Gazi Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü

KM 343- Gözenekli Malzemeler

2020-2021/Yaz Okulu
Suna BALCI
19.07.2021

PROBLEM SET II
(ADSORBSİYON DENGE İLİŞKİLERİ)

1) Zeolit 13X (bazen NaX diye isimlendirilebilir) mikrogözenekli, sentetik alkali alimünyum
silikat adsorbenttir. Kristal yapı ile belirlenen uniform gözenek boyutu yaklaşık 0.9 nm’dir.
NaX kiristalleri 1-5 m aralığındadır ve dolgulu yatak uygulamaları için kil gibi yapıştırıcılar
kullanılarak silindirik pellet veya bilyeler haline getirilebililer. NaX’in ticari uygulamaları
arasında havanın kurutulması, doğal gaz ve sıvılaştırılmış petrol gazlarından kükürt
bileşiklerinin uzaklaştırılması, çeşitli gaz akımlarından karbondioksitin uzaklaştırılması
verilebilir. (ÖDEV)

Ticari NaX zeolit adsorbentinin karbondioksit adsorplama kapasiteleri izotermler halinde (semi
logaritmik koordinat çizimi) verilmektedir.

a) 0, 25 ve 1000C sıcaklıklar için NaX’in karbondioksit için izotermlerini doğrusal

koordinatlara şekilde verilen birimler ile çiziniz.
b) 1, 10 ve 100 mmHg basınçlar için izobarları doğrusal koordinatlara şekilde verilen birimler
ile çiziniz.
c) 0.5, 1, 2, 4, 8, 16, 20 gCO2/100 gNaX adsorbent yüklemeleri için semi logaritmik grafik
kağıdına logP - 1/T şeklinde izosterleri çiziniz.
d) ‘c’ şıkkında bulunan verileri kullanarak aynı şıkta verilen yüklemeler için izosterik
adsorpsiyon ısını belirleyiniz. İzosterik adsorpsiyon ısısını yüklemeye karşı grafiğe
geçiriniz. Sonuçları tartışınız.
 Gazi Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü
KM 343- Gözenekli Malzemeler
2020-2021/Yaz Okulu
Suna BALCI

2) Propanın aktif kömür üzerine adsorpsiyon verisi 183, 293, 303 ve 333 K de aşağıdaki şekilde
elde edilmiştir. Kullanılan aktif kömür tipik ticari bir çeşittir ve makro ve mezo gözenekleri
içeren azot adsorpsiyonu ile belirlenen BET yüzey alanı 1100 m2/g’dır.
a) grafiği yorumlayınız.
b) 1, 10 ve 100 kPa izobarlarını grafiğe geçiriniz.
c) 1.5, 2, 3, 4, 5 mmol propane/g aktif kömür sabit yükleme eğrilerini oluşturunuz.
Propanın-aktif kömür sisteme için adsorbsiyon ısısını yorumlayınız. (adsorbsiyon
ısısının sıcaklık bağımlılığı ve yüzey kaplama kesri ile değişiminin nasıl olduğunu
yorumlayınız.

6
283 K

5 293 K
C, mmol propan/g kömür

303 K
4 333 K

0
0 1 10 100 1000
Basınç, kPa
Akif Kömür Üzerine Propan Adsorbsiyonu