Tkanka bodźcotwórcza – zbudowana z komórek o małej ilości miofibryli , dużych jądrach i
słabo zaznaczonym prążkowaniu. Główne skupisko tej tkanki znajduje się w przedsionku prawym i tworzy węzeł zatokowy. Drugim skupiskiem komórki tkanki bodźcotwórczej jest węzeł przedsionkowo-komorowy. Przedłużenie węzła przedsionkowo- komorowego ,biegnące wzdłuż przegrody międzykomorowej jako pęczek przedsionkowo- komorowy (pęczek Hisa) tworzy tkankę bodźco-przewodzącą.
Węzeł zatokowy jest zbudowany z komórek rozrusznikowych dlatego to on głównie stanowi
punkt rozrusznikowy w automatyzmie serca ,mimo że każda z tkanek układu bodźcotwórczego może wytworzyć pobudzenie. Rytm i częstotliwość nadaje węzeł zatokowy.
Kompleks tkanki bodźcotwórczej i bodźco-przewodzącej nosi wspólną nazwę układu bodźco-
przewodzącego.
Czasem gdy węzeł zatokowy nadaje zbyt słaby lub zbyt silny ew. nie nadaje impulsu nerwowego ,by móc pobudzić komory , jego funkcję może przejąć pęczek Hisa.
Jeżeli na serce w czasie jego prawidłowych skurczów zadziała dodatkowy bodziec
przekraczający próg jego pobudliwości , to efekt działania bodźca będzie zależał od okresu skurczu serca, na który to działanie przypadło. W okresie fazy skurczu mięsień sercowy jest niepobudliwy, czyli jest w okresie refrakcji. W końcowej fazie skurczu oraz w fazie rozkurczu dodatkowy bodziec wywoła dodatkowy skurcz, czyli ekstrasystole. Dodatkowy skurcz à dodatkowy okres refrakcji à dodatkowy okres refrakcji trafia na pobudzenie płynące z układu bodźco-przewodzącego à fizjologiczny skurcz nie dochodzi do skutku ,a co za tym idzie à powstaje pauza wyrównawcza.
Skurcze dodatkowe pojawiają się przy nadpobudliwości układu nerwowego, zatruciach,
niedotlenieniu serca itp. Mogą one być inicjowane w przedsionku , w węźle przedsionkowo- komorowym i w samej komorze. Przy porażeniu prądem elektrycznym lub np. chorobach naczyń wieńcowych może dojść do niemiarowości albo krańcowo – do trzepotania lub migotania przedsionków, czyli lawinowo występujących skurczów całych przedsionków lub partii włókien mięśniowych. W granicach 300 takich skurczów na minutę oznaczać będzie trzepotanie , jeśli powyżej to jest to migotanie. Najgorsze i tak są migotania/trzepotanie komór , zazwyczaj prowadzi do śmierci.
Automatyzm serca – zdolność do rytmicznego samopobudzania się do skurczów ,dzięki
zmodyfikowanym włóknom mięśniowym ,pomimo braku impulsu/potencjału czynnościowego z OUN. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kolokwium – Fizjologia serca i układ krążenia --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Jeden węzeł znajduje się w ścianie tylnej prawego przedsionka à
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kolokwium – Fizjologia serca i układ krążenia --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Kłębki szyjne i aortalne.
Specyfika krążenia: mózgowego, płucnego, wrotnego, wieńcowego i płodowego.