41

Bu kitap, mevcut dinler tarihi literatürüne ve tarihsel çalışmalara Marksist İdea

dünya görüşünün eleştirel gözlükleriyle bakan on yıllık bir araştırmanın
ürünüdür. Karl Kautsky’nin Hıristiyanlığın Kökenleri çalışmasından esinle- Dinsel Efsanelerin Kökeni
nen John Pickard, çalışmasını diğer iki yaygın dini de kapsayacak şekilde
genişleterek, söz konusu dinlerin temsilcisi peygamberlere ilişkin anlatıları İbrani Dinlerin Marksist Eleştirisi
sorgular. Yeryüzüne dair kadim başlangıçlar ve kökler (“Başlangıçta söz John Pickard
vardı”) tartışmasının izini süren Pickard, Marx’ın deyişiyle, “radikal olma-

DİNSEL EFSANELERİN KÖKENİ

nın meselenin köklerini anlamaktan geçtiğinin” altını çizer. Senkretizmin İngilizceden Çeviren: Akın Sarı
en özlü temsili, ortak köklere sahip üç semavi dinin incelenmesini, metinler
arası okumaların ötesinde tarihsel materyalizmin ışığında ele alan bu eser,
ex nihilo (hiçten var etme) mitinin her fırsatta altını oyar. Kutsal metinleri
ve dönemin diğer kaynaklarını tarihsel okumalar temelinde üretici güçle-
rin dinamiği ve arkeolojik bulgularla destekleyen yazar, “müjdelenen söz”
çerçevesinde aşkınsal, doğaüstü olanın yüceltilip her fırsatta bedenin ve
en aşağıdaki yoksulların hedef alındığını ortaya koyar. Nitekim, zenginli-
ğin yoksullara kısmen “pay edilmesini” ancak iman (fidēs), yani sadakat
ile bağlanma temelinde şart koşan örgütlü dinsel güçler, ilahi güçle insan
arasındaki rabıtayı –“rel(l)igio”– tekellerine alıp kendilerine tabi kıldıkları
ölçüde din niteliğini kazanmaktadır.

Kitap, Rabbinik hareketle başlayıp daha sonrasında piskoposluk ve İslami

cemaatler yoluyla sosyal yardımlar adı altında örgütlenen geleneklerin
günümüz iktidarlarının en önemli yatırımı olduğunu da gözler önüne ser-
mektedir. Örgütlü dinlerin, sınıflı-devletli toplumların ideolojik aygıtlarına ve
aynı mantıkla yanlış bilince indirgenmesi riskine dikkat çeken yazar, çözü-
mü Faustvari bir deyişle, “başlangıçta eylem vardı” nidasıyla sokakta ve
sınıf mücadelesinde arar.

John Pickard

KDV’den muaftır.
AYRINTI • İDEA

İ D E A

1597