You are on page 1of 35

ZOFIA KUJAWA

ZBIÓR ZADAŃ DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

'•'■."■'I

Wydawnictwo S E N E K A
ROZ W IĄZAMI A ZA D A Ń
W tabeli zestawione zostały rozwiązania wszystkich zadań ze zbioru: podano poprawne odpowiedzi
w zadaniach zamkniętych oraz przykładowe sposoby rozwiązania zadań otwartych. Dla tych drugich
podano także kryteria oceny poziomu rozwiązania zadania2, który określa, jakie zasadnicze trudności
zadania muszą zostać pokonane, aby zadanie zostało rozwiązane w sposób pełny. Jeżeli istnieje kilka
sposobów rozwiązania zadania, to wybrano te najczęściej stosowane, ale każde inne poprawne
rozwiązanie jest punktowane maksymalną liczbą punktów przyznawaną za dane zadanie.
Dodatkowo dla każdego zadania wskazano oznaczenia najważniejszych wymagań ogólnych i numery
wymagań szczegółowych określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjum2.
Opis sprawdzanych w danym zadaniu wymagań znajdziecie na końcu zbioru3.
1 W ięcej info rm acji n a te m a t sposobu oceny zad ań na egzam inie zaw iera Inform ator o egzaminie gim nazjalnym od roku szkolnego
2011/2012 d o stęp n y n a in tern eto w ej stro n ie C en traln ej K om isji E gzam inacyjnej o raz w szkołach.
- P odstaw a program ow a nie obejm uje działań n a liczbach niewymiernych, dlatego w ym agania szczegółowe dotyczące obliczeń, w których
o b o k liczb w ym iernych w ystępują liczby niew ym ierne, w tab eli oznaczono gw iazdką, np.: 2.4*.
3 Z a d a n ia m o g ą się o d nosić tak że do w ym agań z zakresu m atem aty k i przypisanych do w cześniejszych etapów edukacyjnych, czego
nie u ję to szczegółow o w poniższej tabeli. W takich w ypadkach p o d a n o jed y n ie inform ację w p o sta ci sk ró tu - SP.

1. L ? C 2 B Y : W Y R A Ż E N I A A L C E B R A I C I IMSi

1.1. D Z I A Ł A N I A NA L I C Z B A C H
Nr Suma Wymagania
Rozwiązanie zadania Kryteria oceny
pkt ogólne szczegot.
1. 99 - 9 = 90; 999 - 99 = 900 • Obliczenie liczby liczb dwu­ 2 IV 1.7
900 : 90 = 10 cyfrowych i trzycyfrowych. SP
Odp.: Liczb trzycyfrowych jest 10 razy więcej niż dwucyfrowych. • Obliczenie, ile razy większa
jest liczba liczb trzycyfro­
wych niż dwucyfrowych.

2. I. FAŁSZ; II. FAŁSZ 2 II 2.1

3. I. 101; II. MMII • Odczytanie liczb naturalnych 2 II 1.1


oznaczenia występujące w zdaniach: MCMVI = 1906; zapisanych w systemie rzyms­ SP
MDCCCV = 1805; MCMLVIII = 1958 kim i wykonanie obliczeń.

4. mniejsza z liczb: (73 —1 ) : 2 = 36 • Obliczenie mniejszej z liczb. 2 IV SP


większa z liczb: 36 + 1 = 37 • Obliczenie większej z liczb.
Odp.: Dwie kolejne liczby naturalne, których suma jest
równa 73, to 36 i 37.

5. 7,6 + ( - l§ ) - ( 0 ,2 5 :l§ ) = 5 i§ i • Zapisanie różnicy sumy 3 IV 1.5


Odp: Suma jest większa od ilorazu o 5 ^ |j • i ilorazu podanych liczb.
• Obliczenie różnicy.

6. Uczeń 50 odczytał jako 70, czyli błąd wynikający z tej pomyłki • Znalezienie błędu w zapisie 2 IV 1.7
zawyża wynik o 20; 9 odczytał jako 6, co zaniża wynik o 3. sumy. 1.5
7 6 8 -2 0 + 3 = 751 • Obliczenie prawidłowej sumy.
Odp.: Właściwy wynik dodawania liczb to 751.

7. Aby liczba dzieliła się przez 2, jej cyfra jedności musi być pa­ • Zastosowanie cech podziel­ 2 IV 1.5
rzysta, czyli należy do zbioru {0, 2, 4, 6, 8}. Aby liczba dzieliła się ności liczb przez 2 i 3. SP
przez 3, suma jej cyfr musi być podzielna przez 3. • Znalezienie liczb spełniają­
Cyfra jedności musi być parzysta i podzielna przez 3. cych warunki zadania.
780 spełnia warunki zadania, ponieważ: 7 + 8 + 0 = 15 = 3- 5
781 nie spełnia warunków zadania 7 + 8 + 1 = 16 itd.
Odp.: W miejsce znaku zapytania można wstawić 0 (780)
lub 6 (786).

107
R o z w i ą z a n i a z a d a rt

8. Liczba dzieli się przez 36, jeżeli dzieli się przez 4 i 9. • Zastosowanie cech podziel­ 2 IV SP
Aby liczba była podzielna przez 4, to liczba utworzona przez ności liczb przez 4 i 9. 1.5
cyfry w rzędzie dziesiątek i jedności musi być podzielna przez 4, • Znalezienie liczb spełniają­
czylij należy do zbioru {2, 6}. Aby liczba była podzielna przez 9, cych warunki zadania.
i to suma jej cyfr musi dzielić się przez 9.
Odp.: Szukane pary to x = 5 i y = 2 oraz x = 1 iy = 6.

9. D 1 IV SP

10. D 1 IV SP

11. A 1 IV SP
12. D 1 IV SP

13. wiek dziadka: 4 • (12 + 18 : 6 +3) = 72 • Zastosowanie reguł dotyczą­ 3 IV SP


wiek wnuczka: (4 ■12 + 18) : 6 +3 = 14 cych kolejności wykonywa­ 9.4
72 + 14 _ 43 nia działań.
2 • Obliczenie średniej
Odp.: Średnia wieku dziadka i jego wnuczka równa jest 43 lata.
arytmetycznej.

14. 7 :13 = 0,538461538461... = 0,(538461) • Obliczenie ilorazu i ustalenie 2 IV 1.5


99 : 6 = 16 r 3, czyli 99. cyfra po przecinku to trzecia cyfra okresu. V 1.3
w 17. wystąpieniu okresu • Ustalenie 99. cyfry po prze­
Odp.: Szukaną cyfrą jest 8. cinku.

15. B 1 III 2.4

16. C 1 III 1.3

17. C 1 III 1.3

18. D 1 III SP

19. 2 ■ (-!) = - 2 • Obliczenie liczby dwa razy 1 III SP


Odp.: Liczba dwa razy większa niż liczba przeciwna do od­ większej niż liczba przeciwna
wrotności liczby 7 to -%j. do odwrotności danej liczby.

20. Liczba zapisana w postaci 212 + 48 + 2 ■3 + 164 jest podzielna • Zastosowanie cech podziel­ 1 IV SP
przez 5, ponieważ suma cyfr (2 + 8 + 6 + 4) w rzędzie jedności ności liczb przez 5 i uzasad­
równa jest 0 (jest to cecha podzielności liczb przez 5). nienie.

21. D 1 III 3.5

22. B 1 III 3.5

23. C 1 III 3.5

24. C 1 III 3.5

25. B 1 III 3.5

26. a) NIE 1 III 3.5

b) (6,5 ■106) : (8 • 103) = 812,5 • Obliczenie, ile razy jedna 1 III 1.5
Odp.: W krwi psa średnia liczba erytrocytów jest liczba jest większa od dru­
812,5 razy większa od średniej liczby leukocytów. giej-

27. A 1 III 2.2

28. D 1 III 2.2

29. B 1 III 2.2

30. (_9_)2
W • Wskazanie w zbiorze liczb 1 III 2.1
największej liczby spełniają­
cej podany warunek.

108
Rozwiązania zadań

31. ---------- A--------------- +— *. • Zaznaczenie na osi liczbowej 2 II 2.1


- 2§ 0 zbioru liczb spełniających
Odp.: Najmniejszą liczbą całkowitą spełniającą warunek podany warunek.
x > - 2-=jest liczba - 2. ■Wskazanie w zbiorze liczby
według warunków zadania.

32. -----------1--------- ------------ ► • Zaznaczenie na osi liczbowej 2 II 2.2


0 1 zbioru liczb spełniających
Odp.: Na przykład A i liczba do niej przeciwna - 1 . podany warunek.
• Wskazanie w zbiorze liczby
według warunków zadania.

33. A 1 III 2.1


34. A 1 IV 1.6

35. 4 • Obliczenie wartości


7 2 II 1.2
wyrażenia.

36. 4 • Obliczenie wartości 2 II 4.2


liczba przeciwna: -4; liczba odwrotna: 1 wyrażenia. 3.1
• Podanie liczby przeciwnej
oraz odwrotnej do wyniku.

37. 5(5f2 + 3) • Wyłączenie wspólnego 1 II 2.4*


czynnika przed nawias.

38. 212 • Obliczenie wartości 2 II 4.1


20
wyrażenia. 1.5

39. 18,1 • Obliczenie wartości 2 II 4.1


wyrażenia. 1.5

40. -1,25 • Obliczenie wartości 2 II 3.4


wyrażenia. 1.5

41. m = 14,95; p = -2,275 • Obliczenie wartości 3 II 1.5


m - p = 17,225 wyrażeń. IV 1.7
Odp.: Liczba m jest większa od liczby p o 17,225. • Obliczenie różnicy wyników.

42. a = 81; b = 27; c = 81 • Obliczenie wartości 4 II 3.1


81 + 27 + 81 = 189 wyrażeń. 1.5
Odp.: Obwód trójkąta jest równy 189. • Obliczenie sumy wyników. 4.1

43. Wody zajmują 361 066 000 km2 powierzchni Ziemi, a lady - • Obliczenie wartości 3 II 1.4
148 940 000 km2. wyrażeń. 3.1
361 066 000 km2 + 148 940 000 km2 = 510 006 000 km2 • Obliczenie potęgi liczb wy­
Odp.: Powierzchnia Ziemi jest równa 510 006 000 km2. miernych.

44. cyfra setek: 1; cyfra dziesiątek: 5; cyfry jedności: 4 ■Obliczenie wartości 3 III 4.1
Odp.: Spotkanie odbędzie się w sali 154. wyrażeń. 3.1
SP

45. 60 : 0,6 = 100 • Obliczenie ilorazu i wskaza­ 2 V 1.5


Odp.: Pani Halina napełniła 100 słoików. nie liczby w zbiorze liczb, 1.2
spełniającej warunki zadania.

46. 14 • 6 : 3 = 28 minut • Zastosowanie obliczeń 3 III 1.7


1 500 s = 25 min na liczbach w praktyce. 1.5
(28 min - 25 m in ): 2 = 3 min : 2 = 1 min 30 s • Zamiana jednostek czasu.
Odp.: Każdą relację należy skrócić o 1 min 30 s. • Obliczenie czasu według
warunków zadania.

109
R o :: w i ą z a n I a z a d a ń

47. 340 —• 25 s = 8 500 m = 8,5 km • Obliczenie odległości we­ 2 III SP


s
Odp.: Burza jest w odległości około 8,5 km. dług warunków określonych 1.7
w zadaniu.

48. 4 • 5 • 19 km = 380 km • Obliczenie odległości we­ 1 III 1.7


Odp.: Samochód przejedzie 380 km. dług warunków określonych
w zadaniu.

49. 1 h 20 min • 18 ^ = 24 km - długość trasy • Obliczenie długości, czasu 3 III SP


1240 + 1 h 20 min - 800 = 6 h - czas przejścia trasy oraz średniej prędkości 1.7
według warunków określo­ 1.5
24 km : 6 h = 4 ^ 3
h , nych w zadaniu.
Odp.: Janek szedł ze średnią prędkością 4 ™ .

50. a'!2 ' 2 - 4 • Zastosowanie obliczeń 1 III 1.5


> 13 13
Odp.: Pasy drogi dla rowerów stanowią ~ całej drogi. w praktyce. SP

b) (800:2 + 1 )-2 = 802 • Zastosowanie obliczeń 1 II 1.5


Odp.: Na remontowanym odcinku drogi znajdują się 802 w praktyce.
elementy odblaskowe.

51. 1 030 ^4 = 1,03 -&T • Zamiana jednostek gęstości. 2 III 1.7


mó cmJ
• Obliczenie masy według 2.3
1,03 -Ł - ■250 cm3 = 257,5 g
cmj warunków określonych
Odp.: 250 ml mleka ma masę 257,5 g. w zadaniu.

52. C 1 II 5.2

53. 4,19 min : 3,27 min = 1,281345... = 1,2813 CAD • Zastosowanie obliczeń 2 II 1.5
Odp.: Kurs euro w dolarach kanadyjskich z dnia 25 czerw­ w praktyce. 1.4
ca 2010 roku równy był 1,2813 CAD.

54. 100 000 ■148,13 zł = 14 813 000 zł • Zastosowanie obliczeń 2 II 1.7


Odp.: Wartość złota, z którego zrobiony jest „Mapie Leaf”, w praktyce. 1.5
w dniu jego sprzedaży równa była 14 813 000 zł. • Zamiana jednostek mone­
tarnych.

55. 3,27 min • 4,1405 zł = 13 539 435 zł • Zastosowanie obliczeń 2 II 1.7


14 813 000 zł - 13 539 435 zł = 1 273 565 zł w praktyce. 1.5
Odp.: Różnica między wartością złota, z którego jest wykonany • Obliczenie różnicy według
„Mapie Leaf”, a ceną jego sprzedaży równa jest 1 273 565 zł. warunków zadania.

56. V = 100kg: 19 2 8 2 ^ = 0,005186184005... m3 = • Obliczenie objętości według 2 II 1.7


m3
warunków zadania. 1.5
5 186,184005 cm3 = 5 186,184 cm3
• Zamiana jednostek oraz
Odp.: Objętość monety „Mapie Leaf” równa jest 5 186,184 cm3.
przybliżenie do 1 mm3.

1.2. P R 0 C E N T ¥
Nr Suma Wymagania
Rozwiązanie zadania Kryteria oceny pkt ogólne szczegół.
zad.

1. upominki: 2% • 500 = 10 zł; rozrywki: 55 zł; telefon: 25 zł; • Obliczenie procentu danej 2 II 5.2
noclegi: 75 zł, wyżywienie: 225 zł, transport: 75 zł; liczby. 9.3
rezerwa: (100% - 2% - 11% - 5% - 15% - 45% - 15%) ■500 • Obliczenie rezerwy.
= 35 zł

2. I. 33%; II. 33%, III. 6 6 |% ; IV. 200%, V. 10%, VI. 2,5%; VII. 49%; • Obliczenie procentu danej 4 II 5:
VIII. 100% liczby.

3. c 1 II 5.2

110
R o zw i ą za n i a zadań

4. C III 5.4

III 5.4

D III 5.4

7. III 5.4

III 5.4

wiek Kasi: 32% ■50 = 16 ' Obliczenie procentu danej IV 5.2


wiek taty Kasi: 40%x = 16; x = 40 liczby. 5.3
Odp.: Kasia ma 16 lat, a jej tata - 40. ' Zastosowanie obliczeń pro­
centowych w praktyce.

10 . pierwszy dzień: 20% • 500 = 100 1Obliczenie procentu danej IV 5.2


drugi dzień: 40% ■(500 - 1 0 0 ) = 160 liczby. 1.5
trzeci dzień: 500 - 100 - 160 = 240 1Obliczenie wartości wyraże­
Odp.: Trzeciego dnia Karol przeczytał 240 stron książki. nia.

11. a) 9%x = 45; jc = 500 1Obliczenie procentu danej II 5.2


Odp.: W ankiecie brało udział 500 uczniów. liczby.

b) (40% - 12%) • 500 = 140 Obliczenie procentu danej II 5.2


Odp.: Odpowiedź „komiksy” wybrało o 140 uczniów więcej liczby.
niż odpowiedź „książki historyczne”.

12. (100% - 12%) ■64 kg = 56,32 kg • Obliczenie procentu danej II 5.2


Odp.: Z 64 kg mydła poddanego procesowi suszenia otrzymuje się liczby.
56,32 kg gotowego produktu.

13. pan Pewny: (1 200 zł + 3 • 480 zł) • 0,70 = 1 848 zł Zastosowanie obliczeń pro­ IV 5.4
pan Niezdecydowany: (1 200 zł + 480 zł) • 0,9 + 2 ■480 zł • 0,9 centowych w praktyce. 1.6
= 2 376 zł Obliczenie wartości wyraże­
2 376 zł - 1 848 zł = 528 zł nia.
Odp.: Pan Pewny zapłacił za meble o 528 zł mniej
niż pan Niezdecydowany.

14. (1 200 • 15 + 1 500 ■12 + 1 800 • 20 + 2 700 • 6 + 5 436): Obliczenie średniej arytme­ IV 9.4
(15 + 12 + 20 + 6 + 1) = 1 734 [zł] tycznej. 5.4
(20 + 6 + 1): (15 + 12 + 20 + 6 + 1) • 100% = 50% Obliczenie, jakim procentem
Odp.: Płaca 50% pracowników jest wyższa od średniej płacy jednej liczby jest druga licz­
w tej firmie. ba.

15. D IV 5.3

16. 0,1 • 1100 = 110 [zł]; 1100 + 4 • 110 = 1 540 [zł] ■Zastosowanie obliczeń pro­ IV 5.2
Odp.: Pracownik po roku pracy będzie zarabiał 1 540 zł. centowych w praktyce. 1.5

17. Liczba godzin Wynagrodzenie 1Zastosowanie obliczeń pro­ IV 5.2


Dzień tygodnia Czas pracy
podst. 25% 50% Ezłi centowych w praktyce. 9.1
Poniedziałek dzień wolny 1Obliczenie wartości wyraże­ 1.5
Wtorek 5.00-13.30 8,5 69,70 nia.
Środa 6.30-13.30 7 57,40
Czwartek 7.00-14.00 7 57,40

Piątek 6.00-13.30 7,5 61,50

Sobota 14.00 - 22.00 8 82,00


Niedziela 8.30-14.30 6 73,80

Razem: 401,80

111
R o z w i ą za n i a zadań

18. i • 0,1 • 5 000 + 5 000 = 5 125 [zł] 1Zastosowanie obliczeń pro­ V 5.4
1 • 0,1 • 5 125 + 5 125 * 5 253,13 [zl] centowych w praktyce. 2.4

Odp.: Po pół roku od założenia lokaty na koncie pana Jana


będzie się znajdowało 5 253,13 zł.

19. Zawartość Masa 1Obliczenie procentu danej III 5.2


Składniki składnika składnika
jaja kurzego [%l [gj liczby. 1.7
1Obliczenie liczby jako pro­ 1.5
Woda 74 44,4
cent danej wielkości.
Biafko 12,8 7,68

Tłuszcz 11,5 6,9


Cukier 0,7 0,42
Fosfor 0,2 0,12
Żelazo i inne 0,48
pierwiastki 0,8

20 . 115 • 150 :100 = 172,5 kcal ■Zastosowanie obliczeń pro­ III 5.4
172,5 • 100 :1 800 = 9,58%; 172,5 • 100 : 2 200 = 7,8 centowych w praktyce. 1.7
Odp.: 115-gramowe jajko zapewnia 9,58% dziennego zapotrze­ ’ Obliczenie procentu danej 1.5
bowania energetycznego dziewczynce i 7,84% - chłopcu. liczby. 1.4

21 . I. FAŁSZ; II. PRAW D A II 5.2

22 . a) C II 2.4

b) Zmiany procentowej zawartości tłuszczów i węglowodanów 1Przedstawienie danych III 8.1


w dojrzewających nasionach orzecha laskowego 9.1
z tabeli za pomocą wykresu.

o
t

dzień obserwacji

23. Przykład odpowiedzi: 1Interpretacja danych przed­ IV 5.4


Polska w okresie od 1988 r. do 2001 r. zanotowała spadek emisji stawionych za pomocą 9.2
gazów cieplarnianych o około 30%, czyli o około 24% przekro­ tekstu i wykresu.
czyła swoje zobowiązania. Utrzymująca się w kolejnych latach
na stałym obniżonym poziomie emisja gazów cieplarnianych spo­
wodowała, że Polska zrealizuje założenia protokołu z Kioto.

24. 0,36 •x = 323 000 ha; x = 323 000 ha : 0,36 = 897 222 ha ’ Interpretacja danych przed­ IV 5.3
= 8 972,22 km2 stawionych za pomocą tekstu. 1.7
Odp.: Powierzchnia Parku Narodowego Yellowstone ■Obliczenie liczby jako pro­ 1.5
jest równa 8 972,22 km2. cent danej wielkości.
■Zamiana jednostek
powierzchni.

25. a) A II 5.2

b) D II 5.3

26. B II 5.4

112
R o zw i ą z a n i a zadań

27. 15,56 + 2,18 + 0,94 + 0,1 + 0,5 + 0,72 = 20 g • Zastosowanie obliczeń pro­ 2 II 5.4
2 0 :1 000 • 1 000%c = 20%c centowych w praktyce. IV 2.4
Odp.: Zawartość soli w 1 kg wody z Morza Czarnego. • Obliczenie stężenia roztworu.

28. 1 000 g • 0,28 = 280 g; 1 000 g • 0,041 = 41 g • Obliczenie procentu danej 3 IV 5.2
280 g - 41 g = 239 g liczby. 1.5
Odp.: W 1 kg wody z Morza Martwego jest o 239 g więcej • Obliczenie wartości wyraże­
substancji stałych niż w 1 kg wody z Morza Czerwonego. nia arytmetycznego.

29. 1 1 = 1 000 kg; 1 000 • 0,038 ■0,778 = 29,564 kg • Obliczenie procentu danej 2 III 5.2
Odp.: W tonie wody z Morza Śródziemnego znajduje się liczby. SP
29,564 kg chlorku sodu. • Zamiana jednostek masy.

30. 100 • 0,033 = 3,3 g; 300 • 0,02 = 6 g • Obliczenie procentu danej 3 IV 2.4
(3,3 + 6) : (100 + 300) • 100% = 2,325% = 23,3%c liczby. 5.3
Odp: Roztwór uzyskany ze zmieszania 100 g wody z Morza • Obliczenie stężenia roztwo­
Barentsa i 300 g wody z Morza Czarnego będzie mial stężenie ru według warunków
około 23,3%e. określonych w zadaniu.

1.3. W Y R A Ż E N I A ALGEBRAICZNE

Nr Suma Wymagania
R ozw iązanie zadania Kryteria oceny
zad. pkt ogólne szczegół.

1. C 1 II 6.2

2. I. 4ab(b - 2a); II. 3ax(a2 - 2a + 5 x 2) • Wyłączenie wspólnego 2 II 6.6


czynnika przed nawias.

3. 5xy • Mnożenie jednomianów. 1 II 6.5

4. B 1 II 6.5

5. I. 2x, 2x + 6; ll.2 x - 1, 2x + 1; III. 3x, 3x + 3 • Podanie liczb spełniających 3 II 6.5


warunki określone w zadaniu. 1.5

6. Np.: (2n - 1) • (2n + 1) • ( 2n + 3 ) • Podanie iloczynu trzech ko­ 1 III 6.1


lejnych liczb nieparzystych.

7. lOOm + 10 • (m + 1) + 1 • 2m = 112m +10 = 2 • (56m +5) * Zapis liczby trzycyfrowej. 2 IV 6.1


Uzasadnienie: Ponieważ sumę można zapisać w postaci iloczynu • Obliczenie sumy i uzasadnie­ 6.6
2 • (56m + 5), gdzie w należy do liczb naturalnych, to jest ona nie zgodne z warunkami
podzielna przez 2. określonymi w zadaniu.

8. 4 + 21/6 • Obliczenie wartości wyraże­ 2 II 6.2


nia algebraicznego według 4.2
warunków określonych
w zadaniu.

9. B 1 II 6.5

10. -84 • Obliczenie wartości wyrażenia 1 II 6.2


według warunków zadania. 1.5

11. B 1 II 6.4

12. C 1 II 6.1

13. C 1 III 6.5

113
R o z w i ą za n i a zadań

14. 2 x - 3 + 5 - 2x + 4 * - 7 = 4 * - 5 • Obliczenie obwodu trójkąta. 2 III 6.4


Odp.: Obwód trójkąta równy jest 4* - 5. 10.9

15. a) D 1 III 6.1

b) ab - (a - 2x) ■(b - 2x) = 2ax + 2bx - 4*2 • Obliczenie powierzchni 3 III 6.5
Odp.: Powierzchnia passe-partout równa jest 2ax + 2bx - 4*2. według warunków zadania. 6.3

16. C 1 II 6.1

17. C 1 II 6.1

18. Odp.: Cena za kilogram mieszanki orzechów równa jest • Opisanie związków między 1 II 6.1
(26m + 30n) : (m + n ) złotych. wielkościami za pomocą
wyrażenia algebraicznego.

19. (100% - 30%) •p + (100% - 50%) ■w + 2(100% - 70%) • t = • Opisanie związków między 3 III 6.1
= 10%p + 50%w + 2 • 30%i = 0,7p + 0,5w + 0,6ć wielkościami za pomocą 5.2
Odp.: Pani Krysia zapłaciła za zakupy (0,7p + 0,5w + 0,6i) zł. wyrażenia algebraicznego. 6.3

20. Cena we wrześniu 2009 roku:*; (100% + 10%) z i ; 1,1* • Obliczenie procentu danej 4 IV 5.2
90% z 1,1*; 0,99* liczby. 6.1
x - 0,99* = 0,01* • Opisanie związków między 6.3
Odp.: Cena w kwietniu 2010 roku była niższa od ceny wielkościami za pomocą 5.4
we wrześniu 2009 roku o 1%. wyrażenia algebraicznego.
" Sformułowanie odpowiedzi.

21. Odp.: Największą średnicę przekroju beczki można obliczyć • Przekształcenie wzoru i wyz­ 1 II 6.7
ze wzoru: naczenie danej wielkości.

22. Odp.: Wartość przyspieszenia to: • Przekształcenie wzoru i wyz­ 1 II 6.7


a = 2 • (i - + Vgi): t2. naczenie danej wielkości.

1.4. R Ó W N A N I A
Nr Suma Wymagania
Rozwiązanie zadania Kryteria oceny
zad. pkt ogóirte szczegół.
1. wartość wyrażenia: 12 • Obliczenie wartości wyrażenia. 3 III 1.5
L — 1 3 ' 12 - 9 2 - 9 ; p - 3 . 1 2 - 9 ; L —p • Podstawienie obliczonej 7.2
wartości do równania.
Odp.: Wartość wyrażenia jest pierwiastkiem równania.
• Sprawdzenie, czy lewa strona
równania jest równa prawej.

2. Odp.: 18, 27,36,45, 54, 63, 72, 81, 90. • Określenie liczb spełniają­ 1 II 7.2
cych podane równanie.

3. lOtc + 8 = x + 251; jc = 27 • Ułożenie równania. 2 III 7.1


Odp.: Szukaną liczbą* jest 27. • Rozwiązanie równania. 7.3

4. A 1 II 7.3

5. 5x - 1 = 3x +2; x = | • Zastosowanie własności 2 III 10.22


^ -i
Odp: Liczba* równa jest trójkąta równobocznego. 7.3
• Rozwiązanie równania.

6. 2- 8 6 - 2 - 6 = 112; b = 30 [cm] • Ułożenie równania prowa­ 3 III 7.1


2a + 2 • 30 = 112; a = 26 [cm] dzącego do obliczenia jed­ 10.9
Odp.: Boki prostokąta mają długość 30 cm i 26 cm. nego z boków prostokąta. 7.3
• Rozwiązanie równania.
• Obliczenie drugiego boku
prostokąta.

114
R o zw i ą za n i a zadań

7. Pj = 2,5x; P2 = 3jc; P3 - 4,5x • Ułożenie równania. 4 IV 10.9


4,5x - 3x = 720; x = 480 • Rozwiązanie równania. 7.1
P1= 2,5 • 480 = 1 200 [m2]; P2 = 3 • 480 = 1 440 [m2]; • Obliczenie pól powierzchni 7.3
p3 = 4,5 • 480 = 2 160 [m2] według warunków zadania.
Odp: Działki mają powierzchnię równą: 1 200 m2, 1 440 m2
i 2 160 m2.

8. cena bukietu róż:x + 0,5x + = 33; x =18 [zł] • Ułożenie równania pozwala­ 3 IV 7.1
cena bukietu tulipanów: 0,5x = 9 [zł] jącego obliczyć jedną z szu­ 7.3
kanych wielkości. 6.3
cena bukietu z kwiatów mieszanych: = 6 [zł]
' Rozwiązanie równania.
• Obliczenie pozostałych
szukanych wielkości według
warunków zadania.

9. a - kwota Alka; k - kwota Kamila • Ułożenie równania. 3 IV 1.5


2 f l - 2 - i « + t f + 1 2 0 = l 080; a = 640 • Rozwiązanie równania. 7.1
4 4 3 • Obliczenie pozostałych 7.3
k = = 2 • 640 = 480
4 4 szukanych wielkości według
Odp.: Alek ma 640 zł, a Kamil 480 zł. warunków zadania.

10. x - masa pręta ’ Ułożenie równania. 2 IV 7.1


x - f y - 2 - ± x = 3;x = 18 [kg] • Rozwiązanie równania. 7.3
Odp.: Cały pręt ma masę 18 kg.

11. Kran w ciągu godziny napełnia 1 część basenu, a odpływ • Obliczenie wartości wyraże­ 3 IV 7.1
opróżnia jL część basenu. nia arytmetycznego. 7.3
• Ułożenie równania. 1.5
x - szukana liczba godzin
• Rozwiązanie równania.
(5 ~ = x = 24
Odp.: Tak, woda napełni basen w ciągu 24 godzin.

12. t - wiek ojca • Ułożenie równania. 3 IV 7.1


25 %t + 1 • 25 %t + t= 64; t = 48 0 Rozwiązanie równania. 7.3
• Obliczenie pozostałych 5.2
Marysia: i • 48 = 12; Adam: i • 12 = 4
szukanych wielkości według
Odp.: Ojciec ma 48 łat, Marysia 12 lat, a Adam 4 lata. warunków zadania.

13. A 1 II 7.1

14. C 1 III 7.3

15. x - długość trasy • Ułożenie równania. 3 IV 7.1


(x - 8) : 2 + 8 = x = 24 • Rozwiązanie równania. 7.3
• Obliczenie szukanej wiel­ 1.5
2- 24 = 16
kości według warunków
Odp.: Pierwszego dnia turysta przeszedł 16 km, a drugiego - zadania.
8 km.

16. A 1 II 7.1

17. 1 - 7 ,2 :3 6 = 0,8 [h] • Obliczenie wartości wyraże­ 3 IV 7.1


v = 40 : 0,8; v = 50 [b»i nia arytmetycznego. 7.3
h
• Zastosowanie wzoru 1.5
Odp.: Samochód poza miastem jechał ze średnią prędkością
na średnią prędkość
50 kilometrów na godzinę.
w ruchu prostoliniowym.

18. 0,5 • 20 = 10 [km] • Obliczenie wartości wyraże­ 3 IV 7.1


10 + 20i = 36f; t = | nia arytmetycznego. 7.3
O
• Ułożenie równania. 1.5
Odp: Motocyklista dogoni rowerzystę po upływie | godziny
• Rozwiązanie równania.
od chwili wyjazdu.

115
R o z w ' ą z a n i a z a ci a ń

1.5. U K Ł A D Y R Ó W N A Ń
Nr Suma 'Wymagania
Rozwiązanie zadania Kryteria oceny pkt ogólne szczegół.
zad.
1. D 1 II 7.4

2. J2a + 26 = 40 «, £>—długości boków prostokąta • Ułożenie układu dwóch 3 IV 7.4


ja - 3 = b +3 równań. 7.6
a = 13; b = 7 • Rozwiązanie układu równań. 10.9
P = a ■b = 13 cm •7 cm = 91 cm2 • Obliczenie pola prostokąta.
Odp.: Pole prostokąta równe jest 91 cm2.

3. 4,70* + 8,25d = 344 • Ułożenie równania. 1 III 7.4

4. j x + y = 16 x - cena porcji tortu śmietankowego • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4


j 4x + 2y = 52 y - cena porcji tortu orzechowego równań. 7.6
x = 10; y = 6 • Rozwiązanie układu równań.
Odp.: Porcja tortu śmietankowego kosztuje 10 zł.

5. Kolejno: 20, 30, 24 • Uzupełnienie danych. 1 III 7.4

6. j t + 15c = 54 t - pierwotna cena tortu • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4


121 • 0,6 + 20c • 0,4 = 44,80 c - pierwotna cena ciastka równań. 7.6
t = 24; c = 2 • Rozwiązanie układu równań.
Odp: Tort przed obniżką kosztował 24 zł, a ciastko - 2 zł.

7. f 3z + 2d = 26,20 z - pierwotna cena zeszytu • Ułożenie układu dwóch 3 IV 7.4


13z ■1,1 + 2d ■1,2 = 30,42 d - pierwotna cena długopisu równań. 7.6
z = 3,4 i d = 8 • Rozwiązanie układu równań. 5.2
3,4 • 1,1 = 3,74 zł; 8 • 1,2 = 9,60 zł • Obliczenie pozostałych szu­
Odp.: Po podwyżce zeszyt kosztował 3,74 zł, a długopis - 9,60 zł. kanych wielkości.

8. f 0,8x + 0,25y = 29 x - liczba uczniów klasy 2a • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4


1x + y = 61 y - liczba uczniów klasy 2b równań. 7.6
x = 25; y = 36 • Rozwiązanie układu równań.
Odp.: W klasie 2a jest 25 uczniów, a w klasie 2b - 36 uczniów.

9. j 5x + 4y = 29 x - liczba pkt za wygrany mecz • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4


14x + 4y = 24 y - liczba pkt za remis równań. 7.6
x = 5;y = 1 • Rozwiązanie układu równań.
Odp.: Za mecz wygrany drużyna otrzymuje 5 punktów,
a za remis - 1 punkt.

10. B 1 II 7.4

11. Jx = y + 21 x - wiek mamy, y - wiek Patryka • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4


|x + 10 + y +10 = 55 równań. 7.6
x = 28 - wiek mamy;y = 7 - wiek syna; • Rozwiązanie układu równań.
10 lat później: odpowiednio 38 i 17 lat

12. j x + y = 105 x - wiek Teofila, y - wiek Agaty • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4
{ x - y = \y równań. 7.6
x = 63 -,y = 42 ■Rozwiązanie układu równań.
Odp.: Agata ma 42 lata, a Teofil - 63.

13. C 1 II 7.4

14. lx + y = 14 • Ułożenie układu złożonego 3 IV 7.4


{ lOy + x > 10x + y z równania i nierówności. V 7.6
warunki spełniają: (5, 9); (6, 8) • Rozwiązanie układu równań
95 > 59; 86 > 68 i zapis rozwiązań.
Odp.: Szukane liczby to 59 i 68, ponieważ zmiennex i y • Analiza treści zadania i uza­
oznaczające cyfry liczby 10x + y i lOy + x nie są równe. sadnienie rozwiązania.

116
R o z w i ą z a n i a zadań

15. iy = x + 7 x - licznik ułamka • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4


1 * - 8 —A y - mianownik ułamka równań. 7.6
[y-8 12
* = 13 ;y = 20 • Rozwiązanie układu równań.
Odp.: Szukanym ułamkiem jest

16. D 1 IV 7.4

17. i 6 (v + x) = 24 v - prędkość turysty • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4


18 (v - x ) = 24 x - liczba km/h, o którą zmienia się prędkość równań. 7.6
x = 0,5; v = 3,5 • Rozwiązanie układu równań.
Odp.: Turysta poruszał się z prędkością 3,5

18. i 3 (v - x ) = 36 v - prędkość statku • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4


[2 (y + x) = 36 x - prędkość prądu rzeki równań. 7.6
v = 15; x = 3 • Rozwiązanie układu równań.
Odp.: Prędkość statku na wodzie stojącej równa jest 15
a prądu wody 3

19. jx + y = 11 x - liczba większych kostiumów • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4


13,2*4- 2,8>y = 32,8 y - liczba mniejszych kostiumów równań. 7.6
x = 5;y = 6 • Rozwiązanie układu równań.
Odp.: Krawcowa z 32,8 m materiału uszyje 5 kostiumów
w większym rozmiarze i 6 w mniejszym.

20. A 1 IV 7.4

21. Jx+ y = 18 x - liczba mniejszych kontenerów • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4


j 4x+ 6y = 88 y - liczba większych kontenerów równań. 7.6
x = 10; y = 8 • Rozwiązanie układu równań.
Odp.: Kawę zapakowano do 10 kontenerów 4-tonowych
i 8 kontenerów 6-tonowych.

22. (x + y + z = 250 x - masa pierwszej skrzynki • Ułożenie układu trzech 2 IV 7.4


\z = V ) + x + y y - masa drugiej skrzynki równań. 7.6
[y+z=110+x z - masa trzeciej skrzynki • Rozwiązanie układu równań.
x = 70; y = 50; z = 130
Odp.: Skrzynie z towarem mają masę 70 kg, 50 kg oraz 130 kg.

23. i 10x - 5y = 340 x - liczba poprawnych odpowiedzi • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4
|x + y = 40 y - liczba błędnych odpowiedzi równań. 7.6
x = 36;y = 4 * Rozwiązanie układu równań.
Odp.: Uczestnik teleturnieju udzielił 36 dobrych odpowiedzi
i 4 błędne.

2 . WYKRES Y F UNKCJ I

2 .1 . F U N K C J E

Nr Suma Wyms gania


Rozw iązanie zadania Kryteria oceny
zad. pkt ogólne szczegół.
1. D 1 II 8.3

2. A 1 II 8.5

3. C 1 II 8.3

4. C 1 II 8.3

5. I. C, II. B, III. A 3 II 8.3

117
R o z w i ą z a n. i a zadań

.V 15 S 30 5 1 min 2 min • Uzupełnienie tabeli przedsta­


wiającej zależność określoną
> 2,5 7,5 15 30 60
warunkami zadania.
• Sporządzenie wykresu
funkcji.

b) I. TAK; II. TAK

2.2. O D C Z Y T Y W A N I E W Y K R E S Ó W
Nr Suma Wyme gania
Rozwiązanie zadania Kryteria oceny pke ogólne szczegół
zsd.

1. I. PRAW DA; II. FAŁSZ; III. PRAW DA; IV. FAŁSZ; V. PRAW D A 5 I 8.4

2. C 1 III 8.4

3. B 1 I 8.4

4. T A K 1 III 8.4

5. Odp.: Przedział czasowy, którego dotyczy wykres, • Interpretacja danych 1 II 8.4


to 11.50-12.30. przedstawionych za pomocą
wykresu.

6. czas przejścia całej trasy: 1 godz. 30 min • Odczytanie danych z wykre­ 2 IV 8.4
1,5 • 2,5 • 0,9 = 3,375 km su. 1.7
Odp.: Długość szlaku wybranego przez Nowaków równa jest • Obliczenie czasu i długości
3,375 km. według warunków zadania.

7. 4 ' 5 + • 40 + 1,5 • 2,5 + • 60 + 12 • 5 = 45 km • Odczytanie danych z wykre­ 2 III 8.4


12 60 60 60
su. 1.7
Odp.: Nowakowie podczas niedzielnej wycieczki pokonali
• Obliczenie drogi według
trasę długości 45 km.
warunków zadania.

8. I. w lipcu i sierpniu; II. w kwietniu; III. w lutym; IV. 2°C; V. -7 |°C • Odczytanie danych z wykresu. 5 II 8.4

9. a) C 1 II 8.4

b) A 1 II 8.4

c) B 1 II 8.4

d) C 1 II 8.4

118
R o zw i ą z a n i a zadań

3.ELEM EN TY STATYSTYKI I RACHUN KU PR A W D O PO D O B IEŃ STW A

3.1. S T A T Y S T Y K A OPISOWA

Nr Suma Wymagania
Rozw iązanie zadania Kryteria oceny
zad. pkt ogólne szczegół.

1. Kolejno: 444 115; 0 pkt, 50 pkt; 19; 0,5 " Odczytanie danych z diagra­ 2 II 8.4
mu i uzupełnienie zdań.

2. 444 115 • 0,03 = 13 323 • Odczytanie danych z diagra­ 1 II 8.4


Odp.: Okoio 13 323 uczniów uzyskało wynik równy 28 punktów. mu i wykonanie obliczeń. 1.4

3. B 1 II 5.4

4. I. NIE; II. A 2 II 9.4

5. a) B 1 II 1.7

b) C 1 II 9.1

c) pomorskie, zachodniopomorskie, dolnośląskie, opolskie, • Podanie nazw województw 1 II 9.1


śląskie zgodnie z warunkami zadania.

d) mazowieckie *Podanie nazwy województwa 1 II 9.1


zgodnie z warunkami zadania.

6. a) 50- ^ = 8,75 [kg] • Odczytanie danych z diagra­ 2 III 9.4


mu i wykonanie obliczeń. 2.2
Odp.: Średnia zawartość skrobi w 50 kg ziemniaków to 8,75 kg.

b) UK)'X = 30;x = 200° g = 2 k S • Odczytanie danych z diagra­ 3 III 9.1


Odp.: Dwa kg ziemniaków dostarcza średnio 30 g błonnika. mu i ułożenie równania. 7.1
• Rozwiązanie równania. 7.3

7. (104 200 : 322 575) • 100% * 32,3% • Wykonanie obliczeń na pod­ 1 III 5.4
Odp.: Około 32,3% powierzchni kraju stanowią obszary chronione. stawie danych z tekstu.

8. 265 h a : 1 000 = 2 650 000 m2 :1 000 = 2 650 m2 • Odczytanie danych z tekstu 2 III 9.1
Odp.: Na jednego mieszkańca Polski przypada 2 650 m2 obszaru i wykonanie obliczeń. 2.4
chronionego. • Zamiana jednostek po­
wierzchni.

9. 25 138 : 104 200 = 0,24 • Odczytanie danych z tekstu 2 III 9.1 1


Odp.: Powierzchnia parków krajobrazowych zajmuje 0,24 i wykonanie obliczeń. 2.4
wszystkich obszarów chronionych. 1

10. B 1 II 9.1

11. a) A 1 III 2.3

b) (1 575 + 1 451): 2 = 1513 * Odczytanie danych z tabeli 1 III 9.4


Odp.: W latach 2007-2008 udzielono średnio 1513 patentów rocznie. i obliczenie średniej. i
|
c) (25,9 :100) • 2 488 = 644,392 = 644 • Odczytanie danych z tabeli 2 III 9.4 1
Odp.: W 2008 roku osoby fizyczne zgłosiły 644 wynalazki. oraz diagramu i obliczenie 2.4 i
wyniku.

d) 43,6% - 25,9% = 17,7% • Odczytanie danych z tabeli 1 III 5.4


Odp.: Placówki naukowe w 2008 roku zgłosiły o 17,7 punktów oraz diagramu i obliczenie
procentowych więcej wynalazków niż osoby fizyczne. wyniku. s

12. I. najwyższy kurs: kwiecień 2005 r., najniższy: w lipcu 2008 r.; • Interpretacja danych przedsta­ 1 II 9.1
II. o 20 zł; III. najwyższy wzrost kursu: czwarty kwartał 2008 r., wionych za pomocą wykresu.
najmniejsze wahania kursu: trzeci kwartał 2007 r.

119
R o z wi ą z a n i a zadań

13. B 1 II 9.1

14. C 1 III 5.4

}5. (73 :1000) • 38 000 000 = 2 774 000 • Odczytanie danych z diagra­ 2 III 9.1
Odp.: W roku 2000 z Internetu korzystało 2 774 000 Polaków. mu i wykonanie obliczeń. 2.4

16. 80,7% -39,2% = 41,5% • Odczytanie danych z diagra­ 2 III 9.1


Odp.: Liczba użytkowników Internetu w Danii w 2008 roku w po­ mu i wykonanie obliczeń. 5.4
równaniu z rokiem 2000 wzrosła o 41,5 punktu procentowego.

17. 0,512* = 31 800 000; x = 62 109 375 = 62,1 min • Ułożenie równania. 2 III 9.1
Odp.: Liczba ludności Francji w 2008 roku wynosiła • Rozwiązanie równania. 2.4
około 62,1 min. 1.4

18. Przykład odpowiedzi: • Interpretacja danych przedsta­ 1 II 9.1


Grypa jest chorobą sezonową, której szczyt zachorowań notuje się wionych za pomocą wykresu.
w okresie zimowym i trwa ok. 2 miesięcy, po czym liczba zachoro­
wań spada i w okresie letnim utrzymuje się na niskim poziomie.
W ostatnich latach obserwuje się stopniowe przesuwanie szczytu
zachorowań na wcześniejsze miesiące okresu zimowego.

19. 38 100 000 : 100 000 = 381; 381 •5 = 1 905; 1 905 •7 = 13 335 • Odczytanie danych dotyczą­ 2 III 2.4
Odp.: W okresie od 16 do 22 lutego 2010 r. na grypę zachoro­ cych sposobu obliczenia 1.4
wało w Polsce około 13 300 osób. i wykonanie obliczenia.

3.2. W P R O W A D Z E N I E DO R A C H U N K U PRAWDOPODOBIEŃSTWA

Nr Suma Wymagania
Rozwiązanie zadania Kryteria oceny pkt ogólne szczegół.
zad.

1. możliwe wyniki: (R, R), (R, O), (O, R), (O, O) • Analiza zdarzenia losowego 1 III 9.5
Odp.: Są cztery możliwe wyniki dwukrotnego rzutu monetą. i podanie liczby jego wyników.

2. • Analiza zdarzenia losowego 1 III 9.5


_ CZ£rWOny i uzupełnienie rysunku.

— fń [z \ Pn] ~ IM- niebieski

3. / \ • Analiza zdarzenia losowego 1 III 9.5


O R
i wykonanie rysunku.
A -

-a / x r - R
R O ^ R 0

4. I. {(1,1), (1,2), (1,3), (1, 4), (1,5), (1, 6), (2,1), (2,2),..., (6, 6)} • Analiza doświadczenia loso­ 2 III 9.5
-je s t 36 wyników zdarzenia; wego i wypisanie jego zda­
II. (1,1), (2, 2), (3, 3), (4, 4), (5, 5), (6, 6) rzeń elementarnych.

5. I. 0-1-2, 0-2-1,1-0-2,1-2-0,2-0-1, 2-1-0; II. cztery • Analiza zdarzenia losowego. 2 III 9.5

6. wyniki: { ( 1 , 2, 2), (2 , 1, 2), ( 2 ,2 , 1)} • Analiza zdarzenia losowego. 2 III 9.5


Odp.: Można otrzymać dwie liczby parzyste: 122 i 212.

7. Odp.: Marcysia musi wyciągnąć z szuflady 10 kolczyków, aby • Analiza zdarzenia losowego. 1 III 9.5
mieć pewność, że skompletuje jedną parę.

8. 3 •3 • 3 = 27 • Analiza zdarzenia losowego. 1 III 9.5


Odp.: Kajetan może się ubrać na 27 sposobów.

9. Sposób rozstawienia drużyn a, b, c, d, e: a-b b-c c-d d-e • Analiza zdarzenia losowego. 1 III 9.5
5 • 4 : 2 = 10 a~c £-d c_e
a-d b-e
Odp.: Odbędzie się 10 meczów. a-e

120
Roz wi ąz ani a z a d a ń

4. FI GURY P ŁASKI E
4. 1. T R Ó J K Ą T Y
Nr Suma Wymagania
zad. Rozwiązanie zadania Kryteria oceny
pkt ogólne szczegół
1. D 1 II 10.1

2. B 1 III 2.4

3. C 1 III SP

4. I. 4; II. 2, III. 1, IV. 3 4 IV 10.20

5. C 1 III 10.13

6. D 1 II 10.7

7. h = aM; a = h + 2 • Obliczenie boku trójkąta. 3 IV 7.1


a - a i 3 + 2; a - j ^ [ c m ] 7.3
2.4*
Odp.: Długość boku trójkąta jest równa cm.

8. a + 2b = 84; b = 24 cm • Obliczenie wysokości trój­ 4 IV 7.1


ń2 = 52 - (Aa)2; /z = 6l/7 [cm] kąta. 10.9
• Obliczenie pola trójkąta. 10.7
P = i •36 •6f7 = 108V7 [cm2j a = 36 cm
Odp.: Pole trójkąta jest równe 108V7 cm2.

9. ft = ib 2 - 6 2 = 21/3 [cm] " Obliczenie wysokości trój­ 2 IV 10.7


P = i • 12 •2l/3 = 12l/3 [cm2] kąta. 10.9
• Obliczenie pola trójkąta.
Odp.: Pole trójkąta jest równe 12l/3 cm2.

10. L = 61/2 + 12 + 6 + 6i3 cm • Stosowanie własności trój­ 4 V 10.20


= 18 + 6i/2 + 6i/3 [cm] \ kąta prostokątnego. 10.9
6l/2 cm \ 6V3 cm • Obliczenie długości boków 10.15
Odp.: Obwód trójkąta \ ~ j (
trójkąta. 2.4*
jest równv 18 + 6V2 + 6l/3 cm. W m'v.
• Obliczenie obwodu trójkąta.
12 cm

11. |D £ | = 1/I62 - 82 = 8 f 3 ;|£ C | = I 6 - 81/3 • Obliczenie długości boku 3 IV 10.7


AE C K -A A B K trójkąta ADE. 2.4*
L _ 16-81/3 _ 2-1/3 ‘ Obliczenie długości odcinka. 10.11
16 2 • Obliczenie skali podobień­
Odp.: Trójkąt jest podobny do trójkąta ARK w skali stwa trójkątów.

12. h = d ź = l - , a = 14^- • Obliczenie długości boku 3 IV 2.4*


p _ o M _ ( 1 4 f ) 2-V3_ 49^ ^ trójkąta równobocznego. 10.7
• Obliczenie pola trójkąta. 10.9
Odp.: Samochodowy trójkąt odblaskowy ma powierzchnię
równą yV 3 cm2.

13. AOBA ~ AOLK w skali k = | = 4 • Obliczenie skali podobień­ 4 IV 10.15


|LX| = 35 + 115 - 50 = 100 [cm] stwa trójkątów. 2.4
• Obliczenie boku trójkąta 10.11
|AB | = k ■\LK\ = 4 • 100 = 400 [cm] = 4 m . . . . j
powiększonego w skali.
wysokość drzewa: 4 m + 0,5 m = 4,5 m . -'
• Obliczenie długości szuka­
Odp.: Wysokość drzewa • j i- *i 1 nego odcinka.
jest równa 4,5 m. ■ ( '•'f « J f

cfiL35cm I*
O _____............................................................ iM A
' /'T 50cm [|j
1 2 ni 1 6m 1

121
R o zw i ą za n i a zadań

4 .2 . W I E L O K Ą T Y

Nr Suma Wymagania
Rozw iązanie zadania K ryteria oceny
zad. ogólne szczegół.

a = 2; b = 2l/2 1Obliczenie długości boku IV 10.7


P = b2 = (2l/2)2 = 8 kwadratu. 10.9
L = 4 ■2l/2 = 81/2 1Obliczenie pola kwadratu.
1Obliczenie obwodu kwadratu.
Odp.: Pole czworokąta A B CD jest równe 8, a obwód - 8l/2.

.
2 x2 + 122 = ( 12V3)2; x = 12V2 cm 1Obliczenie boku prostokąta. IV 10.7
12 cm 1Obliczenie pola prostokąta. 10.9
P = 12 • 12l/2 = 144i/2 [cm2]
Odp.: Pole prostokąta jest równe 144l/2 cm2.

3. 1Obliczenie długości boków IV 10.15


i è = 4,5 cm
prostokąta. 2.4*
i a = 4,5^3 cm ■Obliczenie obwodu prostoką­ 10.9
ta.

b = 9 cm; a = 9l/3 cm
L = 2 • 9 + 2 ■9i/3 = 18(1 + V3) [cm]
Odp.: Obwód prostokąta jest równy 18(1 + i3) cm.

L = 2a -t- 2b = 60 • Obliczenie długości boków IV 10.9


2 - 7x + 2 • 3x = 60; x = 3; b = 3x prostokąta. 7.1
a = 21 m, b = 9 m a = lx 1Obliczenie długości przekąt­ 7.3
¿2 = 212 + 92; d = 1/522 = 3l/58 [m] nej prostokąta. 10.7
Odp.: Długość przekątnej działki to 31/58 m.

5. a = \AD \ ; a2 = l 2 + 52; a = {26 ■Narysowanie czworokąta. IV 10.7


b = \A B \;b 2 = \ 2 + 42-,b = f Ü ■Obliczenie długości boków 2.4*
L = 2a + 2b = 2(i/26 + i/l7) czworokąta. 10.9
Odp.: Obwód czworokąta o podanych 1Obliczenie obwodu czworo­ 8.1
współrzędnych jest równy 2(l/26 + l/Ï7). kąta.

6. p = a • h = 8i/3 cm2 8 cm • Obliczenie pola powierzchni IV 10.9


x2 + 1/3^ = (2{3)2; x = 3 cm czworokąta. 10.7
y = 8 - 3 = 5 [cm] • Obliczenie długości boku 2.4*
¿2 = 52 + t/ 32 = 28; d = 2 ff [cm] ' ^ trójkąta.
Odp.: Pole czworokąta jest równe 81/3 cm2, • Obliczenie długości prze­
a długość krótszej przekątnej - 2l/7 cm. kątnej równoległoboku.

x= 7 = 2 [cm] 7 cm 1Obliczenie długości boku IV 10.9


h2 + 22 = 42; h 2 = 1 2 ; h = 2^3 [cm] ^ trójkąta. 10.7
1Obliczenie wysokości trape­ 2.4*
P = 1(11 + 7) ■2l/3 = 18l/3 [cm2]
zu.
Odp.: Pole trapezu jest równe 18l/3 cm2. 1Obliczenie pola trapezu.

h 2 = 102 - 62 = 64; h = 8 cm 6 cm c 1Obliczenie wysokości trape­ IV 10.7


c = 10 cm, bo AABC jest równoramienny zu. 10.9
■Obliczenie długości ramie­
P = 6 + 12 8 = 72 [cm2]
nia trapezu.
L — 6 + 8 + 12 + 10 — 36 [cm] ■Obliczenie pola trapezu.
Odp.: Pole trapezu jest równe 72 cm2, ■Obliczenie obwodu trapezu.
a jego obwód - 36 cm. 12 cm

._ 8 -4 _ 2 [cm] 4 cm ' Obliczenie długości boku IV 10.1


h2 = 42 - 2 2 = 12; h = 2l/3 cm trójkąta równoramiennego. 10.7
' Obliczenie wysokości trape­ 2.4*
p = ł ± J • 21/3 = 12l/3 [cm2]
zu. 10.9
Odp.: Pole powierzchni trapezu 1Obliczenie pola trapezu.
jest równe 12l/3 cm2. 8 cm

122
R o zw i ą za n i a zadań

10. C 1 III 10.7

11. x2 + (10i/3)2 = 202;x 2 = 100;x = 10[cm ] z' • Obliczenie długości krótszej 5 IV 10.7
di = 20l/3cm; d2 = 20 cm x przekątnej. 10.8
p = l . d r d2 = 1-20-201/3 • Obliczenie pola rombu. 10.9
-----------
• Obliczenie miary kąta 10.15
= 2001/3 [cm2]
ostrego. 2.4*
a = 2 ■30° = 60° \-
Odp.: Pole powierzchni rombu
6 0 ^ 2 0 cm
jest równe 200 {3 cm2, a miara 10 cm
jego kąta ostrego to 60°. A
10i3 cm

12. L = 4 -6 = 24 [cm] • Wykorzystanie własności 3 IV 10.15


cm
Odp.: Obwód rombu x 3 cm kątów w rombie. 10.8
jest równy 24 cm. ............... ^ i3 0 ^ • Obliczenie długości boku 10.9
3i3 cm rombu.
• Obliczenie obwodu rombu.

13. A 1 II 10.8

14. a - b = 6; a = 6 + b 15 cm • Obliczenie długości ramie­ 5 IV 10.7


nia trapezu. 7.1
P = a i- —■h 4 cm 4 cm s\ c
• Obliczenie obwodu trapezu. 7.4
6 + b + b . 4 _ 72; b - 15 cm 15 cm ' 6 cm ' 10.9
a = 21 cm
42 + 62 = c2; c = 2l/l3 cm
L = 15 + 21 + 4 + 21/13 = 40 + 2l/ 13 = 2(20 +1/I3) [cm]
Odp.: Obwód trapezu równy jest 2(2 3 + l/l3) cm.

15. C 1 III 10.13

16. T rójkąty^5iiiD iiC sąpodobne, ponieważ |st/C4.B| = \^D C K \ • Podanie własności trójkątów 3 V 10.1
i \^ A B K \ = |<£CIU*r| (kąty naprzemianległe są równe), podobnych. 2.4
\^D K C \ = \^HAKB\ (kąty wierzchołkowe). • Podanie skali podobieństwa.
\AB \ _ 15 _ 3
\DC\ 5 1
Odp.: Trójkąt A B K je st podobny do trójkąta DKC
w skali 3:1.

17. a ) PRAW D A 1 III 10.11

b) C 1 III 10.9

c) c = Vl602 + 602 = 101/292 = • Obliczenie różnicy długości 3 V 10.7


= 10-17,1 = 171 [m] podstaw trapezu. 10.9
L — 80 + 240 + 60 + 171 • Obliczenie długości ramie­ 1.4
= 551 [m] nia trapezu.
160 m
• Obliczenie obwodu trapezu.
Odp.: Na ogrodzenie działki
potrzeba 551 m siatki.

18. B 1 III 10.8

19. 1,25 • [(3,2 ■2 + 3,8 • 2) • 2,6 -1,35 • 1,6 - 2,20 • 2] = 37,3 [m2] • Obliczenie powierzchni 4 IV 10.9
37,3 m2 : 8 m2 = 4,6625 ~ 5 rolek tapety wzorzystej według warunków określo­ 2.4
1,1 • (4,5 • 4 ■2,6 - 3 • 1,35 • 1,6 - 2,2 • 1) = 41,932 [m2] nych w zadaniu. 1.4
41,932 m2 : 8 m2 = 5,2445 “ 6 rolek tapety gładkiej • Obliczenie wartości wyraże­
Odp.: Do wytapetowania pokojów należy kupić 5 rolek tapety nia arytmetycznego.
we wzory i 6 rolek tapety gładkiej.

123
R o 2: w i ą z a n i a z a d a ń

20. a) L = 80 + 90 + 100 + 30 = 300 [m] • Obliczenie obwodu trapezu. 1 III 10.9


Odp.: Wartownik podczas jednego obejścia terenu zakładu
pokonuje drogę równą 300 m.

i b) 25 min = 3 ^ = 3 000 ® • Zamiana jednostek czasu 1 IV SP


7 60 h h
S = H • 3 000 = 1 250 [m]
i jednostek prędkości. V 1.7
• Obliczenie drogi według 2.4
1 250 : 300 = 4 r 50, czyli wartownik obejdzie teren cztery razy
warunków określonych
i jeszcze 50 metrów
w zadaniu.
Odp.: W 25 minucie obchodu wartownik znajdzie się na odcinku
• Sformułowanie odpowiedzi.
oznaczonym jako^D .

c) TAK 1 II 10.11

21. B 1 III 10.11

22. C 1 II 10.16

23. I. 4 • 22 = 16 [cm2]; II. 4 • 2 ■6 = 48 [cm2]; • Obliczenie powierzchni pól 4 IV SP


III. 4 • 1 • 3 • 3 = 18 [cm2]; IV. ± • 62 = 18 [cm2] według warunków określo­ 10.9
nych w zadaniu.
Odp.: Wzór tworzy 16 cm2 drewna oznaczonego jako I,
48 cm2 - II, oraz po 18 cm2 drewna - III i IV

24. a) 10 + 10 - 2 = 18 [cm]; 2 • 10 + 10 - 2 = 28 [cm] • Obliczenie poła zgodnie 3 IV 1.7


p = 18 • 28 = 504 [cm2] z warunkami zadania. 10.9
Odp.: Powierzchnia wieczka kasetki jest rówma 504 cm2.

b) C 1 II 10.9

c) C 1 II SP

25. 1 . 2 8 - 1 0 - 1 - 4 - 2 8 - 1 - 6 - 4 - 1 - 2 2 - 2 - 1 ( 2 + 10)-2 = 178 • Obliczenie pól powierzchni 4 V 10.9


2.18 - 2 4 - 1 - 4 - 1 4 - 1 - 2 0 - 6 - 1 - 1 0 - 8 - 1 - 2 - 6 = 276 czworokątów. 2.4
• Porównanie wielkości pól
6.1-23=23
czworokątów.
Odp.: 6 - 2 3 ,1 - 1 7 8 , 2 -2 7 6 .

26. 3. 42 + 162 = rnr; m = 4Vl7 • Obliczenie długości boków 6 V 10.7


202 + 202 = k2; k = 20{2 \ 5 trójkątów. 10.9
L = 2 • 4l/l7 + 201/2 = d • Obliczenie obwodów
trójkątów.
= 8Vl7 + 20V2 K i
4. 42 + 22 = c2; c = 2{5 \ \ k
b
¿ = 4 + 2- 2^5 = 4 + 41/5 Ą \
5. 122 + 42 = b2;b = 4i/l0 \ 4
ą
142 + i 22 = d2;d = 2{85
L = 18 + 41/IO + 2V85

27. Odp.: Rysunek gotowej kartki jest przedstawiony w skali 1:3. • Podanie skali rysunku. 1 II SP

28. C 1 III 2.4

29. 1 - 1 6 = 2 [cm] ■ 16 cm 2 cm • Obliczenie długości boków 3 III 2.4


162 + 122 = x2; x = 20 cm trójkąta. 10.7
Odp.: Linia pierwszego zagięcia • Obliczenie długości przeciw-
X' N 12 cm
arkusza ma długość 20 cm. prostokątnej.

-
30. B ■ 1 II SP

31. C 1 III 10.9

32. C 1 III 10.12

33. B 1 II SP

124
R o zw i ą za n i a zadań

4 .3 . K O Ł A S OKRĘG!
Nr Suma Wytruigania
zad. Rozw iązanie zadania Kryteria oceny
pkt ogólne szczegół
1. A 1 II 10.3

2. D 1 II 10.4

3. *2 + 2,52 = 72;x 2 = m ; x = M 2 c m ni —5cm


• Obliczenie odległości z wy­ 3 IV 10.7
Odp.: Odległość środka okręgu od cięciwy / x j \ korzystaniem twierdzenia
r—7 cm\
jest równa cm. j .V' Pitagorasa.

4. 52 - 32 = x 2; x = 4 cm • Zastosowanie twierdzenia 3 III 10.7


Odp.: Odległość cięciwy od środka okręgu Pitagorasa.
jest równa 4 cm. | • Obliczenie długości według
/ ''-x J warunków określonych
w zadaniu.

5. 4r2 = (2V2)2 + (31/2)2; r2 = ~ • Zastosowanie twierdzenia 4 IV 10.7


P = jtr2 = 12-71 [cm2l Pitagorasa.
2 i-, , 21/2 cir| • Obliczenie długości promie­
Odp.: Pole koła jest równe -yTt cm . \
nia koła.
>
• Obliczenie pola koła.

6. Ą 7 = l j t - 2 2 = 7t;PA = l - 2 - 2 = 2 • Obliczenie pola wycinka 3 IV 10.6


P = n -2 kołowego. 10.9
Odp.: Powierzchnia pola figury jest równa n - 2. • Obliczenie pola trójkąta. 2.4*
• Obliczenie pola figury.

7. r; = 1,5 cm; r2 = 1 cm; r3 = = 2,5 [cm]; • Obliczenie długości promieni. 4 IV 2.4*


P = n ■2,52 - 7t • l 2 - Tc • 1,52 = 3n cm2 • Obliczenie pól kół. 10.6
Odp.: Zacieniowana figura ma pole równe 37t cm2. • Obliczenie pola figury.

8. 20 • 2nr = 20 ■2 ■71 • 5 = 20071 = 628 [m] • Obliczenie obwodu okręgu. 2 IV 10.5


Odp.: Koń pokona drogę około 628 m. • Obliczenie drogi. 2.4*

9. 152 = 7,52 + r2;r = 7,5^3 m • Zastosowanie własności trój­ 3 IV 10.5


L = 2 • 7,5V3 • 7t = 151/3 • 7t » 80,07 [m] kąta prostokątnego i oblicze­
Odp.: W czasie jednego okrążenia samolot na uwięzi pokona nie długości promienia.
drogę około 80,07 m. • Obliczenie długości okręgu.

10. L = 40 076 : 2 = 20 036 [km] • Obliczenie długości równo­ 4 IV 2.4*


2tir - 20 038; r - 20_038 - 3 190,764 km leżnika. 10.5
2n
• Obliczenie długości promie­ 7.1
Odp.: Długość promienia koła przekroju kuli ziemskiej, którego
nia. 1.4
obwodem jest równoleżnik 60°, jest równa 3 190,764 km.

11. B 1 III 10.6

12. 360° : 28 = 12^° • Obliczenie miary kąta środ­ 2 III 10.4


Odp.: Kąt środkowy utworzony przez promienie dwóch kowego. 2.4
kolejnych kapsuł koła Singapore Flyer ma miarę 12^°.

13. i • 27ir » 16,82 [m] • Obliczenie długości luku 2 III 10.5


Odp.: Długość łuku koła Singapore Flyer, który wyznaczają okręgu. 2.4*
dwie sąsiednie gondole, wynosi około 16,82 m. 1.4

14. (27tr): 0,76 ^ = (2 • 3,14 • 75): (0,76 ■i f f i ) = 37 [min] • Obliczenie obwodu okręgu. 3 V 10.5
Odp.: Pasażer, który wsiadł do kapsuły koła Singapore Flyer, • Obliczenie czasu okrążenia. 1.7
znajdzie się w tym samym miejscu po 37 minutach. • Zamiana jednostek pręd­ 1.4
kości.

125
Roz wIą z a n ia zadań

4.4. W I E L O K Ą T Y ! O K R Ę G !
Nr Suma Wyni i gania
Rozwiązanie zadania Kryteria oceny pkt ogólne szczegół.
zad.
1. |<WKL| = |<EJVML| = 90°; \<SNM\ = |<SMV| = (180°-50°): 2 = 65°; • Obliczenie kątów trójkąta. 3 V 10.4
s \<KNM\ = 60° + 65° = 125°; \<KLM\ = 180°- \<KNM\ = 180° -125° = 55°;
Odp.: Miary kątów czworokąta to: 90°, 125°, 90° i 55°.

2. ('3x')2 + (4x)2 = 102;x = 2 cm • Zastosowanie tw. Pitagorasa. 3 V 10.7


a = 3 -2 = 6 [cm]; b = 4 ■2 = S [cm] • Obliczenie długości boków 10.9
P = a ■b = 48 cm2 ( 3x prostokąta.
Odp.: Pole prostokąta jest równe 48 cm-. 4v , • Obliczenie pola prostokąta.

3. h = s M = M = 31/3[cm] • Obliczenie wysokości 2 V SP


Odp.: Odległość cięciwy od środka okręgu jest równa 3^3 cm. trójkąta równobocznego. 10.7

4. PA = i • 6 • 8 = 24 • Obliczenie pola trójkąta. 4 V 10.9


62 + 82 = c2; c = 10; r = i-c = 5 • Obliczenie długości przeciw- 10.21
prostokątnej trójkąta. 10.7
p = nr2 = 25 k « 78,5
• Obliczenie promienia kola.
Odp.: Pole trójkąta jest równe 24, a pole opisanego na nim
• Obliczenie pola koła opisa­
k o ła-7 8 ,5 .
nego na trójkącie.

5. L = 400 m; 2nr + 2x = 400; x = 85,39 [m] • Ułożenie równania i obli­ 3 V 7.1


Odp.: Długość prostoliniowego odcinka bieżni to około 85,39 m. czenie długości odcinka. 10.5

6. 45:30:4:3 • Określenie skali podobień­ 1 V SP


stwa kół. 1.7

7. D 1 III 10.2

8. oczy: 2 ■7t • 0,152 = 0,045ti [cm]; głowa: k ■1,52 = 2,25ti [cm] • Obliczenie pól powierzchni 3 V 10.6
0.04571 ■100% - w . kół. 5.4
2,25ti • Zastosowanie obliczeń pro­
Odp.: Oczy bałwana stanowią 2% powierzchni jego głowy.
centowych w praktyce.

9. x2 + 1,22 = l,5 2;x = 0,9 cm ■Obliczenie długości cięciwy. 2 V 10.7


0,9 • 2 = 1,8 [cm]
Odp.: Długość cięciwy równa jest 1,8 cm.

10. 5a = 40; a = 8; rj = 5 • 8 = 40 [cm]; r2 = 4 • 8 = 32 [cm] • Obliczenie długości promie­ 4 V 10.6


P, = 7t • 402;P2 = n ’ 322; P1- P 2 = 1 600ti- 1 024tt = 1 808,64 [cm2] ni kół.
Odp.: Czerwone pole powierzchni znaku zakazu ruchu • Obliczenie pola powierzchni
jest równe około 1 808,64 cm2. pierścienia kołowego.

11. 360°: 8 = 45°; (180° - 45°): 2 = 67,5° • Obliczenie miary kątów 3 V SP


kąt wewnętrzny: 2 • 67,5° = 135° wewnętrznych ośmiokąta. 10.4
Odp.: Kąty wewnętrzne wielokąta mają miarę równą 135°.

12. P1 = 1 • 7t • 82 = 100,48 [m2] 16 cm • Obliczenie pola półkola. 3 V 10.6


p 2 = i • 7i • 82 = 50,24 [m2] 8 cm • Oblicznie pola i kola. 1.4
• Porównanie powierzchni
Odp.: Gdy palik umieszczony jest na środku
według warunków określo­
dłuższego boku pastwiska, to krowa może
nych w zadaniu.
zjeść trawę z dwa razy większego obszaru
niż wówczas, gdy palik umieszczony jest w naroż niku.

13. C 1 II 10.22

14. C 1 III 10.22

15. I. c 3 II 10.17
II. c II 10.7
III. B III 10.6

126
R o z w i ą za n i a zadań

5. B R Y Ł Y

5.1. G R A N I A S T O S Ł U P Y
Nr Suma Wymijgania
zad. Rozwiązanie zadania Kryteria oceny
pkt ogólne szczegół.
1. a) D 1 II SP

b) a = 2,5 cm; b = 2 •2,5 cm = 5 cm • Obliczenie boku sześcianu 2 V 11.2


V = 5 •5 ■5 = 125 [cm3] według warunków zadania. 2.4
Odp.: Łączna objętość sześcianów, których żadna ze ścian • Obliczenie objętości
nie została pomalowana, jest równa 125 cm3. sześcianów.

2. a2 = 8; a = 4i/2 cm • Obliczenie długości boku 3 V 11.2


Pc = 6-a2 = 6- (4i/2)2 = 192 [cm2] ^ a kwadratu. 10.7
Odp.: Pole powierzchni całkowitej • Obliczenie pola całkowitego
sześcianu jest równe 192 cm2. a sześcianu.

3. p c = 6-a2 = 13,5; a2 = 2,25; a = l/2^5 = 1,5 [cm] • Obliczenie długości boku 2 V 11.2
V = a3 = (1,5)3 = 3,375 [cm3] kwadratu. 4.1
Odp.: Objętość sześcianu jest równa 3,375 cm3. • Obliczenie objętości sześcianu.

4. 8 • 20 + 0,2(8 • 20) = 192 [cm] • Obliczenie długości wstążki 2 V 11.1


Odp.: Długość wstążki, którą Jadzia obwiązała prezent, według warunków zadania. 10.9
jest równa 192 cm. 5.2

5. V = 12 • 36 • 70 = 30 240 [cm3] = 30,24 dcm3 = 30,241 • Obliczenie objętości prosto­ 2 V 11.2


Odp.: Kanister mieści 30,24 litra benzyny. padłościanu. 11.3
* Zamiana jednostek objętości.

6. P = 64 cm2;«2 = 64 cm2; a = 8 cm • Obliczenie długości krawę­ 4 V 11.2


SSN\ sfc ^ l2 ^ c m
h 2 + (a{2)2 = (121/6)2; h = 41/46 cm h dzi podstawy. 10.7
• Obliczenie długości przekąt­
V = 4i/46 ■64 = 2561/46 [cm3]
d = ai2 nej ściany prostopadłościanu.
Odp.: Objętość prostopadłościennego
• Obliczenie objętości prosto­
pudełka jest równa 256^46 cm3.
padłościanu.

7. d 2 = 122 + 62 = 180; I\ • Obliczenie wysokości prosto­ 5 V 11.2


d = 6V5 cm padłościanu. 10.7
\ 1 21/5 cm • Obliczenie długości przekąt­ 10.15
H2 + (6i/5)2 = (121/5)2; H
H nej podstawy prostopadło­
H = 6il5 cm
ścianu.
V = 6 ■12 • 6l/l5 = m\ • Obliczenie objętości prosto­
óV5 cm ^ 6cir
■ 432i/l5 [cm3] 12 cm padłościanu.
Pc = 2(12 • 6 + 6 • 6l/l5 + 12 • 6l/l5) = • Obliczenie pola powierzchni
prostopadłościanu.
= 2(72 + 1081/15) = 72(2 + 3 /l5 ) [cm2]
Odp.: Objętość prostopadłości;mu równa jest 4321/15 cm3
a pole powierzchni - 72(2 + 3"!^15) cm2.

8. C 1 V SP

9. krawędzie: 8 cm; 80 - 2 ■8 = 64 [cm]; 40 - 2 ■8 = 24 [cm] • Obliczenie długości krawę­ 2 III 11.2


V = 24 • 64 ■8 = 12 288 [cm3] dzi prostopadłościanu. 2.4
Odp.: Objętość kartonowego pudełka jest równa 12 288 cm3. • Obliczenie objętości prosto­
padłościanu.

10. V = 12 ■25 • (21 - 1) = 6 000 [cm3] = 61 • Obliczenie objętości. 3 V 11.2’


Odp.: W naczyniu zmieści się 6 litrów wody. • Zamiana jednostek objętości. 11.3
• Obliczenie objętości prosto­
padłościanu z uwzględnie­
niem warunków zadania.
1 1

127
R o z w i ą z a n i a z a ci a ń

11. h2 = 144 cm; h = 12 cm / 7l Obliczenie wysokości i kra­ V 11.2


a = 12 : 4 = 3 [cm] wędzi podstawy graniasto- 2.4
j/ = 32 • 12 = 108 [cm3] 12 cm siupa.
Odp.: Objętość graniasto- Obliczenie objętości gra-
słupa jest równa 108 cm3. niastoslupa prawidłowego
'3 cm czworokątnego.
3 cm

12. Vi = V2 = 1 000 cm3 Obliczenie objętości prosto­ V 11.2


82 • hj = 1 000; hj = 1 000 : 64 = 1 5 | [cm] padłościanu. 7.1
Obliczenie objętości gra-
(82 - 4 • i • 22) • h2 = 1 000; h2 = 1 000 : 56 = 17^ [cm]
niastostupa.
h 2 - hq = 2 ^ | cm Porównanie wysokości obu
Odp.: Różnica wysokości kartonów jest równa 2 ^ cm. brył.

13. h = H = 18 cm Obliczenie wysokości gra- V 11.2


niastoslupa. 10.7
h = = 18 cm; a = 12l/3 cm
18 cm Obliczenie pola siatki. 7.1
Ps = l , 1 0 - ( 2 - ^ S + 3-fl-/!) =
1,10 ■((12^ )2' ^ + 3 • 121/3 • 18) 1 616 [cm2]

Odp.: Pole powierzchni szablonu jest równe około 1 616 cm2.

14. Pp = \ • (6 + 12) • 3Í3 = 271/3 [cm2] 6 cm 1Zastosowanie własności V 11.2


trójkątów prostokątnych. 10.15
3Í3 cm
1Obliczenie pola podstawy 10.9
'3 c m 1
graniastoslupa.
H = 12 cm
1Obliczenie objętości grania-
stosłupa.
y = P p . H = 21{3 ■12 = 3241/3 [cm3]
Odp.: Objętość graniastoslupa
jest równa 324{3 cm3.
12 cm

15. V = i • (6 + 10) • 5 • 10 = 400 [cm3] 1Obliczenie pola trapezu. V 11.2


1 000 cm3 — 0,44 kg 1Obliczenie objętości gra- 11.3
400 cm3 — x kg niastosłupa. SP
1Zamiana jednostek masy.
X = 5f o T O ^ ° ’176[kg] = 176g
Odp.: Pojemnik wypełnia 176 g jeżyn.

5,2. O S T R O S Ł l P Y
Nr Suma Wy mi gania
Rozwiązanie zadania Kryteria oceny
zad. pkt ogóine SiCzegoi.

1. B 1 II 11.1

2. D 1 V 11.2

3. H2 + = a 2; / • Obliczenie wysokości ostro­ 4 V 11.2


słupa. 10.7
H = a j| a/
H • Obliczenie objętości ostro­
y — 1 . a2{3 . a- J I = s L f i / słupa.
3 4 "3 12 z -------- ——
3 i— 27. _ 2 . a i3 — d 3
Odp.: Objętość bryły równa jest ^ v 2 . 3 3 2 3

4. H 2 + 42 = 122\H = 8 V 2 cm / • Obliczenie wysokości ostro­ 4 V 11.2


12 cm
j / = 1 . 1 . 8 2 -8i / 2 = ^ 6 V 2 [ c m 3] / \ 12 cm /
słupa. 7.1
• Obliczenie objętości ostro­ 10.7
Odp.: Objętość ostrosłupa
słupa.
jest równa 22i>V2 c m 3. / \ /
4 cml

1 28
R o zw i ą z a n i a zadań

Pa = nr2 = 48ji; r = 4l/3 cm 1Obliczenie długości krawę V 10.6


d _ 2 . a f i _ aj_3 dzi podstawy ostrosłupa. 11.2
3 2 3 1Obliczenie pola powierzchni 10.7
«£= 41/3; a = 12 cm całkowitej ostrosłupa.
p c = 4 . ¿¡M = 144y3 fcm2]

Odp.: Powierzchnia całkowita czworościanu foremnego


jest równa 1441/3 cm3.

x2 + x2 = 182;jc = 9l/2 [cm] 1Obliczenie długości krawę­ V 11.2


a = 2x = I 81/2 [cm] dzi podstawy i wysokości 10.7
h = x = 9l/2 [cm] ściany bocznej ostrosłupa.
Obliczenie pola powierzchni
podstawy ostrosłupa.
Pp = a2 = (18i/2)2 = 648 [cm2]
Obliczenie pola powierzchni
p b = 4 • 1 « -/j = 2 • 18l/2 • 91/2 = 648 [cm2] bocznej ostrosłupa.
Obliczenie pola powierzchni
Pc = Pp + Pb = 648 + 648 = 1 296 [cm2]
całkowitej ostrosłupa.
Odp.: Pole powierzchni ostrosłupa jest równe 1 296 cm2.

d = 20V2 cm 1Obliczenie wysokości ostro­ V 11.2


słupa. 11.3
H = i2 0 2 -(1 0 i2 ) 2 =
Obliczenie objętości ostro­ 10.7
= 10V2 [cm] słupa.
20 cm
20 cm Zamiana jednostek objętości.
V = ^a2 -H = i-202 • IO1/2 =
4 0 f fli2 [cm3] = 4 i2 d m 3

Odp.: W opakowaniu mieści się ^ dm3 popcornu.

a) a = 45° Obliczenie długości przy- V SP


Odp.: Boczna ściana zwieńczenia prostokątnych trójkąta. 2.4
wieży jest nachylona do płaszczyzny 3m
Zastosowanie własności ką­
jej podstawy pod kątem 45°. tów w trójkącie prostokąt­
nym i obliczenie miary kąta.

b) h = 31/2 m Obliczenie wysokości trój­ V 11.2


P c = 4 • I • 6 • 31/2 = 36l/2 [m2] * 50,4 m2 kąta. 10.9
Obliczenie pola powierzchni 1.4
Odp: Na pokrycie dachu wieży potrzeba około 50,4 m2 blachy.
dachu.

c) C III 11.1

= 169l/3;d2 = 169 • 4; d = 26 cm • Obliczenie długości prze­ 11.2


a i l = 26; a = 13{2 cm kątnej kwadratu. 10.7
• Obliczenie długości boku 2.4*
L = 4 -a + 4 - d = 4- 13l/2 + 4- 26 podstawy ostrosłupa. 1.4
= 52i2 + 104 [cm] ~ 176,8 cm • Obliczenie krawędzi bocznej
Odp.: Drut, z którego wykonany jest stelaż siatki ostrosłupa.
ma długość około 176,8 cm. • Obliczenie sumy wszystkich
krawędzi ostrosłupa.

10 . h2 + 322 = 1282; h = 32l/l5 cm • Obliczenie wysokości ostro­ V 11.2


słupa. 10.7
P c = 6 • i • 64 • 32l/l5 = 23961,6 [cm2]
128 cm 128 cm • Obliczenie pola powierzchni 2.4*
2,39616 m2 : 8 m2 = 0,3 ostrosłupa. 1.4
Odp.: Na pomalowanie dachu gołębnika • Obliczenie ilości farby. SP
zużyto około 0,3 litra farby. • Zamiana jednostek powierz­
64 cm
chni.

129
R o z wi ą z a n i a zadań

5 .3 . B R Y Ł Y OBROTOWE

Nr Suma Wymagania
Rozw iązanie zadania Kryteria oceny
zad. pkt ogólne szczegół.

1. B 1 III 11.2

2. V = nr2 ■H = TC■62 • 20 = 720tc = 2 260,8 [cm3] • Obliczenie objętości walca. 2 IV 11.2


Odp.: Objętość powstałej bryiy 2.4*
jest równa około 2 260,8 cm3. „ H 1.4
1 H = 20 cm
r = 6 cm r '■

3. Pb = 2nr ■H = 2 • 4 • tc • 12 = 9Ó7c = 301,44 [cm2] • Obliczenie pola powierzchni 2 IV 11.2


Odp.: Pole powierzchni bocznej bryły H bocznej walca. 2.4*
jest równe około 301,44 cm2. H = 12 cm 1.4
r = 4 cm r

4. 2jcr • H = 20tc • 5; r = 10 cm • Obliczenie promienia koła. 4 V 11.2


K = OT-2 ■H = it ■102 ■5 = 500tc = 1 570 [cm3] = • Obliczenie objętości walca. 11.3
1,57 dm3 = 1,571 • Zamiana jednostek objętości. 7.1
Odp.: Pojemność puszki jest równa około 1,57 litra. 1.4

5. B 1 IV 11.2

6. 0,51 = 0,5 dm3 = 500 cm3 • Zamiana jednostek objętości. 3 V 11.2


nr2 ■h = 500; h = = 0,71 [cm] ~ 0,7 cm • Obliczenie wysokości walca. 11.3
7.1
Odp.: Grubość warstwy oleju, który pokrył wodę w naczyniu
1.4
jest równa około 0,7 cm.

7. 154 cm = n ■2tc ■3,5; n = 7; • Ustalenie sposobu oblicze­ 3 V 11.2


nia długości promienia pod­ 2.4*
7 • 14 cm = 98 cm; 2mp ~ 98; rp = 4 ^ [cm]; dp = ^ [cm]
stawy i wysokości walca. 10.5
V = Ter2 ■H ~ 1 ■( ^ ) 2 • = 5 764|01 „ 2 3 821 [cm3] • Obliczenie liczby półokręgów. 7.1
Odp.: Pojemność pojemnika jest równa około 23 821 cm3. • Obliczenie objętości walca. 1.4

8. C 1 IV 11.2

9. A 1 IV 11.2

10. (200 + 500) : 2 = 350 [kg]; (120 + 180) : 2 = 1,50 [m], r = 0,75 m • Obliczenie powierzchni koła. 5 V 11.2
F=Tt - 0, 752 - 1,2 = 2,1195 [m3] • Obliczenie średniej arytme­ 9.4
2,1195 m3 — 350 kg tycznej. 2.4*
x m3 — 1 000 kg • Obliczenie objętości według 7.1
x = 6,0557... ~ 6 [m3] warunków określonych 1.4
Odp.: Objętość 1 tony sprasowanej w bele słomy jest równa w zadaniu.
około 6 m3.

11. V = 2,1195 [m3] • Obliczenie czasu i zaokrą­ 2 V 11.2


950 : 2,1195 = 448; 448 : 50 = 8,96 = 9 [h] glenie wyniku. 1.4
Odp.: Aby sprasować objętość słomy równą 950 m3,
prasa musi pracować przez około 9 godzin.

12. objętość beli: V = 7t • 0,62 • 1,2 ~ 1,35648 [m3] • Obliczenie objętości walca. 5 V 11.2
masa beli: 200 kg; liczba bel: 5 600 : 200 = 28 • Obliczenie objętości prosto­ 5.1
objętość stodoły zajęta przez bele: 28 ■1,35648 = 37,98144 [m3] padłościanu. 2.4*
objętość stodoły: V = 8 ■1,6 • 4,5 = 576 [m3] • Obliczenie, jaki procent 1.4
(37,98144 : 576) ■100% = 6,6% jednej liczby stanowi druga
Odp.: Bele słomy zajmują 6,6% kubatury stodoły. liczba.

13. D 1 III 11.2

14. D 1 III 11.2

130
R o zw i ą za n i a zadań

15. H 2 + 22 = 82;H = 2Vl5 cm • Obliczenie długości stożka. 4 V 11.2


K = l - 7 i - r 2 - / / = i - j f 4 - 2f i 5 = | 7iVl5 [cm3] / • Obliczenie objętości stożka. 10.7
\ 8 cm
Odp.: Objętość bryły jest równa /
|j i i l 5 cm3. / __

16. Pa = 16{3 cm; = 16i/3; a = 8 cm, o = Z, • Obliczenie długości boku 5 V 11.2


P = 7trZ + 7tr2 = 7t • 4 • 8 + 7t • 42 = 4871 “ 150,72 [cm2] trójkąta. 11.3
• Obliczenie pola powierzchni 7.4
Odp.: Pole powierzchni powstałej bryły jest równe 150,72 cm2.
stożka. 10.7

17. Kri + n r 2 = 48tc; r = 4 cm; Z= 8 cm; / i = 4i/3 cm / • Obliczenie długości promie­ 5 V 11.2
F = i - 7 t - ? ' 2 - / / = i ' 7 t ' 1 6 - 4l/3 = 2r z' nia podstawy, tworzącej 11.3
r{3\ i wysokości stożka. 7.4
= yjili3 [cm3] //
• Obliczenie objętości stożka.
Odp.: Objętość stożka jest zWYr
równa y-7tV3 cm3. -------

18. 7tr2 = 25tc; r = 5 cm; Z= 10 cm /' • Obliczenie długości promie­ 5 V 11.2


p b = Krl = 507t [cm2] 10 cm nia podstawy i wysokości 7.4
Odp.: Pole powierzchni bocznej stożka / 5{3ćm stożka. 10,15
jest równe 50 tc cm2. ......... • Obliczenie pola powierzchni
5 cm bocznej stożka.
im . . _ oc
19. ^ a u = ¿nr; r = ^ cm i V^50>¥ • Obliczenie długości promie­ 6 V 11.2
h 2 + (22)2 = 152; h = |V li9 cm V nia podstawy i wysokości
stożka.
10.9
7.4
V = ^ - n ■r2 ■h = j - n ■(25)2 • |VTl9 = • Obliczenie objętości stożka. 10.7
3 I25?! ~ 51 [cm3] / • Zaokrąglenie wyniku. 1.5
15 cm / h \
Odp.: Objętość rożka jest równa /
około 51 cm3. /-r~ "

20. |t i R 3= 27 • | 7tr3; P 3 = 27 • 23;P = 6 cm • Obliczenie promienia dużej 5 V 11.2


47tR2 _ 62 _ n kuli. 2.4
471T2 22 • Obliczenie stosunku pól kul. 4.1
Odp.: Powierzchnia kuli jest 9 razy większa niż powierzchnia
jednej z kulek, z których powstała.

21. C 1 III 11.2

22. poziom wody przed wrzuceniem kulki: ^ • Obliczenie wysokości słupa


i 6 V 11.2
55 = 22 [cm] wody przed wrzuceniem 2.4*
kulki. 4.1
różnica poziomów przed i po wrzucę- 55 cm
niu kulki: 25,14-22 = 3,14 [cm] • Obliczenie, 0 ile podniósł się
V = 16-20-3, 14 = 1 004,8 [cm3] 22 cm poziom wody po wrzuceniu
kulki.
| j t r 3= 1 004,8; r3 - 240; r - 2l/30 cm 2t cm
3,— 16 cm • Obliczenie objętości wody
Odp.: Promień kulki jest równy 21/30 cm. wypartej przez kulkę.
• Obliczenie promienia kuli.

23. r = 0,4 cm; | Ttr3= | n ■0,43 == 0,27 [cm3] • Obliczenie promienia kuli. 4 V 11.2
1,11 = 1100 cm3; 1100 cm3 : 0,27 cm3 = 4 074 • Obliczenie objętości kuli. 11.3
• Obliczenie liczby według 2.4*
Odp.: Litr wody powstanie po roztopieniu około 4 074 kulek.
warunków zadania.
• Zamiana jednostek objętości.

24. r = i h = 1 ^ = a l i - a i I = 2;a = 4l/3 [cm] = 7 cm • Obliczenie promienia piłki. 4 V 10,7


• Obliczenie długości boku 2.4*
Odp.: Minimalna długość krawędzi podstawy pudełeczka
trójkąta równobocznego
jest równa około 7 cm.
opisanego na okręgu.

131
Rozwiązania zadań

6. h A K A DY E M P- ' - i 5 E N I IMC P R EI E C Z A IV1! N E M

6.1. P S Z C Z O Ł Y i MI ÓD
Nr Suma Wymagania
Rozwiązanie zadania Kryteria oceny
zad. pKt ogólne szczegół.

1. B 1 II 1.7

2. D 1 II 5.2

3. Kolejno: 8; 2,1; pierwszej, 120; 1 050; 60; 750; 400. • Odczytanie danych z wykre­ 3 I 8.4
su i uzupełnienie zdań.

4. 0,9 km : 1 min = 0,9 km : ¿ r h = 54 ^ • Odczytanie danych z wykre­ 2 III 8.4


60 h
Odp.: W czasie pierwszej minuty lotu pszczoła oddalała się su i zamiana jednostek czasu. 1.7
od ula z prędkością 54 t a • Obliczenie prędkości.

5. B 1 V 8.4

6. C 1 II 1.2

7. (500 g • 70% ): 100% = 350 g; 500 g - 350 g = 150 g • Obliczenie procentu danej 2 V 5.2
350 g : 3,5 = 100 g liczby. 5.4
150 g + 100 g = 250 g 2.4
Odp.: Masa miodu, która powstaje z 500 g nektaru,
jest równa 250 g.

8. C 1 II 10.17

9. (la )1 = a2 + x2; x = a i3 • Obliczenie długości 1 IV 10.7


Odp.: Wektor ma długość równą a{3. odcinka.

10. 0,04 ha = 4 000 000 cm2 • Zamiana jednostek po­ 2 III 10.11
4 000 000 cm2 : 5 0002 = 0,16 cm2 wierzchni. 10.12
Odp.: Na planie w skali 1:5 000 pasieka zajmuje 0,16 cm2. • Obliczenie powierzchni
w skali.

11. a) 720 cm3 — 100 dag • Obliczenie masy według 2 II 1.7


1 000 cm3 — x warunków zadania. SP
x = 138,88... dag = 1,3888... kg = 1,39 kg • Zamiana jednostek masy 1.4
Odp.: Litr miodu ma masę około 1,39 kg. i przybliżenie.

b )C 1 II 1.7

12. D 1 II 10.7

13. A 1 II 10.5

14. Z2 = H 2 + r2 = 602 + 802 = 100 cm z '' \ H = 60 cm • Zastosowanie twierdzenia 1 IV 10.7


X. / / = ioo cm
p b = %rl * 3,14 • 80 • 100 = H Pitagorasa. 11.2
\ r = 80 cm
= 25 120 [cm2] = 2,512 m2 / / • Obliczenie pola powierzchni
Odp.: Pole powierzchni daszku r stożka i zamiana jednostek
to w przybliżeniu 2,512 m2. powierzchni.

15. V = nr2H = 7t(50 - 1)2 •100 = 0,75 [m3] • Obliczenie objętości walca 1 IV 11.2
Odp.: Objętość wewnętrznej części ula równa jest z uwzględnieniem warun­
około 0,75 m3. ków określonych w zadaniu.

16. C 1 IV 7.4

17. Jeśli n jest liczbą parzystą, to w rzędzie o numerze n • Zbudowanie modelu mate­ 1 V 6.1
będzie n słoików z miodem gryczanym i n - 1 słoików matycznego zilustrowanej
z miodem lipowym. sytuacji.

152
R o zw i ą za n i a zadań

18. a) Przykłady odpowiedzi: ’ Analiza diagramu i zapisa­ 9.1


Z upływem lat jest coraz więcej starszych pszczelarzy, a coraz nie wniosku.
mniej młodych.

b) I - T A K , I I - T A K , I I I - N IE , I V - T A K II

19. a) 0,8 ' Sporządzenie diagramu 9.3


Spożycie miodu w Polsce
słupkowego na podstawie
: 0,7 w latach 2001-2007
danych podanych w tabeli.
0,6

0,5

0,4

i 0,3 -

0,2

0,1 H
0,0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 rok

b) 38,1 min • 0,63 kg = 24 003 000 kg = 24 003 t ■Odczytanie danych z tabeli II 6.1
(22 0001 : 24 003 t) • 100% = 92% i wykonanie obliczeń zgod­ SP
Odp.: Produkcja miodu w naszym kraju w 2006 roku zaspokoiła nie z warunkami zadania. 5.4
spożycie miodu przez Polaków w około 92%. ■Zamiana jednostek masy.
1Zastosowanie obliczeń
procentowych w praktyce.

6.2. W P O D R Ó Ż Y
Nr Suma Wyrmigania
zad.
Rozwiązanie zadania Kryteria oceny
pkt ogólne szczegół.

1. A 1 II 3.3

2. 3 500 = 0,01%jc; x = 35 000 000; • Odczytanie danych z wy­ 4 III 9.2


0,48 • 35 000 000 = 16 800 000 kresu i wykonanie obliczeń 5.2
Odp.: Polaków w wieku 15 lat i więcej w 2008 roku było 35 min, zgodnie z warunkami zada­ 7.1
z czego 16,8 min wyjeżdżało w celach turystycznych. nia. 1.5
• Obliczenie procentu danej
liczby.

3. Porć>wnariie iczby o< ób w wiek li 15 lat i w Ięcej wyjeżdżających * Sporządzenie diagramu 1 I 9.3
1nie wyje; dż£ijących w celach tu rystycznyc h słupkowego na podstawie
60% □ -wyjeżdżając y 8 - niewyjeżdżający danych podanych w tabeli.

50%

40%

30%

20%

10%

0
2000 2005 2007 2008

4. Przykład odpowiedzi: Liczba wyjazdów turystycznych w stosunku • Analiza danych zapisanych 2 I 9.1
do 2000 roku spadła, przy czym znacznie obniżyła się liczba osób w tabeli i z własnoręcznie
wypoczywających w kraju, ale zanotowano wzrost liczby osób wy­ wykonanego diagramu oraz
bierających wypoczynek za granicą. sformułowanie wniosków.

133
Rozwiązania zadań

5. C 1 II 5.2

6. liczba pokoi: czteroosobowych -x, trzyosobowych - x, • Zapisanie zależności między 3 IV 7.4


dwuosobowych -v , jednoosobowych -y wielkościami według warun­ 7.5
¡2x + 2y = 158 ków określonych w zadaniu.
[4x + 3x + 2y + y = 329 • Ułożenie układu równań.
x = 23; y = 56 • Rozwiązanie układu
Odp.: Pokoi dwu- i jednoosobowych jest po 56, a cztero- równań.
i trzyosobowych po 23.

7. cena noclegu w pokoju: • Obliczenie procentu danej 3 IV SP


jednoosobowym: 150 zł liczby. 1.5
dwuosobowym: 150 zł - 30 zł = 120 zł • Obliczenie ułamka danej 1.2
trzyosobowym: 75% • 150 zł = 112,50 zł liczby. 5.2
czteroosobowym: | ■120 zł = 80 zł • Obliczenie kosztów według
Odp.: Koszt noclegu jednej osoby w pokojach jedno-, dwu-, warunków określonych
trzy- i czteroosobowym równy jest kolejno: 150 zł, 120 zł, w zadaniu.
112,50 zł oraz 80 zł.

8. B 1 II SP

9. x - liczba osób zakwaterowanych w pokojach dwuosobowych • Ułożenie układu równań. 2 IV 7.4


y - liczba osób zakwaterowanych w pokojach jednoosobowych • Rozwiązanie układu równań. 7.5
i x + y = 69
[2 849x + 3 lOly = 199 857
y = 13; x = 56
Odp.: W pokojach jednoosobowych zakwaterowano 13 uczest­
ników wycieczki.

10. C 1 II 9.1

11. 4§ = ~jy;x = 694,4 m • Zastosowanie podobieństwa 3 IV 10.13


Odp.: Samolot po 46 sekundach A trójkątów. 7.1
• Obliczenie długości boku 7.2
kości 694,4 m. | 48 1 trójkąta.

12. C 1 II 7.5

13. 4,6 cm • 30 000 000 cm = 138 000 000 cm = 1 380 km = • Przeliczenie jednostek dłu­ 4 IV 1.7
308 węzłów = 570,416 t a gości. SP
• Obliczenie długości odcinka
1 380 : 570,416 * 2,42 [h] = 2 h 24 min
na podstawie skali.
1955 + 2 h 24 min = 2219
• Obliczenie czasu według
Odp.: Samolot wylądował w Paryżu około godziny 22.19.
warunków zadania.

14. 3 045,6 : 4,05 = 752 [euro] • Zamiana jednostek mone­ 3 IV SP


x - liczba osób dorosłych, y - liczba dzieci tarnych. 7.4
fy = 3x • Ułożenie układu równań. 7.6
[53x + 45- y = 752 • Rozwiązanie układu równań.
x = 4-y = l2
Odp.: Na wycieczkę wybrało się 12 dzieci i 4 osoby dorosłe.

15. ix ■3x • & = 81; 24x3 = 81; x = 1,5 [dm] • Ułożenie równania. 4 IV 7.3
1,5 dm x 4,5 dm x 12 dm -w ym iary walizki • Rozwiązanie układu równań. V 11.2
Odp.: Obraz zmieści się do walizki. • Obliczenie objętości prosto­ 4.1
padłościanu.

16. skala: 1:50 000; odległość: 2,4 cm x • Zastosowanie twierdzenia 2 IV 10.7


różnica wysokości: 500 m 500 m Pitagorasa. SP
9 4 ■^0 0^0 — 000 cm - 1 ^>0^ m • Obliczenie odległości według
x2 = 1 2002 + 5002; x = 1 300 [m] 1 200 m warunków zadania.
Odp.: Turyści pokonali 1 300 m.

134
Rozwiązania zadań

6.3. F E S T Y N
Nr Suma Wym agania
zad. Rozwiązanie zadania Kryteria oceny
pkt ogólne szczegół.
1. D 1 II SP
2. D 1 II SP

3. = ioo -4 - • Zamiana jednostek pręd­ 3 II 1.7


n mm
0,6 cm = 600 m; 600 m : 100 - S - = 6 min kości.
mm
Odp.: Droga ze stoiska gastronomicznego do punktu medycz­ • Zastosowanie obliczeń na
nego zajęła gościowi festynu 6 minut. liczbach wymiernych.

4. Odp.: Kąt między drugim i trzecim odcinkiem trasy biegu • Wykorzystanie związków 1 II 10.1
ma miarę 59°. między kątami utworzonymi
przez prostą przecinającą
dwie proste równoległe.

5. D 1 II 5.2
V
6. 24 min = h s [km] • Przedstawienie zależności 3 IV 8.1
1,1 60 i 6-
6 k m : i h = 1 5 ta 5n drogi od czasu za pomocą 1.7
60 h 4.
Odp.: Zawodnik biegł ze średnią 3. wykresu. 2.3
prędkością 15 2 • Zamiana jednostek prędkości.
• Obliczenie prędkości.
0- —>
6 12 18 241 Imin]

7. 110 mm = 11 cm; 370 mm = 37 cm; 140 mm = 14 cm • Zamiana jednostek długości. 3 IV I.7


V = 11 • 37 • 14= 5 698 [cm3] • Obliczenie objętości prosto­ II.2
12 • 5 698 cm3 = 68 376 cm3 = 68,41 padłościanu.
Odp.: Owoce przygotowane na festyn mają objętość • Obliczenie objętości według
równą 68,4 1. warunków zadania.

8. 11 = 1 000 cm3 • Zamiana jednostek objętości. 2 IV 1.7


3,3 • 1 000 : 5 698 = 0,5791... = 0,579 kg • Obliczenie masy i zaokrągle­ 1.5
Odp.: Litr jagód ma masę 0,579 kg. nie wyniku. 1.4

9. a) r : 12 = 150°: 360°; r = 5 [cm] • Obliczenie objętości stożka. 2 IV 11.2


H 2 = r2 + 122; H = VTl9 [cm] • Zaokrąglenie rozwinięcia 1.4
V = 1 ■n ■r2 •H = 1 • n ■52 • iU 9 * 285,216 [cm3] = 0,29 1 dziesiętnego liczby.
Odp.: Objętość rożka na jagody równa jest 0,291.

b) 68,4 1: 0,29 1 - 235 • Zastosowanie obliczeń na 2 IV 1.7


Odp.: Harcerze przygotowali 235 rożków z jagodami. liczbach wymiernych. 1.4
• Zaokrąglenie rozwinięcia
dziesiętnego liczb.

10. 0,12 • 4,50 = 0,54 [zł]; 4,50 - 0,54 = 3,96 [zł] • Obliczenie procentu danej 2 IV 5.2
3,96 • 235 = 930,60 [zł] liczby. 1.7
Odp.: Harcerze na sprzedaży rożków z jagodami • Zastosowanie obliczeń na
zarobili 930 zł 60 gr. liczbach wymiernych.

11. a) 5 • 4 : 2 = 10 • Obliczenie liczby rozegra­ 1 III 9.5


Odp.: Odbędzie się 10 meczów. nych meczów.

b) 10 • 2 • 15 + 10 • 5 + 9 • 5 = 395 min = 6 h 35 min • Obliczenie czasu i godziny 2 IV 1.7


905 + 6 godz. 35 min = 1540 według warunków określo­
ę
Odp.: Rozgrywki zakończyły się o godzinie 15.40. nych w zadaniu.

12. AABO ~ AOCD w skali k = 6 m •’ 6 cm = 100 • Obliczenie skali podobień­ 3 III 10.13
x = 12 cm ■100 = 1 200 cm = 12 m stwa trójkątów. IV 10.11
Odp.: Aparat umieszczono w odległości 12 m od sceny. • Obliczenie odległości. 2.4

135
R o z w i ą za n i a zadań

6 .4 . M A T E M A T Y K A OD K U C H N I

Nr Suma Wymagania
Rozw iązanie zadania K ryteria oceny
zad. pkt ogólne szczegół.
1. Np.: 6 jaj; 1 szklanka i 13 łyżek mąki; 1 szklanka i 4 łyżki cukru • Przeliczenie jednostek masy 2 II 1.2
i pudru; i łyżeczki proszku do pieczenia; 7 łyżeczek masła na niestandardowe.

2. B 1 II 1.7

3. C 1 II 5.3

4. D 1 II 1.2

5. a) C 1 II 5.4

b) 27 000 mg = 27 g • Obliczenie liczby na podsta­ 2 IV 1.2


6 - 2 7 : 9 0 = 1,8 = 2 wie danego jej procentu. 1.4
Odp.: Do przygotowania sześciu porcji spaghetti należy kupić • Zaokrąglenie rozwinięcia
dwa słoiki sosu. dziesiętnego liczby.

6. x - liczba placków zjedzonych przez Anię • Ułożenie równania. 3 IV 1.2


1,2* + x + • \,2x + 3x = 42; x = 5 • Rozwiązanie równania. 7.1
• Obliczenie pozostałych 7.3
1,2 • 5 = 6; | • 1,2 • 5 = 16; 3 • 5 = 15
szukanych danych.
Odp.: Adam zjadł 6 placków, Ania - 5, Wojtek -1 6 ,
a Staszek -1 5 .

7. liczba porcji pierogów: ruskich -x , z jagodam i- y • Ułożenie układu dwóch 2 IV 7.4


fx + y = 16 równań. 7.6
124x + 2Dy = 348 • Rozwiązanie układu
x = 1-y = 9 równań.
Odp.: Pani Lepińska przygotowała 9 porcji pierogów z jagodami.

8. 0,12 • 2 • 14,5 = 3,48 g • Obliczenie procentu danej 2 IV 5.2


Odp.: Dwie łyżki 12-procentowej śmietany zawierają liczby. 1.2
3,48 g tłuszczu.

9. 1 1 = 375 cm3 • Zamiana jednostek masy. 2 IV 11.3


390 g : 375 cm3 = 1,04 -Ł j • Obliczenie gęstości. 1.2
cm
Odp.: Śmietana ma gęstość równą 1,04

10. A 1 V 9.5

11. 0,8 : 0,1 • 0,5 • 48 = 192 [mg] • Obliczenie procentu danej 2 III 5.2
Odp.: Surówka z kapusty zawiera o 192 mg więcej witaminy C liczby. IV 1.2
niż taka sama ilość kapusty po gotowaniu przez 4 minuty. • Zastosowanie obliczeń
na liczbach wymiernych.

12. 12,71 + 24,11 = 36,82 [zł]; 13,79 + 24,09 = 37,88 [zl] • Odczytanie danych z tabeli 3 III 1.2
(37,88 - 36,82): 36,82 ■100% = 2,88% = 3% i obliczenie kosztów według 5.1
Odp.: Wydatki na owoce i warzywa wzrosły o około 3%. warunków zadania. 1.4
• Obliczenie, jakim procentem
jednej liczby jest druga liczba.
• Zaokrąglenie rozwinięcia
dziesiętnego liczby.

b) B 1 II 5.1

13. x2 = 132 - 122;x = 5 cm; h = 13 - 5 = 8 [cm] • Obliczenie objętości czaszy. 2 II 11.2


V = 0,5tc • 122 • 8 + ±ti83 = 2 076,59 = 2 077 [cm3] • Zaokrąglenie rozwinięcia 1.4
Odp.: Miseczka ma objętość równą 2 077 cm3. dziesiętnego liczby.

136
R o z w i ą za n i a zadań

14. C 1 IV 10.7

15. (0,25 • 20)2 + (0,25 ■20)2 = x2 • Zastosowanie twierdzenia 2 IV 10.7


x = 5{2 cm Pitagorasa. 1.2
Odp.: Linia, wzdłuż której przecięto ser, ma długość • Obliczenie długości odcinka.
równą 5f2 cm.

16. 1 ■203 = 4 000 [cm3] - objętość połowy sera • Obliczenie objętości gra- 2 IV 11.2
niastosłupa. 1.2
• 4 000 = 250 [cm3] - objętość kawałka sera n a koreczki
4 0 0 0 -2 5 0 = 3 750 [cm3]
Odp.: Objętość pozostałej części sera jest równa 3 750 cm3.

17. V = 250: 20 = 12,5 [cm3] • Obliczenie objętości gra- 2 IV 11.2


Odp.: Jeden koreczek ma 12,5 cm3 objętości. niastosłupa. 1.2

18. 360°: 10 = 36° • Obliczenie miary kąta środ­ 3 III 1.2


(180° - 36°): 2 = 72°; 2 • 72° = 144° kowego dziesięciokąta. IV 5.1
±oc = 0,5 • 144° - 45°= 72° - 45° = 27° * Obliczenie miary kąta dzie­ 1.4
sięciokąta. 10.4
a = 2 • 27° = 54°
Odp.: Kąt między dwoma koreczkami ma 54°.

6.5. Z P A P I E R U

Nr Suma Wymagania
zad. Rozwiązanie zadania Kryteria oceny
pkt ogólne szczegół.
1. a) B 1 III SP

b) C 1 II SP

2. a) 210 mm • 297 mm • 90 Ą ; = 5,6133 g • Zamiana jednostek długości. 2 V 1.7


m2
500 • 5,6133 g = 2 806,65 g = 2,8 kg • Obliczenie masy według 1.2
Odp.: Ryza papieru form atu 210 mm x 297 mm warunków określonych
o gram aturze 90 ^ m a masę równą 2,8 kg. w zadaniu.

b) B 1 III 1.2
r\ 24,8 lb _ 24.8 - 0.454 S
> ryza 500-0,21-0,297 m2 • Przeliczenie jednostek grama­ 2 V 1.7
Odp.: G ram atura papieru to około 361 Ą^. tury papieru według warun­ 1.4
ków określonych w zadaniu.
• Zaokrąglenie wyniku.

3. (3 005 tys. t : 383 603 tys. ton) • 100% = 0,783% * 0,8% = 8%o • Obliczenie, jakim procentem 2 III 5.2
Odp.: Papier wyprodukowany w Polsce w 2007 roku stanowił jednej liczby jest druga liczba. 1.4
8%o światowej produkcji papieru w tymże roku. • Zaokrąglenie rozwinięcia
dziesiętnego liczby.

4. B 1 III 10.7

5. B 1 IV 10.9

6. A 1 IV 10.7

7. D 1 IV 10.9

8. 4-ia + 2 - ^ = 2 a + a i 2 • Obliczenie obwodu sześcio­ 3 IV 10.9


Odp.: Obwód sześciokąta jest równy 2a + a f l . kąta. 6.3
• Zastosowanie działań na 6.5
wyrażeniach algebraicznych.

137
R o zw i ą za n i a zadań

9. a2 - 2 - l - ( j a ) 2 = f e 2 • Obliczenie pola sześciokąta. 3 IV 10.9


Odp.: Pole powierzchni sześciokąta jest równe -2a2. • Zastosowanie działań na 6.3
wyrażeniach algebraicznych. 6.5

id1. A 1 V 6.5

11. D 1 IV 1.2

12. V = (ifl2V2)2 • 1 • a{2 = 3^2- = 21f i [cm3] • Obliczenie objętości prosto­ 2 IV 11.2
Odp.: Objętość gotowego pudełka równa jest 21f i cm3. padłościanu z uwzględnie­ 6.5
niem warunków określonych
w zadaniu.

13. C 1 IV 1.2

14. D 1 V 10.9

15. r = 2 • 2R; R = ±r • Obliczenie długości promie­ 3 V 7.1


V = \n R 3 = =^ nia kuli. 7.3
• Obliczenie objętości kuli. 11.3
Odp.: Objętość kulki równa jest jg 3.
6.5

16. B 1 V 11.3

17. C 1 V 10.5

18. R = 1 • 1,2 cm = 0,6 cm • Obliczenie długości i szero­ 3 V 1.2


h = 2 • 1,2 cm = 2,4 cm kości „żabki”. 1.7
• Obliczenie długości kratki.
szerokość „żabki”: 2,4 cm; długość „żabki”: 6 • 1,2 cm = 7,2 cm
• Obliczenie wymiarów arku­
szerokość „żabki” = dwie kratki szablonu = 2,4 cm; jedna kratka
sza.
szablonu = 1,2 cm
wymiary arkusza: 8 • 1,2 cm = 9,6 cm; 16 • 1,2 cm = 19,2 cm
Odp.: Weronika może wykonać „żabkę” z arkusza
o minimalnych wymiarach równych 9,6 na 19,2 cm.

138
W Y M A G A N I A OG ÓL N E I S Z C Z E G Ó Ł O W E Z MA T E MA T Y K I
Z A WA R T E W P OD S T A WI E P R O G R A M O W E J K S Z T A Ł C E N I A
O G Ó L N E G O DL A G I M N A Z J U M
Cele kształcenia - wymagania ogólne 3) dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli liczby wymierne;
4) oblicza wartości nieskomplikowanych wyrażeń
I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.
aiytmetycznych zawierających liczby wymierne.
Uczeń interpretuje i tworzy teksty o charakterze mate­
matycznym, używa języka matematycznego do opisu 3. Potęgi. Uczeń:
rozumowania i uzyskanych wyników. 1) oblicza potęgi liczb wymiernych o wykładnikach
naturalnych;
II. Wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji.
2) zapisuje w postaci jednej potęgi: iloczyny i ilorazy
Uczeń używa prostych, dobrze znanych obiektów
potęg o takich samych podstawach, iloczyny i ilo­
matematycznych, interpretuje pojęcia matematyczne
razy potęg o takich samych wykładnikach oraz
i operuje obiektami matematycznymi.
potęgę potęgi (przy wykładnikach naturalnych);
III. Modelowanie matematyczne. 3) porównuje potęgi o różnych wykładnikach natu­
Uczeń dobiera model matematyczny do prostej sytuacji, ralnych i takich samych podstawach oraz
buduje model matematyczny danej sytuacji. porównuje potęgi o takich samych wykładnikach
naturalnych i różnych dodatnich podstawach;
IV. Użycie i tworzenie strategii.
4) zamienia potęgi o wykładnikach całkowitych
Uczeń stosuje strategię jasno wynikającą z treści zada­
ujemnych na odpowiednie potęgi o wykładnikach
nia, tworzy strategię rozwiązania problemu.
naturalnych;
V. Rozumowanie i argumentacja. 5) zapisuje liczby w notacji wykładniczej, tzn. w p o ­
Uczeń prowadzi proste rozumowania, podaje argumen­ staci a ■ 10^, gdzie l^ a < 1 0 oraz k jest liczbą
ty uzasadniające poprawność rozumowania. całkowitą.

4. Pierwiastki. Uczeń:
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
1) oblicza wartości pierwiastków drugiego i trzeciego
1. Liczby wymierne dodatnie. Uczeń: stopnia z liczb, które są odpowiednio kwadratami
1) odczytuje i zapisuje liczby naturalne dodatnie lub sześcianami liczb wymiernych;
w systemie rzymskim (w zakresie do 3000); 2) wyłącza czynnik przed znak pierwiastka oraz włą­
2) dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli liczby wymierne cza czynnik pod znak pierwiastka;
zapisane w postaci ułamków zwykłych lub roz­ 3) mnoży i dzieli pierwiastki drugiego stopnia;
winięć dziesiętnych skończonych zgodnie z własną 4) mnoży i dzieli pierwiastki trzeciego stopnia.
strategią obliczeń (także z wykorzystaniem kalku­
5. Procenty. Uczeń:
latora);
1) przedstawia część pewnej wielkości jako procent
3) zamienia ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne
lub promil tej wielkości i odwrotnie;
(także okresowe), zamienia ułamki dziesiętne
skończone na ułamki zwykłe; 2) oblicza procent danej liczby;
4) zaokrągla rozwinięcia dziesiętne liczb; 3) oblicza liczbę na podstawie danego jej procentu;
5) oblicza wartości nieskomplikowanych wyrażeń 4) stosuje obliczenia procentowe do rozwiązywania
arytmetycznych zawierających ułamki zwykłe problemów w kontekście praktycznym, np. oblicza
i dziesiętne; ceny po podwyżce lub obniżce o dany procent,
wykonuje obliczenia związane z VAT, oblicza
6) szacuje wartości wyrażeń aiytmetycznych;
odsetki dla lokaty rocznej.
7) stosuje obliczenia na liczbach wymiernych do roz­
wiązywania problemów w kontekście praktycz­ 6. Wyrażenia algebraiczne. Uczeń:
nym, w tym do zamiany jednostek (jednostek 1) opisuje za pom ocą wyrażeń algebraicznych
prędkości, gęstości itp.). związki między różnymi wielkościami;
2. Liczby wymierne (dodatnie i niedodatnie). Uczeń: 2) oblicza wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych;
1) inteipretuje liczby wymierne na osi liczbowej, 3) redukuje wyrazy podobne w sumie algebraicznej;
oblicza odległość między dwiema liczbami na osi 4) dodaje i odejmuje sumy algebraiczne;
liczbowej; 5) mnoży jednomiany, mnoży sumę algebraiczną
2) wskazuje na osi liczbowej zbiór liczb spełnia­ przez jednomian oraz, w nietrudnych przykładach,
jących warunek typu: x ^ 3 , x<5; mnoży sumy algebraiczne;

139
P od s t a w a p r og r a m o w a ( f r a g m e n t !

6) wyłącza wspólny czynnik z wyrazów sumy alge­ prawdopodobieństwa najprostszych zdarzeń


braicznej poza nawias; w tych doświadczeniach (prawdopodobieństwo
7) wyznacza wskazaną wielkość z podanych wzorów, wypadnięcia orła w rzucie monetą, dwójki lub
w tym geometrycznych i fizycznych. szóstki w rzucie kostką, itp.).
i
7. Równania. Uczeń: 10. Figury płaskie. Uczeń:
1) zapisuje związki między wielkościami za pomocą 1) korzysta ze związków między kątami utworzonymi
równania pierwszego stopnia z jedną niewia­ przez prostą przecinającą dwie proste równoległe;
domą, w tym związki między wielkościami wprost 2) rozpoznaje wzajemne położenie prostej i okręgu,
proporcjonalnymi i odwrotnie proporcjonalnymi; rozpoznaje styczną do okręgu;
2) sprawdza, czy dana liczba spełnia równanie stop­ 3) korzysta z faktu, że styczna do okręgu jest
nia pierwszego z jedną niewiadomą; prostopadła do promienia poprowadzonego do
3) rozwiązuje równania stopnia pierwszego z jedną punktu styczności;
niewiadomą; 4) rozpoznaje kąty środkowe;
4) zapisuje związki między nieznanymi wielkościami 5) oblicza długość okręgu i łuku okręgu;
za pomocą układu dwóch równań pierwszego 6) oblicza pole koła, pierścienia kołowego, wycinka
stopnia z dwiema niewiadomymi; kołowego;
5) sprawdza, czy dana para liczb spełnia układ 7) stosuje twierdzenie Pitagorasa;
dwóch równań stopnia pierwszego z dwiema 8) korzysta z własności kątów i przekątnych w pros­
niewiadomymi; tokątach, równoległobokach, rombach i w trape­
6) rozwiązuje układy równań stopnia pierwszego zach;
z dwiema niewiadomymi; 9) oblicza pola i obwody trójkątów i czworokątów;
7) za pomocą równań łub układów równań opisuje 10) zamienia jednostki pola;
i rozwiązuje zadania osadzone w kontekście prak­ 11) oblicza wymiary wielokąta powiększonego łub
tycznym. pomniejszonego w danej skali;
8. Wykresy funkcji. Uczeń: 12) oblicza stosunek pól wielokątów podobnych;
1) zaznacza w układzie współrzędnych na płaszczyź­ 13) rozpoznaje wielokąty przystające i podobne;
nie punkty o danych współrzędnych; 14) stosuje cechy przystawania trójkątów;
2) odczytuje współrzędne danych punktów; 15) korzysta z własności trójkątów prostokątnych
3) odczytuje z wykresu funkcji: wartość funkcji dla podobnych;
danego argumentu, argumenty dla danej wartości 16) rozpoznaje pary figur symetrycznych względem
funkcji, dla jakich argumentów funkcja przyjmu­ prostej i względem punktu. Rysuje pary figur
je wartości dodatnie, dla jakich ujemne, a dla ja ­ symetrycznych;
kich zero; 17) rozpoznaje figury, które mają oś symetńi, i figury,
4) odczytuje i interprettije informacje przedstawione które mają środek symetrii. Wskazuje oś symetrii
za pomocą wykresów funkcji (w tym wykresów i środek symetrii figury;
opisujących zjawiska występujące w przyrodzie, 18) rozpoznaje symetralną odcinka i dwusieczną
gospodarce, życiu codziennym); kąta;
5) oblicza wartości funkcji podanych nieskom­ 19) konstruuje symetralną odcinka i dwusieczną
plikowanym wzorem i zaznacza punkty należące kąta,
do jej wykresu. 20) konstruuje kąty o miarach 60°, 30°, 45°;
9 . Statystyka opisowa i wprowadzenie do rachunku 21) konstruuje okrąg opisany na trójkącie oraz okrąg
prawdopodobieństwa. Uczeń: wpisany w trójkąt;
1) interpretuje dane przedstawione za pomocą tabel, 22) rozpoznaje wielokąty foremne i korzysta z ich
diagramów słupkowych i kołowych, wykresów; podstawowych własności.
2) wyszukuje, selekcjonuje i porządkuje informacje 11. Bryły. Uczeń:
z dostępnych źródeł; 1) rozpoznaje graniastosłupy i ostrosłupy prawidłowe;
3) przedstawia dane w tabeli za pomocą diagramu 2) oblicza pole powierzchni i objętość graniastosłupa
słupkowego łub kołowego; prostego, ostrosłupa, walca, stożka, kuli (także
4) wyznacza średnią arytmetyczną i medianę zestawu w zadaniach osadzonych w kontekście prakty­
danych; cznym);
5) analizuje proste doświadczenia losowe (np. rzut 3) zamienia jednostki objętości.
kostką, rzut monetą, wyciąganie losu) i określa

140

You might also like