ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

ΦΥΣΙΚΗ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

3ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ (ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1) – ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ Α

Α1α. γ.
Α1β. α.
Α2α. β.
Α2β. β.
Α3α. β.
Α3β. α.
Α4α. δ.
Α4β. γ.

Α5.
α. Σωστό
β. Λάθος
γ. Σωστό
δ. Λάθος
ε. Σωστό

ΘΕΜΑ Β

Β1. Σωστή απάντηση είναι η α.

Για να μεταφέρεται η ενέργεια από το δίσκο στο ταλαντούμενο σύστημα με το βέλτιστο
τρόπο πρέπει το σύστημα να βρεθεί σε συντονισμό. Άρα:
1 k ω 1 k k k 200
f δ = f 0 =  δ =  ωδ2 =  mολ = 2  m ολ = kg  m ολ = 2kg
2π mολ 2π 2π mολ mολ ωδ 100

M + m = 2kg  m = 0,8kg .

Β2. Σωστή απάντηση είναι η β.

Το έργο της δύναμης αντίστασης είναι ίσο με τη μείωση της ενέργειας ταλάντωσης του
συστήματος.
Η αρχική ενέργεια του συστήματος είναι:
1 1
Ε 0 = kA 2  E 0 = 200  0,32 J  E 0 = 9 J
2 2
Την χρονική στιγμή t1 η ενέργεια του συστήματος είναι:

Σελίδα 1 από 6
 ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

1 1
Ε = Κ + U = mυ2 + 0  E = 2  22 J  E = 4 J
2 2
Άρα, το έργο της δύναμης αντίστασης είναι:
WFαντ=– Εαπ = Ε– Ε0 ή WFαντ = 4J − 9J  WFαντ = -5J .

Β3. Σωστή απάντηση είναι η α.

Το πλάτος της επιτάχυνσης μιας α.α.τ. βρίσκεται από τη

σχέση α max =   . Πρέπει να βρούμε τα πλάτη, Α και τις
2 Θ.Φ.Μ
Fελ,(1)

Δ 1 Fελ,(2)
Θ.Ι.1 Δ
γωνιακές συχνότητες, ω, των δύο ταλαντώσεων. Σ1 2

Και οι δύο ταλαντώσεις ξεκινούν από ακραία θέση, αφού

Θ.Ι.2 
w1
Σ2

υ = 0, άρα τα πλάτη ταλάντωσης συμπίπτουν με την 

w2
συμπίεση των ελατηρίων που προκαλούν τα σώματα όταν
αυτά βρίσκονται στις θέσεις ισορροπίας, δηλαδή
Α1 = Δℓ1 και Α2 = Δℓ2 .
Η θέση ισορροπίας του συστήματος k – m, είναι μετατοπισμένη από το φυσικό μήκος του
ελατηρίου κατά Δ 1 , για το οποίο ισχύει:

mg
ΣF = 0  Fελ(1) = w1  kΔ 1 = mg  Δ 1 =
k
Αντίστοιχα, η θέση ισορροπίας του συστήματος k – 4m, είναι μετατοπισμένη από το
φυσικό μήκος του ελατηρίου κατά Δ 2 , για το οποίο ισχύει:

4mg
ΣF = 0  Fελ(2) = w 2  kΔ 2 = 4mg  Δ 2 =
k
Η γωνιακή συχνότητα μιας α.α.τ βρίσκεται από τη σχέση D = m2 . Επειδή έχουμε
k
σύστημα μάζας ελατηρίου D = k και η σχέση γίνεται k = m   =
2 2
.
m
Άρα, ο ζητούμενος λόγος γίνεται:

k mg
α1(max) ω12 Α1 k  α1(max) = 1
= 2 = m
α 2(max) ω2  2 k 4mg α 2(max)
4m k

Β4. Σωστή απάντηση είναι η β.

Για την χρονική στιγμή t1 έχουμε:
 12 + 
t1 = 2 +  t1 =
 1 6  6
x = (t)  = (t1 )  = (t1 ) 
2 2 5  12 + 5
t1 = 2 +  t1 =
6 6

Σελίδα 2 από 6
 ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

  
Άρα ο ελάχιστος χρόνος είναι: t1 = = =
6 6  2  12

Από τη θέση ισορροπίας μέχρι τη θέση Α χρειαζόμαστε χρόνο Τ/4. Άρα από τη θέση Α/2
T T T 2T
μέχρι το άκρο χρειαζόμαστε χρόνο t 2 = – t1 = − =  t 2 = 2 t1 .
4 4 12 12

ΘΕΜΑ Γ

Γ1. Η επιτάχυνση του ταλαντούμενου σώματος μηδενίζεται όταν περνά από τη Θ.Ι. Άρα
από την πάνω ακραία θέση ως τη Θ.Ι. χρειάζεται ελάχιστος χρόνος
T  
t =  =  T = 0, 2 s
4 20 4
2 rad
Επίσης  =  ω=10 .
 s
Άρα D = k = mω2  k = 200 N/m.

F(max) 80N
Γ2. Ισχύει: F(max) = kA  A = =  A = 0, 4m
k 200N / m

Εφαρμόζουμε τη διατήρηση της ενέργειας για τη ταλάντωση μεταξύ της θέσης

εκτόξευσης και της θέσης μέγιστης απομάκρυνσης.


200 (0, 4m) 2 − (0, 2m) 2 
k(A − x ) m
2 2
1 1 1
E = K + U  kA 2 = m02 + kx 02  0 = = 0

2 2 2 m 2kg
m
υ0 =2 3
s

Γ3. Για τον ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας έχουμε:

dK dWΣF dK ΣF  dx dK
=  =  = Fεπ υ (2).
dt dt dt dt dt

Πρέπει να βρούμε την ταχύτητα υ.

Από την Α.Δ.Ε. για την ταλάντωση έχουμε:

1 2 1 1 k(A 2 − x 2 )
E=K+U kA = mυ2 + kx 2  kA 2 = mυ2 + kx 2  υ =  (3)
2 2 2 m

Θα βρούμε την τιμή του x όταν Fεπ = 48 Ν .

Από τη σχέση της δύναμη επαναφοράς παίρνουμε: Fεπ = –Dx  x = –0,24 m.

Σελίδα 3 από 6
 ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

Με αντικατάσταση στην σχέση (3) προκύπτει:

200(0,16 − 0,0576) m m
υ=  υ = ±3, 2
2 s s

Το σώμα κινείται επιταχυνόμενα, δηλαδή κατευθύνεται προς την Θ.Ι. βρισκόμενο στον
αρνητικό ημιάξονα, άρα υ > 0, οπότε υ = 3,2 m/s.

Με αντικατάσταση στη σχέση (2) παίρνουμε:

dK N m dK J
= −200 (−0, 24m)  3, 2  =153,6
dt m s dt s

Γ4. Κάθε χρονική στιγμή ισχύει:

ΣF = −Dx  Fελ − w = − kx  Fελ = w − kx  Fελ = 20 − 200x (SI)

Η γραφική παράσταση φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα.

Fελ (Ν)

100

20 0,4 x (m)
–0,4
– 0

ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Πριν κόψουμε το νήμα το σώμα ισορροπεί
άρα: ΣFx = 0  T + Fελ,1 + w1,x = 0 (1)

Η δύναμη T έχει μέτρο 20Ν και φορά προς την

κορυφή του πλάγιου επιπέδου.
Η δύναμη w1,x έχει μέτρο 5Ν και φορά προς τη
βάση του πλάγιου επιπέδου.

Η Fελ,1 έχει φορά προς τη βάση του πλάγιου

επιπέδου , αφού το ελατήριο είναι συμπιεσμένο.
Η σχέση (1) γίνεται:

Σελίδα 4 από 6
 ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

Τ − m1gημφ
Τ = Fελ,1 + w1,x  Τ = kΔ 1 + m1gημφ  Δ 1 = 
k
m
20Ν − 1kg 10  0,5
Δ = s2  Δl1 = 0,15 m .
1
N
100
m
Αφού κόψουμε το νήμα, το σώμα εκτελεί ταλάντωση γύρω από θέση ισορροπίας στην
οποία το ελατήριο είναι επιμηκυμένο από το φυσικό του μήκος κατά  2 .

m1gημφ
ΣFx = 0  Fελ,2 + w x = 0  Fελ,2 = w1,x  kΔ 2 = m1gημφ  Δ 2 =  (2)
k
m
1kg 10  0,5
Δ = s2  Δl2 = 0, 05 m
2
N
100
m
Το σώμα ξεκινά την ταλάντωση του από ακραία θέση αφού υ = 0, οπότε η αρχική θέση
ισορροπίας αποτελεί και άκρο της ταλάντωσης, συνεπώς πλάτος ταλάντωσης είναι:
Α = Δ 1 +Δ 2  Α = 0, 2m .

Δ2. Η μέγιστη παραμόρφωση που υφίσταται το ελατήριο είναι

Δℓmax = Δℓ2 + Α =0,05m +0,20m ή Δℓmax =0,25 m.
1 2
kA
Κ max U max A2 (0, 2m) 2 Κ max 16
= = 2 = 2 =  = 0, 64 =
U ελ,max U ελ,max 1 kΔ 2 Δ max (0, 25m) 2
U ελ,max 25
max
2

Δ3. Για να μείνει το συσσωμάτωμα ακίνητο μετά την κρούση θα πρέπει στη θέση αυτή να
ισχύουν ταυτόχρονα:
ΣF = 0 και pσυσ = 0 .
Η προσθήκη του σώματος Σ2 προκάλεσε πρόσθετη επιμήκυνση του ελατηρίου κατά x1, η
οποία θα προσδιοριστεί από τη συνθήκη ισορροπίας στη θέση αυτή. Έτσι, υπολογίζοντας
την πρόσθετη επιμήκυνση x1 του ελατηρίου βρίσκουμε σε ποια θέση της ταλάντωσης
έγινε η κρούση και στη συνέχεια εφαρμόζοντας τη διατήρηση της ενέργειας στην
ταλάντωση θα βρούμε την ταχύτητα του σώματος Σ1 πριν την κρούση.
ΣFx = 0  Fελ,3 + w ολ,x = 0  Fελ,3 = w ολ,x  k(Δ 2 + x1 ) = (m1 + m2 )gημφ 
m
(2) 2, 4kg 10  0,5
m 2 gημφ s2
kΔ 2 + kx1 = m1gημφ + m 2 gημφ  kx1 = m 2gημφ  x1 =  x1 = 
k N
100
m
x1 = 0,12m .

Εφαρμόζουμε τη διατήρηση της ενέργειας για την ταλάντωση του Σ1 για να βρούμε το
μέτρο της ταχύτητας υ1 .

Σελίδα 5 από 6
 ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

1 2 1 1 k(A 2 − x12 )
E=K+U kA = m1υ12 + kx12  υ1 = 
2 2 2 m1
Ν
100
m
( (0, 2m)2 − (0,12m)2 ) m
υ1 =  υ1 = 1, .
1kg s

Δ4. Εφαρμόζουμε την Α.Δ.Ο. για την πλαστική κρούση με θετική την φορά προς τα
πάνω.
Για να είναι pσυσ = 0 , πρέπει το σώμα Σ1 πριν την κρούση να κατέρχεται ώστε τα
σώματα να έχουν αντίθετες ορμές.
m
1kg 1, 6
m1υ1 s υ =2m
pαρχ = p τελ  p1 + p 2 = 0  −m1υ1 + m 2 υ2 = 0  υ2 =  υ2 = 2
m2 2, 4kg 3 s
Εφαρμόζουμε το Θ.Μ.Κ.Ε. για το Σ2 από την στιγμή της εκτόξευσης του μέχρι ελάχιστα
πριν την κρούση.
1 1 1 1 1
Κ τελ − Κ αρχ = ΣW  m2 υ22 − m2 υ02 = −m 2gημφ  s  υ22 − υ02 = −g s  υ22 − υ02 = −gs 
2 2 2 2 2

2 2
7 m 2 m
υ0 − υ 2
2 2   − 
s= s=  3 s  3 s 
 s = 0,5 m
g m
10 2
s

Τα θέματα επιμελήθηκε ο Δουκατζής Βασίλειος, Φυσικός.

Ο επιστημονικός έλεγχος πραγματοποιήθηκε από τον Παλόγο Αντώνιο, Φυσικό.

Σελίδα 6 από 6