2010/2. DÖNEM (Durdurulan 2009/2.

Dönem Yerine Yapılan)

YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI SORU VE CEVAPLARI
İLERİ DÜZEYDE FİNANSAL MUHASEBE SINAVI
29 Eylül 2010-Çarşamba 18.00

SORULAR
SORU 1: Aşağıdaki kavramları kısaca açıklayınız.
a. Önemli Etki
b. Nakit Yaratan Birim
c. Aktif Piyasa
d. Devlet Yardımı
e. Yararlı Ekonomik Ömür
f. Koşullu Kira

SORU 2: TMS 23 “Borçlanma Maliyetleri” standardına göre; aktifleştirilebilir borçlanma maliyetlerini ana
hatları ile açıklayınız.

SORU 3: TMS 11 “İnşaat Sözleşmeleri” standardına göre;

a. İnşaat sözleşmesi ve sözleşme türlerini tanımlayınız.
b. Sözleşme sonucunun güvenilir bir şekilde tahmin edilebilmesi için aranan ön koşulları belirtiniz.
c. Sözleşme sonucunun güvenilir bir şekilde tahmin edilebilmesi için aranan koşulları sözleşme türleri
itibariyle sayınız.

SORU 4: TMS 16 “Maddi Duran Varlıklar” standardına göre; maliyet kavramını tanımlayarak, bir maddi
duran varlık kalemi maliyetinin hangi unsurları içerdiğini ve doğrudan maddi duran varlığa atfedilebilecek
maliyet unsurlarını belirtiniz.

Gençlik Caddesi No : 107 06570 Anıttepe – ANKARA / TURKEY Tel : 0 (90) (312) 232 50 60 (10 Hat) Fax: 0 (90) (312) 232 50 73 – 74
http://www.turmob.oeg.tr
 CEVAPLAR
CEVAP 1:
a- Önemli etki: Yatırım yapılan işletmenin finansal ve faaliyetle ilgili politikaların belirlenmesi kararlarına
katılma gücü olup bu politikaları tek başına ya da bir başka taraf ile ortak kontrol etme gücünü ifade
etmemektedir. TMS 31/3
b- Nakit yaratan birim: Diğer varlıklardan veya varlık gruplarından sağlanan nakit girişlerinden büyük ölçüde
bağımsız bir nakit girişi yaratan belirlenebilir en küçük varlık grubudur. TMS 36/6
c- Aktif piyasa: Aşağıda yer alan koşulların tamamının bulunduğu piyasadır. TMS 38/8
(a) Piyasada ticareti yapılan mallar homojendir;
(b) Normalde, bu malların her zaman için bir alıcısı ve satıcısı mevcuttur.
(c) Fiyatlar kamuoyu tarafından öğrenilebilir.
d- Devlet yardımı: Belirli koşulları yerine getiren bir işletme veya işletmeler grubuna bir ekonomik fayda
sağlamak üzere devlet tarafından yapılan faaliyetlerdir. Bu Standart kapsamındaki devlet yardımları;
gelişmekte olan bölgelerde altyapı sağlanması veya rakipler üzerine ticari kısıtlamalar getirilmesi gibi genel
ticaret koşullarını etkilemek suretiyle sadece dolaylı olarak sağlanan faydaları içermez. TMS 20/3
e- Yararlı ekonomik ömür:
(a) Bir varlığın bir ve daha fazla kullanıcı tarafından ekonomik olarak kullanılacağı tahmin edilen süreyi;
veya
(b) Bir veya daha fazla kullanıcı tarafından ilgili varlıktan elde edilmesi beklenen üretim sayısı veya
benzeri üretim birimini ifade eder. TMS 17/4
f- Koşullu kira: Kira ödemelerinin tutar olarak sabitlenmemiş ve kiralanan varlığı elde bulundurma süresi
dışındaki nedenlerle değişen kısmıdır (örneğin; gelecekteki satışların yüzdesi, varlığın gelecekteki kullanım
miktarı, gelecekteki fiyat endeksleri, gelecekteki piyasa faiz hadleri gibi).TMS 17/4

CEVAP 2:
10, 11} Bir özellikli varlığın elde edilmesi, inşaası veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilebilen borçlanma
maliyetleri, özellikli varlıkla ilişkili harcamaların hiç yapılmamış olması durumunda ortaya çıkmayacak
borçlanma maliyetleridir. Bir işletme, münhasıran bir özellikli varlığın elde edilmesi amacı ile borçlanmışsa,
o varlıkla ilgili olan borçlanma maliyetleri kolaylıkla belirlenebilir.
Belirli bir borçlanma ile bir özellikli varlık arasında doğrudan bir ilişki olup olmadığının tespit edilmesi ve
belirli bir harcamanın hiç yapılmaması halinde kaçınılabilecek borçlanmaların belirlenmesi bazı durumlarda
zor olabilir.
Örneğin; bu tür bir güçlük, finansman faaliyetlerinin tek bir merkezden yürütüldüğü durumlarda meydana
gelir. Bir şirketler topluluğunun, borçlanma ihtiyaçları için çok sayıda değişik faiz oranlı borçlanma araçları
kullandığı ve bu fonları değişik esaslara göre grup şirketlerine kullandırdığı durumlarda da güçlükler ortaya
çıkar. Diğer zorluklar ise, yüksek enflasyonlu ekonomilerde faaliyet gösteren bir grubun, döviz üzerinden
veya dövize endeksli olarak kullandığı krediler ile döviz kurlarında dalgalanmalar olduğu durumlarda ortaya
çıkar. Sonuç olarak, özellikli varlıkların elde edilmesi ile doğrudan ilişkili borçlanma maliyetlerinin tutarını
belirlemek zordur, yorum yapılmasını gerektirir.

Gençlik Caddesi No : 107 06570 Anıttepe – ANKARA / TURKEY Tel : 0 (90) (312) 232 50 60 (10 Hat) Fax: 0 (90) (312) 232 50 73 – 74
http://www.turmob.oeg.tr
12, 13} Bir işletme bir özellikli varlığın edinilmesi amacıyla özellikle borçlanmış ise, bu durumda
aktifleştirilecek borçlanma maliyeti tutarı; ilgili dönem boyunca söz konusu borçlanmaya ilişkin oluşan
borçlanma maliyetlerinden, söz konusu fonların geçici olarak nemalandırılması ile sağlanan gelirlerin
düşülmesi suretiyle belirler.
Bir işletme özellikli bir varlığın finansmanına ilişkin yapılan işlemleri, fonların bir kısmının veya tamamının
söz konusu varlık için kullanımından belli bir süre önce gerçekleştirebilir ve bu süre içinde borçlanma
maliyeti oluşabilir. Böyle durumlarda özellikli varlıklara ilişkin harcama yapılana kadar bu fonlar genellikle
geçici olarak nemalandırılır. Bu durumda belirli bir döneme ilişkin aktifleştirilebilecek borçlanma maliyeti
tutarının belirlenmesinde, bu tür borç alınmış fonlardan sağlanan gelirler, katlanılan borçlanma
maliyetlerinden indirilir.

14, 15} Bir işletmenin genel amaçlı olarak borçlandığı fonların bir kısmının, bir özellikli varlığın finansmanı
için kullanıldığı durumlarda; aktifleştirilebilecek borçlanma maliyeti tutarı, ilgili varlığa ilişkin yapılan
harcamalara uygulanacak bir aktifleştirme oranı yardımı ile belirlenir. Bu aktifleştirme oranı, özellikli varlık
alımına yönelik yapılmış borçlanmalar hariç olmak üzere, işletmenin ilgili dönem süresince mevcut tüm
borçlarına ilişkin borçlanma maliyetlerinin ağırlıklı ortalamasıdır. Bir dönem boyunca aktifleştirilen
borçlanma maliyetlerinin tutarı, ilgili dönem boyunca oluşan borçlanma maliyetleri tutarını aşamaz.
Bazı durumlarda borçlanma maliyetlerinin ağırlıklı ortalaması hesaplanırken hem ana ortaklık hem de bağlı
ortaklıkların borçlanma tutarları dikkate alınır. Diğer durumlarda, bağlı ortaklıkların her birinin kendi
borçlanmalarına ilişkin ağırlıklı ortalama borçlanma maliyetini kullanmaları daha uygundur.

CEVAP 3:
a. İnşaat sözleşmesi (sözleşme); bir varlığın veya tasarım, teknoloji ve fonksiyon ya da nihai amaç veya
kullanım açısından birbiriyle yakından ilişkili ya da birbirine bağımlı bir grup varlığın inşası için özel olarak
yapılmış bir sözleşmedir. Bu sözleşmenin iki türü vardır.
Sabit fiyatlı sözleşme; yüklenicinin sabit bir sözleşme fiyatını (ihale bedeli) veya üretim birimi başına sabit
bir tutarı (birim fiyat) kabul ettiği ancak belli koşullarda maliyet güncelleştirmesine (eskalasyon) konu olan
inşaat sözleşmesidir.
Maliyet artı kâr sözleşmesi; yükleniciye kabul edilebilir ya da başka bir şekilde tanımlanmış maliyetler
üzerine bu maliyetlerin bir yüzdesi veya sabit bir tutar eklenerek ödeme yapılan inşaat sözleşmesidir.
b. Sözleşme sonucunun güvenilir bir şekilde tahmin edilebilmesi için aranan ön koşullar
28, 29} Bir inşaat sözleşmesinin sonucu, ancak sözleşmeyle ilgili ekonomik faydaların işletmeye ait olmasının
muhtemel olması durumunda güvenilir biçimde tahmin edilebilir. Bununla beraber, daha önce sözleşme
geliri içinde kâr veya zararda yer almış bir tutarın tahsil edilebilirliği konusunda bir belirsizlik ortaya çıkması
durumunda, tahsil edilemeyen veya geri alınabilme olasılığı ortadan kalkan bu tutarla ilgili olarak sözleşme
gelirinde düzeltilme yapılmaz, söz konusu tutar gider olarak muhasebeleştirilir.
Bir yüklenici işletme aşağıdaki unsurları içeren bir sözleşme yapmışsa, bu işleme ilişkin güvenilir
öngörülerde bulunabileceği kabul edilir.
a. Tarafların inşa edilecek varlığa ilişkin yaptırıma bağlanmış hakları,
b. Alışveriş konusu bedeller ve
c. Ödeme şekil ve koşulları.

Gençlik Caddesi No : 107 06570 Anıttepe – ANKARA / TURKEY Tel : 0 (90) (312) 232 50 60 (10 Hat) Fax: 0 (90) (312) 232 50 73 – 74
http://www.turmob.oeg.tr
Ayrıca yüklenici işletmenin etkin bir iç finansal bütçeleme ve raporlama sistemine sahip olması gerekir.
Yüklenici işletme, inşaat işi ilerledikçe, inşaat gelir ve maliyet tahminlerini gözden geçirir ve gerektiğinde
değiştirir. Bu tür değişikliklere gerek duyulması, sözleşme sonucunun güvenilir biçimde tahmin edilemediği
anlamına gelmez.
c- Sözleşme sonucunun güvenilir bir şekilde tahmin edilebilmesi için aranan koşullar
23} Sabit fiyatlı sözleşmede aranan koşullar.
a. Toplam sözleşme gelirinin güvenilir biçimde ölçülebilmesi,
b. Sözleşmeye ilişkin ekonomik yararların işletmeye akışının muhtemel olması,
c. Sözleşme konusu işin bitirilmesi için gereken inşaat maliyetleri ile işin tamamlanma aşamasının
raporlama dönemi sonunda güvenilir biçimde belirlenebilmesi,
d. Sözleşmeye yüklenebilecek inşaat maliyetlerinin açıkça belirlenebilmesi ve güvenilir biçimde
ölçülebilir olması sonucu, katlanılan fiili inşaat maliyetlerinin önceki tahminlerle karşılaştırılabiliyor
olması.
24} Maliyet artı kâr sözleşmesinde aranan koşullar.
a. Sözleşmeye ilişkin ekonomik yararların işletme tarafından elde edilmesinin muhtemel olması,
b. Sözleşmeye yüklenebilecek inşaat maliyetlerinin, geri tahsil edilebilir nitelikte olsun veya olmasın,
açıkça belirlenebilmesi ve güvenilir biçimde ölçülebilmesi.

CEVAP 4:
Maliyet: Bir varlığın elde edilmesinde veya inşaatında ödenen nakit veya nakit benzerlerini veya verilen
diğer bedellerin gerçeğe uygun değerini veya belli durumlarda ilk muhasebeleştirme sırasında ilgili varlığa
atfedilen bedeli (örneğin hisse senedi) ifade eder.

16} Bir maddi duran varlık kaleminin maliyeti aşağıdaki unsurları içerir:
a. İndirimler ve ticari iskontolar düşüldükten sonra, ithalat vergileri ve iade edilmeyen alış vergileri
dahil, satın alma fiyatı.
b. Varlığın yerleştirileceği yere ve yönetim tarafından amaçlanan koşullarda çalışabilmesini sağlayacak
duruma getirilmesine ilişkin her türlü maliyet.
c. Maddi duran varlığın sökülmesi ve taşınması ile yerleştirildiği alanın restorasyonuna ilişkin tahmini
maliyeti, işletmenin ilgili kalemin elde edilmesi ya da stok üretimi dışında bir amaçla belirli bir süre
kullanımı sonucunda katlandığı yükümlülükler.

17} Doğrudan maddi duran varlığa atfedilebilir maliyetler şunlardır;

a. Doğrudan maddi duran varlık kaleminin elde edilmesiyle veya inşaatıyla ilgili çalışanlara sağlanan
faydalardan kaynaklanan maliyetler,
b. Yerin hazırlanmasına ilişkin maliyetler,
c. İlk teslimata ilişkin maliyetler,

Gençlik Caddesi No : 107 06570 Anıttepe – ANKARA / TURKEY Tel : 0 (90) (312) 232 50 60 (10 Hat) Fax: 0 (90) (312) 232 50 73 – 74
http://www.turmob.oeg.tr
 d. Kurulum ve montaj maliyetleri,
e. Varlığın uygun şekilde çalışıp çalışmadığına dair yapılan test maliyetlerinden, varlığı gerekli yer ve
duruma getirirken üretilen kalemlerin satışından elde edilen net hasılat düşüldükten sonra kalan tutar
(teçhizatın denenmesi sırasında üretilen örnekler gibi) ve
f. Mesleki ücretler.

Gençlik Caddesi No : 107 06570 Anıttepe – ANKARA / TURKEY Tel : 0 (90) (312) 232 50 60 (10 Hat) Fax: 0 (90) (312) 232 50 73 – 74
http://www.turmob.oeg.tr