Θέμα: Έναρξη ταλάντωσης με αλλαγή της Θ.Ι.

(1)

(1) (3) (2)

k  L  m1  m2   g
ΣF=0 m2 g ΣF=0
d  L  L'  k  L'  m1  g
k

ΘΦΜ ΘΦΜ
ΔL’
ΔL ΘΙΤ (x=0)
ΘΙ (m1)
m2 d=A
ΘΙ (m1+m2)
m1 v=0
Αφαιρούμε το σώμα m2. Το
σώμα m1 αρχίζει να
ταλαντώνεται . Η θέση
Το σώμα μάζας m2 k ισορροπίας του είναι
είναι στερεωμένο στο ψηλότερα κατά d. H
ελατήριο. Τo σώμα ταλάντωση αρχίζει από
μάζας m2 είναι ακραία θέση και έχει
τοποθετημένο πάνω πλάτος d=A
στο m1 και το σύστημα
ισορροπεί.

1 Β.Ζαρείφης
 Θέμα: Έναρξη ταλάντωσης με αλλαγή της Θ.Ι. (2)

(1) (3) (2)

k  L'  m1  m2   g
ΣF=0 m2 g ΣF=0
k  L  m1  g d  L' L 
k

ΘΦΜ ΘΦΜ
ΔL m2
m1 v=0
ΘΙ (m1) ΔL’
d=A
ΘΙΤ (x=0)
ΘΙ (m1+m2)

k
Tοποθετούμε το σώμα m2
Το σώμα μάζας m1 πάνω στο σώμα m1 και
είναι στερεωμένο αφήνουμε το σύστημα ελεύθερο
στο ελατήριο και οπότε αρχίζει να ταλαντώνεται
ισορροπεί. . Η θέση ισορροπίας του
συσσωματώματος απέχει d από
τη ΘΙ του m1. H ταλάντωση
αρχίζει από ακραία θέση και
έχει πλάτος d=A

Β.Ζαρείφης
2
 Θέμα: Έναρξη ταλάντωσης με πλαστική κρούση.

(1) (3) (2)

k  L'  m1  m2   g
ΣF=0 m2 g ΣF=0
k  L  m1  g d  L' L 
k

k k
ΘΦΜ ΘΦΜ
ΔL
ΘΙ (m1) m1 ΔL’
Vσ
m2 vο d m1+m2
Το σώμα μάζας m1
είναι ισορροπεί ΘΙΤ (x=0)
στερεωμένο στο
ελατήριο και
ΘΙ (m1+m2)
συγκρούεται πλαστικά
με το σώμα μάζς m2=
 
m2 v0  m1  m2   V
που κινείται με
k  A2  k  d 2  m1  m2 Vσ
1 1 1 2
ταχύτητα v0.
2 2 2
(4) (5)

Β.Ζαρείφης
3
 Θέμα: Πλαστική κρούση κατά την διάρκεια της ταλάντωσης

(1) (3) (2)

ΣF=0
k  L'  m1  m2   g
m2 g
k  L  m1  g d  L' L  ΣF=0
k

k k
ΘΦΜ ΘΦΜ
ΔL
ΘΙ(m1)
ΔL’
ΘΙΤπριν (x=0) d
x ΘΙΤ(m1+m2)
x’ ΘΙΤμετά (x’=0)
m1 v1
Vσ
m2 v2
m1+m2
1 1 1
k  A  k  x 2  m1v1 1
k  A'ά  k  x'2  m1  m2   V
1 1
2 2
2 2
2 2 2 2 2 2
Α.Δ.Ο.
(4)   
m1v1  m2 v2  m1  m2   V
(6)

(5)

4 Β.Ζαρείφης
 Θέμα: Συνδυασμός ελατηρίου και σταθερής δύναμης F

ΘΦΜ
V0=0
Το σώμα μάζας m ηρεμεί στη ΘΦΜ.
Κάποια στιγμή ασκείται στο σώμα σταθερή m F
oριζόντια δύναμη F. Θα αποδείξουμε οτι το
Θα κάνει αρμονική ταλάντωση με D=k
Θ.Ι

Στην θέση ισορροπίας των δυνάμεων F και Fελατ Fελ F

που δρουν στο σώμα θα ισχύει ότι:

F  F  k  L  F (1)
ΔL
x

Fελ F
Σε απόσταση χ από την Θέση Ισορροπίας
η συνισταμένη δύναμη είναι:

F  F  F  F  k L  x   F  kL  kx

Συμπέρασμα:

(1)
F  kx Η σταθερή δύναμη F επηρεάζει
Άρα το σώμα εκτελεί αρμονική ταλάντωση μόνο την Θέση ισορροπίας (και
με σταθερά επαναφοράς D = k όχι την σταθερά επαναφοράς

5 Β.Ζαρείφης
 Θέμα: Όταν «η δύναμη καταργείται...»
ΘΦΜ
Το σώμα μάζας m ηρεμεί στη ΘΦΜ. V0=0
Κάποια στιγμή ασκείται στο σώμα σταθερή m F
oριζόντια δύναμη F οπότε το ελατήριο
επιμηκύνεται

Η δύναμη F καταργείται όταν το σώμα έχει V

Fελ F
μετατοπιστεί κατά Δx. Μετά την κατάργηση
της F το σώμα κάνει Αρμονική ταλάντωση
με ενέργεια ίση με το έργο δύναμης F:
1 Δx
k  A2  F  x
2
Δύο ειδικές περιπτώσεις Vmax
Fελ F
1) Η δύναμη καταργείται όταν η
Ταχύτητα είναι μέγιστη
F Δx1
F  F  kx1  F  x1 
k
V=0
2) Η δύναμη καταργείται όταν η Fελ F
ταχύτητα μηδενίζεται. Η θέση αυτή είναι
ακραία θέση άρα: Δx2
Δχ2 = Α
Β.Ζαρείφης
6
Θέμα: Απώλεια επαφής – Οριζόντιο ελατήριο

Θ.Φ.Μ Το σώμα Σ1 είναι στερεωμένο στο ελατήριο.

Α Το σώμα Σ2 είναι σε επαφή με το Σ1.
Το δάπεδο είναι λείο.
1 2 Μετακινούμε τα σώματα ώστε το ελατήριο να
συμπιεστεί κατά Α και τα αφήνουμε ελεύθερα.

Στο Σ2 ασκείται η δύναμη επαφής Ν από το Σ1

 
(1) (2) N  m2 (1)
N Στο Σ1 ασκείται η δύναμη επαφής Ν’ από το Σ2
και η Fελ από το ελατήριο.
  
F   N '  m1 (2)
 
Σύμφωνα με τον 3ο νόμο του Νεύτωνα N ' N
N’ (1) (2)
Fελ Όταν χαθεί η επαφή των δύο σωμάτων οι
δυνάμεις επαφής μηδενίζονται Ν=Ν’=0
 
Άρα από την (1) : a  0
 
Και από την (2): F   0

Συνεπώς η επαφή χάνεται στην θέση φυσικού μήκους

Θ.Φ.Μ

Β.Ζαρείφης
7
 Θέμα: Απώλεια επαφής – Κατακόρυφο ελατήριο

Β.Ζαρείφης Το σώμα Σ1 είναι στερεωμένο στο ελατήριο.

Το σώμα Σ2 είναι σε επαφή με το Σ2.
Συμπιέζουμε το ελατήριο και αφήνουμε το σύστημα
ελεύθερο οπότε κάνει αρμονική ταλάντωση.
Σ2
Σ1 x Στο Σ2 ασκούνται το βάρος του και η δύναμη
επαφής από το Σ1 οπότε :
Θ.Ι. g   
N  m2 g  m2 (1)
 
Αν χαθεί η επαφή των δύο σωμάτων τότε: N 0
 
Οπότε από την (1) : g ( 2)
Η σχέση (2) «αποκαλύπτει» ότι η απώλεια επαφής
θα συμβεί στην θέση όπου τα διανύσματα α,g είναι
ομόρροπα, δηλαδή πάνω από την θέση ισορροπίας
και σε απόσταση xα τέτοια ώστε:

Προσοχή:  2 x  g 
Για την ταλάντωση του συσσωματώματος : D  k  m1  m2  2 g
x   x  
m1 2
Για την ταλάντωση του σώματος m1 : D1  m1 2  k
m1  m2
m2 Η επαφή χάνεται στιγμιαία αν x  A
Για την ταλάντωση του σώματος m2 : D2  m2 
2
k
m1  m2
Η επαφή δεν χάνεται αν x  A
8
 Θέμα: Σώμα στερεωμένο σε δύο οριζόντια ελατήρια
y
x

k1 k2
Το σώμα μάζας m στερεώνεται στα
δύο ελατήρια με σταθερές k1 k2. (σχήμα 1) m

Στη θέση ισορροπίας (σχήμα 2) L0 L0

το σώμα δέχεται δυνάμεις από τα δύο
ελατήρια για τις οποίες ισχύει ΣF=0
άρα : F1 F2
k1  L1  k 2  L2 (1)

Σε απόσταση x από την θέση ισορροπίας L0+ΔL1 L0+ΔL2

(σχήμα 2) έχουμε ότι:

F   F1 ' F2 '   k1L1 ' k 2 L2 ' 

F   k1 L1  x   k 2 L2  x   x
F   k1L1  k1 x  k 2 L2  k 2 x 
(1)

F’1 F’2
F  k1  k 2   x

Άρα το σώμα εκτελεί αρμονική ταλάντωση

L0+ΔL1+x L0+ΔL2-x
με σταθερά επαναφοράς:
D  k1  k 2

Β.Ζαρείφης
9
 Θέμα: Σώμα στερεωμένο σε δύο οριζόντια ελατήρια

k1 k2
Το σώμα μάζας m στερεώνεται στο
ελατήρια με σταθερά k2. m
Στη θέση ισορροπίας τα ελατήρια έχουν το
φυσικό τους μήκος. (σχήμα 1) L0 L0
x
Σε απόσταση x από την θέση ισορροπίας F1 F2 F2
(σχήμα 2) έχουμε το σώμα δέχεται δύναμη
Από το ελατήριο σταθεράς k2 οπότε:

F   F2   k 2  L2 (1) L0+ΔL1 L0+ΔL2

Για τις παραμορφώσεις των ελατηρίων ΔL1 και ΔL2
Ισχύει οτι:
Από τις (2) και (3) με απαλοιφή του ΔL1 έχουμε:
k1
L2  x ( 4)
Στο σημείο σύνδεσής τους τα ελατήρια ασκούν το k1  k 2
ένα στο άλλο δυνάμεις F1 , F2 για τις οποίες
σύμφωνα με τον 3ο Νόμο του Νεύτωνα θα ισχύει: Με αντικατάσταση της (4) στην (3) έχουμε τελικά:
k1k 2
F   x
k1  k 2
Οπότε κατά μέτρο :
Άρα το σώμα εκτελεί αρμονική ταλάντωση με σταθερά
k1  L1  k 2  L2 (3) Επαναφοράς: kk
D 1 2
k1  k 2
Β.Ζαρείφης
10