çok ilgisini çeken fotoğraf tekniklerinden biri
olarak yerini alır. Tabii ki kutup yıldızı gibi fotoğrafta
daha iyi etki bırakan yıldızları çekmek ortaya çıkan fo-
toğrafın görselliğini de artıracaktır. Aslında yıldız izle-
rini çekmek düşünüldüğü kadar zor değildir. (https://
blog.fotografium.com/yildiz-pozlama-nasil-yildiz-fo-
tografi-cekilir/ YAZAR: Ahmet Serdar Karaca)
dikkat
Uygun kadrajı oluşturabilmek için bir gün ön-
ceki gece Polaris’in yerini tespit edin. Çekim sı-
rasında da bu Polaris’i karşınıza almaya çalışın.
Çekim İçin Gerekli Olan Malzemeler
Yıldız kayması çekimleri için DSLR fotoğraf
makinesi, buna uygun bir objektif, sağlam bir tri-
pot, ay takvimi ve süre kontrolü yapabilen bir uzak-
tan kumanda (muhtemelen kablolu) gereklidir. Bu
yardımcı malzemeler olmadığı sürece sağlıklı bir
yıldız kayması çekimi yapamazsınız. Yıldız kayması
çekimlerinde hareketi verebilmek için pozlandırma
süreleri uzun sürelere ayarlanabilen fotoğraf maki-
neleri kullanmanız gerekir. Ancak bugün üretimde
olan kompakt ve mirrorless (aynasız) fotoğraf ma-
kinelerinde pozlandırmanın en uzun olduğu süre-
ler 15 saniye civarlarındadır.
Kadrajı ayarlarken Polaris’i ortada ya da
sağda olacak şekilde ayarlarsanız, sol taraf-
taki Samanyolu galaksisi kadraja girecek-
tir, buna dikkat edin.
Dolayısıyla bu tip bir fotoğraf makinele-
ri ile yıldız çekimlerini yapmanız hemen hemen
imkânsızdır. Çünkü pozlandırma süreleri bu fotoğ-
raf makinelerinin en uzun süresi olan 15 saniyeden
daha fazladır. Bu nedenle yıldız kayması çekimleri
için kullanabileceğiniz en ideal fotoğraf makinesi
bir DSLR’dir.
Çünkü tüm DSLR’lerde pozlandırma süresini
istediğiniz zamana ayarlayabileceğiniz “Bulb” özel-
liği vardır. Böylece ihtiyacınız olan pozlandırmayı
“Bulb” seçeneğinden ayarlayabilirsiniz. “Bulb” mo-
dunun özelliği deklanşöre bastığınızı sürece poz-
landırmanın devam etmesidir.
dikkat
Bu tip çekimlerde kadrajımızın kenarına ağaç,
anıt ya da ev gibi hareket etmeyen bir objeyi
denk getirin. Bu objelerin ışıksız çıkmaması
için ışıkla boyama tekniğiyle bir fenerle boya-
yın. Bu davranışınız fotoğrafınıza estetik tatlar
katacaktır. Dolayısıyla kadraja giren bu objeler
ışıksız kalmayacak ve fotoğrafın o bölgesi de-
taysız siyah olarak çıkmayacaktır.
Ayrıca yıldız kayması çekimlerinde objektif
odak uzaklığının seçimi de önem kazanır. Geniş
odak uzaklığı olan bir zoom objektif, gökyüzün-
de, fotoğraflanmak istenen alanın büyüklüğünü
ayarlamak için size yardımcı olacaktır. Örneğin, 50
mm’lik standart bir objektifle gökyüzünde 46 dere-
ce genişlikte bir alan çekebilirken, 28 mm objektifle
75 derece, 135 mm tele objektifle de 18 derece ge-
nişlikteki bir alan çekebilirsiniz. Bir takımyıldızın
tamamının fotoğrafını çekmek istiyorsanız, takım-
yıldızın büyüklüğüne göre objektif seçebilirsiniz.
Örneğin, büyük bir takımyıldız çekecekseniz, geniş
açılı objektif; küçük bir takımyıldız çekecekseniz
bir teleobjektif kullanabilirsiniz. En iyisi, değişken
odak uzaklığına sahip objektifleri (zoom objektif-
ler) kullanmanızdır. Böylece, istediğiniz genişlikte
alanın fotoğrafını zorlanmadan çekebilirsiniz.
Bu çekimlerde flaşı kesinlikle kullanma-
yın. Çünkü soğuk ışık çok kötü bir etki
bırakır. Mümkünse bu tür aydınlatmaları
el fenerleri veya araç farları ile yapın.
133
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Dolayısıyla pozlandırmayı yaparken diyafram

değerini en kısık değere getirip ayrıca içeri giren
fazla ışığı ND filtre ile azaltmanız gerekir. Bu poz-
dikkat
landırma şeklini daha çok filmli SLR fotoğraf ma-
Çekim alanında güvende olduğunuzu bilin.
kineleri için tavsiye ederim. Çünkü SLR fotoğraf
Gerekiyorsa ilgililere (Jandarma/Polis/Muhtar)
makineleri bu tip uzun pozlandırmalarda DSLR’ler
orada o gece çekim yapacağınızı bildirin.
gibi yani sensörlü fotoğraf makineleri gibi ısınma
sorunu yaşamazlar.
Bu tip çekimlerde ana amaç pozlandırma süresi-
ni uzatarak dünyanın dönmesiyle birlikte yıldızların Çekim Mekânı ve Gününün Seçilmesi
kayma hareketlerini sensöre estetik olarak aktarmak- Yıldız kayması fotoğrafları çekerken, ışık kir-
tır. Ancak burada büyük bir problem ortaya çıkar. liliğinin etkilemediği yerleri seçmeye dikkat edin.
Çünkü ortam ne kadar karanlık, yani ışık yoğunluğu Bunun için, yapılabileceğiniz en iyi şey, temiz,
ne kadar düşük olursa olsun bu 20-30 dakikalık poz- bulutsuz havalarda ve “Ay Takvimi”ne bakarak ay
landırmalarda sensöre çok fazla ışık düşer. ışığının olmadığı gecelerde şehir dışına çıkmaktır.
Eğer gündüz vakti gökyüzü bulutsuz ve kuzey ber-
rak göğü kadar maviyse, o gece yıldız kayması fo-
toğrafı çekmek daha doğru olur.
dikkat
Bu tekniği avcıların avlanma bölgelerinde ke-
sinlikle yapmayın. Yanlışlıkla avcılar tarafından
av sanılarak vurulabilirsiniz. O nedenle mut-
laka elbiselerinizin en üstüne fosforlu giysiler
giyin ya da fosforlu uzaktan gözükebilen akse-
suarlar takın.

Fotoğraf 5.29 2020 yılı günlük ve aylık Ay takvimi (https://www.shutterstock.com/tr/image-vector/2020-moon-

phases-calendar-gray-astronomy-1570635814, 2012)

134
Dijital Tasarım
Dolayısıyla yerleşim yerlerinden uzak bir mekânı
seçin ve burasını çekimden önce gün ışığında gi-
dip kontrol edin. Ayrıca çekim yerinizin etrafında
yapay ışık kaynakları da olmamalıdır. Yakınlarda
bulunan bir sokak lambası ya da herhangi bir ışık
kaynağı fotoğrafınızın hatalı pozlanmasına neden
olur. (https://blog.fotografium.com/yildiz-pozla-
ma-nasil-yildiz-fotografi-cekilir/ YAZAR: Ahmet
Serdar Karaca) Tabii ki, başta da belirttiğim üzere,
ay takviminden günlere bakarak ayın dünyadan gö-
zükmediği gün, çekim günü olarak seçilmelidir.
Çekimi özel, askeri ya da kamu arazisi üze-
rinde kesinlikle yapmayın. Bu durum can
güvenliğiniz açısından tehlike oluşturabilir.
Çünkü yapay ışıklardan daha da önemli prob-
lem olan ışık; Ay ışığıdır. Çünkü Ay’ın gökyüzün-
de bulunması pozlandırma sürenizin az olmasına,
pozlandırma sürenizin az olması da istediğiniz
yıldız kayması etkisinin fotoğraflarınızda oluşma-
masına neden olur. Ayrıca daha önce bahsettiğimiz
gibi gökyüzünün de açık, bulutsuz olmasına dikkat
edin. Havanın biraz bulutlu olması bile, oluşacak
dairesel yıldız izlerinin yer yer kesintiye uğrayarak
kaybolmasına neden olacaktır. (https://blog.fotog-
rafium.com/yildiz-pozlama-nasil-yildiz-fotografi-
cekilir/ YAZAR: Ahmet Serdar Karaca) Son olarak
yıldız çekimlerinde soğuk havayı tercih etmenizi
öneririm. Çünkü bu davranış sıcak havalarda uzun
pozlandırmadan dolayı sensörün ısınması ve so-
nuçta ortaya çıkacak noise’i engelleyecektir.
dikkat
Yüksek yerler çekim için çok uygundur. An-
cak bazı konumlarda çiğ oluşumu nedeniyle
problem yaratabilir. Bu nedenle çiğ olmayan
bir ortamı seçin.
Çekim için en uygun yerler şehirden uzakta ve
etrafında ışık yansımaları olmayan yerlerdir.
Çekimin Yapılması
• Tripotunuzu ve fotoğraf makinenizi daha
önceden belirlediğimiz alana yerleştirin.
• Kadrajınızı zoom objektifin de yardımıyla
ayarlayın.
• Objektifinizi manuel netleme sistemine
alın ve netliği sonsuza yapın.
• Çekim modunuzu “manuel” e getirin ve
buradan “Bulb” moduna gelin.
En mükemmeli yakalamak için en az 4-5
saatlik bir çekim olması gerekir. Bunun için
de mutlaka battery grip kullanın.
dikkat
Pillerinizi donmaya karşı cebinizde muhafaza edin.
• Diyafram değerinizi 5,6 - 8 gibi bir ortala-
ma bir değere getirin.
• Daha sonra ISO/ASA ayarınızı 200 ya da
400 değerine alın.
• Fotoğraf makinenize kablolu ya da kablosuz
uzaktan kumandanızı takın.
• Eğer fotoğraf makinenizde varsa menü-
den girerek “noise reduction/kumlanma
azaltma”yı aktif hale getirin.
Gece soğukta üşüme riskinizi göze alarak ya
aracınızda ısının ya da üzerinize soğuk geçir-
mez kalın giysiler alın.
Soğukta uyumamak için mutlaka yanınızda
termosta çay ya da kahve, aynı zamanda yi-
yecek ve su bulundurun.
• Kablolu ya da kablosuz uzaktan kumanday-
la 1 dakika boyunca deklanşöre basın ya da
bu süreyi kablolu uzaktan kumandaya de-
ğer olarak girin ve çekimi tamamlayın.
135
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Burada karşınıza “Merge to HDR Pro” pencere-

dikkat
Çekimleri mutlaka full frame fotoğraf maki-
neleri ve 16-18 mm aralığında bir geniş açı
objektifle yapın.
Her ihtimale karşı yedek bir fotoğraf maki-
nesi ve tripot da getirin. Bu fotoğraf maki-
nesiyle farklı süreler deneyip ikinci bir farklı
açıda fotoğraf elde etme şansı yakalarsınız.
si çıkar. Buradaki “Browse” seçeneğinden dosyanızı
bularak tüm fotoğraflarını açın ve “OK” butonuna
basın. Tüm çektiğiniz fotoğraflar tek bir layer üze-
rinde birleşmiş olarak ara yüzün ekranında karşınıza
çıkar. Gerekiyorsa sağ tarafta bulunan “Edge Glow”,
“Ton and Detail” ve Color/Curve” seçenekleriyle
oynayarak fotoğrafınıza farklı estetik tatlar katın.
Bundan sonra tek yapmanız gereken program pen-
ceresinin altında bulunan “OK” tuşuna basmaktır.
Bu aşamada “Merge to HDR” devreye girerek so-
nuç fotoğrafı Photoshop’un ana ekranına hazırlar.
Artık yıldız kayması fotoğrafınız hazırdır.

Bu çekimleri fotoğraf makinenizi hiç kıpırdat-

madan ara süreler vererek,örneğin her çekim için 4 dikkat
Çoklu çekime geçmeden önce en uygun pozla-
dakika kadar bekleyin. Ama bir yıldızın kaymasını
ma ve ayarların tespit edilmesi ve kadrajın ayar-
tam bir çizgi olarak vermek istiyorsanız bu ara sü-
lanması için bir ön çekim yapıp duruma bakın.
releri kısaltın, yani 2 dakikada bir çekim yapın ve
Çünkü her bir karede öndeki ana konunun
bunu 80-90 kere tekrarlayın.
görülebilir seviyede aydınlık olması gereklidir.

Fotoğrafların Programda
Birleştirilmesi Eğer fotoğraflarınız daha kreatif olarak birleştir-
mek istiyorsanız HDR olarak Photomatix progra-
Eğer fotoğraflarını çoklu çekim tekniği ile çek-
mında birleştirmenizi öneririm. Bu program yıldız
mişseniz elinizde yüzlerce fotoğraf olacaktır ve
kayması fotoğraflarını Photoshop programına göre
onları tek bir fotoğraf üzerinde birleştirmeniz ge-
yaratıcı olarak birleştirmenize olanak verir. Çünkü
rekir. Bu fotoğraflarınızı birleştirecek program-
hem menüsü basit şekilde kullanılabilir, hem de
ların başında Photomatix ve Photoshop prog-
fotoğrafçının istemiş olduğu en iyi etkiyi verir. Bu
ramları gelir. Dolayısıyla Photoshop programıyla
programda basit anlamda işlem şu şekilde yapılır;
fotoğraflarınız işleyerek tek bir fotoğraf hâline geti-
rebilirsiniz. Bunun için öncelikle programı açın ve
“Open”>”Automate”>”Merge to HDR Pro”ya gelin.
Unutmayın ki, hava berrak olduğu için yaz ay-
larında yıldızlar çok daha parlak ve canlı olur.

dikkat
Bu çekimlerde süresi ayarlanabilen bir ku-
mandanız yoksa işiniz zorlaşabilir. O nedenle
dikkat
bu tip bir kumandayı mutlaka edinin.
Bu tip çekimleri tek başınıza yapmayın ve 4-5
saatlik çekim süresince oyalanabileceğiniz (Ör-
neğin; Dizüstü bilgisayar ya da tablet bilgisa-
yardan oyun oynamak vb.) bir şeyler yapın.
Netleme yapılırken manuel netleme değil de
öndeki obje aydınlatılarak auto-focus netle-
Öncelikle program açın ve “File” > “Load Brac-
me yaptıktan sonra manuel netleme ye alın.
keted Photos”dan HDR yapılacak fotoğraflara ula-
şın. Ardından açılan dosyadan “Browse” ikonuna
basarak fotoğrafları çağrın. “OK” butonuna basa-

136
Dijital Tasarım

rak işlemi başlatın. Bu aşamada karşımıza açılan fotoğrafların dosya olarak pozlandırma değerleriyle oyna-
yabileceğimiz “Exposure Values Setting” adlı pencere çıkar. Her ne kadar pozlandırmalarını “-“, “+” ve de
“0” olarak yapmış olsanız da, farklı etkiler almak için bunların pozlandırma oranlarını bu pencereden de-
ğiştirebilirsiniz. Örneğin “-1” olan dosyayı “-2” yapabilirsiniz. Bu aşamadan sonra “OK” butonuna basın,

Fotoğraf 5.30 “File” > “Load Bracketed Photos”dan HDR yapılacak fotoğraflara ulaşılması

Fotoğraf 5.31 Pozlandırma değerleriyle oynayabileceğimiz “Exposure Values Setting” adlı pencere

Ardından karşınıza ön ayarları yapabileceğiniz “Preprocessing Opsions” adlı pencere çıkar. Benim öne-
rim, bu penceredeki ayarların orijinal bırakılması ve fotoğrafın yapısıyla fazla oynanmamasıdır. Ama isten-

137
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

diği takdirde “Align Source Images” ile görüntülerin hizalarıyla oynayabilir, “Remove Ghosts” ile hayalet
gölgeleri kaldırabilir, “Reduce Noise On” ile kumlanmayı azaltabilir ve son olarak da “Reduce Cromatic
Abberations” ile renk sınırları arasındaki sapmaları düzeltebilirsiniz. Bunları yaptıktan sonra “OK” buto-
nuna basın. Bu aşamadan sonra program ardı ardına çeşitli işlem barları açarak fotoğrafı oluşturur.

Fotoğraf 5.32 “Preprocessing Opsions” adlı pencere

Son aşamada farklı bir önyüz önünüze çıkar. Bu ön yüzde soldan aşağıya doğru bir cetveller dizisi çı-
kacaktır. Bu cetveller dizisinden ilk sırada “Strenght” cetveli çıkar. Bu cetvel fotoğrafın dramatik bir hale
getirilmesini sağlar. Cetvelin ne kadar sağına giderseniz fotoğraf o kadar dramatikleşir. İkinci sırada “Color
Saturation” cetveli vardır. Bu cetvel renklerin doygunluğunu değiştirmekte kullanılır. Cetvelin sağ tarafına
doğru gittikçe etki artar. Üçüncü sıradaki cetvel “Luminosity” cetvelidir. Bu cetvel fotoğrafın kontrastlığını
daha doğrusu yumuşaklığını ayarlar. Sağ tarafa doğru gittikçe de etki artar. Dördüncü ve son cetvel “Detail
Conrast” cetvelidir. Bu cetvel kontrastla birlikte kumlanmayı da kontrol eder.

Fotoğraf 5.33 Çeşitli efekt ve renk düzeltmelerinin yapılabildiği pencere

138
Dijital Tasarım

“Process” butonuna basıp tüm yapılanları onaylamadan önce pencerenin alt tarafında bulunan “Preset
Thumbnails” menüsünden etkilerini ön izleme olarak gördüğünüz diğer etkileri de seçme şansınız vardır.
Tüm bunlardan sonra “Process” butonuna basın ve sonuç fotoğrafı ortaya çıkarın.

Fotoğraf 5.34 “Selecting Deghosting” penceresinin açılması

Fotoğraf 5.35 Fotoğrafın sonuca ulaşması

Son yapılması gereken “File” menüsünden girerek “Save As”i seçip dosyayı isimlendirerek bir hedef
dosyaya kaydetmektir.

139
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Fotoğraf 5.36 otoğrafın dosya adı verilerek kaydedilmesi

Fotoğraf 5.37 Sonuç fotoğraf (Fotoğraflar: Ömer SAĞIR)

140
Dijital Tasarım

Öğrenme Çıktısı
5 Yıldız kayması fotoğraflarını çekebilme

Araştır 5 İlişkilendir Anlat/Paylaş

Üst üste pozlandırma tek-

Polaris’in (Kutup Yıldızı)
niklerinin (Focus Stacking) Pozlandırmanın daha etkili
farklı bölgelerinde nasıl bu-
işlenmesi arasındaki farklar şekilde nasıl yapılabilir?
lunabilir?
nelerdir?

141
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Photoshop programında fotoğrafların

1 işlenmesinin fotoğrafçıya sağlayacağı
faydaları öğrenme
öğrenme çıktıları ve bölüm özeti

Photoshop Programında
Fotoğrafların İşlenme
Yöntemleri

Fotoğrafçılıkta çok çeşitli amaçlar için kullanılan fotoğraf düzenleme programları piksel tabanlı olarak ça-
lışırlar. Var olan görüntüler üzerinde fotoğraf düzenleme yapmak için gerekli olan bu yazılımlar her fotoğ-
rafçının kullandığı yazılımlardır. Fotoğraf düzenleme programları ile fotoğrafları düzenleyebilir yıpranmış
fotoğrafları tekrar elden geçirilebilir istediğiniz bir obje üzerinde renk değişikliği yapabilir genci yaşlı yaşlıyı
gençleştirebilirsiniz. En çok kullanılan fotoğraf düzenleme programlarından biri Adobe Photoshop progra-
mıdır. Bu program vasıtasıyla fotoğraflar üzerinde birçok değişiklik yapabilir renkleri ile oynayabilir objeler
ekleyip çıkarabilir, kontrastlıklarını düzeltebilir, baskın renklerini düzenleyebilirsiniz. Sonuç olarak da yük-
sek kalitede çıktılar alabilirsiniz.
• Fotoğrafınızın boyutlarını değiştirebilirsiniz,
• Fotoğrafınızda istemediğiniz yerleri silebilirsiniz,
• Shadows/Highlights menüsüyle fotoğrafınızdaki açık ve koyu yerlerin tonlarını değiştirebilirsiniz,
• Levels ve Curves ile fotoğrafınızın gradasyonunu kontrol edebilirsiniz,
• Brightness and Contrast ile fotoğrafınızın kontrastlığını kontrol edebilirsiniz,
• Color Balance ile fotoğrafınızın renklerini kontrol edebilirsiniz…

Çekim sırasındaki yanlış

2 pozlandırma ve yanlış beyaz
ayarını tekrar düzeltebilme

Raw Formatta Fotoğrafların

İşlenme Yöntemleri

Raw, kelime anlamı olarak ham demektir. Raw adı da buradan gelmektedir. Bu formattaki fotoğrafların
birçok değeri sıkıştırılmamıştır, yani ham hâldedir. Kullanıcıya daha sonradan değiştirmek üzere geniş ola-
naklar sağlar. Böylelikle bu programlarda çekim sırasında yapılan hataları (fazla ya da az pozlandırma, beyaz
ayarı bozuklukları) giderme şansınız vardır. Dezavantajı, Jpeg formatından yaklaşık olarak 9-10 kat daha
fazla yer kaplamasıdır. Örneğin Jpeg formatında çekilen ve hafıza kartında 3 MB yer kaplayan bir fotoğraf,
bu format ile çekildiğinde 25 - 30 MB’lık yer işgal eder. Diğer dezavantajı kartı doldurmasıyla birlikte fo-
toğraf makinesinin depolama süresini yani yeni çekim için daha fazla beklemeye yol açmasıdır.
• Çoğunlukla, reklam ya da profesyonel çekimlerde kullanılmalıdır. Raw formatın bana göre en büyük
özelliği büyütmelerde diğer formatlara göre daha büyük avantaj sağlamasıdır.
• Temparature ayarı ile fotoğrafınızdaki renkleri düzeltebilirsiniz,
• Tint ayarı ile fotoğrafınızdaki tonları düzeltebilirsiniz,
• Exposure ve Recovery ayarı ile fotoğrafınızdaki pozlandırmanızı düzeltebilirsiniz,
• Fill Light ve Blacks ayarı ile fotoğrafınızdaki açık ve koyu yerlerin tonlarına dolgu yapabilirsiniz,
• Brightness and Contrast ayarı ile fotoğrafınızdaki kontrastı düzeltebilirsiniz,
• Clarity ve Saturation ayarı ile fotoğrafınızdaki renklerin doygunluklarını yeniden ayaralayabilirsiniz…

142
Dijital Tasarım

Sınırsız netlik için seri fotoğraflar

3 çekebilme ve bunları görüntü işleme
programında birleştirme

öğrenme çıktıları ve bölüm özeti

Focus Stacking (Sınırsız Netlik)
Fotoğraflarının Çekilmesi ve
İşlenmesi

Aslında “Focus Stacking” bir fotoğraf işleme tekniğidir ve bu teknik dijital teknolojinin bize bir hediyesi-
dir. Filmli fotoğraf zamanında tek bir kare ne veriyorsa onunla yetinmek zorundaydık. Çünkü SLR ya da
Kompakt fotoğraf makinesi ile çekim yaparken tek bir fotoğraf karesi üzerine tek odaklamayla görüntüyü
çekebilirdik. Yani bu tip fotoğraf makineleriyle bu tip üst üste çekimlerimizi agrandizörde ya da projeksiyon
cihazında üst üste getirip sınırsız netlik sağlayamazdık. Sınırsız netlik tekniği çoğunlukla makro çekimlerde
uygulanır. Özellikle küçük bir örümcek, arı ya da buna benzer makro konularda netlik çoğunlukla ön tarafa
yapıldığı için ve objeye de kadrajdan dolayı çok fazla yaklaşıldığı için alan derinliği azalır. Bu çekimlerde
diyafram en kısık değere getirilse dahi, yine de objenin tüm alanında sınırsız bir alan derinliği yani netlik
sağlanamaz. Dolayısıyla sınırsız alan derinliğinin istendiği bu gibi durumlarda “Focus Stacking/Odak İs-
tiflemesi” (Sınırsız Netlik Tekniği) uygulanır. Bu teknik ile çekmeyi düşündüğümüz objenin her seferinde
farklı bir noktasını netleyip çekim yapılır. Daha sonra bu çekimleri “Photoshop” ve bu tür yazılımlar saye-
sinde birleştirilir. Sonuçta her yeri net tek bir fotoğraf elde edilir.

Panorama fotoğrafı için seri fotoğraflar

4 çekebilme ve bunları görüntü işleme
programında birleştirme

Panorama Fotoğraflarının
Çekilmesi ve İşlenmesi

Televizyondan bilgisayara, fotoğraf makinesinden reklam panolarına kadar görüntüyü oluşturan her türlü
aracın en ve boy oranları 3:2 ya da 4:3 görüntü rasyolarındadır. Yani klasik olarak bir reklam panosu 3 met-
reye 2 metredir ya da bir standart televizyon 40 cm’ye 30 cm’dir Dolayısıyla fotoğraf makinesi üreticileri de
bu klasik görüntü rasyolarını kullanırlar ve sensörlerini 3:2 görüntü rasyosuna göre üretirler. Örneğin full
frame olarak bilinen 36x24 mm sensör 3:2 rasyosundadır. Ancak daha geniş ve uzun yapıların çekiminde
bu görüntü rasyosunda üst ve alt tarafta boşluklar oluşur. Bu yüzden bu tip yapıların çekiminde özel pa-
norama fotoğraf makineleri kullanılır. Günümüzde hala filmli panorama fotoğraf makineleri ya da dijital
panorama fotoğraf makineleri bu tip çekimler için kullanılmaktadır. Ancak bu fotoğraf makineleri oldukça
pahalı fotoğraf makineleri olduğu için DSLR ya da kompakt, mirrorless (aynasız) dijital fotoğraf makineleri
ile fotoğraflar çekilip, bu fotoğraflar bilgisayarda birleştirme programlarında özel işlemlerden geçirilerek
panorama fotoğraf makinesi ile çekilmiş gibi panorama fotoğrafları elde edilebilir. Panorama çekimleri için
dijital fotoğraf makinesi, photoshop programı, su terazili tripot ve varsa panorama kafası aksesuar olarak
ilk ihtiyaçlardır. Dolayısıyla DSLR, kompakt ya da mirrorles (aynasız) dijital fotoğraf makineleri ile birden
fazla çekim yapılarak da bu tip panoramik fotoğraflar normal şekilde elde edilebilir.

143
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Yıldız kayması fotoğrafı için seri

5 fotoğraflar çekebilme ve bunları görüntü
işleme programında birleştirme
öğrenme çıktıları ve bölüm özeti

Yıldız Kayması Fotoğraflarının

Çekilmesi ve İşlenmesi

Fotoğraf çekimlerinde klasik olarak yapılan işlem durağan objeleri ya da hareketli objeleri dondurarak yani
hareket etmiyormuş gibi çekmektir. Ancak normalde göremediğimiz şeyleri görmek, doğal olayları yavaşlatıl-
mış halde görmek ve uzun pozlandırma yapmak her zaman ilgi çekici olmuştur. Bu farklı fotoğraf türlerinden
bir tanesi de yıldızların adeta gökyüzünde kayarcasına hareketlerinin çekimlerini tek bir fotoğrafta topla-
maktır. Yıldız kayması çekimleri için DSLR fotoğraf makinesi, buna uygun bir objektif, sağlam bir tripot, ay
takvimi ve süre kontrolü yapabilen bir uzaktan kumanda (muhtemelen kablolu) gereklidir. Yıldız kayması
çekimlerinde hareketi verebilmek için pozlandırma süreleri uzun sürelere ayarlanabilen fotoğraf makineleri
kullanmanız gerekir. Bu tip çekimlerde ana amaç pozlandırma süresini uzatarak dünyanın dönmesiyle bir-
likte yıldızların kayma hareketlerini sensöre estetik olarak aktarmaktır. Yıldız kayması fotoğrafları çekerken,
ışık kirliliğinin etkilemediği yerleri seçmeye dikkat edilmelidir. Bunun için, yapabileceğiniz en iyi şey, temiz,
bulutsuz havalarda ve “Ay Takvimi”ne bakarak ay ışığının olmadığı gecelerde şehir dışına çıkmaktır.

144
Dijital Tasarım

1 Photoshop programı hangi yıllarda kaç nolu 6 Raw formatta beyaz ayarı (white balance)
sürüm ile piyasaya çıkmıştır? aşağıdaki menülerden hangisi ile yapılır?

neler öğrendik?
A. 1980’lerin sonunda / 1.1. sürüm A. Recovery
B. 1992 / 1. sürüm B. Exposure
C. 1990’ların başında / 1. sürüm C. Tint
D. 1990’ların başında / 1.1. sürüm D. Tempature
E. 1991’lerin başında / 1. sürüm E. Vibrance

2 Photoshop programında fotoğrafınızın yatay 7 Sınırsız netlik tekniğine (Focus Stacking)

ve dikeyin de var olan piksel sayılarını hangi alt aşağıdaki konulardan hangisinde daha çok ihtiyaç
sekmede görürsünüz? duyulur?
A. “Image Size” bölümünde A. Mimari çekimlerde
B. “Resolution” bölümünde B. Portre çekimlerinde
C. “Documents” bölümünde C. Makro çekimlerde
D. “Width” ve “Height” bölümlerinde D. Manzara çekimlerinde
E. “Reveal All” E. Sualtı çekimlerinde

3 Photoshop programında fotoğrafın piksel de- 8 Sınırsız netlik (Focus Stacking) tekniğinde fo-
ğerleri boyutlarıyla birlikte küçültmek isteniyorsa toğraf çekerken diyafram hangi değerlerde olmalıdır?
aşağıdaki kutu ya da kutucukların hangisi işaretle- A. 16 / 22
mesi gerekir? B. 11 / 16
A. “Scale”, “Constrain” ve “Resample Image” ku- C. 2,8 / 4
tucukları D. 5,6 / 8
B. “Bicubic” ve “Nearest Neigbhor” kutucukları E. 1,2 / 2,8
C. “Scale” ve “Constrain” kutucukları
D. “Scale” kutucuğu 9 DSLR fotoğraf makinelerinin sensörler hangi
E. “Scale” ve “Resample Image” kutucukları rasyo ölçülerindedir?
A. 4/3
4 Photoshop programında çalışırken aşağıdaki B. 1/3
özelliklerden hangisi çalışma alanının tipini ve ça-
C. 3/2
pını ayarlamaya yardımcı olur?
D. 2/4
A. “Control + Z” E. 1/2
B. “Hardness”
C. “Master Diameter” 10 Photoshop programında panorama birleştir-
D. “Brush” mesi yapılırken fotoğrafları ekrana getirmek için
E. “Control + C” aşağıdaki hangi komut dizi takip edilmelidir?
A. “File” >“Automate” > “Merge HDR pro”
5 Raw formattaki bir fotoğraf Jpeg formata B. “File” >“Automate” > “Photomerge”
göre kaç kat daha MB alanı kaplar?
C. “File” >“Import” > “WIA Support
A. 1-2 kat D. “File” >“Automate” >
B. 9-10 kat E. “Import” > “WIA Support
C. 4-5 kat
D. 6-7 kat
E. 10-12 kat

145
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

1. C Yanıtınız yanlış ise “Giriş” konusunu yeni- 6. D Yanıtınız yanlış ise “Temparature’ın Ayarlan-
den gözden geçiriniz. ması” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
neler öğrendik yanıt anahtarı

Yanıtınız yanlış ise “Fotoğrafların Boyutları-

2. D 7. E Yanıtınız yanlış ise “Sınırsız Netlik Konuları”
nın Değiştirilmesi” konusunu yeniden göz-
konusunu yeniden gözden geçiriniz.
den geçiriniz.

Yanıtınız yanlış ise “Fotoğrafların Boyutları-

3. A 8. B Yanıtınız yanlış ise “Çekimin Yapılması” ko-
nın Değiştirilmesi” konusunu yeniden göz-
nusunu yeniden gözden geçiriniz.
den geçiriniz.

Yanıtınız yanlış ise “Fotoğrafta İstenmeyen Yanıtınız yanlış ise “Standart Panorama
4. C 9. C
Yerlerin Silinmesi” konusunu yeniden göz- Çekim Tekniği” konusunu yeniden gözden
den geçiriniz. geçiriniz.

Yanıtınız yanlış ise “Raw Formatta Fotoğraf- Yanıtınız yanlış ise “Panorama Fotoğrafları-
5. B 10. B
ların İşlenme Yöntemleri” konusunu yeni- nın Çekilmesi ve İşlenmesi” konusunu yeni-
den gözden geçiriniz. den gözden geçiriniz.

146
Dijital Tasarım

Araştır Yanıt
5 Anahtarı

Fotoğrafçılıkta çok çeşitli amaçlar için kullanılan fotoğraf düzenleme program-

ları piksel tabanlı olarak çalışırlar. Var olan görüntüler üzerinde fotoğraf düzen-
Araştır 1 leme yapmak için gerekli olan bu yazılımlar her fotoğrafçının kullandığı yazılım-
lardır. Fotoğraf düzenleme programları ile fotoğrafları düzenleyebilir, yıpranmış
fotoğrafları tekrar elden geçirilebilir, istediğiniz bir obje üzerinde renk değişikliği
yapabilir, genci yaşlı yapabilir yaşlıyı gençleştirebilirsiniz. En çok kullanılan fo-
toğraf düzenleme programlarından biri de Adobe Photoshop programıdır.

Raw, kelime anlamı olarak ham demektir. Raw adı da buradan gelmektedir.
Bu formattaki fotoğrafların birçok değeri sıkıştırılmamıştır, yani ham halin-
dedir. Kullanıcıya daha sonradan değiştirmek üzere geniş olanaklar sağlar.
Araştır 2 Böylelikle bu programlarda çekim sırasında yapılan hataları (fazla ya da az
pozlandırma, beyaz ayarı bozuklukları) giderme şansınız vardır. Dezavantajı,
Jpeg formatından yaklaşık olarak 9-10 kat daha fazla yer kaplamasıdır.

Sınırsız netlik gereksinimi çoğunlukla makro çekimlerde uygulanır. Özellikle

küçük bir örümcek, arı ya da buna benzer makro konularda netlik çoğunlukla
ön tarafa yapıldığı için ve objeye de kadrajdan dolayı çok fazla yaklaşıldığı için
alan derinliği azalır. Bu çekimlerde diyafram en kısık değere getirilse dahi, yine
Araştır 3 de objenin tüm alanında sınırsız bir alan derinliği yani netlik sağlanamaz. Do-
layısıyla sınırsız alan derinliğinin istendiği bu gibi durumlarda “Focus Stacking/
Odak İstiflemesi” (Sınırsız Netlik Tekniği) uygulanır. Dolayısıyla bu teknik
daha çok makro çekimlerdeki alan derinliği sıkıntısını aşmak için kullanılır.

147
 Dijital Görüntü İşleme ve Fotoğraf Teknolojileri

Araştır Yanıt
5 Anahtarı

Günümüzde fotoğraf makinesi üreticileri de bu klasik görüntü rasyolarını kul-

lanırlar ve sensörlerini 3:2 görüntü rasyosuna göre üretirler. Ancak daha geniş
ve uzun yapıların çekiminde bu görüntü rasyosunda üst ve alt tarafta boşluklar
oluşur. Bu yüzden bu tip yapıların çekiminde özel panorama fotoğraf maki-
neleri kullanılır. Günümüzde hala filmli panorama fotoğraf makineleri ya da
Araştır 4 dijital panorama fotoğraf makineleri bu tip çekimler için kullanılmaktadır.
Ancak bu fotoğraf makineleri oldukça pahalı fotoğraf makineleri olduğu için
DSLR ya da kompakt, mirrorless (aynasız) dijital fotoğraf makineleri ile seri
fotoğraflar çekilip, bu fotoğraflar bilgisayarda birleştirme programlarında özel
işlemlerden geçirilerek panorama fotoğraf makinesi ile çekilmiş gibi panorama
fotoğrafları elde edilebilir.

Fotoğraf çekimlerinde klasik olarak yapılan işlem durağan objeleri ya da ha-

reketli objeleri dondurarak yani hareket etmiyormuş gibi çekmektir. Ancak
normalde göremediğimiz şeyleri görmek, doğal olayları yavaşlatılmış halde
görmek ve uzun pozlandırma yapmak her zaman ilgi çekici olmuştur. Bu
Araştır 5 farklı fotoğraf türlerinden bir tanesi de yıldızların adeta gökyüzünde kayarca-
sına hareketlerinin çekimlerini tek bir fotoğrafta toplamaktır. Yıldız kayması
çekimleri için DSLR fotoğraf makinesi, buna uygun bir objektif, sağlam bir
tripot, ay takvimi ve süre kontrolü yapabilen bir uzaktan kumanda (muhte-
melen kablolu) gereklidir.

148
Dijital Tasarım
Kaynakça
Kanburoğlu, Özer DİJİTAL FOTOĞRAF
AKADEMİSİ 4 Manzara Fotoğrafları Nasıl
Çekilir? İnkilap Kitap, İstanbul, 2016
Kanburoğlu, Özer FOTOĞRAFIN TEMEL
PRENSİPLERİ Say Kitap, İstanbul, 2012
Kanburoğlu, Özer TÜM YÖNLERİYLE MİMARİ
FOTOĞRAF İnkılap Kitap, İstanbul, 2016
Çevrimiçi: http://www.istanbulfotografmerkezi.com/
fotograf-duzenleme/, 2020
Çevrimiçi: https://shiftdelete.net/adim-adim-raw-
fotograf-isleme-rehberi-20622, 2020
Çevrimiçi:https://www.fotopedi.org/focus-stacking-
nedir-nasil-yapilir-ve-en-iyi-focus-stacking-
ornekleri-10946 YAZAR: Can Tuncer, 2020
Çevrimiçi: http://makrodunyasi.com/focus-stacking-
teknigi/, YAZAR: Güray Dere, 2020
Çevrimiçi: (https://www.ubergizmo.com/2006/09/
seitz-6x17-digital-panorama-camera/, 2020)
Çevrimiçi: https://www.shutterstock.com/tr/
image-vector/2020-moon-phases-calendar-gray-
astronomy-1570635814, 2020)
Çevrimiçi: https://www.shutterstock.com/tr/
image-photo/concept-photo-editing-software-
workspace-90801749, 2020)
Çevrimiçi: https://blog.fotografium.com/yildiz-
pozlama-nasil-yildiz-fotografi-cekilir/ YAZAR:
Ahmet Serdar Karaca, 2020)
149