GEOGRAFIA klasa 6 

TEMAT: WSPÓŁRZĘDNE GEOGRAFICZNE – ćwiczenia

Termin realizacji od 8 do 10 czerwca 2020r. Klasa 6a,b,c,d.
Drogi uczniu na lekcji:
 Powtórzysz rozmieszczenie kontynentów i oceanów na naszej planecie.
 Przypomnisz sobie, co to są południki i równoleżniki na mapie.
 Utrwalisz odczytywanie długości i szerokości geograficznej.

Polecenie nr 1. Przypomnij sobie nazwy kontynentów i oceanów. Zapoznaj się z mapą

przedstawioną poniżej i przeczytaj nazwy kontynentów i oceanów. Policz ile ich jest? Wymień je w
kolejności od największych do najmniejszych. Polecenie wykonaj ustnie.

Polecenie nr 2. Co to są południki i równoleżniki? Jakie mają cechy?

Modelem Ziemi jest globus. Na powierzchni globusa można zobaczyć dwa rodzaje linii:
- południki – linie tej samej długości, biegnące z północy na południe, łączące bieguny kuli ziemskiej,
- równoleżniki – linie różnej długości, biegnące ze wschodu na zachód, najdłuższy z nich to równik.

Układ południków i równoleżników wraz z biegunami tworzy na kuli ziemskiej lub jej modelu –
globusie, tzw. siatkę geograficzną.
1
Strona
 Cechy południków:

 mają kształt półokręgów;

 zbiegają się w biegunach;
 mają jednakową długość (ok. 20 tys. km);
 południk można przeprowadzić przez każdy
punkt na Ziemi, dlatego jest ich nieskończenie
wiele;
 wskazują kierunki: północ i południe;
 umownie wyznaczone południki 0° i 180°
dzielą Ziemię na półkulę wschodnią i zachodnią.

Cechy równoleżników:
 mają kształt okręgów;
 im bliżej biegunów, tym ich obwód jest mniejszy;
 najdłuższym równoleżnikiem jest równik (ok. 40 tys. km), który dzieli Ziemię na półkulę
północną i południową;
 równoleżnik można przeprowadzić przez każdy punkt na Ziemi, dlatego jest ich nieskończenie
wiele;
 przecinają się z południkami pod kątem prostym i wskazują kierunki: wschód i zachód.

Polecenie nr 3. Podział Ziemi na półkule.

2
Strona
 Polecenie nr 4. Określanie długości i szerokości geograficznej – ćwiczenia utrwalające.

Wartości południków i równoleżników podajemy w stopniach. Najmniejszą wartością

równoleżników jest 00 (równik), zaś największą 900 (bieguny). Najmniejszą wartością południków jest
00 (południk 00), zaś największą 1800 (południk 1800).

10 = 60’ (1 stopień = 60 minut)

Długość geograficzna jest to odległość dowolnego miejsca na Ziemi od południka 00. Może być
ona wschodnia i zachodnia. Wyznaczamy ją za pomocą południków. Jeżeli wartości południków
rosną na prawo (na wschód) mamy długość geograficzną wschodnią (E), jeśli na lewo (na zachód)
długość geograficzna zachodnią (W).

A - 100 długości geograficznej wschodniej (100E )

B - 200 długości geograficznej zachodniej (200W)
3
Strona
Szerokość geograficzna jest to odległość dowolnego miejsca na Ziemi od równika (00). Może być ona
północna i południowa. Wyznaczamy ją za pomocą równoleżników. Jeżeli wartości równoleżników
rosną do góry (na północ) mamy szerokość geograficzną północną (N), jeśli do dołu (na południe)
szerokość geograficzna południową (S).

A- 200 szerokości geograficznej północnej (200N)

B- 100 szerokości geograficznej południowej (100S)

Polecenie nr5. Wykonaj dowolne dwa zadania w zeszycie, których nie trzeba odsyłać do
nauczyciela.

Zadanie nr 1. Korzystając z zamieszczonej poniżej mapy, odczytaj długość i szerokość geograficzną

hiszpańskiego miasta Malaga z dokładnością do 1'. Dla ułatwienia na mapie zostały dodane oznaczenia
dziesiątek minut.

4
Strona
Zadanie nr 2. Znajdujesz się w punkcie o współrzędnych 50°N, 20°E. Określ nowe współrzędne, gdy
od początkowego punktu przesuniesz się o 10° na południe i 20° na wschód.

Zadanie nr 3. Uzupełni j zdania. Wskazówka  Skorzystaj z mapy na stronie nr 1 w karcie.

A. Równik przechodzi przez oceany: ……………………………………………………………..

B. Na Zwrotniku Koziorożca znajdują się trzy kontynenty: ………………………………………
C. Południki 00 oraz 1800 dzielą kulę ziemską na półkulę ……………….. i półkulę………………
D. Kontynentami, które w całości leżą na półkuli zachodniej są ………………………………….

Zadanie nr 4. Wskazówka  Jeśli mapa nie jest czytelna, proszę skorzystać z atlasu
geograficznego lub mapy Polski w Internecie.

Pozdrawiamy  Urszula Łazuka – Datko, Beata Kośla

Źródła: http://www.geograf.pl/Szkola/mainWSPOLRZEDNEzap.htm,

Epodręczniki.pl Współrzędne geograficzne, Planeta Nowa podręcznik i ćwiczenia Nowa Era.

5
Strona