Professional Documents
Culture Documents
12X40 TYT TÜRKÇE Denemeleri - EnS - Ornek
12X40 TYT TÜRKÇE Denemeleri - EnS - Ornek
480 SORU
TIMLARI’nı ve VİDEO
fa
www.lisedestek.com
Ücretsiz Öğrenci Üyeliği
Ücretsiz Denemeler
www.isleronline.com
Ücretsiz Öğretmen Üyeliği
Kolay Erişilebilir Dijital İçerik ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE
SİSTEME ÜYELİK FORMUNU
SİSTEME GİRİŞ YAPARAK
DİJİTAL İÇERİKLERİNİZİ İSTE-
DOLDURUNUZ. DİĞİNİZ YERE İNDİREBİLİRSİNİZ.
Örnek Kitap Talebi
Müfredata Uygun Soru Havuzu İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA İSTEDİĞİNİZ SORULARLA
om
ww
ISBN: 978-605-74320-3-2
1211-1-21
Yazar:
Harun DERİN
Hasan ÖZDEMİR
Mikail ÖZTAŞ
Editör:
Nuri SOYUDURU
Dizgi:
ens Dizgi Grafik
Matbaa:
Üniversite hazırlıkta eksikleri tespit etmek, bu eksikleri giderecek bir çalışma düzeniyle, konu tekrarı yap-
mak ve konu eksiklerini gidermek amacıyla yapılan çalışmalar başarılı bir sonuç almak için çok büyük önem
arz etmektedir. Sınava hazırlık sürecinde özellikle deneme sınavları, çalışmalarınızın sonuçları ve durumunuz
hakkında size en net bilgileri veren kaynaklardır.
ENS Yayınları Branş Denemeleri, üniversiteye hazırlık sürecinde çalışmanız gereken konuları eksik ya
da tam öğrenilmemiş konuların belirlenmesinde size yardımcı olmak amacıyla tasarlandı. Deneme sonlarına
yerleştirilen “ENS KAZANIM DESTEK TABLO” ile doğru, yanlış ya da boşlarınızı tespit edebilirsiniz. Tablonun
en sağındaki sütunda ise yanlış yaptığınız ya da boş bıraktığınız sorulara ait eksik konularınızı giderebileceği-
niz konu anlatım video numaralarını takip ederek ENS DESTEK UYGULAMASINDAN ve deneme yazarların-
dan muhteşem konu anlatım videolarını izleyebilirsiniz.
ENS Yayınları Branş Denemeleri sadece bir deneme değil deneme sonrasında eksikliklerinizi kapatabi-
leceğiniz ilgili konu anlatımları üzerinden ETÜT imkanı sunan farklı ve özgün bir çalışmadır.
Bu denemelerin hazırlanmasında çözüm ve önerileri ile bize destek olan Ayşenur DEVECİ'ye ve Adnan
DERİN'e teşekkür ederiz.
Başarılarınıza destek olmak ENS Yayınları olarak bizim en büyük mutluluğumuz olacaktır.
ENS YAYINLARI
İÇİNDEKİLER
1. DENEME........................................................................................................................................ 5
2. DENEME...................................................................................................................................... 19
3. DENEME...................................................................................................................................... 35
4. DENEME...................................................................................................................................... 49
5. DENEME...................................................................................................................................... 63
6. DENEME...................................................................................................................................... 79
7. DENEME...................................................................................................................................... 95
8. DENEME.................................................................................................................................... 111
9. DENEME.................................................................................................................................... 127
D
1
en em e
TÜRKÇE DENEME 1
1. Duygularımı anlatmada en etkili türün şiir olduğuna 3. 1980’lerin unutulmaz raketlerinden biriydi Helena Suko-
karar verdikten sonra şiir yazmaya yöneldim. Zaten va. 1965’te bir tenis hanedanının ferdi olarak dünyaya
amatörce yazdığım denemelerde de zaman zaman gelmişti. Annesi 1962’de Wimbledon’da final görmüş
sözcüklerin ayağını yerden kestiğim oluyordu. İlerleyen ama kaybetmişti. Belki de ailenin genlerinde kaybetmek
yaşlarda bu yeteneğimin daha da geliştiğini fark ettim. yazılıydı. Helena, federasyon başkanının kızıydı, kort-
Hâl böyle olunca da şiire geçiş zor olmadı. larda raket sallayan bir de erkek kardeşi vardı. Grand
Slam turnuvalarında çiftlerde fırtına gibi esen Çekoslo-
Bu parçada geçen "sözcüklerin ayağını yerden kes-
vak sporcu, toplam 14 şampiyonluğa imza atmıştı. Bu
mek" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden
kupaların beşi karışık çiftlerde gelmiş, bunlardan üçünü
hangisidir?
de kardeşiyle kazanmıştı. İki olimpiyat gümüş madalya-
A) Sözcük seçiminde titiz davranmak sı da cabasıydı. Teklerde ise hiç Grand Slam turnuvası
B) Gereksiz sözcüklere yer vermemek kazanamayan unutulmaz raket, Chris Evert ve Martina
Navratilova’nın gölgesinde kalmıştı. Helena Sukova,
C) Sözcükleri çağrışımsal anlamlarıyla kullanmak bugün başka bir kariyerin başarı basamaklarını zorlu-
D) Hiç duyulmadık sözcükler kullanmak yor. Çalışmalarını doktora sahibi olduğu psikoloji ala-
nında sürdürüyor.
E) Kendine özgü bir sözcük evreni oluşturmak.
Bu parçadaki altı çizili sözü anlamca karşılayabile-
cek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) arasında - güzelliklerin
B) arkasından - anlaşmazlıkların
C) ortasında - birlikteliklerin
E) içinde - gerginliklerin
6
DENEME 1 TÜRKÇE
4. I. Pek çok ebeveyn çocuklarına maddi manevi her 5. Kültürün eğitimle ilişkisi, bilgi kaynakları aracılığıyla
türlü desteği veriyor ve onları her türlü sorundan kayıt altına alınması, çeşitli araçlarla hem bugüne hem
habersiz büyütüyor. de yarınlara iletilmesi ve bu anlamda erişilebilir kılın-
II. Çocuklar, risklerle ve sorunlarla tanıştırılmadığı sü- ması birlikte düşünüldüğünde, kaçınılmaz bir zorunlu-
rece içlerindeki yetişkini ortaya çıkarmakta gecikir. luk olarak “kütüphane” kurumuna ulaşılacaktır.
Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru Bu cümlede asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden
biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisi- hangisidir?
dir? A) Kütüphanelerin en büyük işlevi kültürel verileri kay-
A) Ebeveynler çocuklarına her tülü desteği veriyor ve detmektir.
onları, sorunlardan uzak tutuyor böylece gençler iç- B) Kültürün eğitimle ilişkisi bilginin yarınlara iletilmesi
lerindeki yetişkini asla ortaya çıkaramıyor. açısından çok önemlidir.
B) Çocuklarımıza maddi manevi her türlü desteği ver- C) Kütüphaneler, eğitim kurumlarına bilgi kaynaklarını
memize rağmen onlar yine de yetişkinliğe geçmek- sunabilmek için oluşturulmuştur.
te zorlanıyorlar.
D) Kütüphaneler, kültür birikimimizi kaydetmek ve ge-
C) Ailelerin hiçbiri çocuklarına gerekli desteği vereme- lecek kuşaklara aktarmak için çok önemli kurumlar-
diği için çocuklar risklerle ve sorunlarla başa çıka- dır.
mıyor.
E) Kültürün gelecek kuşaklara aktarılabilmesinin tek
D) Çocuklarının yetişkinliğe adım atmakta gecikmele- yolu kütüphanelerden geçer.
rine rağmen aileler onları her konuda desteklemeye
devam ediyor.
A) I ve III B) I ve V C) II ve IV
D) III ve V E) IV ve V
7
TÜRKÇE DENEME 1
B) Kaynaştırma ünsüzü
C) Ünsüz yumuşaması
D) Ünlü türemesi
A) I ve IV B) I ve III C) II ve VI
8. O kadar da önemli değildir bırakıp gitmeler,
D) IV ve V E) IV ve VI
I
Arkalarında doldurulması mümkün olmayan boşluklar
II
Bırakılmasaydı eğer.
11. Sokağı aydınlatan loş ışığın altında, arabamın içinde
Utanılacak bir şey değildir ağlamak, oturuyordum. Bilmiyorum kaç saat sonra sert bir korna
sesiyle kendime geldim. Karşımdaki arabadan uzunca
III
boylu soluk benizli bir adam indi.
Yürekten süzülüp geliyorsa gözyaşı eğer
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine yer verilme-
IV
miştir?
Belirsizliğe yelken açardı iri ela gözler zamanla,
A) Dönüşlülük zamirine
Öylesine derince bakmasalardı eğer.
B) Kurallı birleşik sıfata
V
C) Edata
Yukarıdaki dizelerde altı çizili sözcüklerden hangile-
ri birden fazla yapım eki almıştır? D) Soru sıfatına
D) II ve IV E) IV ve V
8
DENEME 1 TÜRKÇE
12. Gerçekten de basit bir gerçek, sıkı çalışmak. Herkes 15. (I) Turgut Uyar, şair kimliğinin yanında sıkça deneme
I tadı veren eleştirel yazılarıylada bilinmelidir. (II) Bu
başarabilir her şeyi, sıkı çalıştığı, inandığı yolda hep yazılar çoğu kez, şiir içi sorunları yansıtır. (III) Tabiiki,
daha iyiyi, daha yeniyi aradığı ve korkmadığı sürece. şairin şiir üretiminin uzağında durmaz bu metinler.
Evde her gün klavye başına geçip bir şeyler çalmalı, (IV) Kendi şiirini kavrayışı için de hep bir vesiledir.
II III (V) Turgut Uyar şiirindeki farklılık da buradan gelir.
mırıldanmalıyım en basit başlangıç olarak. Yeni
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerin-
birilerini dinlemeliyim mesela. Bu, disiplinden değil;
de bağlaçların yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?
IV V
dayanamadığım için, sevgiden. A) Yalnız I B) I ve III C) I ve V
A) I B) II C) III D) IV E) V
13. Gelecek bilimci David Passig'in önümüzdeki kırk yılda 16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik kelimele-
dünyanın hâlini öngördüğü 2050 adlı kitabına göre, 21. rin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
yüzyılda dünyayı uluslararası güçlerin bol çatışmalı
A) Misafirperver bir toplum olduğumuz için ikram bizde
anlaşmazlıkları şekillendirecek.
son derece önemlidir.
Bu cümledeki ögelerin doğru sıralanışı aşağıdaki-
B) Kırsal kesimdeki okuryazar oranı her geçen gün ar-
lerden hangisinde verilmiştir?
tıyor.
A) Dolaylı tümleç / Nesne / Özne / Yüklem
C) Yorgunluktan bakar kör oldum, aradığım hiçbir şeyi
B) Edat tümleci / Nesne / Özne / Yüklem bulamıyorum.
C) Edat tümleci / Zarf tümleci / Nesne / Özne / Yüklem D) Hemen vazgeçme, ne olur, daha yeni başladık.
D) Zarf tümleci / Nesne / Özne / Yüklem E) Ben bu evliliğe ön ayak olmak istemiyorum.
14. Aşağıdakilerden hangisinde özne bir sıfat tamlama- 17. Aşağıdakilerin hangisinde kesme işareti yanlış kul-
sından oluşmaktadır? lanılmıştır?
A) Açınca baharın dişi gülleri A) Fakir Baykurt’un (1929-1999) romanlarında köy ya-
Bir başka rüzgar eser bahçelerde şantısı gerçekçi bir tutumla anlatılmıştır.
B) Titrek bir damladır aksi sevincin B) Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin bazı sorumlulukları
vardır.
Yüzünün sararmış yapraklarında
C) Büyük Millet Meclisi’nin dünkü açılışında milletvekil-
C) Akislerle susup nihayet bir insan
leri hazır bulundu.
Olduğumu bana hatırlatır aynam
D) Diğer ülkeleri gezip gördükçe iyi ki Türk’üm diyo-
D) Beşikten başlayıp mezara uzanan, rum.
Tenha ve korkulu bir köprüdür ömrüm
E) Tanzimat Dönemi Edebiyatı’ndan bu yıl en az iki
E) Gündüzün geceyle buluşan noktasında soru bekliyoruz.
Yaklaşıyor musikisi eteklerinin
9
TÜRKÇE DENEME 1
18. Politik gerilim sineması( ) kaygılarını geniş kitlelere 20. (I) Pasifik okyanusunun tabanında, 2.550 kilometre
ulaştırmak için popüler sinemanın yapısal özelliklerine uzunluğundaki Mariana Çukuru’nda, Challenger Deep
dayanan, anlatım biçimleri kitle kültürü sinemasından adı verilen bir nokta bulunuyor. (II) Deniz seviyesinin
alınmış bir ara türdür( ) Diğer türlerin gerisinde kalması- yaklaşık 11 kilometre altında yer alan bu bölge medeni-
nın iki nedeni vardır( ) Ön yargılar ve ekonomik kaygı- yetten o kadar uzak ki uzaya bile buraya gittiğimizden
lar. Yine de bu türün çok iyi örnekleri olduğunu söyle- daha fazla gittik. (III) Çukur, donmuş lavlarla kaplı ve
memek haksızlık olur. İnsanın düşünce sistemi değiş- çukurun bulunduğu noktada bir tektonik plaka diğerinin
tikçe bu türün de gelişeceğine( ) kabul göreceğine ina- altına neredeyse dik açıyla dalmış durumda. (IV) Bu
nıyorum. Tabii bunun için kaç yıl beklememiz gerekir, bölgede sıcaklığın çok düşük, basıncın ise çok yüksek
bilemiyorum( ) olması nedeniyle neredeyse hiç hayat belirtisi görül-
mez. (V) Güneş ışığına ihtiyaç duymayan bir kaç canlı
Bu parçada ayraçla ( ) belirtilen yerlere sırasıyla
türü dışında hiçbir canlı yaşamaz burada.
hangi noktalama işaretleri getirilmelidir?
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi
A) (;) (.) (:) (,) (.) B) (,) (.) (:) (,) (?)
düşüncenin akışını bozmaktadır?
C) (;) (.) (,) (,) (.) D) (,) (.) (;) (,) (!)
A) I B) II C) III D) IV E) V
E) (;) (.) (,) (,) (…)
E) Benzetme
10
DENEME 1 TÜRKÇE
22. ----. 2006’da bilim insanları aynen bunu yaptı. Evrenin 23. İnsanlık uzun zamandır düşünebilen makineler yapma-
doğuşunda ortaya çıkan sesleri dinlemek için yedi has- ya çalışıyor. Yapay zekâ adını alan bu araştırma alanı,
sas radyometre takılı bir cihazı dev bir balonla uzaya en az 1950’lerden beri varlığını sürdürmekte. Alanın
gönderdiler. Cihaz çok uzaktaki yıldızlardan yayılan öncüleri bu konuda son derece iyimser olsalar da prob-
radyo dalgalarını algılamak için ayarlanmıştı ancak lemin beklenmedik ölçüde zor olduğu artık ortaya çık-
kaydedilen şey çok ama çok daha önemli çıktı. Dün- mış bulunuyor. Bir bilgisayarın, satrancın büyük ustala-
ya’dan 37 kilometre yüksekte kayıt esnasında kozmo- rından birini yenmesinin üzerinden neredeyse yirmi yıl
loglar tarafından beklenenden altı kat daha güçlü bir geçti ama gerçek anlamda duyusal bilince sahip bir
sinyal tespit edildi. Sinyal, erken dönem yıldızlardan makinenin geliştirilmesi için bir süre daha beklememiz
gelecek sinyallerden çok yüksekti, uzak galaksilerden gerekecek. Bize bakan, duygularımızı hisseden robot-
gelen birleşik radyo emisyonlarına da benzemiyordu. lara ulaşmaktan epeyce uzak olmamız, beynin işleyişin-
Bilim insanları bu uğultunun nereden geldiğini bir türlü deki gizemin çok derinlerde yattığına ve bu gizemi
çözemediler. Daha da kötüsü, bu uğultu büyük patlama çözmek için daha çok yol almamız gerektiğine işaret
sonrası oluşan ilk yıldızlardan gelen sinyalleri araştırma ediyor.
çalışmalarını da sekteye uğratabilirdi.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağı- hangisidir?
dakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Beynin işleyişini anlayamadığımız için yapay zekâ
A) Uzayda uzun süre çalışan astronotlarda, yerçekim- alanında yapılan çalışmalar anlamını yitirmiştir.
siz ortamın sebep olduğu bazı sağlık problemleri
B) Yapay zekâ alanının öncülerinin fazla iyimser yak-
gözlemlendi
laşımları, alandaki sorunlara gerçekçi yaklaşımların
B) Uzay istasyonlarındaki bazı mühendislik sorunları, önünü kesmiştir.
bilim insanlarını yeni cihazlar geliştirmeye zorladı
C) Yapay zekâ alanında yaşanan gelişmelere rağmen
C) Uzaydaki sesleri kaydetmek için radyo dalgalarını duyusal bilince sahip robotların geliştirilmesi için
algılayan cihazlar geliştirilmiştir beynin işleyişinin sırlarını çözmeye ihtiyacımız var.
D) Büyük patlama sonrası oluşan ilk yıldızlardan gelen D) Teknolojik gelişmelerde gelinen noktanın, ihtiyaçla-
sinyalleri kaydetmek, evrenin doğuşuyla ilgili pek rımızı karşılamada yetersiz olduğu anlaşılmıştır.
çok sırrı açığa çıkarabilirdi
E) Bilim insanları ne kadar uğraşsa da duyusal bilince
E) Uzayda çığlık atsanız sizi kimse duyamaz ancak sahip robotlar geliştiremeyeceklerini anlamıştır.
doğru ekipmanı kullanırsanız uzayda yayılan bir
uğultuyu duyabilirsiniz
11
TÜRKÇE DENEME 1
24. Çocuklarımızın otokontrol yetilerini geliştirmelerine yar- 26. Bir dili icat mı edeceğiz, yeni bir dil mi yaratacağız?
dımcı olarak onların yaşamda başarılı olma şanslarını İnsan yapımı sonradan yapılmış bir dille hiçbir şey
arttırmalarına katkıda bulunabiliriz. Otokontrol konusun- olmaz. Bu dili gene bu dil içinde, onunla mücadele edip
da çocuklarımıza vereceğimiz eğitim şüphesiz sadece yeni çıkış yolları bulmaya çalışarak elde edebiliriz.
onların geleceği için değil ülkemizin geleceği için de çok Bunun için de imajlar tarafından kuşatılmış dili, bu imaj-
olumlu sonuçlar doğuracaktır. Fakat bunu yaparken
lardan soyup dilin ilk halini yeniden elde etmeye çalış-
şunu aklımızdan çıkarmayalım: Yapılan çalışmalar,
maktan başka çare göremiyorum. Dilin ilk, “masif” hâlini
otokontrol yetisi güçlü olan çocukların hayatta başarılı
bulabilmek için kelimeleri, onlara yüklenmiş anlamların-
olma olasılıklarının, otokontrol yetisi düşük olanlardan
daha yüksek olduğunu göstermekle birlikte, otokontrolü dan, çağırışımlarından, imgelerinden soymak, dolayı-
güçlü olan her çocuğun kesinlikle hayatta başarılı ola- sıyla sağa sola çekilebilecek aşırı anlamlarından kurtar-
cağı veya bu yetisi güçsüz olan her çocuğun kesinlikle mak gerekiyor. Bu, boyalı bir tahta masanın boyasının
başarısız olacağı anlamının çıkarılamayacağını ortaya silinerek ahşabın yeniden ortaya çıkarılmasına benzi-
koymuştur. yor.
Bu parçaya göre, otokontrol eğitimiyle ilgili olarak; Aşağıdakilerden hangisi bu sözleri söyleyen bir
I. Hem çocuklarımız hem de ülkemiz için olumlu so- yazarın düşüncesi olabilir?
nuçlar doğuracağı, A) Dildeki değişiklikler ve yeni anlamlar, o dildeki eser-
II. Bu eğitimi alan çocukların akademik başarılarının lerin zenginleşmesini sağlar.
yüksek olduğu,
B) Dile sonradan yüklenmiş zoraki anlamlar, dilin öz
III. Hayatta başarılı olamamış kişilerin bu eğitimi alma- anlamını kaybetmesine neden oluyor.
dığı
C) Dilimize girmiş yabancı sözcükleri, kültürler arası
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? etkileşimin bir getirisi olarak görmek gerekir.
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) Dil ve kültür konularında, sorunları çözmek için hep
D) II ve III E) Yalnız III ileriye bakmak, geleceği okumak gerekir.
12
DENEME 1 TÜRKÇE
27. • Son yıllarda yapılan araştırmalar, sağlıklı beslenme 29. İradeye dayalı eylemleri tutarlılıkla sürdürmek söz
ile uzun yaşam arasında doğru orantılı bir ilişki ol- konusu olduğunda ne denli sağlam olursa olsun, hede-
duğunu gösteriyor. Tam tahıllar, yeşillikler, kabuklu fe bağlılık tek başına işe yaramıyor. Aksilikler ve hayal
yemişler ve baklagillerden oluşan geleneksel bes- kırıklıkları sonucu ruh halimizde ortaya çıkması muhte-
lenme biçimleri, hastalıklardan kaçınma ve sağlığın mel değişimlerle, dikkatimizi dağıtacak şeylerle, önü-
korunması vaadinde bulunuyor. müze çıkacak engellerle baş edebilmek için hazırlıklı
• Uzun ve sağlıklı yaşamın tek bir reçetesi olmadı- olmamız gerekiyor. Hedefimize uzanan yolda karşılaşa-
ğı artık biliniyor. Araştırmacılar; sağlıklı beslenme, bileceğimiz tüm zorlukları da göz önüne alarak önü-
yaşam boyu sürdürülen dostluklar, yaşam amacı, müzdeki muhtemel engeller ve dikkat dağıtıcılarla ilgili
kişiyi sürekli harekete iten yaşam ortamı ve stresi ön kararlar alırken izlenebilecek iki temel yaklaşım var.
azaltan günlük faaliyetleri de içeren bir etmenler Birinci yaklaşım, çalışmaya başlamadan önce dikkati-
ağının kurulması gerektiğini belirtiyor. mizi dağıtabilecek şeyleri mümkün mertebe ortadan
kaldırmak. İkinci yaklaşım ise dikkatimiz dağıldığında,
Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi engel ve aksiliklerle karşılaştığımızda ne yapacağımıza
söylenebilir? önceden karar verebilmek.
A) Aynı konuyla ilgili, karşıt görüşler sunulmaktadır. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine
B) İki farklı konunun çelişen yönleri sunulmaktadır. ulaşılamaz?
C) İki farklı konu için ortak görüş bildirilmektedir. A) Ruh halimizdeki muhtemel değişimler, bir hedef için
çalışırken yaşayabileceğimiz olumsuzluklardan biri-
D) Aynı konunun farklı yönleri dile getirilmektedir.
dir.
E) Aynı konu farklı üsluplarla ifade edilmektedir.
B) Çalışmaya başlamadan önce dikkatimizi dağıtacak
unsurları ortamdan kaldırırsak hedefimize daha ko-
lay ulaşırız.
13
TÜRKÇE DENEME 1
30. Bilim insanları bedenimizde yaşayan mikropları incele- 31. Deprem ışıklarının tarihi binlerce yıl öncesinden başlı-
dikçe minik organizmaların görünümümüz, davranışla- yor. İtalyan fizikçi Cristiano Ferugia deprem ışığı vaka-
rımız, düşüncelerimiz ve duygularımız üzerindeki şaşır- larının listesini yaptı ve ilk kayda MÖ 2000 yılında
tıcı etkilerine dair çok daha fazla şey öğreniyor. Sağlık rastlandığını açıkladı. Ancak uzun bir süre boyunca
ve esenliğimiz gerçekten bağırsaklarımızda, akciğerle- jeologlar bu fenomene şüpheyle yaklaştı. Onlar için bu
rimizde, cildimizde, göz yuvalarımızda yaşayan bakteri, da Kocaayak ve UFO gibi bir olaydı. 1966’da ilk elle
virüs, mantar ve tek hücreliler tarafından mı belirleni- tutulur kanıt görüldü. Japonya’da meydana gelen Mat-
yor? Vücudumuzda sağa sola taşıyıp durduğumuz bu sushiro depremi sırasında deprem ışıklarının ilk fotoğ-
küçük canlıların, bizi biz yapan temel doğamızda kilit rol rafı çekildi. Şimdi internete bakarsanız sayfalarca dep-
oynuyor olması ne tuhaf bir düşünce. Mikrobiyom, yani rem ışığı fotoğrafı görebilirsiniz. Çoğunun sahte olabile-
bu mikroorganizma koleksiyonu, derin etkilere sahip ceğini söylemeye bile gerek yok. Görgü tanıklarına göre
olabiliyor. Üstelik bu söz konusu etkiler çok erken yaş- bu ışıklar çok farklı renklerde ve formlarda görülüyor.
larda başlayabiliyor. Bilim insanları geçtiğimiz yıl yayım- Hangi fotoğrafın gerçek hangisinin sahte olduğunu ayırt
lanan bir araştırmada, bir çocuğun mizacı kadar doğal etmek de kolay değil. Işıkların kaynağına dair; sürtün-
bir olgunun dahi, yenidoğanların bağırsaklarında bulu- meden dolayı oluşan ısı, radon gazı çıkışı ve tektonik
nan bakteriler arasında belirli bir cinsin baskın olup plakalar hareket ettiğinde kuvars kayalarında oluşan
olmamasıyla ilintili olabildiğini ortaya çıkardı. Bebeğin elektrik akımı gibi farklı teoriler var.
bağırsağında ne kadar çok sayıda Bifidobacterium
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine
varsa bebek o kadar neşeli oluyordu.
ulaşılamaz?
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine
A) Deprem ışıklarının gerçekliği konusunda jeologlar
ulaşılamaz?
uzun süre şüphe içinde olmuştur.
A) Bilim insanları, mikrobiyom çalışmalarında farklı
B) Deprem ışıklarının oluşma nedeni jeologlar tarafın-
alanlardaki gözlemlerine yer vermiştir.
dan kesinliğe kavuşturulmamıştır.
B) Vücudumuzda yaşayan minik organizmalar, sağlı-
C) 1966’da deprem ışıklarının fotoğrafının çekilmesi,
ğımızda çok önemli bir rol oynayabilir.
elle tutulur ilk kanıt olmuştur.
C) Mikroorganizmaların karakterimiz üzerindeki etkile-
D) İnternette yer alan deprem ışıkları ile ilgili veriler gü-
ri çok küçük yaşlarda bile gözlemlenebiliyor.
venilir olmayabilir.
D) Mikroorganizmaların sadece fiziksel sağlımız üze-
E) Deprem ışıklarının kaynağı konusu, bilim insanları
rinde değil psikolojik sağlığımız üzerinde de etkileri
arasında şiddetli tartışmalara neden olmuştur.
olabilir.
14
DENEME 1 TÜRKÇE
32. Öz değişim süreci dolambaçlı bir yoldur. Bazı günler 33. Kütüphanedeki Betty Crocker’ın “Kolay Yoldan Meksika
hakikaten muazzam bir ilerleme kaydettiğimizi hissede- Yemekleri” kitabını severek kullanmışımdır. Kitabı aldı-
riz fakat ertesi gün bir bakarız ki başladığımız yere geri ğım 90’lı yıllarda Betty Crocker’ın hayali bir karakter
dönmüşüz. Değişim sürecinden, elimizdeki stratejiden olduğunu bilmiyordum. Ortaya çıkış öyküsü hayli ilginç.
sapmamak için kararlılıkla çaba harcamak zorunda Aynı zamanda çok uzun süren başarılı bir pazarlama
olsak da bu çetin ve yıpratıcı süreçte kendimize karşı örneği. Başlangıçta daha fazla un satmak için tasarlan-
şefkatli olmamız da gerekir. Pek bir ilerleme kaydede- mış olsa da çağına göre hayli bağımsız, gerçek kadınlar
mediğimiz dönemlerde hangimiz yılgınlığa ve tıkanma sayesinde ete kemiğe bürünüp neredeyse ulusal bir
duygusuna sürüklenmeyiz ki? Böylesi duraklama değere dönüşmüş, “Mutfağın First Lady”si denen Betty
dönemlerine bakışınız ve kendinize yönelik tutumunuz, Crocker. 1920’lerde ABD’de ortaya çıkan Betty
bu aşamanın ardından gelecek ilerleme süreci açısın- Crocker karakteri, zamanla mutfak ve yemek konusun-
dan büyük önem taşıyor. Kendinize şefkatli davranın da ev kadınlarının baş danışmanı olmuş. Kitapları 75
fakat hatalarınızın üzerine kararlılıkla gidin. Kendiniz- milyon satan, radyo ve TV programlarıyla bir ikon
den beklediğiniz şeyleri yerine getiremediğinizdeyse marka haline gelen Betty Crocker, sonraki savaş ve
kendinizi affetmeye hazır olun. barış yıllarının da sembol karakterine dönüşmüş.
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi Bu parçadan hareketle Betty Crocker ile ilgili olarak
söylenemez? aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Öz değişim sürecindeki başarısızlıklarımızda ken- A) Daha fazla satış yapabilmek için özellikle tasarlan-
dimize acımasız olmamalıyız. mış olduğu
B) Değişim sürecimizde sürekli ilerleme kaydetmeyi B) ABD’de ortaya çıkan hayali bir karakter olduğu
beklememeliyiz.
C) Mutfak ve yemek konusunda deneyimli ve etkili bir
C) Değişim sürecimizde zaman zaman tıkandığımızı yazar olduğu
hissetmek doğaldır.
D) Kitaplarına Amerikan halkı tarafından yoğun ilgi
D) Değişim sürecinin en önemli unsuru kendini oldu- gösterildiği
ğun gibi kabul etmektir.
E) Ortaya çıkışından itibaren uzun yıllar gündemde ol-
E) Öz değişimimizi tamamlamak için sabırla hataları- duğu
mızı düzeltmeye çalışmalıyız.
15
TÜRKÇE DENEME 1
34. Muhabir:
35 ve 36. soruları aşağıdaki parçaya göre
(I) ---- cevaplayınız.
Yazar:
Son yıllarda küresel iklim değişikliği tehdidinin artma-
— Açık söylemek gerekirse ben, kendim için haz duy- sı ve doğal hayatın hızla yok olmasıyla “Sürdürülebilir
duğum metinleri çoğaltmak amacıyla yazıyorum. Yaz- bir ekosistem için neler yapabiliriz?” tartışmaları arttı.
dıklarıma birtakım abartılı idealler yüklersem kendimle Kendine yeten evler, yeşil enerjinin dönüşümü ve dü-
çelişmiş olurum. Ama bu okuyucuyu dışarıda bırakan şük emisyon gibi konular da bu tartışmaların büyük bir
bir yazarlık tutumu değil. Aksine haz duyduğum metin- kısmında kendine yer edindi. Küçük ev akımının geniş
leri onlarla paylaşmak için yazıyorum. kitlelerce sahiplenilişinin başlıca nedenlerinden biri de
düşük karbon ayak izi ve sürdürülebilir sistemleri. Çev-
Muhabir:
recilik, evler henüz inşa aşamasındayken kendini göste-
(II) ---- riyor. Evlerde çoğunlukla geri dönüştürülmüş malzeme-
Yazar: ler kullanılıyor. Küçük evlere yönelimdeki artışın diğer
sebepleri ise sürekli ödenmek zorunda kalınan yüklü
— Okuduğum her şeyin, üzerimde etki oluşturduğunu kiralardan, ev kredilerinden, elektrik-doğalgaz faturala-
söyleyebilirim. Bütün yazarlar için geçerlidir bu. Ben rından, şehrin bunaltıcı kalabalığından ve betonlaşma-
edebiyatta etkileşimin en sahici ve en olması gereken dan sıkılan insanlar. Yani küçük evler hem maddi hem
alışveriş olduğunu düşünüyorum. Kaldı ki kimseye ben- manevi rahatlama vadediyor.
zememek edebiyatın konusu değildir. Edebiyat etkile-
şim içinde gelişir.
16
DENEME 1 TÜRKÇE
37 ve 38. soruları aşağıdaki parçaya göre 39 ve 40. soruları aşağıdaki parçaya göre
cevaplayınız. cevaplayınız.
Hindistan’da doğan ruhsal çalışma öğretisi yoga, geniş Görünürlük, ortalıkta olmak güzelin düşmanıdır fakat
dallara ayrılıyor. Dünyanın pek çok yerinde; bir form sosyal medya çağında görünürlük seçeneklerinden bi-
tutma yöntemi, dönüşüm ya da aydınlanmaya giden bir rini tercih etmezseniz yok hükmündesinizdir ve bir kere
yol ve işitme kaybından, kalp hastalıklarına kadar bir- görünürlüğün tadını almış, görünür olma bağımlılığının
çok rahatsızlığın tedavisi olarak görülüyor. Hatta bazı esiri olmuş insan aynılaşmaya mahkumdur. Byung-Chul
durumlarda insanların, medikal tedavilerini bırakıp has- Han’ın sözüyle ifade edecek olursak “Aynının cehen-
talıklarından kurtulmak için yogayı tercih ettiği bile olu- neminde hakikat yoktur.” Tüketilebilir olan “ben” gitgide
yor. Özellikle depresyon gibi psikolojik rahatsızlıkların azalır ve “ben” azalırken dünya artar. Çoğu insan, çeşitli
tedavisinde yogaya gittikçe artan bir ilgi olduğu kesin. sosyal medya hesaplarından binlerce kişiye seslenebili-
Ancak yoganın sağlığa ilişkin getirileri yönündeki iddia- yor ve böylece gözetlenebilir etki alanıyla birlikte kendini
ların kanıtlanması güç. Çoğu araştırma, kesin sonuçlar bir şeylerin hâkimi ve bir şeyleri değiştirebilecek güç ola-
veremeyecek kadar düşük sayıda katılımcıyla gerçek- rak görüyor. Bireye dönüştüğü yanılsamasına kapılıyor.
leştiriliyor. Bunun kaynağında ise yoganın, araştırmala- Halbuki toplumsal beğeniler dışında onu gün yüzüne
ra fon sağlayacak büyük bir endüstriye sahip olmaması çıkarabilecek hiçbir şey yok. Dolayısıyla toplumun beğe-
yatıyor. nileri, onu herkesleştirirken aslında hizaya da getiriyor.
Sonuç kişiliksiz yığınlar.
E) Yoganın form tutma yöntemi olarak da tercih edildi- E) Görünür olma istekleri onları, toplumun beğenilerini
ğine tatmine ve kişiliksizleşmeye iter.
E) Yoganın sağlık üzerindeki etkilerinin kanıtlanmadığı E) Sosyal medya hesabından sesini duyurabilmek in-
sanda birey olduğu yanılsamasını yaratıyor.
17
KAZANIM DESTEK
1 TÜRKÇE TABLOSU
Konu Konu
D Y B Anlatım D Y B Anlatım
Videosu Videosu
4 Cümle Birleştirme
4 ve 5. 24 Paragrafta Yardımcı Düşünce 42. Video
Video
D
2
en em e