Fizyka II

(ćwiczenia audytoryjne, semestr zimowy 2023/24)

Zadania z: D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, Podstawy fizyki, 2015 (lub nowsze), PWN
Tom 5, Rozdział 42

42. Fizyka jądrowa

42.1 Ile wynosi energia wiązania nukleonu w jądrze 120Sn?

42.2 Możemy sobie wyobrazić, że nuklidy są zbudowane z mieszaniny neutronów i protonów, którą można nazwać
materią jądrową. a) Ile wynosi gęstość materii jądrowej? b) Jaką masę miałby sześcian o objętości 1 mm3 zbudowany z
materii jądrowej?

42.3 Promieniotwórczość potasu w bananach. Duży banan zawiera 600 mg potasu, z czego 0,0117% stanowi
radioaktywny izotop 40K (czas połowicznego rozpadu 40K to T1/2 = 1,25·109 y). Jaka jest aktywność 40K w bananie?

42.4 Oblicz energię wyzwalaną w wyniku rozpadu  jądra 238U. Proces jest opisany równaniem: 238
U  234Th + 4He.
Wartości mas atomowych: 238U - 238,05079 u ; 234Th - 234,04363 u ; 4He - 4,00260 u.

42.5 Datowanie izotopowe skały księżycowej. W próbce skały księżycowej stosunek liczby (trwałych) atomów 40Ar do
liczby (promieniotwórczych) atomów 40K wynosi 10,3. Załóżmy, że wszystkie atomy argonu powstały na drodze
rozpadu promieniotwórczego atomów potasu z czasem połowicznego rozpadu 1,25·109 lat. Jaki jest wiek skały?

42.6 Gwiazda neutronowa ma gęstość zbliżoną do gęstości materii jądrowej (2·1017 kg/m3). Wyobraźmy sobie, że
Słońce przekształciłoby się w gwiazdę neutronową, zachowując całą swoją masę. Ile wynosiłby promień powstałego
obiektu?

42.7 Ile wynosi energia wiązania na nukleon izotopu 244Am? 244Am - 244,064279 u ; 1H - 1,007825 u ; n - 1,008665 u

42.8 Izotop rtęci 197Hg ulega rozpadowi, dając jako produkt złoto 197Au. Stała tego rozpadu wynosi 0,0108 h-1. a) Oblicz
czas połowicznego rozpadu izotopu 197Hg. Jaka część próbki nie ulegnie rozpadowi po upływie b) trzykrotnego czasu
połowicznego rozpadu i c) 10,0 dni?

42.9 Izotop plutonu 239Pu ulega rozpadowi  z czasem połowicznego rozpadu 24 100 lat. Ile miligramów helu
powstanie w wyniku rozpadu początkowo czystej próbki 239Pu o masie 12,0 g w ciągu 20 000 lat? (Załóż, że cały hel
pochodzi bezpośrednio z rozpadu plutonu, a nie jest produktem innych rozpadów).

42.10 W wyniku długotrwałej pracy Maria Skłodowska-Curie i Piotr Curie zdołali wydzielić z rudy uranu pierwszą
czystą próbkę radu w postaci chlorku radu RaCl2 o masie 1 dg. Rad występował w niej w postaci promieniotwórczego
izotopu 226Ra, którego czas połowicznego rozpadu wynosi 1600 lat. a) Ile jąder radu uzyskali małżonkowie Curie? b)
Ile wynosiła szybkość rozpadu uzyskanej próbki, wyrażona jako liczba rozpadów na sekundę?

42.11 Próbka węgla drzewnego z pradawnego ogniska ma masę 5,00 g i aktywność związaną z rozpadem izotopu 14C
równą 63,0 rozpadów/s. Podobna aktywność zmierzona dla rosnącego drzewa wynosi 15,3 rozpadów/s na 1,00 g. Czas
połowicznego rozpadu izotopu 14C to 5730 lat. Ile lat ma próbka węgla drzewnego?

42.12 Uran 238U rozpada się na ołów 206Pb z czasem połowicznego rozpadu 4,47·109 lat. Rozpad ten zachodzi w wielu
etapach, ale pierwszy z nich ma zdecydowanie najdłuższy czas połowicznego rozpadu. Dzięki temu w wielu
przypadkach można przyjąć, że w wyniku rozpadu powstaje ołów, czyli 238U  206Pb + różne produkty rozpadu.
Badana skała zawiera 4,20 mg uranu 238U oraz 2,135 mg ołowiu 206Pb. Załóżmy, że tworząca się skała nie zawierała
ołowiu, który w całości powstał w wyniku rozpadu uranu. Ile atomów a) 238U oraz b) 206Pb zawiera obecnie skała? c) Ile
atomów 238U zawierała tworząca się skała? d) Jaki jest wiek skały?

42.13 Stwierdzono, że próbka skały wydobyta z głębi Ziemi zawiera 0,86 mg 238U, 0,15 mg 206Pb oraz 1,6 mg 40Ar.
Jaką ilość izotopu 40K powinna zawierać ta próbka? Przyjmij, że izotop 40K ma czas połowicznego rozpadu 1,25·109 lat
i rozpada się wyłącznie do 40Ar. Przyjmij też, że czas połowicznego rozpadu izotopu 238U wynosi 4,47·109 lat.

42.14 Stosunek liczby atomów ołowiu do atomów uranu w pewnej skale wynosi 0,3. Przyjmij, że T1/2 uranu wynosi
4,47·109 lat oraz że w czasie formowania skała nie posiadała atomów ołowiu. Jaki jest wiek skały?

42.15 Po ilu latach aktywność próbki izotopu węgla 14C zmniejszy się do 0,02 wartości początkowej? Czas
połowicznego rozpadu 14C wynosi 5730 lat. Jest to granica stosowalności metody datowania 14C.
Odpowiedzi:
42.1 Przykład 42.02
42.2 Przykład 42.03
42.3 Przykład 42.05
42.4 Przykład 42.06
42.5 Przykład 42.08
42.6 13 km
42.7 7.52 MeV/nucleon
42.8 (a) 64.2 h; (b) 0.125; (c) 0.0749
42.9 87.9 mg
42.10 (a) 21020; (b) 2.8109 s-1
42.11 1610 lat
42.12 (a) 1.061019; (b) 0.6241019; (c) 1.681019; (d) 2.97109 lat
42.13 1.7 mg
42.14 1.7109 lat
42.15 32000 lat