80975, Aydin Dergi - Sayi 4pdf

Ücretsizdir / Free of charge
KÜLTÜR ve TURİZM DERGİSİ / CULTURE & TOURISM MAGAZINE

Yıl / Year: 1 Sayı / Issue: 4 Haziran - Temmuz / June - July 2012
Çelebi’nin “Nazlı ili”

The gentle city of Çelebi
NAZİLLİ
Kültürel mirasın yaşadığı müze
The museum where cultural heritage lives
Karacasu Etnografya Müzesi
1
AYDIN Haziran - Temmuz 2012 / June - July 2012
Growing targets for Aydın’s tourism
Tourism, which now involves 1 Aydın, which has the target, is a success for all those
billion people and 750 billion accumulation to service local involved in our mission.
dollars in revenue according to and foreign guests throughout
latest data, is the latest step in the year with its history, sea and This issue is primarily dedicated to
man’s irrevocable passion for travel. plateau tourism in addition the borough of Nazilli.
to the potential it possesses
Mankind, who kept on moving in cultural riches and thermal Even though Nazilli is not seen as
for food, safe shelter and better resources, is a candidate to be a hot destination compared to
living conditions in the past, has an even hotter destination with Kuşadası, Didim and Karacasu,
gone though tough emigrations the Congress Valley that is being it is equally important because it
and has finally become a part built in Kuşadası. In addition, was an antique city built by the
of the tourism sector in the 20th the announcement of the Lydians, has a strong agricultural
century to satisfy its curiosity, see Tralleis Thermal Center and the structure- mainly fig production-,
new settlements, experience new Buharkent Thermal Center in the its strong economy and the
cultures, share the world with center of the city by the Ministry fact that it was an important
other civilizations and spend of Culture and Tourism is another place during the Turkish War of
some quality time relaxing. development that strengthens Independence and the first years
the expectations in this regard. of the Republic with one of the
Turkey, which hosts around 30 first banks established during
million tourists each year with Aydın’s targets regarding tourism that period.
its rich historical, natural and are growing with each passing
cultural assets and derives 24 year. It will not be surprising to We have all the necessary
billion dollars in revenue from see the city doubling its tourist ingredients to make the city a
tourism, is one of the leading numbers in the upcoming years, hot destination in tourism, which
countries in the industry. Within depending on bed capacity. requires knowledge, awareness
this great potential, the position and attention. It is not enough
of Aydın, which harbors antique Implementing a strong and that we have this understanding.
cities such as Aphrodisias, Nysa, effective advertisement strategy We need to work harder, observe
Tralleis, Alinda, Magnesia and in every aspect is only possible if and research. This is no time to
Milet in the Büyük Menderes all the institutions and facilities stop.
Basin- also known as the Valley that serve in the tourism industry
of Civilizations-, summer resort work together. I thanks all the elements in the
towns such as Kuşadası and sector and wish them good luck.
Didim, Güzelçamlı National The fact that you are now holding
Park, unique plateaus and the 4th issue of the Aydın Culture
thermal resources, must be well and Tourism Magazine, which we Celal Ulusoy
established. have started publishing for this Assistant Governor
2
Aydın’ın turizm
hedefleri büyüyor
iddialı ülkeler arasında yer almaktadır. Bu amaca yönelik olarak yayınlamaya
Bu potansiyel içinde, Uygarlıklar Vadisi başladığımız “Aydın Kültür ve Turizm
olarak da ifade edilen Büyük Menderes Dergisi”nin dördüncü sayısının elinize
Havzası’nda Afrodisias, Nysa, Tralleis, geçmiş olması, katkısı olan herkes için
Alinda, Magnesia, Milet vb. gibi antik bir başarıdır.
kentlerine; Kuşadası, Didim gibi deniz,
güneş, kum ve tarihi kimlikleri olan Bu sayıda temel olarak Nazilli ilçemiz
ilçeleri ve Güzelçamlı Milli Parkı’na, işlenmektedir. Nazilli ilçemiz Kuşadası,
özgün yaylalara ve termal kaynaklara Didim ve Karacasu gibi alışılmış turizm
sahip olan Aydın’ın konumunu yerli ye- anlayışı içinde görülmüyorsa da, böl-
rine oturtmak gerekmektedir. genin ilk yerleşim yerinin Lidyalıların
kurduğu Antik Mastavra Kenti olma-
Son yılların verilerine göre, yaklaşık 1 Tarih, deniz ve yayla turizmi yanında sıyla, tarihteki yerinden, özellikle başta
milyar insanı ve 750 milyar dolarlık bir geleneksel kültür zenginlikleri ve ter- yüzlerce yıldır yetiştirilen incir olmak
parasal kaynağı konu edinen turizm, mal kaynaklarına dayalı alternatif tu- üzere tarımsal yapısından, geçmişte
aslında ilk insandan bu yana sürekli rizm potansiyelini harekete geçirerek, 40-50 bin kişinin alışveriş yaptığı paza-
hareket halinde olan insanlığın vazge- yılın her mevsiminde yerli ve yabancı rından kaynaklanan ekonomik gücün-
çemediği bir tutkunun ulaştığı en son turiste hizmet verebilecek birikime sa- den, milli mücadelede oynadığı rolden
aşamadır. hip olan Aydın, Kuşadası’nda kurulacak ve nihayet Nazilli Sümerbankla Cum-
Kongre Vadisi’yle ileri bir noktaya ulaş- huriyet kimliğini ifade etmesinden do-
Önceleri sadece yiyecek elde etmek, maya adaydır. Ayrıca Kültür ve Turizm layı özellik arz etmektedir.
güvenli bir barınak bulmak ve daha iyi Bakanlığı tarafından Aydın merkezde
koşullarda yaşamak içgüdüsüyle hare- Tralleis Termal Turizm Merkezi ile Bu- Bilgi, bilinç ve özen gerektiren turiz-
ket eden insanoğlu; sürgünleri, zorun- harkent Termal Turizm Merkezi’nin ilan min, Aydın’da istenen düzeye ulaşması
lu göçleri vb. yaşamış, nihayet merakını edilmiş olması, bu alanda beklentileri için ihtiyaç duyulan bütün malzemeler
gidermek, yeni yerleşimler görmek, bil- güçlendiren bir gelişmedir. mevcuttur. Sadece bunu kavramış ol-
gilenmek, kültürel etkileşimi yaşamak, mak yeterli değildir. Bu alanda çalış-
diğer insanlarla dünyayı paylaşmak ve Aydın’ın turizm ile ilgili hedefleri yıl- mak, titizlikle izlemek, incelemek ve
güzel bir zaman geçirerek dinlenmek dan yıla büyümektedir. Önümüzdeki daha da çok araştırmak gerekmektedir.
üzere, 20. yüzyılda gelişen turizm sek- yıllarda yatak kapasitesine bağlı olarak, Durduğumuz an, kaybedilen andır.
törünün bir parçası olmuştur. konaklayan turist sayısının ikiye katlan-
dığını görmek sürpriz olmayacaktır. Bu Sektörün bütün unsurlarına teşekkür
Bugün zengin tarihi, kültürel varlıkları, bakımdan her alanda güçlü ve etkin ediyor, başarılar diliyorum.
doğal güzellikleriyle 30 milyon turiste bir tanıtım programı uygulayabilmek,
hizmet veren ve yılda 24 milyar dolarlık kurum ve kuruluşlar ile turizm sektö-
kaynak sağlayan Türkiye, bu alanda en ründe faaliyet gösteren tüm kesimlerin Celal Ulusoy
ortak çabası ile mümkündür. Vali Yardımcısı
3
KÜLTÜR ve TURİZM DERGİSİ
CULTURE & TOURISM MAGAZINE
Yıl / Year: 1 Sayı / Issue: 4
Haziran - Temmuz / June - July 2012
İÇİNDEKİLER
İmtiyaz Sahibi / Publisher on Behalf
Aydın Valiliği İl Kültür Turizm Müdürlüğü adına
Nuri Aktakka
Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürü
12
Director of Culture and Tourism
Aydın’ı “Pasaport”u tanıtacak
Genel Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Publishing Director & Responsible Manager of Editorial
“The Passport” will advertise Aydın
Department
Ahmet Demir
Aydın İl Kültür Turizm Müdürlüğü
18 Osmanlı’nın yadigarı Üveys Paşa Camisi
Provincial Directorate of Culture and Tourism An Ottoman memorial:Üveys Paşa Mosque
Yayın Kurulu / Editorial Board 22 Nasıl turist rehberi olabilirsiniz?

Ahmet Demir How to be a professional tour guide?
Ali Erdoğan
Ömer Karataş
Yahya Kızıltaş
Muzaffer Başol
28 Çelebi’nin “Nazlı ili”: Nazilli
Abdullah Aslan
Danışma Kurulu / Consultative Board

Bekir Aygül
42 “Hiçbir eserim diğerine benzemez”
Ali Haydar Öztürk “All of my artworks are different from each other”
Mükerrem Kürüm
Aynur Akkan
Okan Karagöz
Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Adres: Hasanefendi Mah. 1913 Sok. No: 67 09100 Aydın
Telefon: 0 256 212 85 06 - 213 50 06 - 213 01 57
Faks: 0 256 225 75 14
www.aydinkulturturizm.gov.tr
Yayın Türü: Yerel, iki aylık

Baskı Yeri / Printing:
Lamineks Matbaacılık Dijital Baskı İşl.
San ve Tic.Ltd.Şti
5627 Sk. No:37 Çamdibi-İZMİR
Tel: 0232 433 33 55
Baskı Tarihi / Printing Date: 24.07.2012
Ajans Başkanı / Chairman Çeviri / Translation Reklam Koordinatörü / Advertising Coordinator
Özer KESTANE Roxanne YURCHAK İrfan IŞIK
Aydın Kültür ve Turizm Dergisi’ne internette
Yayın Koordinatörü / Grafik Tasarım / Graphic Design Reklam Temsilcileri / Advertising Represantatives
www.aydin.gov.tr ve www.aydinkulturturizm.gov.tr
Editorial Coordinator Rahşan AKSOY Hakan KÜL
adresinden e-dergi olarak ulaşabilirsiniz. Dilem ŞANLI
Sibel HEKİMOĞLU Neslihan EDİZ
Derya ÇOLAK
You can have İzmir Culture and Tourism Magazine as an Sibel KAŞIKÇI
e-magazine from www.aydin.gov.tr and Haber Merkezi / News Center
Derya ŞAHİN
www.aydinkulturturizm.gov.tr.
Serap GÜZELCAN
Dergimizde yayımlanan yazı ve fotoğraflardan yayıncının
izni alınmadan, kaynak belirtilmeden tam veya özet
alıntı yapılamaz.
RK Renkli Kalem Medya Yapım Turizm Reklam Paz. Ltd. Şti.
Neither, text nor photographs from this publication 1480 Sok. No: 7 Alsancak / İZMİR
may be reproduced either in ful lor summary without Tel: +90 232 463 75 40 - 421 31 36 Faks: +90 232 421 92 24
www.renklikalem.com.tr bilgi@renklikalem.com.tr
acknowleding the source and without prior permission
from the publisher.
4
48 Doğanın her rengiyle randevu
“All of my artworks are different from each other”
52 Kültürel mirasın yaşadığı müze

58 Macar ustalardan geriye kalanlar

Remnants of Hungarian craftsmen
72 Modern zamanların uğramadığı coğrafya Birgi 80

The geography which is not visited by modernization
78 Karia’nın mimarlar kenti Alabanda

The architecture’s city of Caria
86 Ekoturizm cenneti Madran

An ecotourism heaven
5
Tekne turlarına yoğun ilgi
Kuyucak’ta bu yıl ikincisi düzenlenen “Portakal Çiçeği Şiir
Great demand for boat tours
Ege Bölgesi’nin önde gelen turizm merkezlerinden Didim’de
With the rising heat in Didim, people started
artan hava sıcaklıklarıyla birlikte sahiller dolarken, günübirlik tekne
filling beaches and demand for boat tours have
turlarına ilgi arttı. Altınkum Barış Parkı önünden hareket eden günlük
soared. British tourists and local tourists are taking great
tekne turlarına yerli ve çoğunluğu İngiliz yabancı turistler ilgi gösteriyor.
interest in daily boat tours which depart from Altınkum
Turlar kapsamında Panayır Adası,
Barış Park. During the tours, Panayır
Cennet, Akvaryum, Akademi ve
Island, Cennet, Akvaryum, Akademi
Doğal Koylar geziliyor. Günü birlik
and Doğal bays are visited. Tourists
tekne turlarına çıkan turistler, hem
who take daily boat rides discover
ilçenin doğal güzelliklerini keşfedi-
the natural beauties of the borough
yor hem de Ege’nin mavi sularında
and cool down in the crystal clear
serinlemeye çalışıyor.
waters of the Aegean.
Aydın’da hedef 6 milyon turist

Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, turizm
sezonu için ören yerlerinin bakım, onarım, temizlik ve
güvenlik tedbirleri konusundaki çalışmaları tamamladı.
Turizme açık 8 ören yeri bulunan kente, turistler gelmeye
Aydın targets 6
başladı. Aydın’da son on yılda, her yıl bir önceki yıla göre ören
million tourists
yeri ve müze ziyaretlerinde ortalama yüzde 10 oranında bir artış
The Aydın City Culture and Tourism Directorate
görüldü. 2011’de müze ve ören yerlerini ziyaret eden turist sayısı
finished its works regarding the cleaning and renova-
778 bine, yabancı turist konaklaması 3 milyon 238 bine, yerli turist
tion of ruin sites and security measures for the new tourism
konaklaması ise 2 milyon 437 bine ulaştı. Kente bu yıl 3 milyon 500
season. Tourists started visiting the city which has 8 ruin sites open
bini yabancı, 2 milyon 700 bini yerli olmak üzere toplam 6 milyon 200
for tourists. In the last 10 years, a 10% increase has been spotted in the
bin turist bekleniyor. Rezervasyonların Ağustos ayına kadar yüzde
visitation of ruin sites and museums in Aydın. In 2011, 778 thousand fore-
100’e ulaşacağı öngörülüyor.
ign tourists visited museums and ruin sites; 3 million 238 thousand foreign
tourists stayed in the city and over 2 million local tourists stayed overnight. The
city is expecting over 6 million tourists this year. Reservations are expected to
reach 100% by August.
6
Liseli tiyatrocular sahnedeydi High School actors took to the stage
Aydın’da kamu kurum ve kuruluşlarının desteğiyle yürütülen “Aydın Okur, “The High School Theatre Festival” organized for the first time this
Aydın Yazar” projesi kapsamında bu yıl ilk kez düzenlenen “Liselerarası Ti- year in accordance with the Literate Aydın project sponsored by local
yatro Şenliği”, renkli görüntülere sahne oldu. Aydın Valiliği, Aydın Belediyesi, authorities and institutions was a colorful event. 11 schools participa-
Aydın İl Özel İdaresi ve Adnan Menderes Üniversitesi işbirliğiyle yürütülen ted in the festival that took place on May 17-27 which was organized
‘Aydın Okur, Aydın Yazar’ projesi kapsamında 17-27 Mayıs tarihleri arasında jointly by the Governorship of Aydın, Aydın Municipality, the Aydın
düzenlenen şenliğe, il genelinden 11 ortaöğretim kurumu katıldı. Vali City Directorate and Adnan Menderes University. Assistant Governor
Yardımcısı Celal Ulusoy, Türkiye’de 6 kişiden 1’inde kitap okuma alışkanlığı- Celal Ulusoy said that the festival was being organized in accordance
nın bulunduğunu belirterek, Aydın’da kitap okuma alışkanlığının artırılması with Literate Aydın project, which aims to increase the number of
amacıyla başlatılan “Aydın Okur, Aydın Yazar” projesi içerisinde Liselerarası literate people in the city.
Tiyatro Şenliği düzenlediklerini kaydetti.
Şairler Didim’de buluştu 11 blue flags for Didim

2012 yılında Aydın’da mavi bayrak almaya hak
The beaches which received blue flags in Aydın in
kazanan plaj sayısı 20’den 24’e yükselirken, Didim’de mavi
2012 increased to 24 from 20 while Didim now has 11 blue
bayraklı plaj sayısı 11 oldu. Türkiye Çevre Eğitim Vakfı, 2012
flagged beaches. The Turkish Environmental Education Founda-
yılı için mavi bayrak almaya hak kazanan plaj, marina ve yatları
tion recently announced the beaches and ma-
açıkladı. 190 bayrakla şampiyon olan
rinas that were awarded with blue flags. Antalya,
Antalya’yı Muğla, İzmir ve Aydın izledi.
which has 190 blue flagged beaches, was followed
Aydın’da 2011’de 20 olan Mavi Bayrak sa-
by Muğla, İzmir and Aydın. There were 20 blue flagged
yısı, 2012 yılında 24’e yükseldi. 2012 yılı için
beaches in Aydın in 2011 and that number has now
Didim’de Mavi Bayraklı plajların dağılımı
risen to 24. Here are the names of blue flagged beaches
ise şöyle oldu: Altınkum Plajı, Oteller Önü
in Didim for 2012: Altınkum Beach, Oteller Önü Beach,
Plajı, Holiday Resort Otel, Caprice Termal
Holiday Resort Hotel, Caprice Termal Resort Hotel, Club
Resort Hotel, Club Patio (Lookea Didim),
Patio (Lookea Didim), Club Tarhan, 3. Koy Beach, Didim
Club Tarhan, 3. Koy Plajı, Didim Beach-
Beach Resort, Büyük Anadolu Didim Resort Otel, Palm
Resort, Büyük Anadolu Didim Resort
Wings Resort, Venosa Beach Resort and D-Marin
Otel, Palm WingsResort, VenosaBeach-
Didim Marina. In the meantime, blue flagged faci-
Resort, D-Marin Didim Marina. Bu arada
lities increased by 9, 5% compared to last year to
Türkiye’de 2012 yılında Mavi Bayrak’lı tesis
total 355 beaches and 19 marinas. With this,
sayısı önceki yıla göre %9.5 artarak, 355 plaj, 19 marina ve
Turkey is now 4th in the world in terms of number of blue
13 yata ulaştı. Türkiye böylece toplam Mavi Bayrak
flagged facilities.
sayısında dünyada dördüncü sırayı aldı.
İlyas Bey Külliyesi ziyarete açıldı İlyas Bey Mosque Complex is now open for visitation
Aydın’ın Didim ilçesine bağlı Balat Köyü sınırları içerisinde bulunan İlyas The Europa Nostra awarded renovation project of the Ilyas Bey Mos-
Bey Külliyesi’nin Europa Nostra ödüllü restorasyon projesi tamamlandı. que Complex located within the village of Balat in Didim has been
Külliye, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın katıldığı bir törenle completed. The complex was opened with a ceremony that was also
ziyarete açıldı. Milet Antik Kenti’nde bulunan İlyas Bey Külliyesinde attended by the Minister of Culture and Tourism Ertuğrul Günay.
restorasyon çalışmaları 6 yıl sürdü. Batı Anadolu’nun güçlü beyliklerinden The Ilyas Bey Mosque Complex within the Milet antique city is now
Menteşeoğulları’nın son hükümdarı İlyas Bey tarafından 1404’te yaptırılan open after renovations that took 6 years. The complex, which was
ve birinci derece sit alanı içerisinde olan külliye; cami, medrese, imaret, commissioned by Ilyas Bey, the last ruler of the Menteşeoğulları
çifte hamam ve çarşı gibi birimlerden oluşuyor. İlyas Bey Külliyesi’nin Seigniory in 1404, includes a mosque, a madrasah, a soup kitchen, a
restorasyon projesi, Avrupa’nın kültürel mirasını korumayı misyon edinen double bath and bazaar. The restoration of the complex received an
Europa Nostra’dan 2012’de “Koruma ve Kültürel Mirasın Değerlendirilmesi” award from Europa Nostra in 2012 in the “Protection and Preservation
kategorisinde Türkiye’den ödül alan tek proje oldu. Restorasyonla eşza- of Cultural Heritage” category. The Ilyas Bey Complex book was also
manlı olarak bir de İlyas Bey Külliyesi kitabı hazırlandı. Kitabın editörlüğünü published at the same time with the restoration. The book was edited
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk ve İslam Sanatı Anabilim Dalı by Professor Dr. M. Baha Tanman from the University of Istanbul and
Başkanı Prof. Dr. M. Baha Tanman ve Harvard Üniversitesi Tarih Bölümü doctorate student Leyla Kayhan Elbirlik from Harvard University. The
doktora öğrencisi Leyla Kayhan Elbirlik üstlendi.Kitapta yer alan İlyas Bey photographs in the book were taken by architect and photographer
Külliyesi fotoğrafları, mimar ve fotoğrafçı Cemal Emden tarafından çekildi. Cemal Emden.
7
Efeler diyarına yurt
dışında etkili tanıtım
An effective international advertising for Aydın
Aydın; dünyanın en prestijli fuarları arasında gösterilen ITB Berlin Aydın realized an effective advertising during ITB Berlin and MITT
ile MITT Moskova fuarlarında etkili tanıtım yaptı. Fuarlarda Aydın Moscow, the world’s most prestigious tourism fairs. The stand of the
Valiliği standı, ziyaretçilerin ilgisini çekti. Yüze yakın ülkeden 10 bin Governorship of Aydın attracted a lot of attention from the visitors.
civarında katılımcısı ve 200 binin üzerinde ziyaretçisi bulunan ITB During ITB Berlin, which had over 10 thousand participants and
Berlin Turizm Borsası Fuarı’nda Aydın, Didim ve Kuşadası stantları over 200 thousand visitors, the stands of Aydın, Didim and Kuşadası
yan yana tanıtım çalışması yaptı. were set up next to each other.
Aydın Valiliği standını ziyaret edenler arasında Kültür ve Turizm The Aydın stand was visited by the Minister of Culture and Tourism
Bakanı Ertuğrul Günay, Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı Ertuğrul Günay, Undersecretary Özgür Özarslan, Advertising Gen-
Özgür Özarslan, Tanıtma Genel Müdürü Cumhur Güven Taşbaşı, eral Director Cumhur Güven Taşbaşı, Museums General Director
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Murat Süslü ve Tanıt- Murat Süslü and Assistant General Manager of Advertising İbrahim
ma Genel Müdür Yardımcısı İbrahim Yazar yer aldı. Yazar.
Aydın standında Apollon, Milet, Priene, Magnesia, Tralleis, Nysa, At the Aydın stand, ruin sites such as Apollo, Milet, Priene,
Alinda, Alabanda, Aphrodisias gibi ören yerlerinin yanında deniz, Magnesia, Tralleis, Nysa, Alinda, Alabanda and Aphrodisias were
kum, güneş turizmine yönelik olarak Kuşadası, Davutlar, Güzel- advertised along with Kuşadası, Davutlar, Güzelçamlı National
çamlı Milli Park, Didim Altınkum ve Akbük sahilleri tanıtıldı. Stantta Park, Didim and the shores of Altınkum and Akbük. The stand also
doğa turizmi, trekking alanları ve termal turizm ile ilgili zenginlikle- included advertising tools for nature tourism, trekking courses and
re de yer verildi. thermal tourism centers.
8
Fuarda Aydın’ın turizm potansiyeliyle olarak İl Kültür ve Turizm Brochures, booklets, maps, CDs and banners regarding Aydın’s
Müdürlüğünce hazırlanan broşür, kitapçık, harita, CD ve afişler, tourism potential were given out during the fair. Figs that were
ziyaretçilere dağıtıldı. Aydın Ticaret Borsası’nın yeni ambalajıyla presented with a new wrapping were also gifted to visitors.
hazırlamış olduğu Aydın inciri de ikram edildi.
Mayor Kerem Al, the kaimakam of Kuşadası Mustafa Esen,
Aydın’ın tanıtımı için Vali Kerem Al ile Kuşadası Kaymakamı Musta- Kuşadası Chief Magistrate Esat Altungün, Didim Chief Magistrate
fa Esen, Kuşadası Belediye Başkanı Esat Altungün, Didim Belediye Mümin Kamacı, City Culture and Tourism Director Nuri Aktakka
Başkanı Mümin Kamacı’nın yanı sıra İl Kültür ve Turizm Müdürü and the branch manager of the professional tourist guides associa-
Nuri Aktakka ile Ülkesel Profesyonel Turist Rehberi İl Kültür tion Ahmet Demir worked hard to advertise the city efficiently. The
ve Turizm Şube Müdürü Ahmet Demir yoğun çaba gösterdi. efforts were also aided by the executive board members of the
Çalışmalara, Kuşadası Ticaret Odası Yönetim Kurulu ve Meclis Kuşadası Chamber of Commerce and BYK President Bülent İlbahar.
üyeleriyle BYK Başkanı Bülent İlbahar da katıldı.
The Aydın passport was given at Moscow
Moskova’da Aydın pasaportu dağıtıldı The committee, headed by Mayor Kerem Al, also worked hard at
MITT Moskova Uluslararası Turizm Fuarı’nda da Vali Kerem Al MITT Moscow to advertise the city. The stand was swarmed by
başkanlığındaki Aydın heyeti, Berlin’de olduğu gibi yoğun tanıtım visitors at the fair where a passport of the city was given to visi-
çalışmasında bulundu. Burada da Aydın standı ziyaretçilerin akınına tors by the Chairman of the Aydın Chamber of Commerce İsmail
uğrarken, Aydın Ticaret Odası (AYTO) Yönetim Kurulu Başkanı Hakkı Dokuzlu. Dokuzlu said that it would contribute greatly to the
İsmail Hakkı Dokuzlu tarafından AYTO ve Adnan Menderes Üni- international recognition of the city if the passport was translated to
versitesi (ADÜ) işbirliğiyle hazırlanan ‘’Aydın Pasaportu’’ hediye foreign languages.
edildi. Dokuzlu, Aydın Pasaportu projesinin yabancı dile çevrilme-
sinin Aydın’ın uluslararası tanıtımına daha etkili bir katkı sağladığını
belirtti.
9
Grand Belish:
Ege’de yeni bir soluk
Grand Belish: A new breath in the Aegean
Milli park dağları ve açık deniziy- mış toplantı ve balo salonları, Grand Belish Beach Resort & adorned with latest technol-
le kış aylarının bile sonbahar se- Türk ve Dünya mutfağının en SPA which has been opera- ogy, restaurants which offer
rinliğinde geçtiği, deniz mevsimi- özel lezzetlerini tadabileceğiniz tional for the past 2, 5 years Turkish and world cuisine,
nin yılın neredeyse yarısına yakın restoranları, barları, yüzme in Kuşadası where you can bars, swimming pools and a
zaman sürdüğü Kuşadası’nda, havuzları ve SPA merkezi ile swim almost all year round, state of the art SPA. Hotel
2,5 yıldır hizmet veren Grand her türlü konforu vaat ediyor. has given the area a fresh Grand Belish, which provides
Belish Beach Resort&SPA, Huzurun yanında biraz eğlence
breath of air. The facility, serenity and fun at the same
bölgeye yeni bir soluk getirdi. ve hareket isteyenler için ise
which is open all year round, time with its animations and
Yılın 12 ayı faaliyette olan tesis, animasyon ve spor aktiviteleri,
offers clean air and a crystal sports activities, cinema and
misafirlerine bölgenin tertemiz sinema salonu ve teras katındaki
clear sea throughout the four terrace disco with an amaz-
rutubetsiz havası ve ılık denizin- muhteşem manzaralı diskosuyla
den dört mevsim faydalanma Hotel Grand Belish, alışılagel- seasons. The facility, which ing view, is waiting for guests
imkânı sunuyor. Farklı mimarisi mişin dışında tatil arayanları attracts attention with its that are looking for a unique
ile dikkat çeken Hotel Grand bekliyor. Otel Genel Koordina- unique architecture offers vacation. The hotel’s general
Belish Resort&SPA; tamamı törü Murat Yurdakul, hedeflerini luxury comfort with its 178 coordinator Murat Yurdakul
deniz manzaralı 178 oda, son dünya standartlarına ulaşmak rooms that overlook the says that their goal is to reach
teknoloji ekipmanlarla donatıl- olarak açıklıyor. sea, meeting and ball rooms world standards.
10
11
İlin kültürel,
tarihi “The Aydın
değerleriyle Passport”
doğal project that
güzelliklerini aims to
tanıtmayı advertise
amaçlayan the city’s
Aydın’ı
“Aydın cultural,
Pasaportu” historical
Projesi hayata and natural
geçti. assets has
“Pasaport”u
been set in
motion.
tanıtacak
“The Passport” will advertise Aydın
TOBB Aydın Genç Girişim- geçti. ‘Aydın Pasaportu’nun ilk The Aydın Passport project that Young Entrepreneurs Asso-
ciler Kurulu’nun önerisi ile bakışta sıradan bir kitapçık gibi aims to advertise the city’s ciation. AYTO President Ismail
çeşitli nedenlerle Aydın’da göründüğünü, ancak bunun cultural, historical and natural Hakkı Dokuzlu, who says that
bir dönem yaşayan insanlara böyle olmadığını belirten assets, to introduce the city the passport looks like an ordi-
kenti tanıtmak, Aydın sevgisini AYTO Başkanı İsmail Hakkı through the eyes of people who nary brochure at first glance,
aşılamak, tarihi ve kültürel Dokuzlu, şunları söyledi: have once lived in Aydın, and to adds:
eserler ile doğal güzelliklerini “AYTO olarak Türkiye’de make people love the city has
öğretmek için hazırlanan “Ay- gerçekleştirdiğimiz ilklere bir been set in motion, thanks to “As AYTO, we have added
dın Pasaportu” Projesi hayata yenisini daha ekledik. Ülkele- the efforts of the TOBB Aydın another innovation to our
firsts in Turkey. Countries have
passports but Aydın is the first
city to have a passport. This
passport is just like the Turkish
passport in terms of size and
color. We first initiated this
project to inform students who
came here to study at the
university but planned to use it
at a wider scale later on. We
are aiming to present each
student with a passport when
they enroll in the university
and make them love the city.
I believe that people who will
12
rin pasaportları vardır ama ilk Dokuzlu,kitapçığın içerisinde
pasaportu olan il Aydın oldu. Aydın’ın tarihçesi, tarihi binaları,
Bu pasaport ebat ve renk ören yerleri, kente gelindiğinde
olarak Türkiye Cumhuriyeti gezilip görülebilecek, yenip
Pasaportu ile aynı renk ve öl- içilebilecek yerleri, AYTO üyesi
çülerde. Biz bu projeyi ilk başta işyerlerinin tanıtımı ve gerekli
Aydın’a okumak için gelen ve diğer bilgilerin yer aldığını
4 yılını burada geçiren ADÜ kaydetti.
öğrencilerine, Aydın’ı tanıtmak
için hazırladık. Dokuzlu, ‘’Aydın’ın yararına get to know Aydın through this greatly to Aydın, is the first step
olacağını düşündüğüm bu passport will call the city their in recruiting lovers of the city.
Ancak bunu daha sonra proje, yeni Aydın sevdalıları hometown after they see the
AYTO üyelerinin menfaatleri yetiştirmek için atılan ilk adım- beauties of the city.” I would like to thank faculty
doğrultusunda daha geniş dır. ‘Aydın Pasaportu’nun hazır- member Mükerrem Kürüm
bir alana yaymayı hedefledik. lanmasında ve dağıtılmasında Dokuzlu, who also gave us from ADÜ Science Faculty’s
ADÜ’ye kayıt yatıracak her bizlere destek veren ADÜ Fen detailed information about the Art History Department for his
öğrenciye bu kitapçığın hediye Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi contents of the Aydın Passport, efforts in the preparation and
edilmesini ve bu sayede yeni Bölümü Öğretim Görevlisi said that the passport included distribution of this passport.
Aydın sevdalıları oluşturmayı Mükerrem Kürüm hocama te- the history of Aydın, its histori- He is also our consultant on
amaçlıyoruz. Bu pasaport sa- şekkür ederim. Kendisi ayrıca cal buildings, excursion sites, the ongoing Aydın Cultural
yesinde Aydın’ı tanıyacak olan devam eden Aydın Kültür Evi attraction points, restaurants, House project. The first 10
kişilerin, Aydınımızın güzellik- projemizde de bize danışman- the introduction of AYTO thousand passports will be
lerini görünce ‘Ben Aydınlıyım’ lık hizmeti vermektedir. İlk member companies and useful sent to our members and the
diyeceklerine inanıyorum.” etapta 10 bin adet bastırdığı- information about the city. rest will be distributed to the
Aydın Pasaportu’nun içeriği mız ‘Aydın Pasaportu’nu önce Dokuzlu added, ‘’this project, students who are enrolling in
hakkında da bilgiler veren üyelerimize ulaştıracağız. which I believe will contribute the university.”
13
Aydın Valisi Governor of
Kerem Al’ın Aydın Kerem Al
Aydın’la ilgili has big targets
hedefleri for the city; he
büyük; Kenti plans on making
sadece ülkede the city a
değil, dünyada touristic center
en önde gelen, in the world
“Aydın’ı
her türlü turizm where all kinds
çeşitliliğinin of alternative
yaşanabildiği touristic
bir turizm activities are
merkezi haline
Aydın yapan
possible.
getirmeyi
istiyor.
insanlarıdır”
“What makes Aydın what it is are its people”
Doğanın kültür ve tarihle iç deniyle hemen hemen bütün Governor of Aydın Kerem problems and development
içe geçtiği, ülkede turizmin ilk illerin imkânları, potansiyelleri, Al has big dreams for the level of almost all the cities
başladığı kentlerden birinin, sorunları ve gelişmişlik düzey- city, one of the places where in Turkey. Thus, I knew a lot
Aydın’ın valilik koltuğunda leri hakkında bilgim vardı. Bu tourism in Turkey started. about Aydın before I came
oturan Kerem Al’ın hedefleri nedenle Aydın’a gelmeden According to Governor Al, here and I got the chance
büyük. Aydın’ı sadece ülkede önce Aydın hakkında pek who is working to turn Aydın to reevaluate this informa-
değil, dünyada en önde gelen, çok bilgiye sahiptim. Aydın’a into an international touristic tion upon coming here. I
her türlü turizm çeşitliliğinin gelince bu bilgiyi yeniden destination where all kinds of want to expressly state that
yaşanabildiği bir turizm merke- değerlendirme imkânına alternative touristic activities what makes Aydın what it is
zi haline getirilmesi için çalışan kavuştum. Şunu önemle vur- are possible, tourism must be are the good qualities of its
Vali Al’a göre, turizm sadece gulamak istiyorum ki, Aydın’ı extended to 12 months. We citizens. I wish to extend my
yılın belli aylarında değil, 12 Aydın yapan; Aydın’da yaşayan spoke to Governor Al, who gratitude to the people of
aya yayılmalı. Aydın’ı Aydın ya- insanların maddi ve manevi points out that what makes Aydın who are working for the
panın kentte yaşayan insanların güzellikleridir. Aydın için çalı- Aydın what it is are the good betterment of the city. With
maddi ve manevi güzellikleri şan, sorunlarıyla, ihtiyaçlarıyla qualities of its people, about their contribution, we will do
olduğunu vurgulayan Vali Al ile dertlenen, varlıklarıyla Aydın’ı the city in detail. more good work for the city.
eşsiz nitelikte tarihe ve doğaya güzelleştiren değerli halkımıza,
sahip kenti enine boyuna sizlerin aracılığıyla teşekkür What have been your What are the first things
konuştuk. etmek istiyorum. Onlarla observations about the that come to your mind
hizmet bayrağını, inşallah daha city ever since you came when Aydın is men-
Göreve başladığınız gün- yükseklere taşıyacağız. into office? tioned?
den bu yana Aydın ile ilgili AL: Because I was a ministe- AL: Aydın, as Evliya Çelebi
gözlemleriniz neler oldu? Aydın denildiğinde aklını- rial officer and the president described as “the city that
AL: Uzun yıllar Mülkiye za ilk neler geliyor? of the Inspectorate for many produces oil from its moun-
Müfettişliği ve Teftiş Kurulu AL: Evliya Çelebi’nin bugün years, I had knowledge about tains and honey from its
Başkanlığı yapmış olmam nede geçerli tespiti ile “Dağların- the potential, possibilities, plains”, is one of the unique
14
dan yağ, ovalarından bal akan” uygarlık bölgede kendi izlerini cities in our country. With its civilization has left traces on
Aydın, ülkemizin nadide illerin- bırakmıştır. Antik çağın Afro- natural resources, history, these lands.
den birisidir. Doğal kaynakları, disias, Milet, Alinda, Didyma, touristic venues, economy
tarihi ve turistik mekânları, Nysa, Priene, Magnesia gibi and human capacity, it’s one Aydın which was the birth-
ekonomik ve beşeri potansiyeli önde gelen kentlerinde doğan of the fastest developing cit- place of famous philosophers,
ile Ege Bölgesi ve ülkemizin filozofları Thales, Anaksimen- ies in the Aegean region. historians and academics of
hızla gelişen illerinden biri der ve Anaksimenes’i, tarihçi the antique age at cities such
durumundadır. ve coğrafyacı Hekatais’u, şehir What can you say about as Aphrodisias, Milet, Alinda,
plancısı ve mimar Hippodamos the touristic potential of Didyma, Nysa, Priene and
Tarihi ve doğal güzellik- ile İsidoros’u yetiştirmiş olan Aydın, one of the most Magnesia, is one of the most
leriyle ülkemizin önemli Aydın; Kuşadası ve Didim gibi important touristic cities popular touristic places in
turizm kentlerinden biri sahil ilçeleriyle turizm açısından in our country with its Turkey with its summer resorts
olan Aydın’ın turizm Türkiye’nin önde gelen kentle- historical and natural such as Kuşadası and Didim.
potansiyeliyle ilgili neler rinden biridir. Günümüzde yüz beauties? Today, millions of tourists visit
söylersiniz? binlerce turist ilimizi ziyaret AL: Aydın, which was built our city and are introduced to
AL: Binlerce yıl önce Büyük etmekte, antik çağ kentlerinde on fruitful plains irrigated by history in those antique cities.
Menderes Irmağı’nın suladığı geçmişin izleriyle buluşmak- Büyük Menderes River thou-
bereketli ovalar üzerine ku- tadır. sands of years ago, is a city What are Aydın’s targets
rulmuş Aydın doğanın kültürle where nature meets history in culture and tourism?
kucaklaştığı ve Türkiye’de Aydın kültür ve turizmde and is the birthplace of tourism AL: Our main goal is to extend
turizmin başladığı ilk illerden hangi noktayı hedefliyor? in Turkey. Aydın, which harbors tourism to 12 months. In this
biridir. Eşsiz nitelikteki antik AL: Turizmi sadece yılın belirli magnificent antique cities, regard, we are focusing on
çağın kent ve tapınakları ile aylarında değil, 12 aya yaymayı temples and great natural congress, nature and sports
muhteşem doğal güzelliklere hedefliyoruz. Bu doğrultuda beauties, has been home to tourism in addition to resort,
sahip olan Aydın, coğrafi konu- deniz, kültür, tabiat turizminin many civilizations throughout culture and nature tour-
mundan ötürü birçok uygarlığa yanı sıra termal, kongre, doğa, history because of its geo- ism. We are working hard to
ev sahipliği yapmış ve her bir spor turizmi gibi alanlarda graphical location and each advertise our city at national
15
turizmi çeşitlendirme faaliyetlerine Yılmazköy, Kenker, Pınardere, and international fairs. in accordance with the
ağırlık veriyoruz. Gerek yurt içi Kalfaköy, İmamköy ve Doğanköyü We are putting great 2023 Tourism Strategy
gerekse yurt dışı fuarlarda ilimizi içine alan bir alanda Tralleis Ter- importance on hand- Plan, the thermal hot
tanıtmak için yoğun çaba gös- mal Turizm Merkezi, Buharkent ing out brochures, CDs springs in Tralleis and
teriyoruz. Özellikle uluslararası ilçemizde Buharkent Termal Tu- and other advertorial Buharkent have been
turizm fuarlarında, ülkemizi ve rizm Merkezi ilan edilmiş olup, bu materials that explain the named thermal tourism
ilimizi tanıtmak için ilimiz turizm yerlerle ilgili planlama çalışmalarını touristic potential of our centers and the area will
potansiyelini anlatan deplian, takiben buradaki kamu arazileri city during international be opened to investors in
broşür, CD, gibi materyaller ve de termal turizm yatırımcılarına fairs. In addition to these the near future.
yöresel ürünlerimizin dağıtımına açılacaktır. activities, we are aim-
ağırlık veriyoruz. Bu faaliyetlerin Aydın ile ilgili bu planlamalar ing to increase our bed When these plans for
yanında mevcut yatak kapasitemizi hayata geçirildiğinde ilimiz sadece capacity to 100 thou- Aydın are put into action,
100 bine ulaştırmayı hedefliyo- güneş-deniz-kum turizmi ile değil, sand. 4, 5 million tourists our city will become a
ruz. İlimizi 2010 yılında yaklaşık antik kentleri ile tarih-kültür ve visited our city in 2010. hot destination not just
4,5 milyon yerli ve yabancı turist inanç turizminden, termal kaynak- This number increased for resort tourism but for
ziyaret etti. 2011 yılında ise yüzde ları ve jeotermal merkezi olması to 5, 5 million in 2011. religious tourism, history-
22’lik bir artışla 5,5 milyona ula- nedeni ile sağlık turizminden, We are expecting bigger culture tourism, health
şıldı. 2012 yılında bu rakamların yaylaları, mağaraları, ovaları ile numbers in 2012. tourism and nature tour-
daha da artmasını bekliyoruz. doğa turizminden büyük oranda ism. Our main goal is to
turist çekebilecek bir destinasyon A large area within our turn Aydın into a touristic
merkezi olacaktır. En önemli borough of Didim has center in the world where
Kültür ve Turizm Bakanlığınca
hedefimiz, Aydın ilimizi sadece been announced as “A all kinds of alternative
2023 Turizm Stratejisi çerçeve-
Türkiye’de değil dünyada en önde Culture and Tourism De- touristic activities are
sinde Didim ilçemizde geniş bir
gelen, her türlü turizm çeşitliliğinin velopment and Protection possible and where there
alan “Kültür ve Turizm Gelişim ve
yaşanabildiği, barınma ve ulaşım Region” in accordance are no problems concern-
Koruma Bölgesi” ilan edilmiştir.
sorunlarının olmadığı bir turizm with the Ministry’s 2023 ing accommodation and
Yine 2023 Turizm Stratejisine
kenti haline getirmektir. Tourism Strategy. Again intercommunication.
yönelik olarak il merkezimizde
16
özel
aydın göz
hastanesi
“görmeye değer...”
Özel Aydın Göz Hastanesi, profesyonel, doğru ve farklı hizmet anlayışını, göz hastalıkları alanında güvenilir bir sağlık
kuruluşu olma uğraşıyla birleştiren, değişen bilgi ve teknolojiyi sürekli olarak yakından takip ederek, hastalarına en güncel
hizmetleri sunmak için sürekli kendisini geliştiren ve koruyucu ve iyileştirici sağlık anlayışı ile hastalarının yaşam kalitelerini
arttırmayı amaç edinmiş, A grubu bir sağlık kuruluşudur.
Kırma Kusurlarının Tedavisi:

• Kapsamlı Göz tedavisi
• Excimer Lazer (Intralase, iLasik, PRK, Intacs, Permavision, Fakik-IOL , CK )
• Kontakt Lens
Hastanemizde Sunulan Diğer Hizmetler:

• Göz ve Göz Çevresi Estetiği
• Retinal Rahatsızlıklar
• Göz Kuruluğu
• Katarakt Cerrahisi
• Şaşılık Cerrahisi
• Glokom Cerrahisi
• Gözyaşı Kanalı Cerrahisi
• Pterjium
• Şalazyon
• Lazer Tedavisi ( Argon Lazer, Yag Lazer)
Aydın Eye Hospital is a healthcare organization at the status of A group

hospital, that combines the pursuit of reliable medical institution in the field
of eye health with our Professional, fair and different service manner, reforms
itself constantly in order to present the current application to their patients
through following the information and technology closely and has ana objective of
increasing the life qualities of their patients through adopting the protective and
remedial approach.
Treatment Of Refractive Errors:

• Comprehensive Eye Examination
• Excimer Laser ((Intralase, iLasik, PRK, Intacs, Permavision, Fakik-IOL , CK )
• Contact Lens
Other Services Presented in Our Hospital:

• Plastic Eye Surgeries
• Retinal Diseases
• Xerophthalmia aydın
• Cataract Surgery
• Glaucoma Surgery
•
•
Lacrimal Duct Surgery
Conjunctiva Plastic Surgery
eye care Muğla Bulvarı No.40 Aydın
hospital
•
•
Pterygium
Chalazion
0256 226 86 86
• Remedial Laser (Argon Laser, Yag Laser) “worth to see...” www.aydingoz.com.tr
17
Aydın
merkezdeki en
eski Osmanlı Üveys Paşa is the Yazı/ Article: Mükerrem Kürüm / A.D.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Görevlisi
camisidir Üveys oldest Ottoman
A.D.Ü. Science-Literature Faculty, Art History Department Faculty Member
Fotoğraflar/ Photographs: Ceyda Adar
Paşa. Mimari mosque in
ve süsleme central Aydın
özellikleriyle
o döneme
and it’s one Osmanlı’nın yadigarı
Üveys Paşa
of the most
ait camilerin important
karakteristiğini examples of the
yansıtan mosques of that
önemli period with its
Camisi
örneklerdendir. architecture and
decorations.
An Ottoman memorial:Üveys Paşa Mosque
Aydın’da Veysipaşa üç gözlü son cemaat yeri, Üveys Paşa Mosque, which is on the east belong to Üveys
Mahallesi’nde bulunan Üveys kuzeybatısında minaresi yer located in Veysipaşa Quarter Paşa and his family, the head
Paşa Camisi, girişinin üzerin- alır. Doğusunda bulunan üç in Aydın, was built by Mehmed and foot stones aren’t inscribed.
de yer alan kitabesine göre adet mezarın Üveys Paşa ve oğlu Üveys between the years The area in which it is located
Mehmed oğlu Üveys (Paşa; ailesine ait olduğu ifade edil- 1568 and 1569 according to and the artwork is named after
İstanbul, Mısır ve Budin’de mekte ise de sandukaların baş its epigraph. Its square planned Üveys Paşa and it’s the oldest
önemli devlet görevlerinde ve ayak taşları yazısızdır. Bu- sacred hall is covered with a Ottoman mosque in the center
bulunmuş, 1590’da vefat lunduğu mahal ve eserin adı, dome; the last congregation of Aydın. The cemetery of its
etmiştir) tarafından 1568-69 Üveys Paşa’nın adı ile anılır ve area with three halls is to the madrasah has been destroyed.
yıllarında yaptırılmıştır. Kare Aydın’ın merkezinde kalabilen north and the minaret is locat- The mosque, which was con-
planlı hariminin üzeri kubbe en eski Osmanlı camisidir. ed on the northwest. Although structed with stones and bricks
ile örtülüdür; kuzey yönünde Varlığı kaynaklardan öğrenilen it is said that the three tombs was renewed many times and
18
19
medresesi, haziresi yıkılmış ve Tralleis’in güney eteklerine ve is open for services today. Its Mosque is also a must see on
ortadan kalkmıştır. İnşasında Tabakhane Deresi’nin yakı- altar and pulpit was painted this route.
taş ve tuğla malzemenin nına yerleştikleri kayıtlardan afterwards. Religious tourism, which has
kullanıldığı eser, birçok kez öğrenilmektedir. Söz konusu been popular since 1995,
onarım geçirmiş; günümüzde güzergâh gezildiğinde çok The structure is one of the involves the touring of religious
de ibadete açık durumdadır. sayıda tarihi eserin mevcudi- most important examples of sites and the exploration of
Mihrap ve minberi sonradan yeti görülecektir. Üveys Paşa the mosques of that period with religious relics through touristic
boyanmıştır. Camisi de, Aydın’da kent ge- its architecture and decora- activities. An inventory study
zisi düzenlendiğinde mutlaka tions. Its construction site is the has been conducted by consult-
Yapı, mimari ve süsleme görülmesi gerekli yapılardan extension of the necropolis of ing the Ministry of Culture and
özellikleri ile Osmanlı camile- birisi olarak rotada yerini alır. Tralleis antique city and when Tourism, the Foundations Gen-
rinin karakteristiğini Aydın’da the street is dug up for main- eral Directorate, Department
yansıtan önemli örneklerden 1995 yılından bu yana deyim tenance, you can see the tomb of Religious Affairs and various
birisidir. Üzerinde inşa edildiği olarak sıkça gündeme gelen chambers of the antique world. universities. During this study,
alan, Tralleis Antik Kenti’nin inanç turizminin içeriğinde, Today, many of these chambers easily accessible important
nekropolisinin uzantısıdır ve farklı dinlere ait tarihi eserlerin, are protected under the base- religious centers with art history
yol çalışması vb. gibi gerekçe- ören yerlerinin o dinlerin ments of houses. We know from qualities have been determined
lerle sokak zemini açıldığında mensuplarınca gezilip görül- documents that Turks settled in and added to the travel itiner-
ortaya antik dünyanın oda mesi ve bunun turizm boyu- the southern slopes of Tralleis aries of travel agencies.
mezarları çıkabilmektedir. tunda değerlendirilmesi vardır. and Tabakhane Stream at the The inclusion of Üveys Paşa
Bugün birçok mezar odası, Türkiye genelinde valilikler, end of the 13th century. When Mosque because it is easily ac-
apartmanların bodrum katla- Kültür ve Turizm Bakanlığı, you take a trip along that route, cessible, can be toured not only
rında koruma altındadır. Türk- Vakıflar Genel Müdürlüğü, you will be able to see many by Muslims but members from
lerin 13. yüzyılın sonlarında Diyanet İşleri Başkanlığı ve historical relics. Üveys Paşa other religions, its plan type and
20
çeşitli üniversitelerin görüşleri cami olması, gelenekselleşmiş
alınarak, envanter çalışması plan tipi ve kolay ulaşım ak-
yapılmıştır. Bu çalışmada, sında bulunması, eseri önemli
ülkemizde yer alan çok sayıda kılacaktır.
eserler içinden “dini yönden
önemi bulunan ve büyük Caminin inanç turizmi içinde
oranda ziyaret edilen, sanat daha ön plana çıkabilmesi an-
tarihi açısından önemli, mimari lamında peyzajının yapılması,
özelliği nedeniyle de türünün mezarlarının düzenlenmesi,
ilk ve ilginç örneği olan, ayrıca somut materyallerle tanıtımı
ulaşımı kolay bir noktada önem taşır. Kuzeyinde
bulunan ve seyahat acenteleri bulunan ve Macar ustalar
tarafından tur programlarına tarafından Eyüp Şahin için
alınan ‘’belirli ve önemli mer- yaptırılan konut, Cumhuriyet that it is the oldest mosque in Şahin is the most glamorous
kezlerin’’ tespiti yapılmıştır. Dönemi’nin en görkemli the center of Aydın, will make house built during the Republic
konutudur. Biraz ilerisinde the structure all the more Period. A little further form the
Üveys Paşa Camii’nin de Aydın merkezinde kalabilmiş important. mosque is the second oldest
inanç turizmi kapsamında ikinci eski sıbyan mektebi religious school for children, that
değerlendirildiğinde söz vardır. Sokaklardan aşağılara Landscaping, the reorganiza- still stands in the center of the
konusu kriterler içinde tur doğru inildikçe eski doku tion of the tombs and effec- city. As you go further down the
programlarına dâhil edilmesi, daha da fazla kendini hissetti- tive advertising is essential in streets, you will see more of the
sadece Müslümanların değil rir. Bu bağlamda Üveys Paşa highlighting the mosque for old structure. Because of these
yabancıların da rahatlıkla ge- Camisi, bulunduğu konum religious tourism. The house to qualities, Üveys Paşa Mosque
zebilmesi, dini açıdan Aydın’ın bakımından inanç turizmine the north of the mosque built must be highlighted for religious
merkezinde kalabilen en eski kazandırılmalıdır. by Hungarian masters for Eyüp tourism.
21
Nasıl turist
rehberi
olabilirsiniz?
How to be a professional tour guide?
Aydın merkezi ile Nazilli

ve Didim’de rehber
sıkıntısı yaşandığını
dile getiren İl Kültür ve
Turizm Şube Müdürü
Ahmet Demir, yeterli
başvurunun olması
halinde ilde profesyonel
turist rehberliği
sınavının açılabileceğini
kaydetti.
City Culture and

Tourism Branch
Director Ahmet Demir,
who points out to the
lack of professional tour
guides in the center
of Aydın, Nazilli and
Didim, says that they
will administer tour
guide exams if there is
sufficient demand in
the city.
22
Didim - Milet
Heredot’un “Gökyüzünün Aydın’ın Türkiye turizmin- The city of Aydın, which was described by Herodotus as ‘the
altındaki en güzel yeryüzü” deki önemi nedir? described by Herodotus as ‘the most beautiful geography under
olarak tanımladığı Aydın ili, her DEMİR: 12 İon kenti- most beautiful geography under the sky’, harbors Miletus, the
yıl yüzlerce turiste ev sahipliği nin başkenti olan Milletos, the sky’, hosts hundreds of tour- capital city of 12 Ion cities, Tral-
yapıyor. Aydın’ın tarihi, coğrafi, merkezde bulunan Tralleis, ists each year. City Culture and leis, Aphrodisias, Nysa, Mag-
iklim, ulaşım ve kültürel açıdan dünyaca meşhur heykeltıraşlık Tourism Branch Director Ahmet nesia, the prophecy center of
ülkemizin en önemli turizm merkezi ve dünyada güzellik Demir, who says that Aydın the antique age Apollo, Alinda,
kenti olduğunu dile getiren tanrıçasının adının konduğu tek is one of the most important Alabanda and many other
Aydın Kültür ve Turizm Şube uygarlık olan Afrodisias, tarihte touristic cities in Turkey with cultural and historical heritages,
Müdürü Ahmet Demir, yerel ikiz şehir olarak adlandırılan its history, geography, climate the magnificent Sırtlanini Cave,
turizmin hareketlenmesi için Nysa, Gümüş Vadi’de bulunan and culture, believed that the Karacasu, Bozdoğan, Madran
ilde incoming yapan (yurt Magnesia, dünyaca ünlü Keha- number of incoming travel and Paşa Plateau, is one of the
dışından tur operatörlerinin net Merkezi Apollon, Alinda, agencies needs to increase in most important touristic cities in
getirdiği grupları karşılayan) Alabanda ve burada sayamaya- order to activate local tourism. Turkey in terms of history, geog-
seyahat acentelerinin sayılarının cağım kadar çok sayıda kültür Demir, who adds that there is raphy, climate and culture.
çoğalması gerektiği görüşün- hazinelerinin yanı sıra turizme a growing need for professional
de. Son yıllarda kente gelen açılması çalışmaları devam tour guides because of the in- What kind of works are be-
turist sayısının artması ve gemi eden doğal güzellik Sırtlanini crease in tourist numbers, says ing carried out to increase
turizminin ivme kazanması Mağarası, Karacasu, Bozdo- that they will administer tour the city’s share in tourism?
nedeniyle rehber ihtiyacının ğan, Madran ve Paşa Yaylasıyla guide exams if there is sufficient DEMİR: We are participating
arttığını ifade eden Demir, ye- dünya literatürüne geçmiş olan demand in the city. in fairs in Britain, the Nether-
terli başvurunun olması halinde Heredot’un “Gökyüzünün lands, Italy, Dubai, Germany,
Aydın’da profesyonel turist altındaki en güzel yeryüzü” What is Aydın’s importance Belgium and Russia to adver-
rehberliği sınavının açılabilece- ve “Kültür Başkenti” Aydın; in Turkish tourism? tise Aydın and continue our
ğini belirtiyor. tarihi, coğrafya, iklim, ulaşım DEMİR: Aydın, which was investments. The Çine Dam is
23
ve kültürel açıdan ülkemizin en addition to the efforts and
önemli turizm kentidir. investments I have already
talked about, we are continuing
Aydın’ın turizm sektö- our efforts to diversity tourism
ründeki payını artırmak and extend it to 12 months
için yürütülen çalışmalar through alternative activities
neler? such as botanical tourism,
DEMİR: Aydın ilinin tu- recreational tourism, entertain-
rizm açısından yeterli payı ment tourism, golf tourism,
alabilmesi için valiliğimizce hunting tourism, plateau tour-
yurtdışında İngiltere, Hollan- ism and fishing tourism.
da, İtalya, Dubai, Almanya,
Belçika ve Rusya, yurtiçinde Aydın is quite rich in
İstanbul, Ankara ve İzmir’de terms of ruin sites. Is the
düzenlenen ulusal ve uluslara- city taking care of its his-
rası fuarlarda tanıtım çalışma- torical values?
ları sürdürülürken, yatırım DEMİR: Our works regard-
çalışmaları da aralıksız olarak ing the restoration of his-
devam ediyor. Çine Barajı torical ruins still continue. For
tamamlanarak hizmete açıldı. example, we recently opened
Ayrıca Kuşadası’nda bulunan the Cihanoğlu Mosque and
Kuşadası Kongre Merkezi complex and Nasuh Paşa
(KOMER) hizmet binasının Complex. The bidding process
inşaatı da hızla ilerliyor. Bu for the restoration of Zincirli
hizmet binasının tamam- Inn is complete and works will
lanması, kongre turizmi be completed at the end of the
açısından büyük önem taşıyor. year. The Aphrodisias antique
Didim ilçemizde de turizm city continues to serve as a
Nasuhpaşa Külliyesi
alan ve merkezlerinin ihale museum and excursion site.
çalışmalarıyla İmam Köy’de We are continuing excavation
turizm alanı ilan edilen böl- works at the antique cities of
turizmi olarak golf turizmi, complete and now open for
gede yapılacak sağlık turizm Tralleis and Magnesia along
av turizmi, kuş gözlemciliği, service. The construction of the
tesislerinin çalışmaları da with the digs at Gümüş Valley
yayla turizmi, balıkçılık turizmi Kuşadası Congress Center is
aralıksız sürdürülüyor. Yapılan and the Milet antique city holy
gibi turizmi çeşitlendirecek progressing rapidly. The comple-
tanıtım faaliyetleri ve yatırım- road.
ve 12 ay sürekliliği sağlayacak tion of this building is crucial for
lar tamamlandığında ilimiz,
alanlarda da çalışmalar devam congress tourism. The construc-
turizm sektöründe hak ettiği
ediyor. tion of the touristic center in What are your suggestions
payı alacaktır.
Didim and the health facility for those who are looking
Aydın ili ören yerleri ba- that is being built in the village to invest in Aydın?
Kuşadası ve Didim kımından oldukça zengin of Imam still continue. When DEMİR: The number of
ilçeleri yaz turizminin bir bölge. Aydın sahip advertising works and invest- incoming travel agencies needs
gözde merkezlerinden. olduğu tarihsel değerlere ments are completed, our city to increase in order to activate
Turizmde 12 ay süreklilik sahip çıkabiliyor mu? will receive its fair share from local tourism. I also believe
sağlamak adına yapılan DEMİR: İlimizdeki tarihi mi- the industry. that the natural and his-
çalışmalar var mı? raslarımıza sahip çıkmak adına torical beauties of the city, the
DEMİR: Turizmde yıl boyun- restorasyon çalışmaları başta What are you doing to ex- antique cities and structures
ca süreklilik sağlanması için olmak üzere çeşitli çalışmalar tend the tourism season to must be advertised and impor-
gerekli çalışmaları sürdürü- yürütüyoruz. Örnek olarak, 12 months in Kuşadası and tance must be put on religious
yoruz. Bahsettiğimiz tarihi, Cihanoğlu Camisi ve külliyesi Didim, which are hot spots tourism through alternative
kültürel ve doğal güzellikler ile ile Nasuh Paşa Külliyesi yapı- during the summer? tours. We need more high
sürdürülen faaliyet ve yatırım- lan restorasyonlar sayesinde DEMİR: We are continuing quality accommodation and
lara ek olarak botanik turizmi, hizmete açıldı. Zincirli Han our works for the permanence social facilities in the city. In-
rekreasyon turizmi, eğlence önündeki tarihi binanın of tourism all year round. In vestors who realize investments
24
yenileme çalışmaları için de
ihale süreci tamamlandı ve
çalışmalar yılsonunda bitecek.
Uluslararası bir öneme sahip
Aphrodisias Antik Kenti, müze
ve ören yeri olarak hizmet
vermeye devam ediyor. Tral-
leis ve Magnesia antik kentiyle
Gümüş Vadi Ortaklar ile Milet
Antik Kenti Kutsal Yol kazı
çalışmalarını da sürdürüyoruz.
Aydın’da turizm sek-

törüne yönelik yatırım
yapmak isteyenlere neler
önerirsiniz?
DEMİR: Yerel turizmin
hareketlenmesi için ilimizde
incoming yapan seyahat
acente sayılarının çoğalması
gerekiyor. İlimize gelen ya-
bancı turistlere yönelik, Aydın
ilinde bulunan tarihi ve doğal
güzellikleri olan köylerin, antik
kent, camii ve külliyelerin
tanıtımının yapılması, alternatif
turların düzenlenmesiyle
inanç turizmine de önem
verilmesi gerektiği kanaatin-
deyim. Aydın ilinde ayrıca
kaliteli ve standartları yüksek,
başta konaklama tesisleri
olmak üzere sosyal tesislere
acilen ihtiyaç duyulmaktadır.
Bu yönde yatırım yapan
yatırımcılar kazançlı çıkacağı
gibi ilimize de büyük getirisi
olacaktır.
Ülkesel profesyonel tu- Afrodisias

rist rehberi nasıl olunur?
DEMİR: Kültür ve Turizm
Bakanlığı web sitesinde
Ülkesel profesyonel turist in these areas will make a lot lated information can be found
Profesyonel Turist Rehberi
rehberi olabilme aşamala- of profit and new investments on the web site of the Ministry
yönetmenliği mevcut olup,
rı nelerdir? in return will contribute greatly of Culture and Tourism.
istenilen bütün gerekli bilgiler
Bir ilde yeterince ülkesel pro- to our economy.
sitede veriliyor. Üniversitele-
fesyonel turist rehberi kursu Those who have graduated
rin Turist Rehberliği Bölümü
açılması talebi gerçekleştiğinde How does one become a from the Tour Guide depart-
mezunları doğrudan, diğer
bakanlığımız bir değerlendir- nationwide professional ment of universities and college
fakülte ve yüksek okul me-
me yapar. İhtiyaç duyulan ve tour guide? graduates who have passed the
zunları bakanlığımız tarafından
talep edilen dillerden kurs DEMİR: The regulations for exams can become profes-
açılan sınavları kazanmak
açılmasına karar verir ve bunu Professional Your Guides and re- sional tour guides.
suretiyle rehber olabilirler.
25
bakanlığımız sitesinde, ülkesel baraj, yüzde 70’dir. Kursiyerler What are the steps in at a date set by the Ministry
gazetelerde ve kursun açılacağı bu dersler ile anlatımın herhangi becoming a nationwide of Culture and Tourism. This
ildeki internet sitelerinde ilan birinden yüzde 70’in altında professional tour guide? requires the candidates to
eder. Ülkesel ve profesyonel puan alırlarsa mezun olamazlar When there is sufficient write a detailed account of
turist rehber adayları belirtilen ve bütünlemeye kalırlar. Bakan- demand in one city for the es- one of the historical places
zaman içinde kursun açılacağı lığımızın belirteceği bir tarihte tablishment of a professional they have learned about dur-
ilde müracaatlarını yapar ve bütünleme sınavları yapılır. Bu tour guide course, our ministry ing the course, in Turkish. The
sınav günü de sınavlara girerler. sınavlarda da başarılı olunmaz- evaluates the demand. If it lowest passing grade in each
Sınavlar genel kültür, yabancı sa bir sonraki açılacak kursun decides to establish a course of the topics that comes up
dil yazılı, yabancı dil sözlü ve en bitirme ve bütünleme sınavla- in the required languages, it during the exam in 70%. If
sonunda da mülakat şeklinde rına katılınır. Burada da başarı announces this on its web site, the students score less than
yapılır. Sınavlar eleme usulü olur sağlanamazsa haklar kaybedilir. in newspapers nationwide and 70% in any of the topics they
bir sınavı geçemeyen adaylar, on the local website of the can’t graduate and they have
bir sonraki sınava giremezler. said city. Candidates apply to to take a makeup test. The
Ülkesel profesyonel Turist the courses in due time and makeup tests are adminis-
Sınavları geçen adaylar ülkesel rehberleri Aydın”da yeterli take the exam. The exam is tered at a date set by the
profesyonel turist rehberliği sayıda var mıdır? based on general knowledge, ministry. If they fail that test
kursiyerliğini kazanmış sayılırlar. DEMİR: Bir ilin tanıtımın- written and oral exams in too, they will have to take
Ortalama 1 ay içinde de kurslar da ülkesel profesyonel turist the foreign language and the the final exam of the next
başlar. Kurslar Türkçe olarak rehberleri çok önemlidir. O ilin last step is the interview. The course. If they don’t succeed
verilir. 12 dersten uygulanan tarihi, doğal ve kültürel zen- exam is based on elimination the second time, they lose all
kurs süresi ortalama 4 ay sürer. ginliklerinin yurt içinde ve yurt and if the candidate fails one their privileges.
Kurslarda devam mecburiyeti dışında doğru bir şekilde profes- exam, he cannot take the
vardır. 56 saat raporsuz ve yonelce tanıtılması büyük önem other tests. Are there enough nation-
raporlu olarak da toplamda 72 arz etmektedir. İlimizde ülkesel wide professional tour
saat devamsızlık yapan kursiye- profesyonel turist rehberliği Those who have passed the guides in Aydın?
rin kursla ilişiği kesilir. Dersler kurslarının açılması, bu bölge test are qualified to take part DEMİR: Professional tour
cumartesi günleri de dahil insanın da kalifiye personel in the courses. The courses guides are crucial in the
olmak üzere günde ortalama olarak turizmde rol almasını start about a month after advertisement of a city. The
5 saat olarak verilir. Derslerin sağlayacaktır. Aynı zamanda da the exam. The courses are correct advertisement of
bitimine müteakip ortalama kaçak rehberlik faaliyetlerini ön- in Turkish. The course, which the historical, natural and
1 hafta veya 10 gün sonra 36 leme çalışmalarında büyük fayda includes 12 different topics, cultural riches of a city is very
günlük uygulama gezisi düzen- sağlayacak otokontrol sisteminin lasts about 4 months. All the important.
lenir. Ülkemizdeki en önemli kurulmasına sebep olacaktır. lessons need to be attended. The establishment of profes-
tarihi ve doğal ören yerleri, Özellikle ilimize gelen turist If a person doesn’t attend sional tour guide courses in
ülkesel profesyonel turist reh- sayısının artması, Kuşadası ilçe- the courses for a total of our city will enable the locals
berliği eşliğinde gezilir. Bu gezi sinde büyük gemilerin yanaştığı 72 hours, he is kicked out to contribute to tourism as
esnasında her kursiyere belli bir limanın var olması ve gemi tu- of the program. The lessons qualified personnel. It will also
yeri anlatma görevi verilir ki, bu rizminin büyük bir ivme kazan- are 5 hours a day, including help establish an auto control
sayede kursiyerler staj yapma ması sonucu ilimizde daha çok Saturdays. A week or ten days system that would prevent
imkânı bulurlar. ülkesel profesyonel rehbere after the conclusion of the illegal tour guide activities.
Uygulama gezisinin bitimine ihtiyaç duyulmaktadır. Özellikle course an application tour is There is a growing need
müteakip bakanlığımızın belir- İl merkezinde, Nazilli ve Didim organized. The most impor- for professional tour guides
lediği tarihte bitirme sınavları ilçelerimizde rehber sıkıntısı tant historical and natural because of the increase in
yapılır. Adaylar, kurs süresin- yaşanmaktadır. Yurtdışından ruin sites in our country are tourist numbers and cruise
ce gördükleri 12 dersten ve gelen turist sayısının artması ve toured under the supervision tourism, especially in the city
bakanlığımızca tespit edilen ve rehber talebini karşılamak için of professional tourist guides. center and the boroughs of
sınav esnasında öğrenecekleri, Aydın”da yeterli müracaatın During this trip, each student Nazilli and Didim. If there
uygulama gezisinde gezdik- olması halinde profesyonel tu- is given a specific area to is sufficient demand in the
leri, önemli tarihi kültürel bir rist rehberliği sınavı açılabilir ve introduce, thus giving them a city, we can administer the
değerin Türkçe dilinde yazılı sınavda başarılı olanlar gerekli chance for internship. exams and those who pass
anlatımını yapacaklardır. Bu kursları alarak profesyonel turist At the end of the application can become professional tour
sınavda her bir ders konusunda rehberi olabilirler. tour, final exams are done guides.
26
İlyasbey Cami
27
Fotoğraflar / Photographs: Ceyda Adar - Nazilli Belediyesi Arşivi / Nazilli Municipality Archive
Çelebi’nin “Nazlı ili”:
NazilliDünyaca ünlü gezgin Evliya Çelebi’nin anlatımıyla Nazilli, kızlarının çok güzel ve nazlı
olmasından ötürü bu isimle anılır. Bir gün ilçeye yolunuz düşerse tarihle buluşup zamanın
yolcusu olun ama burada hüküm süren uzun yaşamın sırrını da öğrenmeden dönmeyin.
The gentle city of Çelebi

According to world famous traveler Evliya Çelebi, Nazilli
gets its name from its pretty and coddled girls. If you are
visiting the borough, take a trip down memory lane and
don’t return before discovering why people here live long.
28
“Gerçi sevahil (sahil) değildir Nazilli’nin turunç ağaçlarıyla “Although it’s not on the shore Atatürk in 1937 and listen
amma âbu havasının (nilüfer süslü sokaklarını keşfe çıkın. because of the smells of lily to the story of the Gıdı Train.
çiçeği kokan) letafetinden Sizi yanıltmayacak güzelliğiyle pads and the gentle nature of But most importantly, discover
(güzellik, hoşluk) mahbub Arpaz ve Kestel köylerinde its men and women, the bor- the secret of youth at Nazilli
ve mahbubesi (seven erkek, tarihle buluşup, Mastaura ough was called Nazlı (gentle).” where people live longer than
sevilen kadın) gayet ziyade Antik Kenti’nde zamanın bir most. The gentle town of Nazilli
(çok) olup naz ü istiğnaları (aza yolcusu da siz olun. Ulu Ön- According to world famous awaits you for enjoyable walks
kanaat etmeleri, tokgözlü) der Mustafa Kemal Atatürk’ün traveler Evliya Çelebi, Nazilli in Uzun Market and with its
ziyade olduğundan Nazlı deyu 1937 yılında açılışını yaptığı gets its name from its pretty famous Turkish pita, historical
(diye) tesmiye (isim koyma) ve bölgenin gelişimine önemli and coddled girls. The place mosques and mausoleums,
olunmuştur.” katkılar sağlayarak bugün de Çelebi calls ‘the gentle city’ is chestnut and tasty figs…
adından söz ettiren Sümerbank the meeting place of historical
Dünyaca ünlü gezgin Evliya Basma Fabrikası’nın geçmişine values and modern times. The history of Nazilli
Çelebi’nin anlatımıyla Nazilli, ortak olup, Gıdı Gıdı Treni’nin Nazilli, one of the oldest set-
kızları çok güzel ve nazlı olma- hikâyesini dinleyin. En önemlisi Discover the orange tree tlements in the Aegean region,
sından ötürü bu isimle anılır. de uzun ömürlü insanların covered streets of Nazilli, one was home to Phrygians, Lydians,
Seyahatname’sinde 15-16. kenti Nazilli’den, genç kal- of the oldest settlements in Persians and Romans through-
yüzyıl bilgilerine rastladığımız manın sırlarını öğrenmeden the Aegean Region. Meet up out history. Although we don’t
Çelebi’nin ‘’nazlı ili”, farklı dönmeyin. Uzun Çarşı’sında with history in the villages of have information about the
söylencelerle günümüze ulaşan keyifli yürüyüşleri, ünü ilçe Arpaz and Kestel and go back first settlement of the borough
ismiyle, tarihsel değerlerin sınırlarını aşan pidesi, tarihî in time in the antique city of center, it is believed that the
modern zamanlarla buluşma eserleri, lezzeti unutulmayacak Mastaura. Visit the past of the Luwians were the first ones to
noktasıdır. Ege’nin en eski kestane ve inciriyle “nazlı il” sizi Sümerbank Cloth Factory, which settle on the Menderes Valley
yerleşimlerinden biri olan bekliyor… was opened by Mustafa Kemal within the Caria region.
29
Nazilli Tarihi M.Ö. 546’da Lidyalıları yene- The first settlement in the area under Roman rule because of
Ege Bölgesi’nin en eski yerle- rek bu devleti ortadan kaldı- was the Mastaura antique city military and political situations.
şimlerinden biri olan Nazilli, ran Persler, bölgeye egemen built by the Lydians. The fact In the region and in the under
tarih boyunca çok sayıda oldular. M.Ö. 344’de ise Asya that Nazilli was on the trade developed valleys, production
uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. seferine çıkan Büyük İsken- route between the Aegean centers were established for
İlçe merkezinin ilk yerleşim yeri der, bu bölgeyi Makedonya and Central Asia (Hierapolis- the locals and slaves for the de-
hakkında kesin bilgilere ulaşıl- sınırları içine kattı. İskender’in Tripoli-Mastaura-Nysa-Tralleis- velopment of the region. Grain
mamakla birlikte Karia bölgesin- ölümünden sonra kurulan Se- Magnesia-Ephesus) helped its production areas were widened
de kalan Menderes Vadisi’ne leukosların eline geçen bölge, development and importance and new agricultural product
Luvilerin yerleştiği bilinir. daha sonra Roma egemenliği during that period. types such as grapes, figs and
altına girdi. olives were introduced. Cotton
Bu bölgedeki ilk yerleşim Persians who defeated the Lyd- production also started during
merkezi, Lidyalıların kurduğu Roma egemenliğinin Batı ians in 546 B.C. took control this period.
antik Mastaura kentidir. O dö- Anadolu’ya ulaştığı M.Ö. 2. of the region. Alexander the
nemlerde bölgenin batısındaki yüzyıldan itibaren yaşanan Great, who started his expedi- Trade and economy faces a
İonia kentlerinin ekonomik askeri ve siyasi olayların tion to Asia in 344 B.C., added setback in the region after the
alanda gelişmesi ve kentin Ege ardından, ancak M.S. 1. ve 2. the region to the borders of Byzantine authorities con-
ve Ön Asya ülkeleri arasın- yüzyıllar, ekonomik kalkınma- Macedonia. The region then centrate all political, religious,
daki ticaret yolu (Hierapolis- nın yaşandığı ve yaygınlaştığı became a part of the Roman economic and cultural struc-
Tripolis-Mastaura-Nysa- dönem olmuştur. Bölgede ve rule after a short stint with the turing in Istanbul but despite
Tralleis-Magnesia-Ephesos) henüz gelişmemiş vadiler- Seleucids. these setbacks the region
üzerinde bulunması, Nazilli de, yerli halk ve köleler için becomes an important center
yöresinin önem kazanmasını üretim merkezleri kurularak, Economic development was for Christianity. Aphrodisias
ve gelişmesini sağlar. buraların gelişmesi sağlandı. only possible in the 2nd century and Harpasa (Arpaz) become
30
Tahıl ekim alanları genişle- Savaşı’nı kazanınca Nazilli ve episcopacy centers during the of Independence. After Greek
tildi, üzüm, incir ve zeytinin çevresi yepyeni bir uygarlık Byzantine rule. troops occupy Nazilli on June
yanı sıra portakal limon gibi ve kültürün etkisi altına girer. 3, 1919, Yörük Ali Efe and
meyveler ile yeni tarımsal Selçuklular Döneminde bu When the Seljuk Dynasty won Demirci Mehmet Efe unite their
ürün tipleri geliştirildi. Pamuk bölgeye ilk yerleşen Oğuz the Battle of Myriokephalon in forces and decide to fight the
üretimi de az da olsa bu boylarına bağlı Gökhan, 1176, Nazilli and its vicinity enemy together. The resistance
dönemde başladı. Dağhan, Gediklü, Haydarlı, becomes a part of a new civili- in Nazilli begins with the raid
Hocabeyli, Kireges, Toygar, zation and culture. Many clans of Malgaç on June 15 by Yörük
Bizans yönetiminin siyasi, Alayuntlu, Kızıllar, Bayındır gibi that settle in the region who are Ali Efe. Greeks retreat after
dinî, ekonomik ve kültürel oymakların Anadolu’ya yerleş- experts in textiles help develop hearing of an assault by the
yapılaşmayı başkent İstanbul mesi sonucu pamuk üretimi cotton production. Turks but retake Nazilli on June
yönünde yoğunlaştırması genelde dokumacılık yapan bu 24, 1920. People are forced to
üzerine, bu bölgede ticaret oymak ve aşiretler tarafından The borough, which is captured leave the region. The borough,
ve ekonomi daralır ancak en üst düzeye çıkarılır. by the Menteşe Seigniory in which is invaded by enemy
yöre bu olumsuzluklar 1280, becomes a part of the troops for 27 months, is finally
karşısında Hristiyanlık inancı 1280 yılında Muğla civarında Aydınoğulları Seigniory and then freed on September 5, 1922.
yönünden önemli bir hale kurulan Menteşe Beyliği tara- a part of the Ottoman Empire
gelir. Bizans döneminde Aph- fından ele geçirilen ilçe, daha in 1426 during the reign of Historical and
rodisias ve Harpasa (Arpaz), sonra merkezi Birgi olarak ku- Sultan Murat II. touristic assets
piskoposluk merkezi olur. rulan Aydınoğulları Beyliği’nin,
1426 yılında ise tahta çıkan II. The borough undertakes Arpaz Village (Esenköy)
Anadolu’nun Türkleşmesi Murad tarafından ele geçirile- important mission regard- You can reach Arpaz village,
sürecini başlatan Selçuklu- rek Osmanlı İmparatorluğu- ing the independence of its which is 15 kilometers to the
lar, 1176’da Miryakefalon nun egemenliğine girer. region during the Turkish War south of Nazilli, by turning left
31
İlçe, Kurtuluş Savaşı’nda bulun- esaretinde kalan ilçe, nihayet 5 from Bozdoğan asphalt. The on the ceiling, it reflects 19th
duğu bölge adına çok önemli Eylül 1922’de işgalden kurtulur. village, which is now called Es- century style and characteris-
ve büyük görevler üstlenir. enköy, is located on the slopes tics. In the southeastern room
Yunanlıların İzmir ve Aydın’dan Tarihî ve of Harpasa Fort, an old Caria of the mansion, which has pre-
sonra 3 Haziran 1919’da turistik zenginlikler settlement. We know very little served its original state despite
Nazilli’yi de işgal etmesinin about antique Harpasa but some restorations, a wardrobe
ardından Yörük Ali Efe ve Arpaz Köyü (Esenköy) what we do know from registry hides a secret stairway that
Demirci Mehmet Efe kuvvet Nazilli’nin 15 kilometre documents and old tomb stones leads to the attic. It is an
birliği yaparak, düşmana karşı güneyinde bulunan Arpaz that it was an episcopacy Ottoman house built on stone
birlikte hareket etme kararı Köyü’ne Bozdoğan asfaltından center in the Middle Age and walls and footings made from
alır. Yörük Ali Efe’nin 15-16 sola doğru sapılarak ulaşılır. a settlement area in the Aydın chestnut trees and has terraces
Haziran 1919’da Sultanhisar’da Şimdiki adı Esenköy olan köy, Seigniory. It is believed that and summer-winter rooms.
yaptığı Malgaç baskınıyla Nazilli eski bir Karia yerleşmesi olan the unnamed mausoleum with
ve çevresinde Yunanlılara karşı Harpasa Kalesi’nin eteklerinde archaic scriptures is from that The mansion is a complex that
ilk direniş hareketi başlatılır. konumlanır ve adını da bu yer- period. includes the house, tower, bath,
Yunanlılar, İngilizlerin baskıcı leşimden alır. Hakkında çok az bakery and pantries. The man-
tutumu ve Türk birliklerinin şey bilinen antik Harpasa’nın, Arpaz Beyler Mansion sion, which is worth inspecting,
Nazilli’ye saldırı düzenleyeceği Ortaçağ’da piskoposluk mer- Arpaz Beyler Mansion, which is has witnessed many important
yönündeki haberler sonucu keziyken, daha sonra Aydın located in the village of Esenköy, historical events. Atçalı Kel
ilçeyi boşaltırlar. Ancak 24 Ha- Beyliği’nin bir yerleşim merkezi is one of the most beautiful and Mehmet, with support from the
ziran 1920’de Nazilli’yi tekrar olarak varlığını sürdürdüğü bazı unique example of structures locals who were complaining
ele geçirirler ve bunun sonu- vakıf kayıtlarından ve bugün or- from the Ottoman Period. With about local authorities, block-
cunda halk ilçeyi terk etmek tadan kalkmış olan bazı mezar its carved wooden workmanship, aded and burnt the mansion in
zorunda kalır. 27 ay düşman taşlarından anlaşılır. decorations and pinwheel motif June 1830.
32
Arpaz
Arpaz Beyler Konağı İyi korunmuş olmasına rağmen Arpaz Tower The bath and wall ruins within
Esenköy (Arpaz) içinde bulu- genel kuruluş düzeni açısından The construction of this tower the village from the Byzantine
nan Beyler Konağı, Osmanlı incelemeye değer olan bu which is across from Arpaz Bey- Period still stand. In 1333, Arab
İmparatorluğu zamanından konak, II. Mahmud zamanın- ler Mansion is unknown. But traveler İbn-i Battuta came to
kalan en güzel ve ilginç ör- daki zeybek ayaklanması ve Hacı Hasan Bey, who was sent Kestel for observations. Kanuni
neklerden biri. Oymalı ahşap Atçalı Kel Mehmet olayının to Rhodes by Sultan Mahmut II Sultan Süleyman used the Kes-
işçiliği, nakışları, tavanlarındaki yakın tanığıdır. 1828-1829 for reforms, came back with 20 tel Strait during his expedition
çarkıfelek motifleriyle 19. yüz- yılında voyvoda ve muhassıl- construction workers and this is to Rhodes.
yıl üslup ve özelliklerini yansıtır. lardan (küçük dereceli idareci) believed to be for the renovation
Bazı değişikliklere rağmen şikâyetçi olan halkın desteğini of the tower. The workers from In the courtyard of the Kestel
özgün şeklini iyice koruyabilmiş de alarak, zeybeklerle Aydın’ın Rhodes have given it a modern village mosque, which was
olan evin güneydoğu odasında, kaza ve köylerine bir süre air. Actually, the tower resembles converted from a church,
kapının karşısındaki bir dolap, egemen olan Atçalı Kel Meh- the Naillac Tower in Rhodes. there is an arched cross
çatı arasına götüren gizli bir met, yanında yetiştiği Arpaz shaped wall from the Byzan-
merdiveni saklar. Taş duvarlar beylerinin bu çiftliğini, Haziran Kestel Village tine era and a mausoleum
ve kestane ağacından yapılmış 1830’da kuşatarak yakmıştır. The village, which is located on from the Seigniory Period,
payandalar üzerine inşa edilmiş Böylece beyler konağı maddi the tip of the narrow strait of which is the resting place of
bir Osmanlı evidir ve yaz-kış kültür ve sosyal tarihin kesiştiği Kasım Bin Mehmet Bey.
Kestel, is 13 kilometers from
odaları ile hayat alanı olarak ifa-
bir düzlemde çok anlam taşı- Nazilli. The village, which was
de edilen verandaları bulunur.
yan belge niteliğindedir. settled during the Lydia, Ionia, Nazilli Ethnography
Roman, Byzantine and Otto- Museum (the Old
Beyler Konağı ev, kule, ha-
Arpaz Kulesi man periods, was an important Ankara Palas Hotel)
mam, fırın ve erzak depola-
Arpaz Beyler Konağı’nın kar- spot during the Seljuk rule due The Old Ankara Palas Hotel,
rından meydana gelmiş bir
şısında bulunan kulenin yapılış to its geographical location. which put its mark on the bor-
bütündür.
33
tarihi kesin olarak belirlenmiş önemli bir durumda olduğu ough at one time, now served Esenköy today. There is a river
değildir. Ancak II. Mahmud biliniyor. as the Nazilli Ethnography called Akçay today close to the
döneminde Rodos’a ıslahata Museum after restorations. The antique city which was known
gönderilen Hacı Hasan Bey, Köyün içinde ve yakınlarında three-storey museum, where as Arpasoz/ Harpasus during
Rodos’tan dönüşünde 20 Bizans Döneminden kalma artifacts donated from locals the Caria rule.
kadar usta getirmiştir. Bu sırada hamam ve duvar yıkıntıları are on display, include the
kulenin onarıldığı sanılır. Ona- halen ayaktadır. 1333 yılında statues of Turkish revolutionar- Mastaura (Bozyurt)
rımı yapan ustaların Rodos’tan tanınmış Arap gezgini İbni ies such as Yörük Ali Efe, Hacı Mastaura antique city, which
gelmiş olmaları, kulenin Batuta Kestel’e gelerek ince- Süleyman Hoca, Demirci Me- is 1 kilometer from the village
modern havasından anlaşılır. lemelerde bulunmuş, Kanuni hmet Efe and Arap Lieutenant of Bozyurt, is a small antique
Gerçekten de, köşe kuleleriyle Sultan Süleyman ise Rodos Nuri Bey, the clothes, tools and age settlement which is locat-
bu yapı Rodos’taki St. Jean şö- Seferi sırasında orduların weapons used by the heroes. ed on a narrow valley where
valyelerinin kalesindeki Naillac Alaşehir üzerinden gidiş ve In the wing dedicated to the Mastaura Stream passes. The
Kulesi’ni andırır. dönüşünde Kestel Boğazı’nı Nazilli Cloth factory, pictures of stream, which means “the
kullanmıştır. Atatürk and fabrics produced at stream with the golden sword”
Kestel Köyü the factory are on display. in Hellenistic language, trans-
Kendi adını taşıyan dar bir Eski Bizans Kilisesi’nden lates to “the holy river of the
boğazın ağzında yer alan Kestel camiye çevrilen Kestel Köyü Antique cities Goddess” in Luwian. The east
Köyü, Nazilli’ye 13 kilomet- Camisi’nin avlusunda Bizans and west of the city, which is
re uzaklıktadır. Lidya, İonia, devrinden kalma kemerli haç Harpasa (Arpaz) to the north of Menderes River
Roma, Bizans, Selçuklu ve şeklinde bir duvar ile Beylikler Arpasa, which is written as and close to the Nysa antique
Osmanlı dönemlerini yaşamış döneminden kalan bir türbe Harpasa in Latin and originated city, are surrounded by high
olan köyün coğrafi konumu bulunuyor. Bu türbede Kasım from the Carian language, is mountains. Strabo talks
itibariyle Selçuklular devrinde Bin Mehmed Bey yatmaktadır. an antique age city known as about Mastaura along with
34
Nazilli Etnografya Müzesi Antik kentler Orthosia; the city which was Religious Buildings
(Eski Ankara Palas Oteli) an episcopacy center during
İlçenin bir dönemine damgasını Harpasa (Arpaz) the Christian era joined the Koca Mosque
vuran Eski Ankara Palas Oteli, Latince’de Harpasa olarak Ephesus and Chalcedon con- The mosque, which we know
restorasyon çalışmalarının yazılan ve aslının Luwi ya suls. The theatre is situated was built in 1886 from its
ardından günümüzde Nazilli da onun ardılı Karia dilinden on the northwest of the city epigraph, has a single minaret
Etnografya Müzesi olarak geldiği düşünülen Arpasa, eski and the stage area is partly and built from stones and brick.
hizmet veriyor. adı Arpaz ve yeni adı Esenköy preserved. The orchestra pit The mosque, which was initially
yakınındaki bir ilk çağ kenti. Bu of the theatre is covered with used as an outdoor prayer area,
Zemin ve birinci katında Nazilli antik kentin yakınlarında bugün olive trees and there are many was restored by the locals.
halkının bağışladığı eserlerin Akçay olarak adlandırılan ve other relics that can be seen The mosque’s minaret and
sergilendiği üç katlı müzede, Karia döneminde Arpasoz/ in the city. dome collapsed during the big
Kuvayı Milliye’nin önderle- Harpasus adıyla bilinen bir earthquake in 1900, was reno-
rinden Yörük Ali Efe, Hacı akarsu bulunuyor. The necropolis is located on vated again but collapsed once
Süleyman Hoca, Demirci the southeast of the ruin site. more because of a fire during
Mehmet Efe, Arap Yüzbaşı Mastaura (Bozyurt) The tombs, which have been the Turkish War of Independ-
Nuri Bey’in heykelleri, efelerin Bozyurt Köyü’ne 1 kilometre hugely destroyed, are covered ence. The structure was rebuilt
kullandığı eşyalar, silah ve ge- uzaklıkta konumlanan Mastaura with shrubbery and forestry. in 1930 and restored to its
reçler, elbiseleri de yer alıyor. Antik Kenti, ortasından Mastaura, which was along present state after 12 years of
Nazilli Sümerbank Basma Mastaura Deresi’nin geçtiği dar the trade route that connect- hard work.
Fabrikası’na ait bölümdeyse, vadinin üzerinde yer alan kü- ed Ephesus to Celenaea, and
Atatürk fotoğrafları ve fabrikada çük bir antik yerleşme. Helen had the privilege to mint coins, The altar of the mosque is
üretilen kumaşlar meraklılarıyla dilinde “Altın Kılıçlı Dere” anla- was destroyed by earthquakes covered with a frontal dome
buluşuyor. mına gelen dere, Luwi dilinde and plagues and abandoned. that has two smaller ellipti-
35
“Ana Tanrıçanın Ulu Akarsu- Ören yerinin güneydoğu- cal domes. The domes are Kestane Pazarı Mosque
yu” anlamında. Menderes sundaysa kentin nekropolü covered with lead. The outer The mosque, which is located
Nehri’nin kuzeyinde ve (mezarlık) yer alıyor. Çok exterior of the altar wall is within the Kestane Market dis-
Nysa Antik Kenti yakınlarında tahrip olmuş mezar yapılarıysa jazzed up with circular arches. trict, was built by Hacı Demir
bulunan antik kentin doğu ve tamamen orman ve çalılıklarla The upper part of the arch is Ali, Hacı İsmail ve Hacı Ethem
batısı yüksek tepelerle çevrili. kaplanmış. Ephesos’u (Efes) higher than the wall. There Efendi in 1900. The roof and
Celenaea’ya bağlayan ticaret is an outdoor altar in the last the columns inside the mosque
Strabon; Orthosia ile birlikte yolu üzerinde bulunan ve sikke congregation area, which was which were destroyed during the
Mastaura’dan da söz eder- basma ayrıcalığına sahip olan built afterwards. Turkish War of Independence
ken, Hristiyanlık Döneminde Mastaura, depremler ve veba were rebuilt.
piskoposluk merkezi olan salgını nedeniyle harap olmuş Hacı Şeyhoğlu Mosque
kent, Ephesos ve Khalke- ve terk edilmiş. The mosque, which was built The mosque was constructed
don konsüllerine katılmış. in 1822 and 1823 by Hacı with rubble stone and bricks; its
Kentte görülebilen yapı Dinî Yapılar Şeyhoğlu, has a single minaret roof is wooden and covered with
kalıntılarından tiyatro, şehrin and built from stones and tiles. There are stores on the
kuzeybatısında yer alırken, Koca Camii brick. The minaret of the ground floor and a prayer area
iki kademeli kemerli teras ile İçindeki panodan 1886 yılında mosque, which is located in on the upper floor. You can reach
oluşturulmuş sahne binası yapıldığı anlaşılan Koca Cami, Aydoğdu Quarter, collapsed the upper floor using the wooden
kısmen korunmuş. Tiyatro- tek minareli ve kagir. İlk during the earthquake in 1900 staircase. The column head in
sunun orkestra kısmı zeytin önceleri üstü açık, kenarları and the mosque itself burned the last congregation area on
ağaçlarıyla kaplı ve cavea duvarlarla çevrili bir musalla down during the Turkish War the upper floor is upside down
kısmı tamamen tahrip olan (üstü açık namazgâh) olarak of Independence. The mosque and used as a column base. The
kentte birçok yapı kalıntısı da kullanılan cami, sonradan was renovated in 1929 by the minaret was later on built by
bulunuyor. halk tarafından onarılır. 1900 locals. Hacı Ramazan Simsar in 1951.
36
yılındaki büyük depremde
minare ve kubbesi yıkılan
cami, yeniden onarılsa da
Milli Mücadele sırasında çıkan
yangında tekrar yıkılır. 1930
yılında tekrar yapılan cami, 12
yıl büyük emek sarf edilerek
bugünkü durumuna gelir.
Caminin mihrap önü kubbesi

ile yanlarda daha küçük elips
şeklinde iki kubbesi daha var-
dır. Kubbeler kurşun kaplıdır.
Mihrap duvarının dış yüzü yu-
varlak kemerlerle hareketlen-
dirilmiştir. Kemerin üst bölümü
duvar yüzeyinden yüksektir.
Sonradan eklenmiş son cemaat
yerinde kapı yanında bir dış
mihrap vardır.
Hacı Şeyhoğlu Camii

Hacı Şeyhoğlu tarafından
1822- 1823 yıllarında yaptırılan
cami, kâgir ve tek minarelidir.
Aydoğdu Mahallesi’nde bulu-
nan Hacı Şeyhoğlu Camii’nin
1900 yılındaki depremde katta son cemaat yeri olarak Zeytinlik Mosque by footings in all four sides. The
minaresi yıkılmış, Milli Müca- kullanılan esas bölümde dev- mosque’s exterior is covered
The mosque which was built
dele Döneminde de yanmış- şirme sütun başlığı ters olarak with white plaster and the dome
in 1872 is made of stone and
tır. Cami, 1929 yılında halk konmuş ve sütun kaidesi olarak is accessed from the square
brick and doesn’t have a mina-
tarafından onarılarak günümüze kullanılmıştır. Minare camiden area via pendantives. The
ret. It was burned during the
ulaşmıştır. ayrı olarak 1951 yılında Dişçi mosque is believed to be built
Turkish War of Independence
Hacı Ramazan Simsar tarafın- and renovated by the locals. in the last quarter of the 16th
Kestane Pazarı Camii dan yaptırılmıştır. century.
Çarşı içinde Kestane Pazarı
Eski- Yeni Mosque
denilen yerde bulunan cami, Zeytinlik Camii Ağa Mosque
(Yahya Paşa Mosque)
1900 yılında Hacı Demir Ali, 1872 yılında yapılan cami, kâgir This mosque, which is to the
The mosque which was built in
Hacı İsmail ve Hacı Ethem ve minaresizdir. Milli Mücadele north of Eski-Yeni Mosque, was
the middle of the 17th century
efendiler tarafından yaptırıl- Döneminde yanmış, sonra- also built by Yahya Paşa at the
by Yahya Paşa is located on
mıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında dan halk tarafından onarılarak star of the 18th century. The
Dumlupınar Quarter. The struc-
yanan camiin tavan örtüsü ve bugünkü hale getirilmiştir. mosque, which collapsed during
ture, which is referred to as
içerdeki ahşap sütunlar yeni- the earthquake in 1900, was
Eski-Yeni Mosque by the locals,
den yaptırılmıştır. Eski- Yeni Camii (Yahya renovated in 1927 by the Foun-
has a single stone dome and
Paşa Camii) a single minaret. The building dations General Directorate.
Moloz taş ve tuğladan, ahşap Dumlupınar Mahallesi’nde bu- The mosque, which was built
is also valuable in terms of its
tavanlı, kiremit örtülü bir lunur. Halk arasında Eski-Yeni with rubble stone and bricks,
history and decorations. The
camidir. Altta dükkânlar, üstte Cami olarak anılan bu eser, has a wooden ceiling and is cov-
last congregation area, thought
namaz kılınacak bölüm yer alır. kâgir tek kubbeli ve tek mina- ered with tiles. There are two
to be built at the start of the
Üst kata camiin içinden ahşap relidir. Yapısının tarih ve sanat sets of windows above the oval
20th century, is in front of the
bir merdivenle çıkılır. İkinci bakımından da değeri oldukça shaped basement windows.
building. Its dome is supported
37
Şeyh Muhammed Zühdiî Türbesi
büyüktür. Eserin önünde 20. dürlüğü tarafından onarılmıştır. Aşağı Mosque -Bozdoğan road. The mauso-
yüzyıl başında yapıldığı tahmin Moloz taş ve tuğladan yapılan (Çarşı Mosque) leum, which hosts the tombs of
edilen ahşap bağdadi kapalı son bu cami, ahşap tavanlı olup The mosque which was built Uşşaki sheikh Mehmet Zühdü
cemaat yeri bulunur. İki kade- üzeri kiremit örtülüdür. Her by the locals in 1877 has a Efendi and his family, was built
me halinde yükselen beden yanında oval bodrum pence- single dome and minaret. The from rubble stone and has an
duvarı üzerinde kubbe kasnağı releri üzerinde iki dizi pencere structure which collapsed during octagonal plan. It was built by
dört köşede dört payanda ile sıralanır. the earthquake in 1900 was Halil Bey between the year
desteklenmiştir. renovated in 1927 by the Foun- 1813 and 1824 after the death
Aşağı Camii dations General Directorate. of Şeyh Muhammed Zühdiîî
Tamamı beyaz badanalı sıva (Çarşı Camisi) and renovated between the
tabakası ile kaplanmış olan 1877 yılında tamamı halk Çeşmebaşı Mosque years 1861 and 1862 by a man
caminin içinde fazla bir husu- tarafından yapılan cami, tek The mosque was built in the named Hacı Ahmed Baba.
siyet bulunmamaktadır. Kare kubbeli ve tek minarelidir. 1840’s and has a single mina-
mekândan kubbeye pandan- 1900 yılındaki büyük deprem- ret. Just like the other mosques, Sinan Dede Mausoleum
tiflerle geçilir. XVI. yüzyıl son de yıkılan Aşağı Cami, Vakıflar it collapsed during the earth- There is now concrete informa-
çeyreğine tarihlendirilmektedir. İdaresi tarafından 1927 yılında quake in 1900 and renovated tion on the mausoleum which
onarılmıştır. in 1926. is located in Pınarbaşı Quarter.
Ağa Camii Sinan Dede, who was said
Eski-Yeni Camii’nin kuze- Çeşmebaşı Camii Şeyh Muhammed Zühdiî to have lived in the village of
yinde yer alan bu cami, 18. 1840’lı yıllarda yapılmış olan Mausoleum (Yeşil Mau- Dereköy in the 1800’s, was a
yüzyıl başlarında Yahya Paşa cami, tek minarelidir. Diğer soleum) very important, generous and
tarafından yaptırılmıştır. 1900 camiler gibi 1900 depreminde This mausoleum, which gets its well liked person. Because of
depreminde yıkılan Ağa Camii, yıkılan Çeşmebaşı Camii, 1926 name from its color (green), these qualities, many people
1927’de Vakıflar Genel Mü- yılında onarılmıştır. is located along the Nazilli prayed by his tomb after his
38
Uzun yaşamın sırrı Nazilli’de
Dünyada yaşam süresi 10 yılda ortalama 2,5 yıl uzarken,
Nazilli 5 bin yıllık geçmişinde sakladığı yeni bir sayfayı
aralayarak, uzun yaşamın sırrını paylaşmaya hazırlanıyor.
Nüfusunun her 100 kişisinden 23’ü 60 yaş ve üzerinde
olduğu, 90 yaş üzerinde ise 161 yaşlısının bulunduğu
belirlenerek, dikkatleri üzerine çeken Nazilli’de, Akdeniz
Üniversitesi Gerontoloji (Yaşlılık Bilimi) Bölümü’nün bir
süre önce başlattığı çalışmalar sürdürülüyor. Bu kapsam-
bilgiler bulunmamaktadır. da Türkiye’nin ‘’Yaşlılık Şampiyonu’’ ilan edilen ilçede,
Şeyh Muhammed
Halk arasında 1800’lü yıllarda kaymakamlık ve belediyenin de desteğiyle ‘Türkiye İleri
Zühdiî Türbesi
Nazilli’ye bağlı Dereköy’de Yaşlılık Merkezi’ kuruldu. Merkezde 100 yaş üzeri kişiler
(Yeşil Türbe)
oturduğu söylenen Sinan kayıt altına alınırken, bir yandan da Türkiye’nin yaşlılık
Dış yüzü yeşil olduğu için
Dede, aktarılanlara göre her- haritası hazırlanıyor. Bu arada Alzheimer Hastaları ve
bu adla anılan türbe, Nazilli
kes tarafından sevilir, sayılır, Aileleri İçin Buluşma ve Danışmanlık Merkezi de yine
-Bozdoğan yolu üzerinde-
zor durumda olanlara yardı- ilçede faaliyet göstermeye başladı.
dir. İçinde Uşşaki Tarikatı
şeyhi Mehmed Zühdü ma koşardı. Bu niteliklerin-
Efendi, hanımı ve çocuk- den dolayı ölümünden sonra The secret of a long life is in Nazilli
kendisini sevenler sık sık While life expectancy increases 2,5 years in 10 years
larının mezarları bulunan
mezarının başına gelerek dua around the world on average, Nazilli is getting ready to
Yeşil Türbe, moloz taştan
ederlerdi. Bolluk ve bereke- share the secret of a long life- something it has kept hid-
yapılmış ve sekizgen planlıdır.
tin örneği olduğu söylenen den for the past 5000 years. In Nazilli, where every 23
Şeyh Muhammed Zühdî’nin
Sinan Dede’nin böylelikle people out of a 100 are over 60 years old and have 161
ölümünden sonra 1813-
evliya mertebesine ulaştırıldı- people over the age of 90, the works of the Mediterranean
1814 yıllarında Halil Bey
ğı rivayet edilir. Günümüzde University Geriatrics Department still continue. “The Turk-
tarafından inşa ettirilmiş ve
de farklı il ve ilçelerden ish Old Age Center” was established in the borough that
Hacı Ahmed Baba isimli
ziyaretçileri ağırlayan türbeye has been announced as the “Elderly Champion” of Turkey,
kişi tarafından 1861-1862
gelenler, dileklerinin olması with the support of the municipality and local authorities.
yıllarında gerçekleştirilmiştir.
için adaklar adar, mevlit oku- While people over the age of 100 are registered at the
tup yemek hayırları yaparlar. center, the senectitude map of Turkey is being drawn up.
Sinan Dede Türbesi
Mimari özelliklerine göre In the meantime, the Center for Alzheimer Patients and
Nazilli’nin Pınarbaşı
yapı Beylikler Dönemine Families has opened in the borough.
Mahallesi’nde yer alan Sinan
Dede Türbesi ile ilgili kesin tarihlendirilmektedir.
39
Ne alınır? damak tadına uygun çeşitleriyle death. It is believed that Sinan We highly recommend the
Nazilli’de hareketin gün boyu Nazilli pidesini, ilçenin hemen Dede was a saint that repre- chestnut and fig.
eksilmediği “Uzun Çarşı” her her yerindeki restoranlarda sented abundance and fertility.
türlü alışveriş seçeneğini bir yemek mümkün. Nazilli’nin Today, those who visit the mau- What to eat?
arada sunmaktadır. Giyimden yöresel lezzetlerinden soleum give sacrifices and pray The first thing you must taste is
kozmetiğe, hediyelik eşya- denemek isteyenler için de for their wishes to come true. the world famous pita of Nazilli,
lardan teknolojik ürünlere kent merkezindeki lokantaları It is being dated back to the which you can find in almost all
kadar tüm alternatifleriyle ziyaret etmek yeterli. İlçeye Seigniory Period according to its the restaurants in Nazilli. If you
çarşı, keyifli bir yürüyüş için özgü zeytinyağlı ot ve sebze architectural characteristics. want to sample the local dishes
de ideal. İlçenin Perşembe yemekleri başta olmak üzere of the borough, all you have to
günleri kurulan pazarı ise asır- birçok seçeneği bu lokantalar- What to buy? do is go to the restaurants in
lardır yaşanan bir geleneğin da bulabilirsiniz. Uzun market, which is filled the center.
temsilcisi. Yöresel ürünlerin with activity all day long, is
çeşit çeşit sergilendiği, sebze an excellent place to shop. Don’t return before!
ve meyvenin en tazesini bu- Yapmadan dönmeyin! The market offers everything Seeing the Harpasa and Mas-
lacağınız Nazilli Pazarı’ndan, Harpasa ve Mastaura antik from clothes to cosmetics and taura antique cities,
bölgenin ünlü kestanesi ve kentlerini görmeden, souvenirs and is also ideal place
Catching up with history at
incirinden mutlaka almanız Nazilli Etnografya Müzesi’nde for a casual stroll. The market
the Nazilli Ethnography Mu-
önerilir. tarihle buluşmadan, which is set up on Thursdays
seum,
is a century old tradition. The
Uzun Çarşı’yı gezmeden, Touring Uzun Market,
Ne yenir? Nazilli Market, where local
Nazilli pidesini tatmadan, products are on display, is the Tasting the delicious Nazilli
Nazilli’nin ünü il sınırlarını
aşan pidesi, tatmanız gereken Kestane ve incir almadan, place where you can find the pita,
lezzetlerin başında geliyor. Her dönmeyin. freshest fruits and vegetables. And buying chestnut and figs,
40
1924’ten beri bölgenin hizmetinde
fikir ve proje önderi
NAZİLLİ TİCARET ODASI
Uzun yaşamın sırrı;

NAZİLLİ KESTANESİ, NAZİLLİ İNCİRİ,
NAZİLLİ ZEYTİNYAĞI, NAZİLLİ PAMUĞU,
TARIMSAL SANAYİ İLE DÜNYAYA ULAŞIYOR...
Tel: 0256 315 09 37 - 313 16 78 www.naztic.org.tr

41 nazillito@tobb.org.tr
Yazı ve Fotoğraflar / Article and Photographs: Ceyda Adar
Mustafa Çerçi,
who transforms
Aydın’ın sahip all the riches of
olduğu tüm Aydın to reliefs
zenginlikleri kimi or paintings,
“Hiçbir
zaman resme kimi contributes to
zaman rölyefe art with his
dönüştüren inventions and
makes the city
eserim
Mustafa Çerçi hem
buluşlarıyla sanata proud when he
katkı sağlıyor sells his artworks
hem de Türkiye ve to all the corners
diğerine
dünyanın dört bir of the world.
yanına gönderdiği
eserleriyle kentin
gururu oluyor.
benzemez”
Kimi zaman bir resme dönü- dekoratif havuz ve ahşap Mustafa Çerçi, who transforms
şüyor Aydın’ın hikayesi kimi oyma tekniklerinde ürettiği the city’s riches- from its
zaman bir rölyefe. Tüm ya- sanat eserleriyle aranan cultural values to its agricul-
şanmışlıklarıyla dile gelen Ay- isimlerden. tural products- to his artworks,
dın, Mustafa Çerçi’nin hünerli is the pride of Aydın with the
ellerinden kendini anlatıyor bir İlk atölyesini 1980 yılında artworks he creates and sends
parkın kenarında, bir müzenin Nazilli’de kuran Mustafa all over the world. Mustafa
duvarlarında ya da bir meyda- Çerçi, 1988 yılında emekli Çerçi, who is a retired art
nın tam ortasında… olduktan sonra sanat çalışma- history teacher, is one of the
larına ağırlık vermiş. “Hem sought out names in art with
Tarihi değerlerinden kültü- çevredeki ilgi duyan kişilere the sculptures, ceramic and
rüne ve tarımsal ürünlerine hem de yetenekli öğrencilere wooden carved artworks he
kadar Aydın’ın sahip olduğu ışık tutmak amacıyla bir atölye produces in his workshop.
tüm zenginlikleri birer birer oluşturdum” diyen Çerçi, o The story of Aydın sometimes
çalışmalarına taşıyan Mustafa yılların kendi deyimiyle sanatta turns into a painting and Mustafa Çerçi, who established
Çerçi, Türkiye ve dünyanın deneyimle geçtiğini belirtiyor. sometimes a relief. Aydın, his first workshop in 1980 in
dört bir yanına gönderdiği Denemelerle elde ettiği ve which gives voice to all the lives Nazilli, accelerated his art
eserleriyle Aydın’ın gururu. “Sel form” adını verdiği mad- that have passed by, describes projects after his retirement.
Emekli sanat tarihi öğret- deyse Mustafa Çerçi’nin sanat itself on the edge of a park, Çerçi, who says that he opened
meni Mustafa Çerçi, resim kariyerinde dönüm noktası. on a wall in the museum or in up a workshop to shed light
çalışmalarıyla başladığı sanat 1969 yılından bu yana kullan- the middle of a town square, on gifted students and art
hayatında, bugün mütevazı dığı ve “Gerçekten o yıllarda thanks to the masterful hands enthusiasts, adds that those
atölyesinde heykel, seramik- Türkiye genelinde bu madde- of Mustafa Çerçi… years were experimented with
42
ye karşı sanat çevrelerinin çok rulur. Elde edilen bu madde, art. The material he invented addition of glue and pure
ilgisi oldu” dediği sel formu şu kil kıvamında, istenilen şekle and called “cell form” was the cellulose. The end product is
cümlelerle tanımlıyor: sokulabilen fakat ele yapış- turning point in his art career. a non-stick, clay type mate-
mayan cam veya naylon gibi Here is how he describes cell rial that can be molded into
“Sel formu ben kendim pürüzsüz madde haricindeki form, which he uses since every shape and used on every
isimlendirdim. Selülozik form, tüm yüzeye uygulanabilen 1969 and says that the mate- surface except glass or nylon.
yani biçimlendirme maddesi bir maddedir. Kurudukça rial attracted a lot of attention As the agent dries gradually, it
olarak adlandırdım. Zaten ilavelerle istenilen kabartı elde in Turkey during that period: is left to rise after the desired
kağıt hamurunun özü selüloz. edildikten sonra tam kuruma- “I gave it the name cell form, papule is reached. Then it is
Bu maddenin elle biçimlen- ya bırakılır. Ardından toprak a word derived from cellulose, painted with soil paint and
dirilmesine form adını vermiş boya ile istenilen renkte bo- as a shaping agent. In fact, the varnished.”
oluyoruz ve sel form diye iki yanır ve verniklenerek işlem essence of paper dough is cel-
isimli bir madde oluyor.” tamamlanır.” lulose. We shape the material The artist says that the only
by hand and call it form, thus enemy of cell form- which he
Mustafa Çerçi’nin “ideal bir Sanatçı, “Sonsuz özellikleri the name cell form.” says has endless qualities- is
madde” olarak nitelendirdiği var” sözüyle özetlediği sel humidity and adds: “It was
sel forumun ortaya çıkış aşa- form maddesinin tek düş- Here is how cell form, which important for me to use a low
malarıysa şöyle: manın ise nem olduğunu Mustafa Çerçi calls an ideal cost material. This happened.
“Kullanılmış gazete, ıslatılmış söylüyor ve ekliyor: “Aşırı bir material, is produced: I saw that it wasn’t affected by
olarak bir süre kapta bekle- maliyet getirmemesi benim “Used newspaper is watered, weather conditions. It’s only
tildikten sonra bir karıştırıcı açımdan çok önemliydi. Bu left in a jar and then thinned enemy is humidity. In order
ile inceltilir. İçine tutkal ve saf gelişti. Hava şartlarından with a mixing agent. It is to protect it from humidity,
selüloz eklenerek iyice yoğ- etkilenmediğini de gördüm. kneaded thoroughly after the it needs to be painted and
43
Tek düşmanı nem. Nemden kaletaşı şöyle anlatıyor: varnished. Then it lasts for a kaletaş. Kaletaş is a material
korumak için yüzeylerinin “1993 yıllarında rahmetli very long time.” that contains white cement,
boyanması, verniklenmesi gibi Recep Yazıcıoğlu’nun, (Sizin ceramic glue and quartz; it is
aşamaları da geçtikten sonra bu maddenizin kışa karşı da- The second highly tough and isn’t affected
çok uzun ömürlü bir madde.” yanıklılığı yok, bunu dışarıda invention: Kaletaş by outside influences.”
kullanabileceğimiz bir madde The reliefs he produced with
Kariyerinin ikinci haline geliştirebilirsiniz) cell form was the starting point Step by step relief
buluşu: Kaletaş şeklindeki ısrarıyla yepyeni of other inventions for Mustafa Çerçi, who says “You have two
Resim çalışmalarının ardın- bir madde geliştirdim. Bunun Çerçi. After his second inven- options; either you have experi-
dan sel form maddesiyle adı da kaletaş oluyor. Kaletaş, tion called “Kaletaş”, the enced it or did your research”,
ürettiği rölyef çalışmaları, içeriği beyaz çimento, sere- artist became more and more starts working according to
Mustafa Çerçi’nin yeni bu- kol, kuvars gibi maddelerin popular. This is how Çerçi, who the order he has received. He
luşlarının da başlangıç noktası birleşmesiyle oluşan, son says that his sculptures took describes what he wants to
olmuş. İkinci buluşu olan derece sert ama sudan, dış center stage in addition to his reflect with the grape example:
“Kaletaş” maddesiyle birlikte etkilerden etkilenmeyen hatta reliefs, describes Kaletaş, which
önce kendi çevresinde daha çatlak, form bozukluğu gibi he uses in his sculptures, reliefs “For example, I want to reflect
sonra da Türkiye genelinde özellikler de bulunmayan bir and pool decorations: the grape. But while I’m doing
sanatçının çalışmalarına talep- madde.” that, I wanted the figures to be
ler artmış. Rölyef çalışmala- “In 1993 when the late Recep lively. This is not a usual grape
rının yanında heykellerin de Adım adım rölyef Yazıcıoğlu said that this materi- harvest; there is a different
birinci sırayı almaya başladı- “İki seçeneğiniz var: ya içinde al wasn’t suitable for winter and method here. It also represents
ğını belirten Çerçi, heykel, yaşamış olmanız ya da iyi etüt that I could find a way to make abundance. While I’m applying
rölyef ve dekoratif havuz etmeniz gerekiyor.” dediği it usable outdoors, I invented the element on a surface, I
çalışmalarında kullandığı rölyef çalışmalarında Çerçi, a new material. This is called loosely think about where I’m
44
aldığı siparişe göre yolunu gibi rötuşlanması gereken
belirleyerek başlıyor işe. yerleri kazıyıcılarla tam ku-
“Ne anlatmak istiyorum?” rumadan temizliyorum. Ge-
sorusuyla çıktığı yola üzüm rekirse zımpara yapıp ondan
örneğini veriyor: sonra da boyama aşamasına
“Örneğin burada üzümü geçiyorum.”
anlatmak istiyorum. Ama
burada üzümü anlatırken, Türkiye’nin en fazla
figürlerle hareketli olmasını sanat üreten kişisi
istedim. Normal bir üzüm Atölye düzenini kurduk-
toplama olayı değil burada, tan sonra hep araştırma
farklı bir yöntem var. Bir içerisinde olduğunu dile
bolluğu da simgeliyor. Ve bu getiren sanatçı Mustafa Çerçi,
bende bellek haline geliyor. eserlerindeki özgünlüğe
Bu şerit halindeki yüzeye dikkat çekiyor. “Benim hiçbir
uygulama yaparken, hangi eserim diğerine benzemez.
hareketi, hangi figürü nereye Kalıp, kopya yapmıyorum.
koyacağımı kabataslak belir- Herhangi bir sanatçıdan
liyor, karakalemle ya da te- da çalmıyorum. Ben her
beşirle çiziyorum. O bir süre şeyden önce sanatta kendimi
kalıyor. Ertesi gün maddemle anlatıyorum” diyen Çerçi’ye
istediğim kabartıyı verdikten göre, üyesi olduğu Kültür ve
sonra elbise kıvrımları, üzüm Turizm Bakanlığı bünyesinde-
taneleri, yüz göz hareketleri ki Türkiye Güzel Sanat Eseri
45
Sahipleri Meslek Birliğine genelinde yaptığım, hatta going to place a movement or Association run by the Ministry
(GESAM) kabul edilmesinin dünya genelinde çeşitli yerle- a figure and I draw it with a of Culture and Tourism
en önemli nedenlerinden biri re verdiğim eserlerle hemen pencil or a chalk. That stays Çerçi, who says that every art
de bu. Bir sanatın, hangi dal- hemen Türkiye’de en fazla there for a while. The next day, has a philosophy, adds:
da olursa olsun, bir felsefesi- sanat üreten kişiyim.” after I puff my material, I clean “If this philosophy is based on
nin bulunduğunu ifade eden the details with a file before a solid foundation, the artist
Çerçi, sözlerine şöyle devam Öyküleri somut the material dries completely. I will be immortal. If I had copied
ediyor: hale getiriyor sand the material if necessary other artists and stolen their
“Bu felsefe, sağlam temele “Benim en büyük şansım, and paint it.” ideas, I would have been his
oturursa, sanatçı o kadar sanat tarihi öğretmeni olmam. slave. He would be remem-
kalıcı olur. Ben herhangi bir Yani geçmişin, insanın var Turkey’s hardest bered and I would be forgotten.
sanatçıyı taklit etseydim, olduğu tarihten günümüze working artist I am one of the hardest work-
onun eserlerine benzeme- kadar yaşayan insanın sanatını Mustafa Çerçi, who states that ing artists in Turkey. The Turkish
ye çalışsaydım, onun kölesi avucumun içerisinde görüyo- he has always been involved Fine Arts association confirmed
olurdum. O anılır, yüreklerde rum” diyen Mustafa Çerçi’ye in research ever since he this at a meeting and I’m
kalır, ben öldükten sonra göre, eserini yapacağınız ko- organized his workshop, points proud of it. I have been doing
silinir giderdim. Türkiye’de nuyla ilgili bilgi sahibi olmanız out to the uniqueness of his this for the past 25 years and
bu işten en çok ekmek yiyen gerekiyor: artworks: “All of my artworks I have been selling my work all
kişilerden biri benim. GESAM “Siz bana hayat öykünüzü are different from each other. I over Turkey and the world.”
yönetim kurulu da bir toplan- anlatıyorsunuz, senaryoyu don’t make molds and copies.
tıda bunu teyit etti. Bundan kuruyorsunuz, ben bu senar- I don’t steal from other artists. Incarnates stories
da gurur duyuyorum. Ayrıca yonun eşliğinde ister resim First and foremost, I try to “My biggest luck is being an art
bu işin üzerine tam oturdu- olarak ister rölyef olarak onu express myself through my art history teacher because I see
ğumdan bu yana 25 yıl geçti. somutlaştırabiliyorum. Böyle and that is why I was accepted the past and present art that
25 yılın içerisinde, Türkiye bir güce sahibim. Örneğin to the Turkish Fine Arts Artists has been alive since mankind.
46
benden Efe konusuyla ilgili tekniğinde olmak üzere 49 You need to know a lot about A life filled
bir çalışma istiyorsunuz. Efe sergi gerçekleştirmiş. Çok the artwork you are creating” with success
kültürünün fiziksel yapısından sayıda karma sergi ve etkin- says Mustafa Çerçi and adds: Mustafa Çerçi, who opened
tutun da o zaman giyilen liklere de katılan Çerçi’nin his first solo exhibition in
giysiler, kullanılan aksesuarlara özel ve devlet kuruluşlarının “You tell me your life story, 1964, has had 49 exhibi-
kadar iyi bilmeniz gerekir. Bazı yarışmalarından ikisi heykel hand me the script and I tions so far. The artist, who
yerlerde efe figürleri çizilirken, dalında olmak üzere sekiz incarnate your script into a also took part in mixed
efenin üzerinde plaj şortu gibi de başarı ödülü bulunuyor. painting or a relief. I have exhibitions, has received
şey giydiriliyor. Yani dizinin Yurtiçi ve yurtdışında özel that power. If you want me to eight outstanding achieve-
üstü çıplak kalıyor. Çok yanlış. ve resmi kuruluşlardaki compose an artwork based on ment awards from various
Oysa efede üç ayrı giysi vardır. koleksiyonlarda birçok eseri a Turkish hector, I need to eve- private and public institu-
Demek ki efe giysisini bilme- yer alan sanatçının çalışmaları rything about the culture and tions. The artist’s works,
yen, efe kültürünü almayan arasında, Boston Müzesi’nde traditions of hectors, all from which are included in private
kişi, kendinden efe figürü ya resim türünde, Ottawa’da their looks to their clothes. collections all over the world,
da heykeli istendiğinde doğ- heykel türünde yer alan Sometimes, they draw shorts include paintings in the Bos-
rudan doğruya şortlu, deniz eserler önemli yer tutuyor. on these figures and his knees ton Museum and sculptures
kenarında dolaşan, üstüne Cumhurbaşkanlığı Köşkü are showing. in Ottawa. Çerçi, whose
şort giymiş intiba uyandırır. Bu ve TBMM Türkiye korido- works are also featured in
hiç doğru olmaz.” runda da eserleri bulunan This is wrong. In fact, they the palatial residence and
Çerçi’nin, çalışmalarının wear three pieces of clothing. the Turkish National Grand
Başarılarla dolu yer aldığı 25’in üzerindeki So, someone who doesn’t know Assembly, are also on display
bir hayat iller arasında Aydın başta about their culture shouldn’t in 25 different cities in Tur-
İlk kişisel sergisini 1964 olmak üzere Muğla, Antalya, be depicting them as someone key including Aydın , Muğla,
yılında açan Mustafa Çerçi, İstanbul, Uşak, Kütahya ve who is strolling on the beach Antalya, İstanbul, Uşak,
bugüne kadar 12’si rölyef Denizli mevcut. with shorts on.” Kütahya and Denizli.
47
Akdeniz Kazandere is a Yazı ve Fotoğraflar / Article and Photographs: Ceyda Adar
ikliminin en geography where

güzel yaşandığı the Mediterranean
coğrafyadadır climate is best
Kazandere. experienced. If
Doğanın you want to take
esirgemediği advantage of all
nimetlerinden the blessings that
kısa süre de olsa nature has to
Doğanın
nasiplenmek offer and if you
istiyorsanız, are fond of taking
bir de fotoğraf photographs, you
tutkunuysanız, are at the right
doğru yerdesiniz. place.
her rengiyle
randevu
Bir yerlerden tanıdık gelse de 13 kilometre uzaklıkta of roosters, goats, cows, dogs
aslında çok uzak bir yaşan- bulunuyor. Ardı sıra gelen and donkeys coming from
tının içerisindeyim. Gürültü güzellikleriyle Kazandere, gardens and a calm existence
yok, telaş yok, kirlilik yok, trekking, fotoğraf ve doğa of Deliçay Stream that divides
stres yok… İnsanoğlunun tutkunları için ideal bir the village into two… I begin
elinin değip de bozuma seçenek. Kimimizin emeklilik discovering the streets of
uğrattığı her şeyi ardımda hayali, kimimiz içinse tatlı bir Kazandere with the enjoyment
bıraktım belli ki. Yeşil bir kaçamağın en güzel alternatifi of experiencing everything that
halkanın ortasına sıralanmış olan köy yaşantısına tanıklık nature has to offer.
evler, bahçelerinden sesleri etmek için Kazandere’nin
yükselen horoz, keçi, koyun, otantik dokusuna bir dokunuş The village of Kazandere, one
inek, köpek ve eşekler, yeterli oluyor. of the most beautiful geogra-
yerleşim yerini ikiye ayıran phies of the Mediterranean
Deliçay’ın ismini yanıltan İlk bakışta pek çok köy ile climate, is 13 kilometers from
dingin görüntüsü… Doğanın benzer bir görünüme sahip Bozdoğan. Kazandere is an
esirgemediği türlü nimetle- olsa da, Kazandere’yi diğer- Although it feels familiar, I am ideal spot for hiking, photog-
rinden kısa süreliğine de olsa lerinden farklı kılan yönleri actually far away from my raphy and nature enthusiasts.
nasipleniyor olmanın verdiği bir bir karşınızda beliriyor. usual surroundings. No noise, It is enough to touch the au-
keyifle, keşfe başlıyorum Osmanlı İmparatorluğu’na uç no hustle and bustle, no pollu- thentic structure of Kazandere
Kazandere sokaklarını… beyliği de yapan köyün mey- tion and no stress…It is obvi- to experience rustic life.
danında bulunan tarihi köprü, ous that I have left everything
Akdeniz ikliminin en güzel 280 yıldır üzerinden geçilse that was ruined my humanity Even though Kazandere looks
coğrafyalarından biri olan de hala yerli yerinde. Üzerin- behind. Houses that are lined like an ordinary village at first
Kazandere Köyü, Bozdoğan’a de eski dilde yazılmış yazıların inside a green circle, sounds glance, the characteristics
48
49
bulunduğu ve günümüzde yecek noktalarından biri. Zira that make it unique unfold is ordinary to them becomes
koruma altına alınan köprü, yüzünden gülümseme eksik before our eyes one by one. a magical experience. The
rivayete göre Rum ustaların olmayan Kazanderelilerin The historical bridge which is locals of Kazandere, who
eseri. Köprünün altından hangisinin kapısını çalsanız, located in the village square open their doors with all their
akan berrak sular ise Akçay’ın kendinizi evin bahçesinde still stands after 280 years. hospitability, are one of the
en büyük kollarından biri olan buluyorsunuz. Bir restorana The bridge, which has ancient memorable points of the jour-
Deli Çay’ın Kazandere doğa- asla ihtiyaç duymayacağınız inscriptions on it and is now ney. Because it doesn’t mat-
sını bütünleyen güzelliği. Kazandere’de köylü kadınları- placed under preservation, is ter whose door you knock on,
nın hünerli elleriyle yaptıkları the work of Greek masters ac- you will find yourself in one of
Kazandere’nin böreklerin tadı damaklar- cording to legend. The crystal the gardens. In Kazandere,
gülen yüzü da kalırken, dört bir yanı clear waters that run under where you will never need a
Köy meydanını ardımızda süsleyen portakal, mandalina the bridge belong to Deliçay restaurant, you get to sample
bırakarak rotamızı köyün ve limon ağaçlarından da Stream, one of the biggest the amazing pastries made
arka sokaklarına çeviriyoruz. nasibinizi alıyorsunuz. arms of Akçay River. by local women in gardens
Doğa yürüyüşü tadında süren filled with orange, tangerine
gezinin her detayını keyifle Tarım ve hayvancılıkla The smiling and lemon trees.
yaşarken, doğa kadar doğal geçinen köylülerin ev fertleri face of Kazandere
yaşantılara da tanıklık ediyor- arasında sayılabilecek se- We leave the village square The four legged friends belong-
sunuz. Onlar için sıradan olan vimli dostları, geçim kaynağı behind and head for the ing to the locals, who derive
her şey, hayalleri süsleyen olmanın ötesinde fotoğraf back streets of the village. their income from agriculture
bir hayata dönüşüyor. Evinin karesinin vazgeçilmez görsel- While enjoying every second and live stock breeding, are
kapılarını tüm misafirperver- leri arasında yerini alıyor. Bir of this trip, you are expe- not only their source of in-
liğiyle açan Kazandere halkı, şehirlinin yabancı bakışlarına riencing lives as natural as come, but the must- haves of
gezinin hafızalardan silinme- uysalca cevap veren hayvan- nature itself. Everything that a great picture. The amiable
50
ların cana yakın görüntüsü, boyalarla yaptığı resimlerin presences of these animals, Dülger, stands out with its
köy yerini şehir hayatından süslediği dış cephesiyle fark which meet the glances of exterior which was decorated
ayıran en önemli detaylar yaratıyor. Sanatçının köydeki foreigners with a peaceful with paintings that were made
arasında. bir diğer eseri de üzerinde stance, are one of the most with paint the artist derived
imzası bulunan köy çeşmesi. important details that sepa- from nature. The artist has
Taş işçiliğinin rate village life from city life. also built the fountain in the
en güzel örnekleri Deliçay’a karşı village.
Doğanın tüm renklerini bir çayınızı yudumlayın! The most beautiful
arada sunan Kazandere’nin Yemyeşil doğası, Türkiye’nin examples of stone Drink your tea while
sokakları arasında ilgi uyandı- en iyi salamura zeytini ve workmanship looking at Deliçay
ran unsurlardan biri de tarihi zeytinyağını üreten zeytin One of the attraction points of Stream!
taş evleri. Bugün yerini daha ağaçları, türlü sebzelerin the streets of Kazandere are Kazandere, with its olive trees
çok beton evlere bıraksa da yetiştiği bahçeleriyle modern the historical stone houses. that produce the best olives
bazıları halen ayakta duran taş şehir yaşantısından çok uzak Stone houses which still exist in Turkey and gardens that
evler, işçiliklerindeki ustalık ve bir diyar, Kazandere. despite the popularity of rein- produce every kind of vegeta-
farklı baca yapılarıyla hayranlık forced concrete structures are bles, is a far away land which
uyandırıyor. Evler arasında Tüm güzellikleri keşfettikten amazing with their masterful is in total contrast with city
kâgir yapısıyla diğerlerinden sonra yapmanız gereken tek workmanship and differ- life. All you have to do after
ayrılan eski ev ise köyün en şey meydana geri dönüp, köy ent chimney structures. The discovering all its beauties is
dikkat çekici mimarisi. Uzun kahvesinde Deliçay’a karşı brick house that stands out to return to the square and
yıllar önce köyde yaşadığı çayınızı yudumlamak. Kim amongst the others is the vil- drink some tea while looking at
anlatılan sanatçı Mustafa bilir belki doğa harikası bu ara lage’s most striking structure. Deliçay. Who knows, maybe
Dülger’in yaratımı olan ev, durak yerleşik güzergâhınız The house, which was built by this wonder of nature will be
sanatçının doğadan elde ettiği olur… a local artist named Mustafa your future home…
51
Yazı / Article: Hüseyin Kuruüzüm - Fotoğraflar / Photographs: Ceyda Adar
Karacasu The 10th

Etnografya Anniversary
Müzesi’nde epigraph, the
sergilenen 10. epigraph of the
Yıl Anıtı’nın Çarşıyaka Bridge
kitabesi, dates 1718,
Çarşıyaka handcrafted items,
Köprüsü’nün weighing tools
Kültürel
1718 tarihli which are on display
Labiris Baltalı in the Karacasu
kitabesi, Ethnography
kadın el işleri, Museum are worth
mirasın
tartı aletleri, seeing.
izlenmeye
değer.
yaşadığı müze
Karacasu, kavimlerin ait yüzlerce ize de rastlanır. Thanks to this road, the Hit-
yüzyıllardır gelip geçtiği bir Mesela Osmanlı çeşmeleri, tites, Romans, Byzantines, the
doğal yol üzerindedir. Büyük camileri, hamamları; Cum- Seljuk Empire, the Ottomans
Menderes Irmağı’nın kıyısın- huriyet Dönemi yapıları, and finally the people of today
dan güneye doğru gidilerek, kitabeleri; üretim araçları, ev have always existed in this
Marmaris’e ve Bodrum’a va- araçları, giysiler, halılar, kilim- geography.
rılır. Karıncalıdağ ile Babadağ ler bunlardan bazılarıdır.
arasındaki Dandalas Vadisi The traces of humanity have
bu geçişe olanak sağlar. Bu Karacasu Vakfı’nın kurulması been spread to the different
tabii yol sayesindedir ki, ile birlikte ilçedeki kültür var- parts of Karacasu. The most
Etiler, Romalılar, Bizanslılar, lıklarının ne olduğu konusun- important is the ruins of the
Selçuklular, Osmanlılar ve ni- da araştırmalar yapılmıştır. ancient city of Aphrodisias. But
hayet günümüz insanları bu Yine bu anlayışla Karacasu it’s not just that. You can find
coğrafyada hep var oldular. Belediyesi Tarihî Kentler hundreds of traces from the
Birliğine girmek konusun- Karacasu is situated on a nat- Seljuk, Ottoman and Republic
5 bin yıldır yaşamış insanlığın da isteklendirilmiştir. Ne ural road that has been used periods. The fountains from
izleri, Karacasu coğrafyasının mutlu ki, zamanın Belediye by civilizations for many centu- the Ottoman period, Republic
çeşitli yerlerine serpilmiştir. Başkanı Sayın Emin Mete ries. You can reach Marmaris era structures and epigraphs,
Bunlardan en ünlüsü Afrodi- bu öneriye değer vermiş and Bodrum by going south tools, carpets and clothes are
sias Antik Kenti kalıntılarıdır. ve Karacasu Tarihî Kentler from the banks of Lake Büyük just some of them.
Sadece Afrodisias mı? Tabii Birliğine üye olmuştur. Hem Menderes. The Dandalas Val-
hayır. Selçuklu, Osmanlı, belediyenin hem de bir sivil ley between Karıncalıdağ and The cultural assets in the
Cumhuriyet dönemlerine toplum örgütünün Karacasu Babadağ enables this journey. borough have been closely
52
kültür varlıkları konusundaki teydi. Hâlbuki halkımızın tu- researched after the estab- tourists were passing through
duyarlılıkları fotoğraflama, rizm pastasından bir kazancı lishment of the Karacasu our borough on the way to
çevirme, yayınlama, araş- olmalıydı. Tarih ve kültür mi- Foundation. Again with this Aphrodisias. But our people
tırma çalışmaları şeklinde rasın korunması ve tanıtılma- regard, the Municipality of needed to take advantage
sürüp giderken belediyemiz, sı da çok önemliydi. Kültür Karacasu was encouraged to of this situation. It was also
hem bu düşüncelerle hem ve tarih zenginliği yaşayan be a part of the Historical Cit- important to preserve and
de Karacasu halkının yıllardır ve yaşatan kentlerin insanlığa ies Association. It is a pleasure advertise these assets. Cities
beyninde olan “Afrodisias ve dünyaya da sorumlukları to announce that Karacasu is that harbored cultural and
Müzesi neden Karacasu’da vardı. Çabamız tarihten bize now a part of this association, historical riches had a global
değil?” sorusu çerçevesinde kalan eşsiz mirası, geçmi- thanks to the efforts of ex- responsibility. Our aim was to
Karacasu özeli için etnografik şin güzelliklerini yaşatarak chief magistrate Emin Mete. beautify our future by keeping
bir müze kurmaya karar geleceğimizi güzelleştir- Our municipality then decided alive this unique heritage. We
vermiştir. mekti. İlçemizde bu kültür to establish an ethnography needed a museum to display
ve tarih mirasını sergilemek museum for Karacasu to docu- this heritage. We wanted to
Müze açma fikrini başlatan için bir müzeye ihtiyacımız ment and exhibit the cultural turn the space beneath our
Karacasu Belediyesinin o vardı. Belediyemizin altında assets of the borough. municipality building into a
zamanki Belediye Başkanı bulunan kaba inşaatı bitmiş museum. Our project was
Mete, bu çalışmayı şöyle kısmın müze olmasını istedik. Here is how former chief approved by the Ministry of
anlatıyor: “Güzel ilçemizin Bu yeri 07.04.2005 Tarih ve magistrate Emin Mete tells Culture and Tourism and our
dört tarafı tarih ve kültür 75 No’lu kararımız ile müze the story of the museum: “Our museum was opened on June
kokmaktadır. Binlerce yerli olması için Kültür ve Turizm beautiful borough is filled with 29, 2007.”
ve yabancı turist ilçemizden Bakanlığına tahsis ettik. historical and cultural assets.
geçerek Afrodisias’a gitmek- Bakanlığımızca kabul gördü. Thousands of local and foreign Later on, people were called
53
İzmir Röleve Müdürlüğünce Etnografya Müzesi, Karacasu in to bring in their authentic the cinema machine, hand-
proje oluşturuldu. Döne- insanının kültür varlıkları- elements that were worth crafted items, weighing tools
min Bakanı Atilla Koç’un nın korunması ile ilgili olan exhibiting in the museum. The and animation rooms which
destekleri ile müzemiz, bilincinden ve talebinden handcrafted materials were are on display in the Karacasu
29.06.2007’de ziyarete doğmuştur. Bizzat halkı displayed on mannequins and Ethnography Museum are
açıldı.” temsil eden belediyeden, other ethnographic materials worth seeing.
halkı temsil eden sivil toplum were brought in from other All this is a good start but we
Daha sonraları müzede örgütlerinden doğan bu museums. think there is still much work
sergilenecek olan ürünle- istek ve bu sonuç sebebiyle to be done. The museum
rin Karacasu’yu anlatması Karacasu Etnografya Müzesi Today, there are 622 items should be expanded with new
istendiği için halka duyurular daha anlamlı ve daha değerli on display at the museum. artworks that are worth to be
yapıldı ve müzede sergilen- hâle gelmiştir. The Karacasu Ethnography on display. There are many
meye değer otantik mal- Museum was born out of the cultural assets that could be
zemeler toplandı. Müzede Müzede sergilenen 10. Yıl awareness and demand for exhibited in Karacasu. Here
yerel el sanatları bir dekor Anıtı’nın kitabesi, Çarşıyaka protecting cultural heritage. are some of them that I own:
içerisinde mankenlerle can- Köprüsü’nün 1718 tarihli La- Because of this demand,
landırıldı. Diğer müzelerden biris Baltalı kitabesi, sinema which came from the munici- 1- Two inscribed sofas that
bazı etnografik materyaller makinesi, kadın el işleri, tartı pality and NGOs, makes the belong to Yemezzade Süley-
getirildi. aletleri, animasyon odacıkları museum all the more valuable man Rüşdî,
izlenmeye değer. and meaningful. 2- Two poetry books and a
Bugün için müzede religious instructions book by
Karacasu’dan toplanmış Bütün bunlar çok güzel The 10th Anniversary Süleyman Rüşdî,
eserlerle birlikte 622 eser bir başlangıçtır. Yapılması epigraph, the epigraph of the 3- Two petitions about the
sergilenmektedir. Karacasu gereken daha pek çok işin Çarşıyaka Bridge dates 1718, Turkish War of Independence
54
olduğunu düşünüyoruz. Top- 6- 1939 tarihli büyük boy written in 1921 to the office of two very important head
lanacak sergilenmeye değer terzi aynası, the mufti, stones from the Republic
yeni eserlerle müzenin çok 4- A picture of Karacasu that period are located at the
7- Karacasu’da kullanılmış was taken in 1939, Karacasu Cemetery. It is pos-
daha büyütülmesi gerekir.
eski radyolar, gramofonlar 5- Hundreds of photos of sible to increase the number
Karacasu’da, sergilenebi-
lecek daha onlarca kültür 8- 1890-1917 arası Karacasu Karacasu taken from 1950 of these valuable assets after
varlığı vardır. Meselâ sadece Şer’i Sicilleri until today, research. As we believe that
bende: 6- A big tailor’s mirror from the ethnography museum we
1- Yemezzade Süleyman 9- Mustafa Özer’e ait fetva 1939, have today will not be enough
Rüşdi’ye ait iki adet yazma defteri, 7- Old radios and gramo- to display all our authentic
divan, phones used in Karacasu artworks, ethnographic works
10- Karacasu insanına ait
8- Karacasu registries between should be continued in the
2- Süleyman Rüşdî’ye ait iki yazma eserler gibi sergilene-
the years 1890-1917 Cultural House belonging to
adet şiir ve dinî bilgiler kitabı, bilir malzemeler ve nihayet
9- Fatwa notebooks belonging the municipality and a part of
3- 1921 tarihli müftülüğe Karacasu Vakfı’nda Yemez- to Mustafa Özer, the house should be turned
yazılmış Kurtuluş Savaşı ile zade Süleyman Rüşdî’nin 10- Inscribed works by the into the City Archive.
ilgili iki adet dilekçe, Menafı’un Nâs isimli eseri locals of Karacasu, other ele-
bulunmaktadır. ments worth exhibiting and a We know that our chief mag-
4- 1939 tarihinde çekilmiş book by Yemezzade Süleyman istrate Mustafa Büyükyapıcı
Sanat değeri taşıyan ve çok
Karacasu’yu genel olarak Rüşdî called Menafı’un Nâs will evaluate our proposal for
kıymetli olan Osmanlı Dö-
gösteren 1 adet fotoğraf, which is at the Karacasu Foun- the establishment of the City
nemi mezar taşları yanında
dation. Archive. As the ethnography
5- 1950’den bu yana Cumhuriyet Dönemi’ne
Museum is an entity that be-
Karacasu’yu gösteren onlar- ait iki adet belge niteliğinde
In addition to very valuable longs to the Ministry of Culture
ca fotoğraf, mezar taşı, Karacasu Me-
Ottoman period head stones, and Tourism and they don’t
55
56
zarlığı’ndadır. Bu eserlerin karışmadıkları düşüncesiyle
sayısını yapılacak çalışmalarla Kültür Evi’nde Karacasulu-
çoğaltmak mümkündür. lar olarak yoğun çalışma-
Otantik eserlerin sergilen- lar yapmamız gerektiğini
mesinde bugünkü Etnoğ- düşünüyoruz.Karacasu’nun
rafya Müzesi’nin yetmeye- özünden doğan etnografik
ceğini düşündüğümüz için varlıkları koruma bilinci, aka-
belediyeye ait olan Kültür cak yeni mecralar bulmalıdır.
Evi’nde etnografik çalışma- Belediye başkanları, belediye
lara devam edilmeli, bu ev meclisleri bunun önünü
içinde ayrı bir bölüm de daha güçlü etkinliklerle
Kent Arşivi olarak düzen- açmalı, sivil toplum örgüt-
lenmelidir diye düşünüyo- lerimiz de bu çalışmaları
ruz. Kent Arşivi kurulması desteklemelidir.
konusunda çok önceleri interfere with the materials and city councils must help us
talepte bulunduğumuz şim- Karacasu Etnoğrafya Müzesi that are being displayed, we and NGOs must support us.
diki Belediye Başkanımız bir başlangıçtır. Bir fidandır. think that we need to continue The Karacasu Ethnography
Mustafa Büyükyapıcı’nın Karacasu’da bu müzenin açıl- working at the Culture House Museum is just a start. It is
bu konularda gayretlerini ması için karar alan Belediye as the locals of Karacasu. our baby. I want to thank the
sürdüreceğinden eminiz. Meclisi üyelerimize, eski Be- members of the city council,
Etnografya Müzesi Bakanlığa lediye Başkanı Emin Mete’ye, The awareness of protecting our former chief magistrate
ait bir kurum olduğu için zamanın Kültür Bakanı’na, the cultural assets of Kara- Emin Mete and the NGOs
yerel yönetimlerin bu müze- Karacasu sivil toplum kuruluş- casu must be carried to other in Karacasu in making the
lerde sergileme konularına larına teşekkür ediyoruz. mediums. Chief magistrates museum possible.
57
Yazı/Article: Mükerrem Kürüm / Adnan Menderes Üniversitesi
Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Görevlisi
Dönemin Hungarian Adnan Menderes University Science-Literature Faculty, Art History Professor
Fotoğraflar / Photographs: Ceyda Adar
modasını craftsmen, who
yaratacak carried Middle
şekilde kuleli European
evler yaparak architecture to Aydın
Orta Avrupa by building tower-
mimarisini like houses that
Aydın’a taşıyan reflect that period’s
Macar ustalar, fashion, are still
günümüzde remembered today,
Macar
kent merkezini thanks to structures
süsleyen that decorate the city
yapılarıyla center.
yaşıyor.
ustalardan
geriye kalanlar
Remnants of Hungarian craftsmen
1993 yılından bu yana Aydın’a Döneminde Türkiye’de I first got the chance to see
dair yaptığım araştırmaların bir Çalışan Macar Yapı Ustaları” these works of art in 2001,
parçasını bu bölgede çalışan başlıklı bildiriyi sunmak üzere during the project over seen
ve izlerini günümüzde de takip gittiğim Macaristan’ı tarihi, by Prof. Dr. Bekir Deniz called
edebildiğimiz Macar yapı us- kültürel mirası, eski eseri “The Determination of Turkish
taları oluşturmuştur. Özellikle koruma-onarım çalışmaları, Historical Assets Abroad”.
konutlar, kamu yapıları, ticaret müzeleri ve daha birçok konu Later on, I did more research
binaları, Cumhuriyet Döne- bakımından yerinde incele- on the subject while in Hungary
minde Aydın’da uzun yıllar dim. Bu bağlamda genelden on September 3-8, 2007 to
kalan ve birçok esere imza özele gidildiğinde Türkiye’de, present a declaration called
atan, ancak isimleri günümüze Batı Anadolu’da ve Aydın’da
“Hungarian craftsmen that
ulaşamayan Macar ustaların inşa ettikleri binaları, kendi
worked in Turkey during the
emeğini kanıtlamaktadır. ülkelerindeki ve Avrupa’daki
Republic Period” In this regard;
uygulamalarla karşılaştırmak
I had the chance to compare
İlk defa, 2001 yılında Prof. suretiyle mimari etkileşim-
Structures constructed by the architectural styles they
Dr. Bekir Deniz’in Türk Tarih leri anlamak mümkün oldu.
Hungarian craftsmen have been used in buildings in Turkey and
Kurumu adına yürüttüğü Siyasal ve ekonomik yeter-
a major part of my research in Europe.
“Yurtdışındaki Tarihi Türk sizlikler, kaynakların kullanıla-
Eserlerinin Tespiti” konulu maması, Batı’ya açılma, dışa I have conducted since 1993
proje kapsamında bu çalışmayı bağımlı hale gelme Osmanlı about the city of Aydın. Espe- Political and economical
tasarladım. Daha sonra 03–08 İmparatorluğu’nun çöküşünü cially houses, public buildings deficiencies, the careless use
Eylül 2007 tarihleri arasında hızlandırmış, Anadolu işgal and trade houses prove the of resources, Westernization
Macaristan Ulusal Müzesi edilmiş, büyük sıkıntılar yaşan- efforts of Hungarian craftsmen efforts and dependence on
tarafından düzenlenen XIII. mış ve nihayetinde Türkiye who have constructed so many foreign states had accelerated
Uluslararası Türk Sanatları Tarihi’nin dönüm noktaların- valuable structures but aren’t the downfall of the Ottoman
Kongresi’nde “Cumhuriyet dan birisi olan Kurtuluş Savaşı remembered today. Empire, Anatolia was besieged
58
Emnalar Evi
59
Aydın’ın merkezinde, Ziraat Bankası,
yıkılan Osmanlı Bankası, Vali Konağı,
Ömer Muharrem Sabun Fabrikası, Park
Sineması, Germenlerin Evi, Emnaların
Evi, Raif Aydoğdu Evi, Eyüp Şahin Evi,
Ethem Menderes’in konutu, Dr. Gözaçan
Evi Macar ustalar tarafından inşa edildiği
bilinen en görkemli örneklerdir.
In the centre of Aydın; Ziraat Bank, the

now torn down Osmanlı Bank, Governor’s
Mansion, Ömer Muharrem Soap Factory,
Park Cinema, The house of the Germen
family, the Raif Aydoğdu House, Eyüp Şahin
House, the residence of Ethem Menderes and
the house of Dr. Gözaçan are some of the
most glorious structures that have been built
by Hungarian craftsmen.
ile ülke zafere ulaşmıştır. İşgal binlerce yıl öncesine dayanan and finally the country gained Hungary in Turkey on various
kuvvetleri savaşı kaybettikle- ortak geçmişleri, Osmanlı its independence after the dates included clauses on the
rini anladıklarında kaçarken İmparatorluğu’nun Macaris- war. Enemy forces had burnt two countries supporting each
her yeri ateşe vermiş, geride tan’daki egemenliği, Habs- everything in their way as they other on issues such as science,
yanık, yıkık kentler bırakmıştır. burg’lara karşı Ferenc Rákóczi were fleeing the country and trade, economy and agricul-
Batı Anadolu Bölgesi’nde İz- ve Kossuth Lajos gibi kahra- left ruined cities behind them. ture. With this regard, experts
mir, Aydın gibi şehirler yangın- manlara imparatorluğun kucak Cities such as Izmir and Aydın from Hungary were invited and
ların verdiği zararlar nedeniyle açması gibi bilinen ve önem in Western Anatolia were virtu- vice versa. The fact that Greek
yaşanılamaz hale gelmiştir. verilen Macaristan da bu ally unlivable. The journalists and Armenian construction
Dönemin gazetecileri savaşın ülkeler arasında yerini almıştır. at that time had witnessed the workers and professional had
izlerini taşıyan kentleri yerinde Macaristan ile Türkiye arasın- devastation and written about left the country after the war
izleyerek yazılarına aktar- da 18.12.1923, 28.01.1924, and the lack of local architects
it. The new Turkish government,
mışlardır. Ülkenin sıkıntılarını 20.12.1926, 21.05.1930
which knew the situation started and craftsmen had resulted in
bilen Türkiye Cumhuriyeti tarihlerinde imzalanan anlaş-
works regarding the rebuilding of problems in the construction
hükümeti, Ankara’nın başkent malar, iki ülke arasında fen,
the cities and infrastructure. industry. For this reason, not
yapılması, savaştan zarar sosyal, ziraat, ekonomi, ticaret
only scientists and agriculture
gören kentlerin yeniden imar vb. konularda birbirine destek
The government established by technicians but construction
edilmesi, ulaşım gibi konuları sağlamaya yönelik maddelere
Atatürk signed many agree- engineers, urban planners and
ön plana alarak, ilgili çalışmala- sahiptir. Buna göre yeni kuru-
ments with various foreign craftsmen were invited to Turkey
rı başlatmıştır. lan Türkiye Cumhuriyeti’ne
Atatürk’ün kurduğu hükü- Macaristan’dan ihtiyaç duyulan countries to strengthen the from Hungary. We know from
met, Türkiye’nin geleceğini alanlarda uzman davet edil- future of Turkey. Hungary, which resources that the first Hungar-
güçlendirmek için birçok ülke miş, aynı şekilde Türkiye’den had always been an ally, was ian engineer group arrived in
ile farklı alanlarda anlaşmalar de uzmanlar ve öğrenciler one of these countries. The Turkey on May 27, 1924. The
imzalamıştır. Tarihî yakınlığı Macaristan’a gönderilmiştir. agreements signed between Hungarian-Turkish Friendship
60
İnşaat işleri ile ilgilenen Rum Derneği’ni (Konstantinapolyi Association was established on were allowed to work in Turkey
ve Ermeni ustaların işgal Magyar Egyesület) kurmuş- November 16, 1917 and the with a law that was passed in
sonrasında ülkeyi terk etmesi, lardır. Hungarians who lived in Turkey 1927. Guilio Mongeri, Vedat,
yerli mimar ve ustaların sayı- established the Istanbul Hun- Kemalettin and Arif Hikmet are
sının yeterli olmaması, imar Cumhuriyet’in başlarında garian Club in 1926. famous architects from that
faaliyetleri açısından bazı sıkın- hükümet öncelikle Ankara’nın period.
tıları beraberinde getirmiştir. başkent olarak yapılandırılma- In the first years of the
Bu nedenle Macaristan’dan sına girişmiştir: Kentsel gelişim Republic, the government Houses with towers
davet edilenler arasında yal- planı ilk defa 1924 yılında concentrated on restructur- German and Hungarian crafts-
nızca bilim adamları ve ziraat Alman Heussler tarafından ing Ankara as the capital city. men were invited to Turkey to
teknikerlerinin değil, inşaat hazırlanmış ve eski Ankara ile
Its urban development plan work on the construction of
mühendisleri, şehir plancıları Yenişehir’de uygulanmıştır. Bir
was first prepared by German Ankara because of the lack of
ve yapı ustalarının bulunması- Macar şehircilik uzmanının yap-
architect Haussler in 1924 and Turkish craftsmen and qualified
na da önem verilmiştir. İlk Ma- tığı planla Yenişehir’de halktan
implemented in Ankara and workers. The houses, dubbed
car mühendis grubunun Turan arazi satın alınıp parsellenerek
Yenişehir. With a plan drawn up the towered houses were
Cemiyeti aracılığıyla 27 Mayıs konut yapımına gidilmiş, ancak
by a Hungarian urban planner, constructed in Ankara in 1927
1924’te törenle Türkiye’ye bu uzmanın yaptığı plan yeterli
lands brought from locals were on Ziya Gökalp Avenue and
gönderildiğini ve keşif yapıp fi- olamadığından şehir kont-
kir sahibi olduklarını kaynaklar- rolsüz büyümüştür. Yapıların registered and houses were Gazi Mustafa Kemal Boulevard;
dan öğrenmekteyiz. 16 Kasım inşasında kredi sağlamak üzere built but because the plan was two of them are the embassies
1917 tarihinde Macar-Türk 1926 yılında Emlâk ve Eytam insufficient the city developed in of Hungary and Afghanistan.
Dostluk Birliği’nin oluşturuldu- Bankası’nın kurulması, 1927 an uncontrolled manner. During Former Interior Minister Cemil
ğu kayıtlara düşmekle birlikte yılında çıkarılan Teşvik-i Sanayi the same period, a bank was Ubaydın’s house in Yenişehir
Türkiye’de yaşayan Macarlar, Yasası ile endüstri kesiminde established to provide loans is also one of those towered
1926 yılında İstanbul Macar de yabancılara Türkiye’de for construction and foreigners houses. Maraş MP Mithat
61
Eyüp Şahin Evi
çalışma olanağının sağlanması, konutun planını Arif Hikmet Alam had chosen Arif Hikmet Italian and Turkish craftsmen.
dönemin önemli faaliyetlerin- Koyunoğlu’na çizdirmiştir. Koyunoğlu to draw the plans The construction of Turkish
dendir. Guilio Mongeri, Vedat, Haluk Pamir, kuleli evlerin for his two towered house on House Main Building started
Kemalettin ve Arif Hikmet Macar loncasının ustaları tara- Çankaya road. Haluk Pamir on March 21, 1927 and was
beyler, devrin ünlü mimarla- fından yapıldığını, kendisinin bu states that the towered houses undertaken by Austrian firm
rındandır. ustaların çocukları ve torun- were constructed by Hungar- Rella and managed by Arif
ları ile çalıştığını, birikimlerini ian craftsmen and that he Hikmet Koyunoğlu and finished
Kuleli evler binalara yansıttıklarını, yığmaya had worked with the sons and on May 23, 1930. Koyunoğlu
Türk ustalarının yanı sıra kalifi- yakın betonarme binalar inşa grandchildren of these masters had requested Hungarian
ye eleman eksikliği nedeniyle ettiklerini ifade etmektedir. Ma- and reflected their accumula- craftsmen Herr Flots for the
Alman ve Macar ustalar da car ustalara ilişkin diğer veriler
tions on these structures. Other construction and the building
Ankara’nın imarında görev arasında Cumhurbaşkanlığı
data about Hungarian crafts- was finished under his supervi-
üstlenmişlerdir. Ankara’da Arşivi’ndeki Macar ustaların ve
men include the construction sion. The electrical installation
1927 yılında kuleli evler olarak uzmanların inşaat ve tamirat
and renovation fees awarded of the building was awarded to
bilinen konutlar Ziya Gökalp masraflarına, teklif belgelerine
to Hungarian craftsmen and Hungarian firm Ganj. Hungar-
Caddesi ve Gazi Mustafa ilişkin belgeler yer alır: Bu bel-
proposals in the archives of the ian craftsmen worked in the
Kemal Bulvarı üzerinde inşa gelerde; su tesisatı mütehassısı
Presidency. One of the build- construction of the Ankara
edilmiştir; bu konutlardan iki Makis Kalabet (?), König Andur
adedi Macaristan ve Afganis- (Atatürk’ün çiftliği için 1926 ings that were constructed by Men’s Vocational School which
tan elçiliklerinin konutlarıdır. yılında başvuran Macar ziraat Hungarian craftsmen in Ankara was built by architect Ernst Egli
Yenişehir’deki İçişleri Bakanı uzmanı), Magyar Radiátorgyár is the Ziraat Bank General between the years 1928 and
Cemil Ubaydın’ın sahibi olduğu Részvénytársaság Ungarische Management Building which 1929 and the Cebeci Middle
ev, kuleli evlerdendir. Maraş Radiatoren-Fabrik Akt.-Ges. was built by Guilio Mongeri School was designed by Bruno
Milletvekili Mithat Alam, Çan- Budapest (Macar Musahhin between the years 1926 and Taut and Hungarian Franz
kaya yolu üzerindeki ilk kuleli Fabrikası Anonim Şirketi-Mus- 1929 and he had worked with Hillinger.
62
tafa Kemal Paşa’nın Çiftliği’nde tirmiş ve inşaat tamamlanabil- They worked everywhere and Hungary in 1931 and
inşa ettireceği köşk için kalo- miştir. Türk Ocağı’nın elektrik they were needed was turned into a museum in
rifer tesisatı talebi) gibi Macar tesisatı Macar Ganj Şirketi’ne Hungarian constructors not 1932. It was restored by Zana
kişi ve kuruluşlarının isimlerine ihale edilmiştir. Mimar Ernst only worked in Ankara but all Istvan, Szarka Imre, Moldvai
rastlanmaktadır. Ankara’da Ma- Egli’nin 1928–1929 yılları over Anatolia when they were Bela, Muka Isvan, Lajos Misko,
car ustaların yapımına katıldığı arasında inşa ettiği Ankara needed: for example, they Fenvesi İldiko and Takocs Gyürü
tespit edilen eserler arasında Erkek Ticaret Lisesi’nde Macar had constructed the Atatürk from the Hungarian National
Ziraat Bankası Genel Müdürlük ustalar çalışmıştır; Cebeci Or- Square and Mehmetçik Park in Museums Directorate between
Binası vardır. Guilio Mon- taokulu Bruno Taut ve Macar the years 1981 and 1982.
the borough of Pehlivanköy in
geri tarafından 1926–1929 asıllı Franz Hillinger ile birlikte
Kırklareli. The Rakoczi Museum
yılları arasında inşa edilmiştir. tasarlanmıştır.
in Tekirdağ with its present The construction workers and
Mongeri, Macar (Balaj usta
state is the work of Hungar- the foremen that worked at
bunlardan birisidir), İtalyan, İhtiyaç olan
ian experts. Hungarian prince the building of the Turhal
Türk ustalar ve işçiler ile çalış- her yerde çalıştılar
Ferenc Rakoczi II had lived in Sugar Factory in Tokat were
mıştır. Avusturyalı inşaat firması Macar ustalar Cumhuri-
Turkey as a guest of the Otto- also Hungarian. Adam Werl,
Rella şirketine ihale edilen ve yet Dönemi’nde yalnızca
man Empire between the years which worked on the con-
Arif Hikmet Koyunoğlu’nun Ankara’da değil, Anadolu’da
1717 and 1735 and resided struction of the factory, later
bizzat yönlendireceği şartı kendilerine ihtiyaç duyulan
olan Türk Ocağı Merkez her yere gidip çalışmışlardır: in Tekirdağ in his last 15 years. on became a teacher at the
binasının inşaatına 21 Mart Kırklareli’nin Pehlivanköy One of the houses that were Ankara Construction School.
1927 yılında başlanmış, 23 İlçesi’nde Macar mimarlar allocated to the prince and his The elementary school which
Mayıs 1930 yılında bitirilmiştir. tarafından Atatürk Meydanı ve entourage was handed over was built by Hungarian workers
Koyunoğlu’nun istediği şekilde Mehmetçik Parkı yapılmıştır. to the Hungarian Ministry of in the village of Sarımbey in
çalışabilmesi için firma, ustabaşı Tekirdağ, Rakoczi Müzesi, Culture and Tourism as part of Çorum opened in 1928. The
olarak Macar Herr Flots’u ge- son haliyle Macar uzmanla- an agreement signed by Turkey 151 meter long bridge that
63
Hakkı Ünsal Evi
rın eseridir. Macar Prensi II. Macardı. Türkiye’nin ilk şeker was built in Nevşehir, Avanos dition, the Hungarian company
Ferenc Rakoczi, 1717–1735 fabrikasında görevlendirilen in 1898–1900 is carried on called Ganj which undertook the
yılları arasında Osmanlı İmpa- Adam Werl usta, daha sonra 11 columns. We know that electrical infrastructure works
ratorluğunun davetlisi olarak Ankara Yapı Usta Okulu’nda the walking area of the bridge, of the city finished its task after
Türkiye’de yaşamış, ömrünün hocalık yapmıştır. Çorum, which was initially made of establishing the station building
son 15 yılını Tekirdağ’da geçir- Merkez, Sarımbey Köyü’ne wood, was changed into rein- in 1934. The Manisa Turgutlu
miştir. Prens ve maiyetindeki Cumhuriyet’in ilk yıllarında forced concrete by Kırşehir MP Elementary School started to be
mültecilere ayrılan evlerden Macar ustalar tarafından yapılan Ali Rıza Bey in 1924-1926 and built right after the declaration
birisi, 1931 yılında Türkiye ile ilkokul, 1928 yılında eğitim- the concrete construction was of the Republic and opened in
Macaristan arasında yapılan ikili öğretime başlamıştır. Nevşehir, undertaken by a Turkish crew 1926. Its tiles were imported
kültür anlaşması ile Macaristan Avanos’ta 1898–1900 yılları
led by a Hungarian craftsman from Marseilles, ground plaques
Kültür Bakanlığına devredilmiş, arasında inşa edilen 151 m.
called Wolf. The project for the from Milan and timber from
1932 yılında ise müze haline uzunluğundaki köprü, 11
structure called Akkahve (the Romania and the structure was
getirilmiştir. En son 1981–82 adet ayak ile taşınmaktadır.
Municipality Building today) built by Hungarian craftsmen.
yılları arasında Macaristan Milli Yürüme yerinin önceden tahta
in Mersin was entrusted to
Müzeler Müdürlüğünün görev- ile kaplandığı, yıpranma söz
Hungarian architect Matisner One of cities that Hungarian
lendirdiği restoratörler Zana konusu olunca 1924–1926
by then Governor T. S. Gür. masters worked in is Muğla. Ac-
Istvan, Szarka Imre, Moldvai yılları arasında dönemin
Bela, Muka Isvan, Lajos Misko, Kırşehir Milletvekili Avanoslu Hungarian engineer Scarpa cording to the census in 1927,
Fenvesi İldikove, Takocs Gyürü Ali Rıza Bey’in yardımlarıyla had drawn up a new urbaniza- many Hungarian families lived
tarafından yapılmıştır. beton haline getirildiği, beton tion plan for Ödemiş when Dr. in Muğla. Although the first map
kısmının yapımını Wolf isimli Mustafa Şevket Bey was chief of the city was commissioned to
Tokat, Turhal Şeker bir Macar ustanın öncülüğün- magistrate that targeted the Hungarian engineer Scarpa in
Fabrikası’nın inşasında de, Türk ustaların da katıldığı spreading of the town from 1926, the map was never used.
çalışanlar ve ustabaşları da ekibin üstlendiği kayıtlarda yer northeast to southwest. In ad- The Muğla Governor’s Mansion
64
Mustafa Kocabaş Evi
alır. Mersin’de Akkahve denilen yılında hizmete girmiştir. Kire- and Cinema were built by Hun- The most famous foreman dur-
yapının (şimdiki Belediye mitleri Marsilya (Fransa), taban garians. The construction of the ing that period was Ivan. The
Binası) projesi, Vali T. S. Gür plakaları Milano (İtalya), keres- Governor’s Mansion was given construction of the Milas Movie
tarafından Macar asıllı mimar teleri Romanya’dan getirtilerek to Halil Bey, a constructor from Theatre (Istikamet Theatre)
Matisner’e hazırlatılmıştır. Macar ustalara yaptırılmıştır. Aydın, in 1928 through a public began in 1929 and finished in
Düzenlemeler sonunda 1947 bid. The construction of the 1931. The roof of the structure
yılında Akkahve ve Akotel Macar ustaların en yoğun çalış- mansion was undertaken under was built by a carpenter named
olarak bina hizmete girmiştir. tığı illerden birisi de Muğla’dır. the command of Hungarian Bonak and a civil servant that
İzmir Ödemiş’te Dr. Mustafa 1927 yılına ait nüfus sayımında foreman Şiranz and Bulgarian worked at the Milas Municipal-
Şevket Bey’in belediye başkan- çok sayıda Macar ailesinin craftsman Hristo. Andreas, ity called Şiranz. Unfortunately,
lığında gelişmeye çalışan kentte Muğla ilinde yaşadığı anlaşıl-
one of the foreman taught the the movie theatre was torn
Macar Mühendis Scarpa’ya maktadır. Şehrin ilk haritası
crew how to lay concrete and down in 1987 and a busi-
yeni bir şehir planı çizdirilmiştir. 1926 yılında Macar Harita Mü-
make cement, Şiranz found the ness center was built instead.
Buna göre Ödemiş’in kuzey- hendisi Scarpa’ya çizdirilmesine
sand source called Muğla Sand Hungarian workers constructed
doğudan güneybatıya doğru karşın kullanılmamıştır. Muğla
and the painting was done by mostly houses in Milas. The
gelişmesi amaçlanmıştır. Ayrıca Vali Konağı ve Sinema Binası,
a Hungarian called Zorti. Mo- house of Dr. Selahattin Bey, The
Ödemiş’in elektrik tesisatı Macar ustalar tarafından ya-
saic production in Muğla was house of the Toksarı Family, the
işlerini 1932 yılında üstlenen pılmıştır. Vali Konağı, Vali Salih
Macar Ganj Şirketi; 1934 yı- Cemal Bey zamanında (1928) learned from Hungarian mas- house of Dr. Servet Bey and the
lında istasyon binasını devreye Aydınlı müteahhit Halil Beye ters and chump concrete was house of Dentist Ali Bey (the
sokarak, çalışmalarını tamam- 52 bin TL’ye ihale edilmiştir. first used during the construc- four-storey Turan Hotel was
lamıştır. Manisa Turgutlu İlköğ- Konağın yapımı Macar usta Şi- tion of the mansion. Hungarian built instead of it afterwards)
retim Okulu, Cumhuriyet’in ranz başkanlığında Bulgar usta craftsmen also built houses, are the examples from that
ilanından sonra inşa edilmeye Hıristo eşliğinde gerçekleşti- cinema, market and schools in period. The house of Nedime
başlanmış, 1926–27 öğretim rilmiştir. Yapıcı ustalar arasında the borough of Milas in Muğla. Beler (A girl’s hostel with the
65
Andras, beton dökümü ve mıştır. Milas’ta Macar ustaların same name today) is one of the worked with Hungarian workers
çimento yapımını öğretmiş, yaptığı eserler arasında yoğun- most beautiful artworks done by and witnessed their lives in Tur-
Şiranz Usta Muğla Kumu diye luğu evler teşkil eder. Dr. Se- Hungarian craftsmen. key, is important: Haydar Özde,
bilinen kum kaynağını bulmuş, lahattin Bey’in Evi, Toksarıların who died when he was well over
yağlı boya işleri Zorti Usta Evi, Dr. Servet Bey’in Evi ve Their works in Aydın 90, was Aydın’s first electric-
tarafından gerçekleştirilmiştir. Dişçi Ali Bey’in Evi (sonradan Aydın, just like Muğla, is one ity technician and worked with
yerine dört katlı Turan Oteli of the cities that harbored Hungarian craftsmen. He had
Muğla’da mozaik yapımı ilk kez yapılmıştır), döneminin önemli Hungarian foremen and their said that the Hungarians didn’t
Macar ustalardan öğrenilmiş, örneklerindendir. Nedime families until the 1940’s after speak because they didn’t know
takoz tuğla ilk kez vali kona- Beler Evi (Günümüzde aynı the declaration of the Republic. Turkish and answered every
ğının yapımında kullanılmıştır. adla anılan Kız Öğrenci Yurdu)
The devastation suffered by the question with a “yes”. Regis-
Muğla ili Milas İlçesi’nde Macar de Macar ustaların en güzel
center of Aydın because of the tered Levantine style Turkish
ustaların konut, sinema, çarşı, eserlerinden birisidir.
war, construction works between houses that are considered
okul yaptıkları bilinmektedir.
the years 1940 and 1950 and historical assets are located
Bu yörede bilinen en iyi usta, Aydın’daki çalışmaları
the tearing down of buildings at Veysi Paşa, Hasan Efendi,
Ivan’dı. Milas Sinema Binası’nın Aydın da Muğla gibi
for annuity resulted in the Zafer, Orta, Cuma, Köprülü,
(İstikamet Sineması) 1929 Cumhuriyet’in ilanını takiben
extinction of traditional Turkish Cumhuriyet neighborhoods.
yılında inşaatına başlanmış, 1940’lı yıllara kadar Macar yapı
1931 yılında tamamlanmıştır. ustaları ve ailelerini barındıran style houses from the Ottoman
Eserin çatı ustaları marangoz kentlerden birisidir. Aydın Empire and sadly, not many of In the centre of Aydın; Ziraat
Bonak ile Milas Belediyesi’nde merkezinde savaşın getirdi- the buildings constructed by Bank (before 1927), the now
Fen İşleri memurluğu da yapan ği yıkımlar, 1940-50 yılları Hungarian foremen who we are torn down Osmanlı Bank (must
Şiranz ikilisidir. Ancak sinema arasındaki imar faaliyetleri vb still researching have survived have been built between1926
binası, 1987 yılında yıkılmış, etkenler, mevcut binaların rant too. The information that is left and 30), the torn down Gov-
yerine yeni bir işhanı yapıl- amacıyla yıkılması/yıktırılması from Haydar Özde, who had ernor’s Mansion (Atatürk was
66
nedeniyle Osmanlı Dönemi’ne binalar, yoğunlukla Veysi Paşa, invited to stay here in 1931), house of Eyüp Şahin (finished
ait geleneksel Türk evlerinden Hasan Efendi, Zafer, Orta, Ömer Muharrem Soap Factory in 1934), the now torn down
neredeyse örnek kalmamış, ne Cuma, Köprülü, Cumhuriyet (must have been built between residence of Ethem Menderes
acıdır ki, adları doğru düzgün mahallelerinde bulunmaktadır. 1926–27), the torn down Park (can be seen in the Aydın photo
bilinmeyen ve haklarında araş- Cinema (we believe that it was dated 1931) and the torn
tırmayı sürdürdüğümüz Macar Aydın’ın merkezinde, Ziraat built between 1927–1929; down house of Dr. Gözaçan
ustaların inşa ettiklerinden ise Bankası (1927 öncesi), yıkılan belongs to İsmail Hakkı), The (can be seen in old Aydın
az sayıda ulaşmıştır. Macar us- Osmanlı Bankası (1926–30 yıl- house of the Germen Family photos dated 1933) are other
talarla birlikte çalışan ve onların ları arasında yapılmış olmalıdır), (located on Gençlik Avenue, magnificent buildings. Foremen,
yaşamlarına tanık olan rahmetli yıkılan Vali Konağı (1931 yılında today, the ground floor is a who constructed the houses
Haydar Özde’nin sözlü bilgileri Atatürk burada ağırlanmış-
supply store and the upper floor of wealthy people, carried
önemlidir: 90 yaşının üstünde tır), Ömer Muharrem Sabun
is a cafeteria, must have been Middle European architecture
iken hayatını kaybeden Haydar Fabrikası (1926–27 yıllarında
built between 1930–32) and to Aydın by building tower-like
Özde, Aydın’ın ilk elektrik yapılmış olmalıdır), yıkılan Park
the house of the Emna Family houses that reflect that period’s
teknikeridir ve Macar ustalarla Sineması (1927–1929 yılları
(today, the ground floor is a res- fashion. Most of the registered
birlikte görev yapmıştır. Ustala- arasında inşa edildiğini düşün-
taurant called Rıfat Bey Konağı; buildings in the center of Aydın
rın Türkçeyi iyi bilmedikleri için mekteyiz; İsmail Hakkı’ya ait-
must have been built between have been built by Hungarian
konuşmadıklarını, kendilerine tir), Germenlerin Evi (Gençlik
soru sorulduğunda da “igen” Caddesi’ndedir, günümüzde alt 1930–32), are some of the foremen together with Turkish
şeklinde cevapladıklarını, diğer katı kırtasiye, üst katı kafeterya most glorious structures that construction workers.
bir deyişle “evet” dediklerini şeklinde işlevlendirilmiştir; have been built by Hungarian
vurgulamıştır. Kentte günümü- 1930–32 yılları arasına ait ol- craftsmen. The house of Raif Most of the houses, as we have
ze ulaşan ve tarihi eser niteliği- malıdır), Emnaların Evi (Günü- Aydoğdu (the building to the highlighted in our research
ne sahip birçoğu Levanten tarzı müzde alt katı Rıfat Bey Konağı south of Nasuh Paşa Complex, called “The Cultural Assets in
Türk evi olarak yapılan tescilli adı ile restoran şeklinde hizmet was torn down after 1939), the the city center of Aydın” , were
67
Çırak’ların Binası
vermektedir; 1930–32 yılları Macar ustalar tarafından Türk built as one, two or three- storey Direct connection
arasında inşa edilmiş olmalıdır), ustalar ile birlikte yapılmıştır. houses on inclined surfaces on to streets
Macar ustalar tarafından inşa Birçok çalışmada vurguladığı- the east-west axis because of Most of the houses in the
edildiği bilinen en görkemli mız, “Aydın İl Merkezi Kültür the topographic structure of the city are directly connected
örneklerdir. Raif Aydoğdu Varlıkları” başlıklı çalışmada land. Eyüp Şahin House, which to streets. There aren’t many
Evi (Nasuh Paşa Külliyesi’nin yayınladığımız üzere, evle- is located in Veysipaşa Neighbor- traditional Turkish style houses
güneyinde yer alan bina 1939 rin çoğu, arazinin topografik hood to the northwest of Üveys where the living area is ac-
yılında sağlam iken sonradan yapısı nedeniyle kuzey-güney Paşa Mosque, stands out from all cessed through a courtyard.
yıkılmıştır), Eyüp Şahin Evi doğrultusunda eğimli alanlarda the others with its four –storey There are many houses with
(1934 yılında tamamlanmıştır), bodrum üzerine tek, iki veya structure and is the most glamor- front and back gardens. In
yıkılan Ethem Menderes’in üç kat halinde inşa edilmişler-
ous historical house built by some cases, there are bath
konutu (1931 yılına ait Aydın dir. Veysipaşa Mahallesi’nde,
Hungarian craftsmen in Aydın. complexes right next to the
fotoğraflarında görülmektedir), Üveys Paşa Cami’nin kuzey-
houses. Most of the houses that
yıkılan Dr. Gözaçan Evi (1933 batısında bulunan Eyüp Şahin
The plinth walls of the struc- end with a triangular façade on
yılına ait eski Aydın fotoğrafla- Evi dört katlı yapılmasıyla
tures were braided with stones the exterior have been built by
rında mevcuttur) aynı görkemli diğerlerinden ayrılmakta ve Ay-
and bricks; we can see that Hungarian craftsmen. Another
yapılar arasındadır. Ekonomik dın’daki Macar ustaların yaptığı
bricks were mainly used in the characteristic of the structures
güce sahip kişilerin evlerini en gösterişli tarihî ev olarak
karşımıza çıkmaktadır. Eserlerin construction from the falling built by Hungarian craftsmen
yapan ustalar, adeta dönemin
modasını yaratacak şekilde inşasında özellikle subasman plaster. In some walls, stone and are areas shaped like towers
kuleli evler inşa ederek, Orta kısımları taş veya taş ve tuğla bricks are used as complemen- that rise above the roof. Some
Avrupa’nın mimarisini Aydın’a ile dönüşümlü örülmüştür; tary elements. The upper parts of the entrances of the buildings
taşımışlardır. Aydın merkezinde duvarlarda tuğla malzemenin of the buildings are covered with are terrace shaped, some are
adını zikretmediğimiz tescilli daha fazla kullanıldığı dökülen Marseilles style tiles and have arched and some are straight.
binaların tamamına yakını sıvalardan görülebilmektedir. pleated or cradled roofs. The doors are either wooden or
68
Bazı yapıların duvarlarında ise bir kısmı ise kemerli veya düz iron and have single or double such as a wardrobe, a pantry
taş ve tuğla birbirini tamamla- girişler halinde düzenlenmiştir. leafs. There are door knockers and a washing room. In some
yan iki önemli malzemedir. Üst Kapılar ahşap veya demirden on some houses in the shape of houses, these elements are
örtüleri Marsilya tipi kiremitler- olup, çift veya tek kanatlıdırlar. a hand or a bird and some have organized as individual units. In
le kaplı, kırma veya beşik çatılar Bir kısım evlerin kapılarında head shaped hinges. Doors some houses, there are sepa-
şeklinde düzenlenmiştir. el, kuş şeklinde tokmaklar ve
and windows have been added rate areas for bathroom, toilets
insan başı şeklinde sona eren
to the corner parcels of some and cabinets. The ceilings and
Sokak ile bağlantılı süslemeli rezeler mevcuttur.
houses. Some of the houses floors of the rooms are made
Kentte yer alan evlerin ço- Bazı evlerin köşe parsellerde
bulunması sebebiyle köşeleri which have been jazzed up from wood.
ğunluğu sokak ile doğrudan
bağlantılıdır. Geleneksel Türk pahlandırılmış ve bu kısımlara with round, flat or steep arched
evlerinde görülen bir avludan pencere veya kapılar açılmıştır. windows have pavilions or bal- Decorations on the houses
geçerek yaşama mekânına ula- Cepheleri bol sayıda basık, conies that overlook the street. of Aydın are concentrated in
şılan konut sayısı çok azdır. Ön yuvarlak, sivri kemerli veya düz These balconies and pavilions the exterior that overlooks the
veya arka cephelerinde bahçesi pencerelerle hareketlendirilen are supported by iron consoles street: Moldings that were done
olan örnekler sayıca daha fazla- evlerin kimisi sokağa dönük decorated with geometric or with plaster are highlighted
dır. Bazı örneklerde cephelere çıkma, cumba veya balkona sa- vegetable motifs or columns. with profiled fringes. The fringes
bitişik hamam yapılarına rast- hiptir. Cumbaları ve balkonları and triangular facades of some
lanmaktadır. Cephelerin üçgen alttan genellikle bitkisel veya Usually, the houses in Aydın buildings are decorated with
alınlıkla sona erdiği evlerin geometrik motiflerle süslenmiş
were constructed with an indoor oval, round and baklava shaped
çoğu Macar ustalar tarafından demir konstrüksiyonlu kon-
hall or covered outdoor hall medallions that were made
inşa edilmiştir. Macar ustaların sollar ile profilli konsollar veya
plan. Square of rectangular with the bas relief technique.
eserlerinin bir başka özelliği, sütunlar desteklemektedir.
kule şeklinde çatıdan taşıntılı planned rooms are lined on ei- The windows are framed with
mekânlardır. Binaların giriş- Aydın’daki konutlar genellikle ther sides of the hall. The rooms geometrical motifs made from
lerinin bazısı eyvan şekillidir, iç sofalı veya kapalı dış sofalı usually have wooden elements plaster and jazzed up. Profiled
69
facades, triangular teeth like are known as ‘towered houses’
shapes, shells and stones with by the locals. High roofs, roof
moon-star motifs are the other windows, tower-like parts that
decorations that complete the rise above the exterior and
decorations around the win- triangular facades are the char-
dows. Column formed decora- acteristics of Hungarian crafts-
tions called plasters were made men. These buildings, which
on the corners of the exteriors. reflect the European vision of
There are applications that re- the Hungarian masters, unfor-
semble gable ends on the upper tunately cannot be seen today
exterior of some buildings. because of wrong structuring. It
is also sad to see that some of
The decorations inside the these buildings are on the verge
houses can be seen mostly of collapsing because of old age
on wooden doors or ceilings: and neglect and those build-
the doors are decorated with ings need to be preserved and
square, rectangle or polygonal restored for future generations.
formed shapes and the ceilings
are enriched with round plaster
medallions.
SEÇİLMİŞ KAYNAKÇA
AKÇA, Bayram, Sosyal-
Dates written
Siyasal ve Ekonomik Yönüyle
with plaster Muğla (1923–1960), Ankara,
Dates such as 1925, 1933, 2002.
Madran Palas pencere detayı 1939, 1945, written with
plaster, can be seen on some of ASLANOĞLU, İnci, Erken
Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı,
the houses. These dates usually
plan tipinde inşa edilmiştir. Kare miştir. Pencerelerin etrafı yine Ankara, 1980.
refer to the end of construc-
veya dikdörtgen plânlı odalar, sıva ile yapılan bitkisel veya tion. Some examples don’t have AYVERDİ, Ekrem Hakkı,
sofanın bir kenarına veya iki geometrik motiflerle çevre- dates. Even though the houses Avrupa’da Osmanlı Mimarî
yanına dizilmişlerdir. Çoğun- lenerek hareketlendirilmiştir. were constructed by Hungarian, Eserleri, I. Cild, 1. ve 2. Kitab,
lukla odalarda yüklük, dolap Profilli alınlıklar, altları kademe- Greek, Armenian and Turkish İstanbul, 1977.
ve gusülhanelerin bulunduğu lendirilmiş denizlikler, üçgen workers, it is surprising that BAŞTAV, Şerif, “Tarihte
ahşap aksam mevcuttur. Kimi benzeri dişler, istiridye kabuğu there are no documents that Türk-Macar Münasebetleri ve
evlerde bu unsurlar ayrı birim- formu ve ay-yıldız motifli kilit include the names of these Macar-Türk Akrabalığı”, Tarih ve
ler halinde düzenlenmişlerdir. taşı bezemeleri, pencerelerin
craftsmen. Toplum, Sayı: 215, İstanbul, s.
Bazı evlerde banyo, tuvalet, etrafındaki tezyinatı tamamlayan
59–65.
dolaplar için özel mekânlar uygulamalardandır. Cephelerin
In conclusion, the Republic
bulunur. Odaların tavanları, ta- köşelerine pilastr adı verilen, ÇOLAK, Melek, “Cum-
Period is a turning point for
banları, kapıları ahşap malzeme üzeri yivli, kaide ve başlıkları huriyetin Kuruluş Yıllarında
Turkey and many developments
ile oluşturulmuştur. bulunan sıva ile şekillendirilmiş Türk Eğitim Yaşamında Macar
Aydın evlerinde süslemeler have taken place during this
sütun formunda süslemeler Eğitimcilerin Yeri”, Atatürk
dışta sokağa dönük cephelerde era. Construction works are only
yapılmıştır. Bazı yapıların cep- Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:
toplanmıştır: Sıva ile yapılan helerinin üst kısımlarında kalkan a part of these developments.
XX, Sayı: 58, Ankara, 2004, s.
silmeler, kat araları ve kademe- duvar benzeri uygulamalar Famous Turkish and foreign 231–243.
lerle profillendirilen saçakları dikkati çeker. architects, experts and foremen
have worked together and built 50 Yılda İmar ve Yerleşme
daha belirgin hale getirmiştir. Evlerin iç mekândaki süslemele-
1923–1973, Ankara, 1973.
Bazı yapıların saçakları veya ri ahşap kapılar veya tavanlarda important structures together
üçgen alınlıkları kabartma karşımıza çıkmaktadır: Kapılar by working hard. The build- ERKUN, Fethi Vecdet (çeviren ve
tekniğiyle meydana getirilen kare, dikdörtgen veya çokgen ings of Hungarian craftsmen, derleyen), Macar Basınında
oval, yuvarlak, baklava dilimi formlu şekillerle kartuşlara who have worked alongside Mustafa Kemal Atatürk, Ankara,
şekilli madalyonlarla bezen- ayrılarak süslenmiş; tavanlar Turkish and foreign architects, 2003.
70
GÖKBEL, Asaf, Milli Mü- MOLNÁR, Jòzsef,
cadelede Aydın, Aydın, 1964. Macaristan’daki Türk Anıtları-
Monuments Turcs en Hongrie,
GÜNEŞ, Günver, Sosyal-Si-
Ankara, 1993.
yasal-Ekonomik-Kültürel Açıdan
Ödemiş Kenti (1908–1950), ORTAÇ, Hilmi, “Kurtuluş
(DEÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Savaşı ve Atatürk”, Tarih ve To-
Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış plum, Sayı: 215, İstanbul, 2001,
Doktora Tezi), İzmir, 1997. s. 8–14.
GÜNEŞ, Günver, ÖKÇÜN, A. Gündüz - Ahmet R.

“Osmanlının Ortaçağ Ökçün, Türk Antlaşmaları
Kasabasından Cumhuriyet Rehberi (1920–1973), Ankara,
Türkiyesinin Modern Kentine 1974.
Ödemiş”, Toplumsal Tarih, Sayı:
ÖZTÜRK, Ali Haydar (Yayına
70, Cilt: 12, İstanbul, 1999, s.
Hazırlayan), Yorgun
4–10.
Yıllar Ali Haydar Özde’nin
Hatıraları, Aydın Ticaret Odası
GÜNEŞ, Günver,
Kültür Yayınları, Aydın, 2008.
“Cumhuriyet’in İlk Yıllarında
Aydın”, Tarih ve Toplum, Sayı: ÖNEN, Nizam, İki Turan-
239, İstanbul, 2003, s.48–58. Macaristan ve Türkiye’de
Turancılık, İstanbul, 2005.
GÜNEŞ, Günver, “Aydın’ın
Aydınlatılması Cumhuriyet’in SÖZEN, Metin, Cumhuriyet
İlk Yıllarında Aydın Şehrinin Dönemi Türk Mimarlığı, Ankara,
Elektrik Kooperatifi Eliyle 1984.
Ahmet Demircioğlu Evi Aydınlatılması”, FAMA Aktüel-
SÖZEN, Metin, Mete Tapan,
Aylık Aktüel ve Magazin Dergisi,
50 Yılın Türk Mimarisi, İstanbul,
Yıl: 2, Sayı: 14, Aydın, 2007, s.
yuvarlak şekilli alçı madalyonlar- ortaya koyarak önemli eserle- 1973.
4–6.
la zenginleştirilmiştir. re imzalarını atmıştır. Türk ve TASHNADİ, Edit, “18.-19.
yabancı mimarlar ile yapıların KOYUNOĞLU, Hikmet,
Yüzyılda Osmanlı’da Macar Mül-
Sıva ile yazılmış tarihler sahiplerinin fikirlerini paylaşarak “Eski Türk Ocakları Merkez
tecileri”, Tarih ve Toplum, Sayı:
Kentteki evlerin bazılarının mesleklerini icra eden Macar Binasının İnşaatına Ait Anılarım”,
215, İstanbul, 2001, s. 71–75.
üzerinde 1925, 1933, 1939, ustaların eserleri, halk arasında Kültür ve Sanat, Sayı: 5,
1945 gibi sıva ile yazılmış tarihler “kuleli binalar” olarak adlandı- İstanbul, 1977. ÜNLÜ, Seyfettin (editör),
dikkati çeker. Bu tarihler evlerin rılmaktadır. Yüksek çatıları, çatı Aydın Hatırası Zamanlar/Mekân-
Mükerrem Kürüm (Danışman)-
genellikle inşalarının tamamlan- pencereleri, kule şeklinde cephe lar/İnsanlar, T.C. Kültür ve Tu-
Nilüfer Öztürk, Dünden
ma tarihleridir. Bazı örnekler seviyesinden yükselen bölüm- rizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul,
Bugüne Aydın, Mimarlar Odası
tarihsizdir. Evlerin yapımında ler, üçgen alınlıklar bu ustaların 2007.
Aydın Temsilciliği, İzmir, 1999.
Macar, Rum, Ermeni ve Türk inşasında bulunduğu yapılardan-
ustaların çalıştığı bilinmekle dır. Aydın’da 1940’lara kadar KÜRÜM, Mükerrem,
beraber hiç bir evde usta adına faaliyetlerini sürdüren Macar “Cumhuriyet Döneminde YAVUZ, Ahmet (Derleyen),
rastlanmaması veya bir belgenin ustaların Orta Avrupa karakterini Aydın’ın (Merkez) Kentsel Türkiye Cumhuriyeti’nin
bulunmaması düşündürücüdür. yansıtan binaları, kent siluetle- Gelişimi”, Aydın Ticaret Odası, Andlaşmaları, Cilt 1–2, Ankara,
Sonuç olarak, Cumhuriyet rinde şu anda yanlış yapılaşma Sayı: 2007/24, İzmir, 2007, s. 1992.
Dönemi, Türkiye için bir nedeniyle izlenememektedir. 33-35.
YÜCEL, Yaşar (çev.), Macaristan
dönüm noktasıdır, önemli Bunun yanı sıra zamana yenik
KÜRÜM, Mükerrem (Metin ve Bulgaristan’daki Türk Sanat
atılımlar gerçekleştirilmiştir. İmar düşüp müdahale edilmeyen,
Yazarı ve Kronolojik Yerleştirme), Eserleri, Ankara, 1991.
faaliyetleri bu atılımların yalnızca yıkılmak üzere olanları da gör-
(Mimarlar Odası Aydın İl
bir kısmını ifade etmektedir. Yurt mek yeterince üzücüdür. Bir an www.mimarlarodasi.ankara.org
Temsilciliği ile birlikte)
çapında Türk ve yabancı mi- evvel gerekli önlemlerin alınarak
Aydın İl Merkezi Kültür http://forum.arkitera.com/ar-
marlar, uzmanlar, ustalar birlikte gelecek nesillere kazandırılmaları
Varlıkları, Aydın, 2011. chive/index.php/t-2700.html
çalışmış, emeklerini, yüreklerini önem taşımaktadır.
71
Yazı / Article: Ceyda Adar
Fotoğraflar: Ceyda Adar - Süleyman Duman - Birgi Belediyesi / Birgi Municipality
The geography
which is not Modern zamanların
visited by uğramadığı coğrafya
modernization
BİRGİ
Kurumuş yaprakların çıtırtısı, lives that are being led behind
kuş seslerine karışıyor. Huzurlu closed doors, a boy with shining
bir sessizlikte doğanın yükselen eyes represents the warm face
sesi dört bir yana dağılırken, of the town…
Birgi’nin kahverengi gözleri
yeni bir güne çoktan uyanmış. A humdrum day at Birgi draws
Tüten bacalardan süzülen ya- you in immediately. All you
şam belirtisi, kapıların ardındaki have to do is join and become
rengârenk yaşantıları sır gibi a part of this foreign place. An
saklarken, parlayan gözleriyle old mosque, an ancient square
ufak bir çocuk temsili oluyor
or a mausoleum that has been
Bozdağ’ın kentin sıcacık yüzünün…
a part of history… While the
eteklerinde yeşil structure of the city which
bir doğanın Birgili için zamanın sıradan
has witnessed ancient times
bir dilimi, bir misafiri kendi
tarihe örtü accompanies the soul of streets
gibi yabancı bir yaşantının which have not been visited
olduğu Birgi, orta yerine bırakıveriyor.
yaşantınızın by modernization, Birgi stands
Yapmanız gereken tek şey, proud, having resisted the ef-
kalabalığından kaybolma kaygısı taşımadan fects of time…
uzaklaşmak sokakların davetkâr çağrısına
için en doğru kulak vermek. Eski bir cami,
The most beautiful
adreslerden biri. yıllara meydan okuyan bir
examples of Turkish
konak ya da tarih sayfalarına
The sounds of dried leaves architecture
ismini yazdırmış bir Birgili’nin
are mixed in with the chirping Birgi, where history is covered
Birgi, where türbesi… Geçmiş zamanların
of birds. While the sound of
dört bir yana yayılmış dokusu, by a green nature on the
history is covered nature spreads to the en- outskirts of Bozdağ, is an ideal
modern zamanların uğrama-
by a green nature tire region within a peaceful place for a quiet getaway. The
dığı hissi uyandıran sokakların
on the outskirts ruhuna eşlik ederken, 5 bin
quietness, Birgi’s brown eyes town, which is thought to date
of Bozdağ, is an yıla tanıklık eden Birgi zamana has already greeted the day. back to 3000 B.C., was host
ideal place for a direnmenin gururuyla dimdik While traces of life that seep to civilizations such as Lydia,
quiet getaway. ayakta… from chimneys hide the colorful Persia, Bergama, Rome and
72
73
Türk mimarisinin en Duraklar arasında en popüler Byzantium, finally ending up the 19th century. There are
güzel örnekleri olanı şüphesiz Çakırağa Kona- in the hands of the Turks in 14 rooms in the mansion-be-
Bozdağ’ın eteklerinde yeşil bir ğı. Bir tabloyu andıran güzelliği the 14th century. Birgi, which sides the ground floor- which
doğanın tarihe örtü oldu- ve mimari üslubunu korumuş was the capital city of the has three floors, an outdoor
ğu Birgi, yaşantınızın kimi yapısıyla ziyaretçilerin uğrak Aydınoğulları Seigniory, re- hall and 2 mansion suits.
zaman anlamlandıramadığınız yeri olan konağın 18. yüzyıl sembles an outdoor museum
kalabalığından uzaklaşmak için sonu, 19. yüzyıl başlarında Ça- with its historical heritage. The most famous room is the
en doğru adreslerden biri. kıroğlu Şerif Ali Ağa tarafından Each stop of this time tunnel room on the third floor which
Geçmişi M.Ö. 3000’li yıllara yaptırıldığı tahmin edilirken, is decorated with pictures of
presents another enjoy-
değin uzadığı sanılan belde, buradaki duvar resimleri Istanbul and Izmir. Accord-
able experience with stone
Lidya, Pers, Bergama, Roma 19. yüzyıla tarihleniyor. Üç
houses and the most beautiful ing to the story, Çakıroğlu
ve Bizans medeniyetlerine ev katlı, dış sofalı ve çift köşk odalı
examples of traditional Turkish Mehmet Bey, who had a
sahipliği yapmış. Çakırağa Konağı’nda giriş katı
architecture. wife from Izmir and another
hariç 14 oda bulunuyor. Bu
one from Istanbul, had these
14. yüzyıldan itibaren Türkle- odalardan en ünlü olanlarıysa
Without a doubt, the most pictures painted so that his
rin eline geçmesiyle bugün- 3. katta bulunan, İstanbul ve
popular stop is the Çakırağa wives would not miss their
lere ulaşmış. Aydınoğulları İzmir resimleriyle süslü iki oda.
Rivayete göre, biri İstanbul- Mansion. The mansion, which home towns.
Beyliği’ne de başkentlik yapan
lu diğeri İzmirli iki eşi olan is a hot spot with its magnifi-
Birgi, geçmişten günümüze
Çakıroğlu Mehmet Bey, eşleri cent beauty and architectural The mansion was restored
taşıdığı tarihi mirasıyla bir
memleket hasreti çekmesin- style, is thought to have been in 1977 by the Ministry of
açıkhava müzesini andırıyor.
Taş evler ve geleneksel Türk ler diye odalarına, geldikleri built by Çakıroğlu Şerif Ali at Culture; its landscape was de-
mimarisinin en güzel örnek- şehirlerin resimlerini yaptırmış. the end of the 18th century clared public property in 1983
leriyle sokaklar boyu uzayan 1977 yılında Kültür ve Turizm and the beginning of the 19th and preserved at its original
zaman tünelinin her bir durağı, Bakanlığınca restorasyonu century. The murals on the state and was reopened as a
ayrı bir keyfe uzanıyor. başlatılan konağın çevresi, mansion are dated back to museum in 1995. The histori-
74
1983 yılında kamulaştırılarak lerle kaplı olan yapının minberi cal Birgi House, right next to with tiles. Not one nail was
özgün mimari dokusunun ise Selçuklu süsleme sanatının the mansion, was restored used in the pulpit which was
korunması sağlanmış ve 1995 en güzel örneklerinden. Ceviz and turned into a café and built from walnut trees. In the
yılında müze olarak ziyarete ağacından kündekari tekniği is an ideal place to rest and garden of the mosque, which
açılmış. Konağın hemen yanın- ile yapılmış minberde, tek bir witness history. has two entrances, there is
da restore edilerek cafe olarak çivi dahi kullanılmamış. İki giriş the mausoleum of Aydınoğlu
hizmet veren tarihi Birgi Evi de kapısı bulunan Ulu Cami’nin Another important structure Mehmet Bey that was built
hem dinlenmek hem de tarihi bahçesinde 1334 yılında ya- in Birgi, which was declared in 1334 and the tombs of his
yerinde yaşamak isteyenler pılan Aydınoğlu Mehmet Bey a protected site for the sons, İsabey, Bahadır Bey and
için ideal bir mekân. Türbesi’nin yanı sıra oğulları preservation of its cultural Gazi Umurbey.
İsabey, Bahadır Bey ve Gazi
and historical structure, is
Kültürel ve tarihi dokusunun Umurbey’e ait mezarlar da
the Aydınoğlu Mehmet Bey A trip through history
muhafazası adına kentsel sit yer alıyor.
Mosque, also known as Ulu Walking through the streets of
alanı ilan edilerek koruma
Mosque. The square planned Birgi is like reading pages from
altına alınan Birgi’nin diğer Tarih sayfalarında
mosque, which was built by a history book. The tired lines
önemli bir yapısıysa Ulu Cami gezinti
Aydınoğlu Mehmet Bey in of Birgi are being erased one
adıyla da bilinen Aydınoğlu Birgi’nin taş döşeli sokaklarını
Mehmet Bey Camisi. Aydı- 1308-1312, attracts atten- by one, thanks to the restora-
adımlayarak geçen her an,
noğlu Mehmet Bey tarafından tion with its elegant minaret tions sponsored by the ÇEKÜL
tarihin bir sayfasına dokunma-
1308-1312 yıllarında inşa built with bricks. Its altar is Foundation and Mimar Sinan
ya eşdeğer. ÇEKÜL Vakfı ve
edilen kare planlı caminin tuğ- decorated with baroque style University.
Mimar Sinan Üniversitesi’nin
ladan zarif minaresi ilgi çekiyor. katkılarıyla restore edilen decorations and its pulpit is
Mihrabı çifte kıvrık dallı, barok yapıların yenilenen yüzüyle one of the best examples of The buildings which are
tarzı süslemelerle çevrili, firuze yorgun çizgileri bir bir silinen Seljuk style art, decorated still standing include the
ve koyu mor renkli geometrik Birgi’de zamana direnen diğer with purple and turquoise Birgivi Mehmet Efendi Ma-
yıldız ve geçmelerle süslü, çini- önemli yapılar arasında Birgivi geometrical stars and covered drasah, Derviş Ağa Mosque,
75
Mehmet Efendi Medresesi, yöresel ürünlerle tanışabilir ya Karaaoğlu Mosque and madrasah or buy fresh
Derviş Ağa Camisi, Karaaoğlu da tarihler pazartesiyi gösteri- Fountain and a Byzantine fruits and vegetables at
Cami ve Çeşmesi ile Bizans yorsa kestane ve inciriyle ünlü period tower. The historical the market which is set up
Dönemi’ne ait kule yer alıyor. beldenin yerel pazarından town, which also hosts the on Mondays. Don’t forget-
İslam Âlimi İmam-ı Birgivi taze sebze ve meyve satın mausoleum of Muslim sci- the town is famous for its
Mehmet Efendi’nin türbesine alabilirsiniz. entist İmam-ı Birgivi Meh- chestnut and figs.
ev sahipliği yapan tarihi belde, met Efendi, is an important
inanç turizminin de önemli Zaman dursa da stop in religious tourism. Memories live on
duraklarından. anılar yaşar even if time stops
Farklı bir zamana yolculuk In fact, the beauties of There are two motels in
Mimarisiyle büyüleyen yapmak isteyenleri cömertçe Birgi are not limited with Birgi for those who want to
Birgi’nin güzellikleri elbet karşılayan Birgi’de konaklamak its magnificent architec- stay overnight.
bununla sınırlı kalmıyor. isteyenler için iki ayrı pansiyon ture. All you need to do is
Keşfedilmeyi bekleyen tüm seçeneği bulunuyor. Ulaşımı walk through the winding Getting to Birgi is pretty
güzellikler için dar sokakların oldukça kolay olan yolun ilk
streets to discover these easy and the first stop is
kıvrımlı yollarından ilerlemek durağı ise Ödemiş. İlçe oto-
hidden beauties. While Ödemiş. You can reach
yeterli. Evlerin her bir detayı garından kalkan minibüslerle 9
fotoğraf karesine farklı bir you are photographic every Birgi in 20 minutes via the
kilometre uzaklıktaki Birgi’ye
renk katarken, kısa bir mola little detail that you come minibuses that depart from
yaklaşık 20 dakika içinde vara-
arayanlar için karşınıza çıkı- across, the small country the borough. All you have to
biliyorsunuz. Bu otantik yolcu-
veren küçük Birgi kahvesi en café in Birgi is a good place do for this authentic journey
luk için tek yapmanız gereken
iyi alternatif. Birgivi Mehmet tüm dünyayı ardınızda bırakıp, to rest. You can see local is leave the world behind
Efendi Medresesi içinde fotoğraf makinelerinizi de products at the Traditional and take the trip with your
ÇEKÜL Vakfı ve belediyenin yanınıza alarak yola koyulmak. Handicrafts Advertising camera in hand; because
işbirliğiyle açılan Geleneksel El Zira Birgi’de zaman dursa da Center located within the memories live on in Birgi
Sanatları Tanıtım Merkezi’nde anılar hep yaşar… Birgivi Mehmet Efendi even if the time stops…
76
77
Yazı ve Fotoğraflar - Article & Photos: Doç. Dr. Suat Ateşlier
Alabanda Antik Kenti Kazı Başkanı / Head of the Alabanda Antique city excavation
ALABANDA Karia’nın mimarlar kenti

The architecture’s city of Caria
Alabanda Antik Kenti, Aydın B.C. to take Miletus used the

iline bağlı Çine ilçesinin yaklaşık Tralleis, Waliwanda (Alabanda)
7 kilometre batısında yer and Iyalanda (Alinda) road. The
alan, Doğanyurt Köyü Arap- Hittite king states that he was
hisar Mahallesi’nin bulunduğu attacked three times between
yerde konumlanmıştır. Gökbel Waliwanda (Alabanda) and
Dağı’nın kuzeyindeki tepele- Iyalanda (Alinda).
Dorik Zeus rin eteklerinde kurulan kent,
Tapınağıyla önemli bir Karia yerleşimidir.
Alabanda, Kentin varlığını işaret eden, Alabanda, which is mentioned
M.Ö. 4. yüzyıl bilinen en erken kanıt Hitit Kralı twice by Herodotus, is shown
III. Hattuşili döneminde (M.Ö. once as a Carian and once as
Karia’sında
1265-1235) Ahhiyawa kralına Phrygia city. Strabo, while talk-
mimarlık
yazılan Tawagalawa metnidir. ing about three important set-
tarihi tlements, mentions Alabanda
Tawagalawa metninden öğren-
açısından diğimize göre, yaklaşık M.Ö. along with Mylasa and Stra-
önemli bir 1250 yılı sıralarında Ahhiyawa Alabanda is located 7 kilom- tonicea. Stephanos Byzantinos
yere sahiptir. kralına karşı Millawanda’ya eters to the west of Çine, a claims that the word ala means
(Miletos) bir sefer düzenleyen borough of Aydın. The city, horse in Carian and banda
Hitit kralı III. Hattuşili, sırası which was built on the outskirts means victory. According to
Alabanda, ile Atriya (Tralleis), Waliwanda of the northern hills of Mount Mythos, when King Kar won a
with the (Alabanda) ve Iyalanda (Alinda) Gökbel, is an important Carian victory with his horsemen, he
Dorian Zeus yolunu kullanmıştır. Hitit Kralı, settlement. The earliest proof named his son Alabandos.
Waliwanda (Alabanda) ve Iya-
Temple, had that points to the existence of
landa (Alinda) arasında üç kez
an important saldırıya uğradığını belirtir.
the city is the Tawagalawa text The letters “UR”, written in
place in the that was written to the king of the Carian language, found
history of Herodotos’ta iki kez anılan Ala- Ahhiyawa during the reign of on a piece of ceramic dur-
architecture banda, yazar tarafından bir kez Hittite king Hattuşili III. Ac- ing this year’s excavations, is
Karia, bir kez de Phrygia kenti cording to the text, the Hittite believed to be a Carian name
in 4th century
olarak gösterilir. Strabon ise king who waged a war against called “UROM”, which means
B.C. Caria.
iç kesimlerin işarete değer üç the king of Ahhiyawa in 1250 ‘big’. The fact that the region
78
79
Dorik Zeus Tapınağı
yerleşmesini sayarken, Mylasa lar yapabilirlerdi. Strabon; exhibits Luwian origins is a big
ve Stratonikeia ile birlikte Alabanda’da doğmuş ve yetiş- discovery.
Alabanda’dan bahseder. Step- miş olan iki ünlü hatip, Apol-
hanos Byzantinos, Kar dilinde lonios Malakos ve Apollonios It is not so difficult to under-
“ala” kelimesinin “at”, “banda” Molon’dan sıkça bahseder. Ala- stand why Alabanda had such
kelimesinin de “zafer” anlamına bandalı Menekles’in öğrencisi a beautiful senate building. The
geldiğini söyler. Mythosa göre, olan Apollonios Molon daha powerful public speakers raised
Kral Kar, süvari alayıyla bir za- sonraları Rodos’a yerleşmiş in Alabanda could only make ef-
fer kazanınca oğluna Alabandos ve orada yaşamıştır. Marcus fective speeches in such a grand
adını vermiştir. Tullius ‘Cicero’ ve Gaius Julius structure. Strabo frequently
‘Caesar’, Rodoslu’ların elçisi
talks about two powerful public
Bu yılki kazı çalışmalarında bir olarak iki kez Roma’ya gitmiş
speakers that were born and
seramik gövde parçası üzerin- olan Apollonios Molon’dan
raised in Alabanda; Apollonius
de yer alan Karca dilinde yazıl- dersler almışlardır. Cicero, tor of Rhodes in 82 B.C. his citi-
Malakos and Apollonius Molon.
mış “UR” harflerinin, konunun güzel söz söyleme alanında bu zens had sent Molon to Rome
Apollonius Molon, who was the
uzmanı Prof. Dr. Ignasi-Xavier türü izleyenler arasında çocuk- as an ambassador and Cicero
student of Manacles of Alaban-
Adiego tarafından kelime luğundan başlayarak Alaban- got his chance to study under
anlamı “büyük” manasına gelen dalı Hierokles’in, özellikle de da, later on moved to Rhodes
him. Pro Sex, Roscio Amerino,
Luwi kökenli bir Karia ismi, kardeşi Menekles’in adını duy- and continued to live on the
is Cicero’s first public case and
“UROM” olabileceği belirtil- duğunu anlatmaktadır. Rodos island. Marcus Tullius ‘Cicero’
his big win against Sulla and his
miştir. Bölgenin Luwi köklerini adasındaki hatip okulu, M.Ö. and Gaius Julius ‘Caesar’ have
government made him a hero in
göstermesi açısından son dere- 1. yüzyılın başında Alabandalı gone to Rome twice as the am-
Rome at his young age. Apol-
ce önemli bir buluntudur. Apollonios Molon ile başlamış- bassadors of Rhodes and have
lonius Molon of Alabanda must
tır. M.Ö. 82 yılında Sulla dikta- studied under Apollonius Molon.
have had something to do with
Anadolu’nun en erken meclis tör olarak başa geçince, yurt- Cicero says that he has heard
this great victory.
binalarından birine sahip olan taşları Molon’u temsilci olarak about Heracles of Alabanda
Alabanda’nın niçin böylesi- Roma’ya yollamışlardır; Cicero and his brother Manacles when
ne güzel bir Bouleuterion’a da onun gözetimi altında çalış- it comes to the art of public We know that the sen-
(meclis binası) sahip olduğunu ma olanağı bulmuştur. Pro Sex. speaking. The public speech ate building in Tralleis was
anlamak pek de zor değildir. Roscio Amerino, Cicero’nun school in Rhodes has started designed by an artist from
Alabanda’nın yetiştirdiği güçlü üstlendiği ilk kamu davasıdır ve with Apollonius Molon at the Alabanda from the detailed
ve ünlü hatipler, ancak böyle bu davada diktatör Sulla’ya ve start of the 1st century B.C. accounts of Roman architect
bir yapıda etkili konuşma- onun yönetimine de çatarak, When Sulla became the dicta- Vitruvius. Vitruvius says that
80
Bouleuterion
elde ettiği büyük başarı onu kornişleri tasarladığını belirt-

genç yaşında Roma’da günün mektedir. Yapının en üst kıs-
adamı yapmıştır. 26 yaşında mında, episkenede ise boyalı
iken bu davayla kazandığı rotondalar, portikler ve yarım
başarıda, o sırada Roma’da alınlıklar yapmıştı.
bulunan Alabandalı Apollonios
Molon’un da payı olmalıdır. Kazı çalışmaları
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kül-
Tralleis Bouleuterion’unu Ala- tür Varlıkları ve Müzeler Genel
bandalı bir sanatçının tasarladı- Müdürlüğünün izinleri ve
ğını Romalı mimar Vitruvius’un destekleri ile 2011 yılında baş-
detaylı anlatımından öğreni- layan Alabanda Antik Kenti kazı
yoruz. Vitruvius, Alabandalı çalışmaları, bu yıl 05.09.2011-
Apaturios’un Tralleis Bouleute- 15.11.2011 tarihleri arasında
rion’unun skene (sahne) bina- gerçekleşmiştir. İlk olarak antik
sını ustalıkla tasarladığını, içinde kentin genelini kapsayan bir te- Apaturios of Alabanda has and cornices in the building.
kullanılan sütunları, heykelleri, mizlik ve düzenleme çalışması designed the stage building He had constructed painted
archidravları taşıyan kentauros- yürütülmüş, ardından Klasik marvelously and undertook rotundas, porticos and half
ları, yuvarlak çatılı rotondoları Çağ oda mezarı ve Klasik the designs of the columns, facades on the upper part of
ve aslan başlı çörtenlere sahip Çağ Dorik Zeus Tapınağı’nda statues, the domes rotundas the structure.
81
a two step loading technique,
which was a traditional ceiling
braiding system in the 4th
century. The ceiling, which was
covered in two steps by braid-
ing the gaps with single planks
between beams cut from gneiss
stones, adds a different charm
to the interior design of the
structure. The rooms are con-
structed by pseudo-isodomic
stone braiding; there are three
two-storey tombs in the main
room and two in the front room
so we can safely say that 12
people have been buried in
this chamber. The base of the
chamber is covered with big
gneiss blocks. The blocks that
make up the tombs are cut
Klasik Çağ Oda Mezarı
as rectangular plaques from
gneiss stone and placed inside
temizlik, kazı ve onarım çalış- iç mimarisine ayrı bir hareket Excavations
sockets in the wall. With gneiss
maları yapılmıştır. kazandırıyordu. Yapının oda- Alabanda excavations, which
plaques that are placed on
larında pseudo-isodomik taş started in 2011 with the
1905-1906 yıllarında Halil örgü tarzı kullanılmış olup, ana outer corners, a separate burial
support and permissions from
Ethem Bey tarafından kazılmış odada ikişer katlı olarak düzen- space has been established
the Ministry of Culture and
olan mezar yapısının içi, lenmiş üç kline, ön odada ise other that the lower part. The
Tourism Cultural Assets and
kazının üzerinde geçen 107 yıl yine ikişer katlı olarak düzen- chamber seems to have been
Museums General Directorate,
boyunca, doğal şartlar ve yöre lenmiş iki kline yer almaktadır; destroyed in the antique ages,
took place this year between
halkı tarafından içine atılan bü- böylece aile mezarı olarak kul- long before the excavation
05.09.2011-15.11.2011.
yük ve küçükbaş hayvan ölüleri lanıldığı anlaşılan mezarın içine undertaken by Ethem Bey. A
First, a general cleaning and
nedeni ile kapanmıştı. Sahip toplam on kişinin defnedildiği separate structure was built on
reorganization was adminis-
olduğu mimari yapısı ile M.Ö. söylenebilir. Mezar yapısının top of the chamber during the
tered and then digs and resto-
4. yüzyıla tarihlenen mezarda zemini büyük gnays bloklar ile Byzantine Empire and the ceil-
rations followed in the classical
temizlik ve kazı çalışmaları kaplanmıştır. ing of the chamber was used
age tomb chamber and the
gerçekleştirilmiş, ayrıca mezar as a foundation.
Temple of Zeus.
yapısının autocad çizimleri Klineleri oluşturan bloklar
yapılmıştır. gnays taşından dikdörtgen pla- Dedicated to Zeus
The inside of the tomb cham-
ka şeklinde kesilmiş ve isodo- Halil Ethem Bey found an
ber, which was firs unearthed
Klasik Çağ oda mezarı, biri mik duvar örgüsü içine açılmış Artemis figurine during the digs
by Halil Ethem Bey during
ana oda, diğeri ön oda olmak yuvalara yerleştirilerek, destek in the cella of the temple and
1905-1906, was completely
üzere iki odadan oluşmaktadır. sağlanmıştır. Dış kenarlarına thought that the temple was
covered by natural causes
Yapının tavanı M.Ö. 4. yüzyıl yerleştirilen gnays plaka ile alt dedicated to Artemis. But dur-
için karakteristik bir tavan kısımda ayrı bir gömü mekânı and dumps after 107 years.
We have cleaned up the ing our digs, we have discov-
örgü sistemi olan iki aşamalı elde edilmiştir. Mezarın Ethem
4th century B.C. historically ered an altar that included a
bindirme tekniği ile kapatıl- Bey’in kazısından çok önce,
important tomb and finished labrys within the temenos area.
mıştır. Ana oda ve ön odanın muhtemelen antik dönemde
the AutoCAD drawings of the There is a labrys in one part of
tavanına arada belli bir boşluk tahrip edildiği anlaşılmaktadır.
structure. the altar, while a wreath motif
kalacak şekilde yerleştirilen Doğu Roma Dönemi’nde
is decorated in another part.
gnays taşından kesilme hatıl- mezarın üzerine ayrı bir yapı
kiriş blokların aralarındaki inşa edilmiş ve bu geç dönem The tomb chamber consists of The fact that the measure-
boşlukların birer hatıl blokla yapısı Klasik Çağ mezarının two rooms; the main room and ments of the altar we have
örtülmesi sonucu iki aşamalı tavanını adeta bir temel gibi the front room. The ceiling of found in the Alabanda theatre,
olarak kapatılan tavan, yapının kullanmıştır. the structure is covered with probably built in 4th or 5th
82
Zeus’a ithafen
Halil Ethem Bey, 1905-1906
yıllarında kazdığı dorik tapına-
ğın cellasından (kült heykelinin
bulunduğu oda) bir Artemis
figürünü bulmuş ve tapınağın
Artemis’e ithafen inşa edilmiş
olabileceğini düşünmüştü. An-
cak kazı çalışmalarımız sırasında
temenos alanı içinde, bir kısmı
yüzeyden fark edilen labryslü
(çift ağızlı balta) bir altar ortaya
çıkarılmıştır. Altarın bir yüzünde
labrys yer alırken, bir diğer
yüzünde çelenk motifi vardır.
Alabanda tiyatrosunda M.S.
4. veya 5. yüzyılda devşirme
gnays bloklar ile yapılan yeni
skene düzenlemesi içinde kul-
lanılan labryslü altarın ölçüleri-
nin tapınakta bulduğumuz altar Klasik Çağ Dorik Zeus Tapınağı
ile bire bir aynı olması, söz
konusu altarın da tapınaktan ların büyük bir kısmının eksik century B.C., is the same with the construction of another
tiyatroya taşındığını göster- olduğu anlaşılmıştır. Bir diğer the measurements of the altar structure in later periods be-
mektedir. Böylece daha önce dikkat çeken nokta ise yapıya at the temple, suggests that cause the cella blocks made
Artemis Tapınağı olarak adlan- ait dorik sütun başlıklarının the said altar was moved from from rectangular gneiss stones
dırılan tapınağın Alabanda’dan bulunamayışı idi. Dikdörtgen the temple to the theatre. So, are left intact. The column
bulunmuş yazıtlar ile varlığı kesme gnays taşlardan yapılan it is highly possible that the heads were probably used in
bilinen ancak lokalizasyonu ve devşirme olarak kulla- temple – once thought to have the antique theatre. In fact,
yapılamamış olan Zeus Khrysa- nılması çok daha kolay olan built for Artemis- was dedicat- after careful research, we
oris (altın silahlı, altın baltalı cella bloklarının yerinde in-situ ed to Zeus. During the surface have found the column heads
Zeus) Tapınağı olabileceğini olarak durduğu halde profilli researches we have undertaken attached to the third column
akla getirmektedir. Tapınağın dorik başlıkların bulunamayışı,
around the vicinity of the tem- brake drums in the theatre
yakın çevresinde yaptığımız bu başlıkların muhtemelen
ple, we have found two more and confirmed that they were
yüzey incelemelerinde, yapının daha geç tarihli bir başka
altars with the labrys shape. taken from the temple and
batısında ve kuzeyinde olmak yapıda aynı işlevle kullanılmış
These two altars were probably brought to the theatre. The
üzere iki adet daha labryslü olabileceğini düşündürmüştü.
taken from the temple too. measurements of the brake
altar bulunmuştur. Söz konusu Başlıkların devşirme olarak
So we can safely say that this drums in the theatre have the
labryslü altarların da muhteme- nerede kullanılmış olabileceği
len tapınaktan alınmış olmaları temple was built for Zeus, the same measurements with the
sorusuna karşılık akla ilk gelen
gerekir. Bu durumda daha düşünce, tiyatroda M.S. 4 most important God in Caria, ones recovered at the temple.
önce Artemis Tapınağı olarak veya 5. yüzyılda yapılan skene instead of Artemis. The column heads which are
bilinen yapının, Karia’nın en düzenlemelerinde kullanılmış not carrying any blocks will be
önemli tanrısı olan Zeus’a it- olan dorik başlıklardı. Nitekim During the digs, cleaning and used in the restoration of the
hafen inşa edildiğini düşünmek tiyatroda devşirme olarak kul- restoration works administered temple.
yanlış olmasa gerekir. lanılan dorik başlıkların oturma at the Zeus Temple, we have
yüzeyi çapları tapınakta kulla- found that the columns that Cella blocks
Klasik Çağ Dorik Zeus nılan üçüncü sütun tambur- were used in construction In the past 107 years, the led
Tapınağı’nda yürütülen kazı, larına oturduğu anlaşılmış ve consisted of three brake drums brackets located under the
temizlik ve onarım çalış- başlıkların tapınaktan tiyatroya but most parts of the third cella blocks were taken out
malarında, yapıda kullanılan taşındıkları kesinleşmiştir. Tiyat- drums were missing. Another and the blocks have tumbled.
sütunların üç tamburdan roda devşirme olarak kullanılan interesting point is that the The cella blocks were put in
meydana geldiği, ancak sütun dorik başlıkların altında yer alan Dorian column heads were also their original places after the
gövdelerinin en üstünde yer gelişi güzel yerleştirilmiş tam- missing. We think that these restoration administered by the
alacak olan üçüncü tambur- burların ölçüleri ise tapınakta column heads were used for excavation crew and the temple
83
ele geçirilenler ile bire bir uyum
göstermektedir. Dolayısı ile
tamburların da labryslü altar ve
dorik başlıklarla birlikte M.S. 4
veya 5. yüzyılda tiyatroya taşın-
dığı anlaşılmaktadır. Tiyatrodaki
kullanım yerlerinde üzerinde
blok taşımayan, boşta yer alan
başlıklar Zeus Tapınağı’nın ona-
rım çalışmalarında kullanılacaktır.
Cella blokları
Geride kalan 107 yıl içinde
tapınağın cella bloklarının
altında yer alan temel blokları
üzerindeki kurşun kenetler,
muhtemelen Kurtuluş Savaşı
sırasında kullanmak amacıyla
yerlerinden alınmış ve cella
blokları yanlara devrilmiştir. Kazı
ekibinin gerçekleştirdiği onarın
çalışmaları ile cella blokları eski
yerlerine oturtulmuş ve tapınak
yeniden eski görünümüne ka-
vuşturulmuştur. Kazı çalışmaları
sırasında, yerel gnays taşından
yapılma sütun tamburları ve
cella duvar blokları üzerinde
stucco (kireç, kum ve kireç
kaymağı karışımı sıva) kullanıldığı
tespit edilmiş ve koruma altına
Oda Mezarı - Ana Oda İçi
alınmıştır. Yukarıda da vurgu-
ladığımız gibi, yapının sütun situ olarak korunmuş stuccolar has been restored to its original we discovered intact stuccos on
ve cella duvarlarında kullanılan ile ortaya çıkmıştır. Alabandalı state. During the digs, it was the first column drum and cella
yerel gnays taşının istendiği mimarlar gnays blokları kremsi discovered that stucco was used blocks in the south-east corner.
takdirde Klasik Çağ mezar mermer rengindeki bir sıva on cella wall blocks and column The architects of Alabanda had
yapısında olduğu gibi pürüzsüz ile kaplayarak, hem mermer drums made from gneiss stone avoided the high cost of marble
taş işçiliğinde yapılabileceğini, kullanımından doğacak ekono- and placed under protection. by covering gneiss blocks with a
oysa tapınakta kullanılan gnays mik külfetten kurtulmuş hem As we have stated before, the cream colored plaster and giving
bloklarının yüzeylerinin pürüzlü de yapılarını mermerin cezp gneiss stone was perfected and them a marble look all the same.
bırakıldığı görülmüştü. Bilindiği edici görünümüne sokmuş smoothed when used in the con- The Zeus Temple, which we can
gibi Labraunda Kutsal Alanı’nda oluyorlardı. Cella buluntuları ile struction of the tomb chamber now date back to the middle of
yer alan Andron yapılarının M.Ö. 4. yüzyılın ortalarında var
but left untouched in the temple. 4th century by looking at the
cepheleri tamamen mermer olduğunu anladığımız Alabanda
As you may know, because cella blocks, had an important
iken yan ve arka duvarlarının Dorik Zeus Tapınağı, Pytheos
the exteriors of the Andiron place in the history of architec-
yerel gnays taşından pürüzlü gibi bir mimarın yetiştiği ve bir
structures in the Labraunda Holy ture in 4th century B.C. Caria,
şekilde işlenmiş olması nede- Rönesans’a sahne olan M.Ö.
Area were made entirely from the birthplace of a prominent
niyle bu kısımların muhtemelen 4. yüzyıl Karia’sında mimarlık
marble and its back walls were architect such as Pytheas.
sıva ile kaplandığı düşünüyordu. tarihi açısından önemli bir yere
sahiptir. made from local gneiss stone, it
Alabanda yapısının da orijina-
is believed that these parts were We think that Alabanda will
linde Labraunda ile aynı şekilde
Alabanda’da önümüzdeki probably covered with plaster. greatly contribute to the
sıva ile kaplanmış olabileceği
yıllarda gerçekleştirilecek kazı ve culture and tourism of the area
düşüncemizde haklı olduğumuz,
peristasisin güney-doğu köşesin- onarım çalışmalarının bölgenin Our belief that the same was in upcoming years after the
de yer alan ilk sütun tamburu kültür ve turizmine büyük bir true for the original structure of conclusion of digs and restora-
ve cella blokları üzerinde in katkı yapacağını düşünüyoruz. Alabanda was confirmed when tions.
84
85
Yazı ve fotoğraflar / Article and Photographs: Bahattin Sürücü / Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği Başkanı
The president of the Ecosystem Preservation and Nature Lovers Foundation
Ekoturizm cenneti
Madran
An ecotourism heaven: Madran
Çine, Bozdoğan ve Yenipazar geography of Mount Madran

ilçelerinin arasında yer alan which enables activities such
Madran Dağı, zengin doğal ve as nature walks, observation of
Madran Dağı kültürel değerleriyle Aydın’da wild animals, botanic and cul-
yaylaları, bitki ekoturizm etkinliklerinin ya- tural tours, photo safari and
örtüsü, antik ören pılabileceği önemli yerlerden authentic village trips. Mount
yerleri, otantik birisidir. Madran Dağı’nın bakir Madran, which receives snow
köyleri, yaban coğrafyasında doğa yürüyü- on its higher altitudes during
şü, yırtıcı kuşların gözlemi, the winter, has climate condi-
hayatı ve sıcak
botanik ve kültür turları, foto tions that enable travelers to
yöre insanlarıyla
safari ve otantik köy gezileri enjoy eco-touristic activities all
güzelliklerini
gibi etkinliklerin yapılabileceği year round.
paylaşmak için eko olağanüstü güzellikte mekânlar
turistleri bekliyor. yer alır. Yüksek kısımlarına kı- The villages in the vicinity
şın kar yağan Madran Dağı, yı- of the mountain make their
Mount Madran, which is situ-
The plateaus of lın 12 ayı ekoturizm etkinlikleri living through the production
ated between the boroughs of
Mount Madran are yapılabilecek iklim koşullarına of olive, chestnut, apple and
Çine, Bozdoğan and Yeni-
waiting for eco- sahip bir coğrafyadır. walnut along with live stock
pazar, is an important area in
tourists to share Aydın where ecotourism activi-
breeding while the healing
their flora, antique Dağın çevresindeki köylerde waters of the mountain are
ties can be performed, thanks
excursion sites, zeytin, kestane, elma, ceviz bottled and sent all over the
to its rich natural and cultural
authentic villages, gibi ürünlerle birlikte hayvan- country. In the wild nature of
assets. There are magnifi-
wildlife and cılık önemli geçim kaynakları Mount Madran, where many
cent locations in the virginal
arasında yer alırken, Madran wild animals take shelter, such
hospitable locals.
86
Dağı’nın şifalı suları da hem Doğanın tüm as wolves, jackals, fox and Cyclamen mirable that blooms
Çine hem de Bozdoğan’da renkleri bir arada lynx, you are also likely to see in the fall is visible from inside
şişelenerek tüm Türkiye’ye Akdeniz bitkilerinin önemli animals such as squirrel, owl, Gürlen Stream. Giant gneiss
dağıtılır. Kurt, çakal, tilki, türlerine ait birçok bitki forest eagle, falcon, wild rab- rocks are abundant in Çine.
vaşak gibi birçok yaban çeşidini bölgede görmek bit, partridge and hedgehog According to accounts from
hayvanının yaşadığı Madran mümkündür. Özellikle bahar while hiking. people who have visited the
Dağı’nın vahşi doğasında, aylarında açan kargan çiçek- area, these rocks look like
eko turizm etkinliklerini leri, bölgeyi renk cümbüşüne The west of Mount Madran animal figures, flying saucers,
yaparken sincap, baykuş, çevirir. Sonbaharda açan ve is located within the borders dinosaurs and birds. Unique
orman kartalı, şahin, atmaca, endemik olan Cyclamen mi- of Çine and has walking stone houses and pens that
yaban tavşanı, keklik, kaya rable türü sıklamenleri, Çine courses where you can also are in harmony with nature
keleri, oklu kirpi gibi hay- Barajı’nın suları altında kalsa see historical sites. The 11 provide excellent shots for
vanları görebilme şansı da da, parkur üzerindeki Gürlen kilometer course which starts photography enthusiasts. The
yüksektir. Çay’ının içinde de görmek at the village of Kırksakallar Roman era bridges that are
mümkündür. Gürlen Çayı’nın ends at the neighboring village located on the stream are
Madran Dağı’nın batısı Çine güney kısımları da sığla ağaç- of Alabayır. important historical elements
ilçesinin sınırlarında olup, larının kuzeyde yetiştiği en worth seeing.
hem doğal hem de tarihsel son noktalardan birisidir. All the colors nature
mekânların görülebileceği It is possible to see many of Gerga, which is considered one
yürüyüş parkurlarına sahiptir. Beşparmak Dağları’na özgü the plants of the Mediterra- of the most unique antique
Kırksakallar Köyü’nden baş- devasa boyutlardaki gnays nean in the region. Mimosas settlements in Turkey, is also
layan 11 kilometrelik parkur, kayalar, Madran Dağı’nın that bloom in the spring turn along this course. Gerga, which
komşu köy Alabayır’da sona Çine bölgesinde yoğun bir the region into a colorful area. is a holy land in ancient Caria,
erer. şekilde görülebilir. Alandaki A type of cyclamen called is an important religious center
87
birçok kaya yapıları izleyen- yitiren, Gergakome adıyla dedicated to Goddess Kar ac- on top of rocks. These struc-
lerin yorumuna göre, hayvan bir köy durumuna dönüşen cording to Herodotus. Inscrip- tures, which are constructed
figürlerine, uçan dairelere, Gerga’da devasa kayaların tions and symbols carved on by the locals to protect their
dinozorlara, kuşlara benze- üzerindeki büyük boyutlarda to giant rocks in Gerga, which honey from bears, make excel-
tilir. Dağda keçi çobanlarına kazınmış yazı ve işaretler ilgi lost its importance during the lent photograph subjects.
ait özgün mimarili doğaya çekicidir. Birçok tarihi yapının Roman era became a simple vil-
uyumlu taş evler ve ağıllar da bulunduğu Gerga’da, önleri lage, attract a lot of attention. The beauties
fotoğraf meraklıları için cazip açık ve üç tarafı kapalı olan In Gerga, which hosts many his- of the route
mekânlar sunar. İrili ufaklı yapılar, çevre duvarlarıyla torical structures, buildings that The village of Alabayır, which
şelalelerin oluştuğu çayın çevrilmiş durumdadır. Fransız are protected on three sides are is located amongst greens
üzerinde, binlerce yıldır araştırmacı G. Gousin’in “ko- surrounded with walls. and harbors decorated stone
ayakta duran Roma köprüle- caman ağzıyla ve birbirinden houses, is an authentic vil-
riyse görülmeye değer tarihi ayrık küçük gözleriyle kesin- Stone steles that have Gerga lage worth exploring. Its area
yapılardır. likle anormal” dediği heykele written on them and are lo- which is within the borders of
ait o baş yerinde olmasa cated at the lower part of the Bozdoğan is also an attrac-
Parkur üzerinde Türkiye’nin da, sadece ayak parmakları settlement and a stone tool tion point with its pine forests
belki de en enteresan antik kalmış kalıntıları görülebilir. used to squeeze olives attract and giant chestnut trees.
yerleşimlerinden biri olan attention immediately. The Bozdoğan is also famous for
Gerga bulunur. Eski Karia Antik yerleşimin alt bölümün- most important structure in its Turkish pitas called pide.
kutsal alanı olan Gerga, de piramit şeklinde yükselen Gerga, which was initially de- Cows, which are raised for the
Heredot’a göre; Tanrıça ve üzerinde Gerga yazan taş scribed as a temple by George cream that is put on these
Kar’a ilişkin tapınımıyla böl- steller ve şarap ya da zey- Bean, is an architectural pitas, are grazed at the village
gesel bir önem taşımaktadır. tinyağı sıkılan taştan yapılmış marvel with its roof. of Gayretli, on the outskirts of
Roma Dönemi’nde önemini bir şırna hemen göze çarpar. Interesting structures are visible Mount Madran. The village,
88
George Bean tarafından mış yaşlı kestane ağaçlarıyla
tapınak olarak tespit edilen dolu olan Bozdoğan ilçesine
Gerga’nın en önemli yapısı, bağlı bölümü de görülmesi
çatısıyla birlikte bir mimari gereken bölgeler arasında-
şaheser gibi durur. dır. Bozdoğan, gastronomi
meraklıları için pideleriyle
Birbiri üzerine yığılı kaya- ünlü bir ilçedir. Pidelerin
ların üzerinde ilginç yapılar üzerine konulan kaymak için
görülür. Bu yapılar, ürettikleri beslenen camızlara, Madran
balları ayılardan korumak Dağı’nın eteklerindeki Gay-
için yöre insanlarının yapmış retli Köyü’nde bakılır. Foto
oldukları kovanlıklara ait olup, safari yapmak isteyenlerin
fotoğraf tutkunları için fırsat güzel kareler yakalayabileceği
yaratır. doğal bir plato gibi duran
Gayretli Köyü, Bozdoğan’ın
Güzergâhın hemen yanı başındadır.
güzellikleri
Geniş bir alana yayılan Madran Dağı’nın kış ayların-
işlemeli taş evleriyle yeşillikler da kar yağan yayları, bahar
içinde yer alan Alabayır Köyü, aylarında tabiatın haşmetli
meraklıları için incelenmeye cömertliğini sergilediği bota-
değer otantik bir köydür. nik bahçeleri gibidir. Dağdan
Madran Dağı’nın çam orman- gelen suların da doğal bitki
ları ve devasa boyutlara ulaş- örtüsüne, yaban hayatına,
89
90
yöredeki yerleşimlere hayat neklerin görüldüğü duvarları which resembles a natural Kazandere village, which is lo-
verdiği görülebilir. işlemeli evler, eko turistler plateau for photo safari en- cated at the end of the valley,
tarafından keşfedilmeyi bekle- thusiasts, is right next to the is like an outdoor museum.
Bozdoğan bölümündeki yen otantik yapılardandır. borough of Bozdoğan. The stone houses in the village
eteklerde bir tabiat harikası with their interesting chimneys
gibi duran Deliçay Vadisi Eko turistleri bekliyor The plateaus of Mount Madran are waiting to be discovered
görülmeye değer alanlardan Madran Dağı yaylaları, bitki which receive snow during by eco-tourists.
birisidir. Bölgedeki Altıntaş örtüsü, antik ören yerleri, the winter are like botanical
şelalesinin coşkun bir şekilde otantik köyleri, yaban hayatı, gardens during spring. You can Waiting for eco-tourists
akan suları, Deliçay’a karışa- eşsiz güzellikteki yürüyüş see that the waters that come The plateaus of Mount
rak, Akçay’a doğru hareket parkurları ve konuksever from the mountain give life to Madran are waiting for
eder. Deliçay’ın üzerinde yer sıcak yöre insanlarıyla bu the flora, wildlife and the set- eco-tourists to share their
alan tarihi köprüler fotoğ- güzellikleri paylaşmak için eko tlements in the region. flora, antique excursion sites,
raf tutkunları için önemli turistleri bekliyor. Eğitimli ve authentic villages, wildlife and
mekânlar oluşturur. çevre bilincini almış kişiler- Deliçay Valley, which looks like hospitable locals. Eco-tour-
ce yapılan bir turizm şekli a wonder of nature on the ism, which is a type of tourism
Vadinin bitiminde yer alan olan eko turizmin, Madran outskirts of Bozdoğan, is an- that is preferred by well
Kazandere Köyü, bir açık Dağı’ndaki doğal ve kültürel other area worth seeing. The educated people who possess
hava müzesi gibidir. Bölgenin değerlerin korunmasına ve overflowing waters of Altıntaş awareness for environmental
coğrafyasına uyum sağlamış bu zenginlikleri en iyi şekilde Falls mixes in with Deliçay and issues, will greatly help the
ve bugüne kadar kendini ko- koruyacak olan yöre insan- heads towards Akçay. The his- social and economic condition
ruyabilmiş usta taş işçiliğinin larının, sosyal ve ekonomik torical bridges on Deliçay are of the locals, who are protect-
olduğu, ilginç bacalarıyla, anlamda gelişmelerine katkı important structures for those ing the natural and cultural
oyma ahşap sanatından ör- yapması beklenmektedir. who love photography. assets in Mount Madran.
91
Uygulama / Chef: Mustafa Sarıoğlu
Fotoğraflar / Photographs: Ceyda Adar
Adını yapım Yuvarlama,

tekniğinden which takes
alan yuvarlama, its name from
zahmetli de its preparation
olsa başta technique, is
düğünler olmak one of the most
üzere sofraların important
vazgeçilmezleri dishes for special
arasında yerini occasions,
çoktan almıştır. although it is
tough to make.
Düğünlerin aranılan lezzeti
Yuvarlama A popular dish at weddings
Aydın mutfağının kendine has ready to cook containers in

lezzetlerinden biridir yuvarla- some stores but if you want
ma. Adını yapım tekniğinden to try it at home, here is the
alan yuvarlama, zahmetli de recipe:
olsa başta düğünler olmak
üzere sofraların vazgeçilmez- Ingredients:
leri arasında yerini çoktan - ½ kilograms of minced
almıştır. İnce ince parçalara beef
ayrılan karışım önce tereyağı, - A teaspoon of black pepper
ardından da özel sosuy- - A teaspoon of salt
la buluşması nihayetinde - Half a glass of flour
unutulmaz bir tat ile damakta - Bir çay bardağı un Yuvarlama is one of the tra- - 1 egg
dağılır. Günümüzde kimi - 1 adet yumurta ditional dishes of Aydın’s cui- - The half of a small onion
dükkânlarda, pişmemiş hazır - Yarım küçük soğan (rendelenmiş) sine. Yuvarlama, which takes (grated)
hali paketlenerek de satılan its name from its preparation
yuvarlamayı evinde denemek Sosu için: technique, is one of the most For the sauce:
isteyenler için tarif bizden, - Bir tatlı kaşığı domates important dishes for special - A teaspoon of tomato
uygulaması sizden... salçası occasions, although it is paste
- Bir çay kaşığı kırmızı toz tough to make. The mixture, - A teaspoon of paprika
Malzemeler: biber which is separated into - A tablespoon of butter
- Yarım kilo dana kıyma (çift - Bir yemek kaşığı tereyağ thin pieces, spreads in your - Bone stock
çekilmiş, az yağlı) - Kemik suyu mouth after it is laced with - Water
- Bir çay kaşığı karabiber - Su butter and then a special - A teaspoon of salt
- Bir çay kaşığı tuz - Bir çay kaşığı tuz sauce. Yuvarlama is sold in
92
Hazırlanışı: which is separated into 50
Dana kıyma, soğan, yumurta, gram pieces is laid onto a
tuz ve karabiber karıştırılıp wooden surface covered with
3-4 dakika yoğrulur. 50’şer flour and thinned, is cut into
gramlık parçalara ayrılan karı- smaller pieces and put into a
şım, un yardımıyla tahta üze- pan that has been lined with
rinde ince uzun hale getirilip flour. The pieces that are
küçük küçük kesilir ve içine ready are fried in oil for 2-3
un serpilmiş tepsiye konulur. minutes. At that moment,
Hazır olan yuvarlamalar, kız- you can start preparing
mış çiçek yağının içine atılarak the sauce. Tomato paste,
yaklaşık 2-3 dakika kızartılır. paprika and salt is added
Bu arada sos yapımına geçilir. to melted butter. After the
Eriyen tereyağın içine salça, mixture is cooked for about
kırmızıbiber ve tuz konulur. 2 minutes, bone stock and
Salça 2 dakika kavrulduktan water is added and boiled for
sonra kemik suyu ve normal 2-3 minutes. After the sauce
su ilave edilerek, 2-3 dakika has boiled, the pieces are
kaynamaya bırakılır. Sosun thrown in and are cooked for
kaynamasının ardından dakika daha kaynatılan yuvar- Recipe: another 8 minutes. The dish,
yuvarlamalar içine atılır ve 8 lama, yarım saat dinlenmeye Minced meat is mixed which can include boiled
dakika daha kaynatılır. İsteğe bırakılır. Hazır hale gelen yu- with onions, egg, salt and chickpeas, is left to rest for
göre haşlanmış nohudun varlama az sulandırılmış kese pepper and kneaded for half an hour. You can serve
da eklenmesinden sonra 2 yoğurduyla servis yapılır. 3-4 minutes. The mixture the dish with diluted yoghurt.
93
AYDIN KÜLTÜR VE TURİZM DERGİSİ’NE SİZ DE ABONE OLUN !
1 YILLIK ABONELİK 60 TL ADIMA FATURA EDİNİZ

ŞİRKET ADINA FATURA EDİNİZ
Tarih: / / 20..........
AD,I SOYADI KURUMU GÖREVİ
ADRESİ
ŞEHİR ÜLKE POSTA KODU TELEFON FAX
E-MAIL VERGİ DAİRESİ VERGİ NO
.........Yıllık abonelik bedeli olan............................TL yi Halk Bankası Alsancak Şb. Kod. 0731 Hesap No.10260253
RK Renkli Kalem Medya Yapım Turizm Reklam Paz. Tic. Ltd. Şti. hesabına havale ettim.
Not : Lütfen havale dekontunuzu doldurduğunuz abone formu ile birlikte aşağıdaki faks numarasına gönderiniz.
ABONE TELEFON (0232) 463 75 40 ABONE FAX (0232) 421 92 24 E-MAİL bilgi@renklikalem.com.tr
AYDIN’DA İKLİM CLIMATE IN AYDIN

Aydın’da Akdeniz iklimi Mediterranean climate
hüküm sürer. Yazları sıcak prevails in Aydın. The
ve kurak, kışları yağışlı ve province is dry and hot in
ılık geçer. Senelik sıcaklık summers as well as warm
ortalaması 17-18°C’dir. and rainy in winters. An-
Kuzey rüzgarları sebebiyle nual temperature average
Akdeniz bölgesine göre is 17-18°C. The province is
daha serindir. Senelik cooler than Mediterranean
yağış miktarı 580-1000 Region because of north
mm arasındadır. Aydın’da winds. Annual precipitation
en yağışlı mevsim kıştır. amount ranges 580-1000
Yaz mevsiminde yok mm. The rainiest season
denecek kadar az yağış of Aydın is winter. There is
almaktadır. Kar yağışı scarcely any precipitation
ender görülür. Aydın, özel- in summer season. Snow-
likle batıdan gelen hava fall is rare. Aydın is bleak
akınlarına açıktır. Rüzgar to especially air currents
yönü daha çok doğu – coming from west. Direc-
güneydoğu yönündedir. tion of the wind is mostly
Bunu güneybatı (lodos) ve east-southeast, followed by
batı rüzgarları izler. southwest and west winds.
94
CHARISMA DE LUXE HOTEL EPHESIA HOTELS GRAND BELISH KORUMAR HOTEL ARİSTO OTEL
Akyar Mevkii No: 5 Ilıca Mevkii Longbeach Y.Mahalle Özgürcan Gözmen Gazi Beğendi Mevkii PK. 18 Altınkum mah. 6.sok. no 20
Kuşadası/AYDIN PK 195 09400 Kuşadası-AYDIN Sok. No:5 09400 Kuşadası - AYDIN Didim/AYDIN
Tel: 0 256 618 32 66 Tel: 0256 633 32 88 Davutlar/Kuşadası/AYDIN Tel: 0256 618 15 30 Tel: 0 256 813 3037
Fax: 0 256 618 32 70 Faks: 0256 633 32 96 Tel: 0256 681 54 54 Faks: 0256 618 11 10 Fax: 0 256 813 3038
info@charismahotel.com info@ephesia.com Faks: 0256 681 48 49 info@korumar.com.tr www.otelaristo.com
www.charismaotel.com www.ephesia.com www.grandbelish.com www.korumar.com.tr info@otelaristo.com
ANATOLIA
RESTAURANT
Hotel Özçelik OTEL GRAND DIDYMA OTEL YÜCELER DOĞUŞ DİDİM MARİNA ANATOLIA RESTAURANT
Atatürk Bulvarı Türkmen Mah. 3 Mevsim Caddesi No:14 Ata mah. Denizli Bulvari Opet Çamlık Mevkii Geyre Kasabası Karacasu/AYDIN
Rıza Saraç Cad. no:2 Altınkum/Didim/AYDIN benzin istasyonu AYDIN 3.Koy Didim/AYDIN Tel: 0256 448 81 38
Kuşadası/AYDIN Tel: 0 256 813 20 38 Tel: 0 256 231 14 06 Telefon: 0256 813 80 81 Faks: 0256 448 83 61
Tel : 0256 614 44 90 Fax: 0 256 813 34 68 Fax: 0 256 231 08 40 Faks: 0256 813 14 13 anatolya@anatoliaturizm.com.tr
Fax: 0256 614 45 05 info@otelgranddidyma.com www.yuceler.com.tr didim@dogusmarina.com.tr www.anatoliaturizm.com.tr
www.ozcelikhotels.com www.otelgranddidyma.com info@yuceler.com.tr www.dogusmarina.com.tr
ozcelik @ozcelikhotels.com
Lena
CLUB MEDUSA & BEACH CLUB ACUN TOURISM & TRAVEL AGENCY ANKER TURIZM LENA OTO ÖZEL BAŞAK KOLEJİ
Yalı Cad. Yeni Özel İdare Süleyman Demirel Bul. Melis Apt. SEYAHAT ACENTASI VOLKSWAGEN YETKİLİ SERVİS Zeybek Mah. Arıkbaşı Mevkii
Tesisleri Medusa Disco D Blok K:1 D:3 İnönü Bulvari 14 Kuşadası Aydın Muğla Karayolu 3 km P.K. 150 - 09020/AYDIN
Didim/AYDIN Kuşadası/AYDIN Tel: 0 256 612 45 98 No.3 AYDIN Telefon : 0 256 219 74 46
Tel. 0256 813 75 20 Tel: 0 256 614 90 88 A.Menderes Bulv. 25 AYDIN Tel: 0256 226 84 30 Fax : 0 256 219 74 48
www.medusadisco.com Faks: 0 256 612 98 88 Tel: 0 256 213 20 44 www.basakkoleji.k12.tr
kusadasi@acuntravel.com info@ankertravel.net info@basakkoleji.k12.tr
www.acuntravel.com www.ankertravel.net
AYDIN GÖZ HASTANESİ ÖZEL BSK ANKA HASTANESİ NYSA DOĞUM HASTANESİ ATA DURAK OPTİK AYDIN KUYUMCULUK
Muğla Bulvarı Efeler Mah. İzmir Bulv. Adnan Menderes Mah. 533 Merkez : İstiklal Mah. 1053 Merkez : Yeni Camii Mah.
No.40 AYDIN No.82 AYDIN Sok. Muğla Bulv. No.2 AYDIN Sokak. No:2 - AYDIN Köprübaşı No.1 Söke
Tel: 0256 226 86 86 Tel: 0256 212 00 12 Tel: 0256 211 28 28 Tel: 0256 - 226 94 04 Tel: 0256 518 22 41 - 512 63 39
www.aydingoz.com.tr Faks: 0256 225 25 41 Faks: 0256 211 28 51 info@atadurakoptik.com.tr www.aydinkuyumculuk.com.tr
www.bskanka.com www.nysadogumhastanesi.com www.atadurakoptik.com.tr
95
B U L M A C A
96

80975, Aydin Dergi - Sayi 4pdf

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

80975, Aydin Dergi - Sayi 4pdf

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ücretsizdir / Free of charge

KÜLTÜR ve TURİZM DERGİSİ / CULTURE & TOURISM MAGAZINE

Çelebi’nin “Nazlı ili”

Aydın Valiliği İl Kültür Turizm Müdürlüğü adına

Yayın Kurulu / Editorial Board 22 Nasıl turist rehberi olabilirsiniz?

Danışma Kurulu / Consultative Board

Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Yayın Türü: Yerel, iki aylık

52 Kültürel mirasın yaşadığı müze

58 Macar ustalardan geriye kalanlar

72 Modern zamanların uğramadığı coğrafya Birgi 80

78 Karia’nın mimarlar kenti Alabanda

86 Ekoturizm cenneti Madran

Aydın’da hedef 6 milyon turist

Şairler Didim’de buluştu 11 blue flags for Didim

Kırma Kusurlarının Tedavisi:

Hastanemizde Sunulan Diğer Hizmetler:

Aydın Eye Hospital is a healthcare organization at the status of A group

Treatment Of Refractive Errors:

Other Services Presented in Our Hospital:

An Ottoman memorial:Üveys Paşa Mosque

Aydın merkezi ile Nazilli

City Culture and

Aydın’da turizm sek-

Ülkesel profesyonel tu- Afrodisias

Çelebi’nin “Nazlı ili”:

The gentle city of Çelebi

Caminin mihrap önü kubbesi

Hacı Şeyhoğlu Camii

Uzun yaşamın sırrı;

Tel: 0256 315 09 37 - 313 16 78 www.naztic.org.tr

ikliminin en geography where

Karacasu The 10th

In the centre of Aydın; Ziraat Bank, the

GÜNEŞ, Günver, ÖKÇÜN, A. Gündüz - Ahmet R.

ALABANDA Karia’nın mimarlar kenti

Alabanda Antik Kenti, Aydın B.C. to take Miletus used the

elde ettiği büyük başarı onu kornişleri tasarladığını belirt-

Çine, Bozdoğan ve Yenipazar geography of Mount Madran

Adını yapım Yuvarlama,

Düğünlerin aranılan lezzeti

Yuvarlama A popular dish at weddings

Aydın mutfağının kendine has ready to cook containers in

1 YILLIK ABONELİK 60 TL ADIMA FATURA EDİNİZ

AD,I SOYADI KURUMU GÖREVİ

ŞEHİR ÜLKE POSTA KODU TELEFON FAX

E-MAIL VERGİ DAİRESİ VERGİ NO

AYDIN’DA İKLİM CLIMATE IN AYDIN

You might also like