ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀĸÀÆzÉ (1)

 EzÀÄ zsÀ£À ªÀĸÀÆzÉAiÀÄAvÉ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ°è ªÀiÁvÀæ ªÀÄAqÀ£É ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ

 gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀgÀ ¥ÀǪÀð C£ÀĪÀÄw ¥ÀqÉzÀ £ÀAvÀgÀªÃÉ EzÀ£ÀÄß ªÀÄAqÀ£É

ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ

 E£ÀÄß½zÀAvÉ EzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ ªÀÅzÉAzÀgÉ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå¸À¨sÉAiÀÄ°è

CAVÃPÀÈvÀ ªÁUÀÄvÀÛzÉ
 CAzÀgÉ F ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß wzÀÄÝ¥ÀrªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ wgÀ¸ÀÌj¸ÀĪÀ ºÀPÀÄÌ
gÁdå¸À¨sÉUÉ EzÉ

ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀĸÀÆzÉ (2)

 ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀAavÀ ¤¢ü¬ÄAzÀ DUÀĪÀ RZÀÄð ªÉZÀÑU¼

À À PÀÄjvÀÄ F ªÀĸÀÆzÉ
w½¸ÀÄvÀzÛ É

 EzÀ£ÀÄß ¯ÉÆÃPÀ ºÁUÀÆ gÁdå¸À¨sÉAiÀÄ°è CAVÃPÀÈvÀ ªÁUÀ®Ä ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀĸÀÆzÉUÉ

EgÀĪÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀª
Û É
 E°è ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÀÄ GAmÁzÀgÉ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À C£ÀĪÀÄw ¥ÀqÉzÀÄ dAn
C¢üªÃÉ ±À£ª
À À£ÀÄß PÀgÉAiÀħºÀÄzÀÄ

 ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀμÀð §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀ zÉñÀzÀ ªÉÆzÀ® gÁdå MP

 d£ÀªÀj 1jAzÀ r¸ÉA§gï 31PÉÌ §zÀ°¸À®Ä ¸ÀPÁðgÀ ¤zsÀðj¹zÀÄÝ E£ÀÆß

CPÀæªÄÀ C£ÀÄμÁ×£ÀPÉÌ §A¢®è
 ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀμÀð §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ AiÀÄwß¹zÀ zÉñÀzÀ JgÀqÀ£ÃÉ gÁdå eÁRAðqï

 d£ÀªÀj 1jAzÀ r¸ÉA§gï 31

 1867 gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ «wÛÃAiÀÄ ªÀμÀðªÀ£ÀÄß K¦æ¯ï MAzÀjAzÀ ªÀiÁZïð 31PÉÌ

C¼Àªr
À ¹PÉƼÀî¯ÁVvÀÄÛ

 2016gÀ°è ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀiÁf ªÀÄÄRå DyðPÀ ¸À®ºÉUÁgÀ ±ÀAPÀgÀ ZÁAiÀÄðgÀ

¸À«Äw DyðPÀ ªÀμÀðªÀ£ÀÄß d£ÀªÀj1jAzÀ r¸ÉA§gï 31PÉÌ ¤UÀ¢UÉƽ¸À®Ä
²¥sÁgÀ¸ÀÄ ªÀiÁrzÉ

 ¨sÁgÀvÀ ¸ÀA¸ÀwÛ£À ¸ÉAlæ¯ï ºÁ¯ï £À°è ¸ÀA¸Àw£

Û À dAn C¢üªÃÉ ±À£À £ÀqÉAiÀÄÄvÀz
Û É
Types of majority
• Simple majority
• Effective majority
• Special majority type 1
• Special majority type 2
• Special majority type 3
• Absolute Majority
Simple majority
• 50% of present and voting

• Ordinary bills

• Passing of bills

• No confidence motion

• Remol of vice president in lok sabha

• Approval financial emergency

• Approval of state emergency

• Election of speaker and deputy speaker

• Ratification of constitutional amendment Bill by State legislatures

• States reorganisation and article 3

Effective majority

• 50% of the effective strength of the house

• Total strength - number of vacancies= effective strength

• Removal of vice president in rajya sabha

• Removal of speaker or deputy speaker

Special majority type 1

• Use Under article 368

• 50% of the total strength of the house + 2/3rd of present and

voting

• Constitutional amendment Bill without federalism

• (Fundamental right, dpsp etc)

• Removal of supreme court and High court judges

• Removal of chief election commissioner

• Approval of National emergency

• Creation or evolution of state legislative councils

Special majority type 2

• Under article 61

• 2/3rd of the total strength of the house

• For the impeachment of the president of India

Special majority type 3

• Under article 249

• 2/3 rd members present and voting

PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ
 ¨sÁgÀvÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 5£Éà ¨sÁUÀzÀ 52£Éà «¢ü¬ÄAzÀ 151£Éà CªÀ¢Aü iÀĪÀgU
É É
PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ §UÉÎ «ªÀgu
À É ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.

 PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÁμÀÖæ¥Àw, G¥ÀgÁμÀÖæ¥Àw,PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅl, CmÁ¤ð

d£Àg¯À ï, ¸ÀA¸ÀvÄÀ Û, ¸ÀĦæÃAPÉÆÃmïð ªÀÄvÀÄÛ ¹J f M¼ÀUÉÆArzÉ
¨sÁgÀvÀzÀ gÁμÀÖæ¥w
À UÀ¼ÀÄ

 EªÀgÄÀ zÉñÀzÀ ªÉÆzÀ® ¥ÀæeÉ

 zÉñÀzÀ J®è PÁAiÀiÁAðUÀzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ EªÀgÀ ºÉ¸Àj£À°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀª

Û É

 ªÀÄÆgÀÄ «zsz
À À gÀPÀëuÁ¥ÀqÉAiÀÄ ªÀĺÁzÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ gÁVzÁÝgÉ
«¢ü 52

 ¨sÁgÀvÀPÉÌ M§â gÁμÀÖæ¥Àw EgÀvPÀ ÀÌzÀÄÝ

 ¨sÁgÀvÀzÀ gÁμÀÖæ¥Àw ©æl£ï zÉÆgÉAiÀÄ ºÀÄzÉÝAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆîÄvÀz

Û É.

 gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀÄ PÁAiÀiÁAðUÀzÀ C¢üPÁgÀ

«¢ü 53

 F «¢üAiÀÄ£ÀéAiÀÄ ¨sÁgÀvÀz°À è AiÀiÁªÀÅzÉà PÁAiÀiÁAðUÀzÀ

C¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀÄ C£ÀĪÀÄw C£ÀĸÁgÀ dgÀÄUÀÄvÀÛªÉ

 AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀĸÀÆzÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¸ÀwÛ£À°è CAVÃPÁgÀªÁV PÁAiÉÄÝUÀ¼À

DUÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ gÁ μÀÖæ¥Àw CAQvÀ ¨ÉÃPÀÄ

 DzÀgÉ D ªÀĸÀÆzÉU¼ À À£ÀÄß ¤zÉÃð±À£À ¤AiÀÄAvÀæt ªÀiÁqÀÄwÛgÀĪÀgÀÄ

¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ ºÁUÀÆ PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ ªÀgÄÀ ºÁUÁV
gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀÄ£ÀÄß.. GvÀìªÀªÄÀ Æwð, £ÁªÀĪÀiÁvÀæ ºÀÄzÉÝ,gÀ§âgï
¸ÁÖA¥ï.. JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀz Û É.
 gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ gÁμÀÖæzÀ ¥ÀæªÀÄÄRgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀæzsÁ¤UÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ
¥ÀæªÀÄÄRgÉAzÀÄ qÁPÀÖgï ©Dgï CA¨ÉÃqÀÌgï C©ü¥ÁæAiÀÄ
w½¹zÁÝgÉ

 «¢üAiÀÄ 55

 gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀÄ ZÀÄ£ÁªÀuAÉ iÀÄ PÀÄjvÀÄ E°è w½¸À¯ÁVzÉ

 ¯ÉÆÃPÀ¸¨ À sÉAiÀÄ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ gÁdå¸À¨sÉAiÀÄ
ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ, gÁdåUÀ¼À «zsÁ£À ¸À¨sÉAiÀÄ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ
¸Àz¸À ÀågÀÄ ºÁUÀÆ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À zɺ° À ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀÅzÀÄZÉÃjAiÀÄ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ¸ÀzÀ¸åÀ gÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ «±ÉÃμ
ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ªÀUïð electoral college EªÀg£ À ÀÄß Dj¸ÀÄvÀÛzÉ.

 gÁμÀÖ¥
æ Àw ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqɸÀĪÀ ºÉÆuÉUÁjPÉ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀzÀ ªÉÄðzÉ
 gÁμÀÖæ¥Àw ZÀÄ£ÁªÀuUÉ É ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «ªÁzÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀĦæÃAPÉÆÃmïð
«ZÁgÀuÉ £ÀqɸÄÀ ªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ wêÀiÁð£À CAwªÀĪÁVzÉ

 gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀgÀ C¢üPÁgÀ CªÀ¢ü 56£Éà «¢ü w½¸ÀĪÀAvÉ LzÀÄ

ªÀμÀðUÀ¼ÀÄ

 PÉ®ªÀÅ C¤ªÁAiÀÄð ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼ÀÄ JzÀÄgÁzÁUÀ GzÁºÀgÀuÉUÉ CªÀgÀÄ

gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ ªÀĺÁ©üAiÉÆÃUÀ ªÀÄÆ®PÀ
GavÀªÁV C¢üPÁgÀ PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÀÄzÀÄ
 EªÀgÀÄ gÁfãÁªÉÄ K£ÀÄ G¥ÀgÁμÀÖæ¥Àw UÉ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ

 57 £Éà «¢üAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ gÁμÀÖæ¥Àw AiÀĪÀgÄÀ JμÄÖ ¨ÁjAiÀiÁzÀgÆ

À
ªÀÄgÀÄ DAiÉÄÌAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ
 gÁμÀÖæ¥Àw ºÀÄzÉÝUÉ ¸Àà¢üð¸À®Ä CºÀðvÉU¼
À ÄÀ 58£Éà «¢üAiÀÄ°è w½¸À¯ÁVzÉ

 ¨sÁgÀvÀzÀ £ÁUÀjPÀ £ÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ

 35 ªÀμÀð ªÀAiÀĸÁìVgÀ¨ÉÃPÀÄ

 ¯ÉÆÃPÀ¸¨
À sÁ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ CºÀðvÉUÀ¼À£ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ
 AiÀiÁªÀÅzÉà ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀ ºÀÄzÉÝAiÀÄ°è EgÀ¨ÁgÀzÄÀ

 EªÀgÀ ¸ÀA¸ÀwÛ£À CxÀªÁ gÁdå ±Á¸À£À ¸À¨sÉAiÀÄ ¸Àz¸

À ÀågÁV EgÀ¨ÁgÀzÄÀ

 59 £Éà «¢ü gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀÄ ¥Àz«

À ªÀÄvÀÄÛ μgÀvÄÀ U
Û À¼À£ÄÀ ß PÀÄjvÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ

 gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ½UÉ C¢üPÀÈvÀ ¤ªÁ¸À zɺÀ°AiÀÄ gÁμÀÖæ¥Àw ¨sÀª£

À À

 ²ªÀiÁèz°
À è ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊzÀgÁ¨ÁzÀß°è gÁμÀÖæ¥Àw ¤ªÁ¸ÀUÀ½UÉ EªÀÅUÀ¼ÀÄ C¢üPÀÈvÀ
¤ªÁ¸À
 ¨sÁgÀvz
À À gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼À ¸ÀA§¼ÀªÀ£ÀÄß PÉÃAzÀæ ¸ÀAavÀ ¤¢ü¬ÄAzÀ PÉÆqÀ¯ÁUÀÄvÀz
Û É

 ¸ÀzåÀ ªÀiÁ¹PÀ ¸ÀA§¼À 5 ®PÀë gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½UÉ

 60 £Éà «¢üAiÀÄ ¥ÀPæ ÁgÀ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ gÁμÀÖæ¥ÀwUÉ ¥Àª

æ ÀiÁtªÀZÀ£Àª£
À ÄÀ ß ¨sÁgÀvÀzÀ
¸ÀĦæÃA PÉÆÃmïð £À ªÀÄÄRå £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ ¨ÉÆâü¸ÀÄvÁÛgÉ

 «¢ü 61 gÀ ¥ÀæPÁgÀ gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀgÀ ªÀĺÁ©üAiÉÆÃUÀ

 CªÉÄÃjPÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£¢
À AzÀ JgÀªÀ®Ä ¥ÀqÉAiÀįÁVzÉ

 ¯ÉÆÃPÀ¸¨
À sÉ CxÀªÁ gÁdå¸À¨sÉAiÀÄ°è CªÀgÀ «gÀÄzÀÞ D¥ÁzÀ£U
É É
¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É ªÀÄAr¸À¨ÉÃPÀÄ

 D ¥Àæ¸ÁÛª£
À ÉUÉ MlÄÖ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ 1/4 gÀμÀÖæÄÖ ¸Àz¸
À ÀågÀ ¸À» DUÀ¨ÉÃPÀÄ
 F ¸ÀÆZÀ£AÉ iÀÄ£ÀÄß gÁμÀÖæÀ¥ÀwUÉ PÀ¼ÀÄ»¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼ÄÀ »¹zÀ 14 ¢£ÀU¼
À À
£ÀAvÀgÀ ªÀĺÁ©üAiÉÆÃUÀ ªÀ£ÀÄß PÉÊUÉwPÛ ÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ.

 ¸ÀzÀ£Àz°
À è JgÀqÀÄ ªÀÄÆgÀÄ ¨sÁUÀzμ
À ÀÄÖ ¸ÀzÀ¸åÀ gÀ ¨ÉA§® CUÀvÀåªÁV
¨ÉÃPÁUÀÄvÀz
Û É
 F zÉÆÃμÁgÉÆÃ¥À¥ÀnÖ ¸Á©ÃvÁzÀ°è gÁμÀÖæ¥Àw CªÀgÀ£ÀÄß C¢üPÁgÀ¢AzÀ
PɼÀV½¸À¯ÁUÀÄvÀz
Û É
 FªÀgÉUÀÆ AiÀiÁªÀ gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀÄ£ÀÄß ªÀĺÁ©üAiÉÆÃUÀ ªÀiÁqÀ¯ÁV®è

 ªÀĺÁ©üAiÉÆÃUÀ zÀ°è gÁdåzÀ «zsÁ£À ¸À¨sÉAiÀÄ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ

¸Àz¸
À ÀågÀÄUÀ¼ÀÄ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀÅ¢®è
 ªÀĺÁ©üAiÉÆÃUÀz° À è ¸ÀA¸ÀwÛ£À ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ¸Àz¸
À ÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁªÀÄPÀgÀt
¸Àz¸
À ÀågÀÄ ¨sÁUÀªÀ»¸À§ºÀÄzÀÄ

 MAzÀÄ ªÉÃ¼É gÁμÀÖæ¥Àw ºÀÄzÉÝ SÁ°AiÀiÁzÀgÉ DgÀÄ wAUÀ¼À M¼ÀUÁV

ZÀÄ£ÁªÀuÉ £Àqɸ¨
À ÉÃPÀÄ JAzÀÄ 62 £Éà «¢ü w½¸ÀÄvÀÛzÉ

 gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀgÀ ±Á¸ÀPÁAUÀzÀ C¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ

 ¸ÀA¸ÀwÛ£À C¢üªÃÉ ±À£À PÀgÉAiÀÄĪÀ ªÀÄÄAzÀÆqÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ «¸Àfð¸ÀĪÀ

C¢üPÁgÀ«zÉ
 ¸ÀA¸ÀwÛ£À dAn ¸Àz£
À ÀªÀ£ÄÀ ß PÀgÉAiÀÄĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ

 ¸ÁªÀðwæPÀ ZÀÄ£ÁªÀuAÉ iÀÄ £ÀAvÀgÀ ¸ÉÃjzÀ ºÁUÀÆ ¥Àæw ªÀμÀðzÀ ªÉÆzÀ®

¸ÀA¸Àvï C¢üªÉñÀ£Àª£À ÄÀ ß GzÉÝò¹ ªÀiÁvÀ£ÁqÀÄvÀÛ

 gÁdå¸À¨sÉUÉ 12 ªÀÄA¢UÉ £ÁªÀÄPÀgt

À ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ
 331 £Éà «¢üAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ E§âgÀÄ DAUÉÆÃè EArAiÀÄ£ï ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄUÉ
£ÁªÀÄPÀgt
À ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

 ¸ÀzåÀ 104£Éà wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ EzÀ£ÄÀ ß vÉUAÉ iÀįÁVzÉ

 ¸ÀA¸ÀwÛ£°À è eÁjAiÀiÁzÀ ªÀĸÀÆzÉ ±Á¸À£À ªÁUÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀgÀ ¸ÀªÀÄäw

CªÀ±ÀåPÀ

 ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀĸÀÆzÉ AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ G½zÉ®è ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß

ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£ÉUÉ ¸ÀA¸ÀwÛUÉ ªÁ¥À¸ï PÀ¼ÀÄ»¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ.
gÁμÀÖæ¥w
À UÀ¼À «mÉÆà C¢üPÁgÀ

 ªÀÄÆgÀÄ jÃwAiÀÄ «mÉÆà C¢üPÁgÀ UÀ½UÉ

 ¤gÀAPÀıÀ «mÉÆÃ

 ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ eÁjUÉƽ¹zÀ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ vÀqÉ

»rAiÀÄĪÀÅzÀ£ÄÀ ß ¤gÀAPÀıÀ «ÃmÉÆà JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÄÀ
 gÁμÀÖæÀ¥ÀwUÀ¼ÀÄ ¸À» ºÁPÀzÉ D ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ PÁAiÉÄÝ
DUÀĪÀÅ¢®è.

 ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£É «ÃmÉÆÃ

 ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ CAVÃPÀj¹zÀ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß gÁμÀÖæÀ¥ÀwUÀ¼À

CAQvÀPÉÌ ºÉÆÃzÁUÀ gÁμÀÖæÀ¥ÀwUÀ¼ÀÄ ªÀÄgÀ½
ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£ÉUÉ ¸ÀA¸ÀwÛUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ
 F jÃw PÀ¼ÀÄ»¹zÀ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ
CxÀªÁ wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀzÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ μÀÖæÀ¥Àw CAVÃPÁgÀ
PÀ¼ÀÄ»¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ 14 ¢£ÀU¼
À ÉƼÀUÉ gÁμÀÖæÀ¥ÀwUÀ¼ÄÀ CAVÃPÁgÀ
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ

 ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀĸÀÆzÉ AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£ÉUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀĪÀAw®è

 ¥ÁPÉmï ªÉÃmÉÆÃ

 ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ CAVÃPÀj¹zÀ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß gÁμÀÖæÀ¥ÀwUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä §½AiÉÄÃ

ElÄÖPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ

 C¤¢ðÀμÀÖæ CªÀ¢üAiÀĪÀgÉUÉ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß vÀªÀÄä §½AiÉÄÃ

ElÄÖPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ
 E°è ¤UÀ¢vÀ PÁ®«ÄwAiÀÄ°è DzÀgÉ CªÉÄjPÀzÀ°è 10 ¢£ÀU¼
À À PÁ¯ÁªÀPÁ±À«zÉ

 ¸ÀÄVæêÁeÉÕ C¢üPÁgÀ MAzÀÄ 123 £Éà «¢ü

 ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ C¢üªÃÉ ±À£À zÀ°è E®è¢zÁÝUÀ gÁμÀÖæÀ¥w

À AiÀĪÀgÀ ¸ÀÄVæêÁeÉÕ ºÉÆgÀr¸ÀĪÀ
C¢üPÁgÀ«zÉ
 EAvÀºÀ ¸ÀÄVæªÁUÉß ¸ÀA¸ÀwÛ£À C¢üªÃÉ ±À£À ¸ÉÃjzÀ ªÉÄÃ¯É DgÀÄ
ªÁgÀzÉƼÀUÉ CAVÃPÁgÀªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ

 EzÀÄ vÁvÁÌ°PÀ PÁ£ÀƤ£À ¸ÀégÆ

À ¥ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ

 «¢ü MAzÀÄ 108gÀ ¥ÀæPÁgÀ ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄ GAmÁzÁUÀ dAn

C¢üªÉñÀ£À PÀgÉAiÀÄĪÀ C¢üPÁgÀ gÁμÀÖæÀ¥ÀwUÀ½UÉ
 dAn C¢üªÃÉ ±À£z
À À CzsåÀ PÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ ¹àÃPÀgï
 CªÀgÀ C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è G¥À¸À¨sÁ¥ÀwUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ CªÀgÀ C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è
gÁdå¸À¨sÉAiÀÄ G¥ÁzsÀåPÀëgÀÄ

 EªÀjUÉ ªÀÄÆgÀÄ ¨Áj dAn C¢üªÃÉ ±À£À PÀgÉAiÀįÁVzÉ

 ªÀgÀzÀQëuÉ ¤μÀÖæÀÃÉ zsÀ PÁAiÉÄÝ 1961
 ¨ÁåAQAUï ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀ 1978
 ¥ÉÇÃl PÁAiÉÄÝ 2002

 gÁμÀÖæÀ¥w
À AiÀĪÀgÀÄ 72£Éà «¢üAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è PÀëªÀiÁzÁ£À
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, ²PÉëAiÀÄ£ÀÄß CªÀiÁ£Àw£À°è EqÀ®Ä ªÀiÁ¦ü CxÀªÁ ¥ÀjªÀvð À £É
ªÀiÁqÀ®Ä C¢üPÁgÀ«zÉ.

 gÁμÀÖæÀ¥w
À AiÀĪÀjUÉ vÀÄvÀÄð¥Àj¹Üw UÀ¼À£ÀÄß ºÉÃgÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ
gÁμÀÖæ¥w
À CªÀgÀ «Ä°lj C¢üPÁgÀUÀ¼ÄÀ

• gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ¥ÀqÉ ªÁAiÀÄÄ ¸ÉÃ£É ºÁUÀÆ £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ ªÀĺÁzÀAqÀ

£ÁAiÀÄPÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ

• ¸ÀA¸Àw£
Û À M¦àUÉ ªÉÄÃgÉUÉ AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß WÉÆö¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ

• ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀ£ÀÄß ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ ¸À®ºÉ ªÉÄÃgÉUÉ £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ

vÀÄvÀÄð ¥Àj¹ÜwAiÀÄ C¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ

• 352£Éà «¢üAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ gÁ¶ÖÃæ AiÀÄ vÀÄvÀÄð ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃgÀ§ºÀÄzÀÄ

FªÀgÉUÉ ªÀÄÆgÀÄ ¨Áj ºÉÃgÀ¯ÁVzÉ

• gÁdå vÀÄvÀÄð ¥Àj¹Üw CxÀªÁ gÁμÀÖæ¥Àw DqÀ½vÀ 356£Éà «¢ü

• 360 £Éà «¢üAiÀÄ CrAiÀÄ°è DyðPÀ vÀÄvÀÄð ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß WÉÆö¸À§ºÀÄzÀÄ

EzÀĪÀgÉUÀÆ MAzÀÄ ¨ÁjAiÀÄÆ WÉÆö¹®è
gÁμÀÖæ¥w
À AiÀĪÀgÀ «ªÉÃZÀ£Á¢üPÁjUÀ¼ÀÄ

• ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ¸À®ºÉ E®èzÉ C¢üPÁgÀ ZÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß «ªÉÃZÀ£Á¢üPÁgÀ

J£ÀÄߪÀgÄÀ

• ¯ÉÆÃPÀ¸¨À sÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀàμÀÖ §ºÀĪÀÄvÀ zÉÆgÉAiÀÄ¢zÀÝgÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀPÀëzÀ

£ÁAiÀÄPÀ£À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀ gÀa¸ÀĪÀAvÉ DºÁ餸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ

• ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ CAVÃPÀj¹zÀ ªÀĸÀÆzÉUÀ¼À£ÄÀ ß gÁμÀÖæ¥Àw M¦àUÉUÉ PÀ¼ÄÀ »¸ÀĪÁUÀ CzÀ£ÀÄß

ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£ÉUÉ PÀ¼ÀÄ»¸À§ºÀÄzÀÄ

• ¯ÉÆÃPÀ¸¨
À sÉAiÀÄ°è «¸Àfð¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝgÉ
«±ÉÃμÀ EvÀgÉ C¢üPÁgÀUÀ¼ÄÀ

• ¨sÁgÀvÀzÀ «zÉñÁAUÀ ¸ÉêÉAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼À£ÄÀ ß ««zsÀ zÉñÀUÀ½UÉ

gÁAiÀĨsÁjUÀ¼À£ÁßV £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ

• ¯ÉÆÃPÀ¥Á®gÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ

• PÉÃAzÀæ eÁUÀÈvÀ DAiÉÆÃUÀzÀ ªÀÄÄRå DAiÀÄÄPÀg

Û ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄÄPÀg
Û À£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ
ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ

• gÁ¶ÖÃæ AiÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À DAiÉÆÃUÀzÀ CzsåÀ PÀëgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àz¸

À ÀågÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ
ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ
£ÁåAiÀiÁAVAiÀÄ C¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ

• 72£Éà «¢üAiÀÄ C£ÀéAiÀÄ gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ C¥ÀgÁ¢üU½ À UÉ ²PÀëPÀ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ

ªÀÄgÀtzÀAqÀ£ÉAiÀÄAvÀºÀ ²PÉëAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝ ªÀiÁr PÀëªÀiÁzÁ£À ¤ÃqÀĪÀ C¢üPÁgÀ
ºÉÆA¢zÁÝgÉ

• 124 £Éà «¢ü C£ÀéAiÀÄ ¸ÀĦæÃA PÉÆÃmïð £À ªÀÄÄRå £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ£ÀÄß £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ

• PÁ£ÀÆ£ÀÄ «μÀAiÀÄUÀ¼°
À è UÉÆAzÀ® GAmÁzÁUÀ ¸ÀĦæÃAPÉÆÃnð£À ¸À®ºÉ PÉüÀĪÀ
C¢üPÁgÀ 143 £Éà «¢ü

• ºÉÊPÉÆÃnð£À ªÀÄÄRå £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ£ÀÄß £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ

ºÀtPÁ¹£À C¢üPÁgÀ

• 280 £Éà «¢üAiÀÄ°è PÉÃAzÀæ ºÀtPÁ¸ÀÄ DAiÉÆÃUÀªÀ£ÄÀ ß LzÀÄ ªÀμÀðzÀ CªÀ¢üUÉ

£ÉëĸÀÄvÁÛgÉ

• ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ°è ªÀÄAqÀ£É ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÀÆÌ ªÉÆzÀ®Ä

gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀgÀ M¦àUÉ ¨ÉÃPÀÄ

• ºÀtPÁ¸ÀÄ DAiÉÆÃUÀzÀ ªÀgÀ¢ ªÀĺÁ¯ÉÃR ¥Á®gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉPÀÌ¥Àj±ÉÆÃzsÀPÀgÄÀ

¤ÃrzÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀwÛ£À°è ZÀað¸ÀĪÀAvÉ gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÄÀ ì
ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

• ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 267 £Éà «¢üAiÀÄ C£ÀéAiÀÄ «¥ÀvÄÀ Û ¥ÀjºÁgÀ ¤¢üAiÀÄÄ gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼À

dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ°è EgÀÄvÀÛzÉ.
 «Ä°lj C¢üPÁgÀUÀ¼ÄÀ

 3 gÀPÀëuÁ¥ÀqÉAiÀÄ zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÀÄ

 ¨sÀƸÉÃ£É ªÁAiÀÄĸÉÃ£É £ËPÁ¥ÀqAÉ iÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜ gÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÀ

C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ
 AiÀÄÄzÀÞ ¥ÉÇö¸ÀĪÀ ºÁUÀÆ AiÀÄÄzÀÞ ¤°è¸ÀĪÀ M¥ÀàAzÀ ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀ C¢üPÁgÀ
ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ

 «¢üAiÀÄ 75gÀ C£ÀéAiÀÄ ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæUÀ¼À£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

 «¢ü 148 gÀ ¥ÀæPÁgÀ ¹Jf K£ÀÄ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

 124 £Éà «¢üAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¸ÀĦæÃA PÉÆÃmïð £À ªÀÄÄRå
£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÀ
C¢üPÁgÀ

 217 £Éà «¢üAiÀÄ C£ÀéAiÀÄ ºÉÊPÉÆÃmïð £À ªÀÄÄRå £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ£ÀÄß

£ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ

 143 £Éà «¢üAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ «μÀAiÀÄUÀ½UÉ UÉÆAzÀ®

GAmÁzÁUÀ ¸ÀĦæÃAPÉÆÃmïð ¸À®ºÉ PÉüÀĪÀ C¢üPÁgÀ
On 11 August 2022, Jagdeep
Dhankhar took office as the
14th vice president.
¨sÁgÀvÀzÀ G¥ÀgÁμÀÖæ¥w
À

 ¨sÁgÀvÀzÀ UÀtvÀAvÀæ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è JgÀqÀ£Éà CvÀÄå£ÀßvÀ

¸ÁÜ£ª
À ÁVzÉ

 EzÀÄ CªÉÄÃjPÁ G¥ÁzsåÀ PÀëgÀ ¸ÁÜ£ª

À À£ÀÄß ºÉÆîÄvÀÛzÉ

 «¢ü 63gÀ ¥ÀæPÁgÀ ¨sÁgÀvÀPÉÌ G¥ÀgÁμÀÖæ¥ÀwAiÀÄ ºÀÄzÉÝ

 G¥ÀgÁμÀÖæ¥Àw EªÀjUÉ ¥ÀævÉåÃPÀªÁzÀ C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ
PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è ¸ÀÆa¹®è

 «¢ü 64gÀ ¥ÀæPÁgÀ EªÀgÄÀ ¥ÀzÀ¤«ÄvÀÛ gÁdå¸À¨sÉAiÀÄ ¸À¨sÁ¥Àw

AiÀiÁVgÀÄvÁÛgÉ

 MAzÀÄ ªÉÃ¼É gÁμÀÖæ¥Àw ºÀÄzÉÝ SÁ°AiÀiÁzÀgÉ ºÀAUÁ«Ä

gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀiÁV PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄvÁÛgÉ
 «¢ü 65gÀ C£ÀéAiÀÄ gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ ¤zs£
À ÀgÁzÀgÉ CxÀªÁ «zÉò
¥ÀæªÁ¸ÀPÉÌ vÉgÀ½zÀgÉ CxÀªÁ gÁfãÁªÉÄ £ÀqÉzÀgÉ G¥ÀgÁμÀÖæ¥Àw
gÁμÀÖæ¥Àw C¢üPÁgÀ ZÀ¯Á¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ

 EªÀgÀ ¸ÀA§¼ÀªÀ£ÄÀ ß PÉÃAzÀæ ¸ÀAavÀ ¤¢ü¬ÄAzÀ ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄvÀz

Û É

 «¢ü 66gÀ C£ÀéAiÀÄ G¥ÀgÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀgÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉ PÀÆqÀ

gÁμÀÖæ¥Àw AiÀÄAvÉ ¥ÀgÉÆÃPÀë ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ DAiÉÄÌ
DUÀÄvÀzÛ É

 F ZÀÄ£ÁªÀuAÉ iÀÄ°è ¸ÀA¸ÀwÛ£À JgÀqÀÄ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À J¯Áè ¸Àz¸

À ÀågÀÄ
¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄvÁÛgÉ
 2017gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ 13£Éà G¥ÀgÁμÀÖæ¥ÀwAiÀiÁV ªÉAPÀAiÀÄå£ÁAiÀÄÄØ
DAiÉÄÌAiÀiÁVzÁÝgÉ

CºÀðvÉUÀ¼ÄÀ

 ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ

 35 ªÀμÀð ªÀAiÀĸÁìVgÀ¨ÉÃPÀÄ

 gÁdå¸À¨sÁ ¸Àz¸
À Àå ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÁzÀ CºÀðvÉUÀ½gÀ¨ÉÃPÀÄ

 ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀ ºÀÄzÉÝAiÀÄ°è EgÀ¨ÁgÀzÄÀ

 «¢üAiÀÄ 67gÀ ¥ÀæPÁgÀ C¢üPÁgÀzÀ CªÀ¢ü LzÀÄ ªÀμð

À UÀ¼ÄÀ
 CªÀ¢üUÀÆ ªÀÄÄAZÉ gÁfãÁªÉÄ ¤ÃrzÀgÉ CxÀªÁ ¥ÀzZ
À ÀÄåwUÉÆAqÀ gÉ CxÀªÁ
¤zs£
À ÀgÁzÀgÉ vÀPÀët ZÀÄ£ÁªÀuÉ £ÀqɸÀ¨ÉÃPÀÄ

 G¥ÀgÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀgÀ ¥ÀzZ
À ÀÄåw

 EªÀg£À ÀÄß ¥ÀzZ

À ÀÄåwAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ vÉUÉzÀĺÁPÀ¯ÁUÀÄvÀz
Û É ªÀĺÁ©üAiÉÆÃUÀ
CªÀ±ÀåPÀvÉ E®è

 14 ¢£ÀU¼ À À ªÉÆzÀ®Ä MAzÀÄ £ÉÆÃn¸ï C£ÀÄß ¤Ãr D £ÉÆÃn¸À£ÀÄß

gÁdå¸À¨sÉAiÀÄ §ºÀĪÀÄvÀ¢AzÀ CAVÃPÀj¸À¨ÉÃPÀÄ £ÀAvÀgÀ CzÀ£ÀÄß ¯ÉÆÃPÀ¸¨
À sÉ
M¦àPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ.
 JμÀÄÖ ¨ÁjAiÀiÁzÀgÆ
À G¥ÀgÁμÀÖæ¥ÀwAiÀiÁV DAiÉÄÌAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ

 «¢ü 69gÀ C£ÀéAiÀÄ G¥ÀgÁμÀÖæ¥Àw CªÀjUÉ gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀgÀÄ ¥Àª

æ ÀiÁtªÀZÀ£À
¨ÉÆâü¸ÀÄvÁÛgÉ

 gÁμÀÖæ¥Àw CxÀªÁ G¥ÀgÁμÀÖæ¥Àw ZÀÄ£ÁªÀuAÉ iÀÄ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «μÀAiÀÄUÀ¼ÄÀ

¸ÀĦæÃA PÉÆÃmïð £À°è «ZÁgÀuÉ JzÀÄj¸ÀÄvÀz Û É
 ¨sÁgÀvÀzÀ G¥À gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ gÁdå¸À¨sÉAiÀÄ PÀ¯Á¥ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÄUÀªÀĪÁV
£Àq¹
É PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÁÛgÉ

 ¨sÁgÀvÀzÀ G¥ÀgÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¤tðAiÀÄzÀ ¥Àgª

À ÁV CxÀªÁ
«gÀÄzÀÞªÁV ªÀÄvÀZÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀ ºÀPÀÄÌ EgÀĪÀÅ¢®è PÁgÀt EªÀgÄÀ ¸ÀzÀ£ÀzÀ
¸Àz¸
À ÀågÀ®è
 ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅl

 ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæUÀ¼À ¥ÁvÀæ §ºÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀzÄÀ Ý

 PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVgÀÄvÁÛgÉ

«¢üAiÀÄ 74

 gÁμÀÖæ¥ÀwUÉ £ÉgÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀ®Ä ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ £ÉÃvÀÈvÀézÀ MAzÀÄ

ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® EgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ w½¸ÀÄvÀz Û É

 ªÀÄAwæUÀ¼ÄÀ gÁμÀÖæ¥Àw UÉ ¤ÃrzÀAvÀºÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è

¥À±
æ Éß ªÀiÁqÀĪÀAw®è

 ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®PÉÌ gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªiÀ ÁtªÀZÀ£À ¨ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

¸ÀA¥ÀÅlzÀ UÁvÀæ

 91£Éà wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ£ÀÄß 2003gÀ°è vÀAzÀÄ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ UÁvÀæªÀ£ÀÄß ±ÉÃPÀqÁ

ºÀ¢£ÉÊzÀPÉÌ ¤UÀ¢ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ

 ¸ÀaªÀgÁUÀ®Ä AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ ¸ÀA¸ÀwÛ£À ¸Àz£

À ÀzÀ ¸Àz¸
À ÀågÀÄ
DAiÉÄÌAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÀÄ
 DgÀÄ wAUÀ¼À M¼ÀUÁV

 PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼À EZÉÒ EgÀĪÀªÀgU

É ÀÆ C¢üPÁgÀzÀ°è EgÀÄvÁÛgÉ

 ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅl ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉUÉ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVgÀÄvÀz

Û É

 ¸ÀA¸ÀwÛ£À AiÀiÁªÀÅzÉà ¸Àz£

À ÀzÀ ¸Àz¸
À ÀågÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄAwæUÀ¼À DUÀ§ºÀÄzÀÄ
 gÁdå¸À¨sÉ ¸ÀzÀ¸ÀågÁV ªÀÄAwæAiÀiÁVgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄRgÀÄ

 ¤ªÀÄð¯Á ¹ÃvÁgÁªÀÄ£ï
 J¸ï eÉʱÀAPÀgï
 ¥ÀæPÁ±ï eÁªÀqÉÃPÀgï
 ¦AiÀÄÄμÀ UÉÆAiÀįï
 gÁªÀÄ «¯Á¸ï ¥Á¸Áé£ï
 ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¸ÀwÛ£À JgÀqÀÄ ¸Àz£
À ÀzÀ°è PÀ¯Á¥Àz°
À è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀ,
ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ AiÀiÁªÀ ¸Àz£ À À¢AzÀ
DAiÉÄÌAiÀiÁVgÀÄvÁÛgÉÆà .. ¸ÀzÀ£À¢AzÀ ªÀÄvÀzÁ£À ªÀiÁqÀĪÀ
C¢üPÁgÀ«gÀÄvÀÛzÉ.

 ¥Àz
æ sÁ£À ªÀÄAwæAiÀÄ £ÉêÀÄPÀ «¢ü 75
 ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀÄ£ÀÄß gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀgÀÄ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

 ZÀÄ£ÁªÀuAÉ iÀÄ°è §ºÀĪÀÄvÀ ¥ÀqÉzÀ ¥ÀPÀëªÀÅ DAiÉÄ̪ÀiÁrzÀ £ÁAiÀÄPÀ£À£ÀÄß

¥ÀæzsÁ¤AiÀiÁV £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ

 MAzÀÄ ªÉÃ¼É ¤¢ðμÀÖæ §ºÀĪÀÄvÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀPÀë ¥ÀqÉAiÀÄ¢zÀÝ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è

gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ JgÀqÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀPÀëUÀ½AzÀ DAiÉÄÌAiÀiÁzÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ gÀAUÀzÀ
£ÁAiÀÄPÀ£À£ÀÄß ¥ÀæzsÁ¤AiÀiÁV DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ
 £ÀAvÀgÀ gÁμÀÖæ¥Àw ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ CªÀ¢üAiÉƼÀUÉ ¯ÉÆÃPÀ¸¨
À sÉAiÀÄ°è DAiÉÄÌUÉÆAqÀ
¥ÀæzsÁ¤ §ºÀĪÀÄvÀ ¸Á©ÃvÀÄ ¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CªÀ¢ü MAzÀÄ wAUÀ¼ÀÄ
EgÀÄvÀÛzÉ

¥ÀæzÁs ¤AiÀiÁUÀ®Ä CºÀðvÉUÀ¼ÀÄ

 AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ ¸Àz£
À ÀzÀ ¸Àz¸
À Àå£ÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ

 DzÀgÉ ©æl£Àß°è ¥Àz

æ sÁ¤ UÀ¼ÁUÀ®Ä PɼÀªÄÀ £ÉAiÀÄ ¸ÀzÀ¸åÀ gÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ
 ¸ÀA¸ÀwÛ£À ¸Àz¸
À ÀågÀÄ ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÁzÀ J¯Áè CºÀðvÉUÀ¼À£ÄÀ ß
ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ

 ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæUÀ½UÉ gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªiÀ ÁtªÀZÀ£ÀªÀ£ÀÄß

¤ÃqÀÄvÁÛgÉ

 C¢üPÁgÀzÀ CªÀ¢ü

 ¤¢ðμÀÖæÀ C¢üPÁgÀ CªÀ¢ü E®è

 ¯ÉÆÃPÀ¸¨ À sÉAiÀÄ°è §ºÀĪÀÄvÀ ºÉÆA¢gÀĪÀªÀjUÉ C¢üPÁgÀª£
À ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ
¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ°è «±Áé¸À PÀ¼z É ÀÄPÉÆAqÁUÀ gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ CxÀªÁ
gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ ªÀeÁ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

 ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæUÀ¼À C¢üPÀÈvÀ ¤ªÁ¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀAZÀªÀn JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÄÀ

 ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæUÀ¼À PÀZÉÃj £ÀªÀzɺÀ°AiÀÄ gÉʹ£À »¯ïì §½ PÀAqÀħgÀÄvÀz

Û É
 ¥ÀæzsÁ¤AiÀĪÀgÀ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ

 gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ½UÉ ¸À®ºÉU¼
À À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ PÉ®ªÀÅ £ÉêÀÄPÀ UÀ¼À PÀÄjvÀÄ

 ªÀÄAwæUÀ½UÉ SÁvÉUÀ¼À£ÄÀ ß ºÀAZÀĪÀÅzÀÄ

 ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ ¸ÀaªÀgÀ ªÉÄÃ¯É ©£Áß©ü¥ÁæAiÀÄ GAmÁzÁUÀ

CªÀgÀ£ÀÄß ªÀeÁ ªÀiÁqÀĪÀAvÉ gÁμÀÖæ¥ÀwUÉ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ
 EªÀgÄÀ ¸ÀaªÀjUÉ gÁfãÁªÉÄ PÉüÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ

 ¸ÀaªÀgÀ J¯Áè PÁAiÀÄðUÀ¼£

À ÄÀ ß ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ ¸ÀĪÀ ¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀ ¤zÉÃð²¸ÀĪÀ
C¢üPÁgÀ«zÉ

 vÁªÀÅ gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlªÀ£ÄÀ ß «¸Àfð¸ÀĪÀ

C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÁÝgÉ

 MAzÀÄ ªÉÃ¼É ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ ¸ÁªÀ£ßÀ ¦àzÁÝgÉ CxÀªÁ gÁfãÁªÉÄ ¤ÃrzÀ vÀPÀët

¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅl PÉÆ£ÉUÉƼÀÄîvÛz
À É
 ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀĪÀgÀ PÁAiÀiÁð®AiÀÄ

 zÉñÀzÀ CvÀåAvÀ G£ÀßvÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÀ PÁAiÀiÁð®AiÀÄ

 ¸ÁévÀAvÀåæ ¥ÀǪÀðzÀ°è EzÀÄ UÀª£

À Àðgï d£ÀgÀ¯ï gÀªg
À À
PÀZÉÃjAiÀiÁVvÀÄÛ
¥Àz
æ sÁ£ÀªÄÀ Awæ PÀZÉÃjAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ

 PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ ««zsÀ E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ gÁdå¸ÀPÁðgÀUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß

ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ

 ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæUÀ¼À J®è ªÀåªÀºÁgÀU¼

À À£ÀÄß ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß ºÁUÀÆ
PÁAiÀÄð¸ÀÆaAiÀÄ£ÀÄß ¥Á®£É ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ

 ¤Ãw DAiÉÆÃUÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁV ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀÄ ¤ªÀð»¸ÀĪÀ dªÁ¨ÁÝjUÀ½UÉ

¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ
 ¥Àz
æ sÁ£À ªÀÄAwæAiÀĪÀgÀ ªÀiÁzsåÀ ªÀÄ ¸ÀA§AzsÀU¼
À £
À ÄÀ ß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ

 gÁμÀÖæ¥Àw gÁdå¥Á®gÀÄ ºÁUÀÆ «zÉò ¥Àæw¤¢üU¼

À ÉÆA¢UÉ GvÀÛªÄÀ ¨ÁAzsÀªÀå
ºÉÆAzÀĪÀ PÁAiÀÄðªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ

 ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ «μÀAiÀÄUÀ¼£

À ÀÄß ¥ÀæzsÁ¤ ¸À®ºÉ ªÉÄÃgÉUÉ ¤ªÀð»¸ÀÄvÀz
Û É
 ¯Á¯ï §ºÀzÀÆÝgï ±Á¹Ûæ CªÀgÀ PÁ®zÀ°è F PÀZÉÃjAiÀÄ£ÀÄß §®
¥Àr¸À¯ÁVvÀÄÛ

 350 d£ÀgÀ£ÀÄß EzÀÄ M¼ÀUÉÆArzÉ

 EzÀ£ÀÄß ¸ÀÆ¥Àgï PÁå©£Émï

 «Ä¤PÁå©£Émï
 ¸ÀPÁðgÀ zÀ ¸ÀPÁðgÀ JAzÀÄ nÃPÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ
 ¥ÀæzsÁ¤AiÀĪÀgÀÄ EvÀgÉ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ

 ¤Ãw DAiÉÆÃUÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ

 gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¨sÁªÉÊPÀåvÉAiÀÄ ¥ÀjμÀvÄÀ Û

 National integration Council
Chairman of planning commission
national development Council
inter state Council
national water resources Council
National integration Council
 ¸ÀA¸ÀwÛ£À - ¥ÀæzsÁ¤AiÀĪÀgÀ ¸ÀA§AzsÀ

 C¢üªÃÉ ±À£UÀ À¼À£ÄÀ ß PÀgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢üªÉñÀ£U

À À¼À£ÄÀ ß ªÀÄÄAzÉ ºÁPÀĪÀ
PÀÄjvÀÄ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÄÀ ß gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀjUÉ ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ

 ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ£ÀÄß «¸Àdð£É UÉƽ¸ÀĪÀAvÉ gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ½UÉ ²¥sÁgÀ¸ÄÀ

ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ
 ¸ÀPÁðgÀzÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¸ÀwÛ£À°è ºÉüÀĪÀÅzÀÄ

 gÁμÀÖæ¥ÀwUÉ ªÀiÁ»w EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀ «ZÁgÀzÀ°è ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀÄ

PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ «¢ü 78gÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ

 gÁμÀÖæ¥Àw JA¢UÉ PÁ®PÁ®PÉÌ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃa¹zÀ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅl zÉÆA¢UÉ

¸ÁªÀÄgÀ¸åÀ ºÉÆAzÀÄvÀÛ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ CrAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀĪÀ ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ
gÁμÀÖæz°
À ègÀĪÀ
 ¨sÁgÀvÀzÀ G¥À¥ÀæzsÁ¤UÀ¼ÀÄ

 EzÉÆAzÀÄ ¸ÀA«zsÁ¤PÀ ºÀÄzÉÝAiÀÄ®è ªÀiÁzÀj gÁdQÃAiÀÄ MvÀÛqª

À À£ÀÄß PÀrªÉÄ
ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÁj

 FªÀgÉUÉ ¨sÁgÀvÀz°
À è 7 G¥À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæU¼
À ÀÄ C¢üPÁgÀ £Àq¹
É zÁÝgÉ

 ¸ÀzÁðgï ªÀ®¨
è Á¬Ä ¥ÀmÉïï 1947 jAzÀ 1950

 ªÀÄÄgÁfð zÉøÁ¬Ä 1967 jAzÀ 1969

 ZËzsÀj ZÀgÀuï ¹AUï
 1979

 dUÀfêÀ£ï gÁªÀiï 1979

 AiÀıÀªÀAvÀgÁªï Z˺Á£ï
 1979 jAzÀ 1980

 ZËzÀj zÉë¯Á¯ï
 1989 jAzÀ 1991
 ¯Á®PÀÈμÀÚ CqÁét 2002jAzÀ 2004

 F ºÀÄzÉÝUÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ ¸ÀªÀ®vÀÄÛU¼

À ÄÀ EgÀĪÀÅ¢®è
CqÉÆéÃPÉÃmï d£ÀgÀ¯ï
 ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ «¢ü 165 ¥ÀæPÁgÀ ¥Àw
æ gÁdåPÉÌ CqÉÆéÃPÉÃmï d£ÀgÀ¯ï
CªÀg°
À ègÀÄvÀz
Û É.

 EªÀÅæ gÁdå¸ÀPÁðgÀPÉÌ PÁ£ÀƤ£À ¸À®ºÉUÁgÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ

 ¥Àæw gÁdåzÀ gÁdå¥Á®gÀÄ ºÉÊPÉÆÃmïð £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁUÀĪÀ CºÀðvÉ
ºÉÆA¢gÀĪÀ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß CqÉÆéÃPÉÃmï d£ÀgÀ¯ï DV £ÉêÀÄPÀ
ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

 ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è EªÀgÀ C¢üPÁgÀzÀ CªÀ¢Aü iÀÄ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¹®è

EzÀÄ gÁdå¥Á®gÀ §gÀĪÀAvÀzÄÀ Ý
 ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ ¸À®ºÉ ªÉÄÃgÉUÉ EªÀg£
À ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrgÀÄvÁÛgÉ

 EªÀgÀÄ gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀjUÉ gÁf£ÁªÉÄ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ

PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ

 EªÀgÄÀ gÁdåzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ PÁ£ÀƤ£À C¢üPÁjAiÀiÁVzÀÄÝ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ

¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ «μÀAiÀÄUÀ¼£À ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ

 gÁdå ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ EvÀgÀ PÉÆÃmïð ºÁUÀÆ

£ÁåAiÀiÁ¢üÃPÀgÀt UÀ¼À°ègÄÀ ªÀ ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ªÀPÁ®vÀÄÛ
ªÀ»¸ÀÄvÁÛgÉ
 EªÀgÀÄ JgÀqÀÄ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À PÀ¯Á¥ÀzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸À§ºÀÄzÀÄ DzÀgÉ
ªÀÄvÀzÁ£À ªÀiÁqÀĪÀAw®è

 «zsÁ£À ªÀÄAqÀ®zÀ ¸Àz¸ À ÀågÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ J¯Áè ¸Ë®vÀÄÛUÀ¼À£ÄÀ ß

EªÀgÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ

 PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ ªÉÆzÀ® CqÉÆéPÉÃmï d£ÀgÀ¯ï f.Dgï

gÁdÄ®Ä £ÁAiÀÄÄØ
gÁdå «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®

 «¢ü MAzÀÄ £ÀÆgÀ CgÀªÀvÛAÉ lÄ gÀ ¥ÀæPÁgÀ ¥Àw

æ AiÉÆAzÀÄ
gÁdå «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ® ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ

 CzÀÄ gÁdå¥Á®gÀÄ ºÁUÀÆ «zsÁ£À¸¨ À sÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ

gÁdåUÀ¼°
À è «zsÁ£À¥ÀjμÀw£
Û À M¼ÀUÆ
É ArgÀÄvÀÛzÉ

 JgÀqÀ£AÉ iÀÄ ¸Àz£

À À «zsÁ£À¥ÀjμÀvï

 «zsÁ£À¥ÀjμÀvÄÀ Û EAzÀÄ ¨sÁgÀvÀz°

À è DgÀÄ gÁdåUÀ¼À°è
EzÉ
 PÀ£ÁðlPÀ, DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ, ©ºÁgÀ, ªÀĺÁgÁμÀÖæ, GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ,
vÉ®AUÁt

 «zsÁ£À¸¨
À sÉ PɼÀªÄÀ £É «zsÁ£À¥j
À μÀvÀÄÛ ªÉÄîä£É

 «zsÁ£À¸¨
À sÉ ºÉÆA¢gÀĪÀ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥Àz
æ ÉñÀUÀ¼ÀÄ

 zɺ°
À

 ¥ÁArZÉÃj ªÀÄvÀÄÛ

 dªÀÄÄä PÁ²äÃgï
 «zsÁ£À¸¨
À sÉAiÀÄ°è PÀ¤μÀ× 60 ªÀÄvÀÄÛ UÀjμÀ× LzÀÄ£ÀÆgÀÄ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀA«zsÁ£À ¤UÀ¢¥Àr¹zÉ

 DzÀgÉ CgÀÄuÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀ ¹QÌA UÉÆêÁUÀ¼°

À è PÀ¤μÀ× ¸ÀASÉåAiÀÄ 30
¤UÀ¢¥Àr¹zÀÄÝ , «ÄeÉÆÃgÁA ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÁ¯ÁåAqï UÀ¼À°è PÀæªÄÀ ªÁV 40
ºÁUÀÆ 46 ¤UÀ¢¥Àr¸À¯ÁVzÉ.

 «zsÁ£À¸¨
À sÉUÉ £ÁªÀÄPÀgÀt ¸Àz¸
À ÀågÀÄ

 M§â ¸ÀzÀ¸åÀ £À£ÀÄß £ÁªÀÄPÀgt

À ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ JAzÀgÉ DAUÉÆÃè -EArAiÀÄ£ï
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ¥Àæw¤¢ü
 ¸ÀzåÀ 104£Éà wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ F ºÀÄzÉÝAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝUÉƽ¸À¯ÁVzÉ.

 PÀ£ÁðlPÀ «zsÁ£À¸À¨sÉUÉ DAUÉÆèà EArAiÀÄ£ÀßgÀ £ÉêÀÄPÀ

 «¤μÀ ¤gÉÆà EªÀgÀÄ PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ 14£Éà «zsÁ£À¸¨

À sÉUÉ
£ÉêÀÄPÀUÉÆArzÁÝgÉ

 PÀ£ÁðlPÀ «zsÁ£À¸À¨sÉ À 225 ¸ÁÜ£UÀ À¼À£ÄÀ ß ºÉÆA¢zÀÄÝ 224 PÉëÃvÀU

æ À½AzÀ
«zsÁ£À¸¨
À sÁ ¸Àz¸
À ÀågÀÄ ZÀÄ£Á¬ÄvÀgÁVzÁÝgÉ
 PÀ£ÁðlPÀ «zsÁ£À¸À¨sÉUÉ £ÁªÀĤzÉÃð±À£U À ÉÆAqÀ DAUÉÆÃè -EArAiÀÄ£ï
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ JgÀqÀ£ÃÉ ªÀÄ»¼É EªÀgÄÀ

 2018 jAzÀ C¹ÜvÀéPÉÌ §AzÀ 15£Éà «zsÁ£À¸À¨sÉUÉ DAUÉÆèà EArAiÀÄ£ï

¸Àz¸
À ÀågÁV ªÀÄvÉÛ «¤μÀ ¤ÃgÉÆ DAiÉÄ̪ÀiÁqÀ¯ÁVzÉ

 ªÉÆzÀ® ªÀÄ»¼É ²Ã® EgÁ¤

 ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ gÁdåzÀ «zsÁ£À¸¨À sÉU¼
À °
À è ¥Àj²μÀÖ eÁw ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj²μÀÖ
¥ÀAUÀqz À Àªj
À UÉ CªÀgÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹ «ÄøÀ¯Áw ¤ÃqÀÄvÀÛ §A¢zÉ .

 CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß PÁ®PÁ®PÉÌ ªÀÄÄAzÀĪÀj¸ÀÄvÁÛ §A¢zÀÄÝ EwÛÃaUÉ 104£ÉÃ

¸ÀA«zsÁ£À wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ ¥ÀPæ ÁgÀ 2030 gÀªÀgÉUÉ CªÀPÁ±Àª£
À ÄÀ ß
ªÀÄÄAzÀĪÀg¸
É À¯ÁVzÉ.
«zsÁ£À ¥ÀjμÀvÄÀ Û
 EzÀÄ ±Á±ÀévÀ ¸ÀzÀ£,À aAvÀPÀgÀ ZÁªÀr, §Ä¢ÞªAÀ vÀgÀ ¸Àz£
À À JAzÀÄ
ªÁåSÁ夸À¯ÁVzÉ.

 EAzÀÄ £ÀªÀÄä zÉñÀz°

À è DgÀÄ gÁdåUÀ¼ÀÄ «zsÁ£À¥ÀjμÀvÛÀ ºÉÆA¢ªÉ
 «zsÁ£À ¥ÀjμÀvÀÄÛ ºÉƸÀzÁV ¤«Äð¸À®Ä CxÀªÁ EzÀ£ÀÄß vÉUz
É ÀĺÁPÀ®Ä D
gÁdåzÀ «zsÁ£À¸¨
À sÉAiÀÄ°è «±ÉÃμÀ §ºÀĪÀÄvÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¤tðAiÀĪÀ£ÄÀ ß
CAVÃPÁgÀ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ 2/3

 F «±ÉÃμÀ §ºÀĪÀÄvÀ ªÀÄÆ®PÀ ¤tðAiÀÄ CAVÃPÁgÀªÁzÀgÉ ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ

PÁ£ÀƤ£À ªÀÄÆ®PÀ gÁdå «zsÁ£À ¥ÀjμÀvÀÛ£ÀÄß ¸ÀȶָÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ
gÀzÀÄÝ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
 EzÀÄ ¸ÀA«zsÁ£À wzÀÄÝ¥Àr AiÀiÁVgÀĪÀÅ¢®è

 1957 gÀ°è DAzsÀæ¥æz

À ÉñÀz°À è «zsÁ£À ¥ÀjμÀvÛ£
À ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ
1985 gÀ°è CzÀ£ÀÄß gÀzÄÀ ÝUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

 ªÀÄvÉÛ 2008gÀ°è DAzsæ¥

À ÀæzÃÉ ±Àz°
À è ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 2020
d£ÀªÀjAiÀÄ°è «zsÁ£À ¥ÀjμÀvÀÛ£ÀÄß gÀzÄÀ Ý¥Àr¸À®Ä «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ°è
CAVÃPÁgÀ ªÀiÁr ¸ÀA¸ÀwÛUÉ PÀ¼ÀÄ»¸À¯ÁVzÉ

 1986 gÀ°è vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À°è gÀzÀÄÝUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

 ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAeÁ§ß°è 1969 gÀ°è gÀzÀÄÝUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

 dÆ£À 2, 2014gÀAzÀÄ vÉ®AUÁt gÁdåzÀ°è «zsÁ£À¥ÀjμÀvï

gÀZÀ£AÉ iÀiÁ¬ÄvÀÄ.

 ¥ÀjμÀvÄÀ U
Û À¼À gÀZÀ£É

 «zsÁ£À¥ÀjμÀvï EgÀĪÀ gÁdåUÀ¼À°è ¥ÀjμÀw£ Û À MlÄÖ ¸ÀzÀ¸åÀ gÀ ¸ÀASÉåAiÀÄÄ

gÁdåzÀ «zsÁ£À¸¨À sÉAiÀÄ MlÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ 1/3 gÀμÀÄÖ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
«ÄÃgÀ¨ÁgÀzÄÀ .

 ºÁUÀÆ 40 ¸ÁÜ£QÀ ÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀ¨ÁgÀzÄÀ JAzÀÄ 171£Éà «¢ü

w½¸ÀÄvÀz
Û É.
 PÀ£ÁðlPÀ «zsÁ£À ¥ÀjμÀw£
Û À ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ 75

 GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ 108

 vÉ®AUÁt 56

 DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ 56

 ©ºÁgÀ 75

 ªÀĺÁgÁμÀÖæ 78
 «zsÁ£À¥ÀjμÀvï ¸ÁÜ£U
À À¼À ºÀAaPÉ

 «zsÁ£À¥ÀjμÀw£Û À ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ PÉëÃvÀ¢

æ AzÀ DAiÉÄÌ
ªÀiÁrPÉƼÀî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ

 MlÄÖ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼°
À è 1/3 gÀμÀÄÖ ¸ÁÜ£U
À À¼À£ÄÀ ß ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀzÀ
PÁ¥ÉÇðgÉÃμÀ£ï, ªÀÄĤì¥Ánð ¸Àz¸ À ÀåjAzÀ DAiÉÄÌAiÀiÁUÀÄvÀz Û É.

 MlÄÖ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼°À è 1/3 gÀμÀÄÖ ¸ÁÜ£U

À À¼ÀÄ «zsÁ£À¸¨
À sÉAiÀÄ ¸Àz¸
À ÀåjAzÀ
«zsÁ£À¥ÀjμÀwUÛ É ZÀÄ£Á¬ÄvÀgÁUÀÄvÁÛgÉ
 MlÄÖ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼°À è MAzÀÄ 1/12gÀμÀÄÖ ¸ÁÜ£UÀ À¼ÀÄ gÁdåzÀ°è ¥ËæqÀs ²PÀëtPÉÌ
PÀrªÉÄ E®èzÀ ,²PÀët ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è PÀ¤μÀ× ªÀÄÆgÀÄ ªÀμÀðPÀÆÌ PÀrªÉÄ
E®èz,À ²PÀëPÀgÁV C£ÀĨsÀªÀ ºÉÆA¢gÀĪÀ ²PÀëPÀ ªÀUÀð¢AzÀ
ZÀÄ£Á¬Ä¸ÀÄvÁÛgÉ.

 MlÄÖ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À MAzÀÄ 1/12gÀμÀÄÖ ¸ÁÜ£U

À À¼ÀÄ gÁdåzÀ°è ªÁ¹¸ÀĪÀ ¥Àz« À
¥ÀqÉzÀÄ ªÀÄÆgÀÄ ªÀμÀðªÁVgÀĪÀ ¥ÀzÀ«ÃzsÀgj À AzÀ ZÀÄ£Á¬ÄvÀgÁUÀÄvÁÛgÉ.

 MlÄÖ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼°À è 1/6 gÀμÀÄÖ ¸ÁÜ£U

À À½UÉ gÁdå¥Á®jAzÀ
£ÉêÀÄPÀªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ.
ZÀÄ£ÁªÀuÁ «zsÁ£À

 FUÀ ªÀÄvÀªÀ£ÄÀ ß ªÀUÁð¬Ä¸ÀĪÀ ¥ÀæªÀiÁt C£ÀÄUÀÄtªÁV ¥ÀzÞÀ wAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ

ªÀUÁðªÀuÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ

 PÀ¯É ¸Á»vÀå «eÁÕ£À ¸ÀºÀPÁgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÉÃªÉ ªÀÄÄAvÁzÀ PÉëÃvÀU

æ À¼À°è
C¸ÁzsÁgÀt PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃrzÀªg À À£Àß gÁdå¥Á®gÀÄ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

 gÁdå¥Á®gÀ £ÁªÀÄPÀgÀtPÉÌ ¤ÃrzÀ DzÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁªÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è

¥À²
æ ߸ÀĪÀAw®è EzÀÄ CªÀgÀ «ªÉÃZÀ£U
É É ¸ÀA§A¢ü¹zÀÄÝ
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è «zsÁ£À ¥ÀjμÀvï

 1907 gÀ°è ¯Éf¸ÉÃè nªï Pˤì¯ï ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ.

 gÁμÀÖæªÀÄlÖz°
À è gÁdå¸À¨sÉ ¸ÁÜ¥À£U
É ÀÆ ªÀÄÄ£ÀߪÉà PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÉÄîä£É
¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁVvÀÄÛ

 ¥ÀjμÀvÀÄÛ ¥ÁægÀA¨sÀz°À è MlÄÖ 25 ¸ÀzÀ¸åÀ gÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ, £ÀAvÀgÀ 1923gÀ°è

EzÀ£ÀÄß LªÀvPÀÛ ÉÌ ºÉaѸÀ¯Á¬ÄvÀÄ
 1987 gÀªg
À ÉUÉ 63 EvÀÄÛ

 £ÀAvÀgÀ 75PÉÌ Kj¸À¯Á¬ÄvÀÄ

 ¥Àæ¸ÀÄv
Û À PÀ£ÁðlPÀ «zsÁ£À ¥ÀjμÀvÀÄÛ 75 ¸Àz¸
À ÀågÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ
 ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ 25

 «zsÁ£À¸¨
À sɬÄAzÀ 25

 ¥Àz«
À ÃzsÀgÀ PÉëÃvÀæ 7

 ¥Àz«
À ÃzsÀgÀ ²PÀëPÀgÀ PÉëÃvÀæ 7

 £ÁªÀÄPÀgÀt 11
«zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®

 ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁdåzÀ «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ CªÀ¢ü LzÀÄ ªÀμÀðUÀ¼ÁVªÉ

 CªÀ¢üUÉ ªÀÄÄAavÀªÁVAiÉÄà «¸Àdð£É AiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ

 «zsÁ£À¸¨
À sÉ vÀ£Àß ªÉÆzÀ® ¸À¨sÉ UÉÆvÀÄ¥
Û Àr¹zÀ ¢£ÁAPÀ¢AzÀ LzÀÄ
ªÀμÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ªÀÄÄAzÀĪÀgAÉ iÀÄ vÀPÀÌzÀÄÝ

 gÁ¶ÖÃæ AiÀÄ vÀÄvÀÄð ¥Àj¹ÜwAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀiÁvÀæ F CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ

ªÀμÀð ºÉaѸ§
À ºÀÄzÀÄ DzÀgÉ vÀÄvÀÄð¥Àj¹Üw vÉUz
É ÀĺÁQzÀ £ÀAvÀgÀ DgÀÄ
wAUÀ½VAvÀ ºÉZÀÄÑ PÁ® ªÀÄÄAzÀĪÀj¸ÀĪÀAw®è
 «zsÁ£À¸¨ À sÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß 42 £Éà wzÀÄÝ ¥ÀrAiÀÄ°è 5ªÀμÀðUÀ¼À §zÀ¯ÁV
6 ªÀμÀð JAzÀÄ ¤UÀ¢¥Àr¸À¯ÁVvÀÄ,Û £ÀAvÀgÀ 44£Éà wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ°è LzÀÄ
ªÀμÀðPÉÌ w½¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

 gÁdå «zsÁ£À ¥ÀjμÀw£

Û À CªÀ¢ü

 EzÉÆAzÀÄ ±Á±ÀévÀ ¸ÀzÀ£ª

À ÁVzÉ

 ¥Àw
æ JgÀqÀÄ ªÀμÀðPÉÆ̪ÄÉ ä 1/3 gÀμÀÄÖ ¸ÀzÀ¸åÀ gÀÄ ¤ªÀÈvÀg
Û ÁUÀÄvÁÛgÉ.
 ¥Àw
æ AiÉƧâgÀ C¢üPÁgÀzÀ CªÀ¢ü DgÀÄ ªÀμÀð

 ¤ªÀÈvÀÛgÁzÀ ¸Àz¸
À ÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀÄ£ÁªÀuU
É É ¸Àà¢üð¸À§ºÀÄzÀÄ

 ¥ÀjμÀwÛUÉ DAiÉÄÌAiÀiÁUÀ®Ä PÀ¤μÀ× 30 ªÀμÀð ªÀAiÀĸÁìVgÀ¨ÉÃPÀÄ, DzÀgÉ

«zsÁ£À¸¨À sÉUÉ CºÀðvÉ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä PÀ¤μÀ× 25 ªÀμÀð ªÀAiÀĸÁìVgÀ¨ÉÃPÀÄ

 1951 ¥ÀæeÁ¥Àæw¤¢ü PÁAiÉÄÝAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®zÀ

¸Àz¸
À ÀågÁUÀ®Ä CºÀðvÉUÀ¼ÄÀ
 «zsÁ£À¥ÀjμÀwUÛ É DAiÉÄÌAiÀiÁUÀĪÀ ªÀåQÛ gÁdåzÀ «zsÁ£À¸¨
À sÁ PÉëÃvÀz
æ À
ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¥ÀnÖAiÀÄ°è ªÀÄvÀzÁgÀgÀ DVgÀ¨ÉÃPÀÄ

 gÁdå¥Á®jAzÀ £ÁªÀÄPÀgÀt ªÁUÀ®Ä D gÁdåzÀ°è ªÁ¸ÀªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.

 «zsÁ£À¸¨
À sÉUÉ DAiÉÄÌ DUÀ®Ä §AiÀĸÀĪÀ ªÀåQÛ D gÁdåzÀ «zsÁ£À¸À¨sÁ PÉëÃvÀz
æ À
ªÀÄvÀzÁgÀgÀ DVgÀ¨ÉÃPÀÄ

 «ÄøÀ¯Áw ¸ÁÜ£ÀU½
À UÉ ¸Àà¢üð¸À®Ä ¥Àj²μÀÖ eÁw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAUÀqz
À ÀªÀgÀ
EgÀ¨ÉÃPÀÄ
 «ÄøÀ¯Áw E®èzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà PÉëÃvÀPæ ÉÌ ¨ÉÃPÁzÀgÀÆ ¥Àj²μÀÖ eÁw ªÀÄvÀÄÛ
¥Àj²μÀÖ ¥ÀAUÀqz
À Àªg
À ÀÄ ¸Àà¢üð¸À§ºÀÄzÀÄ

 gÁdå «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®zÀ C¢üªÃÉ ±À£À UÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀÆPÀÛª¤ É ¹zÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è

PÀgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «¸Àdð£É ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ
gÁdå¥Á®jUÉ ©lÖzÀÄÝ.

 ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÁªÀðwæPÀ ZÀÄ£ÁªÀuAÉ iÀÄ £ÀAvÀgÀ ªÉÆzÀ® C¢üªÉñÀ£z

À À
¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw ªÀμð
À zÀ ªÉÆzÀ® C¢üªÉñÀ£À GzÉÝò¹
gÁdå¥Á®gÀÄ «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®zÀ°è ¨sÁμÀt ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ
 2017 CPÉÆÖçgï 25gÀAzÀÄ PÀ£ÁðlPÀ «zsÁ£À¸ËzsÀ ªÀdæªÄÀ ºÉÆÃvÀìªÀ
dgÀÄVvÀÄ

 F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è gÁμÀÖæ¥Àw gÁªÀÄ£Áxï PÉÆëAzï CªÀgÀÄ «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®

ªÀ£ÀÄß GzÉÝò¹ ªÀiÁvÀ£ÁrzÀgÀÄ.

 PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀĪÀtð ªÀĺÉÆÃvÀìªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è CA¢£À gÁμÀÖæ¥Àw C§Äݯï

PÀ¯ÁA gÀªg
À À 2006gÀ°è ¨sÁμÀt ªÀiÁrzÀgÀÄ.
 C«±Áé¸À UÉÆvÀÄÛªÀ½

 ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ ºÁUÀÆ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ªÉÄÃ¯É ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ §ºÀĸÀASÁåvÀ

¸Àz¸À ÀågÀÄ «±Áé¸À PÀ¼ÉzÄÀ PÉÆAqÀg,É ¸ÀªÀÄxÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß »AvÉUz
É ÀÄPÉÆAqÀgÉ ¥ÀæzsÁ¤
ºÁUÀÆ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® gÁfãÁªÉÄ PÉÆqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀz Û É C«±Áé¸À UÉÆvÀĪ
Û À½.

 PÉÃAzÀæz°
À è ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ºÁUÀÆ gÁdåzÀ°è gÁdå «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ°è UÉÆvÀĪ
Û À½AiÀÄ£ÀÄß
ªÀÄAr¸À¯ÁUÀÄvÀzÛ É
 gÁdå¸À¨sÉ ºÁUÀÆ «zsÁ£À¥ÀjμÀvï ¸Àz¸
À ÀåjUÉ F CªÀPÁ±À E®è
 ¨sÁgÀvÀz°
À è FªÀgU
É É ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 34 ¨Áj C«±Áé¸À UÉÆvÀĪ
Û À½ ¤tðAiÀÄ
ªÀÄAr¸À¯ÁVzÉ
«zsÁ£À¸ËzsÀ

 ¤«Äð¸ÀĪÀ PÁAiÀÄð DgÀA©ü¹zÀgÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ PÉ ¹

gÉrØ

 1951 dįÉÊ 13 gÀAzÀÄ CA¢£À ¥ÀæzsÁ¤ dªÁºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÄ PÀlÖqPÀ ÉÌ

±ÀAPÀĸÁÜ¥À£É £ÉgÀªÉÃj¹zÀgÀÄ.

 1952 ªÀiÁZïð 30 gÀAzÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀiÁV PÉAUÀ¯ï

ºÀ£ÀĪÀÄAvÀAiÀÄå£Àªg
À ÀÄ C¢üPÁgÀ ªÀ»¹PÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ «zsÁ£À¸ËzsÀPÉÌ ZÁ®£É
¤ÃrzÀgÀÄ.

 1956 gÀ°è ¤ªÀiÁðt PÁAiÀÄð ¥ÀÇwðAiÀiÁ¬ÄvÀÄ (1952-1956)

 ªÀÄÄA¨sÁUÀz°
À è "¸ÀPÁðgÀzÀ PÉ®¸À zÉêÀgÀ PÉ®¸À" JAzÀÄ §gÉAiÀįÁVzÉ

 300 PÉÆoÀrUÀ½zÀÄÝ ¸ÀPÁðgÀzÀ 22 E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ

«PÁ¸À¸ËzsÀ
 «zsÁ£À¸ËzsÀzÀ ¥ÀPÀÌzÀ°è ªÀÄÄA¢£À PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ Jಸ್ಎA
PÀÈμÀÚ gÀªÀgÀ PÁ®zÀ°è ¤«Äð¸À¯Á¬ÄvÀÄ
¸ÀĪÀtð ¸ËzsÀ
 CPÉÆÖçgï 11, 2012 gÀAzÀÄ gÁμÀÖæ¥Àw ¥Àt æ ªï ªÀÄÄRfð
CªÀgÀÄ ¨É¼U
À Á«AiÀÄ°è ¸ÀĪÀtð ¸ËzsÀª£
À ÀÄß GzÁÏn¹ zÀgÀÄ
 JZï r PÀĪÀiÁgÀ¸Áé«Ä £ÉÃvÀÈvÀézÀ ¸ÀPÁðgÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹vÀÄ

 ©J¸ï AiÀÄrAiÀÄÆgÀ¥àÀ£ÀªÀgÄÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀAzÀgÀÄ

 2009jAzÀ 2012gÀªÀgÉV£À ¤ªÀiÁðt PÁAiÀÄð £ÀqÉ¢vÀÄÛ

 dUÀ¢Ã±ï ±ÉlÖgï CªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ ¸ÀPÁðgÀ F ¸ËzsÀªÀ£ÀÄß ¯ÉÆÃPÁ¥ÀðuÉ
ªÀiÁrzÀÄÝ

 PÁAiÀÄPÀªÃÉ PÉʯÁ¸À JA§ WÉÆÃμÀªÁPÀåªÀ£ÀÄß PÉv¯

ÀÛ ÁVzÉ

 EzÀÄ EAqÉÆà VæÃPï ±ÉÊ°AiÀÄ PÀlÖqÀªÁVzÉ

«zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®zÀ ¸À¨sÁ¥Àw

 gÁdåzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ «zsÁ£À¸¨À sÉAiÀÄ ¸Àz¸

À ÀågÀ°è E§âgÀ£ÀÄß ¸À¨sÁ¥Àw ªÀÄvÀÄÛ
G¥À¸À¨sÁ¥Àw UÀ¼À DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

 ¸À¨sÁ¥Àw-G¥À¸¨
À sÁ¥Àw UÉ G¥À¸¨
À sÁ¥Àw ¸À¨sÁ¥ÀwUÉ gÁfãÁªÉÄAiÀÄ£ÀÄß
¤ÃqÀÄvÁÛgÉ
 «zsÁ£À¸¨
À sÉ J¯Áè ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ §ºÀĪÀÄvÀ¢AzÀ CAVÃPÀj¹zÀ ¤tðAiÀÄ¢AzÀ
«zsÁ£À¸¨
À sÉAiÀÄ ¸À¨sÁ¥Àw ªÀÄvÀÄÛ G¥À¸¨
À sÁ¥Àw AiÀÄ£ÀÄß ºÀÄzÉݬÄAzÀ vÉUÉzÀÄ
ºÁPÀ§ºÀÄzÀÄ

 F ¤tðAiÀĪÀ£ÀÄß «zsÁ£À¸¨
À sÉAiÀÄ°è ªÀÄAr¸ÀĪÀ ªÀÄÄ£Àß 14 ¢£À ªÀÄÄAZÉ £À
£ÉÆÃn¸ï ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ

 «zsÁ£À¸¨ À sÉ «¸Àdð£ÉAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ ªÉÆzÀ® C¢üªÉñÀ£À

¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀĪÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀªg
À ÉUÀÆ ¸À¨sÁ¥Àw vÀªÀÄä ºÀÄzÉÝAiÀÄ°è
ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄÄvÁÛgÉ
 ¸À¨sÁ¥Àw ºÀÄzÉÝ SÁ°AiÀiÁzÀgÉ G¥À¸¨ À sÁ¥Àw ºÀÄzÉÝ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÀÄ MAzÀÄ
ªÉÃ¼É G¥À¸¨ À sÁ¥Àw ºÀÄzÉÝ SÁ°AiÀiÁzÁUÀ gÁdå¥Á®gÀÄ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrzÀ
¸Àz¸
À ÀågÀÄ ¸À¨sÁ¥Àw ºÀÄzÉÝAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÀÄ.

 ¸À¨sÁ¥Àw AiÀÄ£ÀÄß ºÀÄzÉݬÄAzÀ vÉUz É ÀÄ ºÁPÀĪÀ ¤tðAiÀÄ eÁjAiÀÄ°èzÁÝUÀ

¸À¨sÁ¥ÀwUÀ¼ÀÄ C¢üªÉñÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉ ªÀ»¸À¨ÁgÀzÀÄ

 EzÀÄ G¥À¸À¨sÁ¥Àw UÀ½UÀÆ C£ÀéAiÀĪÁUÀÄvÀz

Û É

 CAvÀ ¤tðAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄvÀ ºÁPÀĪÀ ºÀPÀÄÌ EgÀĪÀÅ¢®è

 «zsÁ£À ¥ÀjμÀwÛ£À ¸À¨sÁ¥Àw ªÀÄvÀÄÛ G¥À¸À¨sÁ¥Àw UÀ¼ÀÄ
 182

 «zsÁ£À¸¨ À sÉAiÀÄ ¸À¨sÁ¥Àw ªÀÄvÀÄÛ G¥À¸À¨sÁ¥Àw UÀ¼À J®è ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ EªÀjUÉ

C£ÀéAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ

 «zsÁ£À¸¨
À sÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjμÀw£
Û À ¸À¨sÁ¥Àw ªÀÄvÀÄÛ G¥À¸À¨sÁ¥Àw UÀ¼À ªÉÃvÀ£À ªÀÄvÀÄÛ
ಭತ್ಯೆ UÀ¼ÀÄ «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ® ªÀiÁqÀĪÀ PÁ£ÀƤ£À ªÀÄÆ®PÀ ¤UÀ¢¥Àr¸À¯ÁUÀÄvÀz Û É
 «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®zÀ ¥ÀæwAiÉƧ⠸Àz¸ À ÀågÀÄ gÁdå¥Á®jAzÀ CxÀªÀ gÁdå¥Á®jAzÀ
£ÉêÀÄPÀUÉÆAqÀ ªÀåQÛ¬ÄAzÀ ¥ÀæªÀiÁt ªÀZÀ£À ¹éÃPÀj¸À¨ÉÃPÀÄ

 E®èzÉ ºÉÆÃzÀgÉ ¥Àæw ¢£ÀPÉÌ LzÀÄ £ÀÆgÀÄ gÀÆ¥Á¬Ä zÀAqÀ vÉgÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀz

Û É

 gÁdå «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ® ¸Àz¸

À ÀågÀ ¸ÁÜ£À PÁ° ªÁUÀĪÀÅzÀÄ

 MAzÉà gÁdåzÀ JgÀqÀÄ ¸Àz£

À ÀUÀ¼À ¸Àz¸
À ÀågÁzÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ MAzÀÄ ¸Àz¸
À Àå ¸ÁÜ£Àª£
À ÀÄß
vÁåUÀ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ
 AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀåQÛ zÉñÀzÀ 28 gÁdåUÀ¼°
À è JgÀqÀÄ gÁdå CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ
gÁdåUÀ¼À «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ® UÀ½UÉ KPÀPÁ®zÀ°è ¸ÀzÀ¸ÀågÀ vÀPÀÌzÀÝ®è

 «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®zÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ vÀ£Àß ¸ÁÜ£ª

À À£ÀÄß PÁ° ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÁUÀ
¸À¨sÁ¥ÀwUÉ gÁfãÁªÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ

 gÁdå «zsÁ£À¸¨
À sÁ ¸Àz¸
À ÀågÀ C£Àºð
À vÉ «μÀAiÀÄ gÁdå¥Á®gÀÄ ZÀÄ£ÁªÀuÁ
DAiÉÆÃUÀzÆ
É A¢UÉ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃa¹ wêÀiÁð£À vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ
CAwªÀÄ
 ¥ÀPÁëAvÀgÀ ¤μÉÃzsÀ PÁAiÉÄÝ UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ CºÀðvÉAiÀÄ §UÉÎ CxÀªÁ
C£ÀºÀðvÉAiÀÄ §UÉÎ ¸À¨sÁ¥ÀwUÀ¼À wêÀiÁð£À CAwªÀĪÁVgÀÄvÀz Û É

 ¸ÀA¸ÀwÛ£À ¸Àz¸ À ÀåjVgÀĪÀ J®è ಸವಲತ್ತು UÀ¼À£ÄÀ ß «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®zÀ JgÀqÀÄ

¸Àz£
À ÀzÀ ¸Àz¸À ÀåjUÉ ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄvÀz
Û É

 gÁdå ªÀĸÀÆzÉU¼
À À PÀÄjvÀÄ «μÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ

 zsÀ£À ªÀĸÀÆzÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀĸÀÆzÉ AiÀÄ£ÀÄß «zsÁ£À¥ÀjμÀw£

Û À°è
ªÀÄAr¸ÀĪÀAvÉ E®è
 MAzÀÄ gÁdåzÀ «zsÁ£À¥ÀjμÀw£ Û À°è ZÀZÉðAiÀÄ°ègÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ FUÁUÀ¯ÉÃ
«zsÁ£À¸¨
À sɬÄAzÀ CAVÃPÀÈvÀªÁ VÃgÀzÀ ªÀĸÀÆzÉ, «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ
«¸Àdð£É¬ÄAzÀ CAvÀåªÁUÀĪÀÅ¢®è

 MAzÀÄ gÁdåzÀ «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ°è EvÀåxÀðzÀ°è EgÀĪÀ CxÀªÁ

«zsÁ£À¸¨
À sɬÄAzÀ CAVÃPÀÈvÀªÁzÀ «zsÁ£À¥ÀjμÀw£Û À°è ZÀZÉðAiÀÄ°ègÀĪÀ
ªÀĸÀÆzÉAiÀÄÄ «zsÁ£À¸À¨sÉ «¸Àdð£É¬ÄAzÀ CAvÀåªÁUÀÄvÀzÛ É
• ªÀĸÀÆzÉUÀ¼À£ÄÀ ß CAVÃPÁgÀUÉƽ¸ÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄ gÁdå «zsÁ£À ªÀÄAqÀ®zÀ°è ºÉÃUÉ
£ÀqÉAiÀÄÄvÀz
Û É

• ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀĸÀÆzÉ

• EzÀ£ÀÄß «zsÁ£À¸¨
À sÉ CxÀªÁ «zsÁ£À ¥ÀjμÀw£
Û °
À è ªÀÄAr¸À§ºÀÄzÀÄ

• F ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ SÁ¸ÀV ¸Àz¸

À ÀågÀÄ ªÀÄAr¸À§ºÀÄzÀÄ

• ªÀÄÆgÀÄ ¸ÀÄwÛ£°
À è F ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄUÀæªÁV CzÀ£ÀÄß ªÀÄAr¹zÀ ¸Àz£
À Àz°
À è
¥Àj²Ã°¸À¯ÁUÀÄvÀz Û É

• JgÀqÀÄ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼ÀÄ PÀqÁØAiÀĪÁV EzÀPÉÌ M¦àUÉ ¸ÀÆa¸À¨ÉÃPÀÄ

• gÁdå «zsÁ£À¸¨ À sÉ M¦àUÉ ¸ÀÆa¹zÀ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß «zsÁ£À ¥ÀjμÀvÀÄÛ wgÀ¸ÀÌj¹zÀgÉ
CxÀªÁ wzÀÄÝ¥ÀrUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀÆa¹zÀgÉ CxÀªÁ ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼À M¼ÀUÁV D
ªÀĸÀÆzÉUÉ CAVÃPÁgÀ ¤ÃqÀzÉ EzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ©PÀÌlÄÖ
J£À߯ÁUÀÄvÀz
Û É

• DzÀgÉ EAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è dAn C¢üªÃÉ ±À£À PÀgÉAiÀÄĪÀ CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA«zsÁ£À

¤Ãr®è

• F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è gÁdå «zsÁ£À¸¨À sÉAiÀÄÄ ªÀÄvÉÆÛªÉÄä D ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß

CAVÃPÀj¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ «zsÁ£À¥ÀjμÀvÛ£ À ÀÄß «ÄÃj ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÉÄÝ
ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

• JgÀqÀ£Éà ¨Áj gÁdå «zsÁ£À¸¨ À sÉ CAVÃPÀj¹ PÀ¼ÀÄ»¹zÀ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß

«zsÁ£À¥ÀjμÀvÄÀ Û MAzÀÄ wAUÀ¼À M¼ÀUÁV CAVÃPÀj¸ÀzÉ ºÉÆÃzÀgÉ CzÀ£ÀÄß «zsÁ£À
¥ÀjμÀvÄÀ Û CAVÃPÀj¹zÉ JAzÉà ¥ÀjUÀt¸  À¯ÁUÀÄvÀz
Û É..
• JgÀqÀ£ÃÉ ¨ÁjUÉ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß «zsÁ£À ¥ÀjμÀwU Û É PÀ¼ÀÄ»¹zÁUÀ «zsÁ£À ¥ÀjμÀvÀÄÛ
¸ÀÆa¹zÀ wzÀÄÝ¥rÀ UÀ¼£
À ÀÄß «zsÁ£À¸¨
À sÉ ¥ÀjUÀt¸
 §
À ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ ¥ÀjUÀt¸  ÀzÉ
EgÀ§ºÀÄzÀÄ

• MAzÀÄ ªÉÃ¼É ªÀĸÀÆzÉAiÀÄÄ «zsÁ£À ¥ÀjμÀw£ Û À¯Éèà ªÀÄAqÀ£AÉ iÀiÁV CAVÃPÁgÀªÁV

«zsÁ£À¸¨ À sÉUÉ ºÉÆÃVzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄÄ wgÀ¸ÀÌj¸À§ºÀÄzÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ C°èUÉ D ªÀĸÀÆzÉ PÉÆ£ÉUÉƼÀÄîvÛz À É
• zÀ£À ªÀĸÀÆzÉUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖAvÉ

• F ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß gÁdå «zsÁ£À¸¨

À sÉAiÀÄ°è ªÀiÁvÀæ ªÀÄAr¸À§ºÀÄzÉà ºÉÆgÀvÄÀ
«zsÁ£À¥ÀjμÀw£
Û °
À è C®è

• F ªÀĸÀÆzÉ ªÀÄAqÀ£U É ÀÆ ªÉÆzÀ®Ä gÁdåzÀ gÁdå¥Á®gÀ ²¥sÁgÀ¸ìÀ£ÀÄß

¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ

• F ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ ªÀÄAr¸À§ºÀÄzÀÄ ºÉÆgÀvÄÀ SÁ¸ÀV ¸ÀzÀ¸åÀ gÀÄ C®è

• zsÀ£À ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß «zsÁ£À ¥ÀjμÀvÀÄÛ PÉêÀ® 14 ¢£ÀU¼ À À M¼ÀUÁV M¦àPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ

ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ ¸ÀÆa¹zÀ wzÀÄÝ¥ÀrUÀ¼À£ÄÀ ß «zsÁ£À¸À¨sÉ vÀ£ÀUÉ ¨ÉÃPÁzÀgÉ
C¼ÀªÀr¹PÉƼÀÀÄzÀÄ
• MAzÀÄ ªÉÃ¼É «zsÁ£À ¥ÀjμÀvÀÄÛ ¸ÀÆa¹zÀ wzÀÄÝ¥ÀrUÀ¼À£ÄÀ ß «zsÁ£À¸À¨sÉ
M¦àPÉƼÀî¢zÀÝgÀÆ D ªÀĸÀÆzÉ CAVÃPÁgÀªÁUÀÄvÀzÛ É

• 14 ¢£ÀzÀ CAvÀgz À À°è «zsÁ£À¥ÀjμÀvÄÀ Û AiÀiÁªÀÅzÉà PÀæªÀÄ vÉUz

É ÀÄPÉƼÀî¢zÀÝgÆ
À
ªÀĸÀÆzÉ «zsÁ£À¸¨
À sÉUÉ ºÉÆÃUÀÄvÀz
Û É
gÁdå¥Á®jAzÀ ¸ÀÄVæêÁeÉÕ

 213 £Éà «¢ü

 gÁdåzÀ «zsÁ£À¸¨ À sÉ ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£À ¥ÀjμÀvÀÄÛ C¢üªÉñÀ£Àz°

À è E®è¢gÀĪÀ
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è gÁdå¥Á®gÀÄ PÉ®ªÀÅ vÀÄvÀÄð DzÉñÀUÀ¼À£ÄÀ ß ºÉÆgÀr¸À§ºÀÄzÀÄ
±ÀgÀvÀÄU
Û À¼ÄÀ

 gÁμÀÖæ¥Àw C£ÀĪÀÄwAiÀÄ£ÀÄß PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÁzÀzÄÀ Ý

 gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼À ¥ÀǪÁð¯ÉÆÃZÀ£É UÁV PÁ¬ÄÝj¸ÀĪÀÅzÀÄ PÉ®ªÀÅ

¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è CªÀ±ÀåPÀªÁVgÀÄvÀz
Û É

 F ¸ÀÄVæêÁeÉU
Õ À¼ÀÄ «zsÁ£ÀªÄÀ AqÀ®zÀ°è ºÉÆgÀr¹zÀ DzÉñÀzÀ CμÉÖÃ
¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁVgÀÄvÀzÛ É
 gÁdå «zsÁ£À¸¨
À sÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjμÀw£
Û °
À è JgÀqÄÀ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄÄAzÉ EqÀvÀPÀÌzÄÀ Ý

 DgÀÄ wAUÀ¼ÀÄ DgÀÄ ªÁgÀ PÁ¯ÁªÀPÁ±À«gÀÄvÀÛzÉ

 ¸ÀÄVæêÁeÉÕAiÀÄ£ÀÄß gÁdå¥Á®gÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è »AvÉUÉzÀÄPÉƼÀÀÄzÀÄ

gÁdå ¸ÀPÁðgÀ
 ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ DgÀ£Éà ¨sÁUÀzÀ°è

 «¢ü MAzÀÄ 152 jAzÀ 237 gÀªÀgÉUÉ

gÁdå¥Á®gÀÄ
 gÁdå¥Á®gÀÄ gÁdåzÀ ªÉÆzÀ® ¥ÀæeÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ PÁAiÀiÁAðUÀzÀ
ªÀÄÄRå¸ÀÜgÄÀ

 EªÀgÄÀ PÉÃAzÀæzÀ ¥Àw

æ ¤¢üAiÀiÁV PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ¼À £ÀqÀĪÉ
PÉÆArAiÀÄAvÉ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ
 gÁdå¥Á®gÀ ºÀÄzÉÝ ©ænμï DqÀ½vÀzÀ°è 1757 gÀ°è ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ
¸ÀȶÖAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.

 gÁ§mïð PÉÊèªï §AUÁ¼ÀzÀ UÀªÀ£Àðgï DV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹zÀgÀÄ

 EzÉÆAzÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ ºÀÄzÉÝ

 gÁdå¥Á®gÀ ºÀÄzÉÝUÉ CªÀPÁ±À

 153 £Éà «¢üAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¥Àw

æ gÁdåPÀÆÌ M§â gÁdå¥Á®gÀÄ
 JgÀqÀÄ CxÀªÁ JgÀqQÀ ÌAvÀ ºÉZÀÄÑ gÁdåUÀ½UÉ M§â gÁdå¥Á®gÀ£ÀÄß
£ÉêÀÄPÀ UÉƽ¸À§ºÀÄzÀÄ

 ¨sÁgÀvÀzÀ J®è gÁdåUÀ¼ÀÄ gÁdå¥Á®gÀ£ÀÄß ¤«ÄμÀ ¨ÉÃPÀÄ

gÁdå¥Á®gÀ PÁAiÀiÁAðUÀzÀ C¢üPÁgÀ

 gÁdåzÀ J®è PÁAiÀiÁAðUÀzÀ C¢üPÁgÀ EªÀgÀ ºÉ¸Àj£À°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀz

Û É
gÁdå¥Á®gÀ £ÉêÀÄPÁw
 gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ gÁdå¥Á®gÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

 PÉÃAzÀæzÀ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ²¥sÁgÀ¹£À ªÉÄÃgÉUÉ

 ¸ÀPÁðjAiÀiÁ DAiÉÆÃUÀ ºÉüÀĪÀAvÉ gÁdå¥Á®gÀ£ÀÄß gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ £ÉëĸÀĪÁUÀ
¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ G¥ÀgÁμÀÖæ¥Àw ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ¹àÃPÀgï £À°è ZÀað¹ £ÉêÀÄPÀ
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÄÀ ªÀiÁrzÉ

 gÁdå¥Á®gÀÄ £ÉÃgÀ ZÀÄ£ÁªÀu¬

É ÄAzÀ DAiÉÄÌAiÀiÁUÀĪÀÅ¢®è PÁgÀt

 gÁdå¥Á®gÀÄ ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀz

Û É
 gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ gÁdå¥Á®gÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ gÁdå¥Á®gÀ ªÀÄÆ®PÀ
gÁdåUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð ºÉÆAzÀ§ºÀÄzÀÄ EzÀjAzÀ MPÀÆÌl ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ MAzÀÄ
¨É¯É §gÀÄvÀÛzÉ

 £ÉÃgÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉ £ÀqÉzÀgÉ CªÀgÀÄ MAzÀÄ ¥ÀPÀëªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀ ¨ÉÃPÁUÀÄvÀz

Û É
£ÀAvÀgÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå¥Á®gÀ £ÀqÀÄªÉ WÀμÀðuÉUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑvÛª
À É
gÁdå¥Á®gÀ C¢üPÁgÀ CªÀ¢ü

 gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼À EZÉÒAiÀÄ°è EgÀĪÀ vÀ£ÀPÀ EªÀgÄÀ C¢üPÁgÀ

 gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ½UÉ gÁdå¥Á®gÀÄ gÁfãÁªÉÄAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ

 C¢üPÁgÀ ¹éÃPÀj¹zÀ ¢£À¢AzÀ LzÀÄ ªÀμÀðzÀªÀgÉUÉ ºÀÄzÉÝAiÀÄ°è

EgÀÄvÁÛgÉ
 ºÀÄzÉݬÄAzÀ vÉUz
É ÀÄ ºÁPÀĪÀÅzÀÄ

 ªÀĺÁ©üAiÉÆÃUÀ «zsÁ£À gÁdå¥Á®gÀ£ÄÀ ß PɼÀV½¸ÀĪÁUÀ

C£ÀéAiÀĪÁUÀĪÀÅ¢®è

 gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ ¸À®ºÉ ªÉÄÃgÉUÉ CªÀgÀ£ÀÄß AiÀiÁªÁUÀ

¨ÉÃPÁzÀgÀÆ vÉUÉzÀĺÁPÀ§ºÀÄzÀÄ
gÁdå¥Á®gÀ CºÀðvÉUÀ¼ÄÀ

 AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀåQÛAiÀÄÄ gÁdåzÀ gÁdå¥Á®gÁV £ÉêÀÄPÀªÁUÀ®Ä

¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ

 PÀ¤μÀ× 35 ªÀμÀð ªÀAiÀĸÁìVgÀ¨ÉÃPÀÄ

 ¸ÀA¸ÀwÛ£À AiÀiÁªÀÅzÉà ¸Àz£
À ÀzÀ CxÀªÁ gÁdå «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®zÀ ¸Àz¸
À ÀågÀÄ
gÁdå¥Á®gÁV £ÉêÀÄPÀUÉÆAqÀgÄÀ »A¢£À MA¢UÉ gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ

 gÁdå¥Á®gÀÄ C¢üPÁgÀª¢ À üAiÀÄ°è EzÁÝUÀ ¸ÀA§¼À ªÀÄvÀÄÛ ಭತ್ಯೆ UÀ¼À£ÄÀ ß

PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀAw®è
 C¢üPÁgÀª¢
À üAiÀÄ°è EzÁÝUÀ AiÀiÁªÀÅzÉà jÃwAiÀiÁzÀ Qæ«Ä£À¯ï ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À£ÄÀ ß
zÁR°¸ÀĪÀAvÉ E®è ªÀÄvÀÄÛ §A¢ü¸ÄÀ ªÀAw®è ºÁUÀÆ PÁgÁUÀæºPÀ ÉÌ ºÁPÀĪÀÅ¢®è

 gÁdå¥Á®jUÉ D gÁdåzÀ ºÉÊPÉÆÃmïð ªÀÄÄRå £ÁåAiÀĪÀÄÆwðUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ

CªÀgÀÄ UÉÊgÀĺÁdgÁzÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ »jAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀZÀ£À
¤ÃqÀÄvÁÛgÉ.

 gÁdå¥Á®jUÉ 161 £Éà «¢üAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ PÀëªÀiÁzÁ£ÀzÀ C¢üPÁgÀ .

 gÁdåzÀ PÁAiÀiÁAðUÀzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀåQÛUÉ «¢ü¹gÀĪÀ
²PÉëUÉ PÀëªÀiÁzÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀ, ²PÉëAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁ¦ü ªÀiÁqÀĪÀ CxÀªÁ
PÀrªÉÄUÉƽ¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ EgÀÄvÀz Û É.
PÁAiÀiÁAðUÀzÀ C¢üPÁgÀ

 J®è PÁAiÀiÁAðUÀ PÉ®¸ÀU¼

À ÀÄ CªÀgÀ ºÉ¸Àj£À°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀz
Û É

 EªÀjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀ®Ä ªÀÄÄRåªÀÄAwæ

£ÉÃvÀÈvÀézÀ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® EgÀÄvÀÛzÉ

 ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼À£ÄÀ ß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÀjAzÀ ¸À®ºÉ ¥ÀqÉzÀÄ

EvÀgÀ ªÀÄAwæUÀ¼À£ÀÄß gÁdå¥Á®gÀÄ £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ
 ©ºÁgÀ, ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀ, Mr±Á gÁdåUÀ¼À°è §ÄqÀPÀlÄÖ PÉëêÀiÁ©üªÈÀ ¢Þ
¸ÀaªÀg
À À£ÀÄß gÁdå¥Á®gÀ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

 gÁdåzÀ CvÀÄå£ÀßvÀ C¢üPÁjAiÀiÁzÀ CqÀéPÉÃmï d£ÀgÀ¯ïgÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ

ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

 gÁdå ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀzÀ CzsåÀ PÀëgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àz¸

À ÀågÀÄ UÀ¼À£ÄÀ ß £ÉêÀÄPÀ
ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

 gÁdå ¯ÉÆÃPÀ¸ÃÉ ªÁ DAiÉÆÃUÀzÀ CzsÀåPÀëgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ

ªÀiÁvÀæ ºÀÄzÉݬÄAzÀ vÉUz
É ÀĺÁPÀ§ºÀÄzÀÄ. gÁdå¥Á®jUÉ C¢üPÁgÀ EgÀĪÀÅ¢®è
 gÁμÀÖæ¥Àw DqÀ½vÀ eÁj §AzÀgÉ gÁdå¥Á®gÀÄ ªÁ¸ÀÛªÀªÁV
¸ÀA¥ÀÇtð DqÀ½vÀ £ÀqɸÀÄvÁÛgÉ

 gÁdåzÀ ««zsÀ «±Àé«zÁ央AiÀÄUÀ½UÉ G¥ÀPÀÄ®¥Àw UÀ¼À£ÄÀ ß £ÉêÀÄPÀ

ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢, vÁªÀÅ PÀÄ®¥ÀwUÀ¼ÁV EgÀÄvÁÛgÉ.
±Á¸ÀPÁAUÀ C¢üPÁgÀUÀ¼ÄÀ

 C¢üªÃÉ ±À£ª
À À£ÀÄß PÀgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, ªÀÄÄAzÀÆqÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ «¸Àfð¸ÀĪÀ
C¢üPÁgÀ«gÀÄvÀz Û É.

 ZÀÄ£ÁªÀuAÉ iÀÄ £ÀAvÀgÀ ºÉƸÀzÁV ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ «zsÁ£À¸¨

À sÁ C¢üªÃÉ ±À£À
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwªÀμÀð ªÉÆzÀ®C¢üªÉñÀ£ª
À À£ÀÄß GzÉÝò¹ «±ÉÃμÀ ¨sÁμÀt
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ

 gÁdåzÀ ªÀĸÀÆzÉUÀ¼ÀÄ eÁjAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ EªÀgÀ M¦àUÉ CªÀ±Àå

 gÁdå¥Á®gÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀĸÀÆzÉUÉ vÀªÀÄä M¦àUÉ PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ
vÀqÉ»rAiÀħºÀÄzÀÄ CxÀªÁ ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£ÉUÉ PÀ¼ÀÄ»¸À§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ
gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀÄ ¸ÀªÀÄäwUÉ PÁ¬ÄÝj¸À§ºÀÄzÀÄ.

 MPÀÆÌl ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ zsPÀ ÉÌ vÀgÄÀ ªÀ ªÀĸÀÆzÉUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ EvÀgÀ ªÀĸÀÆzÉU¼

À À£ÀÄß
gÁdå¥Á®gÀÄ gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼À wêÀiÁð£ÀPÉÌ PÁ¬ÄÝj¸À§ºÀÄzÀÄ

 C¢üªÉñÀ£À E®èzÉ EzÁÝUÀ CUÀvÀåªÉ¤¹zÀgÉ ¸ÀÄVæêÁeÉU Õ À¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¸À§ºÀÄzÀÄ

DzÀgÉ PÉ®ªÀÅ ¸ÀÄVæêÁeÉÕUÀ¼À£ÄÀ ß ºÉÆgÀr¸À®Ä gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀĪÀgÀ C£ÀĪÀÄw
vÉUz
É ÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ
 gÁdå «zsÁ£À¸¨ À sÉUÉ M§â DAUÉÆÃè EArAiÀÄ£ÀßgÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÀ
C¢üPÁgÀª£
À ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛg.É

 «zsÁ£À¥j À μÀw£
Û À 1/6 ¸ÁÜ£Àª£
À ÄÀ ß ««zsÀ PÉëÃvÀæzÀ ¸ÁzsÀPÀgÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¹
£ÁªÀÄPÀgt
À ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.
DyðPÀ C¢üPÁgÀUÀ¼ÄÀ

 gÁdåzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄAr¸ÀĪÀ ªÉÆzÀ®Ä

gÁdå¥Á®gÀ ¥ÀǪÀð C£ÀĪÀÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÀÄ

 gÁdå¥Á®gÀ ²¥sÁgÀ¸ÄÀ E®èzÉ AiÀiÁªÀÅzÉà C£ÀÄzÁ£ÀPÉÌ MvÁÛAiÀÄ

ªÀiÁqÀĪÀAw®è

 gÁdåzÀ «¥ÀvÀÄÛ ¤¢ü¬ÄAzÀ (contingency fund)ºÀtªÀ£ÀÄß vÀÄvÀÄð

¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÁzÀgÉ gÁdå¥Á®gÀ C£ÀĪÀÄw ¨ÉÃPÁUÀÄvÀz
Û É
£ÀAvÀgÀ ±Á¸ÀPÁAUÀz°À è C£ÀĪÀÄw ¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÀÄ.
 ¥ÀAZÁAiÀÄw ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĤì¥ÁnðUÀ¼À DyðPÀ ¹ÜwUÀwUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À®Ä
LzÀÄ ªÀμÀðUÀ½UÉƪÉÄä gÁdå ºÀtPÁ¸ÀÄ DAiÉÆÃUÀª£ À ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÀ
C¢üPÁgÀ.

 £Áå¬ÄPÀ C¢üPÁgÀU¼
À ÀÄ

 gÁdåzÉƼÀUÉ AiÀiÁªÀÅzÉà C¥ÀgÁzsÀ ªÀiÁrzÀªj À UÉ PÀëªÀiÁzÁ£À ªÀiÁqÀĪÀ

²PÉëAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÆqÀĪÀ CxÀªÁ ¨ÉÃgÉ ²PÀë ¥ÀjªÀwð¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ
 gÁdå¥Á®jUÉ ªÀÄgÀtzÀAqÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝUÉƽ¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ«gÀĪÀÅ¢®è DzÀgÉ
PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è vÁvÁÌ°PÀªÁV CxÀªÁ ¨ÉÃgÉ ²PÉëUÉ ¥ÀjªÀwð¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ
ºÉÆA¢zÁÝgÉ.

 gÁdå¥Á®gÀÄ ºÉÊPÉÆÃmïð ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀ zÉÆA¢UÉ

ZÀað¹ gÁdåzÀ £Áå¬ÄPÀ C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß £ÉëĸÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÁÝgÉ..
«ªÉÃZÀ£Á¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ

 ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ¸À®ºÉ ¥ÀqÉAiÀÄzÉ vÀªÀÄä PÁAiÀÄðªÀ£ÄÀ ß ¤ªÀð»¸ÀĪÀ

C¢üPÁgÀ

ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼À £ÉêÀÄPÀ

 gÁdåzÀ°è ¸ÀàμÀÖ §ºÀĪÀÄvÀ §AzÀ ¥ÀPÀëzÀ £ÁAiÀÄPÀ£À£ßÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀiÁV

£ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.
 MAzÀÄ ªÉÃ¼É ¸ÀàμÀÖ §ºÀĪÀÄvÀ E®è¢zÀÝgÉ vÀªÀÄä «ªÉÃZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹
ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼À£ÄÀ ß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÀgÀÄ £ÀAvÀgÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ ¸Àz£
À ÀzÀ°è
§ºÀĪÀÄvÀ ¸Á©ÃvÀÄ ¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ

 ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ªÀeÁ

 PɼÀV£À ªÀÄÆgÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è gÁdå¥Á®gÀÄ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®ªÀ£ÄÀ ß ªÀeÁ

ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ
 «zsÁ£À¸¨
À sÉAiÀÄ°è §ºÀĪÀÄvÀ ºÉÆA¢®èªÉAzÀÄ PÀAqÀħAzÀgÉ.

 ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® ¸ÀA«zsÁ£ÀPÉÌ «gÀÄzÀÞªÁV £ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîwÛzÉ JAzÀÄ

PÀAqÀħAzÀgÉ.

 ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ°è §ºÀĪÀÄvÀ PÀ¼ÉzÄÀ PÉÆAqÀgÄÀ gÁfãÁªÉÄ

¤ÃqÀ®Ä ªÀÄÄAzÉ §gÀ¢zÀÝUÀ.
 ªÀĸÀÆzÉUÉ CAVÃPÁgÀ ,CxÀªÁ gÁμÀÖæ¥Àw wêÀiÁð£ÀPÉÌ PÁ¬ÄÝj¸ÀĪÀÅzÀÄ

 gÁdå¥Á®gÀÄ JgÀqÀ£Æ
À gÀ £Éà «¢üAiÀÄ C£ÀéAiÀÄ «ÃmÉÆà C¢üPÁgÀª£
À ÀÄß
ZÀ¯Á¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ

 C£ÀUÀvåÀ ªÁV gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼À M¦àUÉ ªÀĸÀÆzÉUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¸ÀĪÀÅzÀÄ gÁdå¥Á®gÀ

«ªÉÃZÀ£Á¢üPÁgÀªÁVzÉ
 gÁμÀÖæ¥Àw DqÀ½vÀzÀ°è gÁdå¥Á®gÀÄ C¢üPÁgÀ ZÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

 356£Éà «¢üAiÀÄ C£ÀéAiÀÄ gÁdå¥Á®gÀÄ gÁμÀÖæ¥Àw DqÀ½vÀPÉÌ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì

ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ
gÁd¨sÀª£
À À

 EzÀÄ gÁdå¥Á®gÀ C¢üPÀÈvÀ ¤ªÁ¸À ªÁVzÀÄÝ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°èzÉ

 16 JPÀgÉAiÀÄ°è ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ GzÁå£À ªÀ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ §AUÀ¯É

 ¸Àgï ªÀiÁPÀð PÀ§â£ï CªÀgÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ PÀ«ÄμÀ£Àgï DVzÀÝ

¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è 1842 gÀ°è ¤«Äð¹zÀ.
 ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ ªÉÆzÀ® gÁdå¥Á®gÀÄ ªÉÆzÀ® gÁdå¥Á®gÀÄ
dAiÀÄZÁªÀÄgÁeÉÃAzÀæ MqÉAiÀÄgÀ 1956
gÁdå¥Á®gÀ «ªÉÃZÀ£Á¢üPÁgÀ UÀ¼ÄÀ

 gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÅÀ ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸À®Ä «¥sÀ®ªÁzÀgÉ

gÁμÀÖæ¥ÀwUÉ ªÀgÀ¢ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ

 ZÀÄ£ÁªÀuAÉ iÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀPÀëPÉÌ ¸ÀàμÀÖ §ºÀĪÀÄvÀ ¹UÀzÉà ºÉÆÃzÁUÀ vÀªÀÄä

«ªÉÃZÀ£Á¢üPÁgÀ §¼À¹ ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼À£ÄÀ ß £ÉëĸÀĪÀÅzÀÄ
 ªÀĸÀÆzÉUÀ¼À£ÄÀ ß gÁμÀÖæ¥ÀwAiÀÄ ¥Àj²Ã®£ÉUÉ «ÄøÀ°qÀĪÀÅzÀÄ

 gÁdåzÀ DqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¸À£À «μÀAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ ªÀÄÄRåªÀÄAwæU¼

À ÉÆA¢UÉ
ªÀiÁ»w ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ

 ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ°è §ºÀĪÀÄvÀ PÀ¼ÉzÄÀ PÉÆAqÁUÀ ¨ÉÃgÉ AiÀiÁgÉÃ

DUÀ° ¸ÀPÁðgÀ gÀa¸À®Ä C¸ÀªÀÄxÀðgÀÄ J¤ß¹zÁUÀ gÁdå¥Á®gÀÄ
«zsÁ£À¸¨
À sÉAiÀÄ£ÀÄß «¸Àfð¸À§ºÀÄzÀÄ

 gÁdå¥Á®gÀÄ ¸ÀÄVæêÁeÉÕ ºÉÆgÀr¸ÀĪÀ ªÀÄÄAZÉ gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼À C£ÀĪÀÄw

¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÀÄ
ªÀÄÄRåªÀÄAwæ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®

 ªÀÄAwæ ªÀÄAqÀ®ªÀÅ ¸ÀPÁðgÀzÀ J®è PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼À

ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ

 ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® gÁdå¥Á®jUÉ £ÉgÀªÅÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ºÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ

 gÁdå¥Á®gÀ «ªÉÃZÀ£Á¢üPÁgÀ ªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÄÀ ¥Àr¹ J®è «μÀAiÀÄUÀ½UÀÆ
¸À®ºÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ

 ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ gÁdå¥Á®jUÉ ¤ÃrzÀ ¸À®ºÉAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉà £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è

«ZÁgÀuÉ £Àqɸ¨ À ÁgÀzÄÀ

 ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® 164£Éà «¢üAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ gÁdå «zsÁ£À¸À¨sÉUÉ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV

dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVgÀÄvÀz
Û É.
 ªÀÄAwæªÄÀ AqÀ®PÉÌ gÁdå¥Á®jAzÀ ¥Àª
æ ÀiÁtªÀZÀ£À ¨ÉÆâü¸À¯ÁUÀÄvÀz
Û É

 AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄAwæ , £ÉêÀÄPÀªÁzÀ DgÀÄ wAUÀ¼À M¼ÀUÉ «zsÁ£ÀªÀÄAqÀ®zÀ

¸Àz¸À ÀågÁUÀ¨ÉÃPÀÄ

 gÁdå ªÀÄAwæ ªÀÄAqÀ®zÀ ¸ÀASÉå gÁdå «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ MlÄÖ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ±ÉÃPÀqÀ

15gÀμÀÄÖ EgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ w½¸ÀÄvÀz
Û É
 ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ

• «¢ü 164gÀ ¥ÀæPÁgÀ «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ°è §ºÀĪÀÄvÀ ¥ÀqÉzÀ ¥ÀPÀëzÀ

£ÁAiÀÄPÀ£À£ÄÀ ß ªÀÄÄRåªÀÄAwæ DV gÁdå¥Á®gÀÄ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ

• ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼À ªÉÃvÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ಭತ್ಯೆ UÀ¼£

À ÀÄß PÁ®PÁ®PÉÌ «zsÁ£À
ªÀÄAqÀ®ªÀÅ PÁ£ÀƤ£À ªÀÄÆ®PÀ ¤zsÀðj¸ÀÄvÀz Û É

• «¢ 167 gÀ ¥ÀPæ ÁgÀ gÁdåzÀ ªÀåªÀºÁgÀU¼ À À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®

vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼£ À ÀÄß, gÁdå¥Á®gÀ UÀªÀÄ£ÀPÉÌ ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÄÀ
vÀgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
• ªÀÄÄRåªÀÄAwæ ºÁUÀÆ ªÀÄAwæUÀ¼ÁUÀ®Ä «zsÁ£À¸À¨sÉ CxÀªÁ «zsÁ£À¥ÀjμÀwÛ£À
¸Àz¸
À ÀågÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
• MAzÀÄ ªÉÃ¼É AiÀiÁªÀÅzÉà ¸Àz£
À ÀzÀ ¸Àz¸
À Àå£ÁVgÀ¢zÀÝgÉ DgÀÄ wAUÀ¼À M¼ÀUÁV
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀÄ ¸Àz£
À ÀzÀ ¸Àz¸
À ÀåvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀĪÁVzÉ
• ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVgÀÄvÁÛgÉ

• SÁvÉU¼
À À£ÀÄß ºÀAZÀ®Ä gÁdå¥Á®jUÉ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ

• gÁdå ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀ»¸ÀÄvÁÛgÉ.

• ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ ¸À¨sÉ PÀgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, ªÀÄÄAzÀÆqÀĪÀÅzÀÄ EªÀgÀ

£ÉÃvÀÈvÀézÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛz.É

• ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅl¢AzÀ ¸ÀaªÀgÀ£ÄÀ ß ªÀeÁ ªÀiÁqÀĪÀAvÉ gÁdå¥Á®jUÉ

²¥sÁgÀ¸ÀÄ ¤ÃqÀĪÀ C¢üPÁgÀ«gÀÄvÀz
Û É.
• 2003 gÀ°è£À 91£Éà ¸ÀA«zsÁ£À wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ gÁdå ªÀÄAwæ
ªÀÄAqÀ®ªÀÅ, ªÀÄÄRåªÀÄAwæ CªÀgÀ£ÄÀ ß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ «zsÁ£À ¸À¨sÉAiÀÄ
MlÄÖ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ±ÉÃPÀqÁ 15 gÀμÀÄÖ «ÄÃgÀ¨ÁgÀzÀÄ.

• ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ ªÉÆzÀ® ªÀÄÄRåªÀÄAwæ PÉ ¹ gÉrØ CªÀgÀÄ ( 1947

jAzÀ 1952)

• Cw PÀrªÉÄ CªÀ¢üUÉ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ DVzÀݪÀgÄÀ J¸ï Dgï PÀAp

ªÀiÁZïð 14, 1962jAzÀ dÆ£ï 20 1962

• 2018 gÀ°è ©J¸ï AiÀÄrAiÀÄÆgÀ¥Àà£ÀªÀgÄÀ PÉêÀ® 54 UÀAmÉUÀ¼À

C¯ÁàªÀ¢üAiÀÄ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ J¤¹PÉÆArzÁÝgÉ
• PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀiÁzÀ J¸ï ¤d°AUÀ¥àÀ£ÀªÀgÀ£ÀÄß DzsÄÀ ¤PÀ
PÀ£ÁðlPÀzÀ ¤ªÀiÁðvÀÈ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ PÁgÀt EªÀgÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ
KQÃPÀgÀtªÁzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÄÄRåªÀÄAwæ AiÀiÁVzÀÝgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
KQÃPÀgt
À ZÀ¼ÄÀ ªÀ½UÉ ºÉÆÃgÁl ªÀiÁrzÀÝgÀÄ.
• G¼ÀĪÀª£
À Éà ¨sÀÆ MqÉAiÀÄ JA§ PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß eÁjUÉ vÀAzÀ
ªÀÄÄRåªÀÄAwæ r zÉêÀgÁeï CgÀ¸ÀÄ CªÀgÀÄ EªÀgÀ£ÀÄß »AzÀĽzÀ
ªÀUÀðzÀ ºÀjPÁgÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ
• PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÉÆzÀ® PÁAUÉæ¸ÉìÃvÀgÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ gÁªÀÄPÀÈμÀÚ
ºÉUqÀ ÉAiÀĪÀgÄÀ

• gÁªÀÄPÀÈμÀÚ ºÉUÀqÉAiÀĪÀgÄÀ ¤gÀAvÀgÀªÁV ªÀÄÆgÀÄ ¨Áj PÀ£ÁðlPÀzÀ

ªÀÄÄRåªÀÄAwæ DVzÀÝgÉ.

• EªÀgÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è 1985gÀ°è ªÉÆzÀ® «±ÀéPÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¸ÀªÉÄäüÀ£À

ªÉÄʸÀÆj£À°è dgÀÄVvÀÄ.
• PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ JA «ÃgÀ¥Àà ªÉƬÄè CªÀgÀ PÁ®zÀ°è
1993gÀ PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀAZÁAiÀÄvï gÁeï PÁAiÉÄÝ eÁjUÉ §A¢vÀÄ.
• PÀ£ÁðlPÀzÀ°è Cw ºÉZÀÄÑ ¨Áj §eÉmï ªÀÄAqÀ£É ªÀiÁrzÀ
ªÀÄÄRåªÀÄAwæ ¹zÀÝgÁªÀÄAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ

• PÀ£ÁðlPÀzÀ°è FªÀgÉUÉ DgÀÄ ¨Áj gÁμÀÖ¥

æ Àw DqÀ½vÀ eÁjAiÀiÁVzÉ
PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæU¼
À À C¢üPÀÈvÀ ¤ªÁ¸À UÀ¼ÀÄ

 C£ÀÄUÀæºÀ

 PÀÈμÀÚ

 PÁªÉÃj

 ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ ªÉÆzÀ® ªÀÄÄRåªÀÄAwæ PÉ ¹ gÉrØ

 ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåzÀ JgÀqÀ£Éà ªÀÄÄRåªÀÄAwæ PÉAUÀ¯ï ºÀ£ÀĪÀÄAvÀAiÀÄå

 zÉêÀgÁeï CgÀ¸ÄÀ CªÀgÀÄ PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ JAl£Éà ªÀÄÄRåªÀÄAwæ CªÀgÀÄ
JgÀqÀÄ ¨Áj ªÀÄÄRåªÀÄAwæ DVzÁÝgÉ

 EªÀgÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåªÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÉAzÀÄ

ªÀÄgÀÄ£ÁªÀÄPÀgt
À §¼À¸À¯Á¬ÄvÀÄ

 PÀ£ÁðlPÀz°
À è Cw ºÉZÀÄÑ ¨Áj ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀiÁV C¢üPÁgÀ ªÀ»¹PÉÆAqÀgÀÄ
©J¸ï AiÀÄrAiÀÄÆgÀ¥àÀ
 G¥ÀªÄÀ ÄRåªÀÄAwæ ºÀÄzÉÝ

• G¥ÀªÀÄÄRåªÀÄAwæ ºÀÄzÉÝ ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀªÁzÀ ºÀÄzÉÝAiÀÄ®è

• F ºÀÄzÉÝUÉ ¥ÀævÉåÃPÀ ¸ÀA§¼À ¸ÀªÀ®vÀ£

Û ÀÄß £ÀªÄÀ Æ¢¹®è.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ°è G¥ÀªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀiÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹zÀªÀgÀÄ

• J¸ï JªÀiï PÀÈμÀÚ CªÀgÀÄ 1992
• eÉ JZï ¥ÀmÉïï 1994
• ¹zÀÝgÁªÀÄAiÀÄå 2004
• JA¦ ¥ÀæPÁ±ï 2005
• ©J¸ï AiÀÄrAiÀÄÆgÀ¥àÀ 2006
• Dgï C±ÉÆÃPï ªÀÄvÀÄÛ PÉJ¸ï F±Àég¥
À Àà 2013
• qÁ f ¥ÀgÀªÄÉ Ã±Àégï
• qÁ ¹ C±Àévï £ÁgÁAiÀÄuï, ®PÀëät ¸ÀªÀ¢ ªÀÄvÀÄÛ UÉÆëAzÀ PÁgÀeÉÆüÀ
• rPÉ ²ªÀPÀĪÀiÁgï 2023
 ಅಡ್ವ ೋಕೇಟ್ ಜನರಲ್

 ಸಂವಿಧಾನದ ವಿಧಿ 165 ಪ್ರ ಕಾರ ಪ್ರ ತಿ ರಾಜ್ಯ ಕ್ಕೆ ಅಡ್ವ ೋಕೇಟ್ ಜ್ನರಲ್
ಅವರಲ್ಲಿ ರುತ್ತ ದೆ.

 ಇವ್ರರ ರಾಜ್ಯ ಸಕಾಾರಕ್ಕೆ ಕಾನೂನಿನ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿರುತ್ತತ ರೆ

 ಪ್ರ ತಿ ರಾಜ್ಯ ದ ರಾಜ್ಯ ಪಾಲರು ಹೈಕೋಟ್ಾ ನ್ಯಯ ಯಾಧಿೋಶರರಾುವ ಅರ್ಾತೆ

ಹೊಂದಿರುವ ವಯ ಕ್ತತ ಯನ್ನು ಅಡ್ವ ೋಕೇಟ್ ಜ್ನರಲ್ ಆಗಿ ನೇಮಕ
ಮಾಡುತ್ತತ ರೆ

 ಭಾರತ್ದ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಇವರ ಅಧಿಕಾರದ ಅವಧಿಯನ್ನು

ನಿಗದಿಪ್ಡಿಸಿಲಿ ಇದು ರಾಜ್ಯ ಪಾಲರ ಬರುವಂತ್ದುು
 ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದ ಸಲಹೆ ಮೇರೆಗೆ ಇವರನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡಿರುತ್ತಾು ರೆ

 ಇವರು gÁdå¥Á®jU ರಾಜಿನ್ಯಮೆ ನಿೋಡಬಹುದು

 ಕರ್ತವೆ ಗಳು

 ಇವರು ರಾಜ್ಯ ದ ಪ್ರ ಥಮ ಕಾನೂನಿನ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದುು ಸಕಾಾರಕ್ಕೆ

ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾನೂನ್ನ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನಿವಾಹಿಸುತ್ತತ ರೆ

 ರಾಜ್ಯ ಸಕಾಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತ್ರ ಕೋಟ್ಾ ಹಾಗೂ

ನ್ಯಯ ಯಾಧಿೋಕರಣ ಗಳಲ್ಲಿ ರುವ ಮೊಕದು ಮೆಗಳ ಕುರಿತು ವಕಾಲತುತ
ವಹಿಸುತ್ತತ ರೆ
 ಇವರು ಎರಡು ಸದನಗಳ ಕಲಾಪ್ದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಬಹುದು ಆದರೆ
ಮತ್ದಾನ ಮಾಡುವಂತಿಲಿ

 ವಿಧಾನ ಮಂಡಲದ ಸದಸಯ ರು ಪ್ಡೆಯುವ ಎಲಾಿ ಸೌಲತುತ ಗಳನ್ನು ಇವರು

ಪ್ಡೆಯುತ್ತತ ರೆ

 ಕನ್ಯಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ದ ಮೊದಲ ಅಡ್ವ ಕೇಟ್ ಜ್ನರಲ್ ಜಿ.ಆರ್ ರಾಜುಲು

ನಾಯ್ಡು