Professional Documents
Culture Documents
แผนที่ 16
แผนที่ 16
กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
แผนการจัดการเรียนรูที่ 16 เรื่อง สมการสำหรับการเคลื่อนที่ของวัตถุกรณีความเรงมีคาคงตัว
รหัสวิชา ว30201 ชื่อวิชา ฟสิกส 1 ผูสอน นายปราณนต พิมพพันธุ
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4/1 จำนวนนักเรียน 8 คน วันทีส่ อน 16 สิงหาคม 2564 เวลา 08.20—10.00 (100 นาที)
อาจารยนิเทศกสถานศึกษา ครูนจุ นารถ รุงอเนกทรัพย อาจารยนิเทศคณะครุศาสตร อาจารย ดร.อัศวนนทปกรณ ธเนศวีรภัทร
สาระ ฟสิกส
ผลการเรียนรู
1. ทดลอง และอธิบายความสัมพันธระหวาง ตำแหนง การกระจัด ความเร็ว และความเรง ของการเคลื่อนที่ของวัตถุในแนวตรงที่มีความเรง คงตัวจากกราฟและสมการ รวมทั้งทดลองหาคา ความเรงโนม
ถวงของโลก และคำนวณปริมาณ ตาง ๆ ที่เกี่ยวของ
ผลการเรียนรูในสาระที่เชื่อมโยงกัน
1. เขาใจธรรมชาติทางฟสิกส ปริมาณและกระบวนการวัด การเคลื่อนที่แนวตรง แรงและกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน กฎความโนมถวงสากล แรงเสียดทานสมดุลกล ของวัตถุ งานและกฎการอนุรักษพลังงาน
กล โมเมนตัมและกฎการอนุรักษ โมเมนตัม การเคลื่อนที่แนวโคง รวมทั้งนำความรูไปใชประโยชน
สาระการเรียนรูแกนกลาง
- ปริมาณที่เกี่ยวกับการเคลื่อนที่ ไดแกตำแหนง การกระจัด ความเร็ว และความเรง โดยความเร็ว และความเรงมีทั้งคาเฉลี่ยและคาขณะหนึ่งซึ่งคิด ในชวงเวลาสั้น ๆ สำหรับปริมาณตาง ๆ ที่ เกี่ยวของกับ
𝑢𝑢+𝑣𝑣 1
การเคลื่อนที่แนวตรงดวยความเรง คงตัวมีความสัมพันธตามสมการ 𝑣𝑣 = 𝑢𝑢 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 , 𝛥𝛥𝛥𝛥 = �
2
� 𝑡𝑡 , 𝛥𝛥𝛥𝛥 = 𝑢𝑢𝑢𝑢 + 2 𝑎𝑎𝑡𝑡 2 , 𝑣𝑣 2 = 𝑢𝑢2 + 2𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
สาระสำคัญ
การเคลื่อนที่ของวัตถุ คือการเปลีย่ นตำแหนงของวัตถุ และมีปริมาณที่เกี่ยวของ ไดแก ตำแหนง การกระจัด ความเร็ว ความเรงและเวลา นอกจากนั้นปริมาณตาง ๆ ที่ เกี่ยวของกับการเคลื่อนที่แนวตรงดวย
𝑢𝑢+𝑣𝑣 1
ความเรงคงตัว มีความสัมพันธตามสมการ 𝑣𝑣 = 𝑢𝑢 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 , 𝛥𝛥𝛥𝛥 = �
2
� 𝑡𝑡 , 𝛥𝛥𝛥𝛥 = 𝑢𝑢𝑢𝑢 + 2 𝑎𝑎𝑡𝑡 2 , 𝑣𝑣 2 = 𝑢𝑢2 + 2𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
เมื่อเรียนคาบนี้ 1. เนื้อหา 1. ขั้นนำ (15 นาที) - ใบบันทึกขอมูลประกอบการ - นักเรียนสามารถบอก
จบแลวนักเรียน 1.1 สมการที่ใชอธิบายการเคลื่อนที่ของ 1.1 ครูทบทวนเกี่ยวกับสมการที่ใชในการหา บรรยายเรื่อง “สมการสำหรับ สมการที่ใชอธิบายการ
สามารถ วัตถุกรณีความเรงมีคาคงที่ ความเร็วเฉลี่ย และความเรงเฉลี่ย ดวยการ การเคลื่อนที่ของวัตถุกรณี เคลื่อนที่ของวัตถุกรณี
ดานพุทธิพิสัย การเคลื่อนที่ของวัตถุในกรณีความเรงมี อภิปราย โดยใชคำถามดังตอไปนี้ ความเรงมีคาคงตัว” ความเรงมีคาคงที่ จาก
1. บอกสมการที่ใช คาคงตัว หมายถึงการที่วัตถุเคลื่อนที่ดวย 1.1.1 สมการที่ใชในการหาความเร็วเฉลี่ย - สื่ออิเล็กทรอนิกส จาก แบบฝกหัดไดคะแนน
อธิบายการเคลื่อนที่ ความเรงโดยมีทั้งขนาดและทิศทาง เขียนไดวาอยางไร โปรแกรมพาวเวอรพอยท เรื่อง คิดเปนรอยละ 50 ของ
ของวัตถุกรณี 𝛥𝛥𝑥𝑥⃑ 𝑥𝑥⃑𝑓𝑓 −𝑥𝑥⃑𝑖𝑖 “สมการสำหรับการเคลื่อนที่
เหมือนเดิมตลอดเวลาของการเคลื่อนที่ โดย ( 𝑣𝑣⃑𝑎𝑎𝑎𝑎 = = ) คะแนนรวมขึ้นไป
𝛥𝛥𝛥𝛥 𝛥𝛥𝛥𝛥
ความเรงมีคาคงที่ ในหัวขอนี้จะศึกษาสมการที่ใชในการ 1.1.2 สมการที่ใชในการหาความเรงเฉลี่ย ของวัตถุกรณีความเรงมีคาคง
ดำนวณปริมาณตาง ๆ ของการเคลื่อนที่ใน สามารถเขียนไดอยางไร ตัว” - นักเรียนสามารถ
ดานทักษะพิสัย แนวตรงของวัตถุที่มีความเรงคงตัว ซึ่งถือได �⃑
𝛥𝛥𝑣𝑣 �⃑ −𝑣𝑣
𝑣𝑣 �⃑ - หนังสือเรียนอักษรเจริญทัศน
( 𝑎𝑎⃑𝑎𝑎𝑎𝑎 = = 2 1 ) คำนวณเพื่อแกโจทย
1. คำนวณเพื่อแก วา เปนสมการที่ใชอธิบายการเคลื่อนที่ของ 𝛥𝛥𝛥𝛥 𝑡𝑡2 −𝑡𝑡1 รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร
1.2 ครูทบทวนเกี่ยวกับกราฟแสดงความสัมพันธ ปญหาเกี่ยวกับสมการที่
โจทยปญหาเกี่ยวกับ วัตถุในกรณีนี้ไดอยางชัดเจน ฟสิกส ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4
สมการที่ใชอธิบาย ระหวางปริมาณตาง ๆ ของการเคลื่อนที่แนว ใชอธิบายการเคลื่อนที่
ในการเคลื่อนที่แบบแนวตรงการ เลม 1
การเคลื่อนที่ของวัตถุ ตรง ของวัตถุกรณีความเรง
เปลี่ยนแปลงความเร็วของวัตถุมีผลมาจาก
กรณีความเรงมี 1.3 ครูใหนักเรียนสังเกตการเคลื่อนที่ของรถแต - วิดิทัศนเรื่อง “Bugatti มีคาคงที่ จาก
การเปลี่ยนขนาด ของความเร็วเพียงอยาง Vision GT vs Super Cars at
คาคงที่ ละคัน ในวีดิโอ จากลิงคตอไปนี้ แบบฝกหัดไดคะแนน
เดียว นั่นคือ ความเร็วมีการเปลี่ยนแปลง
https://www.youtube.com/watch?v=b Highlands” จาก คิดเปนรอยละ 50 ของ
แบบเพิ่มขึ้นหรือลดลงอยาง สม่ำเสมอ
ดานจิตพิสัย HWgc5MPnPA (เวลา 0:10 – 2:10 น.) https://www.youtube.com คะแนนรวมขึ้นไป
เทานั้น กรณีวัตถุเคลื่อนที่ดวยความเร็วคง
1. มีความรับผิดชอบ 1.4 ครูใชคำถามเพื่อกระตุนความสนใจของ /watch?v=bHWgc5MPnPA
ตัว กราฟความสัมพันธระหวางความเร็วกับ
โดยการเขาเรียนและ นักเรียนโดยเชื่อมโยงกับวีดิโอ ดังนี้ - นักเรียนมีความ
เวลาจะมีลักษณะเปนกราฟเสนตรง โดย
สงงานไดตรงเวลา 1.3.1 จากวีดิโอ รถแตละคนวิ่งดวยความเร็ว รับผิดชอบโดยการเขา
ความชันที่ทุกจุดบนเสนตรง คือ คา
คงที่หรือไม (ไม)
ความเรงของการเคลื่อนที่ เรียนและสงงานไดตรง
เวลา
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
1.3.2 จากวีดิโอ รถแตละคนวิ่งดวย
ความเรงคงที่หรือไม (ไม)
1.3.3 หากรถวิ่งดวยความเรงคงที่ นักเรียน
สามารถคำนวณหาความเรงเฉลี่ยไดหรือไม
(ได)
1.3.4 จากสมการและกราฟที่เรียนไป
นักเรียนสามารถคำนวณหา การกระจัดที่รถ
เคลื่อนที่ได ไดหรือไม (ตอบอะไรก็ได)
จากกราฟดานบน ถาใหที่เวลา 1.5 ครูเชื่อมโยงเขาสูเนื้อหาตอไป
𝑡𝑡 = 0 วินาที วัตถุมีขนาดความเร็วตนเปน 2. ขั้นสอน (65 นาที)
𝑢𝑢 เมตรตอวินาที และตอมาที่เวลา 𝑡𝑡 วินาที 2.1 ครูใหนักเรียนสังเกตกราฟระหวางความเร็ว
มี ขนาดความเร็วปลายเปน 𝑣𝑣 เมตรตอ กับเวลาของการเคลื่อนที่หนึ่ง ดังนี้
วินาที เมื่อพิจารณาความชันของกราฟจะได
𝛥𝛥𝛥𝛥 𝑣𝑣−𝑢𝑢
วา ความชันของกราฟ คือ =
𝛥𝛥𝛥𝛥 𝑡𝑡−0
ซึ่งคาดังกลาวจะมีคาเทากับคาความเรงคง
ตัว 𝑎𝑎 ดังนั้น
𝑣𝑣 − 𝑢𝑢
𝑎𝑎 =
𝑡𝑡
หรือ 𝑣𝑣 = 𝑢𝑢 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝐴𝐴)
2.2 ครูทำการอภิปรายเพื่อเชื่อมโยงสูสมการโดย
ใชคำถาม ดังตอไปนี้
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
เมื่อพิจารณาสมการ (𝐴𝐴) จะไดวา ที่ 2.2.1 กราฟที่นักเรียนไดสังเกตไป เปนกราฟ
เวลาเริ่มตัน (𝑡𝑡 = 0) วัตถุจะมีความเร็ว ระหวางปริมาณใด (ความเร็วกับเวลา)
เริ่มตนเปน เมื่อเวลาผานไป 𝑡𝑡 วินาที วัตถุ 2.2.2 กราฟดังกลาวมีลักษณะอยางไร (เปน
จะมีความเร็วเพิ่มอยางสม่ำเสมอตามคา เสนตรง)
ความเรงที่คงตัวซึ่งจะมีคา เทากับ 𝑎𝑎𝑎𝑎 2.2.3 ความชันของกราฟดังกลาวมีคาคงที่
ดังนั้น 𝑣𝑣 คือ ความเร็วปลายของวัตถุที่เวลา หรือไม (คงที่)
𝑡𝑡 จะมีคาเทากับ 𝑢𝑢 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 ซึ่งสมการนี้ใชได 2.2.4 ความชันของกราฟดังกลาวมีคาเทากับ
ทั้งกรณีที่คาความเรงมีคาเปนบวกและลบ คาของอะไร (ความเรง)
และเมื่อพิจารณาพื้นที่ใตกราฟ จะเห็นไดวา 2.2.5 ในการหาความเรงจากกราฟเสนตรง
มีลักษณะเปนพื้นที่สี่เหลี่ยมคางหมู และมี ดังกลาว สามารถหาไดจากสมการใด
𝑣𝑣2 −𝑣𝑣1
คาเทากับการกระจัดของวัตถุ ซึ่งสามารถ ( 𝑎𝑎 = )
𝑡𝑡2 −𝑡𝑡1
เขียนเปนสมการไดวา 2.2.6 จากกราฟ หากกำหนดใหเวลาเริ่มตน
การกระจัดของวัตถุ = พื้นที่ใตกราฟ คือเวลา 0 วินาที ความเร็ว ณ เวลา
1
𝛥𝛥𝛥𝛥 = (𝑢𝑢 + 𝑣𝑣)𝑡𝑡 ดังกลาวมีคาเทากับเทาใด (𝑢𝑢)
2
2.2.7 จากกราฟ หากกำหนดใหเวลาสุดทาย
𝛥𝛥𝛥𝛥 = �
𝑢𝑢+𝑣𝑣
� 𝑡𝑡 (𝐵𝐵) คือเวลา t วินาที ความเร็ว ณ เวลา
2
แทนคา 𝑡𝑡 จากสมการ (𝐴𝐴) ในสมการ (𝐵𝐵) ดังกลาวมีคาเทากับเทาใด (𝑣𝑣)
1 𝑣𝑣 − 𝑢𝑢 2.2.8 หากแทนคาปริมาณดังกลาว ลงไปใน
𝛥𝛥𝛥𝛥 = (𝑢𝑢 + 𝑣𝑣)( ) สมการการหาความเรง จะเปนเชนไร
2 𝑎𝑎
(คำถามชวนคิด ตอบอยางไรก็ได)
2𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎 = 𝑣𝑣 2 − 𝑢𝑢2
2. สมการทีเ่ ชื่อมโยงกับพื้นที่ใตกราฟของกราฟระหวางความเร็วและเวลา
สามารถเขียนไดวา ......................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
ปริมาณที่โจทยใหมา
สมการที่ใช
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
2. รถยนตเริ่มเคลื่อนที่จากจุดสตารตไปทางขวา เมื่อเวลาผานไป 10 วินาที รถมีความเร็วเปน 50 เมตรตอวินาทีและมีทิศ
ไปทางขวา จงหาระยะทางที่รถเคลื่อนที่ไปได กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก และทิศทางซายเปนลบ
สิ่งที่โจทยตองการหา
ปริมาณที่โจทยใหมา
สมการที่ใช
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
3. รถยนตเริ่มเคลื่อนที่จากจุดสตารตดวยความเรง 5 เมตรตอวินาที2 ไปทางขวา จงหาระยะทางที่รถเคลื่อนที่ไปได เมื่อรถ
มีความเร็ว 50 เมตรตอวินาที และมีทิศทางไปทางขวา กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก และทิศทางซายเปนลบ
สิ่งที่โจทยตองการหา
ปริมาณที่โจทยใหมา
สมการที่ใช
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
ใบบันทึกขอมูลประกอบการเรียนรู เรื่อง ความเรง
ชื่อ....................................................................................................................................ชั้น.......................เลขที่................
คำสั่ง : จงบันทึกความรูที่ไดจากการอภิปรายในชั้นเรียน ดวยการตอบคำถามดังตอไปนี้
1. สมการที่เชื่อมโยงกับความชันของกราฟระหวางความเร็วและเวลา
สามารถเขียนไดวา
𝑣𝑣 = 𝑢𝑢 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
2. สมการทีเ่ ชื่อมโยงกับพื้นที่ใตกราฟของกราฟระหวางความเร็วและเวลา
สามารถเขียนไดวา
𝑢𝑢 + 𝑣𝑣
𝛥𝛥𝛥𝛥 = � � 𝑡𝑡
2
จะไดวา
1
𝛥𝛥𝛥𝛥 = 𝑢𝑢𝑢𝑢 + 𝑎𝑎𝑡𝑡 2
2
จะไดวา
𝑣𝑣 2 = 𝑢𝑢2 + 2𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
แบบฝกหัด เรื่อง ความเรง
ชื่อ.....................................................................................................................................ชั้น.....................เลขที่..................
คำสั่ง : จงตอบคำถามและแสดงวิธีการแกโจทยปญหาใหสมบูรณ
1. รถยนตเริ่มเคลื่อนที่จากจุดสตารตไปทางขวาดวยความเรง 5 เมตรตอวินาที2 เมื่อเวลาผานไป 10 วินาที จงหาความเร็ว
ของรถและระยะทางที่รถวิ่งได กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก และทิศทางซายเปนลบ
สิ่งที่โจทยตองการหา ความเร็วของรถและระยะทางที่รถวิ่งได
𝑎𝑎 = +5 𝑚𝑚/𝑠𝑠 2 , 𝑢𝑢 = 0 𝑚𝑚/𝑠𝑠 ,
ปริมาณที่โจทยใหมา
𝑡𝑡 = 10 𝑠𝑠
1
สมการที่ใช 𝑣𝑣 = 𝑢𝑢 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 และ 𝛥𝛥𝛥𝛥 = 𝑢𝑢𝑢𝑢 + 2 𝑎𝑎𝑡𝑡 2
ปริมาณที่โจทยที่กำหนดให :
𝑎𝑎 = +5 𝑚𝑚/𝑠𝑠 2 , 𝑢𝑢 = 0 𝑚𝑚/𝑠𝑠 , 𝑡𝑡 = 10 𝑠𝑠
วิธีทำ
จากสูตร 𝑣𝑣 = 𝑢𝑢 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
แทนคา 𝑣𝑣 = 0 + (+5)(10)
𝑣𝑣 = +50 𝑚𝑚/𝑠𝑠
วิธีทำ
1
จากสูตร 𝛥𝛥𝛥𝛥 = 𝑢𝑢𝑢𝑢 + 2 𝑎𝑎𝑡𝑡 2
1
แทนคา 𝛥𝛥𝛥𝛥 = (0) + 2 (+5)(10)2
𝛥𝛥𝛥𝛥 = 250 𝑚𝑚
ดังนั้น รถยนตมีความเร็วเทากับ 50 เมตรตอวินาที มีทิศไปทางขวา
และมีระยะทางเทากับ 250 เมตร ไปทางขวา
2. รถยนตเริ่มเคลื่อนที่จากจุดสตารตไปทางขวา เมื่อเวลาผานไป 10 วินาที รถมีความเร็วเปน 50 เมตรตอวินาทีและมีทิศ
ไปทางขวา จงหาระยะทางที่รถเคลื่อนที่ไปได กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก และทิศทางซายเปนลบ
สิ่งที่โจทยตองการหา ระยะทางที่รถเคลื่อนที่
𝑣𝑣 = +5 𝑚𝑚/𝑠𝑠 , 𝑢𝑢 = 0 𝑚𝑚/𝑠𝑠 ,
ปริมาณที่โจทยใหมา
𝑡𝑡 = 10 𝑠𝑠
𝑢𝑢 + 𝑣𝑣
สมการที่ใช 𝛥𝛥𝛥𝛥 = � � 𝑡𝑡
2
ปริมาณที่โจทยที่กำหนดให :
𝑣𝑣 = +5 𝑚𝑚/𝑠𝑠 , 𝑢𝑢 = 0 𝑚𝑚/𝑠𝑠 , 𝑡𝑡 = 10 𝑠𝑠
วิธีทำ
𝑢𝑢+𝑣𝑣
จากสูตร 𝛥𝛥𝛥𝛥 = �
2
� 𝑡𝑡
0(+50)
แทนคา 𝛥𝛥𝛥𝛥 = �
2
� (10)
𝛥𝛥𝛥𝛥 = +250 𝑚𝑚
ดังนั้น ระยะทางที่รถยนตวิ่งได เทากับ 250 เมตร ไปทางขวา
3. รถยนตเริ่มเคลื่อนที่จากจุดสตารตดวยความเรง 5 เมตรตอวินาที2 ไปทางขวา จงหาระยะทางที่รถเคลื่อนที่ไปได เมื่อรถ
มีความเร็ว 50 เมตรตอวินาที และมีทิศทางไปทางขวา กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก และทิศทางซายเปนลบ
𝑣𝑣 = +50𝑚𝑚/𝑠𝑠 , 𝑢𝑢 = 0 𝑚𝑚/𝑠𝑠 ,
ปริมาณที่โจทยใหมา
𝑎𝑎 = +5 𝑚𝑚/𝑠𝑠 2
ปริมาณที่โจทยที่กำหนดให :
𝑣𝑣 = +50 𝑚𝑚/𝑠𝑠 , 𝑢𝑢 = 0 𝑚𝑚/𝑠𝑠 , 𝑎𝑎 = +5 𝑚𝑚/𝑠𝑠 2
วิธีทำ
จากสูตร 𝑣𝑣 2 = 𝑢𝑢2 + 2𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎