Zamiana liczb mieszanych na ułamki

Materiał składa się z sekcji: "Zamiana liczby mieszanej na ułamek", "Zamiana ułamka na liczbę
mieszaną".

Materiał zawiera 10 ilustracji (fotografii, obrazów, rysunków), 2 filmy, 10 ćwiczeń, w tym 2

interaktywne.

Filmy - zamiana liczby mieszanej na ułamek dwoma sposobami (dzielenie pomarańczy),

zamiana ułamka niewłaściwego na liczbę mieszaną ( podział jabłka na części).

Ćwiczenia - zamiana liczb mieszanych na ułamki niewłaściwe, zamiana ułamków na liczby

mieszane, odczytywanie współrzędnych punktów zaznaczonych na osi liczbowej.
Zamiana liczb mieszanych na ułamki

Zamiana liczby mieszanej na ułamek

Ważne!

Ułamek właściwy to ułamek, którego licznik jest mniejszy od mianownika.

Na przykład
3 5 17
, , .
14 6 24

Ważne!

Ułamek niewłaściwy to ułamek, którego licznik jest większy od mianownika.

Na przykład

14 17 23
, , .
3 2 22

Przy wykonywaniu niektórych działań na ułamkach zwykłych potrzebna jest umiejętność

zamieniania liczb mieszanych na ułamki niewłaściwe lub ułamków niewłaściwych na liczby
mieszane.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Animacja
Przykład 1

Zamienimy liczbę 2 3

4
na ułamek niewłaściwy.

sposób I

Mamy 2 całe pomarańcze i 3 ćwiartki.

Jeżeli policzymy, na ile ćwiartek można podzielić te pomarańcze, zamienimy liczbę
mieszaną na ułamek.
Każdą całą pomarańczę możemy podzielić na 4 jednakowe części.
Razem mamy więc 2 ⋅ 4 + 3 = 11 czwartych części całości.
Wobec tego
3 11
2 =
4 4

sposób II

Przy zamianie liczby mieszanej na ułamek możemy posłużyć się osią liczbową.
Odcinek jednostkowy podzielony jest na 4 równe części. Kolejne punkty podziału
odpowiadają liczbom: , , itd. 1

4
2

4
3

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Zatem 2 3

4
=
11

4
.
Ćwiczenie 1

Zapisz w postaci ułamka niewłaściwego.

1. 1 1

2. 1 3

3. 2 2

4. 3 1

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 2

Jaka liczba odpowiada punktowi zaznaczonemu na osi liczbowej? Zapisz ją dwoma sposobami:
w postaci liczby mieszanej i ułamka.

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 3
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Ważne!
 Zamieniając liczbę mieszaną na ułamek, trzeba tylko obliczyć licznik ułamka. Mianownik
pozostaje taki sam, jak mianownik części ułamkowej liczby mieszanej.

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 4

Zapisz w postaci ułamka niewłaściwego.

1. 3 1

2. 5 3

3. 4 2

4. 9 1

5. 10 2

6. 11 5

Zamiana ułamka na liczbę mieszaną

Przykład 2

Ułamek 11

3
zamienimy na liczbę mieszaną.
 sposób I

11 2
= 3
3 3

Możemy wykonać pomocnicze obliczenia

11 ÷ 3 = 3r2

Iloraz z dzielenia to całości liczby mieszanej, a reszta to licznik ułamka.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Animacja

sposób II

Wykorzystamy do zamiany oś liczbową.

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Zatem 11

3
= 3
2

3
.

Ważne!

Zamieniając ułamek niewłaściwy na liczbę mieszaną, wykorzystujemy wynik dzielenia

licznika przez mianownik tego ułamka.

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 5

Zamień ułamki na liczby mieszane.

1. 13

2.
21

3.
23

4.
44

5.
93

10

6.
78

7
Ćwiczenie 6

Jaka jest współrzędna punktu zaznaczonego na osi liczbowej? Zapisz ją dwoma sposobami:
w postaci ułamka i liczby mieszanej.

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 7
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Przykład 3

Zamieniamy liczbę mieszaną na ułamek.

9 141
12 =
11 11

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 8

Zamień liczbę mieszaną na ułamek. Trudniejsze obliczenia wykonaj sposobem pisemnym.

1. 36 5

2. 23 11

14

3. 4 77

145

4. 150 7

Przykład 4

Zamieniamy ułamek 125

9
na liczbę mieszaną

125 8
= 13
9 9

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 9

Zamień ułamek na liczbę mieszaną. Trudne obliczenia wykonaj sposobem pisemnym.

1. 139

2. 221

15

3. 600

111

4. 1055

43