Πολιτιστική Διπλωματία

(Cultural Diplomacy)
Βασικές έννοιες και ορισμοί
 Βασική προϋπόθεση

• Για να οργανώσεις μια διεθνή πολιτική για την προβολή

και προώθηση πολιτιστικών και πολιτισμικών
μηνυμάτων, θα πρέπει να κατανοήσεις σε βάθος τι
σημαίνουν οι λέξεις πολιτισμός και πολιτιστικά αγαθά,
τέχνη, δημιουργία, θρησκεία, κ.λπ., για όλους τους
πιθανούς αποδέκτες των μηνυμάτων.
• Χρειάζονται πολιτισμικοί άξονες με σημασία και
προοπτική.
 Ορισμός

• Πολιτιστική διπλωματία είναι η μεθοδική και

ιεραρχημένη χρήση του πολιτισμού μιας χώρας κατά
την άσκηση της εξωτερικής της πολιτικής.
• Έχει ως στόχο αφενός την προβολή στο εξωτερικό των
πολιτιστικών αξιών και επιτευγμάτων της χώρας και τη
βελτίωση της εικόνας της, και αφετέρου, τη σύσφιξη
των σχέσεων με τους άλλους λαούς και την εμπέδωση
ενός κλίματος εμπιστοσύνης και αλληλοκατανόησης.
 Ορισμός

• Ασχολείται με την παραγωγή, την προώθηση και την

πολιτική χρήση δράσεων και γεγονότων που
απευθύνονται προς το εξωτερικό μίας χώρας.
• Όμως, δεν είναι μία μονοδιευθυνόμενη σχέση: είναι
αμφίδρομη, διότι ο πολιτισμός δεν είναι μία
μονοσήμαντη οντότητα που παραδίδεται απλώς στα
χέρια του διαχειριστή.
 Πεδία δράσης

• Η διπλωματία του πολιτισμού έχει πολλά και ποικίλα

πεδία δράσης:
– από την πολιτιστική κληρονομιά,
– τις διεθνείς εκθέσεις και
– τα παραρτήματα μουσείων στο εξωτερικό,
– στη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία,
– την προώθηση της γλωσσομάθειας,
– την προβολή εθνικών εικόνων και αξιών (βλ. Κιζλάρη και Σιεχατέ
2021).
 Δημόσια διπλωματία
(Public diplomacy)

• Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ το 1965, στην

περίφημη σχολή Fletcher στο Tufts.
• Στόχος της είναι η προώθηση του εθνικού συμφέροντος και της
εθνικής ασφάλειας μέσω της κατανόησης, της πληροφόρησης και
του επηρεασμού των ξένων ακροατηρίων.
• Δίνεται έμφαση στη διαμόρφωση του επικοινωνιακού
περιβάλλοντος, όπου ασκείται η εξωτερική πολιτική, με σκοπό τον
περιορισμό των παρερμηνειών και παρεξηγήσεων που περιπλέκουν
τις σχέσεις με τα άλλα κράτη.
• Το σύνολο των δράσεων μιας κυβέρνησης για την προώθηση
θετικής εικόνας για την άσκηση της πολιτικής της.
 Διεθνείς Πολιτιστικές Σχέσεις
(International Cultural Relations)

• Ξεκινάει από τον προβληματισμό για την εργαλειακή

χρήση του πολιτισμού από κυβερνήσεις και κρατικές
δομές και προσεγγίζει το ζήτημα από την πλευρά των
παραγωγών του πολιτισμού.
• Προβληματίζει για το κατά πόσο οι παραγωγοί
πολιτισμού ακολουθούν τις αντιλήψεις των
κυβερνήσεων και στέκεται σε θέματα ανεξαρτησίας της
πολιτιστικής δράσης και παροχής κοινωνικού έργου.
 Ήπια ισχύς (soft power)

• Περιγράφει την ικανότητα μιας χώρας να πείθει μέσω

της έλξης που ασκεί, και η οποία βασίζεται στην
κουλτούρα της, στις πολιτικές της αξίες και τη στάση της
σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.
• Θα δούμε πιο αναλυτικά το θέμα αυτό σε σχέση με τα
μουσεία παρακάτω.
 Εθνικό Branding
(National Branding)

• Ο όρος έγινε πολύ δημοφιλής από το 2000 και εξής.

Βασίζεται στη λογική του μάρκετινγκ, της επικοινωνίας
και των δημοσίων σχέσεων.
• Μια χώρα επιδιώκει να έχει «καλό όνομα» γιατί αυτό
επηρεάζει τον τουρισμό, το επενδυτικό ενδιαφέρον, την
προσέλκυση υψηλής ποιότητας επιστημονικού και
επαγγελματικού δυναμικού που με τη σειρά του
συμβάλει στην οικονομία της γνώσης.
 Γιατί ασχολούμαστε;

• Η επιτυχής άσκηση της εξωτερικής πολιτιστικής πολιτικής

αποφέρει οφέλη σε όλα τα επίπεδα των εξωτερικών της
σχέσεων, ενώ αντίστοιχα η αστοχία της αποβαίνει πολλαπλά
ζημιογόνα.
• Γι’ αυτό και τα ισχυρά κράτη επενδύουν συστηματικά στην
προβολή του πολιτισμού τους στο εξωτερικό.
• Η πολιτιστική διπλωματία είναι ένα κανάλι άσκησης ήπιας
δύναμης, δηλ. στη διαμόρφωση σχέσεων που βασίζονται σε
θετικά παραδείγματα και όχι σε επιθετική πολιτική.
 Λίγα ιστορικά στοιχεία ...

• Η πρώτη συστηματική οργάνωση πολιτιστικής διπλωματίας

πρέπει να αποδοθεί στους Γάλλους. Από την εποχή του
Λουδοβίκου ΙΓ΄(17ος αι.) και Λουδοβίκου ΙΔ΄ (17ος-18ος), η Γαλλία
κατόρθωσε να επιβάλει τη γλώσσα της ως κυρίαρχη
διπλωματική και ακαδημαϊκή γλώσσα στην Ευρώπη και να
διατηρήσει αυτή την πρωτοκαθεδρία για όλον τον 18ο και 19ο αι.
• Στις αρχές του 20ού υπήρξε πρωτοπόρος στην ίδρυση
εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στο εξωτερικό, και άλλες ισχυρές
χώρες ακολούθησαν το παράδειγμά της.
 Λίγα ιστορικά στοιχεία ...

• Η άνθηση των πολιτιστικών ινστιτούτων κατά το δεύτερο

μισό του 20ού αι. συνδέεται με το διπολικό σχήμα στις
διεθνείς σχέσεις μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
• Σχετίζεται ιδιαιτέρως με τον Ψυχρό Πόλεμο (την
πολιτικό-ιδεολογική ρήξη μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής
Ένωσης).
 Διεθνές πλαίσιο

• Κάθε πολιτιστική δραστηριότητα που απευθύνεται στο

εξωτερικό δεν κινείται σε κενό αέρος.
• Απευθύνεται σε κάποιον διαφορετικό από εμάς και μάλιστα
απευθύνει μηνύματα παράλληλα και ανταγωνιστικά με
μηνύματα κάποιων άλλων, φίλων, αντίζηλων ή αντιπάλων, που
διεκδικούν την ίδια πολιτισμική αγορά.
• Μάλιστα, απευθύνονται σε κάποιον που δεν θέλει μόνον να
εισαγάγει το «προϊόν» μας, αλλά θέλει να εξαγάγει τα δικά του
«προϊόντα» σε εμάς, ή σε συνεργασία ή ανταγωνιστικά προς
εμάς και προς άλλες χώρες.
 Άρα...

• Η πολιτιστική διπλωματία είναι μια σύνθετη διαδικασία

που προϋποθέτει γνώση των διαφόρων πεδίων,
ιεράρχηση των στόχων της εξωτερικής πολιτικής και
εκπόνηση σχετικής στρατηγικής στο πλαίσιο της οποίας
οι διάφορες δράσεις θα αποκτήσουν πληρέστερο
νόημα.
Ας δούμε ένα ακραίο παράδειγμα...

Σκόπια / Βόρεια Μακεδονία ...

Πώς χρησιμοποιήθηκε ο πολιτισμός;
Σκόπια, Ιούνιος 2014
Σκόπια, Ιούνιος 2014
Σκόπια, Αύγουστος 2012
 Ποιος ασκεί πολιτιστική
διπλωματία;

• Μόνον σε έναν βαθμό ασκείται μεταξύ κρατών, και μάλιστα ο

βαθμός αυτός ποικίλλει από κράτος σε κράτος
• Τομείς ολόκληροι καλύπτονται κατά περίπτωση από μη
κρατικούς φορείς
• Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως π.χ. στις ΗΠΑ, παρατηρούμε ότι η
άσκηση πολιτικής μέσω ειδικών κρατικών ιδρυμάτων στο
εξωτερικό (π.χ. μορφωτικά τμήματα πρεσβειών, ιδρύματα όπως
η Ελληνοαμερικανική Ένωση, κ.λπ.) υποχωρεί σταδιακά και
ποσοτικά και ποιοτικά.
 Ποιος ασκεί πολιτιστική
διπλωματία;

• Η επίσημη πολιτιστική διπλωματία εκφράζει τις

προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής του κράτους
που την ασκεί και ως τέτοια (ενίοτε και ως προπαγάνδα)
εκλαμβάνεται πάντα από τις χώρες αποδοχής.
• Εκτελεστικά της όργανα είναι συνήθως υπάλληλοι του
Υπουργείου Εξωτερικών και εργάζονται είτε στην
κεντρική υπηρεσία, είτε στις πρεσβείες του εξωτερικού.
 Ποιος ασκεί πολιτιστική
διπλωματία;

• Παραδοσιακές πολιτιστικές δυνάμεις στην Ευρώπη, όπως η

Αγγλία, η Γαλλία και η Ισπανία, στο παρελθόν είχαν κατηγορηθεί
για πολιτιστικό ιμπεριαλισμό.
• Παρότι έχει υποχωρήσει η προσπάθεια τα τελευταία χρόνια,
συνεχίζουν να αφιερώνουν σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό και
πόρους στο πεδίο της πολιτιστικής διπλωματίας ή/και της
εξωτερικής εκπαιδευτικής πολιτικής.
• Είναι εντυπωσιακή η υποχώρηση της γαλλοφωνίας και η άνοδος
των Ισπανικών – συνδέεται και τους ισπανόφωνους πληθυσμούς
της Αμερικής.
 Ποιος ασκεί πολιτιστική
διπλωματία;

• «Κοινωνία των Πολιτών» = ο «τρίτος» χώρος μεταξύ

κράτους και αγοράς
– Κρατικοί ή άλλοι μεγάλοι φορείς (όπως π.χ. ένα
μεγάλο μουσείο που διακινεί τις εκθέσεις του σε
παγκόσμιο επίπεδο, ή το Χόλιγουντ)
– Μη κυβερνητικές οργανώσεις,
– Μικροί και μεγάλοι φορείς πολιτισμού,
– Πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων που συσπειρώνονται,
συχνά για μία μόνον ενέργεια.
 Ποιος ασκεί πολιτιστική
διπλωματία;

• Την υλοποίηση μορφωτικών-πολιτιστικών

προγραμμάτων μπορούν να αναλάβουν και ιδρύματα ή
ινστιτούτα (νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημόσιου
δικαίου) που εποπτεύονται ή χρηματοδοτούνται εξ
ολοκλήρου ή μερικώς από το κράτος για τον σκοπό
αυτό.
• Σημαντικό ρόλο μπορούν να παίξουν και ιδιωτικοί
φορείς (όπως πολιτιστικά ιδρύματα, εταιρείες
συγγραφέων, καλλιτεχνικά σωματεία, κ.λπ.), ακόμη και
απλοί ιδιώτες.
 Ποιος ασκεί πολιτιστική
διπλωματία;

• Η ιδιωτική πρωτοβουλία έχει μεγαλύτερη αυτονομία

δράσης και συνήθως είναι πιο πειστική.
• Το ιδανικό είναι να υπάρχει ισορροπία μεταξύ κρατικής
και ιδιωτικής συμμετοχής και χρηματοδότησης και
σύγκλισης ως προς τους στόχους.
 Ποιος ασκεί πολιτιστική
διπλωματία;

• Υπερεθνικοί φορείς, όπως UNESCO, EE, OHE, κλπ. (βλ.

τη συζήτηση για πολιτιστική πολιτική γενικότερα).
 Σε ποιον απευθύνεται η
πολιτιστική διπλωματία;

• Στόχος της είναι να απευθυνθεί όχι μόνον και τόσο στους

κρατικούς θεσμούς και εκπροσώπους της άλλης πλευράς,
αλλά στις κοινωνίες, τους λαούς, ή κάποιες ιδιαίτερες
κοινωνικές ή εθνικές ομάδες που ενδιαφέρουν, για
διάφορους λόγους.
• Η αξιοποίηση της πολιτιστικής διπλωματίας για την
επίτευξη οικονομικών και πολιτικών ή άλλων στόχων
συνδέεται με μία θεωρητική διαμάχη στο πεδίο των
διεθνών σχέσεων.
 Οπαδοί και αρνητές της θεωρίας
του πολιτικού ρεαλισμού

• Οπαδοί: η πολιτιστική διπλωματία και οι διάφορες

πνευματικές διεθνείς σχέσεις δεν έχουν καμία σχεδόν
σημασία, αφού τα βιβλία, τα τραγούδια και οι ταινίες
δεν είναι ικανά να αποτρέψουν μια εισβολή ή να
αποσοβήσουν ένα πραξικόπημα.
• Όλα κρίνονται από το ισοζύγιο της βίας.
 Οπαδοί και αρνητές της θεωρίας
του πολιτικού ρεαλισμού

• Αρνητές: (οπαδοί της πολιτιστικής διπλωματίας): (αν τα

επιχειρήματα της ρεαλιστικής πολιτικής μοιάζουν
αποστομωτικά στο επίπεδο της βραχείας διάρκειας) τα
έργα της δημιουργίας μπορούν να δημιουργήσουν τον
ορίζοντα αξιών, ιδεών, στόχων, ακόμα και γούστου μέσα
στον οποίο κινείται η πολιτική, εσωτερική και εξωτερική
και διεθνής, τόσο στη βραχεία, όσο και στη μακρά
διάρκεια.
 Αποτελεσματικότητα

• Η όποια αποτελεσματικότητα των πολιτισμικών δράσεων στην

εξωτερική πολιτική εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, με
πρώτο τον χαρακτήρα του πολιτεύματος και το είδος πολιτικής
κουλτούρας της χώρας στην οποία απευθύνονται τα μηνύματα
και επιχειρείται να ασκηθεί επιρροή.
• Σε δημοκρατικές χώρες, η αποτελεσματικότητα της πολιτιστικής
διπλωματίας μπορεί να είναι ισχυρή και μόνιμη.
• Σε περιπτώσεις πλημελλούς δημοκρατίας, ένα θετικό και
αυθεντικό κλίμα πολιτισμικής προσέγγισης και φιλίας δεν
μπορεί να οδηγήσει σε κάτι περισσότερο αν δεν το θέλουν οι
κρατούντες.
 Πολιτιστικά αγαθά

• Αποτελούν σημαντικό μέσο διείσδυσης και επιρροής σε

μια ξένη χώρα, αλλά και βασικό παράγοντα για την
αύξηση των μεγεθών του εξωτερικού εμπορίου, με
ευεργετικά αποτελέσματα για την οικονομία.
 Πολιτιστικά αγαθά

• Πρέπει να προσεχθούν:
– (α) η διαφύλαξη της εθνικής πολιτισμικής φυσιογνωμίας σε ένα
αφομοιωτικό κλίμα παγκοσμιοποίησης,
– (β) η προστασία των επιχειρήσεων και εταιριών παραγωγής
προϊόντων πολιτισμού έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού,
– (γ) η προώθηση του τουρισμού και των εθνικών καταναλωτικών
προϊόντων επ’ ευκαιρία πολιτιστικών εκδηλώσεων,
– (δ) ο σεβασμός των διακρατικών και διεθνών συμβάσεων για τη
διακίνηση πολιτιστικών προϊόντων και υπηρεσιών, και την
προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων.
 Ας δούμε μια περίπτωση...

• Maria Miller (UK Secretary of Culture, Sport

and Media): visiting the Getty Villa in California
https://www.youtube.com/watch?v=_qmM8V
5jD1Y
 Η ιδέα της «ήπιας διπλωματίας»
(soft power)

• «Ήπια δύναμη» (Soft power) αποκαλείται η δυνατότητα

να επηρεάζει κανείς τη συμπεριφορά μέσω της πειθούς,
της έλξης ή του επιρροής (persuasion, attraction or
agenda setting). Είναι πιο πειστική όταν ασκείται από μη
κρατικές οργανώσεις ή οργανισμούς.
 • Τα μουσεία στο
παρελθόν ήταν χώροι
άσκησης «σκληρής
δύναμης»:
• Έδειχναν
• λάφυρα πολέμου
• Πολιτισμικές
ιεραρχίες
• Την «κατάκτηση»
της φύσης
• Τα έργα
«μεγάλων
ανδρών»

Μουσεία και
«δύναμη»
 Μουσεία και «δύναμη»

• Σήμερα τα μουσεία συμμετέχουν ολοένα και περισσότερο στη

διπλωματία ως πλατφόρμες «ήπιας δύναμης», καθώς έχουν τη
δυνατότητα να μεγιστοποιήσουν τον διάλογο μεταξύ των
πολιτών, να επιταχύνουν την πολιτιστική αλλαγή, και να
συμβάλουν στην ανάπτυξη πολιτιστικής αντίληψης μεταξύ
κατοίκων μίας πόλης, επισκεπτών, πολιτικών, κ.λπ.
• Στην εποχή της διάχυσης της δύναμης (ισχύος), τα μουσειακά
κτήρια γίνονται κάτι παραπάνω από τοπόσημα.
 Η ελληνική περίπτωση:
γενικά

• Η αρχαία ελληνική κληρονομιά, στην οποία δεν έχουμε

αδιαφιλονίκητα και αυτονόητα δικαιώματα ιδιοκτησίας,
είναι ένα κύριο όχημα προνομιακής επικοινωνίας με τον
κόσμο.
• Το ρεύμα του φιλελληνισμού δεν είναι άσχετο με το
ρεύμα της αρχαιογνωσίας, που θεωρούσε τις ελληνικές
σπουδές σπονδυλική στήλη της ευρωπαϊκής παιδείας
και ιδεολογίας.
 Η ελληνική περίπτωση:
γενικά

• Όμως... Αυτό το ρεύμα συρρικνώνεται, καθώς οι

ελληνικές σπουδές έχουν πάψει να αποτελούν κορμό
της εκπαίδευσης στον δυτικό κόσμο.
• Συνολικά, μειώνεται ο ρόλος των ανθρωπιστικών
σπουδών και κλείνουν, ή αλλάζουν ρόλο, τα κέντρα
ελληνικών σπουδών.
 Η ελληνική περίπτωση:
κρατικοί φορείς

• Συντονιστικό ρόλο το ΥΠ.ΕΞ και η Διεύθυνση

Μορφωτικών και Πολιτιστικών Υποθέσεων
– Υπογράφει διμερείς συμφωνίες
– Χορηγεί υποτροφίες
– Κινητοποιεί πρεσβείες και πολιτιστικά ιδρύματα
 Η ελληνική περίπτωση:
κρατικοί φορείς

• Το ΥΠΠΟΑ έχει υπό την εποπτεία του τους πολιτιστικούς

φορείς της χώρας και άρα ένα μεγάλο δίκτυο φορέων
• Εποπτεύει το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού (Ελληνικό
Ίδρυμα Πολιτισμού)
 Η ελληνική περίπτωση

• Και στην ελληνική περίπτωση, η πολιτιστική διπλωματία

ασκείται και από μη κυβερνητικούς φορείς και
πρόσωπα.
• Σημαντικές προσωπικότητες με κύρος στο εξωτερικό
δίνουν εμβέλεια και αποτελεσματικότητα σε ορισμένες
πρωτοβουλίες με πολιτιστικό και πολιτικό χαρακτήρα.
Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού

• Ας δούμε τον ρόλο του:

https://hfc-worldwide.org/athens/
Και δραστηριότητές του: ...
Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού

• Ιδρύθηκε το 1992, αρχικά ως «Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού», στον

απόηχο της κατάρρευσης του πρώην Ανατολικού μπλοκ και της
Γιουγκοσλαβίας, και σε μία εποχή που το «Σκοπιανό» έχει κεντρική
θέση στην ελληνική διπλωματία.
• Αρχικά, αυτοδιοίκητο, υπάγεται στο Υπουργείο Εξωτερικών.
• Αρχικά, εκπροσωπεί την Ελλάδα σε διάφορους φορείς και δράσεις,
σταδιακά όμως τα θέματα περνού σε πιο εξειδικευμένους φορείς,
όπως το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού, το ΕΚΕΒΙ (που σήμερα
έχει καταργηθεί), κ.λπ.
• Βασίζεται στα πρότυπα ξένων φορέων, όπως το British Council, το
Γαλλικό Ινστιτούτο, το Γκαίτε, κλ.π.
 Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού

• Ιδρύει Παραρτήματα στο εξωτερικό, στις μεγάλες πρωτεύουσες

(όπως Λονδίνο, Βερολίνο, Παρίσι, Μόσχα), αλλά και σε πόλεις με
ισχυρούς ιστορικούς συνδέσμους με την Ελλάδα, όπως την Οδησσό
και την Αλεξάνδρεια.
• Ξεκινά δυναμικά, με σειρά ενεργειών σε διάφορες πόλεις, όπως τη
Βιέννη και τη Βενετία.
• Όμως, η πρώτη περίοδος λειτουργίας του λήγει με κυβερνητική
αλλαγή, τον θάνατο του προέδρου και κατηγορίες στον Τύπο για
δαπάνες.
• Μετονομάζεται, και η έμφαση μεταφέρεται σε πιο ευρεία αντίληψη
για τον πολιτισμό. Προβάλλεται περισσότερο η σύγχρονη
πολιτιστική δημιουργία.
Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού

• Από το 2001 περνά στην εποπτεία του ΥΠΠΟΑ – και άρα

πιο συγκρατημένη οικονομική πολιτική σε σχέση με το
ΥΠΕΞ.
• Σήμερα, διατηρεί Παραρτήματα: Αλεξάνδρεια, Οδησσός,
Βελιγράδι, Τριέστη, Βουκουρέστι και Βερολίνο. Σε
κάποιες χώρες εκπροσωπείται από αντιπροσώπους
(Γαλλία, Κύπρος, Ιταλία, Αλβανία, Ρωσία)
 Παράρτημα Αλεξάνδρειας
(Αίγυπτος)

• Ιδρύθηκε το 1994, και στεγάζεται στο νεοκλασικό κτίριο του

πρώην Αβερωφείου Παρθεναγωγείου.
• Διαθέτει δανειστική βιβλιοθήκη ανοιχτή στο κοινό και χώρους
εκθέσεων, διαλέξεων και διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας.
Λειτουργεί μόνιμη Κινηματογραφική Λέσχη όπου προβάλλονται
ελληνικές ταινίες με αραβικούς υποτίτλους.
• Το Παράρτημα οργανώνει διαλέξεις, εκθέσεις, συναυλίες και έχει
αναπτύξει συνεργασίες με το Πανεπιστήμιο της Αλεξάνδρειας,
την ελληνική κοινότητα, τις ελληνικές διπλωματικές αρχές, τα
πολιτιστικά ινστιτούτα άλλων χωρών και άλλους φορείς.
 Παράρτημα
Αλεξάνδρειας
(Αίγυπτος)

Το ΕΙΠ λειτουργεί το Μουσείο Καβάφη.

Το Μουσείο εγκαινιάστηκε το 1992 με

πρωτοβουλία του ιστορικού και συγγραφέα
Kωστή Μοσκώφ (1939 – 1998),

Στεγάζεται στο διαμέρισμα όπου ο Κ.Π.

Καβάφης έζησε για 35 χρόνια.

Στο Μουσείο υπάρχουν έγγραφα και

εκθέματα που παρουσιάζουν τη ζωή και το
έργο του ποιητή.
 Παράρτημα
Οδησσού
(Ουκρανία):
Μουσείο Φιλικής
Εταιρείας

• Ιδρύθηκε το 1994 και

στεγάζεται σε τρία, που
παραχωρήθηκαν με
συμβολικό μίσθωμα από
το Δήμο της Οδησσού.
Ένα από τα κτίρια
υπήρξε η ιστορική οικία
του Γρηγορίου Ιωάννου
Μαρασλή, όπου
συνεδρίαζαν τα μέλη της
Φιλικής Εταιρείας.
 • Με τη φροντίδα του ΕΙΠ οργανώθηκε στους
Μουσείο χώρους του παραρτήματος το Μουσείο της
Φιλικής Εταιρείας. Η οργάνωση και παρουσίαση
Φιλικής των εκθεμάτων έγινε με συνεργασία της
Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της
Εταιρείας Ελλάδας και του Ιστορικού Λαογραφικού
Μουσείου της Οδησσού. Συγχρόνως εκδόθηκε
(Οδησσός) από το ΕΙΠ ο κατάλογος του Μουσείου στα
ελληνικά και στα ουκρανικά.
 Παράρτημα Βερολίνου
(Γερμανία)

• Ενθαρρύνει τις ανταλλαγές, τις επαφές και την ενημέρωση σχετικά

με όλες τις πλευρές της σύγχρονης πολιτιστικής και καλλιτεχνικής
ζωής στην Ελλάδα καθώς και σχετικά με την δουλειά και τις
συνθήκες ζωής και δημιουργίας των Ελλήνων και Ελληνίδων
καλλιτεχνών στη Γερμανία.
• Οι εκδηλώσεις και τα προγράμματά του αποσκοπούν στο να
προσφέρουν στο κοινό τη δυνατότητα να γνωρίσει Έλληνες
δημιουργούς και το έργο τους.
• Στόχος είναι η προσέλκυση της προσοχής και η πρόκληση ενός
μόνιμου ενδιαφέροντος για όλες τις εκφάνσεις της ελληνικής
καλλιτεχνικής δημιουργίας.
 Κοινωφελές Ίδρυμα Ωνάση

• Δραστηριοποιείται και στην Αμερική:

https://www.onassis.org/el/initiatives/onassis-new-york
• Η δημιουργία του Θυγατρικού Κοινωφελούς Ιδρύματος Ωνάση στις
ΗΠΑ, με έδρα τη Νέα Υόρκη, ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1999.
Εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2000 με μεγάλη έκθεση ζωγραφικής
και γλυπτικής Ελλήνων καλλιτεχνών του 20ού αιώνα, που είχαν
επηρεαστεί από την κλασική αρχαιότητα, σε συνεργασία με την Εθνική
Πινακοθήκη της Ελλάδας.
• Σκοπός του είναι η ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού στην Αμερική
και η καλλιέργεια διμερών πολιτιστικών σχέσεων.

• Πώς συμβάλλει στην ελληνική πολιτιστική διπλωματία;

 Κοινωφελές Ίδρυμα Ωνάση

• «Στη διεθνή πολιτιστική αλληλεπίδραση και

παγκοσμιοποίηση, κρίθηκε από το Ίδρυμα αναγκαία η
προβολή της σημασίας και της συνεισφοράς του
ελληνικού πνεύματος στη δημιουργία του σύγχρονου
πολιτισμού.»
 Ξένες αρχαιολογικές σχολές στην Ελλάδα: η
διπλωματία της «πολιτιστικής κληρονομιάς»

• Ιδρύονται ξένες αρχαιολογικές σχολές από τα μέσα του

19ου αι. και εξής.
– Προσπάθεια εισχώρησης στα μικρότερα κράτη της
Βαλκανικής – σχέσεις με τις «Μεγάλες Δυνάμεις»
– Παγίωση του φιλελληνισμού
• Παλαιότερη η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή (1846) –
Νεότερο το Ινστιτούτο της Δανίας (1992)
 Χαρακτηριστικά:

• Ενδιαφέρον:
– Ανασκαφικό
– Ερευνητικό
– Εκπαιδευτικό
– Ενίοτε «πολιτιστικό»
– Μελέτη ελληνικής γλώσσας και ιστορίας
– Μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας
 Ξένες αρχαιολογικές σχολές στην
Ελλάδα: η διπλωματία της «πολιτιστικής
κληρονομιάς»

• Είναι παράδειγμα ‘πολιτιστικής διπλωματίας’;

• Γιατί;

• Ας δούμε το παράδειγμα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών

Σπουδών...
https://www.youtube.com/watch?v=mEkVt6XEAjI

Πώς θα μπορούσαμε να σχολιάσουμε το φιλμάκι;

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ
ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!