Labolatorium Podstaw Elektroniki

Ksymena Basińska

Wzmacniacz operacyjny.

Sprawozdanie
Ćwiczenie 1 Wtórnik napięciowy

Wyznaczono charakterystykę napięciową układu wtórnika napięciowego ze

wzmacniaczem operacyjnym dla napięcia stałego. Na wstępie zmierzono napięcie zasilania, wynik
pomiaru to V. Wyniki pomiarów napięć wejściowych umieszczono w tabeli poniżej i
na wykresie.

15 13.916

14.5 13.916

14 13.916

13.5 13.5

13 13

12.5 12.504

12 12.004

10 10.003

8 8.003

6 6.003

4 4.001

2 2.002

0 0.004562

-2 -1.998

-4 -3.99

-6 -5.998

-8 -7.99

-10 -10

-12 -12

-12.5 -12.503

-13 -13.021
 -13.5 -13.61

-14 -13.85

-14.5 -13.84

-15 -13.90

Wyznaczone napięcia nasycenia wzmacniacza są równe odpowiednio + 13.91V i -13.85 a

wzmocnienie pomiędzy punktami nasycenia wynosi K=1[V/V].

Następnie dokonano pomiaru wzmocnienia wejściowego sygnału zmiennego o niskiej (ok. 200mV)
amplitudzie dla różnych częstotliwości sygnału wejściowego. Wyniki umieszczono w tabelach
poniżej.
Dla sygnału wejściowego o amplitudzie 192mV:
Częstotliwość sygnału Amplituda sygnału Wzmocnienie K [V/V] Wzmocnienie K [dB]
wejściowego f [Hz] wyjściowego [mV]

10 196 1.000000 0.000000

100 196 1.000000 0.000000

160 196 1.000000 0.000000

250 196 1.000000 0.000000

400 196 1.000000 0.000000

 630 190 0.969388 -0.270049

1000 188 0.959184 -0.361964

1600 188 0.959184 -0.361964

2500 71 0.362245 -8.819954

4000 17.6 0.089796 -20.934868

Nachylenia asymptotyczne wynosi -18dB na oktawę.

Odczytana z wykresu częstotliwość graniczna wynosi około 1900 Hz, aby wyznaczyć jej wartość
dokładniej, należało by wykonać więcej pomiarów w okolicy wstępnie wyznaczonej .
Do częstotliwości 1600Hz, wartość wzmocnienia nie różni się od wzmocnienia dla sygnału stałego.

Zbadano odpowiedź na skok jednostkowy o małym napięciu (około 200 mV):

Odczytana z oscyloskopu stromość zbocza sygnału wyjściowego to 0,28 czyli .

Zbadano również odpowiedź na skok jednostkowy napięcia o rząd wielkości większego:

Tutaj szybkość zmian napięcia wyjściowego była o rząd wielkości większa i wynosiła 3.3 .
Ćwiczenie 3 Wzmacniacz odwracający o wzmocnieniu -10 V/V

Wyznaczono charakterystykę napięciową wzmacniacza odwracającego o wzmocnieniu -10V/V.

Wyniki pomiarów umieszczono w poniższej tabeli i na wykresie.

-1.6 13.52

-1.5 13.521

-1.4 13.521

-1.3 13.077

-1.2 12.073

-1.1 11.009

-1.0 10.064

-0.9 9.08

-0.8 8.069

-0.7 7.066

-0.6 6.07

-0.5 5.0675

-0.4 4.0641

-0.3 3.061

-0.2 2.065

-0.1 1.065

0 0.00507

0.1 -0.91

0.2 -1.91

0.3 -2.91

0.4 -3.911

0.5 -4.91

0.6 -5.92
 0.7 -6.912

0.8 -7.914

0.9 -8.91

1 -9.90

1.1 -10.909

1.2 -11.909

1.3 -12.909

1.4 -13.307

1.5 -13.339

1.6 -13.339

Widać że do osiągnięcia granicy nasycenia charakterystyka napięciowa jest liniowa - wzmocnienie

jest stałe i wynosi -10 [V/V].
Napięcia nasycenia to około 13.5V oraz - 13.3V.
Następnie dokonano pomiaru wzmocnienia wejściowego sygnału zmiennego o niskiej (192mV)
amplitudzie dla różnych częstotliwości sygnału wejściowego. Wyniki umieszczono w tabeli
poniżej.
 Częstotliwość sygnału Amplituda sygnału Wzmocnienie K [V/V] Wzmocnienie K [dB]
wejściowego f [kHz] wyjściowego [mV]

10 1920 10.000000 20.000000

16 1920 10.000000 20.000000

25 1890 9.843750 19.863212

40 1770 9.218750 19.293441

63 1560 8.125000 18.196467

100 1230 6.406250 16.132078

160 884 4.604167 13.263021

250 600 3.125000 9.897000

400 3.86 2.010417 -33.934278

630 250 1.302083 2.292776

1000 162 0.843750 -1.475724

1600 113 0.588542 -4.604456

2500 79.6 0.414583 -7.647763

4000 44 0.229167 -12.796971

Na podstawie powyższych danych powstał wykres charakterystyki częstotliwościowej wzmocnienia

wzmacniacza:
Nachylenie asymptotyczne charakterystyki to -20dB na dekadę.
Dla wzmacniacza o wzmocnieniu różnym od 1[V/V] częstotliwość graniczna, to częstotliwość przy
której wzmocnienie jest mniejsze o 3dB od wzmocnienia dla sygnału stałego. W naszym przypadku
wzmocnienie wzmacniacza dla sygnału stałego wynosi 20dB, wzmocnienie dla częstotliwości
granicznej będzie więc równe 17dB.

Odczytana z wykresu częstotliwość graniczna wynosi około 85 kHz.

Na tej podstawie można wyznaczyć pole wzmocnienia wzmacniacza ze wzoru

gdzie to wzmocnienie dla sygnału stałego.

Ćwiczenie 4. Wzmacniacz odwracający o wzmocnieniu -

200[V/V]

Dokonano pomiaru wzmocnienia wejściowego sygnału zmiennego o niskiej (52mV) amplitudzie

dla różnych częstotliwości sygnału wejściowego. Wyniki umieszczono w tabeli poniżej.

Częstotliwość sygnału Amplituda sygnału Wzmocnienie K [V/V] Wzmocnienie K [dB]

wejściowego f [kHz] wyjściowego [mV]

1.0 10500 201.923077 46.103719

1.6 10600 203.846154 46.186050

2.5 10300 198.076923 45.936678

4.0 9880 190.000000 45.575072

6.3 9280 178.461538 45.030893

10 7840 150.769231 43.566254

16 5620 108.076923 40.674659

25 3580 68.846154 36.757594

40 2200 42.307692 32.528387

63 1340 25.769231 28.222029

100 830 15.961538 24.061495

160 526 10.115385 20.099648

250 340 6.538462 16.309511

400 206 3.961538 11.957278

630 132 2.538462 8.091412

1000 96 1.846154 5.325358

Na podstawie powyższych danych powstał wykres charakterystyki częstotliwościowej wzmocnienia

wzmacniacza:
Nachylenie asymptotyczne charakterystyki do -20dB na dekadę.
W naszym przypadku wzmocnienie wzmacniacza dla sygnału stałego wynosi 46dB, wzmocnienie
dla częstotliwości granicznej będzie więc równe 43dB.
Odczytana z wykresu częstotliwość graniczna wynosi około 11 kHz.

Na tej podstawie można wyznaczyć pole wzmocnienia wzmacniacza ze wzoru

gdzie to wzmocnienie dla sygnału stałego.

Wnioski:
Dla badanych układów opartych w wzmacniacz operacyjny do momentu w którym napięcie
wyjściowe osiąga poziom napięcia nasycenia, wzmocnienie wzmacniacza dla sygnałów
stałych/wolnozmiennych jest stabilne a charakterystyki napięciowe liniowe. Pasmo przenoszenia
nie jest duże, dla małych wzmocnień rzędu 10[V/V] już 2kHz sygnał zaczyna być tłumiony a
wzmacniacz oparty na wzmacniaczu operacyjnym działa jak filtr dolnoprzepustowy. Częstotliwość
graniczna zwiększa się wraz ze wzmocnieniem układu. Dla układów o wzmocnieniach rzędu
100[V/V] pasmo przenoszenia zwiększa się o rząd wielkości względem układów o wzmocnieniu
rzędu 10[V/V] i oscyluje w okolicach 10kHz.
Czas narastania sygnału zależy od amplitudy impulsu i waha się od dziesiątych wolta na
mikrosekundę do woltów na mikrosekundę. Zniekształcenia szybko narastających sygnałów
wejściowych w połączeniu z niskimi częstotliwościami granicznymi powodują że badane układy
nie nadają się do wzmacniania sygnałów cyfrowych o dużej częstotliwości.