(123doc) Hinh Hoa

Trêng ®¹i häc kü thuËt c«ng nghiÖp
bé m«n: H×nh ho¹ vÏ kü thuËt

------------- *** ------------
Bµi gi¶ng
H×nh häc – ho¹ h×nh

Bµi më ®Çu
I. Môc ®Ých, néi dung, yªu cÇu.
1. Môc ®Ých.
- Gióp sinh viªn n¾m v÷ng çc quy t¾c, vµ ph¬ng ph¸p cña H×nh ho¹ ®Ó häc tèt
m«n VÏ kü thuËt, lµ m«n häc kh«ng thÓ thiÕu cña ngêi lµm c«ng t¸c kü thuËt.
- RÌn luyÖn kh¶ n¨ng t duy trõu tîng, h×nh dung vËt thÓ trong kh«ng gian. Kh¶
n¨ng nµy rÊt cÇn thiÕt cho ngêi lµm çn bé kü thuËt sau nµy trong viÖc c¶i tiÕn kü
thuËt, ph¸t minh s¸ng chÕ …
2. Néi dung.
H×nh häc ho¹ h×nh lµ mét ngµnh cña h×nh häc, nã nghiªn cøu 2 hai vÊn ®Ò sau:
- Nghiªn cøu çc ph¬ng ph¸p biÓu diÔn çc h×nh kh«ng gian b»ng h×nh vÏ trªn
mÆt ph¼ng.
- Nghiªn cøu çc ph¬ng ph¸p gi¶i çc bµi to¸n trong kh«ng gian b»ng h×nh vÏ
trªn mÆt ph¼ng.
* Yªu cÇu ph¶n chuyÓn:

Trong kü thuËt, b¶n vÏ ph¶i tho¶ m·n yªu cÇu lµ: tõ b¶n vÏ ta ph¶i
x©y dùng l¹i ®îc vËt thÓ trong kh«ng gian- Yªu cÇu nµy gäi lµ yªu cÇu
ph¶n chuyÓn. B¶n vÏ tho¶ m·n yªu cÇu ph¶n chuyÓn gäi lµ ®å thøc.
§Ó chuyÓn çc h×nh kh«ng gian thµnh çc h×nh vÏ trªn mÆt ph¼ng ngêi ta
dïng çc phÐp chiÕu.
II. Çc phÐp chiÕu.

1. PhÐp chiÕu xuyªn t©m.
a. §Þnh nghÜa
-Trong kh«ng gian lÊy mét mÆt ph¼ng P

lµm mÆt ph¼ng h×nh chiÕu, lÊy mét A'
®iÓm S kh«ng thuéc mÆt ph¼ng P lµm A
t©m chiÕu.
- H×nh chiÕu xuyªn t©m cña ®iÓm A bÊt kú
S
trong kh«ng gian lªn mÆt ph¼ng P lµ
giao ®iÓm A’ cña ®êng th¼ng SA víi
mÆt ph¼ng P. P
+ P : Lµ mÆt ph¼ng h×nh chiÕu. Ký hiÖu b»ng ch÷ hoa.
+ S : Lµ t©m chiÕu. Ký hiÖu b»ng ch÷ in hoa.
+ SA: Lµ tia chiÕu.
b. TÝnh chÊt.
-TÝnh chÊt 1: H×nh chiÕu xuyªn t©m cña ®êng th¼ng kh«ng ®i qua t©m chiÕu lµ
®êng th¼ng. CM: gi¶ thiÕt cho AB kh«ng ®i qua t©m chiÕu, th× çc ®êng th¼ng
chiÕu qua S vµ tùa trªn AB t¹o thµnh mf gäi lµ mf chiÕu. Mf nµy c¾t mf P theo ®t
A’B’
* Çc hÖ qu¶:
+ Mét ®iÓm M thuéc AB th× h×nh chiÕu
xuyªn t©m M’ cña nã còng thuéc a'
A’B’ . A'
a
⇒ VËy phÐp chiÕu xuyªn t©m b¶o tån π A
tÝnh liªn thuéc cña ®iÓm vµ ®êng M'
th¼ng. S M
+ Ngîc l¹i, nÕu M’ thuéc A’B’ th× cha B

ch¾c M ®· thuéc AB.
B'
+A’B’ cßn gäi lµ h×nh chiÕu suy biÕn cña
mÆt ph¼ng chiÕu (S,AB)
P
Më réng: NÕu mét h×nh ph¼ng bÊt kú thuéc mf chiÕu th× h×nh chiÕu xuyªn t©m
cña nã ph¶i thuéc ®êng th¼ng A’B’.
+ §êng th¼ng ®i qua t©m chiÕu th× h×nh chiÕu xuyªn t©m cña nã suy biÕn thµnh
mét ®iÓm.
+ NÕu mÆt ph¼ng chiÕu cña mét ®êng th¼ng nµo ®ã song song víi mÆt ph¼ng
h×nh chiÕu th× h×nh chiÕu xuyªn t©m cña nã ë xa v« tËn.
E(∞) F(∞)
F A'
A
E
B'
B
S C C'≡D'
D
P
- TÝnh chÊt 2: H×nh chiÕu xuyªn t©m cña çc ®êng th¼ng song song nãi chung lµ
çc ®êng th¼ng ®ång quy.
S
B
A
D
F
k
B'
C
A' E
K’ C' D'
E'
F'
P
* HÖ qu¶:
+ NÕu çc ®êng th¼ng song song ®· cho song song víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu th×
h×nh chiÕu cña çc ®êng th¼ng ®ã sÏ song song nhau.
2. PhÐp chiÕu song song
a. §Þnh nghÜa:
Trong kh«ng gian lÊy mÆt ph¼ng P lµm mÆt ph¼ng h×nh chiÕu vµ ®êng
th¼ng s kh«ng song song víi P lµm híng chiÕu.
H×nh chiÕu song song cña ®iÓm A lµ giao ®iÓm A’ cña ®êng th¼ng qua A ,
song song víi s, vµ mÆt ph¼ng P .
P : lµ mÆt ph¼ng h×nh chiÕu.
s: lµ híng chiÕu.
s
AA’: lµ tia chiÕu
A’: lµ h×nh chiÕu song song cña ®iÓm A. A'
b. Çc tÝnh chÊt.

P
PhÐp chiÕu song song lµ trêng hîp ®Æc biÖt cña phÐp chiÕu xuyªn t©m khi t©m
chiÕu ë xa v« tËn, do ®ã nã cã çc tÝnh chÊt cña phÐp chiÕu xuyªn t©m.
PhÐp chiÕu song song cßn cã 2 tÝnh chÊt sau:
- TÝnh chÊt 1:H×nh chiÕu song song cña çc ®êng th¼ng song song lµ çc ®êng
th¼ng song song.
A'
s
B'
A
C'
B
C D'
P
D
NhËn xÐt:
- Ta thÊy h×nh chiÕu song song cña ®êng th¼ng AB lµ A ’B ’. Ngîc l¹i A ’B ’ lµ h×nh
chiÕu cña mäi ®êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng chøa ®êng th¼ng AB vµ song
song víi s.
- TÝnh chÊt 2: TØ sè hai
h×nh chiÕu song song cña
hai ®o¹n th¼ng song song
b»ng tû sè cña hai ®o¹n s A'
th¼ng ®ã. A
B'
B*
C'
A' B' AB B
= C
D'
C' D' CD
D*
D
-HÖ qu¶ P
PhÐp chiÕu song song
b¶o tån tØ sè ®¬n cña ba
®iÓm th¼ng hµng s
A B
C
C'A' CA
C'B' CB
A' B'
C'
P
Mét sè trêng hîp ®Æc biÖt:
-Khi EF // s, th× E' ≡ F’ E
- Khi AB // P, th× A’B’ // AB s
B
F
A
B'
E'≡F’
A'
P
3. PhÐp chiÕu th¼ng gãc.
a. §Þnh nghÜa:
PhÐp chiÕu th¼ng gãc lµ trêng hîp ®Æc biÖt cña phÐp chiÕu song song khi h
íng chiÕu vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng hinh chiÕu.
B
2. TÝnh chÊt:
PhÐp chiÕu th¼ng gãc lµ trêng hîp ®Æc A

biÖt cña phÐp chiÕu song song nªn nã cã tÊt
c¶ çc tÝnh chÊt cña phÐp chiÕu song song,
ngoµi ra nã cßn cã tÝnh chÊt sau:
B*
- §é dµi h×nh chiÕu th¼ng gãc cña mét
®o¹n th¼ng b»ng ®é dµi cña ®o¹n th¼ng ®ã ϕ B'
nh©n víi cosϕ (ϕ lµ gãc hîp bëi ®o¹n th¼ng ®ã A'
vµ mÆt ph¼ng h×nh chiÕu).
P
A’B’ = AB.cosϕ (ϕ = AB x P )
KÕt luËn Çc phÐp chiÕu trªn ®©y cho ta vÏ ®îc h×nh chiÕu cña çc ®èi tîng
trong kh«ng gian lªn mÆt ph¼ng. Nhng ngîc l¹i,chóng cha thiÕt lËp quan hÖ
mét ®èi mét gi÷a çc yÕu tè trong kh«ng gian víi çc yÕu tè trªn mÆt ph¼ng.
§Ó x©y dùng b¶n vÏ tho¶ m·n ®iÒu kiÖn ph¶n chuyÓn,

trong kü thuËt thêng dïng çc ph¬ng ph¸p sau:
- Ph¬ng ph¸p çc h×nh chiÕu th¼ng gãc.

- Ph¬ng ph¸p h×nh chiÕu trôc ®o.
- Ph¬ng ph¸p h×nh chiÕu phèi c¶nh.
- Ph¬ng ph¸p h×nh chiÕu cã sè.
Ph¬ng ph¸p çc h×nh chiÕu th¼ng gãc
Ch¬ng 1: §iÓm
1.1 §å thøc cña mét ®iÓm
1.1.1 Dïng 2 mÆt ph¼ng h×nh chiÕu.
a. Çch x©y dùng ®å thøc.
- Trong kh«ng gian lÊy 2 mÆt ph¼ng

P1 ⊥ P2, lµm hai mf h×nh chiÕu. A1
- ChiÕu ®iÓm A lªn 2 mÆt ph¼ng P1 vµ

A
P2 ®îc 2 h×nh chiÕu lµ A 1
vµ A2.
x
- Xoay mÆt ph¼ng P2 xung quanh giao tuyÕn
x cña 2 mÆt ph¼ng theo chiÒu mòi tªn nh A2
h×nh vÏ ®Ó mÆt ph¼ng P2 trïng víi mÆt ph¼ng
P2
P1. P1
KÕt qu¶ trªn mÆt ph¼ng P2 ≡ P1 ta ®îc hai A1
h×nh chiÕu th¼ng gãc cña ®iÓm A. H×nh thu ®îc
b»ng çch lµm nh vËy gäi lµ ®å thøc cña ®iÓm
A.
x
A2
P1 ≡P2
b. Çc ®Þnh nghÜa:
- P1 thêng lÊy th¼ng ®øng -gäi lµ mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng.
- P2 thêng lÊy n»m ngang- gäi lµ mÆt ph¼ng h×nh chiÕu b»ng.
- A1 gäi lµ h×nh chiÕu ®øng cña ®iÓm A.

- A2 gäi lµ h×nh chiÕu b»ng cña ®iÓm A.
- Giao tuyÕn x = P1 x P2 gäi lµ trôc h×nh chiÕu.- A1
Kho¶ng çch tõ A ®Õn P1 gäi lµ ®é xa cña ®iÓm A, A

víi quy íc: x
NÕu A n»m phÝa tríc mÆt ph¼ng P1 th× ®é xa > 0.

A2 P2
NÕu A n»m phÝa sau mÆt ph¼ng P1 th× ®é xa < 0.
P1 A2
NÕu A n»m thuéc mÆt ph¼ng P1 th× ®é xa = 0.

- Kho¶ng çch tõ A ®Õn P2 gäi lµ ®é cao cña ®iÓm A.
NÕu A n»m phÝa trªn mÆt ph¼ng P2 th× ®é cao > 0.
NÕu A n»m phÝa díi mÆt ph¼ng P2 th× ®é cao < 0.
NÕu A thuéc mÆt ph¼ng P2 th× ®é cao = 0.

- Hai mÆt ph¼ng P1 vµ P2 chia kh«ng gian lµm 4 phÇn gäi lµ 4 gãc t.
+ Gãc t I lµ phÇn kh«ng gian n»m phÝa tríc mÆt ph¼ng P1 vµ phÝa trªn mÆt ph¼ng
P2 (§iÓm thuéc gãc I cã ®é xa > 0, ®é cao > 0).
+ Gãc t II lµ phÇn kh«ng gian n»m
phÝa sau mÆt ph¼ng P1 vµ phÝa trªn mÆt
II I
ph¼ng P2 ( ®iÓm thuéc gãc II cã ®é xa < 0,
®é cao > 0). P2
+ Gãc t III lµ phÇn kh«ng gian n»m
phÝa sau mÆt ph¼ng P1 vµ phÝa díi mÆt
III IV
ph¼ng P2 (®iÓm thuéc gãc III cã ®é xa < 0,
®é cao < 0).
+ Gãc t IV lµ phÇn kh«ng gian n»m
phÝa tríc mÆt ph¼ng P1 vµ phÝa díi mÆt PII
ph¼ng P2( ®iÓm thuéc gãc IV cã ®é xa > 0, PI
®é cao < 0).
- MÆt ph¼ng chia ®«i gãc t I vµ III gäi lµ
mÆt ph¼ng ph©n gi¸c I. x
- MÆt ph¼ng chia ®«i gãc t II vµ IV gäi lµ
mÆt ph¼ng ph©n gi¸c II.
P2
P1
c. Çc tÝnh chÊt .
- Gäi Ax lµ giao ®iÓm cña trôc x víi mÆt ph¼ng x¸c ®Þnh bëi 3 ®iÓm A, A 1, A2, . Th×
trªn ®å thøc 3 ®iÓm A1, Ax, A2 th¼ng hµng vµ ®êng th¼ng nèi ba ®iÓm ®ã vu«ng
gãc víi trôc x- Gäi lµ ®êng dãng th¼ng ®øng (A1 Ax A2 ⊥ x)
- §é dµi A1 Ax b»ng trÞ tuyÖt ®èi ®é cao cña
A1
®iÓm A.
NÕu A1 n»m phÝa trªn trôc x th× ®é cao > 0
NÕu A1 thuéc trôc x th× ®é cao = 0
x Ax
NÕu A1 n»m phÝa díi trôc x th× ®é cao < 0
- §é dµi A2 Ax b»ng trÞ tuyÖt ®èi ®é xa cña
®iÓm A.
NÕu A2 n»m phÝa díi trôc x th× ®é xa > 0 A2
NÕu A2 thuéc trôc x th× ®é xa = 0 P1≡P2
NÕu A2 n»m phÝa trªn trôc x th× ®é xa < 0
-NÕu A thuéc mf ph©n gi¸c I -th× A1 ®èi xøng víi A2 qua trôc x
-NÕu A thuéc mf ph©n gi¸c II- th× A1 trïng A2
NhËn xÐt: NÕu biÕt ®å thøc cña 1 ®iÓm, sÏ x©y dùng l¹i ®îc ®iÓm ®ã trong kh«ng gian
b»ng çch lµm ngîc l¹i qu¸ tr×nh x©y dùng ®å thøc cña ®iÓm
Çc vÝ dô ®å thøc cña ®iÓm
- §iÓm A ∈ gãc t thø I - §iÓm E ∈ Mp ph©n gi¸c I
- §iÓm B ∈ gãc t thø II - §iÓm F ∈ Mp ph©n gi¸c II
- §iÓm C ∈ gãc t thø III
- §iÓm G ∈ P1 - §iÓm H ∈ P2
- §iÓm D ∈ gãc t thø IV
B1
A1
F1 ≡ F2
E1 H2
C2
B2
x G2
H1
D2
A2 E2
C1 G1
D1
1.1.2. Dïng 3 mÆt ph¼ng h×nh chiÕu.
a. Çch x©y dùng ®å thøc:
- Trong kh«ng gian lÊy 3 mÆt ph¼ng ®«i mét vu«ng gãc víi nhau P1, P2, P3 .
- ChiÕu th¼ng gãc ®iÓm A lÇn lît

lªn 3 mÆt ph¼ng P1 ,, P2, ,P3 ®îc
A1, A2, A3. A1 Az
z
- Xoay mÆt ph¼ng P2 quanh trôc A A3
x theo chiÒu mòi tªn ®Ó mÆt x Ax
y
ph¼ng P2 ≡ P1
Ay
A2 P2
- Xoay mÆt ph¼ng P3 quanh trôc
z theo chiÒu mòi tªn ®Ó mÆt P1
ph¼ng P3 ≡ P1
P3
- KÕt qu¶ trªn mÆt ph¼ng P3 ≡ P2 ≡ P1 ta ®îc A1 Az A3
ba h×nh chiÕu th¼ng gãc cña ®iÓm A ,®ã lµ ®å
thøc cña ®iÓm A trªn ba mÆt ph¼ng h×nh chiÕu. z
(Víi A1A2 ⊥ x, A1 A3 ⊥ z)
x Ax y
Ay
A2
Ay
y
P1≡P2 ≡P3
* Chó ý: Trªn ®å thøc trôc y cã vÞ trÝ trïng víi trôc z do phÐp xoay P2 trïng P1, vµ
trïng víi trôc x do phÐp xoay P3 vÒ trïng P1- nhng ngîc chiÒu víi hai trôc ®ã.
b. Çc ®Þnh nghÜa:
Çc yÕu tè thuéc mÆt ph¼ng P1, P2 ®îc ®Þnh nghÜa nh dïng 2 mÆt ph¼ng h×nh
chiÕu. Çc yÕu tè cßn l¹i ®Þnh nghÜa nh sau:
- P3 : Lµ mÆt ph¼ng h×nh chiÕu c¹nh
- A3 : Lµ h×nh chiÕu c¹nh cña ®iÓm A.
- Kho¶ng çch tõ A -®Õn P3 gäi lµ ®é xa c¹nh cña ®iÓm A
c. Çc tÝnh chÊt :
Ngoµi çc tÝnh chÊt nh ®· nªu trong trêng hîp dïng hai mÆt ph¼ng h×nh
chiÕu, cßn cã çc tÝnh chÊt sau:
Gäi Az lµ giao ®iÓm cña trôc z víi mÆt ph¼ng A A1A3
- Th× trªn ®å thøc, ba ®iÓm A1, Az, A3 th¼ng hµng vµ ®êng th¼ng nèi ba ®iÓm ®ã
vu«ng gãc víi trôc Z- gäi lµ ®êng dãng n»m ngang ( A1 Az A3 ⊥ z).
- A3Az = A2Ax = AA1 ( ®é xa cña ®iÓm A).
- Gi÷a ®iÓm A3 vµ A2 liªn hÖ víi A1 Az A3
nhau nh sau:
z
-NÕu A2 n»m phÝa díi trôc x
x Ax y
th× A3 n»m bªn ph¶i trôc z .
Ay
-NÕu A2 n»m phÝa trªn trôc x
th× A3 n»m bªn tr¸i trôc z. A2
Ay
-NÕu A2 thuéc trôc x y
th× A thuéc trôc z.
Chó ý:3 Do sù liªn quan gi÷a ba P1Z ≡P2≡P3
h×nh chiÕu th¼ng gãc cña mét
®iÓm, ta dÔ dµng vÏ ®îc h×nh
chiÕu thø ba khi biÕt hai h×nh 1 B3
chiÕu cña nã. Bz
VÝ dô: cho hai h×nh chiÕu B1 vµ B2
cña ®iÓm B, h·y vÏ h×nh chiÕu c¹nh B3.
B2
X
Gi¶i: Do B2 phÝa trªn trôc x, vËy B3 n»m Y
bªn tr¸i trôc z. Trªn ®êng n»m ngang Bx
qua B1,phÝa bªn tr¸i trôc z,ta ®Æt ®o¹n
BzB3 = Bx B2,
B3 cßn cã thÓ t×m ®îc b»ng çc çch nh m« t¶ trªn h×nh a vµ h×nh b ë díi ®©y
z
1 B3` B3 z
Bz 1
Bz
B2 B2
By
x x Ax
Bx By Bx
H×nh a H×nh b
1.2 Çch chuyÓn tõ to¹ ®é ®Ò
çc th¼ng gãc sang ®å thøc
1.2.1 To¹ ®é ®Ò çc cña mét ®iÓm.
VÞ trÝ cña ®iÓm A trong hÖ to¹ ®é Oxyz hoµn z

toµn ®îc x¸c ®Þnh theo to¹ ®é: A1 Az
A (XA, YA, ZA)
A A3
ZA
Trong ®ã, çc gi¸ trÞ ®¹i sè x XA O
XA = OAx lµ hoµnh ®é cña ®iÓm A
YA
Ax
YA = OAy lµ tung ®é cña ®iÓm A y
A2 Ay
ZA =
OAz lµ cao ®é cña ®iÓm A
1.2.2. Çch chuyÓn tõ to¹ ®é ®Ò çc sang ®å thøc.

-Trong çch x©y dùng ®å thøc cña mét ®iÓm khi dïng ba mÆt ph¼ng h×nh chiÕu, nÕu
lÊy çc mÆt ph¼ng h×nh chiÕu lµm çc mÆt ph¼ng to¹ ®é, çc trôc h×nh chiÕu lµm çc
trôc to¹ ®é, th× hai ph¬ng ph¸p biÓu diÔn cã sù t¬ng quan nh sau:
+ XA= OAx = ®é xa c¹nh cña ®iÓm A.
+ YA = OAy =Ax A2 = ®é xa cña ®iÓm A.
+ ZA = OAz = AxA1 = ®é cao cña ®iÓm A.
Tõ sù t¬ng quan trªn, ta dÔ dµng vÏ ®îc ®å thøc cña mét ®iÓm khi biÕt çc to¹
®é ®Ò çc cña nã.
Z
M3 M1 3
VÝ dô:
M2 2
VÏ ®å thøc cña ®iÓm M cã to¹ ®é (1, -2, 3)
1
Gi¶i: x Mx 0 Y
3 2 1
1
Tõ XM = 1, ta vÏ ®îc Mx víi OMx = 1
YM = -2 ,ta vÏ ®îc M2 víi Mx M2 = 2( lÊy vÒ

Y
phÝa ©m cña trôc y)
ZM= 3 , ta vÏ ®îc M1 víi Mx M1 = 3
- Tõ M1, M2 , ta t×m ®îc M3
Ch¬ng 2: §êng th¼ng
2.1 ®å thøc cña ®êng th¼ng
2.1.1. ®å thøc cña ®êng th¼ng.

Trong kh«ng gian ®êng th¼ng ®îc x¸c ®Þnh bëi hai ®iÓm vµ h×nh chiÕu cña mét
®êng th¼ng lµ mét ®êng th¼ng. V× vËy ®å thøc cña ®êng th¼ng ®îc x¸c ®Þnh khi
biÕt ®å thøc cña hai ®iÓm thuéc ®êng th¼ng Êy.
2.1.2. §Þnh nghÜa.
§å thøc cña mét ®êng th¼ng l(A,B) lµ mét cÆp ®êng th¼ng l1(A1,B1) vµ
l2(A2,B2) trªn mÆt ph¼ng ®å thøc P1 ≡ P2.
P1 B1 B1
l1 l1
A1 A1
l B
x
x A
l2 A2 l2 B2
A2
B2 P2
Ta gäi ®êng th¼ng bÊt kú lµ ®êng th¼ng cã híng kh«ng song song hoÆc vu«ng gãc
víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu. Trªn ®å thøc, çc h×nh chiÕu cña ®êng th¼ng bÊt kú
còng cã híng bÊt kú.
* NhËn xÐt:
Tõ hai h×nh chiÕu l1, l2 cña ®êng th¼ng ta cã thÓ dùng l¹i ®êng th¼ng l b»ng
çch: Tõ h×nh chiÕu ®øng l1 dùng mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
®øng P1, tõ h×nh chiÕu b»ng l2 dùng mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
b»ng P2, hai mÆt ph¼ng nµy c¾t nhau theo giao tuyÕn, ®ã chÝnh lµ ®êng th¼ng l
trong kh«ng gian.
P1
l1
l
x
l2
P2
2.2 çc ®êng th¼ng ®Æc biÖt
§êng th¼ng ®Æc biÖt lµ ®êng th¼ng cã híng song song , hoÆc vu«ng gãc víi
mÆt ph¼ng h×nh chiÕu.
2.2.1. Çc ®êng ®ång møc.

®êng ®ång møc lµ ®êng th¼ng song song víi mét mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
Gåm cã: §êng b»ng, ®êng mÆt, ®êng c¹nh.
a. §êng b»ng.
* §Þnh nghÜa: §êng b»ng lµ ®êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
b»ng P2. P1
A1 b1 B1
A1 b1 B1
x
A b B
x
b2 A2 b2
A2 B2
B2 P2
* TÝnh chÊt:
- H×nh chiÕu ®øng b1 song song víi trôc x.
- H×nh chiÕu b»ng cña bÊt k× ®o¹n th¼ng nµo thuéc ®êng b»ng còng cã ®é dµi
b»ng chÝnh nã: A2B2 = AB.
- Gãc cña h×nh chiÕu b»ng cña ®êng b»ng víi trôc x chÝnh lµ gãc gi÷a ®êng th¼ng
®ã víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng P1 .
∠(b2 × x) = ∠ (b × P1 )
b. §êng mÆt.
* §Þnh nghÜa: §êng mÆt lµ ®êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng
P1.
P1 B1
m1 m1 B1
A1 A1
m B
A x
x
m2 m2
A2 B2 A2 B2
P2
* TÝnh chÊt:
- H×nh chiÕu b»ng m2 song song víi trôc x.
- H×nh chiÕu ®øng cña bÊt k× ®o¹n th¼ng nµo thuéc ®êng mÆt còng cã ®é dµi b»ng
chÝnh nã: A1B1 = AB.
- Gãc cña h×nh chiÕu ®øng cña ®êng mÆt víi trôc x chÝnh lµ gãc gi÷a ®êng th¼ng
®ã víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu b»ng P2 .
∠(m1 × x) = ∠ (m × P2)
c. §êng c¹nh.
* §Þnh nghÜa: §êng c¹nh lµ ®êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
c¹nh P3. P1 z
A1 A3
A1
A A3
B3
P3 x
B1
B1
x A2
B3
A2 B
B2 B2
P2
* TÝnh chÊt:
- H×nh chiÕu ®øng vµ h×nh chiÕu b»ng( A1B1, A2B2 ) cïng n»m trªn ®êng dãng
th¼ng ®øng vµ vu«ng gãc víi trôc x.
- H×nh chiÕu c¹nh cña ®o¹n th¼ng bÊt k× thuéc ®êng c¹nh A3B3 còng cã ®é dµi
b»ng chÝnh nã.
- Gãc gi÷a h×nh chiÕu c¹nh cña ®êng c¹nh víi trôc z lµ gãc gi÷a ®êng th¼ng ®ã
víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng P1. ∠(A3B3 x z) = ∠(AB x P1)
- Gãc gi÷a h×nh chiÕu c¹nh cña ®êng c¹nh víi trôc y lµ gãc gi÷a ®êng th¼ng ®ã
víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu b»ng P2. ∠(A3B3 x y) = ∠(AB x P2)
2.2.2 Çc ®êng th¼ng chiÕu.
®êng th¼ng chiÕu lµ ®êng th¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu.
Gåm cã: §êng th¼ng chiÕu b»ng, ®êng th¼ng chiÕu ®øng, ®êng th¼ng
chiÕu c¹nh.
a. §êng th¼ng chiÕu b»ng.
* §Þnh nghÜa:
P1 B1 B1
§êng th¼ng chiÕu
b»ng lµ ®êng th¼ng
vu«ng gãc víi mÆt B
ph¼ng h×nh chiÕu b»ng A1
A1
P2. x
x
A
A2 ≡B2
A2 ≡B2 P2
* TÝnh chÊt:
- H×nh chiÕu b»ng suy biÕn thµnh mét ®iÓm: A2 ≡ B2
-H×nh chiÕu ®øng lµ ®êng th¼ng vu«ng gãc víi trôc x:
A1B1 ⊥ x
- H×nh chiÕu ®øng vµ h×nh chiÕu c¹nh cña bÊt k× ®o¹n th¼ng nµo thuéc ®êng th¼ng
chiÕu b»ng còng cã ®é dµi b»ng ®é dµi thËt.
A1B1 = AB = A3B3 .
b. §êng th¼ng chiÕu ®øng.
* §Þnh nghÜa: P1 A1 ≡B1

§êng th¼ng chiÕu ®øng A1≡B1
lµ ®êng th¼ng vu«ng gãc A x
víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
A2
®øng P1. B
x
A2
B2
B2 P2
*TÝnh chÊt:
- H×nh chiÕu ®øng suy biÕn thµnh mét ®iÓm: A 1 ≡ B1

- H×nh chiÕu b»ng lµ ®êng th¼ng vu«ng gãc víi trôc x:
A2B2 ⊥ x.
- H×nh chiÕu b»ng vµ h×nh chiÕu c¹nh cña bÊt k× ®o¹n th¼ng nµo thuéc ®t chiÕu
®øng còng cã ®é dµi b»ng ®é dµi thËt:
A2B2 = AB = A3B3 .
c. §êng th¼ng chiÕu c¹nh. P1
* §Þnh nghÜa:
A1 B1
§êng th¼ng chiÕu c¹nh lµ ®êng th¼ng
P3
vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu c¹nh P3.
A B A3 ≡B3
x
*TÝnh chÊt:
- H×nh chiÕu c¹nh suy biÕn thµnh mét ®iÓm:
A2 B2
A3 ≡ B3.
P2
- Çc h×nh chiÕu ®øng vµ h×nh chiÕu b»ng cïng z
song song víi trôc x:
A1 B1 A3≡B3
A1B1 // x // A2B2.
x
-H×nh chiÕu ®øng vµ h×nh chiÕu b»ng cña bÊt k×
®o¹n th¼ng nµo thuéc ®êng th¼ng chiÕu c¹nh
còng b»ng ®é dµi thËt:
A2 B2
A1B1 = AB = A2B2.
* Chó ý:
-®êng th¼ng kh«ng ph¶i lµ ®êng c¹nh hoµn toµn ®îc x¸c ®Þnh khi biÕt h×nh
chiÕu ®øng vµ h×nh chiÕu b»ng cña nã.
-Trêng hîp ®êng c¹nh, khi biÕt h×nh ®øng vµ h×nh b»ng , ®êng th¼ng ®ã
cha ®îc x¸c ®Þnh: Bëi mÆt ph¼ng ®i qua hai h×nh chiÕu ®ã vµ t¬ng øng vu«ng
gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng vµ mÆt ph¼ng h×nh chiÕu b»ng sÏ trïng nhau.
Do ®ã, muèn x¸c ®Þnh ®êng c¹nh trªn hai h×nh chiÕu th× ph¶i cho ®å thøc cña hai
®iÓm cña ®êng c¹nh. HoÆc cho h×nh chiÕu c¹nh víi h×nh chiÕu ®øng hoÆc h×nh
chiÕu b»ng cña nã.
A1
P1
p3
p1 p1
p B1
x
x
A2
p2
P2
B2
2.3 ®iÓm thuéc ®êng th¼ng
§Ó xÐt ®iÒu kiÖn mét ®iÓm thuéc mét ®êng th¼ng, ta ph©n ra çc trêng hîp sau:
2.3.1. Trêng hîp ®êng th¼ng kh«ng ph¶i lµ ®êng c¹nh.
* §Þnh lý: §iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó mét ®iÓm thuéc ®êng th¼ng lµ: h×nh chiÕu ®øng
cña ®iÓm thuéc h×nh chiÕu ®øng cña ®êng th¼ng, h×nh chiÕu b»ng cña ®iÓm
thuéc h×nh chiÕu b»ng cña ®êng th¼ng.
CM:- §iÒu kiÖn cÇn: gi¶ thiÕt trong kh«ng gian

cho A thuéc m, do tÝnh chÊt cña phÐp chiÕu P1
A1
b¶o tån sù liªn thuéc gi÷a ®iÓm vµ ®t ta cã:
m1 A m
A1 thuéc m1, A2 thuéc m2.
- ®iÒukiÖn ®ñ: gi¶ thiÕt trªn ®å thøc A1 thuéc A2 m2
m1, A2 thuéc m2, ta ph¶i cm A thuéc m.
P2
ThËt vËy, khi x©y dùng ®t m trong kh«ng gian, m
lµ giao cña hai mf: mét mf qua m1 vµ v.gãc víi
P1, mét mf qua m2 vµ vu«ng gãc víi P2.
çc ®t chiÕu ®øng qua A1 vµ ®t chiÕu b»ng qua
A2 lÇn lît n»m trªn 2 mf ®ã, ®ång thêi cïng
n»m trªn mét mf qua A1,A2 vµ vu«ng gãc víi
trôc x. mÆt ph¼ng nµy c¾t m t¹i A cÇn t×m.
VÝ dô : VÏ ®êng b»ng d qua ®iÓm A(A1,A2) vµ hîp víi P1 mét gãc b»ng 300.
Gi¶i:
- Qua A1 kÎ ®êng th¼ng d1 song song víi trôc x – lµ h×nh chiÕu ®øng cña d.
- V× gãc gi÷a ®êng th¼ng d víi P1 b»ng gãc gi÷a d2 víi trôc x , vËy qua A2 kÎ d2 hîp
víi trôc x mét gãc 300 (Ta cã thÓ kÎ ®îc hai ®êng).
A1 d1
x
30°
A2
d2
2.3.2 Trêng hîp ®êng th¼ng lµ ®êng c¹nh.
z
A1 A3
P1 A1
C1 C3
C*1 A A3
B3
C1 B1
x
B1
P3
C* C*3
A2
C C3
A2
B B3 C2
C*2≡ C2
P2 B2
B2
* NhËn xÐt:
- Tõ hai h×nh chiÕu víi : C1 ∈A1B1, vµ C2 ∈ A2B2 cha ®ñ ®Ó kÕt luËn C ∈ AB.
V× mäi ®iÓm thuéc mÆt ph¼ng chøa ®êng th¼ng AB vµ song song víi P3 ®Òu
cã h×nh chiÕu ®øng vµ b»ng n»m trªn A1B1 vµ A2B2 .
-VËy ®Ó xem mét ®iÓm cã thuéc ®êng c¹nh kh«ng th× hoÆc dùa vµo hc c¹nh:
®iÒu kiÖn lµ hc ®øng cña ®iÓm thuéc hc ®øng cña ®êng c¹nh vµ h×nh chiÕu c¹nh
cña ®iÓm thuéc h×nh chiÕu c¹nh cña ®êng c¹nh .
C1 ∈ A1B1 ; C3 ∈ A3B3
-HoÆc ( NÕu chØ biÕt hc ®øng vµ hc b»ng), ta dùa vµo tÝnh chÊt kh«ng ®æi cña tØ sè
®¬n cña 3 ®iÓm th¼ng hµng trong phÐp chiÕu song song.
XÐt ®iÓm C ∈ AB, theo tÝnh chÊt cña phÐp chiÕu song song ta cã tØ sè:
P1
A1
A A3
C1
P3
B1 C C3
x
B3
KÝ hiÖu: (A1C1B1) = (A2C2B2) A2 B
C2
B2
P2
VÝ dô: VÏ ®êng b»ng qua ®iÓm A(A1,A2) vµ c¾t ®êng c¹nh BC(B1C1,B2C2).
C1
A1 I1 d1
Gi¶i: Gäi ®êng th¼ng cÇn dùng lµ d:
- VÏ h×nh chiÕu ®øng d1 : Qua A1 kÎ d1 // x, d1 B1
x
c¾t B1C1 t¹i ®iÓm I1 (lµ h×nh chiÕu ®øng cña
giao ®iÓm gi÷a d vµ BC). C2
I'
- T×m I2 trªn B2C2 b»ng ph¬ng ph¸p tû sè ®¬n: A2 B'
(B1I1C1) = (B2I2C2). I2
- Nèi A2I2 ta ®îc d2 . d2
B2
2.4 vÕt cña ®êng th¼ng
2.4.1. §Þnh nghÜa.
- VÕt cña ®êng th¼ng lµ giao ®iÓm cña ®êng th¼ng víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu .
- VÕt ®øng lµ giao ®iÓm cña ®êng th¼ng víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng P1. Thêng
kÝ hiÖu lµ N.
- VÕt b»ng lµ giao ®iÓm cña ®êng th¼ng víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu b»ng P2. Th
êng kÝ hiÖu lµ M.
- VÕt c¹nh lµ giao ®iÓm cña ®êng th¼ng víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu c¹nh P3. Thêng
kÝ hiÖu lµ P.
P1 N≡N1
2.4.2 Çch x¸c ®Þnh vÕt.
- NhËn xÐt:
l1
+ V× ®iÓm vÕt ®øng N thuéc P1. ( N∈ P1)
M1 l
x
vËy: N1 ≡ N , N2 ∈ x.
N2
+ T¬ng tù, M thuéc P2 , l2
M≡M2 P2
VËy M2 ≡ M, M1∈ x.
Ta cã çch x¸c ®Þnh çc vÕt cña ®êng th¼ng:
+ KÐo dµi h×nh chiÕu b»ng l2 c¾t trôc x t¹i N2≡ Nx .Tõ N2 kÎ ®êng dãng th¼ng ®øng
c¾t l1 t¹i N1 ≡ N.
+ .T¬ng tù, kÐo dµi l1 c¾t trôc x t¹i

M1≡ Mx. Tõ ®iÓm nµy kÎ ®êng dãng
th¼ng ®øng c¾t l2 t¹i M2 ≡ M.
N1 ≡N
l1
x M1 ≡Mx
N2 ≡Nx
l2
M2 ≡M
- Çch x¸c ®Þnh vÕt c¹nh:
+ KÐo dµi h×nh chiÕu b»ng l2 cña ®êng th¼ng c¾t trôc y ≡ z t¹i mét ®iÓm ta ®îc
h×nh chiÕu b»ng P2 cña vÕt c¹nh.
+ Dïng çch x¸c ®Þnh h×nh chiÕu c¹nh t×m ®îc P 2 trªn trôc y ≡ x. Tõ P2 kÎ ®êng
dãng song song víi trôc z, c¾t h×nh chiÕu c¹nh l3 cña ®êng th¼ng t¹i ®iÓm P3
chÝnh lµ h×nh chiÕu c¹nh hay vÕt c¹nh cña ®êng th¼ng l.
z
z
N1 N1
N3
P1
l l3
l3
l1 P1 P≡P3
x M1 P≡P3
l1
l2 x M1 P2 M3
P2 M2 N2
M2 P2
P1 y l2 P2
M2 M2
P3
VÝ dô:
T×m çc vÕt cña ®êng th¼ng l vµ xem ®êng th¼ng l ®i qua nh÷ng gãc phÇn t nµo ?
l1
P1
N2 M1
x
I l
x
N1 M2
M
IV P2
III N l2
III IV I
2.5 t×m ®é dµi thËt cña ®o¹n th¼ng
vµ gãc cña nã víi çc mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
-Gi¶ thiÕt cho çc hc A1B1vµ A2B2 cña ®o¹n B1

P1
th¼ng AB, h·y t×m ®é dµi thËt cña ®t ®ã vµ gãc
nghiªng cña nã víi çc mf hc P1 vµ P2.
B
*Trong h×nh kh«ng gian bªn,qua ®iÓm A kÎ A1
AB0 // A2B2, th× AB0 ⊥ BB2. XÐt tam gi¸c
vu«ng ABB0 ta thÊy: Ax Bx x
α
- c¹nh gãc vu«ng AB0 cã ®é dµi b»ng ®é dµi A
B0
h×nh chiÕu b»ng A2B2 B2
A2
AB0 = A2B2
P2
H×nh a
-c¹nh gãc vu«ng BB0 cã ®é dµi b»ng trÞ tuyÖt ®èi hiÖu ®é cao cña hai ®iÓm A,B:
BB0 =  ZA - ZB  =  AxA1 –BxB1 
- c¹nh huyÒn AB lµ ®é dµi thËt cña ®o¹n th¼ng AB.-KÝ hiÖu lµ §DT-AB.
- Gãc nhän ®èi diÖn víi c¹nh BB0 chÝnh lµ gãc nghiªng gi÷a ®o¹n th¼ng AB víi mÆt
ph¼ng h×nh chiÕu b»ng. α = ∠(AB x P2)
* Tõ nhËn xÐt trªn ta suy ra çch t×m ®é dµi thËt cña ®o¹n th¼ng vµ gãc
nghiªng cña nã víi çc mfhc nh sau:
- LÊy h×nh chiÕu b»ng lµm mét c¹nh gãc vu«ng, vÏ tam gi¸c vu«ng cã ®é dµi c¹nh
gãc vu«ng cßn l¹i lµ hiÖu ®é cao cña hai ®Çu ®o¹n th¼ng, th× c¹nh huyÒn b»ng
®é dµi thËt cña ®o¹n th¼ng AB vµ gãc kÒ hc b»ng lµ gãc nghiªng cña AB víi P2
- T¬ng tù, vÏ tam gi¸c vu«ng cã mét c¹nh lµ h×nh chiÕu ®øng, c¹nh cßn l¹i lµ hiÖu
®é xa cña 2 ®Çu ®o¹n th¼ng AB, th× c¹nh huyÒn cña tam gi¸c lµ §DT cña AB,
gãc ®èi diÖn víi c¹nh hiÖu ®é xa lµ gãc nghiªng gi÷a AB víi mÆt ph¼ng P1.
B"
Ph¬ng ph¸p trªn gäi lµ ph¬ng ph¸p tam gi¸c vu«ng.
B1
AB
T-
§D
ABxP 1
A1 B1
A1
x x
A2
A2
ABxP 2 B2
§D
T-
AB
B2
B'
* Chó ý:
- NÕu chØ cÇn x¸c ®Þnh ®é lín thËt cña mét ®o¹n th¼ng th× tam gi¸c vu«ng dùng ë
h×nh chiÕu nµo còng ®îc.
- NÕu muèn x¸c ®Þnh gãc cña ®o¹n th¼ng víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu nµo th× ph¶i
dùng tam gi¸c trªn h×nh chiÕu ®ã.
- Víi ®êng c¹nh, gãc cña nã víi P1 vµ P2 lµ 2 gãc phô nhau. NÕu kh«ng ph¶i lµ ®
êng c¹nh th× 2 gãc víi P1 vµ P2 lµ 2 gãc ®éc lËp nhau.
2.6 vÞ trÝ t¬ng ®èi cña hai ®êng th¼ng
Trong kh«ng gian hai ®êng th¼ng cã thÓ c¾t nhau, song song vµ chÐo nhau.Ta
®i xÐt çc trêng hîp nµy trªn ®å thøc.
2.6.1. Hai ®êng th¼ng c¾t nhau.

a1
b1
a. Trêng hîp hai ®êng th¼ng kh«ng ph¶i
I1
lµ ®êng c¹nh.
* §Þnh lý: §iÒu cÇn vµ ®ñ ®Ó 2 ®êng th¼ng c¾t

nhau lµ çc h×nh chiÕu ®øng cña chóng c¾t x
nhau, çc h×nh chiÕu b»ng cña chóng c¾t
nhau vµ hai giao ®iÓm ph¶i cïng n»m trªn
mét ®êng dãng .
I2 b2
Cm: §iÒu kiÖn cÇn:
a2
-Gi¶ thiÕt: cho a x b = I
-KÕt luËn: a1 x b1 = I1
a2 x b2 = I2
I1I2 ⊥ x
Tõ gi¶ thiÕt: a x b = I, do tÝnh liªn thuéc ®îc b¶o tån trong phÐp chiÕu, ta cã:
a1 x b1 = I1, a2 x b2 = I2, Vµ v× I1 vµ I2 lµ 2 h×nh chiÕu cña mét ®iÓm, nªn I1I2 ⊥ x.
-§iÒu kiÖn ®ñ: Gi¶ thiÕt a1 x b1 = I1, a2 x b2 = I2, I1I2 ⊥ x.
KÕt luËn : a x b = I
CM: V× I1I2 ⊥ x, vËy chóng biÓu diÔn mét ®iÓm trong kh«ng gian- lµ I.
V× I1 thuéc a1, I2 thuéc a2, nªn I thuéc a

I1 thuéc b1, I2 thuéc b2, nªn I thuéc b.
Do ®ã a x b = I
b. Trêng hîp cã ®êng th¼ng lµ ®êng c¹nh.
- Gi¶ thiÕt cho ®êng th¼ng m vµ ®êng c¹nh AB, mÆc dï çc h×nh chiÕu b»ng
vµ ®øng cña chóng c¾t nhau, vµ çc giao ®iÓm Êy n»m trªn cïng mét ®êng
giãng, nhng trong kh«ng gian cha ch¾c m c¾t AB.
- Gi¶ sö m1 x A1B1 = I1
m2 x A2B2 = I2
A1
- Ta thÊy ®iÓm I ®· thuéc m. Bµi to¸n trë vÒ xÐt
xem I cã thuéc ®êng c¹nh AB hay kh«ng, cã 2 I1
ph¬ng ph¸p:
m1
+Dùa vµo h×nh chiÕu c¹nh. B1
x
+ Dùa vµo tû sè ®¬n cña 3 ®iÓm (A1I1B1) vµ
(A2I2B2). A2
I'
NÕu I thuéc AB th× ®êng th¼ng m c¾t ®êng c¹nh m2 B'
AB. NÕu I kh«ng thuéc AB, th× m vµ AB chÐo
nhau. I2
B2
2.6.2 Hai ®êng th¼ng song song.
Ta còng ph©n ra hai trêng hîp: a1
b1
a. Trêng hîp c¶ hai ®êng th¼ng kh«ng ph¶i
lµ ®êng c¹nh.
x
• §Þnh lý: §iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó hai ®êng
th¼ng song song víi nhau lµ çc h×nh chiÕu
cïng tªn cña chóng song song víi nhau. b2
• NÕu: a // b th× a1 // b1 ; a2 // b2 vµ ngîc l¹i
a2
Chøng minh:
+§iÒu kiÖn cÇn: Gi¶ thiÕt cho a// b, th× theo tÝnh chÊt cña phÐp chiÕu song song ta cã
a1 // b1 vµ a2 // b2
+ §iÒu kiÖn ®ñ: gi¶ thiÕt cho a1 // b1, a2 // b2, ta ph¶i chøng minh a // b
LÊy ®iÓm M thuéc b- th× M1 thuéc b1, M2 thuéc b2- Qua M v¹ch ®êng th¼ng b' song
song víi a , th× ta cã b'1 qua M1 vµ b'1 // a1
b'2 qua M2 vµ b'2 // a2
MÆt kh¸c, ta biÕt r»ng qua M1( hoÆc M2) chØ kÎ ®îc mét ®êng th¼ng song song víi
a1 (hoÆc a2). VËy b'1 ≡ b1 vµ b'2 ≡ b2, nghÜa lµ b' ≡ b vµ a // b.
M1 b1 '
≡
b1
a1
x
a2
b2
≡b
M2 '2
z
b. Trêng hîp c¶ hai ®êng lµ ®êng c¹nh. C1 C3
A1 A3
* §iÒu kiÖn:
D1 D3
- §Ó 2 ®êng c¹nh song song ngoµi ®iÒu kiÖn
trªn th× h×nh chiÕu c¹nh cña 2 ®êng th¼ng B1 B3
x
®ã ph¶i song song víi nhau.
Tøc nÕu: AB // CD ⇒ A1B1 // C1D1 A2
C2
A2B2 // C2D2
A3B3 // C3D3 B2
D2
- NÕu kh«ng dïng h×nh chiÕu c¹nh,ta nhËn
xÐt: C1
A1
gi¶ sö cho AB //CD, th× theo tÝnh chÊt cña
phÐp chiÕu song song ta cã:
B1 D1
x
A2 C2
A1B1 A 2B2
=
C1D1 C2D2
B2 D2
HoÆc: C1
A1
I1
- NÕu hai ®êng c¹nh AB // CD th× tån t¹i mét mÆt
ph¼ng α(AB // CD).NÕu ta vÏ thªm çc ®êng
phô AD vµ BC, th× chóng hoÆc song song , D1
hoÆc c¾t chau B1
x
Trªn ®å thøc: H×nh chiÕu ®øng vµ h×nh chiÕu C2
b»ng cña hai ®êng th¼ng AD, BC c¾t nhau t¹i A2
çc giao ®iÓm n»m trªn mét ®êng dãng th¼ng
®øng.
I2
Tøc lµ: I1I2 ⊥ x
B2 D2
Th× AB // CD
2.6.3 Hai ®êng th¼ng chÐo nhau.
Hai ®êng th¼ng chÐo nhau lµ hai ®êng th¼ng kh«ng c¾t nhau vµ kh«ng song
song víi nhau.
* VËy:
Hai ®êng th¼ng chÐo nhau th× ®å thøc cña chóng kh«ng tho¶ m·n ®iÒu kiÖn
cña hai ®êng th¼ng c¾t nhau vµ song song.
VÝ dô ®å thøc cña hai ®êng th¼ng a vµ b chÐo nhau:
a1 b1
a2 b2
2.7 hai ®êng th¼ng vu«ng gãc
H×nh chiÕu cña mét gãc vu«ng nãi chung kh«ng lµ mét gãc vu«ng.Trong h×nh häc
kh«ng gian ta cã ®Þnh lý sau:
2.7.1. §Þnh lý:
§iÒu kiÖn ®Ó mét gãc vu«ng chiÕu th¼ng gãc vÉn lµ mét gãc vu«ng lµ Ýt nhÊt
mét c¹nh cña nã song song víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu, cßn c¹nh kia kh«ng vu«ng
gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu. A
Chøng minh:
- Gi¶ thiÕt: Cho AB ⊥ AC, AC // P, AB kh«ng B A'

C
vu«ng gãc P .
Chøng minh: A'C' ⊥ A'B' B'
-Theo gi¶ thiÕt AC ⊥ AB, mµ AC // P,

P C'
vËy AC //A'C', nªn A'C' ⊥ AB.
- A'C' ⊥ A A', v× lµ phÐp chiÕu th¼ng gãc.
- VËy A'C' ⊥ mÆt ph¼ng( ABB'A'), nªn A'C'⊥ A'B'
§Þnh lý nµy còng ®óng cho hai ®êng th¼ng vu«ng gãc vµ chÐo nhau.
2.7.2Trªn ®å thøc:
- Hai ®êng th¼ng vu«ng gãc c¾t nhau hoÆc chÐo nhau chiÕu xuèng mÆt ph¼ng
h×nh chiÕu b»ng mµ çc h×nh chiÕu vÉn vu«ng gãc víi nhau khi cã Ýt nhÊt 1 ®
êng lµ ®êng b»ng cßn ®êng kia kh«ng ph¶i lµ ®êng th¼ng chiÕu b»ng.
- Hai ®êng th¼ng vu«ng gãc c¾t nhau hoÆc chÐo nhau chiÕu lªn mÆt ph¼ng h×nh
chiÕu ®øng vÉn vu«ng gãc khi cã Ýt nhÊt 1 ®êng lµ ®êng mÆt cßn ®êng kia
kh«ng ph¶i lµ ®êng th¼ng chiÕu ®øng.
a1
b1 b1
a1
a c¾t b x x
a2
b2 a2
b2
a1
b1 b1
a1
x x
a chÐo b
a2
b2 a2
b2
d1 D1 C1
VÝ dô 1: VÏ nèt h×nh ch÷ nhËt ABCD, biÕt
h×nh chiÕu cña c¹nh AB, h×nh chiÕu B1
®øng cña ®iÓm D lµ D1 ∈ d1. A1
x
A2
D2
d2 B2
C2
VÝ dô 2: VÏ h×nh vu«ng ABCD, biÕt çc h×nh D1
chiÕu cña c¹nh AB , cßn ®Ønh D ∈ d. d1 C1
M1
A1 B1
x
A2
M2
B2
M'
D2
d2 D'
C2
Ch¬ng 3: MÆt ph¼ng
3.1 §å thøc cña mÆt ph¼ng
Trong kh«ng gian, mét mÆt ph¼ng ®îc x¸c ®Þnh bëi mét trong çc çch sau:
- Ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng.
- Mét ®iÓm vµ mét ®êng th¼ng kh«ng ®i qua ®iÓm ®ã.
- Hai ®êng th¼ng c¾t nhau.
- Hai ®êng th¼ng song song.
Do ®ã ®å thøc cña mÆt ph¼ng còng ®îc x¸c ®Þnh b»ng:

- §å thøc cña ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng.
- §å thøc cña mét ®iÓm vµ mét ®êng th¼ng kh«ng ®i qua nã.
- §å thøc cña hai ®êng th¼ng c¾t nhau.
- §å thøc cña hai ®êng th¼ng song song.
B1
C1 l1
A1 A1
x x
A2 A2
C2
B2 l2
MÆt ph¼ng (ABC) MÆt ph¼ng (l,A)

m1
a1
b1 n1
x
x
n2
b2
a2 m2
MÆt ph¼ng (axb) MÆt ph¼ng (m//n)

Chó ý:
Cã thÓ chuyÓn tõ çch x¸c ®Þnh nµy sang çch x¸c ®Þnh kh¸c mét çch dÔ
dµng.
VÝ dô:
Trêng hîp mÆt ph¼ng x¸c ®Þnh b»ng ®iÓm A vµ ®êng th¼ng l cã thÓ chuyÓn
sang trêng hîp mÆt ph¼ng x¸c ®Þnh b»ng hai ®êng th¼ng song song b»ng çch.
Qua A kÎ ®êng th¼ng h // l ⇒ mÆt ph¼ng x¸c ®Þnh b»ng hai ®êng th¼ng song
song (h // l).
h1
l1
A1
A2
h2
l2
3.2 çc VÕt cña mÆt ph¼ng
3.2.1. §Þnh nghÜa:
- VÕt cña mÆt ph¼ng lµ giao tuyÕn cña mÆt ph¼ng víi çc mÆt ph¼ng h×nh chiÕu.
- VÕt ®øng cña mÆt ph¼ng lµ giao tuyÕn cña mÆt ph¼ng víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
®øng, ( nÕu mÆt ph¼ng lµ α,vÕt ®øng kÝ hiÖu lµ nα).
- VÕt b»ng cña mÆt ph¼ng lµ giao tuyÕn cña mÆt ph¼ng víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
b»ng,( nÕu mÆt ph¼ng lµ α, vÕt b»ng ký kÝ hiÖu lµ mα).
- VÕt c¹nh cña mÆt ph¼ng lµ giao tuyÕn
cña mÆt ph¼ng víi mÆt ph¼ng h×nh P1
chiÕu c¹nh ( nÕu mÆt ph¼ng lµ α, vÕt
c¹nh kÝ hiÖu lµ pα).
P3
pα
nα
mα
P2
3.2.2. Çc h×nh chiÕu cña vÕt.
α 1
≡n
-Vªt ®øng: nα
H×nh chiÕu ®øng cña vÕt ®øng lµ n(α)1 ≡ n(α)
H×nh chiÕu b»ng cña vÕt ®øng lµ n(α)2 ≡ x x≡nα2≡mα1
-VÕt b»ng: mα
≡m
H×nh chiÕu b»ng cña vÕt b»ng lµ m(α)2 ≡ m(α) α2
H×nh chiÕu ®øng cña vÕt b»ng lµ m(α)1 ≡ x

z
- VÕt c¹nh:
H×nh chiÕu c¹nh cña vÕt c¹nh lµ p(α)3 ≡ p(α)
pα
H×nh chiÕu ®øng vµ h×nh chiÕu b»ng lµ nα
p(α)1 ≡ z ,p(α)2 ≡ y x
mα
- §Ó ®¬n gi¶n trªn ®å thøc ngêi ta quy íc: chØ ghi ký hiÖu tªn çc vÕt cña mÆt
ph¼ng.
NhËn xÐt:
1- Trong kh«ng gian còng nh trªn ®å thøc vÕt ®øng vµ vÕt b»ng cña mÆt ph¼ng ph¶i
c¾t nhau trªn trôc x( hoÆc song song v¬Ý trôc x). VÕt ®øng vµ vÕt c¹nh ph¶i c¾t nhau
trªn trôc z( hoÆc cïng song song víi trôc z). Cßn vÕt b»ng vµ vÕt c¹nh trong kh«ng
gian c¾t nhau trªn trôc y( hoÆc cïng song song víi trôc y), trªn ®å thøc ch©n cña hai
vÕt nµy trªn trôc y, cã cïng kho¶ng çch tíi giao cña çc trôc h×nh chiÕu.
2- Mét mÆt ph¼ng hoµn toµn ®îc x¸c ®Þnh bëi 2 vÕt. V× vËy cã thÓ cho mÆt ph¼ng
b»ng hai vÕt cña nã. §©y chÝnh lµ çch cho mÆt ph¼ng b»ng hai ®êng th¼ng c¾t
nhau hoÆc song song.
nα nα
x αx
mα x
mα
3-NÕu mét ®êng th¼ng thuéc mét mÆt ph¼ng th× vÕt cña ®êng th¼ng ph¶i thuéc
vÕt t¬ng øng cña mÆt ph¼ng.
P1 Nb
Na nα
b
a
Mb
mα
P2 Ma
VÝ dô: X¸c ®Þnh vÕt cña mÆt ph¼ng α(a × b)
b1
a1 N1b
N1a
nα
x M1b N2a M1a
αx N2b
M2b
b2
M2a mα
a2
3.3 çc mÆt ph¼ng ®Æc biÖt
-mÆt ph¼ng ®Æc biÖt lµ mÆt ph¼ng vu«ng gãc, hoÆc song song víi mÆt ph¼ng h×nh
chiÕu.
3.3.1.Çc mÆt ph¼ng chiÕu.
Çc mÆt ph¼ng chiÕu lµ çc mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi mét mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
Bao gåm cã:

MÆt ph¼ng chiÕu b»ng, mÆt ph¼ng chiÕu ®øng , mÆt ph¼ng chiÕu c¹nh.
a. MÆt ph¼ng chiÕu b»ng. P1 α
* §Þnh nghÜa: M¨t ph¼ng chiÕu b»ng lµ mÆt

ph¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh
chiÕu b»ng P2 .
nα
* TÝnh chÊt: x
- H×nh chiÕu b»ng cña mÆt ph¼ng chiÕu
b»ng suy biÕn thµnh mét ®êng th¼ng ψ mα
trïng víi vÕt b»ng cña nã . §©y lµ tÝnh
chÊt ®Æc trng cho mf chiÕu b»ng, v× biÕt P2
hc b»ng th× mf nµy còng hoµn toµn ®îc
x¸c ®Þnh.
- vÕt ®øng cña mÆt ph¼ng chiÕu b»ng
vu«ng gãc víi trôc x ( nα ⊥ x).
nα
- Gãc gi÷a h×nh chiÕu b»ng cña m¨t ph¼ng
chiÕu b»ng víi trôc x chÝnh lµ gãc gi÷a
mÆt ph¼ng ®ã víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu x
®øng.
ψ
ψ = (α) x P1 α2
b. MÆt ph¼ng chiÕu ®øng. P1
* §Þnh nghÜa: MÆt ph¼ng chiÕu ®øng lµ mÆt
nα
chiÕu ®øng P1 .
* TÝnh chÊt: x
- H×nh chiÕu ®øng cña mÆt ph¼ng chiÕu ®øng mα
suy biÕn thµnh ®êng th¼ng trïng víi vÕt
®øng cña nã .
α P2
- vÕt b»ng cña mÆt ph¼ng chiÕu ®øng
vu«ng gãc víi trôc x ( mα ⊥ x).
α1
- Gãc gi÷a h×nh chiÕu ®øng cña mÆt ph¼ng
chiÕu ®øng víi trôc x chÝnh lµ gãc gi÷a
ψ
mÆt ph¼ng ®ã víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu x
b»ng.
ψ = (α) x P2
mα
c. MÆt ph¼ng chiÕu c¹nh. P1 nα
* §Þnh nghÜa: MÆt ph¼ng chiÕu c¹nh lµ mÆt α θ
chiÕu c¹nh P3 . pα P3
*TÝnh chÊt : x
β
- H×nh chiÕu c¹nh cña mÆt ph¼ng chiÕu c¹nh
suy biÕn thµnh ®êng th¼ng trïng víi vÕt
mα
c¹nh cña nã .
- MÆt ph¼ng chiÕu c¹nh cã vÕt ®øng nα vµ vÕt P2

b»ng mα song song víi trôc x:
nα//mα//x
Z
- Gãc gi÷a h×nh chiÕu c¹nh cña mÆt ph¼ng nα
α3
chiÕu c¹nh víi trôc z chÝnh lµ gãc gi÷a mÆt
≡p
ph¼ng ®ã víi mf h×nh chiÕu ®øng P1 , vµ θ
α
gãc cña nã víi trôc y( ≡ x )chÝnh lµ gãc gi÷a y
x β
mÆt ph¼ng ®ã víi mf h×nh chiÕu b»ng P2.
mα
θ = (α) x P1 , β = (α) x P2
3.3.2. Çc mÆt ph¼ng ®ång møc.
MÆt ph¼ng ®ång møc lµ mÆt ph¼ng song song víi mét mÆt ph¼ng h×nh chiÕu.
Gåm cã :MÆt ph¼ng b»ng, mÆt ph¼ng mÆt, mÆt ph¼ng c¹nh.
a. MÆt ph¼ng b»ng.
* §Þnh nghÜa: MÆt ph¼ng b»ng lµ mÆt ph¼ng song song víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
b»ng P2.
NhËn xÐt: V× mÆt ph¼ng b»ng song P1

A1 B1 α1 C1
song víi P2,, ,do ®ã nã vu«ng gãc víi P1 B
vµ P3. VËy mÆt ph¼ng b»ng còng lµ mÆt
ph¼ng chiÕu ®øng vµ chiÕu c¹nh.
C
* TÝnh chÊt: A α
x
- H×nh chiÕu ®øng cña mÆt ph¼ng b»ng
suy biÕt thµnh mét ®êng th¼ng B2
trïng víi vÕt ®øng cña mÆt ph¼ng
vµ song song víi trôc x. C2
A2 P2
- H×nh chiÕu b»ng cña bÊt k× h×nh ph¼ng nµo thuéc mÆt ph¼ng b»ng còng cã ®é lín
b»ng chÝnh nã .
∆A2B2C2=∆ABC
α1 A1 B1 C1
x
B2
C2
A2
b. MÆt ph¼ng mÆt.
* §Þnh nghÜa:
MÆt ph¼ng mÆt lµ mÆt ph¼ng song song víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng P1.
P1 B1 B1
C1 α
C1
B
A1
A1 C x
x
A α2 α2
A2 B2 C2 A2 B2 C2
P2
NhËn xÐt: mÆt ph¼ng mÆt song song víi P1 ,nªn nã vu«ng gãc víi P2. VËy mÆt
ph¼ng mÆt còng lµ mÆt ph¼ng chiÕu b»ng.
* TÝnh chÊt:
- H×nh chiÕu b»ng cña mÆt ph¼ng mÆt suy biÕt thµnh mét ®êng th¼ng trïng víi vÕt
b»ng cña nã vµ song song víi trôc x.
- H×nh chiÕu ®øng cña bÊt k× h×nh ph¼ng nµo thuéc mÆt ph¼ng mÆt còng cã ®é lín
b»ng chÝnh nã .
∆A1B1C1 = ∆ABC
α
b. MÆt ph¼ng c¹nh. P1 B1 z
* §Þnh nghÜa: MÆt ph¼ng c¹nh lµ mÆt B B3

ph¼ng song song víi mÆt ph¼ng h×nh
A1 A A3
chiÕu c¹nh P3. P3
C1
NhËn xÐt: mÆt ph¼ng c¹nh song x
song víi P3,, nªn nã vu«ng gãc víi P1 , P2. A2 C C3
VËy mÆt ph¼ng c¹nh võa lµ mÆt ph¼ng
B2
chiÕu b»ng võa lµ mÆt ph¼ng chiÕu ®øng.
y
P2 C2
z
* TÝnh chÊt:
B1 B3
- H×nh chiÕu ®øng vµ h×nh chiÕu b»ng cña
mÆt ph¼ng c¹nh suy biÕn thµnh ®êng A3
th¼ng trïng víi vÕt ®øng vµ vÕt b»ng A1
C3
cña nã vµ vu«ng gãc víi trôc x. C1
x
- H×nh chiÕu c¹nh cña bÊt kú h×nh ph¼ng
nµo thuéc mÆt ph¼ng c¹nh còng cã ®é A2
lín b»ng chÝnh nã.
B2
∆A3B3C3 = ∆ABC
C2
3.4 ®êng th¼ng vµ ®iÓm thuéc mÆt ph¼ng
3.4.1. MÖnh ®Ò liªn thuéc.
a. §êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng.

-Mét ®êng th¼ng thuéc mét mÆt ph¼ng nÕu cã 2 ®iÓm ph©n biÖt thuéc mÆt ph¼ng
®ã.
- §êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng nÕu cã mét ®iÓm thuéc mÆt ph¼ng vµ ®ång thêi
song song víi mét ®êng th¼ng kh¸c cña mÆt ph¼ng.
b. §iÓm thuéc mÆt ph¼ng.
- Mét ®iÓm thuéc mét mÆt ph¼ng nÕu nã thuéc mét ®êng th¼ng cña mÆt ph¼ng
®ã. ¸p dông ®Ó gi¶i çc bµi to¸n sau:
3.4.2. Çc bµi to¸n:

* Bµi to¸n 1: Cho mét ®êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng, biÕt mét h×nh chiÕu, t×m h×nh
chiÕu thø hai cña nã.
VÝ dô: Cho h×nh chiÕu ®øng c1 cña ®êng th¼ng c ∋ α(a x b), t×m h×nh chiÕu b»ng c2.
a1 b1
Gi¶i: 21
11
- NÕu c1 ≡ a1 (hoÆc c1 ≡ b1) , th× c ≡ a ( hoÆc c ≡ b), c1
v× a,b vµ c ∋ (α)- lµ mÆt ph¼ng bÊt kú .Vµ trong
trêng hîp nµy c2 ≡ a2 (hoÆc c2 ≡ b2).
x
-NÕu c1 x a1 =11 ; c1 x b1 = 21,,-th× c c¾t ®êng th¼ng
a vµ b, .vËy c2 x a2 =12 ; c2 x b2 =22..§êng th¼ng c2
qua 1222 lµ c2 cÇn t×m.
12 22
- NÕu c1 // b1 (hoÆc c1 // a1) b2
th× c // b ( hoÆc c // a ) a2
c1
vËy c2 // b2 (hoÆc c2 // a2) a1 b1
Trêng hîp nµy, gäi giao cña c vµ a lµ ®iÓm 1, th× 11
tõ 11 = c1 x a1, ta t×m ®îc 12 thuéc a2, qua 12 kÎ
c2 // b2- lµ h×nh chiÕu ph¶i t×m .
x
12 b2
a2
c2
• Bµi to¸n 2: Cho mét ®iÓm thuéc mét mÆt ph¼ng, biÕt mét h×nh chiÕu, t×m h×nh
chiÕu thø hai cña nã.
• VÝ dô: Cho h×nh chiÕu ®øng A1 cña ®iÓm A thuéc mÆt ph¼ng α(nα, mα). T×m h×nh
chiÕu b»ng A2.
d1 nα
Gi¶i:
N1
- Qua A ,ta kÎ ®êng th¼ng d n»m trong mf(α).
A1
VËy qua A1 kÎ ®êng th¼ng bÊt k× d1 .
x N2 M1
- Gäi N lµ vÕt ®øng cña d, M lµ vÕt b»ng cña d,
αx
th× N ≡ N1 ∈ nα , N2 ∈ x A2
M1 ∈ x , M ≡ M2 ∈ mα. mα
- VËy tõ M1 dãng vu«ng gãc víi trôc x, t×m ®îc M2
M2 ∈ mα.
d2
- Nèi N2, M2 ®îc d2.
Tõ A1 dãng xuèng d2, ta ®îc A2 cÇn t×m .
3.5 çc ®êng th¼ng ®Æc biÖt cña mÆt ph¼ng
3.5.1. §êng th¼ng ®ång møc cña mÆt ph¼ng.
a. §êng b»ng cña mÆt ph¼ng.
* §Þnh nghÜa: §êng b»ng cña mÆt ph¼ng lµ ®êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng vµ
song song víi mf h×nh chiÕu b»ng P2.
NhËn xÐt:- NÕu mf lµ mf b»ng, th× mäi ®
êng th¼ng cña nã ®Òu lµ ®êng b»ng.
-NÕu mf kh«ng ph¶i lµ mf b»ng, th× còng α
cã v« sè ®êng b»ng, chóng song P1
song víi nhau vµ song song víi vÕt
nα
b»ng cña mÆt ph¼ng. b1
N1
* TÝnh chÊt: b
- H×nh chiÕu ®øng song song víi trôc x. x N2
b1 // x
mα b2
- H×nh chiÕu b»ng song song víi vÕt b»ng
cña mÆt ph¼ng . P2
b2 // mα
⇒ Çch vÏ ®êng b»ng thuéc mÆt ph¼ng:
- MÆt ph¼ng cho bëi 2 vÕt c¾t nhau:
+ Cã thÓ vÏ h×nh chiÕu ®øng hay h×nh chiÕu b»ng cña ®êng b»ng tríc ®Òu ®îc.
nα
N1 b1
x N2
αx
mα b2
- MÆt ph¼ng kh«ng cho b»ng vÕt:

+ Tríc hÕt vÏ h×nh chiÕu ®øng cña nã lµ mét ®êng th¼ng song song víi trôc x.
+ Dùa vµo bµi to¸n ®êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng ®Ó t×m h×nh chiÕu b»ng.
VÝ dô: VÏ ®êng b»ng b thuéc mÆt ph¼ng α(g x h).
Gi¶i:
- KÎ b1 // x, gi¶ sö b1 x g1 = 11 ; b1 x h1 = 21
- T×m h×nh chiÕu b»ng 12, 22 cña ®iÓm 1vµ 2
- Nèi 12, 22 ®îc b2- lµ h×nh chiÕu b»ng cña b
g1 h1
21
11 b1
b2
12 22
h2
g2
b. §êng mÆt cña mÆt ph¼ng.
* §Þnh nghÜa: §êng mÆt cña mÆt ph¼ng lµ ®êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng vµ song
song víi mf h×nh chiÕu ®øng P1.
P1 α
NhËn xÐt:- NÕu mf lµ mf mÆt th× mäi ®t m1
cña nã ®Òu lµ ®êng mÆt.
nα
-NÕu mf kh«ng ph¶i mf mÆt th× còng cã m
v« sè ®êng mÆt, chóng song song
víi nhau vµ song song víi vÕt ®øng
cña mÆt ph¼ng. x M1
M2 mα
m2
P2
* TÝnh chÊt:
- H×nh chiÕu b»ng song song víi trôc x. m2 // x
- H×nh chiÕu ®øng song song víi vÕt ®øng cña mÆt ph¼ng . m1 // nα
⇒ Çch vÏ ®êng mÆt thuéc mÆt ph¼ng: nα
- MÆt ph¼ng cho bëi 2 vÕt c¾t nhau: m1
+ Cã thÓ vÏ h×nh chiÕu ®øng hay b»ng cña ®êng
mÆt tríc ®Òu ®îc, råi tõ ®ã t×m ®îc hc cßn x M1
l¹i. αx
M2 m2
- MÆt ph¼ng kh«ng cho b»ng vÕt: mα
+ Tríc hÕt vÏ h×nh chiÕu b»ng cña nã lµ mét ®

êng th¼ng song song víi trôc x.
g1
+ Dùa vµo bµi to¸n ®êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng 11 h1
®Ó x¸c ®Þnh h×nh chiÕu ®øng. m1
21
VÝ dô: VÏ ®êng mÆt m thuéc mÆt ph¼ng α(g x h). x
Gi¶i:
- KÎ m2 // x, gi¶ Sö m2 x g2 = 12 ; m2 x h2 = 22
12 m2 22
- T×m h×nh chiÕu ®øng 11, 21 cña ®iÓm 1, 2
g2 h2
- Nèi 11, 21 ®îc m1 lµ h×nh chiÕu ®øng cña m
3.5.2. §êng dèc nhÊt cña mÆt ph¼ng.
a. §êng dèc nhÊt cña mÆt ph¼ng ®èi víi mf h×nh chiÕu b»ng P 2.
* §Þnh nghÜa: §êng dèc nhÊt cña mÆt ph¼ng ®èi víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu b»ng P2
lµ ®êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng vµ vu«ng gãc víi ®êng b»ng cña mÆt ph¼ng
(hoÆc vÕt b»ng cña mÆt ph¼ng).
P1 α
* TÝnh chÊt:
N1
- Mét mÆt ph¼ng α c¾t mÆt ph¼ng P2 cã
n
α
v« sè ®êng dèc nhÊt ®èi víi P2. Çc d1
®êng th¼ng nµy song song víi nhau.
- H×nh chiÕu b»ng cña ®êng dèc nhÊt d
x M1 N2 b
nµy vu«ng gãc víi h×nh chiÕu b»ng
cña ®êng b»ng (hoÆc vÕt b»ng) cña d2
mÆt ph¼ng. M2
mα
P2
- Gãc gi÷a ®êng dèc nhÊt nµy víi mf P2 chÝnh lµ gãc gi÷a mÆt ph¼ng ®ã víi mÆt
ph¼ng P2.
(d x P2) = (α x P2)
Çch vÏ ®êng ®êng dèc nhÊt cña mét mÆt ph¼ng víi mÆt ph¼ng P 2 trªn ®å
thøc:
NÕu ®· cã h×nh chiÕu b»ng cña ®

N1
êng b»ng (HoÆc vÕt b»ng) cña mÆt
ph¼ng, th× vÏ h×nh chiÕu b»ng cña ®êng
dèc nhÊt vu«ng gãc víi h×nh chiÕu b»ng nα d1
cña ®êng b»ng (HoÆc vÕt b»ng) cña mÆt
ph¼ng ,råi tõ ®ã suy ra h×nh chiÕu ®øng
cña ®êng dèc nhÊt theo bµi to¸n ®· xÐt x M1 N2
ë môc tríc.
d2
α×P2
M2
m N'
α
b. §êng dèc nhÊt cña mÆt ph¼ng ®èi víi mf h×nh chiÕu ®øng P 1.
* §Þnh nghÜa: §êng dèc nhÊt cña mÆt ph¼ng ®èi víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng P1
lµ ®êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng vµ vu«ng gãc víi ®êng mÆt cña mÆt ph¼ng
(hoÆc vÕt ®øng cña mÆt ph¼ng).
* TÝnh chÊt:
P1 α
- Mét mÆt ph¼ng α c¾t mÆt ph¼ng P1 cã v« sè
®êng dèc nhÊt ®èi víi P1. Çc ®êng
nα
th¼ng nµy song song víi nhau. m
- H×nh chiÕu ®øng cña ®êng dèc nhÊt nµy N1
vu«ng gãc víi h×nh chiÕu ®øng cña ®êng d1
mÆt (hoÆc vÕt ®øng) cña mÆt ph¼ng. N2 M1
- Gãc gi÷a ®êng dèc nhÊt nµy víi mÆt d
ph¼ng P1 chÝnh lµ gãc gi÷a mÆt ph¼ng víi
d2
mα
mÆt ph¼ng P1.
M2
P2
(d x P1) = (α x P1)
Çch vÏ ®êng ®êng dèc nhÊt cña mÆt ph¼ng víi mÆt ph¼ng P 1 trªn ®å
thøc:
NÕu ®· cã h×nh chiÕu ®øng cña ®êng mÆt (HoÆc vÕt ®øng) cña mÆt ph¼ng, th× vÏ
h×nh chiÕu ®øng cña ®êng dèc nhÊt vu«ng gãc víi h×nh chiÕu ®øng cña ®êng
mÆt (HoÆc vÕt ®øng) cña mÆt ph¼ng , tõ ®ã suy ra h×nh chiÕu b»ng cña ®êng
dèc nhÊt theo bµi to¸n ®· xÐt ë môc tríc.
nα
N'
N1
α×P1
d1
x
N2 M1
d2
m
α
M2
VÝ dô: X¸c ®Þnh gãc nghiªng cña mÆt ph¼ng α(g x h) víi mÆt ph¼ng P2.
Gi¶i:
- VÏ ®êng b»ng b (VÏ b1, råi x¸c ®Þnh b2). g1 h1
- Trªn g lÊy mét ®iÓm A bÊt k×. A1
- Tõ A kÎ ®êng AH ⊥ ®êng b»ng b :
Tõ A2 kÎ A2H2 ⊥ b2, tõ H2 ⇒ H1 ∈ b1.
21 b1
- T×m gãc nhiªng cña AH víi P2 ,chÝnh lµ
H1 11
gãc (α x P2) x
b2
H2 12 22
α×P2
h2
A2
g2
3.6 vÞ trÝ t¬ng ®èi cña hai mÆt ph¼ng
trong kh«ng gian hai mÆt ph¼ng cã thÓ song song hoÆc c¾t nhau.
3.6.1. Hai mÆt ph¼ng song song.
* §iÒu kiÖn:
- §iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó hai mÆt ph¼ng song song nhau lµ trong mÆt ph¼ng nµy cã
hai ®êng th¼ng c¾t nhau t¬ng øng song song víi hai ®êng th¼ng c¾t nhau
cña mÆt ph¼ng kia.
Cho α(a x b) ; β(a’ x b’)
NÕu a // a’ ; b // b’ , th× α // β
a1 b'1
a a'
b1 a'1
x
b2
a'2
b b'
α β a2 b'2
- Trêng hîp trªn ®å thøc hai mÆt ph¼ng ®îc cho b»ng vÕt ®øng vµ vÕt b»ng, vµ
hai mÆt ph¼ng kh«ng ph¶i lµ mÆt ph¼ng chiÕu c¹nh, th× ®iÒu kiÖn ®Ó hai mÆt
ph¼ng song song lµ çc vÕt cïng tªn cña chóng song song víi nhau.
α // β ⇔ nα // nβ
mα // mβ
P1 α
nα
nβ
nα
nβ
x
x β
mβ
mβ
mα mα
P2
* vÝ dô:
Qua ®iÓm A (A1,A2)dùng mÆt ph¼ng β(nβ, mβ) song song víi mÆt ph¼ng α, biÕt
çc vÕt cña mÆt ph¼ng α lµ(nα, mα)
Gi¶i: nβ
nα
- Qua A dùng ®êng b»ng b thuéc ( β), cã N1 A1 b1
b1 ®i qua A1 vµ // x, b2 qua A2 vµ // mα
- Tõ ®ã t×m ®îc vÕt ®øng N(N1, N2) cña ® x N2
êng b»ng b. βx
- Qua h×nh chiÕu ®øng N1 cña vÕt ®øng kÎ
nβ // nα. A2 mα
mβ b2
- nβ c¾t trôc x t¹i βx, qua βx kÎ mβ // mα .
3.6.2. Hai mÆt ph¼ng c¾t nhau.
Hai mÆt ph¼ng kh«ng song song sÏ c¾t nhau theo mét ®êng th¼ng. §Ó t×m
giao tuyÕn cña hai mÆt ph¼ng ta xÐt çc trêng hîp sau.
a. Hai mÆt ph¼ng ®Òu lµ mÆt ph¼ng chiÕu ®øng hoÆc chiÕu
b»ng.
Giao tuyÕn cña chóng sÏ lµ ®êng th¼ng chiÕu ®øng hoÆc chiÕu b»ng.
l1
β1
l1
α 1
nα
nβ
x
α2
l2 β2
mα
l2
mβ
b. Mét mÆt ph¼ng lµ mÆt ph¼ng chiÕu ®øng, mét mÆt ph¼ng lµ mÆt ph¼ng
chiÕu b»ng.
Giao tuyÕn cña hai mÆt ph¼ng cã h×nh chiÕu ®øng trïng víi hc ®øng cña mÆt
ph¼ng chiÕu ®øng, h×nh chiÕu b»ng trïng víi h×nh chiÕu b»ng cña mÆt ph¼ng chiÕu
b»ng.
α1 ≡ l1
1≡
l1
α nβ
x x
β2 ≡ l2
2≡
l2
β
mα
c. Mét mÆt ph¼ng lµ mÆt ph¼ng chiÕu ®øng mét mÆt ph¼ng lµ bÊt k×.
Giao tuyÕn cña 2 mÆt ph¼ng cã h×nh chiÕu ®øng trïng víi hc ®øng cña mÆt
ph¼ng chiÕu ®øng, h×nh chiÕu b»ng cña giao tuyÕn ®îc x¸c ®Þnh theo bµi to¸n ®
êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng.
Cho mÆt ph¼ng α ⊥ P1 , β lµ bÊt k×
Giao cña α x β = g th× g1 ≡ α1 , dùa vµo g ∈ mÆt ph¼ng β ®Ó t×m g2.
N1
nβ
≡
g1
α1
x N2
g2
mβ
mα
d. Mét mÆt ph¼ng lµ mÆt ph¼ng chiÕu b»ng, mét mÆt ph¼ng lµ bÊt k×.
Giao tuyÕn cña 2 mÆt ph¼ng cã h×nh chiÕu b»ng trïng víi h×nh chiÕu b»ng cña
mÆt ph¼ng chiÕu b»ng, h×nh chiÕu ®øng cña giao tuyÕn ®îc x¸c ®Þnh theo bµi to¸n
®êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng.
nβ
l1
nα
x M1
α
2≡
l2
β
M2
m
e. Hai mÆt ph¼ng bÊt k×
α β
§Ó t×m giao tuyÕn cña hai mÆt ph¼ng nµy
ta dïng mÆt ph¼ng c¾t phô trî.
* Néi dung: Gi¶ sö cho mÆt ph¼ng (α) x (β)
Bíc 1: Dùng mÆt ph¼ng phô trî (σ),c¾t h h'
c¶ hai mÆt ph¼ng.
Bíc 2: T×m giao cña (σ) x (α) = h M
(σ) x (β) = h'
σ
Bíc 3: T×m giao ®iÓm h x h' = M,
th× M thuéc giao tuyÕn cña (α) vµ (β).
* Chó ý:
- MÆt ph¼ng phô trî (σ) ph¶i chän sao cho dÔ t×m ®îc h×nh chiÕu cña h vµ h'. Do
®ã thêng chän mÆt ph¼ng phô trî lµ mÆt ph¼ng ®ång møc hoÆc mÆt ph¼ng
chiÕu.
- NÕu trªn ®å thøc cña hai mÆt ph¼ng ®· cho cha cã ®iÓm chung nµo th× ph¶i dùng
hai mÆt ph¼ng phô trî ®Ó t×m 2 ®iÓm chung cña hai mÆt ph¼ng ®ã.
VÝ dô 1:
T×m giao tuyÕn cña hai mÆt ph¼ng α(nβ, mα) vµ β(nβ, mβ)
Gi¶i:
Trªn ®å thøc ta thÊy:
N1
- nα x nβ = N1 ≡ N ∋ l (giao tuyÕn cña α vµ β).
nβ
Tõ N1 ⇒ N2 ∋ x.
nα l1
- mα x mβ = M2 ≡ M ∋ l. Tõ M2 ⇒ M1 ∋ x.
x M1 N2
m
α
l2
Nèi N1 víi M1 ®îc l 1 -lµ h×nh chiÕu ®øng cña
giao tuyÕn. mβ
Nèi N2 víi M2 ®îc l 2- lµ h×nh chiÕu M2
b»ng cña giao tuyÕn.
VÝ dô 2:
T×m giao tuyÕn cña hai mÆt ph¼ng α(nα, mα) vµ β(nβ, mβ), cã nα // nβ.
Gi¶i:Gäi giao cña hai mf lµ g, ta

thÊy: nα g1 ≡
β
m
nβ
- nα // nβ, vËy g // víi mf hc ®øng- cã
nghÜa lµ: g1 // nα // nβ
g2 // trôc x x M1
- mα x mβ = M2 ≡ M ∋ g ⇒ M1 ∋ x
-VËy g1 qua M1 vµ // nα // nβ g2
g2 qua M2 vµ // trôc x M2
mα
VÝ dô 3:
X¸c ®Þnh giao tuyÕn cña hai mÆt ph¼ng α(g x h) vµ β(m // n).
Gi¶i:
g1 h1 n1 m1
11 21 31 41 σ1≡a1≡b1
E1
l1
51 61 F1 σ'1≡a'1≡b'1
x
b2
52 32 42
b'2
a2 l2
F2
E2 a'2
62
12
22
g2 h2 n2 m2
3.7 vÞ trÝ t¬ng ®èi gi÷a ®êng th¼ng vµ mÆt ph¼ng
Trong kh«ng gian ®êng th¼ng kh«ng thuéc mÆt ph¼ng th× cã thÓ song song
víi mÆt ph¼ng hoÆc c¾t mÆt ph¼ng .
3.7.1. §êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng.
* §iÒu kiÖn:
§iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó mét ®êng th¼ng song song víi mét mÆt ph¼ng lµ nã
ph¶i song song víi (Ýt nhÊt) mét ®êng th¼ng cña mÆt ph¼ng ®ã. Ta vËn dông ®iÒu
kiÖn ®ã vµo ®å thøc.
VÝ dô: Qua ®iÓm A(A1,A2), dùng ®êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng ∆BCD vµ P2
.
* NhËn xÐt: + Gäi ®êng th¼ng cÇn dùng lµ d
+ V× d // P2, vµ d // ∆BCD, vËy d // víi ®êng b»ng cña ∆BCD

B1
d1 A1
•Çch gi¶i: 11 h1
• KÎ ®êng b»ng h ∋ ∆BCD C1
- Råi qua A kÎ d // h: x D1
Qua A1 kÎ d1 // h1 // x .
D2
Qua A2 kÎ d2 // h2 .
d2 h2
12
A2 C2
B2
2. §êng th¼ng c¾t mÆt ph¼ng.
§Ó t×m giao ®iÓm cña ®êng th¼ng víi mÆt ph¼ng ta chia ra çc trêng hîp sau:
a. Trêng hîp ®Æc biÖt.
§êng th¼ng hoÆc mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu.
* MÆt ph¼ng lµ mÆt ph¼ng chiÕu cßn ®êng th¼ng lµ ®êng th¼ng bÊt k×.
- BiÕt mét h×nh chiÕu cña giao ®iÓm lµ giao gi÷a h×nh chiÕu suy biÕn cña mÆt ph¼ng
chiÕu víi h×nh chiÕu t¬ng øng cña ®êng th¼ng.
- H×nh chiÕu cßn l¹i ®îc t×m b»ng çch ¸p dông tÝnh liªn thuéc cña ®iÓm vµ ®êng
th¼ng
α2
J1 J1
l1 l1
nα
x
x
l2 l2
α2 J2
J2
nα
MÆt ph¼ng chiÕu b»ng MÆt ph¼ng chiÕu ®øng

* §êng th¼ng lµ ®êng th¼ng chiÕu, mÆt ph¼ng lµ bÊt k×:
- Mét h×nh chiÕu cña giao ®iÓm ®· biÕt lµ trïng víi h×nh chiÕu suy biÕn cña ®êng
th¼ng chiÕu.
- H×nh chiÕu cßn l¹i cña giao ®iÓm ®îc t×m dùa theo tÝnh liªn thuéc cña ®iÓm vµ
mÆt ph¼ng
l1 nα
nα J m1 N1 l 1 ≡ J1 b1
1
x M1 x N2
l 2 ≡ J2 J2
mα
M2 m2 b2
mα
l2
§êng th¼ng chiÕu b»ng §êng th¼ng chiÕu ®øng

b. Trêng hîp tæng qu¸t.
§êng th¼ng vµ mÆt ph¼ng lµ bÊt k×
d
Trêng hîp nµy muèn t×m giao
®iÓm ta dïng ph¬ng ph¸p mÆt J
ph¼ng phô trî. g
α
* Néi dung: σ
Gi¶ sö ®êng th¼ng d x (α) = J
Bíc 1: Qua ®êng th¼ng d dùng mÆt ph¼ng phô trî (σ).
Bíc 2: T×m giao tuyÕn phô cña mÆt ph¼ng (σ) vµ (α) , gi¶ sö gäi lµ g.
Bíc 3: T×m giao cña g vµ d lµ ®iÓm J , th× J lµ giao ®iÓm cÇn t×m.
* Chó ý:
- MÆt ph¼ng phô trî (σ) ph¶i chän sao cho viÖc t×m giao tuyÕn g lµ dÔ dµng . Th
êng chän mÆt ph¼ng phô trî lµ mÆt ph¼ng chiÕu.
VÝ dô 1: T×m giao ®iÓm cña ®êng th¼ng l vµ mÆt
ph¼ng α(n α, m α)
Gi¶i:
Bíc 1: Qua l dùng mÆt ph¼ng chiÕu b»ng σ
Bíc 2: T×m giao tuyÕn phô (σ) x (α) = g
Bíc 3: T×m giao ®iÓm cña g vµ l: gxl=J
N1
l1 nα
J1
g1
x M1
N2
J2
mα
M2
σ2 ≡ l 2≡ g2
VÝ dô 2: T×m giao ®iÓm cña ®êng th¼ng l vµ mÆt ph¼ng ∆ABC
Gi¶i:
Bíc 1: Qua l dùng mÆt ph¼ng chiÕu ®øng σ
(σ1 ≡ l1) B1
Bíc 2: T×m giao tuyÕn phô g = (σ) x (α)
BiÕt g1 ≡ l1,ta t×m ®îc g2 . σ1 ≡ l 1≡ g1
11 J1
Bíc 3: T×m giao ®iÓm J = g x l 21 C1
x A1
22 C2
A2
J2
12 l2
g2
B2
VÝ dô 3: T×m giao ®iÓm cña ®êng th¼ng l vµ mÆt ph¼ng α(a//b).
Gi¶i:
Bíc 1: Qua l dùng mÆt ph¼ng chiÕu ®øng σ : (σ1 ≡ l1)
Bíc 2: T×m giao tuyÕn phô g = (σ) x (α) σ1 ≡ l 1≡ g1 a1
BiÕt g1 ≡ l1 ⇒ g2
11
Bíc 3: T×m giao ®iÓm I = g x l I1 b1
Trêng hîp nµy kh«ng nªn dïng 21
mÆt phô trî lµ mÆt ph¼ng chiÕu b»ng v×
khã t×m giao tuyÕn g.
x
l2
22
b2
I2
g2 12
a2
3.7.3. Quy íc thÊy khuÊt.
A1 ≡B1
a. Quy íc thÊy khuÊt trªn h×nh chiÕu ®øng.
x
NÕu hai ®iÓm cïng tia chiÕu ®øng, quy íc ®iÓm nµo cã
®é xa lín h¬n, th× h×nh chiÕu ®øng cña nã sÏ thÊy, vµ h×nh
chiÕu ®øng cña ®iÓm cßn l¹i sÏ khuÊt. A2
XÐt hai ®iÓm thuéc mét tia chiÕu ®øng nh h×nh vÏ :
Ta thÊy: A1 khuÊt , B1 thÊy
V× ®iÓm B cã ®é xa lín h¬n ®iÓm A B2
b. Quy íc thÊy khuÊt trªn h×nh chiÕu b»ng.

B1
XÐt hai ®iÓm cïng thuéc mét tia chiÕu b»ng , quy íc,
®iÓm nµo cã ®é cao lín h¬n, th× h×nh chiÕu b»ng cña nã sÏ
thÊy, vµ h×nh chiÕu b»ng cña ®iÓm cßn l¹i sÏ khuÊt.
VÝ dô: h×nh bªn, ta thÊy: B2 thÊy, A2 khuÊt, A1

x
V× ®iÓm B cã ®é cao lín h¬n ®iÓm A.
A2 ≡B2
VÝ dô: XÐt thÊy khuÊt ë vÝ dô 2 môc 2
Bµi gi¶i: Sau khi x¸c ®Þnh ®îc giao ®iÓm J, ta thÊy:
- Giíi h¹n thÊy khuÊt cña ®êng th¼ng l trªn 2 h×nh chiÕu ®îc giíi h¹n bëi ®iÓm J.
- XÐt trªn h×nh chiÕu ®øng:
XÐt 2 ®iÓm 11 ≡ 1’1 σ1
≡ l1 ≡ B1
g1
(Víi 1 ∈ AB, 1’ ∈ l)
11 ≡ 1 '1
Ta thÊy ®iÓm 1 cã ®é xa lín h¬n
®iÓm 1’ 3'1 J1 21 C1
⇒ PhÇn ®o¹n th¼ng cña l1 ®ang xÐt

x A1 31
lµ khuÊt, phÇn cßn l¹i lµ thÊy.
- XÐt trªn h×nh chiÕu b»ng: 22 C2
1'2
XÐt 2 ®iÓm 32 ≡ 3’2 A2 32≡3'2
J2
(Víi 3 ∈ AC, 3’ ∈ l) l2
12
Ta thÊy ®iÓm 3’ cã ®é cao lín
h¬n ®iÓm 3 g
2 B2
⇒ PhÇn ®o¹n th¼ng cña l2 ®ang xÐt

lµ thÊy, phÇn cßn l¹i lµ khuÊt.
3.8 ®êng th¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng
* §iÒu kiÖn: Trong kh«ng gian ®iÒu kiÖn ®Ó mét ®êng th¼ng vu«ng gãc víi
mét mÆt ph¼ng lµ nã ph¶i vu«ng gãc víi hai ®êng th¼ng c¾t nhau cña mÆt ph¼ng
®ã. XÐt trªn ®å thøc, ta chia ra hai trêng hîp sau:
3.8.1. Trêng hîp mÆt ph¼ng kh«ng ph¶i lµ mÆt ph¼ng

chiÕu c¹nh.
Gi¶ sö cho mÆt ph¼ng α bÊt kú, cÇn kÎ mét ®êng th¼ng d vu«ng gãc víi mÆt
ph¼ng α.
P1 d α
Trong mÆt ph¼ng α ta vÏ hai ®êng
th¼ng c¾t nhau lµ ®êng b»ng b vµ ® m
nα
êng mÆt m, råi vÏ ®êng th¼ng d vu«ng
gãc víi c¶ b vµ m, th× d vu«ng gãc víi
mÆt ph¼ng α .
J
x b
mα
P2
Tõ ®iÒu kiÖn vÒ h×nh chiÕu cña hai ® α
êng th¼ng vu«ng gãc , ta cã nhËn xÐt: P1 d
+ ChiÕu lªn mÆt ph¼ng h×nh chiÕu b»ng ,th×
nα
m
d2 ⊥ b2 .
+ ChiÕu lªn mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng ,th×
d1 ⊥ m1 J
x b
mα
P2
Tõ nhËn xÐt trªn ta rót ra ®iÒu kiÖn sau:
* §iÒu kiÖn ®Ó ®êng th¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng trªn ®å thøc:
®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó mét ®êng th¼ng vu«ng gãc víi mét mÆt ph¼ng lµ
h×nh chiÕu ®øng cña ®êng th¼ng ph¶i vu«ng gãc víi h×nh chiÕu ®øng cña ®êng
mÆt cña mÆt ph¼ng (hoÆc vÕt ®øng cña mÆt ph¼ng), vµ h×nh chiÕu b»ng cña ®êng
th¼ng ph¶i vu«ng gãc víi h×nh chiÕu b»ng cña ®êng b»ng cña mÆt ph¼ng(hoÆc
vÕt b»ng cña mÆt ph¼ng).
d1
m1
b1 d1
nα
x
x
m2 mα
b2 d2
d2
3.8.2.Trêng hîp mÆt ph¼ng lµ mÆt P1 d z
ph¼ng chiÕu c¹nh. nα A
Trêng hîp nµy ®êng b»ng vµ ®êng α d3
mÆt cña mf song song víi nhau, do ®ã ta P3
lÊy mét ®êng th¼ng lµ ®êng mÆt (hay ®
êng b»ng), cßn ®êng kia lµ ®êng b
c¹nh.Ta rót ra nhËn xÐt sau: §êng th¼ng J3
x J
vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng chiÕu c¹nh , th×
nã lµ mét ®êng c¹nh vµ ph¶i vu«ng gãc pα
víi ®êng c¹nh cña mÆt ph¼ng.
mα
VËy ta cã ®iÒu kiÖn sau:
B y
P2
nα D1 z D3
§iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó mét ®êng th¼ng
α3
vu«ng gãc víi mf chiÕu c¹nh lµ nã ph¶i lµ ®
êng c¹nh vµ cã h×nh chiÕu c¹nh vu«ng gãc
víi h×nh chiÕu c¹nh cña ®êng c¹nh cña mÆt J1 J3
ph¼ng (hoÆc vÕt c¹nh cña mÆt ph¼ng) . x
d // P3
J2
vµ d3 ⊥ pα mα
D2
VÝ dô : T×m kho¶ng çch tõ ®iÓm A tíi mÆt ph¼ng α (nα x mα).
Gi¶i:
-Qua A kÎ ®êng th¼ng d ⊥mf α
-T×m giao ®iÓm H = d x α
g1 ≡ σ1≡ d1
- X¸c ®Þnh §DT cña AH
{
H*
11
nα
DDT-AH
H1
A1 ≡ Α2
x αx mα 12 { H2
21
g2
d2 22
ch¬ng 4*-Çc phÐp biÕn ®æi h×nh chiÕu
§Æt vÊn ®Ò: Nh phÇn trªn ta thÊy, khi çc ®èi tîng h×nh häc cã vÞ trÝ ®Æc biÖt so víi
HT çc mf h×nh chiÕu th× viÖc gi¶i çc bµi to¸n h×nh ho¹ sÏ ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu, v× vËy,
ngêi ta thêng dïng phÐp biÕn ®æi ®Ó ®a çc h×nh tõ vÞ trÝ bÊt kú vÒ vÞ trÝ ®Æc biÖt-
gi¶i çc bµi to¸n, råi biÕn ®æi ngîc l¹i sÏ ®îc kÕt qu¶ cÇn t×m.
Trong H×nh ho¹ thêng dïng çc phÐp biÕn ®æi sau:
- Thay çc mf h×nh chiÕu: lµ gi÷ nguyªn vÞ trÝ çc h×nh ®· cho, chØ thay ®æi çc mf h×nh
chiÕu- víi ®iÒu kiÖn lµ híng chiÕu míi ph¶i vu«ng gãc víi mf h×nh chiÕu míi.
- PhÐp dêi h×nh: lµ gi÷ nguyªn HT çc mf h×nh chiÕu, híng chiÕu, chØ dêi h×nh ®· cho
tíi vÞ trÝ ®Æc biÖt ®èi víi HT çc mf h×nh chiÕu.
4*-1 PhÐp thay çc mf h×nh chiÕu.

4*1.1 Thay mét mf h×nh chiÕu:
Lµ bá ®i mét mf h×nh chiÕu cò vµ thay vµo mét mf h×nh chiÕu míi cã vÞ trÝ th¼ng gãc
víi mf h×nh chiÕu cßn l¹i.
a-Thay mf h×nh chiÕu ®øng
NhËn xÐt: Hai hÖ thèng lµ t¬ng ®¬ng
Çch x® h×nh chiÕu ®øng míi:
-Hc b»ng A2 gi÷ nguyªn
-VÏ trôc x’-phô thuéc yªu cÇu bt.
-A2A1’ ⊥ x’- trôc hc míi.
-Tõ A2 h¹ ®êng vu«ng gãc víi x’,
-§é cao cña A lµ kh«ng ®æi : trªn ®ã lÊy ®o¹n Ax’A1’ = AxA1.
A1Ax = AA2 = A1’Ax’.
b-Thay mf h×nh chiÕu b»ng
NhËn xÐt:
-Hc ®øng A1 gi÷ nguyªn.
- §êng th¼ng A1A2’ ⊥ trôc hc míi x”.
- §é xa kh«ng ®æi: AxA2 = A1 A = Ax”A2’
4*1.2 Thay hai mf h×nh chiÕu: Lµ thay ®æi lÇn lît c¶ hai mf hc cò b»ng hai mfhc míi
theo 2 bíc sau:
-Thay hÖ thèng P1P2 b»ng hÖ thèng P2P1’.
-Thay hÖ thèng P2P1’ b»ng hÖ thèng P1’P2’.
Chó ý:
* Mçi ®êng dãng míi ®i qua 1 hc cò (hc gi÷ nguyªn) vµ th¼ng gãc víi trôc hc míi.
* Kho¶ng çch tõ hc míi tíi trôc hc míi lu«n b»ng kc tõ hc cò (hc ph¶i thay) tíi trôc hc
cò
4*1.3 Çc bµi to¸n c¬ b¶n: chia lµm 4 lo¹i sau:
Bµi to¸n1: Thay mfhc ®Ó ®a 1 ®t bÊt kú trong ht cò thµnh ®t ®ång møc trong ht míi.
VÝ dô: cho ®t AB bÊt kú, cÇn ®a AB trë thµnh ®t mÆt trong ht míi. Ta lÊy mf P1’ vu«ng
gãc víi P2 vµ song song víi AB, th×:
-Trôc hc míi x’ // A2B2, Tõ ®ã vÏ ®îc A1’B1’.
-Trong ht míi th× A1’B1’ = AB, Gãc gi÷a A1’B1’víi trôc x’ chÝnh lµ gãc nghiªng cña AB
víi mf hc b»ng P2.
Bµi to¸n 2:Thay mf hc ®Ó ®a 1 ®t bÊt kú trong ht cò thµnh ®t chiÕu trong ht míi.
Gi¶i: ë bµi to¸n 1 ta ®· thay mf P1 b»ng P1’ ®Ó ®a AB thµnh ®t mÆt trong ht P2P1’.
B©y giê ta tiÕp tôc thay mf P2 b»ng mf P2’ sao cho mf P2’ võa vu«ng gãc víi P1’ võa
vu«ng gãc víi AB.- nÕu gäi x” = P1’ x P2’, th× x” ph¶i vu«ng gãc víi A1’B1’ vµ trong ht
míi nµy AB trë thµnh ®t chiÕu b»ng.
Bµi to¸n 3: Thay mfhc ®Ó ®a mf bÊt kú ABC trong ht cò thµnh mf chiÕu trong ht míi.
NhËn xÐt: §Ó ABC trë thµnh mf chiÕu trong ht míi, nÕu thay mf P1 b»ng mf P1’, th×
mf P1’ võa vu«ng gãc víi P2, võa vu«ng gãc víi ABC.
Gi¶i: Trong mf ABC, ta v¹ch 1 ®êng b»ng h , råi lÊy mf P1’ vu«ng gãc víi h.
- Gäi x’ = P2 x P1’, th× x’ ⊥ h2, tõ ®ã dÔ dµng vÏ ®îc A1’B1’C1’ . Gãc gi÷a hc
suy biÕn A1’B1’C1’ víi trôc x’ chÝnh lµ gãc nghiªng cña mf ABC víi mf P2.
Bµi to¸n 4: Thay mf hc ®Ó mf bÊt kú trë thµnh mf ®ång møc trong ht míi.
Gi¶i: Trong bt 3 ta ®· thay mf P1 b»ng mf P1’ ®Ó ®a mf ABC thµnh mf chiÕu

®øng trong ht P2P1’. B©y giê ta tiÕp tôc thay mf P2 b»ng mf P2’ sao cho P2’ võa
vu«ng gãc víi P1’ võa song song víi ABC,th× trong ht míi mf ABC sÏ lµ mf b»ng.
-Gäi x” lµ trôc hc míi, th× x” // A1’B1’C1’, tõ ®ã vÏ ®îc A2’B2’C2’- vµ A2’B2’C2’ b»ng
®é lín thËt cña tam gi¸c ABC.
4*-2 PhÐp di chuyÓn song ph¼ng.
a- §Þnh nghÜa: DCSP lµ gi÷ nguyªn çc mf hc, cßn tÊt c¶ çc ®iÓm cña vËt thÓ ®îc di
chuyÓn trong çc mf song song víi mét mf cho tríc.
-Gi¶ sö ®iÓm M di chuyÓn song song víi mf P2, th× M sÏ vÏ lªn mét ®êng cong
ph¼ng. MÆt ph¼ng cña ®êng cong // P2.
Hc b»ng M2 sÏ vÏ ra mét ®êng cong gièng víi ®êng cong cña M vÏ ra.
Hc ®øng M1 di chuyÓn theo mét ®êng th¼ng // x
B- §Þnh lý: NÕu h×nh Φ di chuyÓn song song víi mfhc b»ng P2 th× çc hc ®øng cña çc
®iÓm thuéc h×nh Φ sÏ di chuyÓn theo çc ®t song song víi trôc x, hc b»ng míi cña h×nh
Φ sÏ b»ng hc b»ng cò.
VËy: khi dc Φ// víi mphc P2 th× :
* Hc b»ng míi cã h×nh d¸ng vµ ®é lín b»ng hc b»ng cò Φ2' = Φ2 vµ cã thÓ ®Æt Φ2' ë vÞ
trÝ bÊt kú thuËn tiÖn cho viÖc gi¶i quyÕt bµi to¸n ®Æt ra.
*Hc ®øng míi vÏ ®îc nhê çc ®êng dãng n»m ngang tõ hc ®øng cò Φ1 vµ çc ®êng
dãng th¼ng ®øng tõ çc ®iÓm t¬ng øng cña hc b»ng míi Φ2'.
NÕu h×nh Φ di chuyÓn song song víi mfhc ®øng P1 th×:
* Hc ®øng míi b»ng hc ®øng cò Φ1' = Φ1
* Hc b»ng míi vÏ ®îc nhê çc ®êng dãng n»m ngang tõ çc ®iÓm trªn Φ2 vµ çc ®
êng dãng th¼ng ®øng tõ çc ®iÓm t¬ng øng trªn hc ®øng míi Φ1' .
VÝ dô 1:T×m ®é lín thËt cña tam gi¸c ABC b»ng pp di chuyÓn song ph¼ng.
Gi¶i:
Bíc1- Di chuyÓn tam gi¸c ABC song song víi mfhc b»ng tíi vÞ trÝ vu«ng gãc víi mfhc
®øng
Bíc 2- Di chuyÓn tam gi¸c A'B'C' song song víi mfhc ®øng tíi vÞ trÝ song song víi mfhc
b»ng ( A1"B1"C1" // x), khi ®ã A2"B2"C2" = §LT cña tam gi¸c ABC
B1'
A1'
C1" A1" B1"
C1'
A2"
C2"
B2"
VÝ dô 2: B»ng phÐp dêi h×nh song song víi mfhc b»ng ®a mf α vÒ vu«ng gãc víi mfhc
®øng.
Gi¶i:
*VÏ trong mf α mét ®êng b»ng h, th× trong qu¸ tr×nh di chuyÓn // víi P2, kho¶ng çch tõ
h2 ®Õn mα kh«ng ®æi ( h2 ®Õn mα = h2' ®Õn m'α) vµ ®é cao cña ®t h kh«ng ®æi.
*Khi mfα vu«ng gãc víi P1 th× m'α ⊥x vµ hc ®øng cña mfα suy biÕn thµnh mét ®t.
n'α
h1 h'1
nα
x
h2
m
α m'α
h'2
Ch¬ng 4: §êng cong, ®a diÖn vµ mÆt cong
4.1 ®êng cong
4.1.1. §Þnh nghÜa:
- §êng cong lµ quü ®¹o cña ®iÓm chuyÓn ®éng trong mÆt ph¼ng hay trong kh«ng
gian. Ngoµi ra ®êng cong cã thÓ lµ giao cña hai mÆt.
- §êng cong cã thÓ lµ ®êng cong ph¼ng hay ®êng cong ghÒnh:
+ §êng cong ph¼ng: Lµ ®êng cong khi mäi ®iÓm cña ®êng cong cïng thuéc
mét mÆt ph¼ng.
VÝ dô: §êng trßn, ®êng elip, ®êng parabol, hypebol ...
+ §êng cong ghÒnh: Lµ ®êng cong khi mäi ®iÓm cña ®êng cong kh«ng cïng
thuéc mét mÆt ph¼ng.
VÝ dô: §êng xo¾n èc ...
- BËc cña ®êng cong:
+ §êng cong ®¹i sè: Lµ ®êng cong biÓu diÔn ®îc b»ng ph¬ng tr×nh ®¹i sè, bËc
cña ph¬ng tr×nh lµ bËc cña ®êng cong.
+ §êng cong h×nh häc: §îc vÏ b»ng çch x¸c ®Þnh ®iÓm
VÝ dô: §êng elÝp, ®êng th©n khai, ®êng trßn ...
4.1.2. Çc tÝnh chÊt vÒ h×nh chiÕu cña ®êng cong.
- TÝnh chÊt 1: H×nh chiÕu (Xuyªn t©m hay song song) cña tiÕp tuyÕn cña ®êng
cong ë mét ®iÓm, nãi chung lµ tiÕp tuyÕn cña h×nh chiÕu cña ®êng cong t¹i
h×nh chiÕu cña ®iÓm ®ã.
VÝ dô: t lµ tiÕp tuyÕn cña ®êng cong c t¹i M c

Th× t’ lµ tiÕp tuyÕn cña hc ®êng cong c’ t¹i M’ t
* Chó ý: Trong trêng hîp ®Æc biÖt tiÕp ®iÓm M gi÷a c' M
®êng cong c vµ t trong kh«ng gian, cã h×nh chiÕu t'
M’ cã thÓ lµ ®iÓm uèn (H×nh a), hoÆc lµ ®iÓm lïi
lo¹i 1 (H×nh b), hoÆc ®iÓm lïi l¹i 2 (H×nh c) trªn ® α M'
êng c'.
c'
c' c'
M' M' M'
t' t' t'
H×nh a H×nh b H×nh c

-TÝnh chÊt 2: H×nh chiÕu cña ®êng cong ®¹i sè bËc n nãi chung vÉn lµ ®êng cong
®¹i sè bËc n.
+H×nh chiÕu th¼ng gãc cña 1 elÝp cã thÓ lµ 1 elÝp hoÆc 1 ®êng trßn.
+H×nh chiÕu th¼ng gãc cña 1 parabol ( hoÆc hypebol) lµ 1 parabol( hoÆc hypebol).
4.1.3 H×nh chiÕu song song cña ®êng trßn.
TÝnh chÊt:
-NÕu mf cña ®êng trßn song song víi
mf h×nh chiÕu, th× h×nh chiÕu cña nã
vÉn lµ ®êng trßn.
-NÕu mf cña ®êng trßn vu«ng gãc víi
mf h×nh chiÕu, th× h×nh chiÕu cña nã
suy biÕn thµnh ®o¹n th¼ng dµi b»ng
®êng kÝnh ®êng trßn.
- NÕu híng chiÕu kh«ng song, kh«ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng chøa ®êng trßn
th× h×nh chiÕu cña nã lµ mét elÝp :
+ T©m cña ElÝp h×nh chiÕu lµ h×nh chiÕu cña t©m ®êng trßn
+ H×nh chiÕu cña 2 ®êng kÝnh vu«ng gãc cña vßng trßn lµ hai ®êng kÝnh liªn hiÖp
cña ElÝp h×nh chiÕu. Nãi chung çc ®êng kÝnh liªn hiÖp cña ElÝp kh«ng vu«ng
gãc víi nhau. Trêng hîp çc ®êng kÝnh liªn hiÖp vu«ng gãc víi nhau ta gäi lµ
trôc ng¾n vµ trôc dµi cña ElÝp.
+ Trôc dµi cña ElÝp lµ h×nh chiÕu cña ®êng kÝnh song song víi mÆt ph¼ng h×nh
chiÕu cña ®êng trßn.
+ Trôc ng¾n cña ElÝp lµ h×nh chiÕu cña ®êng kÝnh n»m trªn ®õ¬ng dèc nhÊt cña
mÆt ph¼ng chøa h×nh trßn víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu.
* BiÓu diÔn ®êng cong:

- §êng cong còng ®îc biÓu diÔn b»ng çc h×nh chiÕu cña nã.
- Khi h×nh chiÕu cña ®êng cong lµ cung trßn th× ta vÏ cung trßn b»ng compa.
- Khi ®êng cong trªn h×nh chiÕu kh«ng ph¶i lµ ®êng trßn th× ph¶i t×m h×nh chiÕu
cña mét sè ®iÓm cÇn thiÕt trªn ®êng cong vµ nèi çc ®iÓm ®ã l¹i th× ®îc h×nh
chiÕu cña ®êng cong , sè ®iÓm t×m ®îc cµng nhiÒu th× ®êng cong vÏ ®îc
cµng chÝnh x¸c .
VÝ dô: cho ®êng trßn t©m o thuéc mÆt ph¼ng α (nα, mα).BiÕt O1 vµ hai vÕt cña mÆt
ph¼ng α,vÏ çc h×nh chiÕu cña ®êng trßn ®ã.Cho b¸n kÝnh ®êng trßn b»ng R.
nα
O1
2R
x
2R
α2
4.2 ®a diÖn vµ mÆt cong
4.2.1. §a diÖn
1. §Þnh nghÜa:
- §a diÖn lµ mét mÆt kÝn ®îc t¹o thµnh bëi çc ®a gi¸c ph¼ng g¾n liÒn víi nhau bëi
çc c¹nh.
- Çc ®a gi¸c ph¼ng nµy gäi lµ çc mÆt cña ®a diÖn.
- Giao tuyÕn gi÷a çc mÆt cña ®a diÖn lµ çc c¹nh cña ®a diÖn.
- Giao cña çc c¹nh cña ®a diÖn lµ çc ®Ønh cña ®a diÖn.
S
- Çc lo¹i ®a diÖn: §Ønh
MÆt
+ MÆt th¸p (MÆt chãp) lµ ®a diÖn cã çc c¹nh
bªn c¾t nhau. (H×nh a)
MÆt chãp thêng ®îc kÝ hiÖu b»ng ®Ønh
(VÝ dô: S.ABCD …) D
A
C¹nh
B
C
H×nh a
+ MÆt l¨ng trô lµ ®a diÖn cã çc c¹nh bªn song song víi nhau.
* L¨ng trô xiªn lµ l¨ng trô cã çc c¹nh lµ ®êng th¼ng bÊt k×. (H×nh b)
* L¨ng trô chiÕu lµ l¨ng trô cã çc c¹nh bªn lµ ®êng th¼ng chiÕu. (H×nh c)
L¨ng trô thêng ®îc kÝ hiÖu b»ng çc c¹nh. (VÝ dô: a b c ….)
d A
a B
c c
MÆt a
b
§Ønh b D
E
F
C¹nh C
H×nh b H×nh c H×nh d
+ §a diÖn bÊt k× (H×nh d)

2. BiÓu diÔn ®a diÖn.
- §a diÖn ®îc biÓu diÔn b»ng çc h×nh chiÕu bëi h×nh chiÕu çc c¹nh, çc ®Ønh vµ
çc mÆt bªn cña nã.
- H×nh biÓu diÔn cÇn ®îc xÐt thÊy, khuÊt.Trªn S1
21
mçi h×nh chiÕu, ®êng bao quanh h×nh chiÕu
th× thÊy( vÏ b»ng nÐt liÒn ®Ëm). C¹nh cã h×nh
chiÕu ë bªn trong ®êng bao quanh h×nh A1 11 ≡ 1'1 C1
chiÕu th× ph¶i xÐt thÊy, khuÊt. C¹nh khuÊt vÏ
b»ng nÐt ®øt. 2'1
x B1
- VÝ dô: BiÓu diÔn th¸p S.ABC.Hai c¹nh SB vµ
AC chÐo nhau, ta thÊy S1B1 thÊy vµ A1C1 A2 1'2
khuÊt.Tõ sù thÊy, khuÊt cña çc c¹nh, ta suy C2
ra sù thÊy, khuÊt cña çc mÆt ®a diÖn trªn
h×nh chiÕu ®ã.T¬ng tù díi h×nh chiÕu 22≡ 2 '2
b»ng, S2A2 thÊy, cßn B2C2 khuÊt.
B2 S2
12
3. §iÓm thuéc ®a diÖn.
- §Ó vÏ ®iÓm thuéc c¹nh cña ®a diÖn ta ¸p dông bµi to¸n vÏ ®iÓm thuéc ®êng
th¼ng.
- §Ó vÏ ®iÓm thuéc mÆt ®a diÖn ta g¾n ®iÓm vµo ®êng th¼ng thuéc çc mÆt cña ®a
diÖn.Cô thÓ nh sau:
MÆt chãp:
+Ta g¾n ®iÓm vµo ®êng sinh ®i
qua ®iÓm ®ã vµ ®Ønh chãp.
+ HoÆc g¾n ®iÓm vµo ®êng th¼ng
®i qua ®iÓm ®ã vµ song song
víi c¹nh cña ®¸y chãp. S1
A1
S1 N1 (K)
M1(T)
B1
A1 B1 D1 C1
D1
B2
C1
x N2(T) C2
S2 B2 A2 S2
C2 A2
M2(T) D2
D2
MÆt l¨ng trô:
§Ó vÏ ®iÓm thuéc mÆt bªn cña
l¨ng trô, ta g¾n ®iÓm vµo ®êng
sinh thuéc mÆt bªn vµ song
song víi c¹nh bªn cña l¨ng trô.
-Trªn h×nh chiÕu ®ang xÐt cña mét
®a diÖn,mét ®iÓm thuéc mét mÆt
thÊy th× ®iÓm ®ã thÊy, mét ®iÓm
thuéc mÆt khuÊt, th× ®iÓm ®ã M1 (K)
khuÊt. A1
B1
C1
x
C2
A2
M2(T)
B2
4.2.2. MÆt cong
1.Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n:
- MÆt cong lµ quü tÝch cña mét ®êng (®êng th¼ng hoÆc ®êng cong) chuyÓn ®éng
theo mét quy luËt nµo ®ã. §êng chuyÓn ®éng nµy gäi lµ ®êng sinh.
-TiÕp tuyÕn,mÆt ph¼ng tiÕp xóc víi mÆt cong.
+mét ®êng th¼ng ®îc gäi lµ tiÕp tuyÕn cña mÆt
cong t¹i ®iÓm M, nÕu nã lµ tiÕp tuyÕn t¹i M n
cña mét ®êng cong vÏ trªn mÆt cong qua
®iÓm M.
α
+trªn mÆt cong cã v« sè ®êng cong ®i qua M, t
do ®ã cã v« sè tiÕp tuyÕn t¹i M cña mÆt cong.
NÕu çc tiÕp tuyÕn nµy cïng n»m trªn mét M
mÆt ph¼ng, th× mÆt ph¼ng nµy gäi lµ mÆt φ
ph¼ng tiÕp xóc cña mÆt cong t¹i M. §êng
th¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng tiÕp xóc t¹i M
®îc gäi lµ ph¸p tuyÕn cña mÆt cong t¹i M.
+Hai mÆt cong gäi lµ tiÕp xóc víi nhau t¹i ®iÓm
M, nÕu ®iÓm M thuéc c¶ hai mÆt vµ hai mÆt
ph¼ng tiÕp xóc cña hai mÆt cong t¹i M trïng
nhau.
+ BiÓu diÔn mét mÆt: lµ biÓu diÔn çc yÕu tè h×nh
häc ®ñ ®Ó x¸c ®Þnh mÆt ®ã.
-§êng thÊy ngoµi, ®êng bao
quanh h×nh chiÕu cña mét mÆt.
Gi¶ sö cã mét mÆt Φ, híng chiÕu s
vµ mÆt ph¼ng h×nh chiÕu P
.Ta v¹ch çc tia chiÕu theo híng s,
tiÕp xóc víi mÆt Φ. Çc tia chiÕu
nµy t¹o thµnh mét mÆt trô tiÕp xóc s
víi mÆt Φ theo ®êng m, th×: Φ
m k
+§êng cong m gäi lµ ®êng thÊy
ngoµi trªn mÆt Φ øng víi híng M
chiÕu s.§êng thÊy ngoµi ®Þnh ra
trªn mÆt Φ phÇn mÆt tr«ng thÊy vµ
phÇn mÆt bÞ che khuÊt theo híng
chiÕu s. m'
+H×nh chiÕu m' cña m trªn mÆt ph¼ng k'
h×nh chiÕu P gäi lµ ®êng bao
M'
quanh h×nh chiÕu cña Φ trªn mÆt P
ph¼ng P. NÕu cã ®êng k thuéc
mÆt Φ vµ c¾t ®êng thÊy ngoµi m ë
®iÓm M, th× nãi chung h×nh chiÕu k'
cña k sÏ tiÕp xóc víi ®êng bao
quanh h×nh chiÕu cña mÆt Φ ë
®iÓm M' lµ h×nh chiÕu cña M.
2. Çc mÆt cong thêng gÆp.
a. MÆt nãn.
* §Þnh nghÜa:
- MÆt nãn lµ mÆt ®îc t¹o thµnh bëi mét ®êng
th¼ng chuyÓn ®éng lu«n ®i qua mét ®iÓm cè S
§Ønh
®Þnh vµ tùa trªn mét ®êng cong cho tríc.
- §iÓm cè ®Þnh gäi lµ ®Ønh nãn.
- §êng cong cho tríc gäi lµ ®êng chuÈn cña
nãn.
§õ¬ng chuÈn
* Çch biÓu diÔn:
Kh¶o s¸t mÆt nãn bao gåm mÆt xung quanh vµ mÆt ®¸y nãn. Trªn mçi h×nh chiÕu
cÇn x¸c ®Þnh h×nh chiÕu cña ®Ønh nãn, ®¸y nãn, ®êng sinh bao ngoµi vµ x¸c
®Þnh phÇn thÊy vµ khuÊt trªn tõng h×nh chiÕu ®ã
Chó ý:
+Trªn h×nh chiÕu ®øng, nöa tríc cña mÆt nãn giíi h¹n bëi ®êng thÊy ngoµi sÏ thÊy,
cßn nöa sau khuÊt.
+Trªn h×nh chiÕu b»ng, nöa trªn cña mÆt nãn giíi h¹n bëi ®êng thÊy ngoµi sÏ thÊy, cßn
nöa díi sÏ khuÊt.
S1
S
VÜ tuyÕn
MÆt sau
§êng MÆt tríc

sinh S2
B
A
VÝ dô: cho mÆt nãn nh h×nh bªn.
-Theo híng chiÕu ®øng,®êng thÊy
ngoµi cña mÆt nãn lµ hai ®êng sinh
SA vµ SB. Tõ ®ã vÏ ®îc ®êng bao
S1
quanh h×nh chiÕu ®øng cña mÆt nãn lµ
S1A1B1S1. XÐt thÊy khuÊt, çc ®êng
sinh cã ch©n n»m trªn cung A2D2B2 lµ
thÊy trªn h×nh chiÕu ®øng cña mÆt
nãn.
-Theo híng chiÕu b»ng, ®êng thÊy
ngoµi lµ hai ®êng sinh SC vµ SD S2
A1 B1
,h×nh chiÕu b»ng cña chóng lµ S2C2 C1 D1
vµ S2D2 tiÕp xóc víi h×nh chiÕu b»ng
®êng trßn ®¸y t¹i C2 vµ D2. Tõ ®ã vÏ C2
®îc ®êng bao quanh h×nh chiÕu
b»ng lµ S2C2A2D2S2. Trªn h×nh chiÕu A2 B2
b»ng chØ çc ®êng sinh cã ch©n n»m
trªn cungC2A2D2 lµ thÊy.
D2
-Trªn çc h×nh chiÕu, çc ®iÓm n»m trªn
çc ®êng sinh thÊy trªn h×nh chiÕu
®ã sÏ thÊy.
§iÓm thuéc mÆt nãn:
§Ó x¸c ®Þnh çc h×nh chiÕu cña ®iÓm thuéc mÆt nãn ta cã 2 çch:
- G¾n ®iÓm vµo ®êng sinh cña mÆt nãn.
- G¾n ®iÓm vµo ®êng trßn song song víi ®¸y cña mÆt nãn.
S1
S1
M1 (T)
M1(T) ≡ N1 (K)
x O1
x
S2
N2(K)
O2
M2(T) S2
M2 (T)
b. MÆt trô. l
•§Þnh nghÜa: MÆt trô lµ quü tÝch cña mét ®êng
th¼ng chuyÓn ®éng lu«n song song víi mét ®
êng th¼ng cho tríc vµ tùa trªn mét ®êng cong
cho tríc.
- MÆt trô chiÕu: Lµ mÆt trô cã ®êng sinh lµ ®êng
th¼ng chiÕu.
- MÆt trô xiªn: Lµ mÆt trô cã ®êng sinh lµ ®êng
th¼ng bÊt k×. §õ¬ng chuÈn
O1
a1 b1
x O'1
O'2
O2
a2 b2
§iÓm thuéc mÆt trô:
-§Ó x¸c ®Þnh çc h×nh chiÕu cña ®iÓm thuéc mÆt trô, ta g¾n ®iÓm vµo ®êng sinh cña
mÆt trô.
O1
M1 (T)
M1 (T) ≡ N1 (K)
O'1
x x
N2 (T)
O'2
M2 (K) O2
M2 (T)
c. MÆt cÇu V1
C1
* §Þnh nghÜa: MÆt cÇu cã thÓ coi lµ mÆt trßn xoay
do nöa ®êng trßn lín bÊt kú cña mÆt cÇu O1
xoay quanh ®êng kÝnh cña nã t¹o ra.
* H×nh biÓu diÔn:
§êng bao quanh h×nh chiÕu ®øng vµ h×nh x
chiÕu b»ng cña mÆt cÇu lµ 2 vßng trßn b»ng nhau
cã ®êng kÝnh b»ng ®êng kÝnh mÆt cÇu ®· cho.
§ã lµ h×nh chiÕu t¬ng øng cña hai vßng trßn lín V2
thuéc mÆt ph¼ng mÆt vµ mÆt ph¼ng b»ng.
O2
C2
* §iÓm thuéc mÆt cÇu:
§Ó x¸c ®Þnh ®iÓm thuéc mÆt cÇu ta g¾n ®iÓm ®ã vµo ®êng trßn n»m trªn mÆt
ph¼ng b»ng hoÆc mÆt ph¼ng mÆt cña mÆt cÇu.
M1(T) M1(K)
≡ N1 (K)
O1
O1
N1 (K)
x x
M2 (T)
N2 (T) ≡ N2(K)
O2
O2
M2 (T)
Ch¬ng 5: Giao cña mÆt ph¼ng víi çc mÆt
§Þnh nghÜa: Giao cña mÆt ph¼ng víi çc mÆt lµ tËp hîp çc ®iÓm võa thuéc mÆt
ph¼ng võa thuéc mÆt ®ã.
5.1. D¹ng cña giao

5.1.1. Giao cña mÆt ph¼ng víi ®a diÖn
- Giao cña mÆt ph¼ng víi ®a diÖn lµ mét ®a gi¸c, cã çc c¹nh lµ çc giao tuyÕn cña
çc mÆt cña ®a diÖn víi mÆt ph¼ng, cã çc ®Ønh lµ çc giao ®iÓm cña çc c¹nh
cña ®a diÖn víi mÆt ph¼ng.
S S
P P
1
1 4
D 4
3 D
A
A 2
2
B C B 3 C
5.1.2. Giao cña mÆt ph¼ng víi mÆt cong .Ta xÐt mét sè trêng hîp sau:
a. Giao cña mÆt ph¼ng víi mÆt trô.
NÕu lµ mÆt trô trßn xoay th× giao cã thÓ lµ:
- NÕu mÆt ph¼ng c¾t vu«ng gãc víi trôc mÆt trô th× giao tuyÕn lµ mét ®êng trßn.
- NÕu mÆt ph¼ng c¾t hîp víi trôc cña trô mét gãc θ <90° th× giao tuyÕn lµ mét ElÝp.
- NÕu mÆt ph¼ng c¾t song song víi ®êng sinh cña mÆt trô th× giao tuyÕn lµ 2 ®
êng sinh.
α
α
α
θ
b. Giao cña mÆt ph¼ng víi mÆt nãn.
NÕu mÆt nãn cã ®¸y (§êng chuÈn) lµ ®êng trßn th× giao tuyÕn cã thÓ lµ:
- Lµ mét ®êng trßn nÕu mÆt ph¼ng c¾t song song víi ®¸y nãn.
- Lµ mét elÝp nÕu mÆt ph¼ng c¾t c¾t tÊt c¶ mäi ®êng sinh cña nãn.
- Lµ mét Parabol, nÕu mÆt ph¼ng c¾t song song víi chØ mét ®êng sinh cña nãn.
- Lµ mét Hypecbol nÕu mÆt ph¼ng c¾t song song víi 2 ®êng sinh cña nãn.
-mÆt ph¼ng c¾t ®i qua ®Ønh nãn vµ tiÕp xóc víi mÆt nãn theo mét ®êng sinh.
- mÆt ph¼ng c¾t ®i qua ®Ønh nãn vµ c¾t nãn theo hai ®êng sinh ph©n biÖt.
S S1
MÆt ph¼ng α
song song víi
®¸y nãn α1
α
O
α α
S S
S α
O
O O
S1 S1 S1
α1
α1
α1
α ®i qua S vµ c¾t nãn theo α // 1 ®êng sinh

α c¾t tÊt c¶ ®êng
2 ®êng sinh
sinh
S
α // 2 ®êng sinh α1
c.Giao cña mÆt ph¼ng víi mÆt

cÇu.
- MÆt ph¼ng c¾t mÆt cÇu theo
giao tuyÕn lµ mét ®êng
trßn nÕu kho¶ng çch tõ
t©m cÇu tíi mÆt ph¼ng nhá
h¬n b¸n kÝnh cÇu.
- MÆt ph¼ng tiÕp xóc víi mÆt
cÇu t¹i mét ®iÓm khi kho¶ng
çch tõ t©m cÇu tíi mÆt
ph¼ng b»ng b¸n kÝnh cÇu.
σ
5.2.vÏ Giao cña mÆt ph¼ng víi ®a diÖn
A · Trêng hîp ®Æc biÖt
Trêng hîp nµy mét h×nh chiÕu cña giao ®· biÕt. ¸p dông tÝnh liªn thuéc cña
çc yÕu tè h×nh häc ®Ó t×m h×nh chiÕu thø 2. §ã lµ çc trêng hîp:
1. MÆt ph¼ng chiÕu c¾t §a diÖn.
- Mét h×nh chiÕu cña giao tuyÕn ®· biÕt n»m trªn h×nh chiÕu suy biÕn cña mÆt
ph¼ng chiÕu.
- H×nh chiÕu cßn l¹i cña giao t×m ®îc dùa vµo bµi to¸n vÏ ®iÓm hay ®êng th¼ng
thuéc ®a diÖn.
* Nguyªn t¾c nèi giao:

- Hai ®iÓm cïng thuéc mét mÆt bªn cña ®a diÖn th× nèi ®îc víi nhau.
- Khi xÐt thÊy khuÊt, c¹nh nµo thuéc mÆt thÊy trªn h×nh chiÕu t¬ng øng cña ®a
diÖn th× sÏ thÊy.
S1
VÝ dô : vÏ giao cña mÆt ph¼ng chiÕu ®øng α víi mÆt
chãp S.ABCD. α1
41 31
Gi¶i: V× (α) ⊥ P1 ,nªn giao tuyÕn cã:
11 21
- H×nh chiÕu ®øng ®· biÕt thuéc α1
x D1 C1
Gäi çc ®Ønh cña giao lµ 1,2,3,4 th× 11213141 ≡ α1 A1 B1 D2
- T×m h×nh chiÕu b»ng cña çc ®Ønh lµ 12, 22, 32, 42
A2
thuéc h×nh chiÕu b»ng çc c¹nh t¬ng øng cña C2
42
chãp 12
- Nèi çc ®Ønh t×m ®îc vµ xÐt thÊy khuÊt cña chóng, 32
ta ®îc h×nh chiÕu b»ng cña giao.
B2 22 S2
2. MÆt ph¼ng bÊt kú c¾t l¨ng trô chiÕu

- Mét h×nh chiÕu cña giao ®· biÕt n»m trªn h×nh chiÕu suy biÕn cña l¨ng trô chiÕu.
- H×nh chiÕu cßn l¹i t×m b»ng çch ¸p dông bµi to¸n vÏ ®iÓm hay ®êng th¼ng
thuéc mÆt ph¼ng.
VÝ dô: X¸c ®Þnh giao tuyÕn cña mÆt ph¼ng α(n α, m α) vµ l¨ng trô chiÕu abc.
Gi¶i:
V× l¨ng trô( abc)⊥ P2, nªn giao tuyÕn cã: a1 b1 c1
31
- H×nh chiÕu b»ng ®· biÕt . Gäi çc ®Ønh cña giao
lµ 1,2,3, th× h×nh chiÕu b»ng lµ tam gi¸c cã çc
®Ønh: 12 ≡ a2 , 22 ≡ b2 , 32 ≡ c2 ,
- T×m h×nh chiÕu ®øng b»ng çch g¾n chóng vµo
çc ®êng th¼ng cña mÆt ph¼ng α, ta t×m ®îc nα 11
21
x
çc ®Ønh lµ 11, 21, 31- vµ nèi chóng b»ng çc M1
®o¹n th¼ng, råi xÐt thÊy khuÊt. a2≡12 c2≡32
M2
b2≡22
m
α
B · Trêng hîp tæng qu¸t :MÆt ph¼ng bÊt k× c¾t th¸p vµ l¨ng trô xiªn
Trêng hîp nµy cha cã h×nh chiÕu nµo cña giao tuyÕn ®· biÕt §Ó x¸c ®Þnh giao
ta thêng dïng ph¬ng ph¸p mÆt ph¼ng phô trî ®Ó t×m giao cña ®êng th¼ng bÊt
kú(c¹nh cña ®a diÖn) víi mÆt ph¼ng bÊt kú (mÆt ph¼ng c¾t), råi nèi çc ®Ønh thuéc
cïng mét mÆt bªn cña ®a diÖn l¹i víi nhau b»ng çc ®o¹n th¼ng vµ xÐt thÊy khuÊt
cña chóng.
nα
VÝ dô: vÏ giao cña mÆt ph¼ng α vµ S1
mÆt chãp S.ABC.
NhËn xÐt:
- MÆt ph¼ng α(n α, m α) vµ chãp
S.ABC lµ bÊt kú. 11
31
- Ta dïng çc mÆt ph¼ng phô trî
chiÕu ®øng, lÇn lît t×m giao cña A1 C1
x B1 21
çc c¹nh SA,SB,SC víi mf(α)- t
¬ng øng lµ çc ®iÓm 1,2,3. C2
- Nèi çc ®Ønh víi nhau b»ng çc ®o¹n 32

th¼ng , ta ®îc giao lµ tam gi¸c
A2
123. Trªn h×nh chiÕu ®øng: çc
12
c¹nh 1121,2131 thÊy, cßn c¹nh 1131
lµ khuÊt. H×nh chiÕu b»ng cã c¹nh
1222, 1232 lµ thÊy, cßn c¹nh 2232 lµ
B2 22
khuÊt. S2
α
m
5.3. Giao cña mÆt ph¼ng víi mÆt cong
1. Giao cña mÆt ph¼ng chiÕu vµ mÆt cong .
- Giao cña mÆt ph¼ng chiÕu víi mÆt cong cã mét h×nh chiÕu suy biÕn trïng víi
h×nh chiÕu suy biÕn cña mÆt ph¼ng.
- Tõ h×nh chiÕu ®· biÕt t×m h×nh chiÕu cßn l¹i theo bµi to¸n vÏ ®iÓm thuéc mÆt
cong.:
- Tr×nh tù: + X¸c ®Þnh d¹ng cña giao tuyÕn.
+ T×m h×nh chiÕu cña mét sè ®iÓm cÇn thiÕt thuéc giao tuyÕn
nh: Çc ®iÓm giíi h¹n thÊy khuÊt (nÕu cã); ®iÓm cao nhÊt, thÊp nhÊt; ®iÓm xa
nhÊt, gÇn nhÊt... Çc ®iÓm x¸c ®Þnh d¹ng ®êng cong trªn h×nh chiÕu.
+ Nèi çc ®iÓm ®· t×m ®îc vµ xÐt thÊy khuÊt.
S1
VÝ dô 1: vÏ giao cña mf chiÕu ®øng (α )
vµ mÆt nãn trßn xoay ®Ønh S. α1
B1
NhËn xÐt: C1 ≡D1
- MÆt ph¼ng(α) c¾t tÊt c¶ çc ®êng sinh A1
cña nãn vµ kh«ng vu«ng gãc víi trôc
nãn, vËy giao tuyÕn lµ ElÝp x
- H×nh chiÕu ®øng cña ElÝp suy biÕn thµnh
®o¹n th¼ng A1B1 n»m trªn α1 C2
- X¸c ®Þnh h×nh chiÕu b»ng cña giao lµ mét
elÝp:
A2 S2 B2
+ Mét trôc cña elÝp lµ A2B2 .
+Trôc thø 2 lµ C2D2- lµ ®êng th¼ng chiÕu
D2
®øng ®i qua trung ®iÓm cña A2B2. §Ó x¸c
®Þnh C2 vµ D2, ta dïng mf phô trî lµ mf
mα
b»ng ®i qua C1 ≡ D1.
-Tõ hai trôc, vÏ ®îc elÝp h×nh chiÕu b»ng.
VÝ dô 2: VÏ giao tuyÕn cña mÆt ph¼ng chiÕu ®øng (α) vµ trô xiªn.
α1 O1
NhËn xÐt: 31≡61
11 21
- MÆt ph¼ng(α) c¾t trô theo giao
tuyÕn lµ ElÝp. 51
41
- H×nh chiÕu ®øng cña giao lµ ®o¹n
th¼ng: 1141,n»m trªn α1. x
- X¸c ®Þnh h×nh chiÕu b»ng cña giao: O'1
+ X¸c ®Þnh h×nh chiÕu b»ng cña
çc ®iÓm 1, 2, 3, 4, 5, 6
+ Víi 22, 52 lµ çc ®iÓm giíi h¹n 52
O'2
thÊy khuÊt trªn h×nh chiÕu b»ng. 62
+Nèi çc ®iÓm t×m ®îc, ta ®îc 42

elip h×nh chiÕu b»ng.
12
O2
32
22
VÝ dô 3: VÏ giao cña mÆt ph¼ng (α) vµ mÆt cÇu t©m O

Gi¶i:
-Giao lµ ®êng trßn. 61
-H/c b»ng suy biÕn thµnh ®o¹n th¼ng 51
n»m trªn α2.
nα
- H/c ®øng lµ elÝp cã çc ®iÓm ®Æc biÖt O1
11 41
+ 21 vµ 61- lµ hai ®iÓm giíi h¹n thÊy
khuÊt
31
21
+1141 vµ 3151- lµ hai trôc cña elÝp.
x
12
O'2
22≡62
32≡52
42 α2
2. Giao cña mÆt ph¼ng bÊt kú vµ mÆt trô chiÕu.

- Giao tuyÕn cã mét h×nh chiÕu ®· biÕt trïng víi h×nh chiÕu suy biÕn cña trô chiÕu.
- Tõ h×nh chiÕu ®· biÕt t×m ®îc h×nh chiÕu cßn l¹i.(T¬ng tù trêng hîp trªn).
VÝ dô: VÏ giao tuyÕn cña mÆt ph¼ng α(n α, m α) vµ trô chiÕu b»ng.
Bµi gi¶i:
N1 nα
21
11 31
41
x M1
22 N2
12 32
M2 42 mα
Chó ý: NÕu mÆt ph¼ng c¾t trô chiÕu theo giao tuyÕn lµ ElÝp th× trôc ng¾n vµ trôc
dµi cña ElÝp h×nh chiÕu còng nh ElÝp giao tuyÕn n»m trªn çc ®êng nh sau:
- §êng dèc nhÊt cña mÆt ph¼ng ®èi víi P2 vµ ®êng b»ng, nÕu trô lµ chiÕu b»ng.
- §êng dèc nhÊt cña mÆt ph¼ng ®èi víi P1 vµ ®êng mÆt, nÕu trô lµ chiÕu ®øng.
Ch¬ng 6: giao ®iÓm cña §êng th¼ng víi çc mÆt
6.1. Giao cña ®êng th¼ng víi ®a diÖn
§Þnh nghÜa: Giao cña ®êng th¼ng víi ®a diÖn lµ tËp hîp çc ®iÓm chung cña
®êng th¼ng vµ mÆt ®a diÖn.
A · Trêng hîp ®Æc biÖt
Trêng hîp mµ mét h×nh chiÕu cña giao ®iÓm ®· biÕt, ¸p dông tÝnh liªn thuéc
cña çc yÕu tè h×nh häc t×m h×nh chiÕu cßn l¹i.
1. §êng th¼ng chiÕu c¾t ®a diÖn.
- Mét h×nh chiÕu cña giao ®iÓm trïng víi h×nh chiÕu suy biÕn cña ®êng th¼ng.
- H×nh chiÕu cßn l¹i ¸p dông tÝnh liªn thuéc cña ®iÓm thuéc ®a diÖn ®Ó t×m.
S1
VÝ dô: T×m giao ®iÓm cña ®êng th¼ng
chiÕu b»ng m víi mÆt chãp S.ABC. m1
Ta thÊy: - V× ®êng th¼ng m ⊥ P2,nÕu I1

gäi giao cña m víi chãp lµ I vµJ, th×:
I2 ≡ J2 ≡ m2
-G¾n I,J vµo çc ®êng sinh cña çc J1
x A1 B1 C1
mÆt cña chãp, ta sÏ t×m ®îc çc
h×nh chiÕu ®øng cña chóng. C2
-Khi xÐt thÊy khuÊt cña ®êng th¼ng
cÇn chó ý: §o¹n th¼ng nèi hai giao A2
®iÓm lu«n khuÊt ;phÇn h×nh chiÕu cña
®êng th¼ng n»m ngoµi ®êng bao
m2≡I2≡J2
quanh h×nh chiÕu cña ®a diÖn th× lu«n
thÊy; phÇn cßn l¹i cña ®êng th¼ng
trªn mçi h×nh chiÕu ®Òu cã mét ®Çu
mót lµ lµ mét giao ®iÓm cña ®êng B2
th¼ng víi ®a diÖn. NÕu giao ®iÓm ®ã S2
thuéc mÆt thÊy cña h×nh chiÕu ®a
diÖn th× ®o¹n th¼ng ®ã thÊy trªn h×nh
chiÕu ®ã, ngîc l¹i th× ®o¹n ®ã khuÊt.
2. §êng th¼ng bÊt kú c¾t l¨ng trô chiÕu.
- Mét h×nh chiÕu cña giao ®iÓm ®· biÕt lµ giao ®iÓm gi÷a h×nh chiÕu suy biÕn cña
l¨ng trô chiÕu víi h×nh chiÕu t¬ng øng cña ®êng th¼ng.
- H×nh chiÕu cßn l¹i ¸p dông tÝnh liªn thuéc cña ®iÓm thuéc ®êng th¼ng ®Ó t×m.
VÝ dô: T×m giao ®iÓm cña ®êng th¼ng m vµ l¨ng trô chiÕu b»ng.
a1 b1 c1 d1
m1
J1
I1
a2
d2
I2
m2
J2
c2
b2
B · Trêng hîp bÊt kú - §êng th¼ng bÊt kú c¾t ®a diÖn bÊt kú.
Trêng hîp nµy cha cã h×nh chiÕu nµo cña giao ®iÓm ®· biÕt ta ph¶i dïng ph
¬ng ph¸p mÆt ph¼ng phô trî.
* Néi dung:
Bíc 1: Qua ®êng th¼ng ®· cho dùng mÆt ph¼ng phô trî (σ)
Bíc 2: T×m giao tuyÕn phô cña mÆt ph¼ng phô trî (σ) víi çc mÆt cña §a diÖn.
Bíc 3 T×m giao cña ®êng th¼ng ®· cho vµ giao phô, ®îc giao ®iÓm cña ®
êng th¼ng vµ §a diÖn.
* Chó ý:
+ MÆt ph¼ng phô trî (σ) ph¶i chän sao cho dÔ t×m giao phô nhÊt.
+ Thêng chän mÆt ph¼ng phô trî(σ) lµ çc mÆt ph¼ng chiÕu chøa ®êng th¼ng,
mÆt ph¼ng ®i qua ®êng th¼ng vµ ®Ønh th¸p; mÆt ph¼ng ®i qua ®êng th¼ng vµ
song song víi c¹nh l¨ng trô...
+ Sau khi x¸c ®Þnh ®îc giao ®iÓm th× ph¶i xÐt thÊy khuÊt çc h×nh chiÕu cña ®
êng th¼ng.
S
S
2 k
N
k
G H
1 σ
H C
C M F
G
3 A Q
σ
A E P
B
B
σ
M G k H N
F
E Q
P
VÝ dô: X¸c ®Þnh giao cña ®êng th¼ng S1
m víi mÆt chãp S.ABC.
m1
Çch gi¶i: 11
I1
21
B1: Qua m dùng mÆt ph¼ng (σ) ⊥ P1 J1
31
B2: T×m giao phô 123 = (σ) x S.ABC
B3: T×m I, J lµ giao cña m víi giao x A1 B1 C1
phô 123 C2
B4: XÐt thÊy khuÊt çc h×nh chiÕu cña A2
m. 32
12
J2
I2
m2 S2
B2 22
6.2. Giao §iÓm cña ®êng th¼ng víi mÆt cong
§Þnh nghÜa: Giao cña ®êng th¼ng víi mÆt cong lµ tËp hîp çc ®iÓm chung cña ®
êng th¼ng vµ mÆt cong.
A · Trêng hîp ®Æc biÖt.
Trêng hîp nµy mét h×nh chiÕu cña giao ®iÓm ®· biÕt, ¸p dông tÝnh liªn thuéc
cña çc yÕu tè h×nh häc ®Ó t×m h×nh chiÕu cßn l¹i.Gåm çc trêng hîp sau:
1. §êng th¼ng chiÕu c¾t mÆt cong.
- Mét h×nh chiÕu cña giao ®iÓm ®· biÕt trïng víi h×nh chiÕu suy biÕn cña ®êng
th¼ng.
- H×nh chiÕu cßn l¹i ¸p dông tÝnh liªn thuéc cña ®iÓm thuéc mÆt cong ®Ó t×m.
m1
VÝ dô: T×m giao ®iÓm cña ®êng
th¼ng chiÕu b»ng m víi mÆt trô.
I1
J1
O1
x
O2
m2≡I2≡J2
2. §êng th¼ng bÊt kú c¾t mÆt trô chiÕu.

- Mét h×nh chiÕu cña giao ®· biÕt lµ giao gi÷a h×nh chiÕu suy biÕn cña mÆt trô chiÕu
víi h×nh chiÕu t¬ng øng cña ®êng th¼ng.
- H×nh chiÕu cßn l¹i ¸p dông tÝnh liªn thuéc cña ®iÓm vµ ®êng th¼ng ®Ó t×m.
VÝ dô: T×m giao cña ®êng th¼ng m vµ mÆt trô chiÕu b»ng.
m1
J1
I1
I2
J2 m2
B · Trêng hîp tæng qu¸t - §êng th¼ng bÊt kú c¾t mÆt cong.
Trêng hîp nµy cha cã h×nh chiÕu nµo cña giao ®· biÕt, v× vËy ph¶i dïng ph
¬ng ph¸p mÆt ph¼ng phô trî- t¬ng tù çch x¸c ®Þnh giao ®iÓm cña ®êng th¼ng
víi ®a diÖn.
Chó ý:
- MÆt ph¼ng phô trî (σ) ph¶i chän sao cho giao tuyÕn phô cña mÆt ph¼ng phô
trî víi mÆt cong cã h×nh chiÕu lµ ®êng th¼ng hoÆc ®êng trßn.
- NÕu mÆt cong lµ mÆt nãn, th× mÆt ph¼ng phô trî(σ) chøa ®Ønh nãn vµ ®êng
th¼ng.
- NÕu mÆt cong lµ mÆt trô, th× mÆt ph¼ng phô trî(σ) chøa ®êng th¼ng vµ song
song víi ®êng sinh trô.
- NÕu mÆt cong lµ mÆt cÇu, th×:
+ NÕu ®êng th¼ng ®· cho lµ ®êng b»ng hay ®êng mÆt, th× mÆt ph¼ng phô trî
(σ) lµ mÆt ph¼ng b»ng hay mÆt ph¼ng mÆt.
+ NÕu ®êng th¼ng lµ bÊt kú, th× dïng ph¬ng ph¸p biÕn ®æi h×nh chiÕu.
S
k σ
N
H A O
G G
M F
Q k
H
σ O
P E
E B
P O'
Q F
VÝ dô: T×m giao cña ®êng th¼ng m vµ mÆt nãn.
S1
m1
A1
I1 J1
B1
x 11 21
22
F2
E2 B2
12
J2
I2
A2
m2
S2
Ch¬ng 7: giao cña hai mÆt
§Þnh nghÜa: Giao cña hai mÆt ∅ vµ ψ lµ tËp hîp çc ®iÓm cïng thuéc mÆt ∅ vµ
mÆt ψ .
7.1. giao cña hai ®a diÖn
7.1.1. D¹ng cña giao.
- Giao cña hai ®a diÖn lµ mét hay

nhiÒu ®êng gÉy khóc khÐp kÝn 7
gåm çc ®o¹n th¼ng nèi tiÕp
2
nhau.
- Mçi ®Ønh cña giao lµ giao ®iÓm cña 8
mét c¹nh nµo ®ã cña ®a diÖn nµy 1
víi mét mÆt cña ®a diÖn kia.
5
- Mçi c¹nh cña giao lµ giao tuyÕn
cña hai mÆt t¬ng øng cña hai ®a
diÖn. 4
6
3
NhËn xÐt:
-Trêng hîp ®Çu, ta thÊy mçi ®a
diÖn ®Òu cã Ýt nhÊt mét c¹nh
kh«ng giao víi ®a diÖn kia-
Gäi lµ c¾t nhau kh«ng hoµn a c
toµn, giao cña chóng thêng 4
lµ mét ®êng g·y khóc khÐp 3 b
kÝn.
e
-Trêng hîp sau, tÊt c¶ çc 2
1
c¹nh( d,e,f) cña l¨ng trô xiªn
®Òu c¾t ®a diÖn kia-Gäi lµ c¾t d
nhau hoµn toµn, giao thêng 6
lµ hai ®êng g·y khóc khÐp f 5
kÝn.
7.1.2. ph¬ng ph¸p t×m giao.
- §Ó t×m giao cña hai ®a diÖn ta cã thÓ:

+ X¸c ®Þnh c¹nh cña giao b»ng çch t×m giao cña tõng mÆt cña §a diÖn nµy víi
§a diÖn kia. Çch nµy thêng khã, nªn Ýt dïng.
+ X¸c ®Þnh çc ®Ønh cña giao b»ng çch t×m giao cña çc c¹nh cña §a diÖn nµy
víi §a diÖn kia, råi nèi chóng víi nhau b»ng çc ®o¹n th¼ng.
- Trêng hîp ®Æc bÞªt: (Mét §a diÖn lµ l¨ng trô chiÕu, mét §a diÖn lµ bÊt kú)
Trêng hîp nµy mét h×nh chiÕu cña giao dÔ dµng t×m ®îc, h×nh chiÕu cßn l¹i
t×m ®îc b»ng çch ¸p dông tÝnh liªn thuéc cña çc yÕu tè h×nh häc.
- Trêng hîp bÊt kú: (Hai ®a diÖn lµ bÊt kú)
§Ó t×m çc ®Ønh vµ çc c¹nh cña giao ph¶i dïng ph¬ng ph¸p phô trî.
* Nguyªn t¾c nèi giao:

- ChØ hai ®Ønh cïng thuéc mét mÆt cña ®a diÖn nµy ®ång thêi thuéc cïng mét mÆt
cña ®a diÖn kia th× nèi ®îc víi nhau thµnh c¹nh cña giao.
* Nguyªn t¾c xÐt thÊy khuÊt:
Trªn mçi h×nh chiÕu, c¹nh nµo cña giao thuéc hai mÆt cïng thÊy cña hai ®a diÖn
trªn h×nh chiÕu ®ã th× thÊy,cßn l¹i lµ khuÊt.
VÝ dô 1: VÏ giao cña hai ®a diÖn abc vµ def.
NhËn xÐt:
- Hai ®a diÖn c¾t nhau theo giao
tuyÕn lµ 1 ®êng gÉy khóc. a1 b1 c1
-L¨ng trô a,b,c ⊥ P2 , vËy h×nh chiÕu 11 31

e1
b»ng cña giao suy biÕn ,n»m 21
trªn hc suy biÕn cña l¨ng trô d1
nµy. 51
+T×m giao cña çc c¹nh cña l¨ng f1
61 41
trô( abc) víi l¨ng trô xiªn:
Çc c¹nh a,c kh«ng c¾t
c2
C¹nh b x (de) = 2 cã (22 ≡ b2)
a2
C¹nh b x (df) = 5 cã (52 ≡ b2) f2 62 42
e2 12 32
+T×m giao cña çc c¹nh l¨ng trô def
víi l¨ng trô ®øng: 22≡ 52 ≡ b2
C¹nh d- kh«ng c¾t
d2
C¹nh e x (ab) = 1, e x (bc) = 3
C¹nh f x (ab) = 6, f x (bc) = 4
+Nèi çc ®Ønh víi nhau b»ng çc ®o¹n th¼ng:
12 = ab x de 23 = bc x de 34 = bc x ef
45 = bc x df 56 = ab x df 61 = ab x ef
-Chó ý khi nèi ph¶i x¸c ®Þnh thÊy khuÊt cña çc c¹nh giao tuyÕn trªn çc h×nh chiÕu.
+ Cuèi cïng ph¶i xÐt thÊy khuÊt çc c¹nh cña hai ®a diÖn trªn tõng h×nh chiÕu do sù
che khuÊt lÉn nhau cña chóng.
a1 b1 c1 a1 b1 c1 a1
+ + −
11 31 d1
e1 21
21 +
e1 11 31
d1
51 −
f1 f1 61 41
61 41
+ 51
d1
c2
a2
f2 62 42 Cã thÓ dïng h×nh khai triÓn çc mÆt cña
e2 12 32 hai ®a diÖn ®Ó nèi çc ®Ønh cña giao:
22≡ 52 ≡ b2 -Hai ®Ønh trªn mét « nèi víi nhau.

-C¹nh thuéc c¶ hai mÆt thÊy th× thÊy.
d2
VÝ dô 2: VÏ giao cña chãp S.ABCD víi l¨ng trô chiÕu ®øng abc.
-NhËn xÐt: TÊt c¶ çc c¹nh bªn cña chãp ®Òu c¾t l¨ng trô, vËy giao lµ 2 ®êng khÐp kÝn.
-Sau khi x¸c ®Þnh çc ®Ønh cña giao, ta cã thÓ dïng h×nh khai triÓn mÆt xung quanh cña
hai ®a diÖn ®Ó nèi çc ®Ønh cña giao víi nhau vµ xÐt thÊy khuÊt cña giao tuyÕn ®ã
nh h×nh díi ®©y:
A1
a1
21
11
S1 a2 b2 c2 a2
c1 ≡ 91 ≡ 101
71 81 + − +
31 22 A2
41
51 B1 D1
b1 61 +
C1 12 92
x
42 B2
B2
−
42
32 5 62
32 S2 2
92 C2
C2 72 −
82
52 62
S2 12 22 D2
72 12 102
102 A2
82 +
b2 a2 c2 D2 22
A2
7.2 Giao cña ®a diÖn víi mÆt cong.
7.2.1 D¹ng cña giao 1 4
- Giao cña ®a diÖn víi mÆt cong lµ mét

hay nhiÒu ®êng khÐp kÝn gåm çc
®o¹n ®êng cong nèi tiÕp nhau.
- Cã çc ®iÓm gÉy khóc lµ giao ®iÓm 3
cña çc c¹nh ®a diÖn víi mÆt cong. 2
- Cßn çc ®o¹n ®êng cong cña giao lµ
giao cña çc mÆt cña ®a diÖn víi mÆt
cong.
7.2.2 Çch t×m giao
- §Ó t×m giao cña §a diÖn víi mÆt cong ta lÇn lît t×m giao cña tõng mÆt cña §a
diÖn víi mÆt cong.
- Nguyªn t¾c xÐt thÊy khuÊt:
Trªn mçi h×nh chiÕu, phÇn ®êng cong nµo cña giao thuéc c¶ 2 mÆt cïng thÊy
cña ®a diÖn vµ mÆt cong trªn h×nh chiÕu ®ã th× thÊy, cßn l¹i lµ khuÊt.
VÝ dô 1: VÏ giao cña l¨ng trô chiÕu ®øng ( abc)víi mÆt cÇu.
Gi¶i: -Cã hai mÆt ab vµ

bc cña l¨ng trô c¾t
mÆt cÇu, h×nh chiÕu
®øng cña giao suy
41
biÕn thµnh çc ®o¹n
th¼ng b111 vµ b141.
51 ≡ 61
71 ≡ 81 O1
-H×nh chiÕu b»ng
lµ cung trßn 221232 21 ≡ 31 ≡ b1
11 c1
vµ cung elÝp 224232.
72 52
22
42 O2
12
32
82 6
2
VÝ dô 2: VÏ giao cña l¨ng trô ( abc) vµ nãn ®øng. S1
b1≡71≡81
Bµi gi¶i:
91
NhËn xÐt:
61
MÆt bªn (ac) x nãn = §êng trßn. a1≡11≡21
31 c2
MÆt bªn (ab) x nãn = Parabol. 51 41
MÆt bªn (bc) x nãn = ElÝp. x
Mp ®¸y trªn (abc) x nãn = Hypebol 52

42
C¹nh a x nãn = hai ®iÓm 1, 2.
12 72 62
C¹nh díi cña ®¸y trªn x nãn = hai
®iÓm 4, 5.
C¹nh b x nãn = hai ®iÓm 7, 8. S2 92 32
22 82
a2 b2 c2
7.3. Giao cña hai mÆt cong.
7.3.1. D¹ng cña giao.
- Giao cña hai mÆt cong nãi chung lµ

mét hay nhiÒu ®êng cong ghÒnh.
Trong mét sè trêng hîp giao cã thÓ
lµ çc ®êng cong ph¼ng.
7.3.2 Çch t×m giao
* Nguyªn t¾c chung:

§Ó vÏ giao cña 2 mÆt cong Φ vµ Ψ ta lµm nh sau:
- Dùng mÆt phô trî (σ) c¾t c¶ hai mÆt Φ vµ Ψ
- T×m çc giao phô c = (σ) x Φ, g = (σ) x Ψ
- T×m giao ®iÓm cña c vµ g lµ nh÷ng ®iÓm thuéc giao cña 2 mÆt ®· cho.
* Chó ý:
- Khi chän mÆt phô trî (σ) ph¶i chän sao cho viÖc t×m giao phô ®îc dÔ dµng, th
êng chän (σ) lµ mÆt ph¼ng.
- Trêng hîp ®Æc biÖt :
Khi ®· biÕt 1 h×nh chiÕu cña giao, ®Ó vÏ h×nh chiÕu cßn l¹i ta tiÕn hµnh nh sau:
+ X¸c ®Þnh mét sè ®iÓm ®Æc biÖt vµ çc ®iÓm giíi h¹n thÊy khuÊt cña giao
+ C¨n cø vµo d¹ng cña giao ®Ó nèi çc ®iÓm võa t×m ®îc víi nhau.
+ Nãi chung sè ®iÓm t×m ®îc cµng nhiÒu th× giao vÏ cµng chÝnh x¸c.
+ XÐt thÊy khuÊt çc h×nh chiÕu cña giao vµ cña hai mÆt .
VÝ dô: VÏ giao cña mÆt trô vµ mÆt nãn. S1
11≡21
31≡41 51≡61
x 71≡81
72
32 52
12
S2
22
42 62
82
7.3.3 Trêng hîp hai mÆt bËc hai c¾t nhau theo hai ®êng bËc hai
1- NÕu hai mÆt bËc hai ®· c¾t nhau theo mét ®êng bËc hai , th× chóng cßn c¾t
nhau theo mét ®êng bËc hai n÷a.
S1
A1
B1 C1 O1
B2
S2 O2
A2
C2
2-NÕu hai mÆt bËc hai cïng néi hay ngo¹i tiÕp víi mét mÆt bËc hai thø ba, th× chóng
c¾t nhau theo hai ®êng cong ph¼ng. Çc ®êng cong nµy ®i qua giao ®iÓm cña çc
®êng tiÕp xóc.
A1 E1
C1 ≡ D1
F1 B1
A
C
D
B
A
A1
E1
C1≡ D1
F1
E
B1
C2
B2 E2 A2 F2
D2
7.2.5 hai mÆt bËc hai cã mÆt ph¼ng ®èi xøng chung
§Þnh lý: NÕu hai mÆt bËc hai cã mÆt ph¼ng ®èi xøng chung th× giao cña chóng chiÕu
lªn mÆt ph¼ng ®èi xøng chung ®ã nãi chung lµ ®êng cong bËc hai.
C1
E1
A1 ≡ B1
F1
D1
A2
D2 ≡ C2
E2 ≡ F2
B2

(123doc) Hinh Hoa

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

(123doc) Hinh Hoa

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tr­êng ®¹i häc kü thuËt c«ng nghiÖp

bé m«n: H×nh ho¹ vÏ kü thuËt

H×nh häc – ho¹ h×nh

* Yªu cÇu ph¶n chuyÓn:

II. C¸c phÐp chiÕu.

-Trong kh«ng gian lÊy mét mÆt ph¼ng P

+ Ng­îc l¹i, nÕu M’ thuéc A’B’ th× ch­a B

b. C¸c tÝnh chÊt.

3. PhÐp chiÕu th¼ng gãc.

PhÐp chiÕu th¼ng gãc lµ tr­êng hîp ®Æc A

§Ó x©y dùng b¶n vÏ tho¶ m·n ®iÒu kiÖn ph¶n chuyÓn,

- Ph­¬ng ph¸p c¸c h×nh chiÕu th¼ng gãc.

1.1.1 Dïng 2 mÆt ph¼ng h×nh chiÕu.

a. C¸ch x©y dùng ®å thøc.

- Trong kh«ng gian lÊy 2 mÆt ph¼ng

- ChiÕu ®iÓm A lªn 2 mÆt ph¼ng P1 vµ

b. C¸c ®Þnh nghÜa:

- A1 gäi lµ h×nh chiÕu ®øng cña ®iÓm A.

Kho¶ng c¸ch tõ A ®Õn P1 gäi lµ ®é xa cña ®iÓm A, A

NÕu A n»m phÝa tr­íc mÆt ph¼ng P1 th× ®é xa > 0.

NÕu A n»m thuéc mÆt ph¼ng P1 th× ®é xa = 0.

NÕu A n»m phÝa trªn mÆt ph¼ng P2 th× ®é cao > 0.

NÕu A n»m phÝa d­íi mÆt ph¼ng P2 th× ®é cao < 0.

NÕu A thuéc mÆt ph¼ng P2 th× ®é cao = 0.

a. C¸ch x©y dùng ®å thøc:

- ChiÕu th¼ng gãc ®iÓm A lÇn l­ît

A1, A2, A3. A1 Az

- A3 : Lµ h×nh chiÕu c¹nh cña ®iÓm A.

- Kho¶ng c¸ch tõ A -®Õn P3 gäi lµ ®é xa c¹nh cña ®iÓm A

c. C¸c tÝnh chÊt :

VÞ trÝ cña ®iÓm A trong hÖ to¹ ®é Oxyz hoµn z

1.2.2. C¸ch chuyÓn tõ to¹ ®é ®Ò c¸c sang ®å thøc.

YM = -2 ,ta vÏ ®­îc M2 víi Mx M2 = 2( lÊy vÒ

2.1.1. ®å thøc cña ®­êng th¼ng.

2.2.1. C¸c ®­êng ®ång møc.

2.2.2 C¸c ®­êng th¼ng chiÕu.

* §Þnh nghÜa: P1 A1 ≡B1

- H×nh chiÕu ®øng suy biÕn thµnh mét ®iÓm: A 1 ≡ B1

2.3.1. Tr­êng hîp ®­êng th¼ng kh«ng ph¶i lµ ®­êng c¹nh.

CM:- §iÒu kiÖn cÇn: gi¶ thiÕt trong kh«ng gian

+ .T­¬ng tù, kÐo dµi l1 c¾t trôc x t¹i

-Gi¶ thiÕt cho c¸c hc A1B1vµ A2B2 cña ®o¹n B1

2.6.1. Hai ®­êng th¼ng c¾t nhau.

* §Þnh lý: §iÒu cÇn vµ ®ñ ®Ó 2 ®­êng th¼ng c¾t

V× I1 thuéc a1, I2 thuéc a2, nªn I thuéc a

b. Tr­êng hîp cã ®­êng th¼ng lµ ®­êng c¹nh.

2.6.3 Hai ®­êng th¼ng chÐo nhau.

2.7.1. §Þnh lý:

- Gi¶ thiÕt: Cho AB ⊥ AC, AC // P, AB kh«ng B A'

-Theo gi¶ thiÕt AC ⊥ AB, mµ AC // P,

3.1 §å thøc cña mÆt ph¼ng

Do ®ã ®å thøc cña mÆt ph¼ng còng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng:

MÆt ph¼ng (ABC) MÆt ph¼ng (l,A)

MÆt ph¼ng (axb) MÆt ph¼ng (m//n)

H×nh chiÕu ®øng cña vÕt b»ng lµ m(α)1 ≡ x

3.3.1.C¸c mÆt ph¼ng chiÕu.

Bao gåm cã:

* §Þnh nghÜa: M¨t ph¼ng chiÕu b»ng lµ mÆt

- MÆt ph¼ng chiÕu c¹nh cã vÕt ®øng nα vµ vÕt P2

a. MÆt ph¼ng b»ng.

NhËn xÐt: V× mÆt ph¼ng b»ng song P1

b. MÆt ph¼ng mÆt.

* §Þnh nghÜa: MÆt ph¼ng c¹nh lµ mÆt B B3

Trêng ®¹i häc kü thuËt c«ng nghiÖp

+ Ngîc l¹i, nÕu M’ thuéc A’B’ th× cha B

PhÐp chiÕu th¼ng gãc lµ trêng hîp ®Æc A

- Ph¬ng ph¸p c¸c h×nh chiÕu th¼ng gãc.

NÕu A n»m phÝa tríc mÆt ph¼ng P1 th× ®é xa > 0.

NÕu A n»m phÝa díi mÆt ph¼ng P2 th× ®é cao < 0.

- ChiÕu th¼ng gãc ®iÓm A lÇn lît

YM = -2 ,ta vÏ ®îc M2 víi Mx M2 = 2( lÊy vÒ

2.1.1. ®å thøc cña ®êng th¼ng.

2.2.1. C¸c ®êng ®ång møc.

2.2.2 C¸c ®êng th¼ng chiÕu.

2.3.1. Trêng hîp ®êng th¼ng kh«ng ph¶i lµ ®êng c¹nh.

+ .T¬ng tù, kÐo dµi l1 c¾t trôc x t¹i

2.6.1. Hai ®êng th¼ng c¾t nhau.

* §Þnh lý: §iÒu cÇn vµ ®ñ ®Ó 2 ®êng th¼ng c¾t

b. Trêng hîp cã ®êng th¼ng lµ ®êng c¹nh.

2.6.3 Hai ®êng th¼ng chÐo nhau.

Do ®ã ®å thøc cña mÆt ph¼ng còng ®îc x¸c ®Þnh b»ng:

a. §êng th¼ng thuéc mÆt ph¼ng.

3.5.1. §êng th¼ng ®ång møc cña mÆt ph¼ng.

a. §êng b»ng cña mÆt ph¼ng.

+ Tríc hÕt vÏ h×nh chiÕu b»ng cña nã lµ mét ®

VÝ dô: VÏ ®êng mÆt m thuéc mÆt ph¼ng α(g x h). x

NÕu ®· cã h×nh chiÕu b»ng cña ®

3.7.1. §êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng.

+ V× d // P2, vµ d // ∆BCD, vËy d // víi ®êng b»ng cña ∆BCD

§êng th¼ng chiÕu b»ng §êng th¼ng chiÕu ®øng

§êng th¼ng vµ mÆt ph¼ng lµ bÊt k×

Bíc 2: T×m giao tuyÕn phô g = (σ) x (α) σ1 ≡ l 1≡ g1 a1

b. Quy íc thÊy khuÊt trªn h×nh chiÕu b»ng.

3.8.1. Trêng hîp mÆt ph¼ng kh«ng ph¶i lµ mÆt ph¼ng

Gi¶i: Trong bt 3 ta ®· thay mf P1 b»ng mf P1’ ®Ó ®a mf ABC thµnh mf chiÕu

VÝ dô: t lµ tiÕp tuyÕn cña ®êng cong c t¹i M c

4.1.3 H×nh chiÕu song song cña ®êng trßn.

* BiÓu diÔn ®êng cong:

§êng MÆt tríc

α ®i qua S vµ c¾t nãn theo α // 1 ®êng sinh

+Nèi c¸c ®iÓm t×m ®îc, ta ®îc 42

6.1. Giao cña ®êng th¼ng víi ®a diÖn

A · Trêng hîp ®Æc biÖt

1. §êng th¼ng chiÕu c¾t ®a diÖn.

Ta thÊy: - V× ®êng th¼ng m ⊥ P2,nÕu I1

A · Trêng hîp ®Æc biÖt.

1. §êng th¼ng chiÕu c¾t mÆt cong.

2. §êng th¼ng bÊt kú c¾t mÆt trô chiÕu.