proste rady i sposoby co, kiedy, jak robić w ogrodzie

Maj 2017 Nr 5 (174) ł

WM 3,99 z
AJU: Cena 8% VAT)
(w tym

już
y t!
NOWOŚCI
am a
W OF E RCI E
W Y S Y Ł KOW E J
M 15 l

Lilaki
ROŚLI N

Nie myl ich:

rododendrony i azalie

do małych ogrodów

Kapryśne
magnolie

ISSN 1897-1563
05

156705
INDEKS 371300

Jak uprawiać
grzyby URODZINOWY 771897

KONKURS
9

z nagrodami Y
PORAZD
ON YCH
DC
DOŚWIA
IKÓW
OGRODN
Iglaki zamiast
Poradnik nawozowy trawnika Zioła na balkon Co w trawach piszczy
OZDOBNE W MAJU

Pigwowiec pośredni ‘Nicoline’ Aster alpejski

jest niewysokim, zwartym krzewem o pięknych kwia-
tach i liściach. Jesienią rodzi aromatyczne owoce ‘Christina’
o dużej zawartości witaminy C kwitnie przez trzy
miesiące od kwietnia
do czerwca. Jego pełne
kwiaty pięknie prezen-
tują się na wyższych
półkach skalnego ogrodu

Irys niski Kuklik pomarańczowy

zakwita o kilka tygodni należy do najdłużej kwitnących bylin. Jego kwiaty
wcześniej od pozosta- rozwijają się od maja do października. Tworzy ma-
łych irysów bródko- lownicze kępy
wych. Tworzy śliczne
kępki na skalniaku,
nadaje się na brzegi
słonecznych rabat

Lilak ‘Pamięć o Wawiłowie’ Rododendron

to jedna z licznych odmian lilaków pochodzących ‘Blue Tit’
z Rosji. Kwitnie długo i bardzo obficie. Jego pełne
jest miniaturowym
kwiaty roztaczają silną, przyjemną woń
krzewem okrywają-
cym się wiosną burzą
jasnoniebieskich kwia-
tów. Może być atrak-
cją dużego skalniaka,
wrzosowiska, ogrodu
w stylu japońskim
 SPIS TREŚCI

4
W NASZYM
MAJ 2017 REDAKCYJNYM OGRODZIE
4 Eksplozja barw
NR 5 (174)
ROŚLINY W OGRODZIE
6 Lilaki do małych ogrodów
NA BALKON I TARAS
8 Nowości i ciekawostki
12 Zioła na balkon
30 Trzy pomysły na donice
NIE MYL ICH Eksplozja
9 Rododendrony i azalie
WASZE OGRODNICZE barw
RADOŚCI

8
10 Co w trawach piszczy
BLIŻEJ NATURY
14 Eko-kosmetyki
SPOSÓB NA OGRÓD
16 Dywany z jałowców

Drodzy Czytelnicy PORTRETY ROŚLIN

18 Azalia wielkokwiatowa ‘Juanita’
19 Czosnek niedźwiedzi
od piętnastu lat spotykamy RADY I SPOSOBY
się z Wami na łamach Two-
jego Ogrodnika. Dzielimy się
NA WIOSNĘ Ciekawostki
tu naszymi doświadczeniami,
20 Sadzimy do gruntu rozsadę
Nawozimy kwiaty rabatowe
na balkon
sukcesami i porażkami, ale Kwiatowa porcelana
także z wielką uwagą czytamy

14
Usuwamy dzikie pędy róż
listy od Was, bo wierzymy, że 21 Warzywnik z fantazją
istotą ogrodnictwa jest ciągłe Dbamy o trawnik
poszerzanie wiedzy i wymiana Kompostujemy trawę
informacji. Dziękujemy, że przez 22 Przypominamy w maju
wszystkie te lata byliście z nami. Strzyżemy bukszpany
Własne grzyby
Jak zwykle zapraszamy do
naszego ogrodu w Filipowicach, ROŚLINY POD LUPĄ
gdzie właśnie trwa wiosenna 23 Magnolie
eksplozja barw (s. 4). Jeśli W WARZYWNIKU
marzycie o bzach we własnym 24 Pomidory i spółka
ogrodzie, ale nie macie na nie CO DOLEGA ROŚLINOM
miejsca, nic straconego, może- 25 Majowy atak szkodników
Eko-kosmetyki
cie sięgnąć po karłowe odmiany
KŁOPOTY Z ROŚLINAMI

26
(s. 6). Po pracy w ogrodzie
26 Czy Roundup zatruwa ziemię?
można pozwolić sobie na chwilę
27 Stokezja
zapomnienia dzięki samodziel- Rozmnażamy chrzan
nie zrobionym eko-kosmetykom
NIEZBĘDNIK OGRODNIKA
(s. 14), których wykonanie nie
28 Uproszczony poradnik nawozowy
jest skomplikowane.
Do dzieła! OGRODOWE ZAROŚLA
31 Stare przepisy
32 Prenumerata

33-36 OFERTA WYSYŁKOWA

redaktor naczelna PIĘKNYCH ROŚLIN Jak stosować
Roundup
tematy z okładki zaznaczono na zielono
 W NASZYM REDAKCYJNYM OGRODZIE

W naszym
CO ROBIMY
99Skubiemy pierwsze owoce jago-
dy kamczackiej, które dojrzewają
już około 20. maja, czyli wcze-
śniej, niż truskawki
99Skracamy gałązki krzewów, które

barw
zakończyły kwitnienie: tawuły

Eksplozja
wczesnej i norweskiej, forsycji,
migdałka
99Obcinamy całe łodygi z kwiatami
szczawiu, rabarbaru, szczypiorku,
Maj to eksplozja barw! Gdzie nie spojrzę, mój aby wzmocnić karpy tych roślin
wzrok przyciągają kolorowe kwiaty i liście. 99Zbieramy nasiona ranników, które
Wszechobecna zieleń jest jeszcze świeża, soczy- teraz bardzo łatwo wypadają z to-
sta i chcę się nią nacieszyć, zanim przyjdą letnie rebek nasiennych. Wysiejemy je
do kuwetek i ustawimy w cieniu
upały i przyroda, zmęczona gorącem, zszarzeje
i straci swój blask. A więc: chwilo, trwaj! Biegam 99Sadzimy pomidory – zawsze głę-
boko, aby łodyga się ukorzeniła
po wszystkich zakątkach ogrodu i zachłannie wą-
99Nastawiamy gnojówkę z pokrzy-
cham, dotykam, podziwiam. wy w beczce w cieniu, z dala od
mgr Alicja Grabowska, ogrodniczka głównych ścieżek

Wszystko zmienia się dosłownie

1 z dnia na dzień. Jeśli przegapisz
coś pięknego, musisz czekać do
Lucyna przechadza się
wśród łanów orlików
Podlewamy azalie, by
przedłużyć ich kwitnienie
następnego roku. Jak zwykle uzbrojone
w aparat poszłyśmy z Lucyną „na łowy”.
Zachwycające piwonie drzewiaste, które
wymagały natychmiastowego podparcia,
bo pod ciężarem kwiatów prawie się rozła-
mały, święcą właśnie swoje triumfy. Morze
różnokolorowych orlików w kolorach bieli,
różu, fioletu i granatu stwarza niesamo-
wity, magiczny klimat wiejskiego, trochę
dzikiego ogrodu. Azalie powoli kończą
kwitnienie; by przedłużyć ten zachwycający
spektakl, regularnie je podlewamy. Lilaki
Meyera rozwijają swe kwiaty o odurzają-
cym zapachu. Jest się czym zachwycać.

Gorzej, jeśli w szale podziwiania roślin przegapi

Wiciokrzew Browna
zaatakowany przez 2 się pierwszy atak mszyc i innego świństwa. Szkod-
niki i choroby zakłócają, niestety, niejedną miłą
Kaliny upojnie
pachną, lecz później
mszyce żmudnym zajęciem
chwilę w naszym ogrodzie w Filipowicach. Róże jeszcze jest obcinanie
nie otworzyły na dobre swoich pierwszych kwiatów, a już kwiatostanów
na pączkach widać młode mszyce, a na liściach ślady
żerowania skoczka. Z kolei wiciokrzew Browna ma, i na
liściach, i na pąkach, i na kwiatach, pełno mszyc. Nie ma
rady, trzeba sięgnąć po chemię.

4
ogrodzie w maju Jesteśmy z Wami

Już 15 lat!
A CZEGO NIE ROBIMY
88nie spieszymy się z wystawianiem skrzynek z ro-
ślinami jednorocznymi, czekamy, aż przejdzie
fala majowych przymrozków (nie zawsze zdarza
się to w czasie zimnych ogrodników, często dużo
później, nawet pod koniec maja)
Z tej okazji ogłaszamy

Podpieramy Zbieramy nasiona

yvnf
jdf KONKURS
„Kocha
m mój ogród ”
piwonie

Opisz krótko (w 100-200 słowach) za co kochasz swój

ogród i zilustruj to trzema zdjęciami. Materiały te wyślij do
redakcji lub na adres e-mail: konkurs@twojogrodnik.pl
Najciekawsze materiały nagrodzimy.
88nie zostawiamy roślin nowo posadzonych samym
sobie, dbamy, by miały wilgoć w nogach, a jeśli
trzeba, w początkowym okresie osłaniamy je 1 x torba ogrodnika
I NAGRODA
przed ostrym słońcem i zestaw roślin

88nie dajemy świeżej skoszonej trawy na kompost
– choć kosić trzeba często, trawę przesuszamy,
zanim trafi na pryzmę.
Zestaw roślin o wartości 100 zł i podręczna
torba ogrodnika z narzędziami (łopatka,
pazurki, sekator), a także czapką
do ochrony przed słońcem.

Teraz wszystko aż kipi od kolorów; staramy

3 się tak łączyć rośliny, by wzajemnie pod-
kreślały swą urodę. Często towarzystwo
II NAGRODA
2 x saszetka na narzę-
dzia i zestaw roślin
dobieramy na zasadzie kontrastów. Ważną rolę grają
Zestaw roślin o wartości 100 zł oraz wygod-
w naszym ogrodzie kolorowe liście klonów
na torebka na małe narzędzia ogrodnicze.
Klony ‘Dissectum Klon ‘Giseli’ Oprócz przegródek zawiera ona zapinkę na
Garnet’ i Shirasawy i wspaniały klucze, kieszonkę na telefon ko-
to piorunujący duet wawrzynek główkowy mórkowy i sekator o ostrzu ze stali
nierdzewnej.

III NAGRODA

2 x zestaw roślin
o wartości 100 zł.

IV NAGRODA 10 x katalog roślin

Książka „Rośliny do każdego ogrodu” wydana

Po opryskaniu krzewów, chwyciłyśmy za
4 nożyce i sekatory, bo okazało się, że koniecz-
nie, bez zwłoki, trzeba przystrzyc żywopłoty
z bukszpanu i zacząć już obcinać przekwitające
kwiatostany kalin i lilaków. Na dużych krzewach jest ich
sporo, więc to robota nie na jeden dzień. Na szczęście
możemy je obcinać razem. Jak widać, także tym razem
na podziwianie ogrodu zostało nam niewiele czasu, po
prostu wzięłyśmy się do normalnej, codziennej roboty.
przez Związek Szkółkarzy Polskich.
Zdjęcia i teksty należy nadsyłać do 15 czerwca 2017 r. Wyniki
konkursu będą ogłoszone w sierpniowym numerze miesięcznika
„Twój Ogrodnik”. Zdjęcia przesłane e-mailem powinny być w du-
żej rozdzielczości (przynajmniej 800 kB), a fotografie nadesłane
listownie, wydrukowane na papierze fotograficznym, o wymiarach
min. 13x9cm.
Regulamin konkursu dostępny jest w siedzibie Wydawnictwa oraz
na stronie www.twojogrodnik.pl

5
 R OŚLINY W OGRODZIE
Lilaki
do małych
ogrodów
Jak maj, to bzy! Choć, chcąc być po-
prawnym botanicznie, należy używać
określenia lilak (Syringa sp.). Z pew-
nością każdemu kojarzą się z burzą
intensywnie pachnących kwiatów. Są
wysokimi i raczej rozłożystymi krze-
wami, co niektórych ogrodników, ze
względu na brak miejsca, zniechęca
do ich uprawy. Wcale nie musi tak być.
Idealnym rozwiązaniem do mniejsze-
go ogrodu będą lilaki karłowe.
mgr inż. Krzysztof Mielicki, ogrodnik
Są odporne i niewybredne
Lilaki mają same plusy. Są całkowicie odporne
na mróz, zanieczyszczenie powietrza, szkodniki
i choroby oraz mają skromne potrzeby siedliskowe.
Zadowolą się przeciętną glebą, byle nie była nad-
miernie gliniasta i podmokła lub piaszczysta. Aby
obficie kwitły, muszą rosnąć w pełnym słońcu. Do-
brze jest dwa razy w sezonie dokarmić je nawozem
mineralnym lub podsypać obornikiem (ważne jest
zakończenie nawożenia z końcem lipca). Po kwit-
nieniu warto usunąć zasychające wiechy, bo to sty-
muluje tworzenie pąków na kolejny rok. Można też
korygować cięciem kształt korony.
6
LILAK MEYERA (Syringa meyeri) ‘PALIBIN’ to naj-
częściej dostępna z niskich odmian. Rośnie powoli, po
kilku latach nie przekracza 150 cm wysokości. Wiosną
na cieniutkich pędach wyrastają drobne jajowate listki.
Kwiaty, ukazujące się już na bardzo młodych roślinach,
są zebrane w gęste wiechy i mają kolor różowo-purpuro-
wy. Często w sierpniu zakwita ponownie, choć dużo sła-
biej. Ze względu na powolny wzrost i zgrabny, półkulisty
kształt nie potrzebuje cięcia. Jest bardzo łatwy w upra-
wie, całkowicie mrozoodporny. Kocha słońce.
LILAK DROBNOLISTNY (Syringa microphylla)
‘SUPERBA’ jest odrobinę większy od poprzedniego.
Młode liście są miedziane, wyrastają na owłosionych
pędach; jesienią zaś brązowieją. Wiechy kwiatów dość
krótkie, osiągają około 5-10 cm, występują mniej licz-
nie i rozmieszczone są dość luźno. Kwiaty w pąku są
różowoczerwone, a po rozwinięciu jasnoróżowe i bar-
dzo mocno pachną. Kwitnie nieprzerwanie od połowy
maja, aż do października. Ta cenna odmiana ma niskie
wymagania uprawowe, jedynie nie lubi podmokłych
i wyjątkowo suchych gleb.
LILAK AFGAŃSKI (Syringa protolaciniata) ‘KA-
BUL’ wbrew nazwie najprawdopodobniej wywodzi
się z Chin. Wyróżnia się nietypowymi, pierzastymi
trój– lub pięciodzielnymi listkami o pięknym jesiennym
przebarwieniu (na brązowo). Rośnie również powoli.
Kulista korona osiąga do 150 cm wysokości i tyleż
średnicy. Małe, fioletowo-niebieskie kwiatki są zebra-
ne w gęste kwiatostany. Nadaje się do uprawy w całej
Polsce. Odmiana nie tworzy odrostów, więc rozmnaża
się ją tylko poprzez sadzonki.
LILAK OTTAWSKI (Syringa x prestoniae) ‘JA-
MES MACFARLANE’ to odmiana silniej rosnąca,
lecz ze względu na dobre reagowanie na cięcie, nada
się do każdego ogródka. Nieprzycinany dorasta do
3,5 m. Z powodu sztywnych i regularnych pędów,
bardziej przypomina krzewuszkę lub forsycję. Rów-
nież liście są nietypowe: jajowate, szerokie i sztyw-
ne. Kwiaty zaś jasnoróżowe o bardzo długich trąb-
kach, silnie pachnące. Kwitnienie trwa od maja do
końca czerwca.
 Lilak
w formie drzewka
Jeśli masz w ogrodzie li-
lak, który za bardzo się rozrósł
i zajmuje zbyt wiele miejsca,
nie wszystko stracone – mo- Zwykły lilak
do wyprowadzony na
ia żesz pokusić się o stworzenie
ku ien35
p z niego małego drzewka na małe kilkupienne
na s. drzewko
pniu. Najpierw należy oczyścić
pień ze wszystkich pędów wy-
rastających poniżej planowanej korony oraz odrostów
korzeniowych. Pędy, które mają tworzyć koronę, odbi-
ją z pąków śpiących poniżej linii cięcia. Skracamy je
o połowę. Najlepiej zrobić to po
kwitnieniu, by młode przyrosty
Lilak ‘Massena’
zdążyły zdrewnieć przed zimą.
W pierwszym roku efekt może nie
zachwycać, lecz już z kolejną wio-
sną uzyskasz bujną masę świe-
żych liści i obfitsze kwitnienie.

Formujemy od początku
Możesz też od początku pro-
wadzić młodą sadzonkę w formie
drzewka. Najlepiej zniosą takie Lilak ‘Krasavitsa
traktowanie odporne odmiany, Moskvy’
wytwarzające dużą ilość pędów
i kwiatów, jak ‘Pamięć o Wawi-
łowie’, Lilak ‘Krasavitsa Moskvy’
czy ‘Massena’. Najpierw trzeba
ściąć wierzchołek pędu (przy-
szłego pnia) na wysokości 100-
180 cm. Później pozostaje sys-
tematyczne formowanie korony,
wycinanie nadmiernie wyrośniętych pędów, odrostów
oraz odbijających pąków na pniu poniżej korony. Prowa-
dząc lilak w takiej formie, pamiętajcie, by solidnie pode-
przeć drzewko, tak, aby nie wyłamał go wiatr.

Wykorzystanie małych lilaków

Zarówno niskie odmiany, jak również lilaki cięte
i szczepione, dobrze prezentują się na przodzie rabat.
Możecie z nich tworzyć niskie szpalery lub obwódki,
zestawiać je z innymi pachnącymi krzewami jak kaliny
czy jaśminowce lub eksponować wśród róż. Warto po-
sadzić je blisko okien lub miejsc, gdzie często przeby-
wamy. Są odporne, więc poradzą sobie też w pobliżu
ruchliwej ulicy, przy płocie lub ścianie domu. Odmiana
‘Palibin’ może być nawet uprawiana w ogrodach na
dachu. Lilaki są też wspaniałymi roślinami do dużych
donic na balkony i tarasy.

05/2017 7
 NA BALKON I TARAS
T. Trelka
Obsadzając skrzynki, chętnie
sięgamy po surfinie, szczególnie te
o zwisających pędach. Grupa Surfi-
nia to nie tylko odmiany o kwiatach
pojedynczych, możemy też kupić
sadzonki o kwiatach pełnych, na
przykład odmiana ‘Double Purple’.
Oryginalnymi ciekawostkami są pe-
tunie o kwiatach dwubarwnych np.
żółto-czarna ‘Ray Sunflower’, czy
też zupełnie czarnych jak ‘Sweetu-
nia Black Satin’.
Petunia Crazytunia
‘Black Mamba’
T. Trelka
Petunia ‘Ray Sunflower’
Wielki sukces odniosły na ryn-
ku odmiany kalibrachoa. Pomimo
małych kwiatów, obfitość kwitnie-
nia i wyższa wytrzymałość na su-
szę od surfinii sprawia, że cieszą
się one dużą popularnością. Wśród
kalibrachoa, poza odmianami w ty-
powych kolorach, znajdują się też
Kalibrachoa Superbells ‘Double
Ruby’ ma pełne kwiaty
8
Nowości i ciekawostki
rabatowe (2)
– poleca dr inż. Tomasz Trelka, ogrodnik
W ostatnim numerze Twojego Ogrodnika polecałem
wam najlepsze według mnie odmiany pelargonii.
Dziś pora na inne gatunki roślin rabatowych.
rośliny o kwiatach pełnych, np. W miejscach szczególnie na-
z grupy Aloha. Mamy tu kwiaty żół- słonecznionych warto posadzić
te, różowe i lila. Warte polecenia są kocanki. Odmiany z grup Sunbrel-
też nowe odmiany o dwubarwnych la i Sundaze charakteryzują się
kwiatach z grupy Hula np. ‘Hula La- zwartym kulistym pokrojem i do-
vender’. brym krzewieniem, jednocześnie są
niskie i odporne na niesprzyjające
warunki, a rośliny kwitną obficie do
późnej jesieni. Kwiatostany są duże
w intensywnych kolorach bieli,
różu, czerwieni i pomarańczy. Przy-
mykają się w dni pochmurne.
Kwiaty odmiany uczepu
‘Super Star’ są bardzo duże
Kocanki mają wiele odmian
W ostatnim czasie pojawiło się też o zwartym pokroju
sporo nowych odmian uczepu. War-
tymi uwagi są uczepy o kwiatach po-
marańczowo-żółtych ‘Beedance Pa-
inted Red’ czy ‘Hot&Spicy’, które nie
rosną tak silnie jak typowy gatunek
i mają większe kwiatostany. Z kolei
wśród odmian żółtokwiatowych no-
Odmiana kocanki ‘Magenta’
wością jest ‘Super Star’ o ogromnych z grupy Sunbrella
półpełnych kwiatostanach.
Odmiana ‘Totally Yellow’
z grupy Sundaze
Zdjęcia otrzymaliśmy dzięki
Uczep ‘Hot&Spicy’ uprzejmości firm PLANTPOL i VI-
TROFLORA
 NIE MYL ICH

Rododendrony i azalie
Rhododendron to łacińska nazwa dużej grupy krzewów o bajecznie kolorowych
kwiatach. Jedne z nich po polsku nazywamy różanecznikami lub rododendro-
nami, inne azaliami, jeszcze inne azaliami japońskimi. Jak je odróżnić?
mgr Lucyna Grabowska, ogrodniczka

Rododendrony czyli różaneczniki

To piękne krzewy o zawsze zielonych, skórza-
stych, często połyskujących liściach i cudownych
kwiatach w rozmaitych kolorach od bieli aż do
bardzo ciemnego bordo. Są wśród nich wielkie
rośliny dorastające do kilku metrów wysokości,
a także średnich rozmiarów krzewy (najbardziej
popularne w naszych ogrodach) i całkiem malutkie
karzełki wysokości 20-30 cm. Większe różanecz-
niki lubią półcień, ta małe mogą rosnąć w słońcu.
I jedne i drugie potrzebują przepuszczalnej, bardzo
kwaśnej gleby. Wymagają okrycia przed zimnymi
wiatrami i ostrymi mrozami.

Azalie wielkokwiatowe
Azalie wielkokwiatowe również urzekają niesamowi-
cie barwnymi, dużymi kwiatami, które rozwijają się na
przełomie maja i czerwca. Ich liście, zanim opadną
na zimę, pięknie się przebarwiają na purpurowo,
rudo, czasem na żółto. Ich wysokość waha się od 1 do
2 m. Sadzimy je w pełnym słońcu, gdyż w miejscach
niedostatecznie oświetlonych będą gorzej kwitły.
Glebę muszą mieć przepuszczalną, żyzną i kwaśną. Są
w pełni mrozoodporne.

Azalie japońskie
Azalie japońskie to karzełki o zawsze zielonych
liściach i intensywnie wybarwionych kwiatach tak
licznych, że nie widać spod nich liści. Osiągają
wysokość 15-50 cm, kwitną nieco wcześniej, niż
azalie ogrodowe. Dzięki małym rozmiarom można
je sadzić na skalniakach i w małych ogrodach. Też
potrzebują kwaśnej, przepuszczalnej, żyznej gleby.
Ponieważ są nieco wrażliwe na przemarzanie,
wymagają okrycia na zimę w postaci włókniny lub
gałązek iglastych.

05/2017 9
 WASZE OGRODNIC ZE RADOŚCI

Wiosną w ogrodzie
królują tulipany Latem kwitną lawendy i jeżówki

Hortensje bukietowe wnoszą kolor latem i jesienią

Co w trawach
W
Dodatkową ozdobą są rośliny w donicach
Dzieci mają swoje miejsce zabaw
szystko w życiu się zmienia. Mnie zmie-
nił ogród. Pamiętam czasy, gdy nie zna-
łam nazw roślin oraz wściekałam się,
że muszę podlać kwiaty na balkonie. Aż nadszedł
dzień, kiedy wybudowaliśmy wraz z mężem dom.
W poszukiwaniu inspiracji zajrzałam do Internetu.
Podczas wirtualnych spacerów oglądałam ogrody do-
cenianych projektantów zieleni oraz zwykłych ludzi
– pasjonatów. Zachłysnęłam się tymi kompozycjami
i zapragnęłam tego samego u siebie. Gdy już potrafi-
łam określić swoje ogrodowe oczekiwania, zgłosiłam
się po pomoc do architekta krajobrazu. Pani Marta
Jankowska zaprojektowała nasz zakątek, tworząc
projekt ogrodu o nowoczesnym charakterze, z dużą
ilością falujących traw.
Ogród został podzielony na strefy: reprezenta-
cyjną, wypoczynkową (z miejscem dla dzieci) oraz
gospodarczą (warzywnik, szklarnia, maliniak i jagod-
nik). Drewniany taras podkreślono długim gabionem,
a rozpięty na linkach grab wydziela warzywnik. Wraz
z mężem zaprojektowaliśmy i wykonaliśmy elementy
małej architektury: szarą donicę z blachy, skrzynie
na warzywa, plac zabaw dla dzieci, altanę, drewut-
nię, szklarnię, domek ogrodnika i miejsce na ognisko.
W przedogródku rządzą formowane kule buksz-
panowe zatopione w trawach ozdobnych i łany la-
wendy. W ogrodzie dominują buki, klony tatarskie,
lawendy, trawy ozdobne, hortensje, jarzmianki i je-
żówki, a także powojniki oraz cisy otulające derenie
kousa.

10
 Zimą szron eksponuje
Jesień to czas traw ozdobnych różne kształty roślin

Trawy ozdobne związujemy na zimę w chochoły

piszczy
Nasz ogród jest ozdobny przez cały rok. Jedne
z pierwszych wiosennych kwiatów to irysy, szafirki
i krokusy, ale prawdziwą wiosnę zwiastuje morze
białych narcyzów i kolorowych tulipanów. Późną
wiosną królują czosnki ozdobne. Te białe unoszą się
jak mydlane bańki nad łanem kłosownicy, a fioleto-
we przeplatają trzcinniki w okolicach tarasu. Lato
to czas traw, lawendy, hortensji, jeżówek oraz jarz-
mianek. Jesień szumi przebarwiającymi się trawami, Jeżówki Mamy całkiem
a zimą ich oszronione kępy wyglądają wręcz bajko- w towarzystwie spory warzywnik
traw ozdobnych
wo. Całości dopełniają donice z kompozycjami z ro-
ślin jednorocznych oraz dekoracje adekwatne do da-
nych pór roku i świąt.
Nasz ogród jest placem zabaw dla dzieci, ostoją
wypoczynku, miejscem pracy oraz kontaktu z naturą.
Jest też bardzo chętnie odwiedzany przez pszczoły,
bąki i motyle, które latem buszują w lawendzie i je-
żówkach. Ten zakątek jest skrojony na naszą miarę
i dlatego najnormalniej w świecie – uwielbiamy go!
Małgorzata Kulas

Serdecznie dziękujemy za nad

esłanie zdjęć. Duży trawnik daje dużo możliwości do zabawy
W nagrodę przyznajemy Nas
zej Czytelniczce
roczną prenumeratę „Twoje
go Ogrodnika”
oraz zestaw roślin o wartoś
ci 100 zł.

Zapraszamy wszystkich Czytelników

do dzielenia się swoimi osiągnięciami
ogrodniczymi, radościami, doświadczeniami
i do współtworzenia naszego pisma.

05/2017 11
 NA BALKON I TARAS

2 4

1 3 5

1 2 3
Lebiodka pospolita Bazylia pospolita Tymianek
‘Aureum Gold’ ‘Magic White’ cytrynowy ‘Silver
(Origanum vulgare) (Ocimum basilicum) Queen’ (Thymus
×citriodorus)

4 5

Mięta zielona Lawenda wąskolistna

(Mentha spicata) (Lavandula angustifolia)

Zioła na balkon
Mam duży słoneczny balkon; zapragnęłam mieć
na nim własny ziołowy ogródek, niewielki, ot by
skubnąć parę aromatycznych listków do sałatki. Zio-
ła jest o wiele łatwiej utrzymać na zewnątrz w do-
brej kondycji niż w pomieszczeniu, bo lubią świeże
powietrze i słońce. Zaplanowałam kompozycję, która
będzie nie tylko użytkowa, ale i ozdobna. Miałam
do wykorzystania dość szeroką skrzynkę o długości
60 cm. Do takiej skrzynki można posadzić maksy-
malnie pięć ziół (w dwóch przeplatających się rzę-
dach). Wyboru roślin dokonałam szybko, bo mam
swoje ulubione gatunki.

Na pierwszym planie posadzi-
łam tymianek cytrynowy ‘Silver
Queen’ (3) i oregano (lebiodka) ‘Au-
reum Gold’ (1) o żółtych liściach.
Oba gatunki nie rosną zbyt silnie
i mają zwarty poduszkowaty kształt,
dzięki czemu ładnie wypełniają pu-
ste przestrzenie i lekko zwieszają się
z donicy. Tymianek ma orzeźwiający
aromat i piękne dwubarwne liście
oraz biało-niebieskie kwiaty. Świet-
nie znosi cięcie, jest bardzo łatwy
w uprawie, odporny i niewymaga-
jący. Stosuję go w kuchni jako do-
datek do zapiekanek i makaronów,
a podobno jest też znakomity do
pizzy. Oregano zaś to moja ulubiona
przyprawa w kuchni, obok rozmary-
nu, do włoskich przysmaków i sma-
żonych warzyw. Aromat tej odmiany
jest moim zdaniem nieco słabszy
niż zwykłego gatunku.
Na drugi plan wybrałam wyż-
sze zioła, a więc bazylię i miętę.
Bazylia pospolita to mój ulubiony
dodatek do sałatki z pomidorami
i do warzywnych kanapek. Po-

12
 stawiłam na jej odmianę ‘Magic
White’ (2), bo jest odporniejsza na
zimno i trudne warunki oraz szybko
odrasta po cięciu i uszczykiwaniu.
Niecięta może urosnąć do 80 cm
wysokości. Kwiaty ma białe i cał-
kiem ładne.
Postawiłam też na miętę, bo nie
wyobrażam sobie orzeźwiających
letnich napojów bez jej dodatku.
Wybrałam miętę zieloną (4), kie-
rując się jej tradycyjnym i wyra-
zistym aromatem oraz ładnymi,
K. Fik, ©emer, Klaus Reitmeier, surasakpd – Fotolia.com
mocnymi, okazałymi i soczyście
zielonymi liśćmi.
Ożywczym akcentem kompozy-
cji jest lawenda wąskolistna (5).
Jej niebieskawy kolor liści ładnie
kontrastuje z zielenią mięty, a fio-
letowe kwiaty są długo ozdobne.
Umieściłam ją z boku, aby miała
miejsce na rozrośnięcie się i nie
była cieniowana przez inne rośliny.
REKLAMA
Wybrane zioła posadziłam
w dobrej jakości uniwersalnym go-
towym podłożu (bez nadmiaru tor-
fu, aby za bardzo nie przesychało),
na kilkucentymetrowej warstwie
drenażu z keramzytu. Gotową kom-
pozycję postawiłam blisko drzwi
balkonowych – aby czuć jej zapach
i mieć do niej łatwy dostęp, w miej-
scu jasnym, ale nie narażonym na
palące słońce. W upalne dni odsu-
wałam skrzynkę do półcienia, aby
rośliny nie przesychały.
Podlewałam ją regularnie
(w upały codziennie, a w chłod-
niejszym okresie co dwa dni) ale
z umiarem, nauczona doświad-
czeniem, że niedolana mięta żółk-
nie i traci liście, bazylia więdnie,
a brzegi listków oregano mogą pod-
sychać, zaś przelana lawenda i ba-
zylia łatwo łapią choroby grzybowe
pędów. Rośliny nawoziłam tylko
od czasu do czasu naturalnym na-
wozem – Biohumusem. U mię-
ty i bazylii usuwałam regularnie
większość kwiatostanów, aby nie
traciły energii na zawiązywanie
owocostanów. Zależało mi bowiem
na dużej liczbie smakowitych liści.
Wybór roślin był trafiony i nie
miałam z nimi problemu. Nie cho-
rowały na szczęście (założyłam,
że nie będę stosować oprysków
chemicznych). Musiałam tylko do-
kładnie myć zbierane listki przed
jedzeniem, bo w pobliżu mojego
bloku jest ruchliwa ulica. Donicę
zabezpieczyłam dobrze na zimę
(owijając ją włókniną i stawiając na
styropianie) licząc na to, że więk-
szość ziół (oprócz bazylii), jako że
wybrałam gatunki wieloletnie, bę-
dzie mi służyła przez dłuższy czas.
mgr inż. Katarzyna Fik,
ogrodniczka
 BLIŻEJ NATURY
Eko-kosmetyki
Panująca od kilku lat moda na ekolo-
gię to trend, który powinien pozostać
z nami jak najdłużej. Zdrowe warzy-
wa i owoce, świeże zioła czy własny
mini-ogródek na balkonie sprawią, że
poczujemy się zdrowsi i szczęśliwsi.
Natomiast naturalne kosmetyki zadba-
ją o nasz piękny wygląd. Ich przygoto-
wanie może wydawać się trudne, ale
kiedy poznamy podstawowe zasady
produkcji, nie powinniśmy mieć z tym
większych problemów.
Do produkcji
naturalnych
kosmetyków
używajmy
drewnia-
nych naczyń
i sztućców
Podstawowe zasady
Musimy przestrzegać kilku zasad, aby eko-kosmetyki
nie przyniosły nam więcej szkody niż pożytku. Rośliny
zawierają ogromne bogactwo różnorodnych substancji
aktywnych takich jak enzymy, witaminy, mikro – i ma-
kroelementy, pierwiastki chemiczne czy olejki lotne.
Trzeba jednak pamiętać o odpowiednich proporcjach
składników, aby działanie preparatów nie było nazbyt
silne. Przed zastosowaniem kosmetyku, dobrze jest też
wykonać test na skórze, pozwalający wykluczyć ewen-
tualne alergie i uniknąć przykrych konsekwencji związa-
nych z uczuleniem na zawarte w specyfiku substancje
(gotowy preparat nakładamy na niewielki fragment skó-
ry i pozostawiamy go na ok. 0,5 godziny).
14
Bez chemii
Zaletą naturalnych kosmetyków jest fakt, że nie
posiadają w swoim składzie sztucznych dodatków,
barwników czy konserwantów. Dlatego do ich przygo-
towania musimy użyć surowców pochodzących z na-
turalnego środowiska i ekologicznych upraw bez uży-
cia środków chemicznych. Naturalnym kosmetykom
możemy też sami zaszkodzić. Jeśli do ich przygoto-
wania wykorzystamy metalowe tarki, pojemniki, miski
lub łyżki, możemy nieświadomie „popsuć” miksturę,
gdyż wiele substancji zawartych w roślinach wchodzi
w niekorzystne reakcje chemiczne z metalami. Uży-
wajmy więc naczyń ze szkła lub porcelany, plastiko-
wej tarki oraz drewnianych sztućców.
Kolejna ważna sprawa, to przechowywanie go-
towego kosmetyku. Preparaty sporządzone na bazie
świeżych roślin bardzo szybko ulegają zepsuciu, dla-
tego najlepiej zużyć je od razu po przygotowaniu lub
przez bardzo krótki czas przechować w lodówce (nie
dłużej niż 2-3 dni). Wyjątek stanowią kosmetyki za-
wierające olej lub alkohol (naturalne konserwanty),
które mogą postać w lodówce około 2 tygodni.
Dobór składników
Niezbędne produkty znajdziemy we własnym ogro-
dzie i na półce w markecie spożywczym, dlatego eko-
-kosmetyki nie będą nas dużo kosztować. Pamiętaj-
my, że zioła, warzywa i owoce mają rozmaity skład
chemiczny i zawierają substancje o różnym działaniu.
Zanim zdecydujemy się na jakąś maseczkę, płukankę
czy tonik z ich udziałem, powinniśmy najpierw usta-
lić, jaki efekt chcemy uzyskać.
Jeśli nasza skóra jest blada i zmęczona, warto po-
prawić jej wygląd za pomocą maseczki odżywczej.
Możemy przygotować ją np. z pomidora i twarożku
(rozgniecionego, obranego ze skórki pomidora łączymy
z twarożkiem), z ziemniaka (ugotowanego, obranego
ziemniaka ucieramy z żółtkiem i oliwką oraz odrobiną
Różne warzywa, zioła i owoce dobieramy pod
względem oczekiwanego działania gotowego
produktu
Nagietek i liście pietruszki to dobry surowiec do produkcji toników do twarzy

miodu), z awokado (obrane ze skórki awokado roz- Z imbiru,

gniatamy z żółtkiem i kilkoma kroplami cytryny) lub olejku arga-
z banana (rozgniecionego banana łączymy z mlekiem, nowego, żółt-
miodem, żółtkiem i kilkoma kroplami cytryny). ka i cytryny
można zrobić
Maseczki z warzyw i ziół odżywczą
maseczkę do
Przebarwienia pomoże nam rozjaśnić maseczka
włosów
z ogórka (startego na tarce ogórka z kilkoma kropla-
mi cytryny lub jego plasterki kładziemy bezpośred-
nio na skórę) albo tonik z natki pietruszki (przygo-
towany z natki zalanej wrzątkiem), a kolor i wygląd
cery poprawi maseczka z marchewki (starta na tar- zalać wrzątkiem, po wystudzeniu dodać kilka kropli
ce marchew połączona z jogurtem i oliwą z oliwek). olejku herbacianego) i złagodzić niewielkie stany za-
Naturalne kosmetyki pomogą nam też ujędrnić i wy- palne (maseczka z siemienia lnianego, tonik z kwia-
gładzić zwiotczałą skórę (np. maseczka z płatków tów nagietka).
owsianych zmieszanych z jogurtem, rozgniecione
jabłko z dodatkiem miodu i mleka), a także nawil- Odżywiamy włosy
żyć skórę suchą i spierzchniętą (np. maseczka ze Rośliny pomogą nam też zadbać o ręce i włosy.
świeżych drożdży zmieszanych z ciepłym mlekiem). Wygląd skóry dłoni znacznie się poprawi, jeśli do ich
Dzięki naturalnym kosmetykom, możemy też zadbać pielęgnacji wykorzystamy maseczkę z ziemniaka (ob-
o cerę naczynkową (po łyżce kwiatów kasztanowca, rane i ugotowane ziemniaki rozgnieść z mąką ziemnia-
nagietka, rumianku i skrzypu zalać wrzątkiem i po czaną, mlekiem, oliwą z oliwek i miodem) lub aloesu
wystudzeniu zmieszać z mąką ziemniaczaną), po- (sok z liści aloesu, zmieszany z oliwą z oliwek, miodem
zbyć się problemów z grzybicą (szyszki chmielowe i cytryną), a włosy będą zdrowe i lśniące, gdy nałożymy
na nie maseczkę odżyw-
czą (np. z miodu, oliwy Aloes jest przydatny
K. Józefowicz © 279photo, Bydlinska, svehlik – Fotolia.com

w produkcji kosmetyków
Samemu można też łatwo wykonać peeling do twarzy, z oliwek, drożdży, żółtka,
do włosów i dłoni
wykorzystując np. cukier biały lub brązowy, mąkę olejku arganowego, soku
kukurydzianą, mielone migdały z aloesu, soku wyciśnięte-
go z imbiru i kilku kropel
cytryny) lub spłuczemy
ziołowym wywarem (płu-
kanka z tymianku, chmie-
lu, liści brzozy, pokrzywy,
łopianu, skrzypu).
Katarzyna Józefowicz,
ogrodniczka

15
 SPOSÓB NA OGRÓD

Gęsty, soczyście zielony trawnik to wspa-

niała ozdoba każdego ogrodu. Jednak są
miejsca lub sytuacje, w których nie zawsze
możemy pozwolić sobie na utrzymanie
trawiastej murawy. Wąski pas pomiędzy
podjazdem, a ścieżką prowadzącą do
domu, skarpy, suche skwerki – to miejsca,
w których trawa albo źle rośnie, albo trud-
no ją pielęgnować i najczęściej nie wyglą-
da ładnie. Jeśli chcecie rozwiązać problem
raz, a dobrze – posadźcie jałowce.

Dywany z jałowców
Iglaste krzewy doskonale nadają się do okrywania
powierzchni ziemi w różnych miejscach. Właściwie
dobrane i umiejętnie posadzone płożące iglaki utworzą
gęsty dywan, który nie wymaga takiej uciążliwej pielę-
gnacji, jak trawnik. W słonecznym miejscu najlepszym
rozwiązaniem będą jałowce, które mają mnóstwo
odmian w rozmaitych kolorach, rozrastających się przy
ziemi; szybko zamieniają się w gęstą okrywę, która nie
daje żadnych szans chwastom. Iglasty dywan dobrze
radzi sobie z suszą, a gleba okryta szczelnie gałązkami
nie wysycha tak szybko, jak podłoże trawnika.

Najlepsze odmiany
Jest wiele odmian jałowców, z których można tworzyć
dywany. Jeśli chcesz uzyskać jednolitą okrywę nisko, tuż
przy gruncie, posadź jałowiec płożący ’Wiltonii’, który
osiąga wysokość zaledwie 10 cm, ma srebrzysto-nie-
bieskie igły, a jego gałązki kierują się na boki. Szybko
się rozrasta, więc na efekt nie będzie trzeba długo
czekać. Świetnie sprawdzi się też jałowiec pospolity
‘Repanda’ o żywo zielonych, miękkich igiełkach. Nieco
wyższy (15 cm), także dobrze zadarniający jest jałowiec
sabiński ‘Arcadia’, o igłach w kolorze żywej zieleni i zło-
cistych końcówkach pędów. Może rosnąć w półcieniu.
Spośród jałowców łuskowych jest kilka odmian ze
słowem ‘Blue’ (niebieski ) w nazwie, ale najlepszy, bo
najszybciej rosnący jest ‘Blue Carpet’ czyli niebieski
dywan, co jest bardzo odpowiednią dla niego nazwą.
Jeśli nadmiernie się rozrośnie, wystarczy go przyciąć,
dzięki czemu ładnie się zagęści.
Bardziej wzniesiony pokrój ma jałowiec sabiński
‘Tamariscifolia’, o mocno powichrzonych, szczególnie
w pierwszych latach, gałązkach czy ciekawy jałowiec
wirginijski ‘Grey Owl’, osiągający po 10 latach uprawy
ponad metr wysokości i 2-2,5 metra szerokości, o pięk-
nych, szarych zimą pędach.
Jeśli chcesz obsadzić niewielki murek lub skalniak,
wybierz jałowiec płożący ‘Glacier’ o wspaniałych,
niebieskich gałazkach ścielących się tuż przy ziemi lub
‘Mother Lode’ o bardziej wniesionych, intensywnie
złotych miękkich pędach.

Jałowiec płożący ‘Icee Blue’ Jałowiec płożący ‘Golden Carpet’ Żwirowy skwerek malowniczo pora-
wytrzymuje nawet częściowe zadarnia małą przestrzeń stają kolorowe odmiany jałowców,
zacienienie przedogródka a zgrabne kule tui wprowadzają
ożywczy akcent

16
Dobre na skarpy Barwne pasy
jałowców
Jałowce bardzo dobrze zdają egzamin również na skarpach, bo wzmacniają – od góry
podłoże. Gałązki niektórych odmian przy zetknięciu z ziemią wypuszczają wyższy jało-
korzonki i dzięki temu rośliny te rozrastają się w naturalny sposób. Pamiętaj wiec Pfitzera
o tym, obsadzając skarpę i błagam, nie rozkładaj na ziemi agrowłókniny, ‘Pfitzeriana
bo rośliny nie rozrosną się, a ty latami będziesz patrzył na czarny materiał, Aurea’,
z którego gdzieniegdzie wystają marne gałązki iglaczków. płożący
‘Limeglow’
Okrywowe jałowce możesz posadzić wszędzie tam, gdzie potrzebna jest
oraz łuskowy
niska zielona plama i gdzie jest mało miejsca. Nie siej trawy na wąskich
‘Blue Carpet’
pasach ziemi ograniczonych krawężnikami, bo koszenie okaże się koszma-
rem. Nie upieraj się przy trawie w małej frontowej części ogródka, bo nie

K. Fik
dasz rady wjechać tam kosiarką. Płaszczyzna zieleni utworzona z niskich ja-
łowców daje więcej możliwości kolorystycznych. Trawa ma jeden kolor zie- Jałowiec rozesłany ‘Nana’
lony, a jałowce możesz dobrać w różnych barwach: srebrzystej, niebieskiej,
żółtawej, złotawej. Możesz zdecydować się na jedną plamę w mocnym
kolorze albo stworzyć piękny barwny kobierzec.

Potrzebują słońca
Jałowce są bardzo wytrzymałe na niesprzyjające warunki ale kochają
słońce i najlepiej czują się w miejscach słonecznych. Niektóre odmia-
ny dadzą sobie radę w półcieniu, ale w cieniu nie będą ładnie rosły.
Będą wyciągały się do światła, a ich powierzchnia nie będzie równa.
Stracą też swoje charakterystyczne ubarwienie.

REKLAMA
 KRZEW
Azalia
‘Juanita’
PORTR

To różanecznik zaliczany do grupy azalii

ROŚL
wielkokwiatowych o sezonowych liściach,
wyhodowany przez niemieckiego hodowcę, Hansa
Hachmanna i wprowadzony na rynek w 1979 roku.
Tworzy krzewy o rozłożystym i wzniesionym pokroju. Po 10 latach
dorasta do około 1,5 m wysokości i ma podobną szerokość. Liście
są sezonowe, ciemnozielone, jesienią przebarwiają się na kolor
żółty lub pomarańczowoczerwony. Kwiaty są bardzo atrakcyjne,
duże (ok. 7 cm średnicy), w pąku prawie czerwone, a po otwarciu
ciemnoróżowe, z dużą, pomarańczowożółtą plamką na górnym
płatku, na brzegach lekko pofalowane. Są zebrane w duże kuliste
kwiatostany na wierzchołkach pędów. W ciepłych rejonach Polski
pełnia kwitnienia przypada na 3. dekadę maja.
Najbardziej efektownie prezentuje się posadzona w grupie po
kilka sztuk lub z innymi odmianami różaneczników, zarówno zimo-
zielonych, jak i o sezonowych liściach. Dzięki ciepłej barwie kwia-
tów, może rozjaśniać rabatę. Atrakcyjnie komponuje się z funkiami
o kolorowych liściach, tawułkami, ciemiernikami, miodunkami
i zawsze zielonymi niskimi krzewami jak kiścień wawrzynolist-
ny, pieris japoński czy laurowiśnia wschodnia.
do Preferuje stanowiska słoneczne lub półcieniste oraz gleby
ia
kupien35 kwaśne o pH 4-5,5, umiarkowanie wilgotne o dużej zawar-
na s. tości próchnicy. To odmiana całkowicie mrozoodporna.
Może być sadzona na obszarze całej Polski. Amatorsko
można ją rozmnażać przez odkłady. Wówczas pędy ukorzenią
się po około 2 latach.
Nazwa łacińska:
Rhododendron ‘Juanita’

DOBRE TOWARZYSTWO DLA azalii

Hosta ‘Moerheim’

Kiścień ‘Rainbow’ Skimia japońska ‘Rubella’

18
 Czosnek niedźwiedzi BYLINA

ETY

IN Czosnek niedźwiedzi to bylina o krótkim okresie wege-

tacji (jej liście zasychają już z końcem maja). Występuje
w wilgotnych europejskich i kaukaskich lasach (w Polsce
objęty jest częściową ochroną gatunkową). Podłużne,
żółtawe cebule mają średnicę 3-6 cm. Łodyga jest bezlistna
i pełna, a lancetowate, wydłużone i ciemnozielone liście wyrastają
wprost z cebuli. Na przełomie kwietnia i maja na długich pędach
(40 cm), wytwarza białe baldachopodobne kwiatostany.
Cebule sadzimy na przełomie września i października, na głębo-
kość 6-8 cm, uważając, aby nie przeschły. Najlepiej rośnie na sta-
nowiskach dość wilgotnych, pod okapem drzew i krzewów. Lubi
gleby żyzne i przepuszczalne. Na stanowiskach zbyt słonecznych
i suchych szybciej kończy wegetację. W ogrodzie czosnek nadaje
się do dekoracji terenów zacienionych, gdzie szybko się rozrasta
i rozsiewa za pomocą cebulek powietrznych, zawiązywanych po
kwitnieniu. Może rosnąć na rabacie z wiosennymi miodunkami,
prymulami, barwinkiem, kopytnikiem, rodgersją, ciemiernikami
i funkiami. Można go uprawiać również w pojemnikach i w wa-
rzywniku.
Gatunek ten ma bogate właściwości lecznicze. Cebule działa-
ją bakteriobójczo, pobudzają apetyt oraz wydzielanie śluzu
w oskrzelach, a liście zawierają dużo witaminy C. Można je do
a
dodawać do zup, sosów, sałatek oraz marynat i kiszonek.
kupieni 5
Ja rozmnażam go przez wykopywanie w maju z ogrodu
na s. 3
młodych roślin, które pochodzą z cebul powietrznych:
sadzę je po kilka sztuk do pojemników w cienistym miejscu.
dr inż. Przemysław Bąbelewski,
szkółkarz, dendrolog
Nazwa łacińska:
Allium ursinum

DOBRE TOWARZYSTWO DLA czosnku

Rodgersja pierzasta
Miodunka czerwona ‘David Ward’ ‘Superba’
© eqroy – Fotolia.com

Pierwiosnek wyniosły

05/2017 19
 R o z s a d ę sadzimy do gruntu Nawozimy
Po zimnej Zośce i zimnych ogrodnikach możemy sadzić do gruntu rozsadę kwia-
kwiaty rabatowe
tów, m.in. petunii, lobelii, szałwii, werbeny, begonii. Rośliny, które z cieplarnia-
nych warunków (z tunelu, z inspektu lub Rośliny rabatowe nawozimy
przez cały sezon
szklarni) trafią na grządki, trzeba do prze-
prowadzki przygotować. Musimy je przez
kilka dni hartować, aby przyzwyczaiły
się do gorszych warunków. W tym celu
wynosimy doniczki z rozsadą codziennie
na dwór i na coraz dłużej ustawiamy
w zacisznym, ocienionym miejscu. Do
gruntu wysadzamy w dzień pochmurny,
po południu, po wcześniejszym podlaniu
Rozsadę wynosimy do cienia sadzonek.

Kwiatowa PORCELANA Wiosną sadzimy do skrzynek i donic

wiele kwiatów sezonowych. Takie rośli-
Jeśli lubicie podziwiać naczynia ozdobione pięknymi kwiatowymi wzorami, to ny jak pelargonie, petunie, werbeny,
mamy dla was nie lada gratkę: w Muzeum Miasta Łodzi trwa właśnie wystawa, uczepy i inne potrzebują intensywnego
na której można obejrzeć bogaty zbiór przedmiotów użytkowych (talerze, filiżan- nawożenia, gdyż w krótkim czasie muszą
ki, spodki, misy i patery, a także całe serwisy) oraz dekoracyjnych. Oprócz wyro- wydać mnóstwo kwiatów i ładnie wy-
bów z ceramiki, zobaczycie tu różnorodne źródła inspiracji dla ich twórców: ob- glądać przez całe lato, bo właśnie tego
razy, rysunki i grafiki, a także wzorzyste tkaniny, których przewodnim motywem od nich oczekujemy. Dlatego już podczas
są różnorodne formy floralne. Eksponaty pochodzą zarówno ze zbiorów polskich sadzenia zdecydujmy, w jaki sposób bę-
muzeów, jak i z kolekcji prywatnych. Część z pokazywanych obiektów zostanie dziemy je dokarmiać. Jeśli chcemy za-
udostępniona szerokiej publiczności po raz pierwszy. Zobaczyć będzie można stosować nawozy długo działające, do-
dzieła takich wytwórni jak: Manufaktura Porcelany w Wiedniu, Manufaktura dajmy je do podłoża od razu. Natomiast,
Porcelany w Berlinie, Korzec, Bara- jeśli będziemy używać nawozów szybko
nówka, Wytwórnia M.S. Kuznieco- działających, z pierwszym nawożeniem
wa, Królewska Manufaktura Por- wstrzymajmy się 2-3 tygodnie, a potem
celany w Kopenhadze, Włocławek, stosujmy nawóz regularnie przez całe
a z działających Ćmielów i Rosen- lato co 10 dni. Najlepiej działają nawozy
thal. Wystawa trwa do 11 czerwca. rozpuszczalne w wodzie.

Dzikie PĘDY RÓŻ

Dzikie pędy róż usuwamy najszybciej, jak tylko się da, kiedy są jeszcze młode. dziki pęd
Chodzi o to, żeby dziczki nie osłabiały krzewów, nie zabierały im pokarmu i świa-
tła. Najskuteczniejszą metodą usunięcia dzikich odrostów jest wyłamanie ich ręką tu odciąć
dokładnie w tym miejscu, z którego wyrastają. Łatwiej to zrobić, gdy dziczka jest
niewielka i słaba. Dzikie pędy wyrastają z podkładki (na której jest zaszczepiona
róża szlachetna) poniżej miejsca szczepienia. Jeśli zamierzamy odciąć je sekato-
rem, róbmy to tak, żeby nie zostawiać kikuta, z którego szybko może wyrosnąć
jeszcze więcej niepotrzebnych odrostów. Dzikie odrosty róży usuwamy przy korzeniu

20
 Maleńki warzywnik
z podwyższoną grządką,
WARZYWNIK z fantazją
mini inspekcikiem i półką, Jarzyny wcale nie muszą rosnąć w rzędach na równiutkich grządkach. Warzywnik
na której stoją doniczki
z ziołami, ogród Barnsdale może być ozdobną częścią ogrodu, jeśli tylko zaplanujemy go z odrobiną fantazji. Wa-
rzywa można uprawiać także poza warzywnikiem, na przykład na rabatach bylinowych,
siejąc tam i sadząc buraki o liściach żółtych, czerwonych, czy bordowych, kardy
z pięknymi „różami” kwiatów, czy koper, który wprowadza miękkość i lekkość
wokół sztywnych
wyższych łodyg Grządki otoczone obwódkami z bukszpanu
kwiatów letnich.
Ciekawym elemen-
tem na jesiennej
rabacie może być
brukselka albo jar-
muż, zwłaszcza od-
miana o fioletowych
liściach.

Przycinamy krzewy
Zaraz po zakończeniu kwitnienia przycinamy krze- Cięcie migdałka
wy takie jak forsycja, migdałek trójklapowy, tawuła
wczesna. Ścinamy gałązki mniej więcej o połowę ich miejsca
długości. Cięcie spowoduje wypuszczenie nowych cięcia
pędów, na których w przyszłym roku pojawi się mnó-
stwo kwiatów. Po cięciu krzewy nawozimy nawozem
do roślin kwitnących i podlewamy.
Pod koniec maja ścinamy przekwitnięte kwiatostany
lilaków i kalin: koreańskiej i angielskiej, co uwolni te
krzewy od niepotrzebnego wytwarzania nasion, a tym
samym pozwoli im skierować większą energię na
tworzenie nowych pąków na przyszły rok.

przed cięciem po cięciu

Przed dodaniem do kompostu

trawę trzeba przesuszyć
KOMPOSTUJEMY
trawę
Skoszoną trawę można dodawać do pryzmy kompo-
stowej pod warunkiem, że wcześniej ją lekko prze-
suszymy i nie będziemy jej układać zbyt grubymi
warstwami. Świeżej trawy po skoszeniu nie wysy-
pujemy z kosza kosiarki na kompost, lecz rozkładamy
Trawa w miejscu słonecznym na kilka dni, aby przeschła.
suszy się Warstwy trawy na kompoście trzeba rozdzielać in-
nymi materiałami organicznymi, np. suchymi liśćmi,
zrębkami, ziemią ogrodową. Jeśli trawa będzie mo-
kra, a jej warstwa zbyt gruba, będzie gnić, co może
okazać się groźne dla całej pryzmy kompostowej.

05/2017 21
 Przypominamy
w maju
Strzyżemy bukszpany
W drugiej połowie maja lub na prze- Jeśli macie zaniedbany bukszpan
Po przekwitnięciu łomie maja i czerwca możemy ciąć i chcecie go zagęścić, rozłóżcie cięcie
1 tulipanów, hiacyntów, bukszpany. O tej porze już raczej nie na dwa etapy. Teraz przytnijcie gałązki
narcyzów usuwamy ich kwiaty, grozi im niebezpieczeństwo większych o połowę, a w przyszłym roku skró-
natomiast liście zostawiamy aż przymrozków, które mogłyby spowodo- cicie nowe przyrosty; wasz krzew po
do zaschnięcia. Aby wytworzyły wać brązowienie przyciętych gałązek. paru latach ładnie się zagęści.
się nowe cebule, rabaty z tymi
roślinami trzeba posypać nawo-
zem do roślin kwitnących
Nawozimy drzewka
2 i krzewy owocowe,
które teraz kwitną lub przy-
gotowują się do kwitnienia.
Rozkładamy pod koronami
obornik, kompost lub rozsypu-
jemy Azofoskę
Żyzną ziemię z kre-
3 towisk zbieramy do
wiadra i wykorzystujemy do
wysiewów, do rozsad i jako Własne grzyby
podłoże do sadzonek zielnych
Pan Jan z Wadowic chciałby mieć wła- kupioną, przerośniętą już grzybnię
Jeśli nie zrobiliście
4 tego wcześniej, jeszcze
sne grzyby w ogrodzie. Pyta, czy to jest kani wkopuje się w murawę i przy-
możliwe? sypuje około 3-cm warstwą podłoża.
możecie posadzić ciepłolubne
Uprawa własnych grzybów jest możli- W okresie suszy, miejsca, gdzie za-
kwiaty cebulowe, np. frezje,
wa. Aby się ich doczekać w ogrodzie, szczepiono kanie, należy podlewać.
tygrysówki, krokosmie. Po zim-
nych ogrodnikach wysadzamy trzeba mieć posadzone drzewa iglaste Wzrost kapeluszy zależy od warun-
do gruntu podpędzone w domu lub liściaste. W obrębie koron drzew ków, jakie się stworzyło grzybni.
sadzonki paciorecznika i dalii należy wprowadzić specjalną szcze- W ogrodzie można także uprawiać
pionkę mikoryzową, która po wejściu boczniaki, na specjalnych przero-
Hartujemy rośliny do-
5 mowe, które zamierza-
w symbiozę z korzeniami tych roślin śniętych grzybnią kostkach słomy,
my na lato wynieść do ogrodu.
wydaje owocniki. Powszechnie wia- w miejscach wilgotnych i półcieni-
domo, że maślaki rosną razem z so- stych. Inny sposób, to uprawa tych
snami, a borowiki często są spotykane grzybów na pniach drzew. Specjal-
w obrębie brzóz. Z kolei kanie najle- nie przygotowaną grzybnię „na ko-
piej rosną łeczkach” wciskamy w wywiercone
rad
www ięcej po
w podłożu co 15 cm otwory w pniu. Należy
wapiennym, pamiętać, aby miejsce do uprawy
znajdziesz na .pl w miejscach grzybów było osłonięte, wilgotne i nie
rodnik
www.twojog ce
©Artem Solovev-Fotolia.com

wilgotnych było bezpośrednio nasłonecznione.

w zakład i półcieni- W specjalistycznych firmach można
„Kalendarz stych, np. kupić zaszczepione podłoże lub kołki,
ogrodnika” w wysokiej a do każdego gatunku producent daje
trawie. Za- osobne zalecenia uprawowe.

Rady przygotowali ogrodnicy: mgr Lucyna Grabowska i dr inż. Tomasz Trelka

22
Rośliny
pod lupą: Magnolie
Magnolie, choć są niezwykle piękne,
bywają również kapryśne. Spełnie-
nie ich podstawowych wymagań jest
gwarancją sukcesu w uprawie.
mgr inż. Katarzyna Fik, ogrodniczka

1 Nie lubią wapnia 3 Płytko się korzenią

Magnolie zdecydowanie wolą podłoże żyzne, lekko
kwaśne i przepuszczalne. Dobrze jest domieszać też torf
wysoki oraz przekompostowany obornik. Jeżeli ziemia jest
zbyt zwięzła, to można rozluźnić ją piaskiem, a gdy zbyt
lekka, można dodać ziemi gliniastej. Przed sadzeniem
w nowo zakładanym ogrodzie, teren musi być dobrze
odgruzowany, gdyż resztki pobudowlane zawierające
wapno mogą powodować osłabienie korzeni, a nawet ich
zamieranie. Nadmiar wapnia powoduje też chlorozę liści.
2 Mogą przemarzać
Magnolie to rośliny dość wrażliwe na mróz. Lepiej sadzić
odmiany nadające się do naszego klimatu (np.’Susan’,
czy ‘Betty’). Trzeba też wybrać dla nich dobre miejsce,
osłonięte i o zachodniej wystawie. Od południa kwitnienie
jest przyspieszone, przez co pąki kwiatowe są bardziej
narażone na przemarzanie. Krzewom sprzyja sąsiedztwo
zbiornika wodnego, który gwarantuje rzadsze występowa-
nie przymrozków. Dla zwiększe-
Kwiaty magnolii nia odporności krzewów, lepiej
uszkodzone przez nie nawozić ich azotem później
mróz
niż do połowy lipca, a także
ściółkować ziemię wokół korą.
Nowe rośliny sadzimy wiosną,
a nie jesienią oraz koniecznie
okrywamy młode krzewy przez
2-3 kolejne zimy po posadzeniu
(np. matą słomianą).
Krzewy magnolii sadźcie zawsze na taką głębokość,
na jakiej rosły w pojemniku. Posadzone płycej mogą
przemarzać i przesychać, a zbyt głęboko – źle rosnąć.
Ze względu na płytki system
korzeniowy, warto też uformować Objawy suszy
z ziemi misę i wyściółkować ją na liściach
korą, a podczas suszy podlewać
krzewy. Podłoże wokół roślin od-
chwaszczajcie ostrożnie i najlepiej
ręcznie, nie spulchniajcie ziemi
pazurkami. Nie sadźcie też w ich
pobliżu gatunków o rozbudowa-
nych systemach korzeniowych.
Najlepszym towarzystwem są
byliny okrywowe, np. bodziszki.
4 Dlaczego nie kwitną?
Pierwsze kwitnienie magnolii zależy od gatunku i od-
miany, a także od metody, jaką uzyskano daną roślinę.
Krzewy rozmnażane wegetatywnie zakwitną szybko.
Powodem braku kwitnienia magnolii mogą też być przy-
mrozki, susza jesienna w czasie zawiązywania pąków
kwiatowych, a także zbyt radykalne cięcie.
Magnolie źle znoszą przesadzanie. Z własnego do-
świadczenia wiem, że jeżeli już jest to konieczne, to
najlepszym terminem jest wczesna wiosna i moment
nabrzmiewania pąków.

5 Co im dolega?
Najczęściej pojawiające się choroby
grzybowe magnolii to zamieranie pę-
dów oraz szara pleśń. Objawem tej
pierwszej jest brązowienie pędów od
ich wierzchołków. Porażone gałązki
należy ścinać poniżej miejsca zmian
i spalić. Szara pleśń często występuje
na pąkach kwiatowych, przy dużej
wilgotności powietrza i ma postać
brązowych plam. Aby jej zapobiec,
należy unikać nadmiernego zagęsz-
czenia roślin. Groźnym szkodnikiem
magnolii jest przędziorek. Powoduje
on żółknięcie liści, zaczynające się
od małych punkcików.

05/2017 23
 W WARZYWNIKU
Odchwaszczamy
Maj jest miesiącem intensywnych
prac w warzywniku. Warzywa z sie-
wu lub sadzenia kwietniowego są
jeszcze małe i właśnie teraz musimy
starannie usuwać chwasty, które
rywalizują z nimi o wodę, światło
i składniki pokarmowe, bo w prze-
ciwnym razie
Warzywnik
szybko je
najlepiej
zagłuszą. Od-
odchwaszczać
chwaszczamy
ręcznie
ręcznie, najle-
piej po deszczu
lub burzy, dla
ułatwienia
spulchniając
glebę haczką
lub pazurkami.
Dobre odmiany pomidorów
Własne pomidory to wielka frajda.
©beerfan, illustrez-vous, Roy Pedersen-Fotolia.com
Najwartościowsze są odmiany wy-
hodowane w Polsce i przystosowane
do naszego klimatu. Dobre odmiany
to Betalux, Poranek czy Rumba
Ożarowska, które są tolerancyjne
na zarazę ziemniaka, ze względu na
bardzo wczesny termin dojrzewania
owoców. Z odmian wysokich, wy-
magających palikowania, wciąż du-
żym powodzeniem cieszy się Krakus.
T. Trelka
Betalux jest idealna Koralik to odmiana
do naszego klimatu koktajlowa nr 1 w Polsce
24
Sadzimy rozsadę
pomidorów
Krzaczki możemy prowadzić przy
Rozsadę pomidorów możemy sadzić bambusowych stożkach
w ogrodzie po połowie maja.
Gotowa rozsada powinna być krępa
i gruba. Przed sadzeniem glebę
nawozimy kompostem i nawoza-
mi mineralnymi, np. saletrzakiem
lub azofoską. Pomidory sadzimy
w rzędach oddalonych od siebie
o 60 – 80 cm, w rozstawie 40 – 50 cm.
Gęstość sadzenia zależy od siły Dobrą podporą są też sznurki
wzrostu danej odmiany i sposobu podwiązane do pionowego palika
prowadzenia. Pomidory można też
posadzić pod rozciągniętym nad nimi
drutem, do którego przywiązuje się Jest wymagający
sznurkiem poszczególne sadzonki.
Pomidor jest gatunkiem wyma-
Innym dobrym sposobem jest po-
gającym, lubi dużo słońca i ciepła
sadzenie pomidorów przy czterech
oraz potrzebuje sporych ilości
bambusach, wbitych skośnie i zwią-
wody i składników pokarmowych.
zanych na górze na kształt piramidy.
Biohumusy są dla pomidorów zbyt
Odmiany karłowe można wysadzać
słabymi nawozami. Lepiej dokarmiać
do ogrodu nawet wcześniej niż
częściej nawozami mineralnymi,
w połowie maja, sadzimy je pod tune-
a w mniejszych dawkach. Pamiętajcie
likami foliowymi w rozstawie około
także, że podczas deszczowego lata
45 x 35 cm, pamiętając, aby nakryć
będziecie musieli wykonać kilka
tuneliki (np. kocami) w przypadku
oprysków środkami ochrony przeciw
znacznych przymrozków.
zarazie ziemniaka. Pierwszy oprysk
wykonuje się najczęściej, gdy owoce
są wykształcone i zielone. To, że od-
miana jest tolerancyjna na zarazę, nie
oznacza, że na nią nie zachoruje.
Regularnie dokarmiaj
sadzonki pomidorów dr inż. Tomasz Trelka,
ogrodnik
Z kolei wśród odmian o owocach jest malinowa odmiana Pokusa,
malinowych, niestety mniej toleran- Black Cherry o owocach prawie
cyjnych na zarazę ziemniaczaną, war- brązowych czy żółtoowocowa karło-
te polecenia są: Malinowy Henryka, wa Aztek. Jeżeli nie macie wprawy
Faworyt, Malinowy Ożarowski czy w prowadzeniu pomidorów na 1 – 2
Malinowy Retro. Wciąż niesłabnącą pędy, to wybierzcie odmiany samo-
popularnością cieszą się odmiany kończące, czyli takie, których nie
koktajlowe. Numerem jeden w Pol- trzeba przycinać. Jeżeli sprzedawca
sce jest Koralik, który niestety rośnie nie umie powiedzieć, jakie ma od-
w wielki krzak oraz karłowa, idealna miany, to nie kupujcie u niego, gdyż
do donic, Maskotka. Ciekawostką szkoda waszego zachodu i pracy.
Black Cherry ma prawie Samokończąca
brązowe owoce Moskvich

Rdza na malwie
Większość grzybów atakuje, kie-
dy jest ciepło i wilgotno. Dlatego
ważne jest prześwietlanie roślin,
aby nie dopuścić do ich nadmier-
nego zagęszczenia i tym samym
utrzymywania wilgotności. Nie-
wskazane jest też polewanie wie-
czorem liści, bo wtedy woda długo
pozostaje na roślinach, tworząc dla
grzybów odpowiednie środowisko.
Mączniak prawdziwy
na pysznogłówce
Częstym utrapieniem są rdze,
z którymi mamy do czynienia
przede wszystkim w przypadku
malw, róż, mahonii i berberysów.
Jeśli zauważymy na liściach różnej
wielkości rdzawe, czerwonawe lub
żółtawe plamy, które po spodniej
stronie mają wypukłe skupienia za-
rodników, to właśnie jest rdza.
Objawy mączniaka prawdzi-
wego spotykamy najczęściej na
różach, różanecznikach, azaliach,
tawułach i berberysach. Jest to
charakterystyczny biały nalot na
liściach, ale porażone mogą być
również kwiaty lub pędy. Miejsca
zmienione chorobowo wyglądają
tak, jakby były obsypane mąką.
Często w nalocie widoczne są także
czarne punkty (owocniki grzyba).
Plamistości liści mogą być powo-
dowane przez różne gatunki grzy-
GA
CO DOLE ?
M
ROŚLINO
Majowy atak
szkodników
Wraz z wiosną w naszych ogrodach na rozwijają-
cych się roślinach mogą pojawić się, niestety, także
choroby i szkodniki.
bów, które atakują m.in. róże, ró- sadzakowych, które ograniczają
żaneczniki, azalie, piwonie, floksy powierzchnię asymilacyjną roślin.
i ostróżki. Mszyce roznoszą też choroby wi-
Zapobiegawczo lub interwen- rusowe, dlatego tak istotne jest ich
cyjnie przeciw wszystkim tym zwalczanie.
chorobom można stosować środki Na roślinach ozdobnych często
grzybobójcze (fungicydy): Baymat spotkać można także przędziorki,
AL i Discus 500 WG. Dodatkowo szczególnie gdy jest ciepło i sucho.
przeciw mączniakowi prawdziwe- Osobniki dorosłe i ich larwy żeru-
mu: Domark 100 EC, Nimrod 250 ją po spodniej stronie liści, wsku-
EC i Signum 33 WG, a przeciw tek czego na górnej stronie blasz-
plamistościom liści – Domark 100 ki liściowej tworzą się żółte cętki,
EC i Topsin M 500 SC. Porażone z czasem łączące się w plamy. Sil-
fragmenty roślin powinno się wy- ne porażenie prowadzi do brązo-
cinać, a opadłe liście z objawami wienia i zasychania liści. Do walki
chorobowymi wygrabiać i usuwać z mszycami i przędziorkami służą
z ogrodu. opryski z szarego mydła, wycią-
gów roślinnych (z ce-
Czarna plamistość i mszyce często występują buli, czosnku lub po-
na różach krzywy) lub gnojówek
(z mniszka lub skrzypu
polnego). Poniżej 20°C
do zwalczania mszyc
zaleca się Karate Gold
i Decis Ogród 015 EW,
a w wyższych tempe-
raturach Mospilan 20
SP. Przeciw przędzior-
Jeżeli chodzi o szkodniki, to naj- kom można stosować Ortus 05 SC
większy problem stanowią mszyce, i Envidor 240 SC.
które mogą żerować praktycznie na mgr inż. Agata Kaczmarek,
każdej roślinie. Wysysają one soki specjalistka ochrony roślin
komórkowe z liści i innych części
roślin, co prowadzi do ich defor- Świerk biały zaatakowany
przez przędziorki
macji oraz osłabienia. Dodatkowo
spadź wydzielana przez mszyce
sprzyja rozwojowi tzw. grzybów
05/2017 25
 Na pytania Czytelników odpowiadają: mgr inż. Agata Kaczmarek, specjalistka ochrony roślin
i dr inż. Tomasz Trelka, ogrodnik

Czy Roundup zatruwa ziemię?

PYTANIE: Posadziłam milin. Nie wiedziałam, że jest
ekspansywny i teraz między krzewami borówek mam pełno
młodych milinów. Próbowałam niszczyć odrosty, wykopując
je, ale bez rezultatu. Poradzono mi, żebym spryskała je Roun-
dupem. Obawiam się, że nie tylko zniszczę pnącza, ale także
zatruję glebę.

Stała Czytelniczka

PYTANIE: Czy mogę zastosować Roundup do zniszczenia chwastów przed założeniem trawnika? Jeśli
tak, to jak to zrobić? Czy środek nie zaszkodzi nasionom traw oraz czy spalone chwasty, gdyby częściowo
pozostały w glebie, nie skażą trwale podłoża?

Roundupem nie pryskaj chwastów e-mail

w trawniku, bo zniszczysz trawę
ODPOWIEDŹ: Roundup jest nieselektywnym środkiem chwastobójczym,
dostępnym jako koncentrat do sporządzania roztworu wodnego lub w formie
gotowej do użycia. Występuje w kilku wariantach różniących się stężeniem
substancji czynnej, jaką jest glifosat. Dla użytkowników amatorskich dostępne
są np. Roundup Flex 480 i Roundup Ultra 170 SL. Mało kto wie, że glifosat
znajduje się też w wielu innych herbicydach (np.Glifocyd 360 SL, Klinik Duo
360 SL, Sprinter 350 SL). Roundup jest preparatem
stosowanym nalistnie, przeznaczonym do zwalczania rocznych i wieloletnich chwastów jedno-
liściennych i dwuliściennych. Zalecany jest do stosowania na terenach przeznaczonych na za-
łożenie ogrodu, działki lub trawnika, w ogrodach silnie zachwaszczonych, wokół domu i drzew,
wzdłuż ogrodzeń, pod żywopłotami i krzewami, a nawet między kostką chodnikową. Środek
pobierany jest tylko przez liście, zielone pędy i niezdrewniałą korę, przemieszcza się w całej
roślinie i dociera do części podziemnych: korzeni, rozłogów, bulw i kłączy, powodując ich
zamieranie. Pierwsze objawy działania (żółknięcie i więdnięcie) widoczne są po 7-10 dniach,
a całkowite zamieranie roślin następuje po ok. 3 tygodniach. Wysoka temperatura i wilgotność
powietrza oraz silne nasłonecznienie przyspieszają działanie środka.
Jeżeli chodzi o potencjalne skażenie gleby glifosatem, to wciąż brak jest jednoznacznej od-
powiedzi – jedni twierdzą, że glifosat szybko ulega rozkładowi, a inni, że wręcz przeciwnie.
Przede wszystkim liczy się zdrowy rozsądek w stosowaniu tej substancji – zgodnie z etykietą
przeprowadzamy maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Glifosat nie jest pobierany
przez korzenie, dlatego nie zagraża on roślinom uprawianym w miejscach jego wcześniejsze- Dobre przykłady
©bigshotd3, showcake – Fotolia.com

go zastosowania. Zabiegi uprawowe, siew lub sadzenie można rozpocząć nie wcześniej niż zastosowania Roundupu
po 7 dniach. Na terenie po wcześniejszym zastosowaniu Roundupu można zatem zakładać
np. trawnik. Środek nie zaszkodzi nasionom traw. Jeżeli chce się go zastosować przeciwko
chwastom w istniejącej uprawie (np. przeciwko milinowi w borówce), należy zabezpieczyć
borówki, np. folią i bardzo uważnie wykonywać oprysk, aby nie uszkodzić krzewów. Na nie-
wielkich powierzchniach można też Roundup zastosować punktowo, smarując pojedyncze
rośliny tym środkiem w postaci żelu lub zwykłym pędzelkiem maczanym w koncentracie.

26
 Stokezja
PYTANIE: Kupiłam na rynku roślinę. Wygląda trochę jak aster,
trochę chaber, kolor niebieskofioletowy. Sprzedający podał mi
nazwę – stoklesja, ale nic więcej nie umiał powiedzieć. Czy
trzeba ją okryć na zimę? Czy jest to bylina i jak ją rozmnożyć?

Wanda z Tarnowa

ODPOWIEDŹ: Stokezja gładka (Stokesia

Stokezja jest laevis) to bylina. Wytrzymuje spadki tempera-
podobna do chabra
tury do minus 28 stopni. Dorasta do 30 – 40 cm
wysokości. Kwitnie od sierpnia do października.
Najlepiej rośnie w miejscu ciepłym i słonecz-
nym, na piaszczysto-gliniastej glebie. Jest dość
wrażliwa na zagniwanie korzeni, więc wymaga
zdrenowanego podłoża. Najlepiej sadzić ją na
podwyższeniu w ogrodzie skalnym. Dobrze jest
okrywać stokezję na zimę gałązkami iglastymi
i liśćmi. Może ją Pani rozmnożyć za pomocą
sadzonek korzeniowych od grudnia do marca,
a także z nasion wysianych po zbiorze.

Rozmnażamy chrzan
PYTANIE: Chcę rozmnożyć chrzan. Słyszałam, że robi się to
przez sadzonki korzeniowe. Wykopałam korzenie, ale są one
grube i spróchniałe, więc nie wiem, czy się do czegoś nadają.

e-mail
ODPOWIEDŹ: Chrzan zwykle dziczeje i wykopywane korzenie są najczę-
ściej zniekształcone i popróchniałe. Najlepsze są korzenie jednoroczne,
gdyż są zdrowe, w przekroju nie są puste i łatwo je obrać. Aby uzyskać
piękny chrzan, musicie wiosną ze starych roślin matecznych wykopać i od-
ciąć korzenie grubości ołówka i długości około 25 cm. Górną część korze-
nia zetnijcie płasko, a dolną
skośnie. Młode korzenie Chrzan szybko dziczeje
sadzimy pod skosem, tak,
aby górna część znajdowała
się pod powierzchnią pod-
©Mark_VB, lapis2380, – Fotolia.com

łoża, a dolna na głębokości

15 cm. Odległość pomiędzy
korzeniami to 30-40 cm.
Tak uprawiany chrzan nie
zakorzeni się zbyt głęboko
REKLAMA

i nie stanie się uciążliwym

chwastem.
 ZBĘD
IE

NI
N

K
OG
Uproszczony
RO

A
DNIK

pora dnik
naw ozowy
„
„
Czy są jakieś nawozy ogólne, którymi można nawozić większość gatun-
ków w ogrodzie? Nie chcę kupować osobnych nawozów do wszystkich ro-
ślin. Gdy widzę, ile jest produktów nawozowych na rynku, robię się bezsilna.
Amelia Pawlik
Rzeczywiście rynek ogrodniczy jest bardzo silnie roz-
Rododendrony warto zasilać nawozami
budowany, a dział nawozów ma mocną pozycję. Często przeznaczonymi do tych roślin
poszczególne produkty różnią się bardziej opakowaniem
niż samym składem. Nie jest konieczne kupowanie dla
każdego gatunku osobnej mieszanki nawozowej. Jednak
warto kupić gotowe nawozy dla niektórych grup roślin,
na przykład iglaków, czy gatunków kwitnących.
Produkty do iglaków (a zwłaszcza tak zwane nawozy
przeciw brązowieniu), poza podstawowymi składnika-
mi, zawierają też zwiększone ilości magnezu i żelaza,
które sprawiają, że rośliny zrzucają mniej igieł oraz pę-
dów. Do wszystkich roślin kwitnących można zasto- W ogrodzie podstawowym nawozem powinien
sować jeden, zawierający dużo potasu, nawóz mine- być kompost przygotowany we własnym zakresie,

©singkham, Osterland, Galinka, Le Do, schulzie – Fotolia.com

ralny. Zasilamy nim zarówno surfinie czy pelargonie,
jak i róże ogrodowe. Mniej uniwersalne są biohumusy,
czyli nawozy naturalne, powstałe w wyniku działalno-
ści dżdżownic kalifornijskich. Ze względu na niewielką
zawartość składników pokarmowych nie nadają się
one do dokarmiania roślin o szybkim wzroście. Dla ro-
ślin balkonowych, które są bardzo żarłoczne, nie będą
więc odpowiednie. Uniwersalnym wieloskładnikowym
nawozem ogrodniczym jest zaś Azofoska, produkowana
w Polsce od kilkudziesięciu lat. Można nią dokarmiać
wszystkie rośliny.
a nawożenie mineralne stanowi jedynie uzupełnienie
i jest stosowane w oparciu o wygląd roślin i własne
doświadczenie. Próchnica powstała poprzez kompo-
stowanie zawiera łatwo dostępne składniki pokar-
mowe, mikroflorę oraz związki chemiczne działające
korzystnie na strukturę gleby (kwasy fulwowe i hy-
metomelanowe).
Wiosną najważniejsze jest nawożenie azotowe. Azot
jest łatwo wypłukiwany do głębszych warstw gleby. Dla-
tego, szczególnie po zimie, w podłożu jest go zbyt mało,
co działa ograniczająco na wzrost wegetatywny roślin.

Biohumusem nie zasilisz Azofoska to nawóz

Rośliny cebu- uniwersalny
wszystkich roślin, bo jest
lowe w czasie ubogi w składniki
kwitnienia pokarmowe
potrzebują na-
wożenia. Można
w tym celu zasto-
sować nawóz do
różnych roślin
kwitnących

28
 Wapnowanie nie może być
Własny kompost jest Regularnie nawożąc trawnik, równoczesne z nawożeniem
najlepszym nawozem warto skorzystać z siewnika mineralnym

Z kolei fosfor i potas przemieszczają się wolniej w pod-

łożu. Spośród nawozów ogrodniczych można stosować
nawozy zawierające sam azot. Np. na trawniku moż-
na zastosować zarówno saletrę wapniową czy siarczan
amonu, jak i azotan amonu, saletrzak czy mocznik. Są to
nawozy tanie, dające szybko efekt zielonego łanu. Traw-
nik wymaga kilkukrotnego dokarmiania w ciągu roku.
Nie powinno się równocześnie wapnować gleby
np. wapnem tlenkowym lub węglanowym i rozsypy-
wać nawozu mineralnego. Związki wapnia mogą się
przyczynić do przejścia pierwiastków w formy trudno
przyswajalne dla roślin (np. fosfor tworzy nierozpusz-
czalne fluoroapatyty), których roślina nie może pobrać
z podłoża. Wapnowanie można wykonać jesienią,
a nawozy mineralne rozsypać wiosną.
dr inż. Tomasz Trelka, ogrodnik
Ważne rady:
• Aby zmienić pH gleby na glebach kwaśnych,
rozsypujemy nawozy zawierające w swoim
składzie wapń, z kolei na glebach zasado-
wych dajemy nawozy zakwaszające, zawiera-
jące w swoim składzie np. siarkę.
• Kupując nawozy, sprawdźcie, czy na opa-
kowaniu widnieje informacja o zawartości
podstawowych składników pokarmowych.
Producent ma obowiązek o tym informować.
• Raz do roku warto wykonać analizę gleby,
aby orientacyjnie wiedzieć, których pier-
wiastków jest najmniej i jakie jest jej pH.
• Mchu z trawnika można się pozbyć, stosując
wiosną siarczan żelaza.

NA KRÓTKO PRZED WYSIEWEM

MOŻNA MIESZAĆ ZE SOBĄ NASTĘPUJĄCE NAWOZY:
Mączka
Rodzaj Saletra
Saletrzak
Siarczan
Mocznik
Super-
fosfory-
Siarczan
Kainit
nawozu amonowa amonu fosfat
towa
potasu

Saletra - TAK TAK NIE TAK TAK TAK TAK

amonowa
Saletrzak TAK - TAK NIE NIE NIE TAK TAK
Siarczan TAK TAK - TAK TAK NIE TAK TAK
amonu
Mocznik NIE NIE TAK - NIE TAK TAK NIE

Superfosfat TAK NIE TAK NIE - NIE TAK TAK

Mączka
fosforyto- TAK NIE NIE TAK TAK - TAK TAK
wa
Siarczan TAK TAK TAK TAK TAK TAK - TAK
potasu
Kainit TAK TAK TAK NIE NIE TAK TAK -

05/2017 29
 DO OGRODU I NA TARAS
1. Wilec ‘Black Tone’ (Ipomea) – ro-
3
śnie silnie, przeznacz dla niego
4 sporo miejsca. Odporny na upały
2. Kalibrachoa ‘Callie Rose Star’
(Calibrachoa) woli miejsca
zaciszne, nie lubi zamakania
3. Miskant chiński ‘Dixieland’
(Miscanthus sinensis) – piękna,
nowa odmiana o mocno kontra-
1
2 stowych liściach, jesienią wysadź
ją do ogrodu
Intensywny 4. Pelargonia ‘Champion Flash
Eye’ (Pelargonium x zonale) to
róż nowa odmiana o bardzo dużych
kwiatach
1. Petunia ‘Veranda White’ (Pe-
tunia). Kaskadowa, ma zwarty,
3 lekko wzniosły pokrój
2. Smagliczka (Lobularia). Szyb-
ko rośnie, ładnie pachnie, lubi
stale lekko wilgotne podłoże.
Powinno się przycinać pędy, by
1
ładnie się rozkrzewiały
3. Rozplenica słoniowa ‘Vertigo’
(Pennisetum purpureum) to
fontanna ciemnopurpurowych li-
2
ści. Bardzo szybko rośnie i daje
wspaniały efekt
Chłodna
biel
1. Rozplenica słoniowa ‘Vertigo’
1 (patrz powyżej)
2. Petunia ‘Supertunia Chilli
Red’ (Petunia) ma kaskadowy
pokrój i bardzo intensywny,
poszukiwany przez ogrodni-
ków kolor
2 korzenie. Większość roślin rabatowych
3 3. Pelargonia bluszczolistna
‘Big5 Red’ (Pelargonium pel-
Ognista tatum) również o zwisającym
pokroju i pięknych, pełnych
czerwień
kwiatach, osadzonych na
sztywnych łodyżkach
30
3 pomysły
na donice
Jeśli chcesz stworzyć uniwersalną
kompozycję, która ozdobi twój taras,
patio lub wejście do domu, trzymaj
się zasady: prostota, umiar, elegancja.
Wybierz jedną tonację kolorów, 2-3
gatunki roślin, do tego dołóż donicę,
której kolor podkreśli zestawienie, po-
sadź rośliny i ciesz się wspaniałą de-
koracją, która może stanąć w pełnym
słońcu lub półcieniu.
Aby osiągnąć sukces, pilnuj kilku
spraw: kupując sadzonki, wybieraj ro-
śliny mocne, krępe, rozkrzewione, ale
nie nadmiernie wyciągnięte. Jeśli za-
uważysz, że podłoże jest przesuszone
– nie kupuj, bo roślina mogła mocno
ucierpieć i będzie to odchorowywać
w twojej donicy. Ostrożnie transportuj
sadzonki, aby dojechały w jak najlep-
szym stanie.
Sadząc, zapewnij im dobre warun-
ki wzrostu, a więc świeże, lekkie pod-
łoże, wzbogacone hydrożelem – jest to
szczególnie ważne, jeśli na przykład
nie ma cię długo w domu i wracasz
dopiero pod wieczór, więc nie bę-
dziesz mógł od razu podlać roślin pod-
czas największych upałów. Pamiętaj
o drenażu i regularnym nawadnianiu,
a także nawożeniu przez cały sezon.
Lepiej nawozić częściej ale w małych
dawkach, co 7-10 dni, a nawet, by
osiągnąć najbardziej spektakularne
efekty, co drugi dzień. Jednak wte-
dy musisz ostrożnie dawkować ilość
nawozu, by nie przenawozić roślin.
Szczególnie na początku chroń sa-
dzonki przed bardzo silnym słońcem
i wiatrem, daj im czas, by zapuściły
o przewieszających się pędach najle-
piej czuje się w miejscach zacisznych,
ciepłych, wytrzymują też częściowe
zacienienie.
mgr Alicja Grabowska,
ogrodniczka
 Ogrodowe zarośla

Stare przepisy
Mimo upływu 150 lat z okładem, niewiele się zmieni- zbierają kokony szkodników, gąsienice i gnijące w sa-
ło. – Przeglądam niemiecki poradnik gospodarza z roku dzie jabłka. A resztę lekceważę, bo bardziej sobie cenię
1863. Wydanie piąte (widać poczytny!). Chciałbym – tro- spokój niż wojnę. Jedynie mszyce, pojawiające się na
chę dla zabawy – sprawdzić aktualność tych rad. niektórych krzakach róż, bezzwłocznie tępię opryskiem.
Na przykład, ślimaki w ogrodzie. – „Ze wszystkich W ten sposób chronię siebie i ratuję swój dobry nastrój
środków proponowanych w tym celu, jak dotychczas naj- w czasie spacerów po ogrodzie. Ogrodowe ścieżki też mi
lepiej sprawdza się melanteryt”. nie zarastają, bo ich prawie nie
(Melanteryt jest minerałem, sied- ma. Mam za to spokój, swobod-
miowodnym siarczanem żelaza- ny dostęp do dowolnej roślinki
wym). Zgodnie z radą, należy go i możliwość obejrzenia jej do-
możliwie najdokładniej sproszko- okoła.
wać, zmieszać z piaskiem i wcze- W ten sposób, ogród powoli
snym rankiem, o wschodzie staje się miejscem wypoczynku.
słońca, rozrzucić po powierzchni Praca jest w nim, nie powiem,
ziemi. – Prawdopodobnie będzie czasem nawet bardzo cięż-
działał. ka. – Obowiązek codziennej
Znalazłem też sposób na po- gimnastyki i rehabilitacji to nic,
zbycie się chwastów zarastają- w porównaniu z (na przykład)
cych ścieżki ogrodowe. Mianowi- przerzedzaniem zawiązków,
cie, należy zmieszać 50-60 części a potem zbieraniem opadają-
wody z 20 funtami niegaszonego cych jabłek. Jesienią przychodzi
wapna i 2 funtami kwasu siarko- czas zbierania orzechów, a w zi-
wego. Zagotować tę mieszaninę mie na ich łupanie. Obcinanie
i polewać tym roztworem ścieżki i rozdrabnianie gałęzi, to też
ogrodowe. – Gwarantowana sku- ciekawa robota. Kłopotliwy wi-
teczność na wiele lat. dok zarastających chwastów to
Widać, że w dalszym cią- Rys. Jurek Kozieras już przeszłość, bo gleba znikła
gu warzywa atakowane są „Chronię siebie i ratuję swój dobry nastrój.” pod bujnymi hostami, papro-
przez ślimaki i ścieżki zarastają ciami oraz różnymi roślinami
chwastami. Zmieniło się tylko podejście do tych kłopo- okrywowymi: bluszczem, bodziszkami, runianką, bar-
tów. Świat się zmienił. – Jedni gotują kompoty z pokrzyw, winkiem itp. Trochę kłopotu było z różami, ale niskie róże
czosnku i czegoś tam jeszcze, aby tą śmierdzącą cieczą podsadziłem czyśćcem jedwabistym, a wyższe – irgami
opryskać na przykład mszyce. Inni, wierzą w osiągnięcia i krwawnikami. Trawnika nie mam wcale, a murawy coraz
techniki i kupują coraz nowsze preparaty, zwalczające mniej. – Coraz bardziej zbliżam się do ogrodu idealnego,
szkodniki. Jest jeszcze trzecia grupa, milcząca większość, lekko zaniedbanego, w którym rosną same zdrowe rośli-
do której i ja należę, która stosuje głównie mechanicz- ny, a każda prezentuje się ze swej najlepszej strony.
ne środki ochrony roślin. Ludzie ci codziennie, ręcznie Bogusław Woźniakowski

miesięcznik
Wydawca: Redaktor naczelna: Alicja Grabowska Biuro reklamy:
Wydawnictwo „Szarotka” Alicja Grabowska Redakcja: Lucyna Grabowska, Katarzyna Fik biuroreklamy@twojogrodnik.pl
Filipowice 273, 32-065 Krzeszowice,
Konsultacja: dr inż. Tomasz Trelka Druk: Zakład Poligraficzny Techgraf
Adres redakcji:
Filipowice 273, 32-065 Krzeszowice, Zdjęcia i rysunki: Copyright © Wydawnictwo „Szarotka”
tel. 12 258 29 41 archiwum wydawnictwa – wszelkie prawa zastrzeżone
e-mail: redakcja@twojogrodnik.pl
Przysyłając zdjęcia do publikacji na łamach „Twojego Ogrodnika”, ich autor oświadcza, że posiada do nich niczym
nieograniczoną pełnię praw majątkowych i autorskich i że zdjęcia nie naruszają praw autorskich ani jakichkolwiek
WWW.TWOJOGRODNIK.PL innych praw osób trzecich, a osoby znajdujące się na zdjęciu wyraziły zgodę na jego publikację.
 Numer
CZERWCOWY
w kioskach
już 18. maja
W PRENUMERACIE TANIEJ!
Niezastąpione
liliowce
Te wspaniałe
długowieczne
47, 88 zł byliny są niewyma-

© ulga – Fotolia.com
tylko gające, wytrzymałe

43 zmłerów!
i przepięknie kwitną.
Nadają się do zadań
nu specjalnych
za 12

Ogrodowi
sprzymierzeńcy
Wiele żyjątek,
Oferta ważna od 21.04.2017 do 17.05.2017 które spotykamy
w ogrodzie, wygląda
tajemniczo. Podpo-
Wpłaty możesz dokonać przekazem na poczcie, przelewem wiadamy, które z nich
w banku lub przez Internet na nasze konto: pomagają w walce
Wydawnictwo „Szarotka”, Filipowice 273, ze szkodnikami
32-065 Krzeszowice
nr konta 80 1060 0076 0000 3260 0147 9475 Ozdobne
z liści
Cena rocznej prenumeraty poza ofertą specjalną wynosi 47,88 zł.
Kwiaty balkonowe
Wszelkie informacje dotyczące prenumeraty i numerów archiwalnych sadzimy z powodu
uzyskasz pod numerem telefonu: 12 258 29 41 oraz pod adresem ich zachwycających
e-mail agrabowski@twojogrodnik.pl kwiatów, jednak jest
sporo ciekawych
Prenumeratę możesz zamówić także u swojego listonosza oraz odmian, które mają
we wszystkich urzędach pocztowych i za pośrednictwem witryny ładne liście
internetowej www.poczta-polska.pl/prenumerata
według regulaminu poczty
Późne
pierwiosnki
W przyszłym miesiącu Wbrew nazwie,
niektóre pierwiosnki
WYSYŁKOWA wcale nie kwitną
jeszcze więcej roślin
wczesną wiosną.
SPRZEDAŻ Poznaj oryginalne
PIĘKNYCH w ofercie wysyłkowej
ROŚLIN gatunki

Warzywnik
w cieniu
© chrisberic – Fotolia.com

Choć nie jest to

proste, w cienistym
miejscu również
można doczekać się
smakowitych plonów
 OFERTA WYSYŁKOWA PIĘKNYCH ROŚLIN 2017 33
więcej roślin na www.bylinylucyny.pl

ZAMÓW
LISTOWNIE: PRZEZ INTERNET: TELEFONICZNIE:
Byliny Lucyny, Filipowice 273, www.bylinylucyny.pl 518-045-322
32-065 Krzeszowice
Dostawa kurierem. Pełna oferta na
Koszt przesyłki 20 zł. Płatne przy odbiorze.
Tylko u nas do każdego zamówienia instrukcja sadzenia i pielęgnacji roślin www.bylinylucyny.pl
OZNACZENIA: Sprzedajemy ukorzenione sadzonki roślin. Zdjęcia przedstawiają dorosłe rośliny. Liczba po strzałce, np. ↑80 oznacza wysokość
rośliny dorosłej w centymetrach. Jeśli są dwie liczby przedzielone ukośnikiem, np. 20/40, pierwsza oznacza wysokość kępy liści, druga kwiatów;
cyfry rzymskie oznaczają miesiące kwitnienia.

Ć
OŚ 627 597 131 388 242
W
NO

Dzielżan Aster krzaczasty Aster krzaczasty

‘Rotkampchen’ ‘Prof. Kippenberg’ Aster krzaczasty biały Aster krzaczasty lila niebieski
piękne, trwałe tworzy zgrabne, obsypane burza kwiatów późnym latem zgrabne kępy b. dużych ozdoba jesieni, mocny
kwiaty, ↑70, VII-IX, 7 zł kwiatami krzaczki, ↑30, IX-X, 6 zł i jesienią, ↑30, VIII-X, 6 zł kwiatów, ↑30-40, IX-X, 6 zł kolor, ↑30-40, IX-X, 6 zł

133 598 599 191 600

Aster krzaczasty Floks wiechowaty

różowy Jeżówka ‘Magnus’ Kocimiętka ‘Grog’ Parzydło leśne ‘Nicky’
ozdoba jesieni, piękny piękne kwiaty, trwałe, wcześnie rozpoczyna wzrost, okazała, długowieczna piękne fioletowopurpurowe
kolor, ↑30, IX-X, 6 zł odporna, ↑60, VIII-X, 7 zł szybko rośnie, ↑50, VII-VIII, 6 zł bylina, ↑150-200, VI, 10 zł kwiaty, ↑80, VII-IX, 8 zł

Ć
12 602 35 603 OŚ 630
OW
N

Szałwia omszona Słonecznica

Smotrawa okazała ‘Blauhugel’ Rudbekia ‘Goldsturm’ Czyściec ‘Superba’ wysokogórska
olbrzymie liście, okazała kępa, niskie, gęste kwiatostany piękne, złociste kępy, długo elegancka kępa, niekłopotliwy, urocze dywany na skalniak,
miododajna, ↑180, VII-VIII, 10 zł o fioletowej barwie, ↑20, VI-VIII, 6 zł kwitnie, ↑60, VIII-X, 6 zł ↑50, VI-VII, 6 zł mrozoodporna, ↑5, V-VII, 6 zł

605 277 607 274 608

Przetacznik kłosowy Tojeść orzęsiona Aster gawędka Żurawka krwista Aster alpejski
‘Rotfuchs’ ‘Fireckracker’ ‘Rudolf Goethe’ ‘Leuchtkafer’ ‘Albus’
kwiaty w ciemnoróżowych kłosach, purpurowe liście, żółte duże kwiaty, zwarte kępy, jaskrawy, barwny akcent, na skalniak, na brzeg
↑20-40, VII-VIII, 7 zł kwiaty, ↑90, VI-VII, 7 zł ↑60, VII-IX, 6 zł ↑30/50, V-VIII, 7 zł rabaty, ↑10/20, V-VI, 6 zł
 34
OFERTA WYSYŁKOWA PIĘKNYCH ROŚLIN 2017
więcej roślin na www.bylinylucyny.pl

KA
609 610 628 AN 30 613
ESZ
I
M

Aster alpejski Gęsiówka macedońska Floks wiechowaty Żagwin

‘Dunkle Schone’ ‘Variegata’ biały Ciemiernik ogrodowy ‘Red Carpet’
zgrabne kępki na skalniak, ozdobne pstre liście, do pachnie, obficie kwitnie, kwitnie od zimy do wiosny, czerwone dywany
↑20, V-VI, 6 zł szczelin, ↑5, IV-V, 6 zł ↑80, VII-IX, 8 zł zimozielone liście, ↑30, XII-IV, 10 zł na skalniak, ↑5/10, IV-V, 6 zł

E
614 615 616 403 NI 619
ACH
P

Ubiorek Lawenda Rozchodnik wielki

Żagwin niebieski wiecznie zielony ‘Hidcote Blue’ ‘Matrona’ Fiołek wonny
niebieskie dywany zimozielona krzewinka, niska odmiana, kwiaty ciemne, liście nabiegłe purpurą, cudowne fiołkowe poletka, powtarza
na skalniak, ↑5/10, IV-V, 6 zł ↑15, V-VI, 7 zł ↑25, VI-VIII, 7 zł ↑60, od VIII, 6 zł kwitnienie, ↑10, IV-V, IX, 6 zł

Ć Ć
OŚ 629 OŚ 618 563 322 32
OW W
N NO

Dzielżan Chaber Rozchodnik

‘Moerheim Beauty’ wielkogłówkowy ‘Herbstfreude’ Pióropusznik strusi Świecznica groniasta
płomienny akcent, niewybredny, okazały, na duże rabaty, trwały, wysoki, piękny piękna paproć do cienistych piękna, majestatyczna,
↑80, VII-IX, 7 zł ↑100, VII-VIII, 6 zł jesienią, ↑50, IX-X, 7 zł zakątków, ↑100, 10 zł ↑170, VII-VIII, 12 zł

620 IX W 621 209 622 623

M RÓ
OLO
K

Nawłoć karłowa
Długosz królewski Ostróżka ogrodowa Wilczomlecz złocisty Liatra kłosowa ‘Laurin’
wspaniała paproć na cieniste wysoka, niezwykle dekoracyjna, zgrabne, ukwiecone dekoracyjne kłosowate niska, nieekspansywna,
miejsca, ↑100-150, 10 zł ↑130-150, VI, IX, 6 zł kępy, ↑30, IV-VI, 7 zł kwiatostany, ↑50-70, VII-IX, 6 zł obficie kwitnie, ↑20-30, VII-X, 6 zł
A
OW 481 347 624 16 79
W
RY
OK

Języczka
Pragnia syberyjska Rdest pokrewny pomarańczowa Brunnera wielkolistna Parzydło miniaturowe
zimozielona, pięknie super do zadarniania, kwitnie wspaniałe kępy do półcienia, śliczna, trwała niezapominajka zgrabne kępki, kwiaty jesienią
kwitnie, ↑20, IV-V, 6 zł b. długo, ↑10/25, VI-X, 6 zł ↑150, VIII-IX, 6 zł kaukaska, ↑30, IV-V, 6 zł miedziane, ↑10/20, V-VI, 6 zł
OFERTA WYSYŁKOWA KRZEWY OZDOBNE I OWOCOWE 2017 35
więcej krzewów na www.bylinylucyny.pl

E
NI 520 524 521 522 523
ACH
P

Azalia ‘Feuerwerk’ Azalia ‘Limetta’ Azalia ‘Gibraltar’ Azalia ‘Goldtopas’ Azalia ‘Juanita’
kwiaty ogniste, pokrój wzniesiony, kwitnie wcześniej niż pozostałe azalie, zwarty pokrój, kwitnie obficie, krzewy kuliste, kwiaty duże, złote, pokrój kulisty, kwiaty
mrozoodporna, ↑150, V-VI, 12 zł mrozoodporna, ↑140, V-VI, 12 zł mrozoodporna, ↑180, V-VI, 12 zł mrozoodporna, ↑110, V-VI, 12 zł z plamką, ↑140, V-VI, 12 zł

Y
ST 457 578 577 574 515
GNI EW
O KRZ

Trzmielina Hortensja bukietowa Hortensja piłkowana Róża miniaturowa Wawrzynek

oskrzydlona ‘Silver Dollar’ ‘Bluebird’ ‘Red’ ‘Collina Garalens’
zgrabny krzew, czerwone sztywne pędy, nie trzeba koronkowe kwiaty, liście jesienią powtarza kwitnienie, bardzo zimozielony, mrozoodporny,
liście jesienią, ↑150, V, 10 zł podpierać, ↑150, VII-IX, 15 zł purpurowe, ↑100, VI-X, 15 zł atrakcyjna, ↑50, VI-VIII, 12 zł cudnie pachnie, ↑30, V-VI, 25 zł

A
513 517 UR 356 631 96
IAT
IN
M

Magnolia Kostrzewa Miskant chiński

‘Goerge Henry Kern‘ Ketmia ‘Red Heart’ Lilak Meyera ‘Palibin’ ‘Intense Blue’ ‘Malepartus’
obficie i długo kwitnie, odporna na choroby roztacza cudowną woń, intensywnie niebieska, pióropusze czekoladowych, gęstych
śliczna, ↑200-300, V, 15 zł i szkodniki, ↑150-200, XII-X, 12 zł wabi motyle, ↑150, V-VI, 10 zł zimozielona, ↑30, V-VII, 6 zł kwiatostanów, ↑180, VIII-IX, 15 zł

571 105 365 565 280

Miskant Miskant chiński Śmiałek darniowy Wydmuchrzyca

Owsica spłaszczona ‘Kleine Silberspinne’ ‘Rotsilber’ ’Goldschleier’ piaskowa
zimozielona, odporna, efektowne okazałe kępy z brązowymi, ciemnoczerwone kwiatostany złocisty, falujący obłok kłosów, odporna i wytrzymała, na
kłosy, ↑40/120, VI-VII, 6 zł wiechami, ↑150, IX-X, 12 zł nad liśćmi, ↑180, IX-XI, 15 zł wcześnie rusza, ↑30-90, VI-X, 10 zł każdą glebę, ↑100, VI-VII, 8 zł

Ć Ć
103 534 OŚ 536 550 OŚ 625
OW OW
N N

Turzyca hachijońska Rozplenica Rozchodnik

‘Variegata’ ‘Herbstzauber’ Rozplenica ‘Lady U’ Czosnek niedźwiedzi ‘Mr Goodbud’
zgrabne czuprynki na puszyste kwiatostany, piękne zwarte kępy, rośnie silnie, liście pojawiają się już w marcu, doskonałe najwcześniej zakwita, zgrabne
obwódki i do donic, ↑20, IV-V, 7 zł przebarwienie jesienią, ↑120, VIII-X, 12 zł ↑120-150, VIII-IX, 15 zł do jedzenia i zadarniania, ↑25, V, 5 zł kępki, ↑30, VII-IX, 7 zł
36 OFERTA WYSYŁKOWA LILIOWCE NOWOŚCI 2017
więcej liliowców na www.bylinylucyny.pl

RA IE
L82 TU L59 L83 L84 L87
IA CHN
N
M
I PA

‘Black Eyed Susan’ ‘Roswitha’ ‘White Tie Affair’ ‘New Note’ ‘Tequila and Lime’
500 kwiatów w sezonie, cielisty z brunatnym kremowobiały z seledynową kwiaty malinowe, powtarza ciekawy kształt, wywinięte
↑60, VII, 15 zł gardłem, ↑36, V-VII, 18 zł gardzielą, ↑70, VII, 12 zł kwitnienie, ↑60, VII-VIII, 12 zł płatki, ↑60, VI-VII, 13 zł

L85 L86 L9 L90 L21

‘Ribonette’ ‘Siloam Paul Watts’ ‘Free Wheelin’ ‘Słowik’ ‘Black Prince’

500 kwiatów w sezonie, różowe kwiaty duże, żółte pajęczy, kwiaty b. duże, bordowy piekny, żywotny, b. duże należy do najciemniejszych, powtarza
z białą pręgą, ↑70, VII, 15 zł gardło, ↑50, VII, 13 zł rysunek na płatkach, ↑70, VII, 20 zł kwiaty, ↑70, VI-VII, 10 zł kwitnienie, ↑80, VI-VIII, 10 zł

A
L67 IE L88 UR L26 L38 L56
CHN IAT
PA IN
M

‘Bela Lugosi’ ‘Złota Laguna’ ‘Siloam Ethel Smith’ ‘Red Rain’ ‘Kwanso’
prawie czarny, zielonkawa morelowy, pełny, obficie kwitnie, niezawodny, duży, ciemnoczerwony ognisty, o pełnych kwiatach, odporny
gardziel, ↑60, VII, 18 zł ↑60-90, V-IX, 13 zł uniwersalne barwy, ↑45, VII-VIII, 12 zł pająk, ↑90, VII, 12 zł na suszę, ↑100, VI-VIII, 12 zł

JA
L92 L79 L44 OC L25 L78
OM
PR

‘Mieszko I’ ‘Crowley Crown’ ‘Longfields Tropica’ ‘Mini Stella’ ‘Red Currant Hager’
prawie czarny, imponujący, piękny, kwiaty aksamitne w dwóch b. atrakcyjny, ognista najniższy liliowiec, na skalniak, na oryginalny czerwonoczekoladowy,
↑80, VII-VIII, 12 zł odcieniach czerwieni, ↑70, VI-VIII, 15 zł barwa, ↑100, VII-VIII, 15 zł obwódki, długo kwitnie, ↑25, VI-X, 5 zł ↑60-80, VII-VII, 12 zł
E
NI E
CH L62 L65 NI L63 L27 L91
PA
ACH
P

Cytrynowy ‘Elizabeth Salter’ Middendorfa ‘Bonanza’ Żółty pająk

na pędzie 60 kwiatów, brzoskwiniowy z falbanką, powtarza najwcześniej kwitnie, powtarza kwiaty z brązowym oczkiem, duże kwiaty o wąskich
b. odporny, ↑100, VI-VII, 6 zł kwitnienie, ↑45, VII-VIII, 12 zł kwitnienie, ↑40-50, V-VI, VIII, 8 zł ↑60, VI-VII, 6 zł płatkach, ↑70, VII-VIII, 8 zł